Khó-ài ê Siû-jîn_03
|
可愛 ê 仇人_03 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
7. Khó͘-poe.
|
第七章 苦杯 |
|
Hit àm thau kiò Chhiu-kùi-ah khì piⁿ-á-thâu kā i mn̄g, Chhiu-kùi-ah thâu-khak chhi̍h-chhi̍h kiàn-siàu kiàn-siàu ìn in a-pa kóng, “Lín nā khòaⁿ hó chiū hó,” A-thiam-peh kóng, “Án-ni beh thái ē ēng-tit, boeh tio̍h ìn boeh, m̄ chiū ìn m̄, iā ē-tit kóng, goán nā khòaⁿ hó chiū hó, iā m̄-sī pâ ka-kī beh kè lah,” ti̍t-ti̍t beh tán i ìn, kai-chài A-thiam-ḿ khah ē hiáu kóng, “Lí mā m̄-thang án-ni, án-ni lán chiū bat lah, iā-tio̍h pek lâng ìn boeh, m̄.”
|
Hit暗偷叫秋桂仔去邊仔偷kā 伊問，秋桂仔頭殼chhi̍h-chhi̍h見笑見笑應 in 阿爸講：「lín 若看好就好。」阿添伯講：「Án-ni beh thài會用 tit，beh 著應beh，m̄就應m̄,也會tit 講阮若看好就好，也m̄是阿爸家己beh 嫁lah！」直直beh 等伊應，佳哉阿添姆較會曉講：「你mā m̄-tháng án-ni，án-ni 咱就 bat--lah，也著迫人應boeh，m̄。」 |
|
Chia án-hā bián koh kóng, kóng kàu Chhiu-kùi-ah kí-jiân hoaⁿ-hí, tī hit nî ê nî-bóe chiū kā in nn̄g ê sêng-hun, kó-chin thâi ti chhiáⁿ kheh, thong kàu-hōe ūi in tōa hoaⁿ-hí, chiah ê sū bián siông-sè kóng, chi̍t ke hoaⁿ-thâu hí-bīn, chhiong-móa khoài-lo̍k ê khì-hun. Bián lōa-kú keh chi̍t nî, thâu-chiūⁿ-á kiáⁿ chiū chhut-sì, chiū kā i hō-miâ kiò chòe “Lân-eng,” thn̂g hêng gōa kong, chia̍h gōa-kong ê sìⁿ, chiū kiò i chòe “Bo̍k Lân-eng” (穆蘭英). Lân-eng saⁿ hòe ê sî, put-hēng A-thiam-peh jiám-tio̍h kip-sèng ê hì-iām, chiū lī-khui sè-kan, hióng-siū 65 hòe, chi̍t ke ūi-tio̍h i chin iu-būn, nā-sī A-thiam-peh pún-lâng chin pêng-an, chin boán-chiok, hián-bêng chin kám-siā Chú ê khoán-sit lâi tò-khì.
|
Chia按下免koh 講，講到秋桂仔既然歡喜，tī hit年 ê 年尾，就kā in兩個成婚，果真thâi 豬請客，tong教會為 in大歡喜，chiah ê 事免詳細講，一家歡頭喜面，充滿快樂 ê 氣氛。免偌久隔一年，頭上仔子就出世，就kā伊號名叫做「蘭英」，傳還外公，食外公 ê 姓，就叫伊做穆蘭英。蘭英三歲 ê 時，不幸阿添伯染著急性 ê 肺炎，就離開世間，享壽六十五歲，一家為著伊真憂悶，但是阿添伯本人真平安，真滿足顯明感謝主 ê 款式，來倒去。 |
|
Keh nî tē-jī cha-bó͘-kiáⁿ “Lân-hiong” chhut-sì, sim chin ài cha-po͘--ê, nā-sī iû-goân seⁿ cha-bó͘--ê, m̄-kú chit ê gín-ná chhut-sì seⁿ-chiâⁿ kap lâng bô siâng, phīⁿ, ba̍k, chhùi chin súi, phīⁿ koân koh chiam, ba̍k-chiu tōa lúi koh têng-sûn, chhùi sè-ê, chhùi-tûn chin po̍h-tiah, hīⁿ-á tông-ng-tùi, chhùi ē-táu hûi-hûi, chin-chiàⁿ ū hó miā-siòng ê khoán-sit. Só͘-í Éng-hok só-ah khòaⁿ liáu chin hoaⁿ-hí. A-má khòaⁿ liáu chhiò bi-bi. Chit ê chō kap lāu-pē siāng-sèⁿ, chiū kiò i chòe “Lí Lân-hiong” (李蘭香), chiū-sī lán só͘ kóng, chòe gōa-kho ê hō͘-sū pan-tiúⁿ ê “Lân-hiong-ché”. Lân-hiong Sió-chiá sì-hòe hit nî, in lāu-bú koh khioh chi̍t ê sió-moāi, kā i miâ kiò “Lân-jî” (蘭兒). Nā-sī bô phah-sǹg chin put-hēng, Éng-hok-só tī goe̍h-lāi 28 ji̍t chiū lī-khui sè-kan. Thiaⁿ kóng hit ê goân-in chiū-sī in-ūi tī soaⁿ-lāi, bô gâu ê sán-pô, sī ēng thó͘ khioh-chiá-má. Teh khioh ê sî, kiò i lâng lo̍h-lâi bîn-chhn̂g-kha, ēng kē í-thâu-á tian-tò-péng khǹg, lâng chiah chē tiàm í-á-kha ê téng-bīn, bē su ná teh hêng-hoa̍t, chi̍t piàn koh chi̍t piàn, khah thêng kiò i khí--lâi, pak-tó͘ nā thiàⁿ, chiū kiò i koh lo̍h-khì chē, án-ni chhia-poa̍h-péng; kàu eⁿ-á chhut-sì ê sî, e-áⁿ chin tōa-hàn, iā bē-hiáu ēng chhiú khì sîn, kā i pó-hō͘, kan-ta thèng i chū-jiân; seⁿ liáu-āu lâng chin loán-jio̍k, iā bē-hiáu ēng sím-mi̍h khah hó ê chiàu-kò͘; āu-lâi thiaⁿ kóng sī thai-i bô chiâu chhut--lâi, khioh-chiá-má iā m̄-chai.
|
隔年第二查某子蘭香出世，心真愛查甫 ê,但是猶原生查某 ê,m̄-kú這個囡仔出世生成kap人無siâng;鼻、目、嘴真美，鼻懸koh尖，目珠大蕊koh 重巡，嘴細 ê,嘴唇真薄tiah，耳仔是tông墜，嘴下斗hûi-hûi,真正有好命相 ê 款式。所以永福嫂仔看了真歡喜。阿媽看了笑-bi-bi。這個造kap老父siāng姓，就叫伊做「李蘭香」，就是咱所講，做外科 ê 護士班長 ê 「蘭香姊」。蘭香小姐四歲hit年，in老母koh拾一個小妹，kā 伊名叫「蘭兒」。但是無扑算，真不幸，永福嫂tī月內二十八日就離開世間。聽講hit-ê原因就是因為tī山內無gâu ê 產婆，若有，是用土koioh-chiá-má 。Teh khioh ê 時，叫伊人落來眠床腳，用kē 椅頭仔顛倒爿囥，人才坐tiàm椅仔腳 ê 頂面，bē 輸那teh刑罰，一遍koh一遍，khah停叫伊起來，腹肚若痛就叫伊koh落-去坐，án-ni 車跋péng;到嬰仔出生 ê 時，嬰仔真大漢，也bē 曉用手去承，kā 伊保護，干單聽伊自然；生了後，人真軟弱，也 bē曉用甚物較好ê 照顧；後來聽講是胎衣無全出來，khioh-chiá-má 也 m̄知。 |
|
Lâng kóng ui nā chhut--lâi, tio̍h iúⁿ-chúi lâi, ēng ui khǹg tī chúi-té lâi siông-sè kiám-cha, khòaⁿ ū chiâu chhut--lâi á-bô? Nā ū khi̍h-kak, á-sī koh-iūⁿ, tek-khak tio̍h chhiáⁿ hū-kho ê i-seng lâi chín-chhat. Bô, chhìn-chhìn chhái-chhái pau-pau khì hiat-ka̍k, āu-lâi tiâu tī lāi-bīn ê kiaⁿ-lâng hoat-chhàu ū to̍k, tùi án-ni chiⁿ-kôaⁿ, chiⁿ-jia̍t, iā bē-hiáu kín khì ji̍p-īⁿ, sím-mi̍h kóng sī léng-tio̍h, kín koàn kiuⁿ-bó-tê, kóng beh hō͘ i hoat-kám, si̍t-chāi chin kai-sí. Thái ē thai-i bô chiâu chhut--lâi, goân-in kóng sī khioh-chiá-má beh tián chhiú-tōaⁿ, kóng tio̍h ài kín lia̍h-ui, ui kàu ū chi̍t ê sî-kan, i chū-jiân ē pak-lī chú-kiong, nā kàu sî-kan kòe siuⁿ-kú khiok ū gûi-hiám, chóng-sī m̄-thang siuⁿ-kín kā i ngē khiú. Chit pái chiū-sī ngē khiú, só͘-í ū tiâu chi̍t sió pō͘-hūn tī lāi-bīn, chiah ē tì-kàu gō͘ tio̍h sèⁿ-mià.
