Jî-tông Chong-kàu Kàu-io̍k Siáu-soat_Só͘ ǹg-bāng ê Kiáⁿ_01
|
兒童宗教教育小說：所向望 ê子_01 |
| Siú-gû |
守愚 |
|
1. Hō͘ góa bô hoat oàn-siaⁿ.
|
1. Hō͘我無法怨聲 |
|
Tùi Hok-ek-hiaⁿ put-hēng chá kòe-sin, chiū hit-sî í-āu i ê hū-jîn-lâng Siok-cheng, chin chiàⁿ sī kan-kan khó͘-khó͘ khek-khîn khek-khiām, óa-khò hit siang-chhiú kā lâng chòe saⁿ lâi khan N̄g ê kiáⁿ. Tōa-hàn--ê ta-po͘ miâ Bûn-hôa) tng-sî 10 hòe, sè-hàn--ê lú ê kiò Lē-hôa tng-sî 5 hòe. I ê tiōng-hu sī pún-sū lâng, oa̍h tong-sî teh khui sî-pió tiàm, sin-lô chhiàⁿ chin chē ê. Nā sī chí-moāi chin lêng-lāi, i ka-kī siūⁿ bē-hiáu kng kiō, chiū m̄-thang khui kiō-tiàm. Sui-bóng ū tōa-peh, sió-chek, chóng-sī bô lâng pài Siōng-tè, ji̍t-thâu chhiah iāⁿ-iāⁿ, sûi-lâng kò͘ sìⁿ-miā. Só͘-í i chek-sî chéng-lí, chiong só͘ khiàm--lâng ê hêng chheng-chhó, sé kàu ti̍t chhun bô lōa chē, chiū poaⁿ-ji̍p chhī-tiûⁿ-lāi. Ki-liông ê seng-lí, tī chhī-tiûⁿ lāi sím-mi̍h to͘ ū. I chiū tī tú-hó ê só͘-chāi tùi lâng pôaⁿ chi̍t-keng sè-sè ê tiàm ūi, bó kiáⁿ chiū tī hia chòe saⁿ-khò͘ tùi chhâi-hông lâi tō͘-oa̍h. Siōng-tè si-un lîn-bín i, i jia̍t-sim khîⁿ-tiâu tī Chú, i tī kàu-hōe tng chip-sū, chiáng-lí kàu-hōe ê kòe-kè, pang-chān Chú-ji̍t-o̍h, sèng-koa-pan, i sī gîm lú kē-siaⁿ ê léng-tō-chiá, i iā chiáng-lí Lú Soat-tō-hōe ê kòe-kè, chòe lâng tiong-hō͘, giâm-chèng, chheng-pe̍k, hō͘ kàu-hōe lāi-gōa ê lâng só͘ chun-kèng. Tiōng-hu sí hit nî i chiah 30 hòe, chin chē lâng beh lâi kā i chòe chhin-chiâⁿ, i lóng kā lâng the-sî, i kam-goān lô-khó͘ lâi khan kiáⁿ.
|
對福益兄不幸早過身，chiū hit時以後伊 ê 婦人人淑貞，真正是艱艱苦苦克勤克儉，倚靠hit雙手kā人做衫來牽2個子。大漢 ê 查甫名文華當時10歲，細漢--ê女ê叫麗華當時5歲。伊ê丈夫是本嶼人，活tong時teh開sî錶店，薪勞倩真濟ê。若是姊妹真lêng-lāi,伊家己想bē曉扛轎，就m̄ thang開轎店。雖罔有大伯、小叔，總是無人拜上帝，日頭赤iāⁿ-iāⁿ、隨人顧性命。所以伊即時整理，將所欠人ê還清楚，sé kàu ti̍t chhun無偌濟，就搬入市場內。Ki-liông ê生理，tī市場內甚mi̍h都有。伊就tú好 ê 所在tùi人pôaⁿ 1間細細 ê 店位，母子就tī hia做衫褲tùi裁縫來度活。上帝施恩憐憫伊，伊熱心khîⁿ-tiâu tī主，伊tī教會當執事，掌理教會 ê 會計，幫贊主日學、聖歌班，伊是吟女低聲 ê 領導者，伊也掌理女說道會 ê 會計，做人忠厚、嚴正、清白，hō͘教會內外 ê 人所尊敬。丈夫死hit年伊才30歲，真濟人beh來kā伊作親情，伊攏kā人推辭，伊甘願勞苦來牽子。 |
|
Hit àm chia̍h-pá ta̍k-hāng khoán chheng-chhó, chiū kiò N̄g ê kiáⁿ lâi, chiàu-siông chòe ka-têng lé-pài. Ba̍k-chi̍t-n̍i̍h Bûn-hôa í-keng 11 hòe, kok-bîn ha̍k-hāu 3 liân, Lē-hôa iā 6 hòe lah.
|
Hit暗食飽逐項款清楚，就叫2個子來，照常作家庭禮拜。目一n̍i̍h文華已經11歲，國民學校3年，麗華也6歲lah。 |
|
Hian-khui sèng-si chòe-hóe gîm.
