Ma-ma kóng hō͘ gín-ná thiaⁿ_Kî-koài ê Bō-á
|
媽媽講 hō͘ 囡仔聽：奇怪 ê 帽仔 |
| E̍k-sū |
E̍k-sū |
|
Kó͘-chá, ū chi̍t ê a-pô, i ê tiōng-hu chá chiū kòe sin, só͘-í seng-oa̍h chin khùn-khó͘. I ū 2 ê kiáⁿ, tē 2 ê, sió-tī kam-goān hi-seng ka-kī pang-chān lāu-bú chò khang-khòe, lâi î-chhî seng-oa̍h, hō͘ a-hiaⁿ thang choan-sim tha̍k-chheh. Ji̍t-chí teh kòe chin kín, a-hiaⁿ keng-kòe kúi-nā pái ê giâm-keh khó-chhì, chiū tit-tio̍h chham-ka tiān-chhì ê chu-keh (Hông-tè chhin-chū kā i khó-chhì). A-pô tit-tio̍h chit ê siau-sit, iā hoaⁿ-hí iā hoân-ló, in-ūi tùi chhù-n̍i̍h khì kàu Pak-kiaⁿ khó-chhì, lō͘-tô͘ chin hn̄g, tio̍h keng-kòe 2 ge̍h ji̍t ê lú-thêng, lō͘-tiong chia̍h kap tòa tio̍h ēng chin chōe chîⁿ. Chóng-sī ūi-tio̍h tōa-kiáⁿ ê chiân-tô͘, chiong teh î-chhî seng-oa̍h ê chi̍t tè-á chhân bōe khì hō͘ tōa-kiáⁿ chò lú-hùi. Tōa-kiáⁿ kó-jiân keng-kòe khó-chhì liáu-āu chiū khó tio̍h chiōng-goân (tē 1 miâ). Cháiⁿ-siòng in-ūi khòaⁿ i ê ha̍k-būn iu-siù, chiū chiong i ê cha-bó͘-kiáⁿ kè hō͘ i chòe bó͘.
|
古早，有1個阿婆，伊ê丈夫早就過身，所以生活真困苦。伊有2個子，第2個，小弟甘願犧牲家己幫贊老母做工課，來維持生活，hō͘阿兄thang專心讀冊。日子teh過真緊，阿兄經過幾若擺ê嚴格考試，就得著參加殿試ê資格（皇帝親自kā伊考試）。阿婆得著這個消息，也歡喜也煩惱，因為tùi厝n̍i̍h去到北京考試，路途真遠，著經過2月日ê旅程，路中食kap tòa著用真濟錢。總--是為著大子ê前途，將teh維持生活ê 一tè-á田賣去hō͘大子做旅費。大子果然經過考試了後就考著狀元（第1名）。宰相因為看伊ê學問優秀，就將伊ê查某子嫁hō͘伊做某。 |
|
A-pô thiaⁿ-tio̍h chit ê siau-sit liáu, chin hoaⁿ-hí, hoaⁿ-hí kàu lâu ba̍k-sái. I chiū chhōa tē 2 kiáⁿ pôaⁿ soaⁿ kòe niá kòe hô, lâi kàu tōa-kiáⁿ só͘ tòa ê chiōng-goân-hú beh chhōe i. Chóng-sī ōe-peng m̄-khéng hō͘ in ji̍p-khì, in-ūi khòaⁿ in sī chháu-tē lâng. Tē 2 kiáⁿ chiū kā in kóng, chiōng-goân sī i ê a-hiaⁿ, i kap i ê lāu-bú beh lâi thàm-chhin, ōe-peng pòaⁿ-sìn pòaⁿ-gî chhōa in ji̍p-khì, chò chiōng-goân ê a-hiaⁿ thiaⁿ-tio̍h lāu-bú kap sió-tī lâi chhōe i ê siau-sit, chiū chún-pī beh khì ngiâ-chi̍h in. Chit sî i ê hū-jîn-lâng tùi thang-á khòaⁿ, chiū ēng chhiú kí in, kā i mn̄g “hit ê lāu-pô kiám sī lí ê lāu-bú?” I hō͘ i mn̄g liáu, chiū tùi thang-á khòaⁿ chi̍t ē, sim-lāi siūⁿ kóng “chiōng-goân ê lāu-bú nā-sī chhēng hiah-n̍i̍h bái, koh chhau-tē-sông ōe hō͘ lâng thí-chhiò”. Chiū chhut-khì tùi ōe-peng tōa-siaⁿ hoah kóng “hit ê khit-chia̍h-pô kín kā kóaⁿ-chhut--khì”. Chit ê a-pô hō͘ i kóaⁿ-chhut--khì, chiū khì kàu phòa-pīⁿ. Tē 2 kiáⁿ beh chhiáⁿ i-seng lâi khòaⁿ lāu-bú chóng-sī bô chîⁿ, chiū kóaⁿ-kín khì khioh chhâ lâi bōe, beh ēng hiah ê chîⁿ bóe io̍h-á. Ū chi̍t ji̍t lo̍h-hō͘ thiⁿ, i taⁿ chi̍t tàⁿ chhâ tùi soaⁿ-téng lo̍h-lâi, hut-jiân tak chi̍t ē poa̍h-tó, i kā i chi̍t ē khòaⁿ, chiū-sī chi̍t tè kim-á. I chin hoaⁿ-hí kóaⁿ-kín