Jî-tông Chong-kàu Kàu-io̍k Siáu-soat_Só͘ ǹg-bāng ê Kiáⁿ_02
|
兒童宗教教育小說：所向望 ê子_02 |
| Siú-gû |
守愚 |
|
7. “Phah hō͘ lí sí” (3)
|
7.「扑hō͘你死」（三） |
|
Bē khùn-tit sòa koh siūⁿ tio̍h hit ji̍t i phah Lē-hôa, mē Lē-hôa ê ōe, koh chi̍t-kù chi̍t-kù kì khí--lâi siūⁿ:
|
Bē睏-tit sòa koh想著hit日伊扑麗華、mē麗華 ê 話，koh一句一句記起--來想： |
|
“Bu̍t chi̍t-ē tháu-khùi leh, ē hō͘ lí khì--sí, iān-thâu kā lí kóng seng-khu tio̍h m̄-thang bak-kiaⁿ-lâng, lí chiah thiau-ì-kò͘ bak-kiaⁿ-lâng, án-ni kiám ē khòaⁿ-tit, chi̍t seng-khu bē su ná kúi, iā teh lâu-phīⁿ, khòaⁿ-tio̍h chin chheh” ...... “Bē tit lín pē sí ......”.
|
「Bu̍t一下tháu-khùi leh，會hō͘你氣--死，iān-thauk5?你講身軀著m̄通bak-kiaⁿ-lâng,你chiah thiau意故bak-kiaⁿ-lâng,án-ni kiám會看得，一身軀bē su若鬼，也teh流phīⁿ，看著真chheh」......「Bē tit lín父死......」。 |
|
Ka-kī siūⁿ liáu chin pháiⁿ-sè, gín-ná te̍k-piat ài sńg chúi, tio̍h ē kì-tit Siōng-tè tùi khí-thâu chiū-sī hō͘ gín-ná tióng-tōa tī chúi ê tiong-kan. Eⁿ-á chiâⁿ thai tī lāu-bó ê pak-tó͘ té, chiū-sī phû, á-sī chìm, chiū-sī kòa ui siū pau tī thai-i ê lāi-bīn, thai-i móa-móa ū iông-chúi, iā eⁿ-á chiū-sī chìm tī iông-chúi ê lāi-bīn kàu kàu-ge̍h chiah seⁿ chhut--lâi. Só͘-í gín-ná tōa pō͘-hūn to͘ sī ài sé-e̍k, ài bak-chúi, koh lâng pún sī thô͘ chhòng-chō--ê, só͘-í gín-ná chin ài tiàm thô͘-n̍i̍h pê, thô͘-n̍i̍h sô, lí nā hō͘ i lo̍h khì thô͘-kha o̍h kiâⁿ, chiap-tio̍h thô͘-khì, ē khah ngē-chiāⁿ, khah khoài ē kiâⁿ. Gín-ná ài sńg thô͘ sī thian-sèng, ài sńg chúi iā-sī thian-sèng. Tek-khak m̄ sī thiau-ì-kò͘, kè-ōe-tek beh khì-sí lāu-bó, chiah bêng-ti kò͘-hoān, pháiⁿ-sim, ok-ì hoān-chōe. Só͘-í Siok-cheng siū-khì Lē-hôa sī bô ì-sù.
|
家己想了真歹勢，囡仔特別ài sńg水，著會記得上帝tùi起頭就是hō͘囡仔長大tī水 ê 中間。嬰仔成胎tī老母 ê 腹肚底，就是浮，抑是浸，就是kòa ui受包tī胎衣 ê 內面，胎衣滿滿有羊水，iā嬰仔就是浸tī羊水 ê 內面到到月才生出--來。所以囡仔大部分to͘是ài洗浴、ài bak水，koh人本是土創造--ê,所以囡仔真ài tiàm土裡爬、土裡sô,你若hō͘伊落去塗腳學行，接著塗氣，會較硬chiāⁿ、較快會行。囡仔ài sńg土是天性，ài sńg水也是天性。的確m̄是thiau意故、計劃tek beh氣死老母，才明知故犯、歹心、惡意犯罪。所以淑貞受氣麗華是無意思。 |
|
“Bu̍t chi̍t-ē tháu-khùi leh”
|
「Bu̍t一下tháu-khùi leh」 |
|
Phah gín-ná sī chhut tùi thiàⁿ, tī kàu-io̍k siōng (1) ūi beh tèng-chèng gín-ná ê chhò-gō͘, (2) ūi beh tiám-chhéⁿ, hō͘ i ū chhim-khek ê kì-ek, chōe ê khó-phàⁿ, (3) phah, chiū-sī chōe ê kang-chîⁿ, hō͘ lâng phah i ka-kī ná-chún kám-kak tùi án-ni, i ê chōe ná chún tit-tio̍h sià-bián ê an-sim. Nā-sī thiàⁿ ê pán-poe, pán-poe ê ē-bīn ū thiàⁿ ê ba̍k-sái, ū sî chin ū ì-gī, m̄-kú nā-sī phah “tháu-khùi--ê” án-ni sī bô ì-sù. Án-ni phah gín-ná chòe lí ê siau-khì-tâng, siau-khì-sán, nā bô phah--lâng, lí ê khì m̄ chiū bē siau, tiāⁿ kek-leh ê khoán, án-ni phah sī siau lí ê khì, bo̍k-koài hō͘ lí phah ê gín-ná m̄-goān--lí.
|
扑囡仔是出tùi疼，tī教育上(1)為beh訂正囡仔 ê 錯誤；(2)為beh點醒，hō͘伊有深刻 ê 記憶，罪 ê 可怕；(3)扑，就是罪 ê 工錢，hō͘人扑伊家己若準感覺tùi án-ni,伊 ê 罪若準得著赦免 ê 安心。若是疼 ê pán-poe,pán-poe ê 下面有疼ê目屎，有時真有意義，m̄-kú若是扑「tháu-khùi--ê」án-ni是無意思。Án-ni扑囡仔做你ê消氣筒、消氣散，若無扑--人，你ê氣m̄就bē消，tiāⁿ kek-leh ê 款，án-ni扑是消你 ê 氣，莫怪hō͘你扑ê囡仔m̄-願--你。 |
|
Mē gín-ná sī “thiau-ì-kò͘” che sī oan-óng, sī chiong bô iáⁿ ê chōe lâi ka-bû tī bē hiáu piān-hō͘ iù-jî ê téng-bīn, sī chin óng-khut gín-ná ê bû-siâ thian-chin. Sī mē iâⁿ sī-siàu, bô kiàn-li̍p lí ê tek-hēng, iā bô lī-ek gín-ná ê kàu-io̍k.