|
掀開聖詩做伙吟。 |
|
Sèng-si ê ōe kóng:
|
聖詩ê話講： |
|
1. Siat-sú ū siáⁿ sè-kan hēng-hok, Bô siū sèng-sim ún-chún, Tān goān óa-kūn chû-pi chō-chêng, Chān góa goān-ì kèng-chun.
|
1.設使有甚世間幸福，無受聖心允准，但願倚近慈悲座前， 助我願意敬遵。 |
|
2. Kiû sù tìn-chēng kám-siā ê sim, Hō͘ góa bô hoat oàn-siaⁿ, Goān Lí chiap-sòa lîn-bín bô soah, Góa goān ūi Lí phoe-miā.
|
2.求賜鎮靜感謝 ê 心，Hō͘我無法怨聲，願你接續憐憫無煞，我願為你phoe命。 |
|
3. Tān goān it-seng kap Chú saⁿ-sûi, Tòe Lí éng bô lī-khui, Goān Chú ēng kng chiò góa chiân-tô͘, Kap Lí tâng kàu hit ūi.
|
3.但願一生kap主相隨，Tòe你永無離開，願主用光照我前途，Kap你同到hit位。 |
|
(Chit siú si ê chok-chiá sī jia̍t-sim ê lú-tô͘, i ê bī-hun-hu chin siàu-liân eng-chùn, tng beh kiat-hun ê chêng-ji̍t, tī hô-n̍i̍h sé-e̍k, sit-chok thu̍t-kha poa̍h kàu tī chhim ê ūi, tùi án-ni sit-sū éng pia̍t, chí-moāi ūi chit ê sū hoân-ló tì-pīⁿ, it-seng sin-thé loán-jio̍k, siông-siông kha̍h-chhn̂g, chit siú chiū-sī i tī pēⁿ-chhn̂g tiong só͘ chòe ê si, chē-chē lâng ài gîm).
|
（這首詩 ê 作者是熱心 ê 女徒，伊 ê 未婚夫真少年英俊，當beh結婚 ê 前日，tī河裡洗浴，失足thu̍t腳poa̍h到tī深 ê 位，tùi án-ni失事永別，姊妹為這個事煩惱致病，一生身體軟弱，常常kha̍h床，這首就是伊tī病床中所作 ê 詩，濟濟人愛吟）。 |
|
Hit am chiū-sī Siok-cheng ê tiōng-hu sí tùi nî ê ji̍t. Bē-bián-tit siūⁿ tio̍h chá-chêng kap hiān-kim chiū ba̍k-sái sì-lâm-sûi. Nā-sī i bô lóe-chì, ba̍k-sái chhit-chhit leh, chiū hian-khui Sèng-keng lâi tha̍k, Ko-lîm-to chiâu-su 10 chiuⁿ 10 chat, kóng “Lí iā bo̍h-tit nga̍uh-nga̍uh liām, chhin-chhiūⁿ in tiong-kan ū lâng nga̍uh-nga̍uh liām, ii?8 13 chat: Lín só͘ tú-tio̍h ê chhì bô m̄ sī lâng ê siông-sū; Siōng-tè sī sìn-si̍t, bô beh hō͘ lín tú-tio̍h chhì kè-thâu tī lín só͘ ōe tng; chiū-sī tī siū chhì ê sî beh sòa khui thoat-chhut ê lō͘, hō͘ lín tng ōe khí.”
|
Hit暗就是淑貞 ê 丈夫死對年 ê 日。未免得想著早前kap現今就目屎sì-lâm垂。但是伊無餒志，目屎chhit-chhit leh，就掀開聖經來讀，哥林多前書10章10節，講「你也莫得nga̍uh-nga̍uh念，親像in中間有人nga̍uh-nga̍uh念，...... 13節：Lín所tú著 ê 試無m̄是人 ê 常事；上帝是信實，無beh hō͘ lín tú著試過頭tī lín所會當；就是tī受試 ê 時beh續開脫出 ê 路，hō͘ lín當會去。」 |
|
Tha̍k liáu kiò kiáⁿ saⁿ lûn oa̍t-liām Si-phian 23 phiⁿ, koh phōaⁿ kiáⁿ liām Sìn-keng, koh liām 10 tiâu-kài, Chú ê kî-tó-bûn, āu-lâi i pún-sin chiah ēng kán-tan ê kî-tó lâi soah. Jiân-āu ū kóng tām-po̍h pa-pa ê sū hō͘ tāi-ke siàu-liām chāi-seⁿ ê pa-pa sī hô-téng ê thiàⁿ-sioh in. Chòe chit-khoán ê kì-liām, sòa kó͘-lē kiáⁿ-jî tio̍h li̍p-chì, kian-sim sìn Chú, óa-khò Chú jīn-chin lâi chìn-pō͘. Sió-moāi Lē-hôa sè-hàn khah bē-hiáu thiaⁿ, nā-sī Bûn-hôa kù-kù tìm-thâu, ba̍k-sái kòa tiàm ba̍k-kîⁿ, chhiú tīⁿ kûn thâu-bú, chhùi-tûn kā ân-ân, kù-kù léng-siū lāu-bó ê kà-sī, sim-té li̍p-sē kian-sim beh siú ma-ma ê hoan-hù, li̍p-chì chòe koai-kiáⁿ lâi êng-kng Siōng-tè pò-tap pa-pa, ma-ma ê in. Keh-ji̍t piàⁿ-sàu teh pha̍k-mi̍h ê sî, chiong lāi-bīn ê mi̍h lóng the̍h chhut-lâi gōa-bīn pha̍k-ji̍t, hut-jiân tī keh-á-téng, bô teh kah ê mî-phōe lāi, mî-phōe chi̍h hó-hó siu tī hia, tī hit lāi-bīn khòaⁿ-tio̍h chi̍t ê chóa-khe-á, lāi-bīn ū té chîⁿ, ū chi̍t-kak--ê, iā ū N̄g-kak--ê, iā ū gō͘-kak--ê, iā ū gîn-phiò, lóng-chóng ū 4 kho͘ gōa-gîn. I ê lāu-bó chin kî-koài, mn̄g bô khì tha̍k-chheh ê Lē-hôa, che sī sím-mi̍h chîⁿ, Lē-hôa iô-thâu m̄ kóng, khah mn̄g to͘ m̄ kóng, ma-ma mn̄g i cháiⁿ-iūⁿ lí mn̄g m̄ kóng? I kóng, “Ko-ko kóng m̄-thang kóng,” án-ni Lē-hôa chin siú iok, i thiàⁿ a-ko. Lāu-bó chiū bô koh pek--i, kóng, “Hó, thèng-hāu lín ko-ko tò--lâi, góa chiah lâi mn̄g i, án-chóaⁿ ē chhàng hiah chē chîⁿ tiàm phōe-lāi, bô hō͘ ma-ma chai, koh mn̄g m̄ kóng.”
