An-lo̍k ke_01
|
安樂街_01 |
| Bô chù-bêng |
無注明 |
|
Tē it Chiuⁿ
|
第一章 |
|
Tùi kó͘-chá í-lâi khîm ū chē-chē khoán. Chi̍t- hō sī tôaⁿ--ê ; chit-hō tôaⁿ--ê tio̍h lâng gâu, ē bat hit-ê khîm-tiāu, chiah ē-hiáu-tit tôaⁿ. Iáu ū chi̍t- hō sī tńg--ê; chit-hō sī chhin-chhiūⁿ sè ê khiā-tû chit-iūⁿ, koh piⁿ-á ū chi̍t ki pèⁿ thang hō͘ lâng choān, choān-liáu chiū ū hit-ê khek-tiāu; só͘-í lâng-lâng lóng ē hiáu choān. Chóng-sī tiāⁿ-tio̍h ū sī gō͘ tè nā-tiāⁿ, bē -ē chhut-chāi lâng ê ì-sù ōaⁿ pa̍t mi̍h khek-tiāu.
|
對古早以來琴有濟濟款。一號是彈--ê；這號彈--ê 著人gâu，會bat hit個琴調，才會曉得彈。Iáu有一號是轉--ê；這號是親像細個企櫥這樣，koh 邊--仔有一支柄thang hō͘ 人轉，轉了就有hit個曲調；所以人人攏會曉轉。總--是tiā°著有4、5塊nā-tiāⁿ，bē會出在人ê 意思換別物曲調。 |
|
In-ūi án-ni-siⁿ tī goán gōa-kok ê só͘-chāi,ū-sî lâng bô pa̍t-ê thâu-lō͘ thang thàn-chia̍h, í-ki̍p bē- hiáu-tit chò kang ê lâng, ū-ê chiong chit-hō khîm ji̍t-ji̍t tòa khì ke-lō͘ choān hō͘ lâng thiaⁿ, ǹg-bāng lâng thiaⁿ-liáu hoaⁿ-hí tām-po̍h chîⁿ hō͘ i.
|
因為 án-ni-siⁿ tī 阮外國 ê 所在，有時人無別個頭路thang趁吃，以及 bē曉得做工 ê 人，有ê 將這號琴日日 tòa 去街路轉 hō͘ 人聽，向望人聽了歡喜淡薄錢 hō͘ --伊。 |
|
Taⁿ chiông-chiân tī Eng-kok kiaⁿ-siâⁿ-lāi ū chi̍t- keng ê kheh-tiàm. Tiàm sī chi̍t-chō ê koân-lâu, ū kúi-nā chàn. Só͘ khiā-khí lóng sī kiông-khó͘ ê 1 lâng. Tī chit-ê lâu-téng,lâu-thui-kak ê só͘-chāi ū chi̍t keng ke̍k-sè pâng. Lāi-bīn ū chi̍t-ê lāu- lâng leh tòa; i-ê miâ kiò chò Tok-hui,bīn ū tài- chhiò-iông ê khoán-sit. Tī leh choān-khîm ū im- tiāu chhut-lâi hóng-hut sī khek ê siaⁿ-im,chhin- chhiūⁿ teh kóng,Góa ê ke chiū-sī An-lo̍k ê ke, bô tè thang pí-phēng góa ê ke.”
|
今從前 tī 英國京城內有一間 ê 客店。店是一座 ê 懸樓，有幾若層。所企起攏是窮苦 ê 人。Tī 這個樓頂，樓梯角ê所在有一間極細 ê房。內面有一個老人 teh tòa；伊 ê名叫做 Tok-hui，面有帶笑容 ê 款式。Tī teh 轉琴有音調出來彷彿是曲 ê 聲音，親像teh講：「我ê街就是安樂 ê 街，無tè thang比並我ê 街。」 |
|
Nā-sī chit-ê khîm-tiāu só͘ tńg ê An-lo̍k-ke bô kap chit-ê lâu-téng sio-siāng; in-ūi chit-ê lâu- téng sī kiông-khó͘ ê só͘-chāi,e̍h-e̍h,bô khoan- khòaⁿ, o͘-àm bē kng; chū-jiân tòa tī-hia bô khòaⁿ- oa̍h, bô chhin-chhiūⁿ tī ke-lāi ê lī-piān.