|
罵囡仔是「thiau意故」這是冤枉，是將無影ê 罪來ka-bû tī bē曉辯護幼兒 ê 頂面，是真枉屈囡仔ê無邪天真。是罵iâⁿ sī-siàu,無建立你ê德行，也無利益囡仔ê教育。 |
|
“Khòaⁿ-tio̍h chin chheh i8 bē tit lín pē si i8 ”. Gín-ná lóng bē hiáu lí-kái. A-bú sī ma-ma, thài ē pìⁿ lāu-pē, án-chóaⁿ ma-ma ē chin chheh--i. Put-ti put-kak ē pìⁿ “ùi-khū” kiaⁿ-hiâⁿ, bô chhin, ū keh-mo̍͘h ê kám-kak, pē-kiáⁿ, bó-kiáⁿ m̄-thang hō͘ sè-kiáⁿ seⁿ khí ùi-khū, kiaⁿ-ùi ê sim, kiáⁿ tùi pē-bó èng ū ê sim sī “kèng-ùi” m̄ sī “kiaⁿ-ùi”. Tùi chun-kèng lâi seⁿ-chhut sūn-ho̍k chiah hó, m̄-thang hō͘ sī-sè tùi kiaⁿ--lí, chiah seⁿ-chhut sūn-ho̍k, án-ni m̄ hó. Koh bô kéng ūi, bô kéng chhôe-á gia̍h khí--lâi loān-bu̍t, ū sî chin sit-pāi, koh khah khok-hêng chiū-sī phah liáu, hō͘ lâng phah ê gín-ná chin thiàⁿ teh háu, tng i teh háu ê sî chek-sî kiò i tiām-tiām, liân chhńg to͘ m̄-thang, tō bē ēng-tit, nā chhńg beh koh phah, chin-chiàⁿ hêng-ge̍k, pí kéng-chhat hêng-sū teh hêng hoān-lâng koh khah chân-jím.
|
「看著真chheh......bē tit lín父死......」。囡仔攏bē曉理解。阿母是媽媽，thài會變老父，án-chóaⁿ媽媽會真chheh--伊。不知不覺會變「畏懼」驚惶、無親，有膈膜 ê 感覺，父子、母子m̄-通hō͘細子生起畏懼、驚畏 ê 心，子tùi父母應有 ê 心是「敬畏」m̄是「驚畏」。Tùi尊敬來生出順服才好，m̄-thang hō͘序細tùi驚--你、才生出順服，án-ni m̄ 好。 Koh無揀位、無揀chhôe仔 gia̍h起--來亂bu̍t,有時真失敗，koh較khok-hêng就是扑了，hō͘人扑 ê 囡仔真疼teh哮，當伊teh哮 ê 時即時叫伊恬恬，連chhńg to͘ m̄-thang、tō bē用得，若chhńg beh koh扑，真正hêng-ge̍k,比警察刑事teh刑犯人koh較殘忍。 |
|
Lâng hō͘ lâng phah ta̍k ê to͘ ē thiàⁿ, thiàⁿ chiū ē háu, háu chiàⁿ-chiàⁿ sī tháu-khùi, hō͘ lâng phah ê sî sîn-keng chin kín-tiuⁿ, chin thòng-khó͘, sim-chōng chin chhéng, hui̍h sit-lo̍h pêng-hêng, hut-jiân iū kiò i chek-sî tio̍h tiām, m̄-thang chhńg, khàu ho͘-khip chū-jiân ē khah kín, hì-thé, khì-kńg chū-jiân ē sit-lo̍h siông-thài, ū sî ho͘-khip ē bē sūn, kiò i chek-sî tio̍h tiām, bē su ki-khì, sui-jiân tiān-liû chhiat tn̄g, mā iáu ē ke tńg chi̍t-ē-á chiah tiām. Só͘-í gín-ná ngē tòng tiām i ê kám-chêng, hiat-liû, khì-thé ê eng-kai-jiân iáu ē ū ê oa̍h-tāng, ū sî gín-ná ē tì-kàu hoat sio, thâu-khak gông, m̄-nā kàu-ióng-siōng bô ta̍t bo̍k-tek, jî-chhiáⁿ tùi gín-ná sin-thé seng-lí-siōng iā-sī chin ok éng-hióng. Só͘-í thang kóng phah gín-ná m̄ sī tē-it hó ê kàu-siū hoat sī si̍t.
|
人hō͘人扑逐ê to͘會疼，疼就會哮，哮正正是tháu-khùi,hō͘人扑 ê 時神經真緊張、真痛苦，心臟真chhéng,hui̍h失落平行，忽然又叫伊即時著恬、m̄-thang chhńg,哭呼吸自然會較緊，肺體、氣管自然會失落常態，有時呼吸會bē順，叫伊即時著恬，bē su機器，雖然電流切斷，mā iáu會加轉一下仔才恬。所以囡仔硬tòng恬伊 ê 感情，血流、氣體ê應該然iáu會有ê活動，有時囡仔會致到發燒、頭殼gông,m̄-nā教養上無達目的，而且tùi囡仔身體生理上也是真惡影響。所以thang講扑囡仔m̄是第一好ê教授法是實。 |
|
Ēng phah lâi kà gín-ná, m̄ ta̍t-tio̍h ēng o-ló lâi léng-tō iáu khah hó, chin chhut-miâ ê ōe án-ni kóng, “Lí ēng chi̍t-ka-lûn ê to̍k-io̍h lâi beh lia̍h ho͘-sîn, m̄ ta̍t-tio̍h ēng chi̍t-tiám-a bi̍t, lia̍h iáu khah chē.” Lí ēng pìⁿ-bīn jióng, háng-hoah, phah lâi kà gín-ná, nā ōaⁿ chòe ēng chhiò-iông, chhin-chhiat ê chí-sī lí siūⁿ án-chóaⁿ? Pêⁿ-pêⁿ ê ké-ōaⁿ lâi kóng, kiám-chhái chi̍t-bīn ē chiâⁿ chòe chek-oàn, gūi-siān, ké-chòe ê hâng-ho̍k, chit-pêng ē chiâⁿ-chòe chhin-bi̍t-kám, tùi sim-té ê hoaⁿ-hí hâng-ho̍k iā bô tek-khak, chóng-sī ū lâng sī lia̍h chòe bô kiù-kiù jióng, bô phah, sī sit-lo̍h sī-tōa-lâng ê koân-ui, che sī chin tōa ê chhò-gō͘.