|
讀了叫子相輪閱念詩篇23篇，koh伴子念信經，koh念10條誡、主 ê 祈禱文，後來伊本身才用簡單 ê 祈禱來煞。然後有講淡薄爸爸 ê 事hō͘大家數念在生 ê 爸爸是何等ê疼惜in。做這款 ê 紀念，續鼓勵子兒著立志、堅心信主、倚靠主認真來進步。小妹麗華細漢較bē曉聽，但是文華句句tìm頭，目屎掛tiàm目kîⁿ，手tīⁿ拳頭母，嘴唇咬ân-ân,句句領受老母 ê 教示，心底立誓堅心beh守媽媽 ê 吩咐，立志作乖子來榮光上帝，報答爸爸、媽媽 ê 恩。隔日piàⁿ掃teh曝物 ê 時，將內面 ê 物攏提出來外面曝日，忽然tī keh-á頂，無teh kah ê 棉被內，棉被摺好好收tī hia,tī hit 內面看著一個紙khe-á,內面有té錢，有一角--ê,也有兩角--ê,也有五角--ê,也有銀票，攏總有4箍外銀。伊ê老母真奇怪，問無去讀冊ê麗華，che是甚mi̍h錢，麗華搖頭m̄講， khah問to͘ m̄ 講，媽媽問伊cháiⁿ-iūⁿ你問m̄講？伊講：「哥哥講m̄-thang 講。」án-ni 麗華真守約，伊疼阿哥。老母就無koh逼伊講。「好，聽候lín哥哥倒來，我才來問伊，án-chóaⁿ會藏hiah濟錢tiàm 被內，無hō͘ 媽媽知，koh 問m̄講。」 |
|
(khiàm tē 27 ki, 1960 nî 5 ge̍h)
|
(欠第27期，1960年5月) |
|
2. Saⁿ-khoán ka-têng.
|
2.三款家庭。 |
|
3. Saⁿ-khoán chhú-lí-hoat.
|
3.三款處理法。 |
|
Tùi kòng-phòa hoe-kan ta̍k-lâng pôe 5 kho͘-gîn, Siok-cheng ê chhú-lí-hoat lán í-keng chai. Thian-lâi-ā tò-khì beh kā in lāu-bú the̍h, in lāu-bú kóng i m̄-chai. Chiong chit ê sū kā in lāu-pē kóng. Tōa-tiâu-ah, peh-khí-lâi thiàu, chek-sî khì sa chi̍t-ki tîn-tiâu chhin-chhiūⁿ teh bu̍t-gû án-ni ti̍t-tu̍t, chhoh koh kiāu. Thian-lâi-ā bùn tùi toh-kha lo̍h-khì, koh thoa chhut-lâi ēng kha chàm, tǹg lap-chē lo̍h-khì, chhia-tó óaⁿ-táu-á kòng-phòa chin chē tè óaⁿ, in lāu-pē koh-khah khì, mē i khòaⁿ beh khì tó-ūi sí, kín khì sí. Thian-lâi-ā chū án-ni khàu tùi gōa-bīn chhut-khì, kàu in lāu-pē bô khòaⁿ-kìⁿ ê ūi ba̍k-sái chhit-chhit leh, khui-chhùi chhoh in lāu-pē, pàng-tiau in lāu-pē to m̄-thang chia̍h lāu, i tek-khak beh pò-oan. Lóng bô kóng beh hêng--lâng, hit-àm Thian-lâi-ā khì gōa-kháu liû, bô chia̍h, liû kàu chin àm chiah sô tò--lâi. In lāu-pē tú gū ū óa-chûn, kò͘ chhut-hòe iā bô koh mn̄g.
|
Tùi摃破花矸逐人賠5箍銀，淑貞 ê 處理法咱已經知。天來仔倒去beh kā in老母提，in老母講伊m̄知。將這個事kā in老父講。大條-ah，peh起來跳，即時去sa一支藤條親像teh bu̍t牛án-ni ti̍t-tu̍t,chhoh koh kiāu。天來仔bùn tùi桌腳落去，koh拖出來用腳chàm,tǹg lap-chē落去，chhia倒碗斗仔摃破真濟tè碗，in老父koh較氣，罵伊看beh去tó位死、緊去死。天來仔自án-ni哭tùi外面出去，到in老父無看見ê時目屎chhit-chhit leh，開嘴chhoh in老父，放tiau in老父to m̄ thang食老，伊的確beh報冤。攏無講beh hêng--人，hit暗天來仔去外口liû,無食，liû到真暗才趖倒--來。In老父tú遇有óa船，顧出貨也無koh問。 |
|
Keh bîn-á-chài Thian-lâi-ā khì háⁿ Hián-chó͘ kà i thè i chhut-chîⁿ thang pôe, nā bô beh cheng--i. Hián-chó͘ saⁿ-á-tē lāi-bīn put-sî to͘ ū chîⁿ, nā pîn-tōaⁿ kiâⁿ sûi-piān chio pêng-iú chē saⁿ-lián-chhia tò-khì kā lâng chhut-chîⁿ, gō͘-kho͘-gîn i sī bô khòaⁿ-kìⁿ, koh Lîm gī-oân kap Tân Tōa-tiâu tī bó͘ hong-bīn sī ū àm-thong ê só͘-chāi, chiū-sī tī cháu-su ê sî, Lîm sian-siⁿ chin su-iàu Tōa-tiâu ê pang-chān. Só͘-í Hián-chó͘ ê chîⁿ, mi̍h sī hō͘ Thian-lâi-ā ēng bû-sò͘, Ńg--ê iā beh i, ngē--ê iā beh i, Hián-chó͘ nā hō͘ lâng khi-hū, Thian-lâi-ā iā thè i chòe kûn-thâu tiam. Só͘-í Hián-chó͘ ēng chîⁿ phàⁿ, Thian-lâi-ā ê kûn-thâu-bú tōa-lia̍p, Bûn-hôa tī in tiong-kan, chhin-chhiūⁿ chíⁿ-á chhap tī khóng-chhiok, kap chhâi-lông tiong. M̄-kú sī tông-kip-seng, jî-chhiáⁿ beh khì, beh tò--lâi lóng siāng tiâu-lō͘, só͘-í m̄ kap in kiâⁿ iā hō͘ in chau-that, beh kap in kiâⁿ iā hō͘ in chhí-tī, si̍t-chāi sī chin oh chòe lâng.