|
若是這個琴調所轉 ê 安樂街無佮這個樓頂相像；因為這個樓頂是窮苦 ê 所在，隘隘，無寬khòaⁿ，黑暗bē 光；自然 tòa tī-hia 無快活，無親像 tī 街內 ê 利便。 |
|
Tī lâu-ē kúi-chàn khiā-khí ê lâng,ū-ê tī phòa- Chhn̂g téng, pòaⁿ-khùn, pòaⁿ-chhéⁿ, thiaⁿ-kìⁿ chit-ê khîm ê kheh,siūⁿ-khí ka-tī ê ke,ia̍h bat hióng- hok hit-hō hó-chhù. Nā-sī lī-khui ke-lāi tú-tio̍h kan-khó͘ ê kéng-hóng. Kàu mê-chhim ê sî-chūn, teng-hóe teh-beh hoa, hóe-lô͘ ê hóe teh-beh kòe, chit-ê lāu-lâng iáu-kú teh choān-khîm.
|
Tī 樓下幾層企起 ê 人，有ê tī 破床頂，半睏，半醒，聽見這個琴 ê 曲，想起家己ê街，亦bat享福hit號好處。若是離開街內抵著艱苦 ê 景況。到瞑深 ê 時陣，燈火teh -beh hoa，火爐ê 火teh-beh 過，這個老人 iáu-kú teh 轉琴。 |
|
Goân-lâi Tok-hui tī lâu-téng teh tòa, toaⁿ-sin ko͘-khó͘,bô chhin-chhek thang khò,bô pêng-iú thang kiû. Hoān só͘ chhin-ài ê lâng lóng-chóng sí-liáu,pēng-bô chi̍t-lâng sim-būn kì-liām i-ê khó͘-chhó͘. I ia̍h bô sim-koaⁿ keng-êng bô͘- oa̍h, ta̍k-ji̍t choān-khîm nā-tiāⁿ; ū-sî siū thiaⁿ- khîm ê lāu thài-thài kap ko͘-niû tām-po̍h chîⁿ hō͘ i, chiū-sī chiong chiah-ê chîⁿ khì bé chia̍h,í-gōa bô pa̍t-mi̍h sim-ài ê mi̍h-kiāⁿ thang an-ùi i, chit-ê choān-khîm sī i chi̍t-sì-lâng só͘ ài--ê.
|
原來 Tok-hui tī 樓頂 teh tòa，單身孤苦，無親戚thang靠，無朋友 thang求。凡所親愛 ê 人攏總死了，並無一人心悶紀念伊 ê 苦楚。伊亦無心肝經營謀活，逐日轉琴nā-tiāⁿ；有時受聽琴 ê 老太太佮姑娘淡薄錢 hō͘ 伊，就是將 chiah-ê 錢去買食，以外無別物心愛 ê 物件thang安慰伊，這個轉琴是伊一世人所愛--ê。 |
|
Chit-ê khîm kap i-ê hòe-siū chha-put-to; só͘ tńg chhut--lâi ê khek-tiāu m̄-sī sî-sit--ê,sī kó͘- chá--ê. Gín-ná tāi-ke thiaⁿ kah ià,to m̄ hoaⁿ-hí thiaⁿ; lāu Tok-hui siūⁿ kàu i ka-tī hō͘ lâng khòaⁿ- khin, liān khîm ia̍h chit-ê khoán. Pêng-ji̍t sui-jiân ē jím-nāi-tit, nā-sī mê-sî sim- lāi khiok kham-bē-tiâu. Koh tú-tio̍h chi̍t-chūn ê léng-hong, kôaⁿ kàu bīn ē thiàⁿ chhin-chhiūⁿ to teh siah chi̍t-poaⁿ-iūⁿ. I-ê in-chiûⁿ ko͘-toaⁿ chi̍t- niá po̍h- po̍h, seng-khu hoat-tiō, chhiú, bīn, lō͘- chhut chheⁿ-kin, sán kàu chi̍t têng phôe nê chi̍t- têng kut, chhin-chhiūⁿ hîn-gông, liân chit-ê khîm ê siaⁿ-im ia̍h sòa loān-loān khì.