|
人講ui若出來，著舀水來，用ui 囥 tī水底來詳細檢查，看有全出來抑無？若有缺角，抑是各樣，的確著請婦科 ê 醫生來診察。無，凊凊彩彩包包去hiat-ka̍k,後來tiâu tī內面 ê 驚人發臭有毒，tùi án-ni，爭寒爭熱，也 bē曉緊去入院，甚物講是冷著，緊灌薑母茶，講beh hō͘ 伊發感，實在真該死。Thái 會胎衣無全出來，原因講是khioh-chiá-má beh 展手段，講著愛緊掠ui。Ui到有一個時間，伊自然就剝離子宮。若到時間過傷久卻有危險，總是m̄-thang傷緊kā伊硬khiú。這擺就是硬khiú,所以有tiâu一小部分tī內面，才會致到誤著生命。 |
|
Ah! Si̍t-chāi chin khó-lîn, chiah-ni̍h chiâⁿ-mi̍h ê chí-moāi kap tiōng-hu khîⁿ-khîⁿ khi̍p-khi̍p, kan-kan khó͘-khó͘ lâi khîⁿ-ke, jia̍t-sim sìn Chú, hu-chhiòng hū-sûi, chi̍t ê bí-boán ê Ki-tok-tô͘ ka-têng, án-ni ūi-tio̍h bô i-ha̍k-siōng ê siông-sek, m̄-tio̍h ê chhú-tì lâi si̍t-lo̍h chi̍t ê lâng. Hit nî Éng-hok-hiaⁿ tú-chiah 30 hòe, Éng-hok-só tú-á chiah 29 hòe, si̍t-chāi chin khó-lîn, pàng 3 ê kiáⁿ, chi̍t ê 7 hòe, chi̍t ê 4 hòe, chi̍t ê tú chhut-sì. Tong-sî Lân-hiong sió-chiá chiū-sī tú 4 hòe. Éng-hok-só sí-lo̍h, chi̍t ke sòaⁿ phún-phún, kai-chài lāu tiūⁿ-ḿ-á iáu chin khong-kiān thang kā i tàu io hiah ê gín-ná, iū khah-tit tiap-ah. Nā bô si̍t-chāi chhám bô lâng chai.
|
Ah！實在真可憐，chiah-ni̍h成物 ê 姊妹kap丈夫khîⁿ-khîⁿ khi̍p-khi̍p,艱艱苦苦來khîⁿ家，熱心信主，夫唱婦隨，一個美滿基督徒 ê 家庭，án-ni為著無醫學上 ê 常識 m̄著 ê 處理來失落一個人。Hit 年永福兄tú 才三十歲，永福嫂tú-á才二十九歲，實在真可憐，放三個子，一個七歲、一個四歲、一個tú 出世。當時蘭香小姐就是tú 四歲。永福嫂死落，一家散phún-phún,佳哉老丈姆仔猶真康健thang kā伊鬥育hia-ê 囡仔，有較得tiap-ah。若無實在慘無人知。 |
|
Thiaⁿ-kìⁿ Éng-hok-só=Chhiu-kùi-ah beh tn̄g-khùi ê sî, tùi Éng-hok-ah ê chhiú giú tiâu-tiâu, hián-bêng hit ê saⁿ-thiàⁿ ê tiⁿ-bi̍t m̄-kam pun-khui, chiah chòe ang-bó͘ thâu-bóe 9 nî sī 8 nî chiok, pàng 3 ê sè-kiáⁿ, chi̍t ê chiah tōa, chi̍t ê hiah tōa, bo̍k-koài sim kan-khó͘. Nā-sī Siōng-tè ê chí-ì bē thang î-e̍k, bo̍k-su-niû kap chhù-piⁿ ê chí-moāi tāi-ke tī chhn̂g-chêng bô m̄ lóng lâu ba̍k-sái. A-thiam-ḿ iā siūⁿ-khí A-thiam-peh ê sū, chiū kìm bē tiâu cháu-khì chàu-kha chhngh-chhngh háu. Kàu hit mńg po͘ óa 4 tiám liân, Éng-hok-só chiū an-jiân tò-khì. Keh ji̍t chhut-chòng, thong kàu-hōe bô m̄ ūi-tio̍h i lâu ba̍k-sái. Éng-hok-hiaⁿ chhú-āu ka-chài bô ūi-tio̍h án-ni lâi lóe-chì, léng-sim. Iû-goân kè-sio̍k jia̍t-sim ho̍k-sāi Chú, i ê tiūⁿ-ḿ kin-nî