|
隔明仔再天來仔去háⁿ顯祖、kà伊替伊出錢thang賠，若無beh cheng--伊。顯祖衫仔底內面不時to͘有錢，若貧憚行隨便招朋友坐三輪車倒去kā人出錢，五箍銀伊是無看見，koh林議員kap陳大條tī某方面是有暗通 ê 所在，就是tī走私ê時，林先生真需要大條ê幫贊。所以顯祖ê錢、物是hō͘天來仔用無數，軟ê也beh伊、硬ê也beh伊，顯祖若hō͘人欺負，天來仔也替伊做拳頭tiam。所以顯祖用錢phàⁿ，天來仔ê拳頭母大粒，文華tī in中間，親像鴿仔chhap tī孔雀、kap豺狼中。M̄-kú是同級生，而且beh去、beh倒來攏siāng條路，所以m̄ kap in行也hō͘ in糟蹋，beh kap in行也hō͘ in chhí-tī,實在是真oh做人。 |
|
Koh kóng tò-tńg--lâi piàⁿ-sàu hit-ji̍t, ta̍k-hāng mi̍h the̍h chhut lâi pha̍k, péng-péng hiah ê bô lō͘-ēng ê mi̍h, Siok-cheng khòaⁿ-chòe bô lō͘-ēng--ê lóng kā i hiat-ka̍k. Kî-tiong ū hiah ê chhit-cha̍p-tâng peh-cha̍p-thi̍h, put-tōng lí-khian ê mi̍h, Lē-hôa lia̍h chòe chin pó-pòe, pau chi̍t-pau chi̍t-pau ûn-ûn-á siu hó-sè, liân chi̍t-sian liù-phí liù-phí bīn kū-khì niau-niau ê âng-á, óa chiâⁿ-chhioh tōa, só͘ chhēng ê saⁿ iā kū-kū-khì lah, iā chin m̄-kam siu hó-sè, Siok-cheng lóng khòaⁿ chòe bô͘ lō͘-ēng kā i hiat-ka̍k, ū ê kā i pàng hóe-sio.
|
Koh講倒轉來piàⁿ掃hit日，逐人mi̍h提出來曝，péng-péng hiah ê 無路用 ê mi̍h,淑貞看做無路用 ê 攏kā伊hiat-ka̍k。其中有hiah ê七十銅八十鐵、put-tōng lí-khian ê mi̍h,麗華掠做真寶貝，包一包一包勻勻仔收好勢，連一仙liù-phí liù-phí面舊去niau-niau ê 尪仔，倚chiâⁿ尺大，所穿 ê 衫也舊舊去lah，也真m̄甘、收好勢，淑貞攏看做無路用kā伊hiat-ka̍k,有 ê kā伊放火燒。 |
|
Lē-hôa khì tha̍k Iù-tī-hn̂g tò--lâi, khòaⁿ chi̍t-ē tōa m̄-kam, chīn só͘ ē khì khioh tò-tńg--lâi, te̍k-pia̍t hit sian âng-á ê saⁿ ū hō͘ hóe sio-tio̍h, chhiú-kut chi̍t-ki iā sió-khóa sio-tio̍h, Lē-hôa kín-khì tùi hóe-tiong kiù i chhut, lâu ba̍k-sái chin m̄-kam. Lē-hôa sui-jiân sī 6 hòe, kî-si̍t chiah ū 5 hòe chiok, nî-bóe ut-hòe ê kiáⁿ, chin m̄-kam, khioh lâi phō tiàm heng-chêng, kín khioh ma-ma ê pò͘-liâu-á lâi kā i pau-chhiú, ná-chún hō͘-sū chi̍t-iūⁿ ê koan-sim hoān-chiá, koh kiû ma-ma kā i chòe sin-saⁿ. Siok-cheng khí-thâu khòaⁿ liáu iā hó-khì, iā hó-chhiò, chóng-sī āu-lâi chiū siūⁿ eng-kai tio̍h thé-thiap sè-kiáⁿ ê sim, chun-tiōng sè-kiáⁿ ê só͘-iú-koân, mi̍h sī i ê, bô kap i chham-siông, bô tit sè-kiáⁿ ê liōng-kái, sûi-piān chiong lâng khòaⁿ chòe ke-hóe ê mi̍h kā lâng hiat-ka̍k, sī bû-sī lâng ê jîn-koân ê chun-giâm, koh te̍k-piat tùi i ê hó pêng-iú “Bí-lē” (hit-sian âng-á ê miâ), kā i lia̍h khì hō͘ hóe-sio koh-khah m̄-tio̍h, kòe-khì Bí-lē kap i khùn, hō͘ i phō, hō͘ i āiⁿ, chòe i ê lâng-kheh hō͘ i chhiáⁿ, i bô tī-teh, lán chiū chiong i só͘ khòaⁿ chòe hó pêng-iú ê, kā i hiat hō͘ hóe-sio, chin-chiàⁿ siong-tio̍h sè-kiáⁿ ê iú-gî-kám, bo̍k-koài Lē-hôa siong-sim. Taⁿ tio̍h oân-sêng i ê Ńg-sim ê hêng-ûi chiah hó, siat-sú lán nā ngē-ngē kā i chhiúⁿ hiat-ka̍k, kóng m̄-thiaⁿ, sòa kā i phah, kóng i sam-pat, hàu hiah tōa-hàn lah iáu teh sńg âng-á, án-ni chi̍t-sut-á to͘ bô lī-ek hit ê gín-ná ê cheng-sîn kàu-io̍k, koh tian-tò hō͘ i giâu-gî lāu-bú ê áu-hoâiⁿ, bô chêng, bô thiàⁿ-sim, i beh m̄-goān lí, khòaⁿ-khin lāu-bó ê só͘-chòe, beh it-seng kì-tit lí ê iá-bân, m̄-nā bô pôe-io̍k i ê chû-sim, iú-gî, koh hō͘ i phāu bô-hān ê siong-pi-kám, kap m̄-kam-goān lāu-bú bô chêng-lí, ko-ap-tek chhiú-tōaⁿ ê khoán-thāi.