|
用扑來教囡仔，m̄-ta̍t tio̍h用o-ló來領導iáu較好，真出名 ê 話án-ni講：「你用1加崙ê毒藥來beh掠ho͘-sîn,m̄-ta̍t-tio̍h用1點仔蜜，掠iáu較濟。」你用變面嚷、喊喝、扑來教囡仔，若換做用笑容、親切 ê 指示，你想án-chóaⁿ？平平ê 改換來講，kiám-chhái一面會成做責怨、偽善、假做 ê 降服，這爿會成做親密感，tùi心底 ê 歡喜降服也無的確，總是有人是掠做無kiù-kiù嚷、無扑，是失落序大人 ê 權威，這是真大 ê 錯誤。 |
|
Siok-cheng ka-ki siūⁿ kàu chia chin kiàn-siàu, chiū koat-sim ài ké-ōaⁿ i kà gín-ná ê hong-hoat. Só͘-í i chiū khí-lâi kūi-lo̍h kî-tó, kiû Chú siúⁿ-sù i ū tì-hūi thang kà-sī i ê sè-kiáⁿ. Tùi hit sî khí i siông-siông chù-ì gián-kiù jî-tông sim-lí, kap sek-èng jî-tông sim-lí ê kàu-siū-hoat.
|
淑貞家己想到chia真見笑，就決心ài改換伊教囡仔ê方法。所以伊就起來跪落祈禱，求主賞賜伊有智慧thang教示伊ê細子。Tùi hit時起伊常常注意研究兒童心理、kap適應兒童心理ê教授法。 |
|
Taⁿ lán nā beh gián-kiù jî-tông sim-lí kap hit ê sek-èng jî-tông sim-lí ê kàu-siū hoat ū chē-chē hoat-tō͘.
|
Taⁿ咱若beh研究兒童心理kap hit ê適應兒童心理 ê 教授法有濟濟法度。 |
|
1. Chù-ì lán sin-piⁿ ê sè-kiáⁿ, ta̍k-ji̍t ê seng-oa̍h, put-lūn i ê kóng ōe, kú-tōng it-chhè.
|
1. 注意咱身邊ê細子，逐日ê生活，不論伊ê講話、舉動一切。 |
|
2. Siông-siông siuⁿ lán ka-kī ê kòe-khì, chòe gín-ná hiàng-tang-sî ê khoán.
|
2. 常常想咱家己ê過去，做囡仔hiàng-tang-時 ê 款。 |
|
3. Tha̍k koan-hē gín-ná sim-lí, kap kàu-siū-hoat ê chheh.
|
3. 讀關係囡仔心理、kap教授法ê冊。 |
|
4. Hù kàu-oân káng-si̍p-hōe, thiaⁿ ū keng-giām ê choan-ka káng-ián, chí-tō.
|
4. 赴教員講習會，聽有經驗ê專家講演、指導。 |
|
5. Lí chiong só͘ tha̍k, só͘ thiaⁿ ê hong-hoat si̍t-chāi keng-giām khòaⁿ-māi, khòaⁿ gín-ná ê hoán-èng cháiⁿ-iūⁿ, ná kái-chìn chiū ē ná ē-hiáu kà gín-ná.
|
5. 你將所讀、所聽ê方法實在經驗看māi,看囡仔ê反應怎樣，那改進就會那會曉教囡仔。 |
|
Tùi hit sî khí Siok-cheng kà sè-kiáⁿ ê thài-tō͘ tōa piàn-ōaⁿ.
|
Tùi hit時起淑貞教細子 ê 態度大變換。 |
|
Keh kúi-nā ji̍t pó-bó koh lâi, hit sî N̄g-lâng koh tâm-khí chiah ê sū tāi-ke chin hoaⁿ-hí. Lāu-su chai Siok-cheng chip-sū chin khiam-pi hoaⁿ-hí chiap-siū i, chiū chiap-sòa kóng koh-khah iàu-kín ê sū hō͘ i thiaⁿ. Tùi án-ni tāi-ke chin hó kau-pôe.
|
隔幾若日褓母koh來，hit時兩人koh談起chiah ê事大家真歡喜。 老師知淑貞執事真謙卑歡喜接受伊，就接續講koh-較要緊 ê 事hō͘伊聽。Tùi án-ni大家真好交陪。 |
|
8. Hù Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân lêng-siu-hōe (1)
|
8. 赴主日學教員靈修會（一） |
|
Tùi kap Iù-tī-hn̂g ê pó-bó tâm-lūn āu, Siok-cheng chiū chai i tùi kà gín-ná ê hong-hoat iáu chin bô kàu-gia̍h. Só͘-í hit-nî joa̍h-thiⁿ ê Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân lêng-siu-hōe, i chiū poah-kang khì ka-ji̍p, tī hit tiong-kan ū chi̍t ê káng-tê kiò-chòe “Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k ê chin thê” sī L. J. S. bo̍k-su kóng--ê, i chiū chin tì-ì kā i thiaⁿ. Thiaⁿ liáu hui-siông ê kám-tōng, chiū koh khah bêng-pe̍k “Chong-kàu kàu-io̍k tàu-tí sī sím-mi̍h?” Taⁿ chiong bo̍k-su só͘ kóng ê kài-siāu tī chia.