sui-jiân sī 60 gōa hòe, soaⁿ-ni̍h lâng sin-thé iáu-kú chin ióng, chin gâu thiàⁿ hiah ê sun-á, só͘-í put-chí chòe Éng-hok-hiaⁿ ê pang-chān. Thiaⁿ-kìⁿ Éng-hok-só=Chhiu-kùi-ah beh tn̄g-khùi ê sî, kau-tài kúi-nā-kù ōe, chiū-sī kóng, tio̍h thè i sioh hiah ê kiáⁿ, kap iú-hàu lāu-bú, koh tio̍h jia̍t-sim khîⁿ-tiâu tī Chú, Chú tek-khak beh si-un. Hit-sî Éng-hok-ah ba̍k-sái sì-lâm-sûi, kù-kù kā i ìn hó, tìm-thâu lâi an-ùi i, āu-lâi Éng-hok-só ê bīn tńg-chhiò, kóng, “Chú lâi lah, Chú lâi lah, tāi-ke chhiáⁿ !” Kóng soah chū án-ni kòe khùi.
|
聽講永福嫂—秋桂仔beh 斷氣 ê 時，對永福仔 ê 手khiú tiâu-tiâu,顯明 in ê 相疼 ê 甜蜜，m̄甘分開，才做翁某頭尾九年是八年足，放三個細子，一個chiah大，一個hiah大，莫怪心艱苦。但是上帝 ê 旨意 bē thang移易，牧師娘kap厝邊 ê 姊妹大家tī 床前無m̄攏流目屎。阿添姆也想起阿添伯 ê 事，就禁 bē tiâu走去灶腳chhn̍gh-chhn̍gh-哮。到hit 晚晡倚四點連永福嫂就安然倒去。隔日出葬，通教會無m̄為著伊流目屎。永福兄此後佳哉無為著án-ni 來餒志、冷心。猶原繼續熱心服侍主，伊 ê 丈姆今年雖然是六十外歲，山ni̍h人身體猶koh真勇，真gâu疼hiah-ê 孫仔，所以不止做永福兄ê 幫贊。聽見永福嫂—秋桂仔beh 斷氣 ê 時，交代幾若句話，就是講，著替伊惜hia-ê 子，kap 有孝老母，koh著熱心khîⁿ-tiâu tī主，主的確beh 施恩。Hit 時永福仔目屎四淋垂，句句kā伊應好，tìm頭來安慰伊，後來，永福嫂 ê 面轉笑講：「主來--lah，主來--lah，大家請！」講煞就án-ni 過氣。 |
|
Sui-jiân sī án-ni, m̄-kú bē bián-tit ū jîn-chêng ê iu-būn. Chêng nā chhut-mn̂g, gín-ná kau-tài lāu-bú io, chi̍t tùi hu-hū koe-le̍h-á tì-teh, chi̍t ê gia̍h ti-thâu, chi̍t ê taⁿ pùn-ki, tâng-chhut tâng-ji̍p, ji̍t-àm chiah tōa-tàⁿ taⁿ tńg-lâi, chhiò gī-gī, hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí, taⁿ hut-jiân pìⁿ chòe thian-gâi ê ko͘-gān, ko͘-toaⁿ chi̍t chiah sim iu-būn. Kàu hn̂g-ni̍h, chhân-ni̍h, kàu phiâⁿ-téng khòaⁿ tio̍h éng-kòe chòe hóe chē ê chio̍h-thâu, chòe hóe bi̍h-ńg chia̍h tiong-tàu ê pn̄g-pau ê só͘-chāi, put-ti put-kak ba̍k-sái to͘ liàn chhut--lâi. Ū sî khiā teh, kha sng chhiú nńg, gāng-gāng sîn-sîn, sòa m̄-chai beh án-chóaⁿ, ū sî thó͘ tōa-khùi, ka-kī chi̍t ê khì bōng-ni̍h háu-háu leh, kám-kak sim ná-chún khah khin-sang. In-ūi bōng sī tâi tī ka-kī ê phiâⁿ ê piⁿ-ah, chiū-sī chêng chhò kam-chià, i phah-sí chôa hiat khì ê só͘-chāi; m̄-chai kóng ba̍k chi̍t-ni̍h, hit sî chheng-liân súi ê bîn-bāng iā í-keng chiâⁿ chòe kòe-khì lah.