|
麗華去讀幼稚園倒來，看一下大m̄甘，盡數ē去拾倒轉來，特別hit仙尪仔ê衫有hō͘火燒著、手骨一隻也小可燒著，麗華緊去tùi火中救伊出，流目屎真m̄甘。麗華雖然是6歲，其實才有5歲足，年尾ut歲ê子，真m̄甘，拾來抱tiàm胸前，緊拾媽媽ê布liâu仔來kā伊包手，若準護士一樣 ê 關心患者，koh求媽媽kā伊做新衫。淑貞起頭看了也好氣、也好笑，總是後來就想應該著體貼細子ê心，尊重細子 ê 所有權，物是伊ê ，無kap伊參詳、無得細子ê諒解，隨便將人看做家伙ê物kā人hiat-ka̍k,是無視人ê人權ê尊嚴，koh特別tùi伊ê 好朋友「美麗」（hit仙尪仔 ê 名），kā伊掠去hō͘火燒koh較m̄著，過去美麗kap伊睏，hō͘伊抱、hō͘伊āiⁿ，做伊 ê 人客hō͘伊請，伊無tī-teh，咱就將伊所看做好朋友ê,kā伊hiat hō͘火燒，真正傷著細子ê幼兒感，莫怪麗華傷心。Taⁿ著完成伊ê軟心ê行為才好，設使咱若硬硬kā伊搶hiat-ka̍k,講m̄聽，續kā伊扑，講伊三八，哮 hiah大漢lah iáu teh sńg尪仔，án-ni一屑仔to͘無利益hit ê囡仔ê精神教育，koh顛倒hō͘伊giâu疑老母 ê áu-hoâiⁿ、無情、無疼心，伊beh m̄願你、看輕老母ê所做，beh一生記得你ê野蠻，m̄-nā無培育伊 ê 慈心、友誼，koh hō͘伊抱無限 ê 傷悲感，kap m̄甘願老母無情理、高壓tek手段ê款待。 |
|
Siok-cheng siūⁿ-lâi siūⁿ-khì chiū kín koh chiong lân-san-pò͘ thè “Bí-lē” chòe sin-saⁿ, iā tùi Lē-hôa hōe sit-lé, kā i kóng, Ma-ma chi̍t-sî siūⁿ bô tio̍h, bē kì-tit mn̄g Lē-hôa iáu ū khiàm-ēng Bí-lē á-bô.” Tek-khak m̄-thang bû-sī sè-kiáⁿ ê chū-chun-sim.
|
淑貞想來想去就緊koh將零星布替「美麗」做新衫，也tùi麗華hōe失禮，kā伊講：「媽媽一時想無著，未記得問麗華iáu有欠用美麗抑無。」的確m̄ thang無視細子ê自尊心。 |
|
Lē-hôa chiū chhit i ê ba̍k-sái, bīn tńg-chhiò, phō i ê Bí-lē lâi phēng tiàm ma-ma ê hêng-chêng. Tī hia piáu-hiān jîn-kan ê un-loán, chiah soah-khì hiám-hiám sio-sí sè-kiáⁿ ê hó-pêng-iú, léng-khok hiong-sat, châm-jím ê sū-kiāⁿ, hit ê hong-pho chiah pîⁿ-tiāⁿ. Lán iàu-kín tio̍h thé-thiap sè-kiáⁿ iù-chíⁿ ê sim-lêng.