|
Tùi kap幼稚園ê褓母談論後，淑貞就知伊tùi教囡仔ê方法iáu真無到額。所以hit時熱天ê主日學教員靈修會，伊就撥工去加入，tī hit中間有一個講題叫做「聖經教育學ê真諦」是L. J. S. 牧師講--ê,伊就真致意kā伊聽。聽了非常ê感動，就koh較明白「宗教教育到底是甚-mi̍h？」今將牧師所講 ê 介紹tī chia。 |
|
Sím-mi̍h kiò-chòe Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k? Lán tio̍h tāi-seng liáu-kái “Sèng-keng” sī sím-mi̍h? Sèng-keng kán-ti̍t lâi kóng chiū-sī “Siōng-tè ê ōe.”
|
甚-mi̍h叫做聖經教育學？咱著代先了解「聖經」是甚-mi̍h？聖經簡得來講就是「上帝ê話。」 |
|
Taⁿ Siōng-tè ê ōe ū tùi 3 hong-bīn lâi piáu-bêng.
|
Taⁿ上帝 ê 話有tùi 3方面來表明。 |
|
1. Tùi sian-ti lâi soan-iông.
|
1. Tùi先知來宣揚。 |
|
II Pí-tek 1:20－21 án-ni kóng: “Tē-it, tio̍h seng chai, kìⁿ-nā Sèng-keng tiong sian-ti ê ōe, bô thang thàn su-khia ê ì-sù lâi khui-thiah. In-ūi bōe ū sian-ti ê ōe tùi lâng ê ì-sù chhut; chiū-sī tùi Siōng-tè lâi ê lâng, hō͘ Sèng Sîn kám-tōng lâi kóng.”
|
彼得後書1章20－21節 án-ni講：「第一，著seng知，見若聖經中先知 ê 話，無thang趁su-khia ê 意思來開拆。因為未有先知ê話tùi人 ê 意思出；就是tùi上帝來ê人，hō͘聖神感動來講。」 |
|
Lán nā khòaⁿ Kū-iok sian-ti ê chheh, lán siông-siông beh hoat-hiān chhin-chhiūⁿ ē-bīn ê ōe.
|
咱若看舊約先知 ê 冊，咱常常beh發現親像下面 ê 話。 |
|
“Góa Iâ-hô-hoa kóng” (Í-sài-a 1:18).“Iâ-hô-hoa chhin-chhùi kóng.” (Í-sài-a 1:20).“Iâ-hô-hoa hoan-hù Mô͘-se kóng.” (Lī-bī-kì 6:1, 8).“Lóng sī chiàu Iâ-hô-hoa hoan-hù Mô͘-se ê.” (Lī-bī-kì 8:9).“Chhit-goe̍h jī-cha̍p-it ji̍t, Iâ-hô-hoa ê ōe thok sian-ti Hap-kai kóng.” (Hap-kai 2:1).
|
「我耶和華講」（以賽亞書1章18節）。「耶和華親嘴講。」（以賽亞書1章20節）。「耶和華吩咐摩西講。」（利未記6章1、8節）。「攏是照耶和華吩咐摩西ê。」（利未記8章9節）。「七月二十一日，耶和華 ê 話託先知哈該講。」（哈該書2章1節） |
|
Tùi í-siōng ê ōe lán thang chai sian-ti só͘ thoân m̄ sī thoân i ka-kī ê ì-sù, sī thoân Siōng-tè só͘ hoan-hù ê. Só͘-í sian-ti put-kò sī Siōng-tè ê tāi-giân-jîn nā-tiāⁿ.
|
Tùi以上ê 話咱thang知先知所傳m̄是傳伊家己ê意思，是傳上帝所吩咐ê。所以先知不過是上帝ê代言人nā-tiāⁿ。 |
|
2. Tùi Sèng-keng ê siá-chok lâi hián-bêng.
|
2. Tùi聖經ê寫作來顯明。 |
|
II Thê-mô͘-thài 3: 16 kóng, “Kìⁿ-nā hō͘ Siōng-tè be̍k-sī ê keng......”.
|
提摩太後書3章16節講：「見若hō͘上帝默示 ê 經......」。 |
|
Siá keng m̄ sī sûi-piān lâi siá, sī tùi Siōng-tè “be̍k-sī” chiah lâi siá. Chhut Ai-ki̍p-kì 34:27 kóng, “Iâ-hô-hoa tùi Mô͘-se kóng, “Lí tio̍h siá chiah ê ōe, in-ūi Góa sī chiàu chiah ê ōe kap lí í-ki̍p Í-sek-lia̍t li̍p-iok.”
|
寫經m̄是隨便來寫，是tùi上帝「默示」才來寫。出埃及記34章27節講：「耶和華tùi摩西講：『你著寫這個話，因為我是照這個話kap你以及以色列立約。』」 |
|
Khé-sī-lio̍k 22:18－19. “Góa tùi hoān-nā thiaⁿ chit pún chheh chhàm-gú ê ōe ê lâng chòe kan-chèng, siat-sú ū lâng ke-thiⁿ i, Siōng-tè beh chiong chit pún chheh só͘ kì ê chai-ē ke-thiⁿ tī i; siat-sú ū lâng san-tû chit pún chhàm-gú ê chheh ê ōe, Siōng-tè iā beh tùi chit pún chheh só͘ kì oa̍h-miā ê chhiū kap sèng-siâⁿ, san-tû i ê hūn-gia̍h.”
|
啟示錄22章18－19節：「我tùi凡若聽這本冊chhàm語ê話ê人作干證，設使有人加添伊，上帝beh將這本冊所記ê災禍加添tī伊；設使有人刪除這本chhàm語ê冊ê話，上帝也beh tùi這本冊所記活命ê 樹kap聖城，刪除伊ê份額。」 |
|
Tùi téng-bīn ê ōe lán chiū chai Sèng-keng sī Siōng-tè be̍k-sī lâi siá ê keng. Lâng m̄-thang sûi-piān san-tû á-sī ke-thiⁿ.