|
雖然是án-ni，m̄-kú bē免得有人情 ê 憂悶。前若出門，囡仔交代老母io，一對夫婦瓜笠仔戴--teh，一個gia̍h鋤頭，一個擔簸箕，同出同入，天暗才大擔擔轉來，笑gī-gī,歡歡喜喜，今忽然變做天涯 ê 孤雁，孤單一隻心憂悶。到園--ni̍h、田--ni̍h，到坪頂看著往過做伙坐 ê 石頭，做伙匿蔭食中晝 ê 飯包 ê 所在，不知不覺目屎to liàn出來。有時企teh，腳酸手軟，gāng-gāng神神，煞m̄知beh án-chóaⁿ，有時吐大氣，家己一個去墓--ni̍h 哮哮--leh，感覺心那準較輕鬆。因為墓是埋tī伊家己 ê 坪 ê 邊仔，就是前chhò甘蔗，伊扑死蛇hiat去 ê 所在；不知講目一ni̍h hit時青年súi ê 眠夢已經成做過去lah。 |
|
Bat án-ni kìm bē tiâu, hut-jiân gia̍h-thâu khòaⁿ thiⁿ, khòaⁿ thâu-khak téng ê hûn, kám-kak ná-chún ài-chhe Chhiu-kùi-ah khiā tī hia teh khòaⁿ i toaⁿ-sin tī phiâⁿ-ni̍h teh chòe kang, sòa háu chhut--lâi khui siaⁿ kóng, “Kùi-ah! Lí kin-á-ji̍t thài kam pàng góa tī chia, só͘ thiàⁿ--ê ......” háu tit kàu bē chhut-siaⁿ ê chhiⁿ-chhám, ū sî bat chû-chû liû-loân tī bōng-piⁿ, kui pòaⁿ-ji̍t m̄-chai thang chòe kang. Nā-sī ka-chài sî-ji̍t kín-kòe, sim-chêng ná leng, ná khah siū an-ùi. Nā-sī ū chi̍t hāng, lâng siông-siông kó͘-bú i koh chhōa, in-ūi tāi-ke khòaⁿ i sìn-gióng hó, phín-hēng hó, koh tùi i ji̍p-mn̂g ka-têng keng-chè ná hó, iā ū koh hak-chhân kap soaⁿ-phiâⁿ, koh chi̍t bīn khòaⁿ i chiah 30 hòe, cha-po͘-lâng khòaⁿ beh án-chóaⁿ khan-kiáⁿ.
|
Bat án-ni禁 bē tiâu,忽然gia̍h頭看天，看頭殼頂 ê 雲，感覺那準愛妻秋桂仔企 tī hia teh看伊單身tī 坪ni̍h teh做工，煞哮出來開聲講：「桂仔！你今仔日thài甘放我tī chia，我所疼 ê .....」哮tit到bē 出聲 ê悽慘，有時bat chû-chû流戀tī墓邊，歸半日m̄知thang做工，但是佳哉時日緊過，情 án leng，那較受安慰。但是有一項，人常常鼓舞伊koh娶，因為大家看伊信仰好，品行好，koh tùi 伊入門，家庭經濟那好，猶有koh hak田kap山坪，koh一面看伊才三十歲。查甫人看beh án-chóaⁿ牽子。 |