|
麗華就拭伊ê目屎、面轉笑，抱伊 ê 美麗來phēng tiàm媽媽 ê 胸前。Tī hia表現人間ê溫暖，才煞去險險燒死細子ê 好朋友，冷酷兇殺、殘忍ê事件，hit ê風波才平定。咱要緊著體貼細子幼chíⁿ ê 心靈。 |
|
(khiàm tē 29 kî, 1960 nî 7 ge̍h)
|
(欠第29期，1960年7月) |
|
5. “Phah hō͘ lí sí”
|
5.「扑hō͘你死」 |
|
Ū chi̍t ji̍t Lē-hôa tùi iù-tī-hn̂g tò--lâi, seng-khu hui-siông lâ-sâm, goân-in sī tī iù-tī-hn̂g kap lâng sńg-chúi, iù-tī-hn̂g ū phùn-chúi-tî, tî té ū chhī kim-hî, hit ji̍t kap kî-û ê gín-ná tī pó-bó bô khòaⁿ-kìⁿ ê sî thau khì sńg-chúi, sio hò͘, chin sim-sek, chiok hoaⁿ-hí, só͘-í seng-khu sòa phah-tâm. Āu-lâi koh khì soa-á-tui sńg, só͘-í seng-khu kō kàu o͘ kúi-kúi, tò--lâi ê sî ma-ma khòaⁿ chi̍t-ē hui-siông siū-khì, tī chòe-saⁿ ê pò͘-chhn̂g téng ū chhioh, sûi-piān gia̍h khí--lâi liân-liân bô kéng só͘-chāi kā i bu̍t chin-chē-ē, chin khì, sim pho̍k-pho̍k-chhéng, chhiú phī-phī-chhoah kóng, “Bu̍t chi̍t-ē tháu-khùi leh, ē hō͘ lí khì--sí, iān-thâu kā lí kóng seng-khu tio̍h m̄-thang bak kiaⁿ-lâng, lí chiah thiau-ì-kò͘ bak kiaⁿ-lâng, án-ni kiám ē khòaⁿ-tit, chi̍t seng-khu bē su ná kúi, iā teh lâu-phīⁿ, khòaⁿ tio̍h chin-chheh”, m̄-goān koh kā i liàm chi̍t-ē kóng, “Bē tit lín pē sí, lioh-á chiū léng-tio̍h lâu-phīⁿ, lí iā káⁿ sńg-chúi.” Lē-hôa ti̍t-ti̍t háu, iā thiàⁿ, iā kiaⁿ. Tú hit sî Lē-hôa ê lāu-su, pó-bó tùi hia kòe, i iā sī lán kàu-hōe ê chí-moāi, i ū tha̍k kòe lán Sîn-ha̍k-īⁿ ê pó-bó-kho, iù-tī-hn̂g iā sī lán kàu-hōe siat--ê. I tùi hia kòe thiaⁿ Lē-hôa teh háu, chiū oat lâi kā i khòaⁿ, khòaⁿ Siok-cheng chip-sū khì phut-phut, chhiú iáu-kú gia̍h chhioh, chiū óa-khì ēng chhiò-iông lâi khó͘-khǹg Siok-cheng chip-sū, sòa hōe sit-lé kóng, “Chin sit-lé, in-ūi góa sit chù-ì ê kam-tok, só͘-í hō͘ i khì bak-chúi, bak kàu hiah tâm.” Siok-cheng chip-sū kì-jiân khòaⁿ pó-bó hiah chhiò-iông, hiah chhin-chhiat teh hōe, ka-kī iā chin pháiⁿ-sè, chhioh pàng leh, chiū khan Lē-hôa lâi ōaⁿ-saⁿ.
|
有一日麗華tùi幼稚園倒來，身軀非常lâ-sâm,原因是tī幼稚園kap人sńg水，幼稚園有噴水池，池底有飼金魚，hit日kap其餘 ê 囡仔tī褓母無看見 ê 時偷去sńg水、相hò͘,真心適、足歡喜，所以身軀續扑tâm。後來koh去砂仔堆sńg,所以身軀kō到黑kúi-kúi,倒--來 ê 時媽媽看一下非常受氣，tī做衫 ê 布床頂有尺，隨便gia̍h起--來liân-liân無kéng所在kā伊bu̍t真濟下，真氣，心pho̍k-pho̍k-chhéng,手phī-phī-chhoah講：「Bu̍t一下tháu-khùi leh，會hō͘你氣--死，iān-thâu kā你講身軀著m̄ thang bak kiaⁿ-lâng,你chiah thiau意故bak kiaⁿ-lâng,án-ni kiám會看得，一身軀bē輸若鬼，也teh流phīⁿ，看著真chheh。」，m̄願koh kā伊liàm一下講：「未得lín父死，略仔就冷著流phīⁿ，你也敢sńg水。」 麗華直直哮，也疼、也驚。Tú hit時麗華ê老師、褓母tùi hia過，伊也是咱教會ê姊妹，伊有讀過咱神學院 ê 褓母課，幼稚園也是咱教會設--ê。伊tùi hia過聽麗華teh哮，就越來kā伊看，看淑貞執事氣phut-phut，手iáu-kú gia̍h尺，就倚去用笑容來苦勸淑貞執事，續hōe失禮講：「真失禮，因為我失注意ê kam-tok，所以hō͘伊去bak水，bak到hiah tâm。」 淑貞執事既然看褓母hiah笑容、hiah親切teh hōe,家己也真歹勢，尺放leh，就牽麗華來換衫。 |
|
Hit àm tng gín-ná khì hioh-khùn ê sî pó-bó lâi chhōe Siok-cheng chē, kap i tâm-lūn gín-ná kàu-io̍k ê sū, kóng khí hiān-chāi ê kàu-io̍k su-tiâu (kàu-io̍k siōng su-siúⁿ ê tiâu-liû) kap éng-kòe chin tōa ê koh-iūⁿ chòe tōa koh-iūⁿ ê kúi-nā tiám.