the̍h tńg-khì chhù-n̍i̍h, siūⁿ kóng taⁿ ū chîⁿ thang bóe io̍h-á lah, chóng-sī i sim-lāi siūⁿ “che sī pa̍t lâng ka-la̍uh ê, góa nā kā i the̍h khì chiū-sī thau-the̍h pa̍t lâng ê mi̍h-kiāⁿ, só͘-í góa tio̍h the̍h lâi khì khǹg tī goân-ūi, nā phah-m̄-kìⁿ ê lâng lâi chhōe thang hêng i”. I chiū koh kiâⁿ tò-tńg, tiàm hia thèng-hāu. Hut-jiân-kan āu-piah ū lâng teh chhiò, i tio̍h chi̍t kiaⁿ oa̍t-thâu khòaⁿ, chiū-sī chi̍t ê pe̍h chhùi-chhiu ê lāu a-kong khiā tī hia, chhiò-chhiò tùi i kóng “Lí sī chin koai ê gín-ná, chin iú-hàu koh láu-si̍t, chit tè n̂g-kim sàng lí, góa koh sàng lí chi̍t téng bō-á. Lí nā ài sím-mi̍h, lí tì chit téng bō-á, chiū ōe tit-tio̍h”. I chiap-tio̍h bō-á chiū kūi tī thô͘-kha kha̍p-thâu soeh-siā, chi̍t ē gia̍h-thâu khí-lâi, lāu a-kong í-keng bô khòaⁿ-kìⁿ lah.
|
阿婆聽著這個消息了，真歡喜，歡喜到流目屎。伊就chhōa第2子盤山過嶺過河，來到大子所tòa ê狀元府beh chhōe伊。總--是衛兵m̄肯hō͘ in入去，因為看in是草地人。第2子就kā應講：狀元是伊ê阿兄，伊kap伊ê老母beh來探親，衛兵半信半疑chhōa in入去，做狀元ê阿兄聽著老母kap小弟來chhōe伊ê消息，就準備beh去迎接in。 這時伊ê婦人人tùi窗仔看，就用手kí in,kā伊問：「hit ê老婆kiám是你ê老母？」伊hō͘伊問了，就tùi窗仔看1下，心內想講：「狀元ê老母若是穿hiah-n̍i̍h bái,koh草地sông會hō͘人恥笑。」就出去tùi衛兵大聲喝講：「hit ê乞食婆緊kā趕出--去。」這個阿婆hō͘伊趕出--去，就氣到破病。第2子beh請醫生來看老母總--是無錢，就趕緊去拾柴來賣，beh用hiah ê錢買藥仔。有1日落雨天，伊擔1擔柴tùi山頂落來，忽然tak 一下跋倒，伊kā伊一下看，就是1塊金仔。伊真歡喜趕緊提轉去厝n̍i̍h,想講taⁿ有錢thang買藥仔lah，總--是伊心內想：「這是別人ka-la̍uh ê,我若kā伊the̍h去就是偷提別人ê 物件，所以我著提來去囥tī原位，若phah-m̄見ê人來chhōe thang還伊。」伊就koh行倒轉，tiàm hia聽候。忽然間後壁有人teh笑，伊著一驚越頭看，就是1個白嘴鬚ê老阿公企tī hia,笑笑tùi伊講：「你是真乖ê囡仔，真iú孝koh老實，這tè黃金送你，我koh送你1頂帽仔。你若ài甚mi̍h，你tì這頂帽仔，就會得著。」伊接著帽仔就跪tī塗腳磕頭說謝，一下gia̍h頭起來，老阿公已經無看見lah。 |
|
I tńg-khì chhù-n̍i̍h, khòaⁿ-kìⁿ i ê lāu-bú teh kan-khó͘, siūⁿ beh khì chhiáⁿ i-seng chiah siūⁿ tio̍h hit téng bō-á. I chiū tì hit téng bō-á kî-tó kóng, “chhiáⁿ hō͘ góa ê lāu-bú ê pīⁿ hó”. I ê lāu-bú ê pīⁿ chiū liâm-piⁿ hó khì. I koh khòaⁿ-kìⁿ hō͘-chúi tùi chhù-téng teh ti̍h lo̍h-lâi, chiū koh kî-tó kóng “chhiáⁿ hō͘ góa ê chhù piàn-chòe chng-chō o͘-hia̍h ê chhù”. Hōng! Chi̍t siaⁿ chháu-chhù chiū piàn-chòe chng-chō ê chhù lah. I chin hoaⁿ-hí bong hit téng bō-á. I koh tì hit téng bō-á kî-tó, kóng “chhiáⁿ hō͘ góa chi̍t chiah gû, kap chi̍t hù lê-chhân ê khì-kū, hō͘ goán ka-têng ê seng-oa̍h ōe an-tēng, góa iā hi-bāng ū chi̍t ê hó ê hū-jîn-lâng, thang chú-pn̄g sé-saⁿ, thang hō͘ lāu-bú hioh-khùn m̄ bián chòe kang”. Hut-jiân kng-kng ná-nà, mn̂g-gōa chi̍t chiah gû, lāi-bīn chi̍t hù lê-chhân ê khì-kū, chàu-kha iā ū chi̍t ê chin hó ê hū-jîn-lâng tī hia teh chú-pn̄g. I chiū chin phah-piàⁿ chòe chhân, i ê hū-jîn-lâng chin iú-hàu teh su-hāu i ê lāu-bú, chi̍t ke chin khoài-lo̍k kòe-ji̍t.