|
8. Poah-lo̍h Chêng-bāng.
|
第八章 跋落情網 |
|
Nā-sī Éng-hok-hiaⁿ hui-siông pa-kiat, i koat-sim m̄ koh chhōa, àn-chiàu i ê keng-giām, i kám-kak tîn chiap bi̍h8 sī khùn-lân, pa̍t-lâng ê bó m̄ âⁿ pa̍t-lâng ê kiáⁿ. I nā siūⁿ-tio̍h chá in lāu-bú koh kè ê chêng-hêng, i tī in āu-chek hia só͘ siū-tio̍h cheng-sîn-tek ê thòng-khó͘, i chiū ná koat-sim m̄ koh chhōa. Kî-si̍t m̄-sī kóng thong sè-kan āu-chek, āu-bó chiū-sī lóng pháiⁿ. Chin chhut-miâ Bí-kok ê chóng-thóng A-pek-lia̍p-hán Lîm-khéng ê āu-bó, pí chhin-seⁿ pē iáu khah ē-hiáu liáu-kái i. I iā it-seng iú-hàu i ê āu-bó, chòe chóng-thóng ê sî, iā sī bô piàn-ōaⁿ i ê hàu-sim, bó-kiáⁿ iā sī chin chhin-bi̍t. Lán Tâi-oân tī Ki-tok-hòa ka-têng tiong khòaⁿ-tio̍h hit khoán hó āu-chek, hó āu-bó--ê iā bô chió. Nā-sī Éng-hok-hiaⁿ tī sè-hàn kiaⁿ liáu ji̍p-sim, thó͘-ōe kóng, “Kiaⁿ phòa-táⁿ khì lah,” só͘-í liân káⁿ siūⁿ to͘ m̄-káⁿ, lâng tùi téng pò kàu ē, i lóng sī chhiò-chhiò ìn lâng kóng, “Chiah lâi siūⁿ khòaⁿ-māi, hō͘ lín chin to-siā.” Ba̍k chi̍t-ni̍h kòe 5, 6 nî, lâng chiū chai i bô ì-sù beh koh chhōa, tāi-ke iā chin chun-kèng--i, in tiūⁿ-ḿ khòaⁿ i án-ni iā chin kám-sim.
|
但是永福兄非常巴結，伊決心m̄ koh娶。按照伊 ê 經驗，伊感覺藤接bi̍t 是困難，別人 ê 母m̄ âⁿ別人 ê 子。伊若想著早 in老母koh嫁 ê 情形，伊tī in後叔hia所受著精神tek ê 痛苦，伊就ná決心m̄ koh娶。其實m̄是講thong世間後叔、後母就是攏歹。真出名 ê 美國總統，亞伯拉罕林肯 ê 後母比親生父猶較會曉了解伊。伊也一生有孝伊 ê 後母，做總統 ê 時，也是無變化伊 ê 孝心，母子也真親蜜。咱台灣tī基督化家庭中看著hit款好後叔、好後母 ê 也無少。但是永福兄tī細漢驚了入心，土話講：「驚破膽去lah」，所以連敢想to m̄敢，人 tùi 頂報到下，伊攏是笑笑應人講：「才來想看覓，hō͘ lín 真多謝」目一ni̍h過五、六年，人就知伊無意思beh koh娶，大家也真尊敬伊，in丈姆看伊án-ni 也真感心。 |
|
Tùi Éng-hok-só kòe-sin sǹg khí tú 10 nî ê 7 goe̍h pòaⁿ, hit ji̍t chin joa̍h, A-thiam-ḿ tī chhù-āu hiahN chhâ, m̄-chai cháiⁿ-iūⁿ sio kōe-kha sòa poa̍h lo̍h-khì, thâu-khak siàng tùi chio̍h-thâu lo̍h-khì, tāi-khài sī náu chín-tōng, á-sī náu-kin tn̄g-khì, in-ūi i chin hoat-hok, pêng-sî hiat-ap iā chin koân, tiāⁿ kiò thâu-khak gông, só͘-í hūn-khì chin kú, kiù cheng-sîn chhiáⁿ i-seng lâi khòaⁿ, siu-jiân ū chù-siā, chia̍h io̍h lóng bô kong-hāu, lâng bîn-bîn bô siáⁿ chai lâng, án-ni ū ji̍t-gōa chiū lī-khui sè-kan. Taⁿ chia m̄-bián siông-sè kóng. Kóng Éng-hok-hiaⁿ hit nî tú 40 hòe. Taⁿ ka-chài tōa cha-bó͘-kiáⁿ Lân-eng iā 17 