|
Hit暗當囡仔去歇睏ê時褓母來chhōe淑貞坐，kap伊談論囡仔教育ê事，講起現在ê教育思潮（教育上思想ê潮流）kap往過真大ê各樣最大各樣ê幾若點。 |
|
1. Tùi-tiōng kò-jîn chū-iû chú-gī, chá sī kok-ka chú-gī, ka-cho̍k chú-gī, taⁿ sī pìⁿ chòe kò-jîn chú-gī, chá Tiong-kok ê su-siúⁿ sī kóng, “Kun io̍k sîn sú, sîn put-sú put-tiong.” “Hū io̍k chú sú, chú put-sú put-hàu”. Ì-sù sī kóng “Jîn-kun nā ài jîn-sîn sí, jîn-sîn bô sí, án-ni jîn-sîn sī bô chīn-tiong”. “Lāu-pē nā ài kiáⁿ sí, kiáⁿ nā bô sí, án-ni kiáⁿ sī put-hàu”. Án-ni jîn-sîn sī lē-sio̍k jîn-kun, sī chhin-chhiūⁿ lô͘-châi, sèⁿ-miā, jio̍k-thé, sim-chì lóng oân-choân sio̍k tī jîn-kun, án-ni chòe jîn-sîn m̄-nā jio̍k-thé, liân cheng-sîn, sèⁿ-miā to bô chū-iû. Kiáⁿ iā sī lāu-pē ê hū-sio̍k phín, chi̍t ki thâu-mn̂g, chi̍t tè ê phôe-hu to͘ sī tùi pē, bó siū--ê, só͘-í tio̍h koah-bah hêng bó, khek-kut hêng pē, it-seng ūi kok-kun lâi sí chiah sī tiong, ūi pē-bó lâi sí chiah sī hàu, pē-bó tī teh ê sî m̄-thang khì hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi, chá Ji̍t-pún sî-tāi ê kàu-io̍k, Thian-hông pē-hā sī hiān sîn-jîn (hiān-chāi oa̍h-oa̍h tī lâng ê tiong-kan, ba̍k-chiu khòaⁿ ē tio̍h ê Siōng-tè lâng), só͘-í in ū lâng kóng in ê Thian-hông pē-hā chiū-sī boa̍t-sè ê Ki-tok. Tāi-tang-a chiàn-cheng, chiū-sī Sîn chhe Ji̍t-pún tùi tang-hng ji̍t-thâu chhut ê só͘-chāi khí--lâi ê kiù-chú, beh lâi kái-hòng jîn-lūi. Lán chai che lóng sī lâng ê khong-sióng, kap khoa-tāi-kông, chóng-sī chit ê su-siúⁿ sī cha̍p-hun ê lī-hāi, chhim-ji̍p tī Ji̍t-pún kok-bîn ê sim chin chhim, chiū pìⁿ chòe kun-kok chú-gī, chhut chē-chē te̍k-kong-tūi, ūi-tio̍h in ê “Tāi-kun” (tè-ông) sui-jiân sí tī tó-ūi to͘ kam-goān, jî-chhiáⁿ beh sí ê sî to tōa-siaⁿ ho͘-kiò kóng, “Thian-hông pē-hā bān-sòe” chiah sí. Án-ni kóng sī chin “Cheng-tiong eng-ióng”, lí khòaⁿ chit ê su-siúⁿ sī hô-téng ê lī-hāi.
|
1. Tùi重個人自由主義，早是國家主義、家族主義，taⁿ是變作個人主義，早中國 ê 思想是講：「君欲臣死，臣不死不忠。」「父欲子死，子不死不孝」。意思是講：「人君若ài人臣死，人臣無死，án-ni人臣是無盡忠」。 「老父若ài子死，子若無死，án-ni子是不孝」。 Án-ni人臣是隸屬人君，是親像奴才，性命、肉體、心志攏完全屬tī人君，án-ni做人臣m̄-nā肉體，連精神、性命to無自由。子也是老父 ê 附屬品，一支頭毛、一tè ê 皮膚to͘是tùi父、母受--ê,所以著割肉還母、刻骨還父，一生為國君來死才是忠，為父母來死才是孝，父母tī teh ê 時m̄ thang去遠遠ê 所在，早日本時代 ê 教育，天皇陛下是現神人（現在活活tī人ê中間，目珠看會著 ê上帝人），所以in有人講in ê天皇陛下就是末世ê基督。大東亞戰爭，就是神差日本tùi東方日頭出 ê 所在起--來ê救主，beh來解放人類。咱知這攏是人ê空想，kap誇大狂，總是這個思想是十分 ê 厲害，侵入tī日本國民ê心真深，就變做軍國主義，出濟濟特攻隊，為著in ê 「大君」（帝王）雖然死tī tó位to͘甘願，而且beh死 ê 時to大聲呼叫講：「天皇陛下萬歲」才死。Án-ni講是真「精忠英勇」，你看這個思想是何等 ê 厲害。 |
|
Í-siōng ê su-siúⁿ m̄-sī kóng bô chin-lí, bô hó-chhù, tek-khak iā ū i ê te̍k-tiông, chiah ē chûn-chāi koh liû-thoân kàu hiān-chāi, chóng-sī kīn-lâi chit ê hó͘-tēng kò-jîn ê chū-iû ê su-siúⁿ ti̍t-ti̍t bu̍t-lo̍k (bô khì), kò-jîn ê chū-iû chú-gī ê su-siúⁿ ti̍t-ti̍t teh phû-thâu, chiū-sī tùi-tiōng kok kò-jîn ê chū-iû hoat-tián, kok-lâng ū i jîn-keh ê chun-giâm, kun ài jîn-sîn sí, jîn-sîn i bô tek-khak beh sí. I ū i ê chū-iû ì-chì i m̄ sí, m̄ kap i sûn-sí (chòe-hóe sí) iā bē thang kóng i put tiong. Pē ài kiáⁿ sí, kiáⁿ m̄ sí iā bē thang kóng kiáⁿ put-hàu, kiáⁿ ū kiáⁿ ê siūⁿ hoat, chòe hoat, chá nā án-ni sī kóng “ge̍k-kun” “poān chó͘” á-sī “pōe chó͘”. Taⁿ i ū chū-iû hiông-hui (chīn-la̍t, tōa ē poe) ê ki-hōe. Pē-bó tī teh i lī-khui pē-bó, kò͘-hiong poe kàu thiⁿ-piⁿ, hái-kak to͘ bô lâng kóng i put-hàu.