|
這個琴佮伊 ê 歲壽差不多；所轉--出來 ê 曲調 m̄是時式--ê，是古早--ê。囡仔大家聽到厭，就 m̄歡喜聽；老Tok-hui 想到伊家己 hō͘ 人看輕，連琴亦這個款。平日雖然會忍耐得，若是瞑時心內卻 kham-bē-tiâu。Koh抵著一陣ê 冷風，寒到面會痛親像刀teh 削一般樣。伊 ê 衣裳孤單一領薄薄，身軀發抖，手、面，露出青筋，瘦到一層皮nê 一層骨，親像暈gông，連這個琴ê 聲音亦續亂亂去。 |
|
Choān-khîm ê khek-tiāu ū sì khoán; tē it khoán,o-ló Siōng-tè; tē jī,thó͘-khùi chiú-kóaⁿ- lâng; tē saⁿ, o-ló Tāi-eng-kok hô-kia̍t hù-kùi ê lâng; tē sì, him-bō͘ An-lo̍k-ke. Chit kúi-ê khek-tiāu Tok-hui kài ài sī tē sì tiàu, múi-ji̍t choān-khîm kàu hit tiāu,chiū tio̍h ū sim-ì bān-bān teh tńg, ná choān ná kau-hèng; chóng-sī in-ūi thiⁿ-sî thàu hong lóng bô pòaⁿ lâng beh chhap--i,lâi thiaⁿ i-ê khîm, chí-ū kúi-ê gín-ná kan-ta ài thiaⁿ sin ê khek-tiāu. Nā-sī sin-ê Tok-hui liân miâ ia̍h m̄-bat thiaⁿ-khí-káng.
|
轉琴 ê 曲調有四款；第一款，o-ló 上帝；第2，吐氣守寡人；第3， o-ló 大英國豪傑富貴 ê人；第4，欣慕安樂街。這幾個曲調 Tok-hui kài愛是第4調，每日轉琴到hit調，就著有心意慢慢 teh 轉，那轉那高興；總--是因為天時透風攏無半人beh chhap--伊，來聽伊 ê琴，只有幾個囡仔kan-ta 愛聽新 ê 曲調。若是新--ê Tok-hui 連名亦m̄-bat 聽起講。 |
|
Ū chi̍t-ê lāu-lâng tùi lâu-thang-lāi kah i tio̍h kín-kín khí,m̄-chún i iân-chhiân tī chit-ê só͘-chāi. Tok-hui thiaⁿ-kìⁿ chit-kù-ōe chiū cháu, cháu kàu chi̍t-tiâu tōa ke-lō͘, sûn-lō͘ ê lâng kóng i gāi--tio̍h ke-lō͘, kóaⁿ i pa̍t só͘-chāi khì.
|
有一個老人對樓窗內 kah伊著緊緊去，m̄准伊 iân-chhiân tī 這個所在。Tok-hui 聽見這句話就走，走到一條大街路，巡路 ê 人講伊礙--著街路，趕伊別所在去。 |
|
Tok-hui tùi chá-khí-thâu kàu hit-chi̍t-sî bô chia̍h chi̍t-tiám-mi̍h, chha-put-to gō kàu teh-beh bē tín-tāng. Kai-chài chhàu-khiáu gū-tio̍h chi̍t- ê choh-chhân ê hū-jîn-lâng beh ji̍p siâⁿ bé mi̍h, khòaⁿ-kìⁿ i,ū khó-liân i ê sim hō͘ i kúi ê chîⁿ,chiū kàu ê-hng bô lâng koh hō͘ i.
|
Tok-hui 對早起頭到hit一時無食一點物，差不多餓到teh-beh bē 振動。佳哉chhàu-khiáu 遇著一個做田 ê 婦人人 beh 入城買物，看見伊，有可憐伊ê 心 hō͘ 伊幾個錢，就到e昏無人koh hō͘伊。 |
|
Ji̍t í-keng teh-beh àm lah, i ài-beh tò-tńg-khì lâu--n̍i̍h,chiū tī lō͘--n̍i̍h bé chi̍t tè piáⁿ,bān-bān teh kiâⁿ, kiâⁿ kàu lâu-thui-kak ê só͘-chāi. Hit- chi̍t-sî ji̍t-àm,hong tōa; i siūⁿ--tio̍h kū-sî bé khîm ê sî-chūn put-chí ū hèng-thâu, khîm-téng ê tiû ia̍h chin súi; khîm ê khek-tiāu lâng-lâng to ài thiaⁿ; m̄-nā gín-ná o-ló hó, chiū tōa-lâng ia̍h chheng-ho͘ put-chí kî-koài; kàu kin-á-ji̍t lóng tùi-hoán, chai bē chiàu chêng ê ì-sù.