|
伊轉去厝n̍i̍h,看見伊ê老母teh艱苦，想beh去請醫生才想著hit頂帽仔。伊就tì hit頂帽仔祈禱講：「請hō͘我ê老母ê病好。」伊ê老母ê病就liâm-piⁿ好去。伊koh看見雨水tùi厝頂teh滴落來，就koh祈禱講：「請hō͘我ê厝變做磚造黑瓦ê厝」。Hōng!一聲草厝就變做磚造ê厝lah。伊真歡喜摸hit頂帽仔。伊koh 戴hit頂帽仔祈禱，講：「請hō͘我1隻牛，kap 1付犁田ê器具，hō͘阮家庭ê生活會安定，我也希望有1個好ê婦人人，thang煮飯洗衫，thang hō͘老母歇睏m̄免做工。」忽然kng-kng ná-nà,門外1隻牛，內面1付犁田ê器具，灶腳也有1個真好ê婦人人tī hia teh煮飯。伊就真扑拼做田，伊ê婦人人真有孝teh伺候伊ê老母，1家真快樂過日。 |
|
Ū chi̍t ji̍t, chòe chiōng-goân ê a-hiaⁿ thiaⁿ tio̍h chit ê siau-sit, chē chi̍t téng kiō lâi beh khòaⁿ hit téng bō-á. A-hiaⁿ chiū mn̄g sió-tī kóng “Thiaⁿ kóng lí ū chi̍t téng kî-koài ê bō-á, ài sím-mi̍h chiū ū sím-mi̍h, ū iáⁿ bô?” Sió-tī ìn kóng“ū”, a-hiaⁿ kóng“Hō͘ góa khòaⁿ-māi! ” Sió-tī chiū khì lāi-bīn ê siuⁿ-a lāi the̍h-chhut--lâi. A-hiaⁿ chiong bō-á tì-teh kóng “nā ū iáⁿ ōe, hō͘ góa hit téng kiō piàn chòe kim ê.” Hiah ê kng-kiō ê lâng sòa kng lóng bô hoat. I koh khí pháiⁿ ê liām-thâu, siūⁿ kóng “nā hō͘ góa ê lāu-bú kap sió-tī lóng sí, chit téng bō-á chiū sio̍k góa ê.” Hut-jiân bō-á sok-ân, a-hiaⁿ sòa tó-lo̍h thô͘-kha hoah kóng, “Thâu-khak chin thiàⁿ, thâu-khak chin thiàⁿ.” Bō-á liâm-piⁿ sòa piàn bô khì, a-hiaⁿ sòa sí tī hia, hit téng kiō koh piàn-chòe kap í-chêng siâng-khoán.
|
有1日，做狀元ê阿兄聽著這個消息，坐1頂轎來beh看hit頂帽仔。阿兄就問小弟講：「聽講你有1頂奇怪ê帽仔，ài甚mi̍h就有甚mi̍h，有影無？」小弟應講「有」，阿兄講：「Hō͘我看māi!」小弟就去內面ê箱仔內提出--來。阿兄將帽仔tì-teh講：「若有影會，hō͘我hit頂轎變做金ê」。Hiah ê扛轎ê人煞扛攏無法。伊koh起歹ê念頭，想講：「若hō͘我ê老母kap小弟攏死，這頂帽仔就屬我--ê」。忽然帽仔束ân,阿兄煞倒落塗腳喝講：「頭殼真疼，頭殼真疼」。帽仔liâm-piⁿ煞變無去，阿兄煞死tī hia,hit頂轎koh變做kap以前siâng款。 |
|
Sió pêng-iú, lín m̄-thang chhin-chhiūⁿ chit ê a-hiaⁿ, chū-su kò͘ ka-tī, koh khí pháiⁿ-sim beh kā sió-tī chhiúⁿ mi̍h-kiāⁿ. Thiⁿ-téng ê Siōng-tè teh khòaⁿ lán ê só͘ siūⁿ só͘ kiâⁿ, lán tio̍h chò hó gín-á, i chiah hoaⁿ-hí lán.
|
小朋友，lín m̄-thang親像這個阿兄，自私顧家己，koh起歹心beh kā小弟搶物件。天頂ê上帝teh看咱ê所想所行，咱著做好囡仔，伊才歡喜咱。 |
|
(Ka-têng ê pêng-iú tē 55 kî, 1962 nî 9 ge̍h)
|
(家庭ê朋友第55期，1962年9月) |