|
Tùi頂面ê話咱就知聖經是上帝默示來寫 ê 經。人m̄-thang隨便刪除抑是加添。 |
|
3. Tùi Iâ-so͘ chhin-chhùi ê só͘ kóng, kap I ê só͘ kiâⁿ lâi hián-bêng.
|
3. Tùi耶穌親嘴ê所講，kap伊ê所行來顯明。 |
|
Hui-le̍k kā I kóng “Chú ah, ēng Pē hō͘ goán khòaⁿ, chiū kàu-gia̍h. Iâ-so͘ kā i kóng, Hui-le̍k Góa kap lín tiàm chiah kú, lí iáu m̄ bat Góa mah? Í-keng khòaⁿ-kìⁿ Góa ê, chiū-sī khòaⁿ-kìⁿ Pē.” (Iok-hān 14:8, 9).
|
腓力kā伊講：「主啊，用父hō͘阮看，就夠額。耶穌kā伊講：腓力我kap lín tiàm chiah久，你iáu m̄ bat我mah？已經看見我ê 就是看見父。」（約翰福音14章8、9節）。 |
|
Iâ-so͘ kiò kóng, “Sìn Góa ê lâng m̄ sī sìn Góa, chiū-sī sìn chhe Góa ê. Khòaⁿ-kìⁿ Góa ê, chiū-sī khòaⁿ-kìⁿ chhe Góa ê....... Lâng nā thiaⁿ Góa ê ōe iā m̄ siú, Góa bô sím-phòaⁿ i; in-ūi Góa lâi, m̄ sī beh sím-phòaⁿ sè-kan, sī beh kiù sè-kan. Khì-sak Góa, iā m̄ chiap-la̍p Góa ê ōe ê lâng, chiū ū sím-phòaⁿ i ê, chiū-sī Góa só͘ kóng ê tō-lí, beh tī boa̍t-ji̍t sím-phòaⁿ i. In-ūi Góa só͘ kóng m̄ sī chhut tī ka-kī, chiū-sī chhe Góa ê Pē, I ū bēng-lēng Góa, tio̍h thoân sím-mi̍h, kóng sím-mi̍h. Góa chai I ê bēng-lēng sī éng-oa̍h, só͘-í Góa só͘ kóng ê, sī chiàu Pē só͘ thoân hō͘ Góa ê, lâi kóng i.” (Iok-hān 12:44－50).
|
耶穌叫講：「信我ê人m̄是信我，就是信差我ê。看見我ê,就是看見差我ê ......。人若聽我ê話也m̄守，我無審判伊；因為我來，m̄ 是beh審判世間，是beh救世間。棄sak我，也m̄接納我ê話ê人，就有審判伊ê,就是我所講 ê 道理，beh tī末日審判伊。因為我所講m̄是出tī家己，就是差我ê父，伊有命令我，著傳甚-mi̍h、講甚-mi̍h。我知伊 ê命令是永活，所以我所講ê ，是照父所傳hō͘我ê,來講伊。」（約翰福音12章44－50節）。 |
|
Án-ni, Siōng-tè chiong Iâ-so͘ Ki-tok kàng-sè tī sè-kan, chiū-sī I pún-sin ka-kī tián-khui le̍k-sú-tek ê khé-sī tī sè-kan. Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k chiū-sī kin-kù Siōng-tè ê ōe lâi kà-sī; só͘-í sī tùi Siōng-tè chhut-hoat, ēng Siōng-tè sèng-kiat ê thiàⁿ lâi léng-tō phī kàu-io̍k-chiá (ha̍k-seng) kàu tī Siōng-tè, chiū-sī chhōa ha̍k-seng kàu tī Chú, thang siū Chú ê pó-hui̍h sé-chheng, têng-thâu-siⁿ, chheng-gī, chiâⁿ-sèng, ǹg oân-choân chhin-chhiūⁿ Thiⁿ-pē ê oân-choân ê bo̍k-phiau lâi chiân-chìn. Chit-khoán ê kàu-io̍k kiò-chòe “Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k.”
|
Án-ni,上帝將耶穌基督降世tī世間，就是伊本身家己展開歷史tek ê 啟示tī世間。聖經教育學就是根據上帝ê話來教示；所以是tùi上帝出發，用上帝聖潔ê 疼來領導被教育者（學生）到tī上帝，就是chhōa學生到tī主，thang受主ê寶血洗清、重頭生、稱義、成聖，向完全親像天父ê完全ê目標來前進。這款ê教育叫做「聖經教育學。」 |
|
“Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k ê chin thê”, ōaⁿ chi̍t-kù ōe lâi kóng, chiū-sī “Ki-tok-kàu ê chong-kàu kàu-io̍k tàu-tí sī sím-mi̍h?” Koh ōaⁿ ōe lâi kóng, chiū-sī “Chú-ji̍t-o̍h (kàu-hōe ha̍k-hāu) ê kàu-io̍k-tek kin-pún goân-lí tàu-tí tī tó-ūi?” Kiám-chhái ū chin chē thang kóng, nā-sī sió-tī chit sî sī beh kio̍k-hān tī Chú-ji̍t-o̍h kàu-io̍k lâi kóng nā-tiāⁿ.
|
「聖經教育學ê真諦」，換1句話來講，就是「基督教ê宗教教育到底是甚-mi̍h？」Koh換話來講，就是「主日學（教會學校）ê教育tek根本原理到底tī tó位？」Kiám-chhái有真濟thang講，若是小弟這時是beh侷限tī主日學教育來講nā-tiāⁿ。 |
|
(1) Chiū-sī kóng lán ê Chú-ji̍t-o̍h eng-kai kin-kù sím-mi̍h lâi kà? (2) Iā eng-kai tio̍h án-chóaⁿ-iūⁿ lâi kà?
|
（1）就是講咱ê主日學應該根據甚mi̍h來教？（2）也應該tio̍h án-chóaⁿ樣來教？ |
|
Taⁿ lán eng-kai tio̍h kin-kù Sèng-keng, Sèng-keng sī sím-mi̍h? Sī Siōng-tè ê ōe, Siōng-tè ê ōe Sèng-keng ê pòe-āu ū sím-mi̍h? Ū Siōng-tè pún-sin. Só͘-í Chú-ji̍t-o̍h kàu-io̍k ê kin-kù sī Siōng-tè, tùi Siōng-tè chhut-hoat, ēng Siōng-tè ê thiàⁿ lâi léng-tō, pôe-io̍k ha̍k-seng, koh kàu-bóe sī chhōa ha̍k-seng kàu Siōng-tè, án-ni chiū-sī chhin-chhiūⁿ Pó-lô só͘ kóng “Tùi sìn kàu tī sìn ê kang-chok.