hòe lah, tāi-khài ke-lāi ê sū to͘ lóng ē-hiáu chòe, só͘-í bô kám-kak sím-mi̍h tōa khùn-lân. Tē-jī cha-bó͘-kiáⁿ Lân-hiong 14 hòe, tú pit-gia̍p kok-bîn ha̍k-hāu, chún-pī beh khó chho͘-tiong. Tē saⁿ cha-bó͘-kiáⁿ Lân-jî 11 hòe, kok-bîn ha̍k-hāu saⁿ liân tha̍k liáu beh kòe sì-liân. Chi̍t ke iā sī chin lāu-jia̍t, Éng-hok hiaⁿ chin thiàⁿ chiah ê kiáⁿ, chiah ê kiáⁿ iā chin iú-hàu. Tōa-ché Lân-eng téng in lāu-bú ê khoeh, iā sī chin oa̍h-tāng gâu pang-chān Chú-ji̍t-o̍h kap gîm-si-pan. Éng-hok-hiaⁿ siūⁿ kóng ài kha-chhiú, chiū tī keh nî Lân-eng ê 18 hòe nî-bóe, khòaⁿ ū tú-hó siāng kàu-hōe ê chheng-liân, chiū kā i chio ji̍p--lâi. Kám-siā Siōng-tè ê an-pâi, chin-chiàⁿ tit-tio̍h chin hó ê kiáⁿ-sài. I iā chin kong-tō, chin-chiàⁿ sī hó pa-pah. Chiū-sī chiong in tiūⁿ-lâng chá ê gia̍p, lóng teng-kì hō͘ in tōa cha-bó͘-kiáⁿ, phín nā seⁿ tōa sun, tio̍h koh thn̂g chi̍t ê sèⁿ Bo̍k. Tùi án-ni kiáⁿ-sài iā chin kám-sim in tiūⁿ-lâng ê hó-ì, chin iú-hàu khîⁿ ke. Chiah ê tāi-chì àn-hā bián kóng.
|
Tùi 永福嫂過身算起tú 十年 ê 七月半，hit日真熱，阿添姆tī厝後hiahN柴，m̄知怎樣相kōe腳煞跋落去，頭殼siàng tùi 石頭--落-去，大概是腦震動抑是腦筋斷去，因為伊真發福，平時血壓也真高，定叫頭殼gông,所以昏去真久，救精神請醫生來看，雖然有注射、吃藥，攏無功效，人眠眠無啥知人，án-ni 有日外就來離開世間。今 chia m̄免詳細講。講永福兄hit年tú 四十歲，今佳哉，大查某子蘭英也十七歲lah，大概家內 ê 事都攏會曉做，所以無感覺甚物大困難。第二查某子蘭香十四歲，小學tú 畢業國民學校，準備beh 考初中，第三查某子蘭兒十一歲，國民學校三年讀了beh 過四年。一家也是真鬧熱，永福兄真疼chia-ê 子，chiah ê 子也真有孝。大姊蘭英頂 in老母 ê 缺，也是真活動gâu幫贊主日學kap吟詩班。永福兄想講愛腳手，就tī隔年蘭英十八歲年尾，看有tú 好siāng教會 ê 青年，就kā伊招入來。感謝上帝 ê 安排，真正得著真好 ê 子婿。伊也真公道，真正是好爸爸，就是將 in丈人早 ê 業，攏登記hō͘ in大查某子，品若生大孫，著koh傳一個姓穆。Tùi án-ni 子婿也真感心 in丈人 ê 好意，真有孝khîⁿ 家。Chiah ê 代誌按下免講。 |
|
Sî-ji̍t teh kòe chin kín, lâi kóng Lân-hiong sió-chiá bián gōa kú chho͘-tiong chiū pit-gia̍p. Pún siūⁿ beh koh tha̍k ko-tiong, nā-sī in lāu-pē kóng ài i o̍h sím-mi̍h kī-gē khah hó. I ka-kī siūⁿ in lāu-bú ē sí, chiū-sī in-ūi bô i-ha̍k siông-sek, só͘-í i chiū kap lāu-pē chham-siông khì khó hō͘-seng. Chin châi-tiāu, chi̍t piàn chiū khó-tio̍h. M̄-nā án-ni, i tī lán ê pēⁿ-īⁿ ho̍k-bū 4 nî āu, ū khì hō͘ chèng-hú kiám-tēng sán-pô, chi̍t pái chiū thong-kòe, āu-lâi kè-sio̍k koh tī pīⁿ-īn chòe hō͘-sū. Só͘-í lán ê pēⁿ-īⁿ chin tiōng-iōng i. Án-ni chiah ē jīm i chòe gōa-kho ê hō͘-sū chú-jīm.