|
日已經 teh-beh 暗 lah，伊愛beh 倒轉去樓--n̍i̍h，就 tī 路--ni̍h 買一塊餅，慢慢teh 行，行到樓梯角 ê 所在。Hit一時日暗，風大；伊想著舊時買琴ê 時陣不止有興頭，琴頂 ê 綢亦真súi；琴 ê 曲調人人都愛聽；m̄-nā 囡仔 o-ló好，就大人亦稱呼不止奇怪；到今仔日攏對反，知bē 照前 ê 意思。 |
|
Kàu tò-lâi lâu-téng chia̍h piáⁿ, lim tām-po̍h tê, chiū lio̍h-á ū khah sóng-khoài, koh siūⁿ bô pa̍t- mi̍h ê tāi-chì thang ké sim-būn, chí-ū pâi khîm lâi choān. Khó-sioh Tok-hui m̄-chai ū chi̍t ūi ē an-ùi lâng ê sim--ê.
|
到倒--來樓頂食餅，lim淡薄茶，就略仔有較爽快，koh 想無別物 ê 事誌thang ké 心悶，只有 pâi 琴來轉。可惜 Tok-hui m̄ 知有一位會安慰人 ê 心--ê。 |
|
Tāi-seng lâu-chú m̄ chún i mê--sî choān-khîm, kiaⁿ-liáu chhá-tio̍h pa̍t-lâng bē-khùn-tit. I chiū kóng,ta̍k lé-pài beh ke hō͘ i kúi ê chîⁿ. Lâu-chú thiaⁿ-kìⁿ i kóng án-ni, chiū ín i.
|
第先樓主m̄准伊暝ê--時 轉琴，聽了吵著別人 bē睏得。伊就講，逐禮拜 beh加hō͘ 伊幾個錢。樓主聽見伊講 án-ni，就允伊。 |
|
Hit3-chi̍t-mê teh choān-khîm, mê ná chhim ná kau-hèng, chhin-chhiūⁿ kap khîm chò phōaⁿ chi̍t- poaⁿ-iūⁿ,ka-tī choān,ka-tī thiaⁿ chit-ê khek-tiāu ài ha̍p ka-tī ê ì-sù,m̄-koán pa̍t-ê lâng o-ló,á-sī hiâm,ia̍h m̄-chai tī mn̂g-gōa ū chi̍t-ê sè-hàn cha-po͘ gín-ná miâ-kiò Lī-su-tē, in-chiûⁿ phòa-nōa kàu bē-kham- tit, peh tī mn̂g-bâi-téng àⁿ-hī-khang teh thiaⁿ khîm. Chit-ê gín-ná lâi ê sî-chūn seng kà? lâu-ē chi̍t chàn, tó tī phòa-chhn̂g-téng, liân- liân thiaⁿ-liáu saⁿ tè ê khîm-tiāu lóng bô khòa-ì; thiaⁿ kàu tē sì tè chiū kia̍h-thâu lah, chù-sîn ûn-ûn-á teh thiaⁿ. Thiaⁿ kàu sim-lāi bē-lún-tit,in-ūi i hut-jiân siūⁿ- khí chi̍t hāng tāi-chì--lâi, chiū-sī kúi-goe̍h-ji̍t chêng i-ê lāu-bó tī-teh,kàu beh sí ê sî-hāu bat tó tī bîn-chhn̂g-téng ēng chhiú bong i-ê bīn, chhiùⁿ kóng, “Góa ê ke chiū-sī An-lo̍k ê ke,bô só͘-chāi thang pí-phēng góa ê ke;” siaⁿ-im put-chí hó thiaⁿ, koh kóng, “Góa beh kàu góa ê ke, chiū-sī An-lo̍k-ke”. Kóng soah khùi chiū tn̄g.
|
Hit一暝 teh 轉琴，暝那深那高興，親像佮琴作伴一般樣，家己轉，家己聽這個曲調愛合家己 ê 意思，m̄管別個人o-ló，抑是hiâm，亦m̄知 tī 門外有一個細漢查甫囡仔名叫 Lī-su-tē，衣裳破爛到bē堪得，peh tī 門眉頂 àⁿ耳空 teh 聽琴。這個囡仔來 ê 時陣先到樓下一層，倒tī 破床頂，連連聽了3塊 ê 琴調攏無掛意；聽到第4塊就舉頭 lah，注神勻勻仔teh 聽。聽到心內 bē忍得，因為伊忽然想起一項事誌--來，就是幾月日前伊 ê 老母 tī-teh，到beh 死 ê時候 bat 倒tī 眠床頂用手摸伊 ê面，唱講：「我ê 街就是安樂 ê 街，無所在thang比並我ê 街；」聲音不止好聽，koh 講：「我beh 到我ê街，就是安樂街」。講煞氣就斷。 |
|
Só-í kin-á-ji̍t i chi̍t-ē thiaⁿ--tio̍h chit tè khîm--tiāu, chhin-chhiūⁿ i lāu-bó phòa-pēⁿ teh-beh sí teh chhiùⁿ ê khoán-sit, chiū hóng-hut chhin-chhiūⁿ i 5 ê lāu-bó tī ba̍k-chiu-chêng.