|
今咱應該著根據聖經，聖經是甚-mi̍h？是上帝 ê 話，上帝ê話聖經ê背後有甚-mi̍h？有上帝本身。所以主日學教育ê根據是上帝，tùi上帝出發，用上帝ê疼來領導、培育學生，koh教會是chhōa學生到上帝，án-ni就是親像保羅所講「Tùi信到tī信ê工作。」 |
|
Hiaⁿ-ché lán sī phāu chit khoán sìn-sim, su-siúⁿ lâi chòe kang á m̄-sī?
|
兄姊咱是抱這款信心、思想來作工抑m̄是？ |
|
9. Hù Chú-ji̍t-o̍h kàu-oân lêng-siu-hōe (2)
|
9.赴主日學教員靈修會（二） |
|
1. Sèng-keng kàu-io̍k-ha̍k ê bo̍k-tek?
|
1.聖經教育學ê目的？ |
|
Ōaⁿ-ōe lâi kóng, siat Chú-ji̍t-o̍h kà ha̍k-seng ê bo̍k-tek chāi tī tó-ūi?
|
換話來講，設主日學教學生ê目的在tī tó位？ |
|
Chiū-sī chāi tī chhōa lâng kàu tī Iâ-so͘, Iâ-so͘ sī chī-chūi? (Iâ-so͘ ê pún-chit).
|
就是在tī chhōa人到tī耶穌，耶穌是是誰？（耶穌ê本質）。 |
|
Iok-hān 1:1-2. “Tī khí-thâu ū tō (ōe), Tō kap Siōng-tè saⁿ-kap tī-teh, Tō chiū-sī Siōng-tè, chit ê Tō tī khí-thâu kap Siōng-tè saⁿ-kap tī-teh.” Chit-jī “tō”--jī goân-bûn ê ì-sù chiū-sī kóng ōe ê “ōe”. Chú Iâ-so͘ lîm-kàu sè-kan, chiū-sī “Tō chiâⁿ jio̍k-thé, khiā-khí tī lán tiong-kan.” Lán tùi Chú Iâ-so͘ chiah ū in-tián kap chin-lí, “bē bat ū lâng khòaⁿ-kìⁿ Siōng-tè, chí ū tī Pē sim-hoâi tiong to̍k-siⁿ ê Kiáⁿ ū piáu-bêng I.” Iâ-so͘ chiū-sī Siōng-tè sim-hoâi tiong ê ōe, chiū-sī Siōng-tè sim-hoâi tiong ê tō, chiâⁿ chòe lâng, chiū-sī tō hòa-sin chòe jio̍k-thé, chiâⁿ-chòe lâng ê iūⁿ-siùⁿ lâi piáu-hiān tiàm tī lâng ê tiong-kan, só͘-í sè-kan chí-ū Iâ-so͘ ū chin-lí, ū oa̍h-miā, sī lō͘ hō͘ lán thang tùi I lâi chiū-kūn Pē. Bô Iâ-so͘ chiū bô chín-kiù, bô chin-lí, bô oa̍h-miā, án-ni Iâ-so͘ goân-pún sī Siōng-tè, lîm-kàu hoān-kan lâi kiù-sè, I só͘ kóng só͘ chòe chiū-sī piáu-hiān Siōng-tè, I chiū-sī Sèng-keng, án-ni lán kà lâng tha̍k Sèng-keng ê bo̍k-tek chiū-sī beh hō͘ lâng tùi Sèng-keng lâi jīn-bat Iâ-so͘, só͘-í lán chiah tio̍h kà Chú-ji̍t-o̍h ha̍k-seng tha̍k Sèng-keng, che chiū-sī Sèng-keng kàu-io̍k ê bo̍k-tek.
|
約翰福音1章1－2節：「Tī起頭有道（話），道kap上帝相kap tī-teh，道就是上帝，這個道tī起頭kap上帝相kap tī-teh。」這字「道」--字原文ê意思就是講話ê「話」。主耶穌臨到世間，就是「道成肉體，企起tī咱中間。」咱tùi主耶穌才有恩典kap真理，「未bat有人看見上帝，只有tī父心懷中獨生ê 子有表明伊。」耶穌就是上帝心懷中ê 話，就是上帝心懷中ê 道；成做人，就是道化身做肉體，成做人 ê 樣-siùⁿ來表現tiàm tī人ê中間，所以世間只有耶穌有真理，有活命，是路hō͘咱thang tùi伊來就近父。無耶穌就無拯救、無真理、無活命，án-ni耶穌原本是上帝，臨到凡間來救世，伊所講所做就是表現上帝，伊就是聖經，án-ni咱教人讀聖經 ê 目的就是beh hō͘人tùi聖經來認bat耶穌，所以咱才tio̍h教主日學學生讀聖經，這就是聖經教育ê目的。 |
|
Iā tùi Sèng-keng jīn-bat Iâ-so͘ liáu-au, ǹg-bāng ha̍k-seng ē chiàu Sèng-keng, chiu-sī chiàu Siōng-tè ê ōe lâi kiâⁿ, hō͘ lâng tùi têng-thâu-siⁿ lâi chìn-pō͘ kàu tī oân-choân chhin-chhiuⁿ lán ê Thiⁿ Pē ê oân-choân, chit ê un-sù kiò chòe“chiâⁿ-sèng”, chóng-sī che m̄ sī it-tiâu it-se̍k ē-thang oân-sêng ê sū, che sī bô thêng-hioh ê chìn-pō͘, só͘-í Pó-lô kóng, “Góa m̄ sī kóng góa í-keng tit-tio̍h, á-sī í-keng oân-choân, to̍k-to̍k cháu chìn-chêng khòaⁿ ōe thang tit-tio̍h Ki-tok ê Iâ-so͘, só͘-í tit-tio̍h góa...ǹg só͘ chhah ê pio lâi cháu, kàu tit-tio̍h Siōng-tè tī Ki-tok Iâ-so͘, tùi téng-bīn tiàu lán ê siúⁿ.” (Hui-li̍p-pí 3:). Chhōa phī kàu-io̍k-chiá (ha̍k-seng) ǹg téng-bīn cháu, lâi tit-tio̍h Siōng-tè ê siúⁿ, che sī Sèng-keng kàu-io̍k ê bo̍k-tek.