|
以上 ê 思想m̄是講無真理、無好處，的確也有伊ê特長，才會存在koh流傳到現在，總是近來這個否定個人ê自由ê思想ti̍t-ti̍t沒落（無去），個人ê自由主義ê思想ti̍t-ti̍t teh浮頭，就是tùi重各個人 ê 自由發展，各人有伊人格ê尊嚴，君ài人臣死，人臣伊無的確beh死。伊有伊ê自由意志，伊m̄死、m̄ kap伊殉死（做伙死）也未thang講伊不忠。父ài子死，子m̄死也未thang講子不孝，子有子ê想法、做法，早nā án-ni是講「逆君」「叛祖」抑是「背祖」。今伊有自由雄飛（盡力、大ē 飛）ê機會。父母tī teh伊離開父母、故鄉飛到天邊、海角to͘無人講伊不孝。 |
|
Chá beh chhōa, beh kè, tio̍h pē-bó chú-ì, phīn moâi-lâng-pô-ā kóng, tong-sū lâng bô sio khòaⁿ, “kiâm-chhài kiâm tôa-tôa, pē-bó chú-hun bô tâ-ôa.” “Hīn miā, oan-siû chiah ē chòe ang-bó͘.” “Che sī thi̍h-teng tèng tōa-thiāu, ē tit ji̍p sī bē-tit chhut, it-seng ê kiat-ha̍p” che sī kó͘-chá ê su-siúⁿ, taⁿ che sī hó á bái? Sî-kan kap to-sò͘ ê lâng ê keng-giām ê le̍k-sú ē phòaⁿ-toàn.
|
早beh娶、beh嫁，著父母主意，憑媒人婆仔講，當事人無相看，「鹹菜鹹tôa-tôa,父母主婚無tâ-ôa。」「恨命，冤仇才會做翁某。」「這是鐵釘tèng大柱，會得入是未得出，一生ê結合」這是古早ê思想，今這是好抑bái?時間kap多數ê人ê經驗ê歷史會判斷。 |
|
Hiān-chāi ê kiat-hun sī tiōng kò-jîn ê chū-iû, iú-hàu ê kiáⁿ chiū chûn pē-bó ê ì-kiàn chòe chham-khó, put-hàu ê kiáⁿ chiū put-kò-būn, liân mn̄g lí pē-bó to bô. Chū-iû khì kong-chèng kiat-hun, sīm-chì chū-iû “loân-ài” “loān-ài” “chhì kiat-hun” “chiām tông-ki”, chiong sèng-kau chòe iû-hì, thit-thô, chin sī chū-iû, lî-hun iā sin-bûn khé-sū kóng-kò, che chiū-sī hiān-tāi ê kò-jîn chū-iû hiān-siōng. Taⁿ che sī hó á m̄ hó, iā sī tio̍h thèng-hāu sî-kan, kap to-sò͘ lâng ê keng-giām chiah lâi chèng-bêng.
|
現在ê結婚是重個人ê自由，有孝ê子就存父母 ê 意見做參考，不孝ê子就不過問，連問你父母to無。自由去公證結婚，甚至自由「戀愛」「亂愛」「試結婚」「暫同居」，將性交做遊戲、thit-thô(以性交為遊戲，開玩笑），真是自由，離婚iā新聞啟事廣告，這就是現代ê個人自由現象。今這是好抑 m̄好，也是著聽候時間、kap多數人ê經驗才來證明。 |
|
Lán Ki-tok-kàu, te̍k-piat kàu-hōe beh si-hêng Ki-tok-kàu kàu-io̍k, nge̍h tī chit N̄g ê tōa sî-tāi ê tiong-kan lán beh án-chóaⁿ lâi hō͘ chit ê tāi-chì ē tiâu-hô. Hiān-chāi chē-chē ka-têng lāu kap siàu-liân--ê bē hô chiū-sī tī chia, lāu--ê chip kó͘-hoat, ka-cho̍k chú-gī, choa̍t-tùi ài chun-kó͘ hoat-chè chiah ē ēng-tit, siàu-liân--ê chú-tiuⁿ ài chū-iû chú-gī, kò-jîn chú-gī, án-ni kap kó͘-chá-sek ê ka-cho̍k chè-tō͘, oân-choân bē hô. Lán ê Chú-ji̍t-o̍h (kàu-hōe ha̍k-hāu) kap káng-tôaⁿ-téng ê káng-tō beh án-chóaⁿ? Che sī chin tōa ê būn-tê. Chin àm lah, pó-bó kap Siok-cheng saⁿ-sî tò-khì.
|
咱基督教，特別教會beh施行基督教教育，nge̍h tī這兩個大時代 ê 中間咱beh án-chóaⁿ來hō͘這個代誌會調和。現在濟濟家庭老kap少年--ê bē和就是tī這，老--ê chip古法，家族主義，絕對ài遵古法製才會用得，少年--ê主張ài自由主義、個人主義，án-ni kap古早式 ê 家族制度，完全bē和。咱ê主日學（教會學校）kap講壇頂 ê 講道beh án-chóaⁿ？ 這是真大ê 問題。真暗lah，褓母kap淑貞相辭倒去。 |
|
(khiàm tē 31 kî, 1960 nî 9 ge̍h)
|
(欠第31期，1960年9月) |