|
所以今仔日伊一下聽--著這塊琴調，親像伊老母破病 teh-beh 死 teh唱 ê 款式，就彷彿親像伊ê 老母 tī 目珠前。 |
|
Chiàu án-ni lâi khòaⁿ, Lī-su-tē sī tùi in-niâ sí liáu-āu chiū pìⁿ chiâⁿ ko͘-khó͘ ê gín-ná bô lâng thang chiàu-kò͘ i,ia̍h bô lâng thang pang-chān, hû-chhî i. I-ê lāu-bó tī sè-kan ê sî ū hoan-hù i m̄-thang pîn-tōaⁿ. Lī-sū-tē chiàu i-ê lāu-bó só͘ hoan-hù, chò-sū khîn-kín, siông-siông ū teh siūⁿ kóng, “Góa tī tāng-sî ē kàu An-lo̍k-ke ?” Chit ê-hng thiaⁿ-kìⁿ chit-ê khîm, chiū ná siūⁿ ná ài kàu hia. Hit-ê sim-sèng chhin-chhiūⁿ lún-bē-tiâu, thèng-hāu chit saⁿ tè tiāu to lóng liáu, koh-chài ûn-ûn-á thiaⁿ i lāu-bô teh chhiùⁿ hit tè.
|
照 án-ni 來看，Lī-su-tē 是對 in娘死了後就變成孤苦 ê 囡仔無人thang照顧伊，亦無人thang幫贊，扶持伊。伊 ê老母 tī 世間 ê 時有吩咐伊m̄-thang貧憚。Lī-sū-tē 照伊ê老母所吩咐，做事勤緊，常常有 teh 想講：「我tī 當時會到安樂街 ？」這 e 昏聽見這個琴，就那想那愛到hia。Hit個心性親像忍bē-tiâu，聽候這3塊調都攏了，koh再勻勻仔聽伊老母teh 唱hit塊。 |
|
Hit-sî lâng teh koaiⁿ-mn̂g ê siaⁿ, ia̍h ū lâng tōa siaⁿ teh kóng-ōe, chit-ê khîm-tiāu chiū thiaⁿ bē- tit-thang bêng-pe̍k; i chiū kóaⁿ-kín cháu chhut--lâi, àm-bong-sa chhek-óa khì chiū-kīn hit-ê khîm ê siaⁿ,peh tī mn̂g-bâi-téng teh thiaⁿ. Sui-jiân tòa tī lâu-thui-piⁿ ê mn̂g, hit-ê mn̂g-phāng ū hong put-chí léng chhoe--lâi, i ia̍h m̄ cháu, iáu-kú sī teh thiaⁿ. Thiaⁿ kàu khîm ê siaⁿ lóng soah lah; thiaⁿ-kìⁿ lāi-bīn ū giâ khîm khām--tio̍h tī piah-- n̍i̍h ê siaⁿ, i chiū tò-tǹg-khì tó tī phòa-chhn̂g-téng teh khùn, chiū bāng-kìⁿ chi̍t-ê bāng , thiaⁿ-kìⁿ i-ê lāu-bó tī hn̄g-hn̄g teh chhiùⁿ An-lo̍k-ke, kóng, “Góa í-keng kàu-liáu-ke, bô tè thang pí góa ê ke.”
|
Hit時人 teh 關門ê 聲，亦有人大聲 teh 講話，這個琴調就聽 bē-得thang明白；伊就趕緊走出--來，暗摸sa chhek倚去就近hit個琴ê 聲，peh tī 門眉頂 teh 聽。雖然tòa tī 樓梯邊 ê 門，hit個門縫有風不止冷吹--來，伊亦m̄ 走，iáu-kú 是teh 聽。聽到琴 ê 聲攏煞lah；聽見內面有舉琴khām--著tī 壁--n̍i̍h ê 聲，伊就倒轉去倒tī 破床頂teh 睏，就夢見一個夢，聽見伊 ê老母 tī 遠遠 teh 唱安樂街，講 :「我已經到了街，無地thang比我ê 街。」 |