|
也tùi聖經認bat耶穌了後，向望學生會照聖經，就是照上帝 ê 話來行，hō͘人tùi重頭生來進步到tī完全親像咱ê天父ê完全，這個恩賜叫做「成聖」，總是這m̄是一朝一夕會thang完成ê事，這是無停歇 ê 進步，所以保羅講：「我m̄是講我已經得著，抑是已經完全，獨獨走進前看會thang得著基督ê 耶穌，所以得著我...向所插ê標來走，到得著上帝tī基督耶穌，tùi頂面召咱 ê 賞。」（腓立比書3章）。Chhōa被教育者（學生）向頂面走，來得著上帝ê賞，這是聖經教育ê目的。 |
|
2. Sèng-keng kàu-io̍k ê hong-hoat
|
2. 聖經教育ê方法 |
|
Siōng-tè thàu kòe Iâ-so͘ Ki-tok téng-bīn ê tiàu chòe tōa ê pò-siúⁿ sī sím-mi̍h?
|
上帝透過耶穌基督頂面ê召最大ê報賞是甚mi̍h？ |
|
(1) Ōaⁿ chòe sin ê lâng, têng-thâu-siⁿ. (2) Sià-bián chōe tit-tio̍h chheng-gī. (3) Siúⁿ-sù Sèng Sîn hō͘ lán kiat Sèng Sîn ê kóe-chí, chiū-sī chiâⁿ-sèng. (4) Hō͘ lán êng-kng ê piàn-hòa, ē sí ê thé ōaⁿ chòe bōe hiú-nōa ê thé, chiap-la̍p lán kàu tī Thiⁿ-pē ê ke, tī hia tit-tio̍h éng-oán oa̍h. Chóng-kóng chiū-sī hō͘ lán ho̍k-kui chòe Siōng-tè ê kiáⁿ-jî, che chiū-sī só͘ kóng tùi thiⁿ ê tiàu ê pò-siúⁿ.
|
(1) 換做新ê人，重頭生。(2) 赦免罪得著稱義。(3) 賞賜聖神hō͘咱結聖神ê果子，就是成聖。(4) Hō͘咱榮光ê變化，會死ê替換做bōe朽爛ê體，接納咱到tī天父ê家，tī hia得著永遠活。總講就是hō͘咱復歸做上帝ê子兒，這就是所講tùi天ê召ê報賞。 |
|
Lí siūⁿ beh hō͘ lâng tit-tio̍h chit khoán ê siúⁿ, tio̍h ēng sím-mi̍h hong-hoat lâi kà, chiah ē hō͘ ha̍k-seng tit-tio̍h chit ê siúⁿ.
|
你想beh hō͘人得著這款ê賞，著用甚mi̍h方法來教，才會hō͘學生得著這個賞。 |
|
Sè-kan só͘ kóng ê kàu-io̍k-hoat, tāi-khài ū chit kúi-nā khoán (kàu-siū-hoat)
|
世間所講ê教育法，大概有這幾若款教授法。 |
|
1. “Tô-iá sek ê” (=kó͘ Tiong-kok sek).
|
1. 「陶冶式ê 」（「陶冶」=古中國式）。 |
|
“Tô” chiū-sī sio-hûi ê hûi-iô, chiong thô͘ chhut-chāi sai-hū ê ì-sù lâi chòe, chiàu i ê só͘ ài ê khoán-sit kap só͘ ài ê sek-tì, kā i chòe liáu, thn̄g liáu, sio liáu,chiū chiâⁿ chòe chi̍t hāng mi̍h lâi kióng-èng tī chhī-tiûⁿ hoàn-bē.
|
「陶」就是燒瓷ê瓷窯，將土出在師傅ê意思來做，照伊ê所ài ê 款式kap所ài ê 色緻，kā伊做了、thn̄g了、燒了，就成做一項物來供應tī市場販賣。 |
|
“Iá” chù tâng, thi̍h ê lô͘, chiàu sai-hū só͘ ài lâi iûⁿ tâng, thi̍h, á-sī seⁿ, jiân-āu tò tī “hoan-soa ê bô͘” lâi chù hō͘ i chiâⁿ khì-kū lâi kióng-èng lâng ê su-iàu.
|
「冶」鑄銅、鐵 ê 爐，照師傅所ài來熔銅、鐵、抑是seⁿ，然後倒tī「翻砂 ê 模」來鑄hō͘伊成器具來供應人 ê 需要。 |
|
Í-siōng bô-lūn thô͘, tâng, thi̍h, (ha̍k-seng) in lóng bô chú-koân, chú-koân sī chāi tī sai-hū chiū-sī kàu-su, ha̍k-seng sī chhut-chāi in so-îⁿ, tēⁿ-píⁿ, chiàu só͘ léng-tō kà-sī lâi chiâⁿ-chòe bī-lâi ê khì-kū, á-sī kóng gín-ná ná pe̍h-chóa bô sek-tì, chhut chāi lâng kā i ní o͘, chiū pìⁿ o͘, ní âng chiū pìⁿ âng, á-sī kóng “Koàn-chù-sek” ti̍t-ti̍t kā i koàn lo̍h khì, hui-koán i ū siau-hòa á-bô, lóng put-koán, khòaⁿ ha̍k-seng chòe chi̍t ê té-mi̍h ê khì-kū, lāi-bīn khang-khang ti̍t-ti̍t kā i piàⁿ--ji̍p chiū-sī, khò-thêng kóng liáu chiū hó lah. Lán chai chit khoán kàu-siū-hoat hiān-chāi bē thong, che sī oân-choân khòaⁿ ha̍k-seng chòe phī-tōng.
|
以上無論土、銅、鐵，（學生）in攏無主權，主權是在tī師傅就是教師，學生是出在in so圓、tēⁿ扁，照所領導教示來成做未來ê器具，抑是講囡仔若白紙無色-tì,出在人kā伊染黑、就變黑，染紅就變紅，抑是講「灌注式」直直kā伊灌落去，hui管伊有消化抑無，攏不管，看學生做一個té物 ê 器具，內面空空直直kā伊piàⁿ--入就是，課程講了就好lah。咱知這款教授法現在bē通，這是完全看學生做被動。 |
|
2. “Khé-hoat sek ê” (=Eng-kok sek).
|
2. 「啟發式ê 」（「啟發」=英國式）。 |
|
Chù-ji̍p-sek sī khòaⁿ ha̍k-seng chòe m̄-bat pòaⁿ-hāng, in sī khang-hi, só͘-í lán tio̍h kā i piàⁿ-ji̍p, khé-hoat-sek sī tú-tú tò-péng, sī kóng ha̍k-seng ê lāi-bīn in ka-kī ū chhiong-móa chē-chē ê châi-lêng, tì-sek. Lán tio̍h chim-chiok khòaⁿ gín-ná ê te̍k-tiông tī tó-ūi, lán tio̍h tùi hia ûn-ûn-á kā i thiu-chhut kā i “hú-tō” pang-chān ín-chhōa, chiàu in ta̍k lâng ê châi-tiāu khì hoat-tián, che sī khah sio̍k tī “kò-jîn ê chū-iû kàu-io̍k, che sī khah ha̍p tī hiān-tāi ê kàu-io̍k su-tiâu (kàu-io̍k su-siúⁿ ê tiâu-liû).
|
注入式是看學生做m̄-bat半項、in是空虛，所以咱著kā伊piàⁿ入，啟發式是tú-tú倒péng,是講學生ê內面in家己有充滿濟濟ê才能、智識。咱著斟酌看囡仔 ê 特長tī tó位，咱著tùi hia勻勻仔kā伊抽出、kā伊「輔導」幫chān引chhōa,照in逐人ê才調去發展，這是較屬tī「個人ê自由教育」，這是較合tī現代ê教育思潮（教育思想ê潮流）。 |
|
Tiong-kok sek ê kàu-io̍k sī chù-tiōng tī “Sian-kak kak hō͘ kak, siāng-si hā hāu iā”. Ì-sù chiū-sī tāi-seng bat ê, kà iáu bōe bat ê, i téng-bīn ê lâng kiâⁿ hō͘ ē-bīn ê lâng o̍h.
|
中國式ê教育是注重tī「先覺覺後覺，上施下?也」。意思就是代先bat ê,教iáu bōe bat ê,伊頂面ê人行hō͘下面ê人學。 |
|
Ji̍t-pún ê kàu-io̍k: “kàu” tha̍k chòe “????”, kap “ài” tha̍k chòe “???” siāng ì-sù. “io̍k” tha̍k chòe “????”, kap “hù” tha̍k chòe “??立??” siāng ì-sù, só͘-í “kàu-io̍k” N̄g-jī kap “ài hù”=“í ài hú-li̍p chi” ēng thiàⁿ lâi pang-chān i khiā-chāi, lóng siāng ì-sù.
|
日本 ê 教育：「教」讀做「????」，kap「愛」讀做「???」siāng意思。「育」讀做「????」，kap「副」讀做「??立??」siāng意思，所以「教育」兩字kap「愛副」=「以愛輔立之」用疼來幫贊伊企在，攏siāng意思。 |
|
3. “Tō-siōng sek ê” (=Tek-kok sek).
|
3. 「導上式 ê 」（「導上」=德國式）。 |
|
Tek-kok ê kàu-io̍k, te̍k-pia̍t tī chong-kàu hong-bīn chin chú-tiuⁿ “Tō-siōng sek” ê kàu-siū-hoat, góa chin chàn-sêng chit ê hong-sek, in-ūi lán ê bo̍k-tek m̄ sī beh chè-chō “Tī-kok pêng thian-hā” ê jîn-châi, iā m̄ sī beh chō chhut só͘ kiò chòe sin-sū, kun-chú, siok-lú, lú-sū ê lâng, lán iàu-kín sī ǹg-bāng beh tit-tio̍h “thiⁿ-n̍i̍h ê kok-bîn”, chiū-sī beh chhōa lâng kàu Iâ-so͘, hō͘ lâng “kìⁿ-nā chiap-la̍p I ê, chiū-sī sìn I (Iâ-so͘) ê miâ ê lâng, I chiū siúⁿ-sù in ū koân chiâⁿ-chòe Siōng-tè ê kiáⁿ-jî”. Kì-jiân chiâⁿ-chòe Siōng-tè ê kiáⁿ, chòe thian-kok-bîn liáu-āu, i chū-tōng-tek ē ha̍p Siōng-tè ê sèng chí-ì khì kiàn-siat Siōng-tè ê kok, chiū chū-jiân ē khì chòe pang-chān hō͘ I (Siōng-tè) ê chí-ì tit-chiâⁿ tī tē-n̍i̍h ê sū-gia̍p.
|
德國ê教育，特別tī宗教方面真主張「導上式」ê 教授法，我真贊成這個方式，因為咱ê目的m̄是beh製造「治國平天下」ê人才，也m̄是beh造出所叫做紳士、君子、淑女、女士ê人，咱要緊是向望beh得著「天裡 ê 國民」，就是beh chhōa人到耶穌，hō͘人「見若接納伊ê,就是信伊（耶穌）ê名ê人，伊就賞賜in有權成做上帝ê 子兒」。既然成做上帝ê子，做天國民了後，伊自動tek會合上帝 ê 聖旨意去建設上帝ê 國，就自然會去做幫贊hō͘伊（上帝）ê旨意得成tī地裡ê事業。 |
|
Taⁿ chit ê tō-siōng-sek ê kàu-io̍k-hoat tàu-tí sī cháiⁿ-iūⁿ?
|
Taⁿ這個導上式 ê 教育法到底是怎樣？ |