|
時日teh過真緊，來講蘭香小姐免外久初中就畢業，本想beh koh讀高中，但是 in老父講愛伊學甚物技藝較好。伊家己想 in老母 ê 死就是因為無醫學常識，所以伊就kap老父參詳去考護生。真有才調，一遍就考著，m̄-nā án-ni，伊tī咱 ê 病院服務四年後，有去hō͘政府檢定產婆，一擺就通過，後來繼續 koh tī病院做護士。所以病院真重用伊，án-ni 才會任伊做外科 ê 護士主任。 |
|
Pún kò͘-sū ê tiong-sim chiū-sī tùi chia khí.
|
－－本故事 ê 中心就是 tùi chia起－－ |
|
Ū chi̍t ji̍t, ū chi̍t ê hoān-chiá lâi ji̍p-īⁿ, tī chín-liâu-kǹg siá Hoa-liân chhī ê lâng, sèⁿ Tân miâ Chheng-chôaⁿ, chit-gia̍p siá siong (商). Kin-nî 26 hòe, (hit nî Lân-hiong sió-chiá sī 23 hòe). Pēⁿ-miâ, ūi phòa khang chhut hui̍h. Chín-toàn su-iàu khui to. Nā-sī bô lâng thang lâi kò͘. In-ūi i ê lāu-bú chá sí, chí-ū chhun chi̍t ê nî-lāu ê lāu-pē, tī Hoa-liân bē tit lâi. Só͘-í it-chhè ê sū, lóng ǹg-bāng hō͘-sū sió-chiá khòaⁿ-kò͘. Keng-chè siong-tong hù-jū, khiok m̄-sī kóng i hó-gia̍h, sī īn-ūi i chòe bó͘ chè-io̍h kong-si ê soan-thoân kóng-kò ê chú-jīm, bat tha̍k kòe ko-kip siong-gia̍p ha̍k-hāu, lūn siong-gia̍p kóng-kò ê kè-e̍k, ōe-tô͘, im-ga̍k, kháu-châi, chin chhut-tioh, Eng-gú iā sió-khóa ē thogn. Só͘-í hō͘ kong-si chin tiōng-iōng. Chit pái ē ūi chhut hui̍h, tāi-khài sī tùi kau-chè chia̍h chiú kòe chē, bat kúi-nā pái chhut chiú; iā chia̍h hun, koh tī kóng-kò ê sî ū sî kòe lô, iau-ki sit-tǹg sī bô hi-hán, tng kang-chok tiong tó lo̍h--khì--ê, só͘-í kong-si chin hó-ì, kóng beh kā i ho̍k-io̍h. Tùi án-ni i khì chiū ji̍p tī te̍k-pia̍t-sek, ko͘-toaⁿ chi̍t lâng tiàm ê pīⁿ-pâng. Ji̍t--sî ū hō͘-sū sió-chiá lûn-liû lâi kā i kò͘, àm-sî khiok iā ū lûn-liû ê tong-ti̍t, nā-sī Lân-hiong te̍k-pia̍t tùi i ū iân, siông-siông tī hia kò͘ i kàu chin àm, chiah tò-khì siok-sià.
|
有一日，有一個患者來入院，tī診療卷寫花蓮市 ê 人，姓陳名清泉，職業寫商，今年二十六歲，（hit年蘭香小姐是二十三歲）。病名—胃破孔出血。診斷需要開刀，但是無人thang來顧。因為伊 ê 老母早死，只有chhun一個年老 ê 老父tī花蓮 bē tit當來。所以一切 ê 事，攏向望護士小姐看顧。經濟相當富裕，卻m̄是講伊好額，是因為伊做某製藥公司 ê 宣傳廣告 ê 主任，bat讀過高級商業學校，論商業廣告 ê 計劃，畫圖、音樂、口才真出tioh，英語也小可會通，所以hō͘公司真重用。這擺胃會出血，大概是 tùi 交際食酒過濟，bat幾nā擺出酒；也食薰，koh tī廣告 ê 時有時過勞，枵飢失頓是無希罕，當工作中倒落去--ê,所以公司真好意，講beh kā伊服藥。對án-ni 伊去就入 tī特別室，孤單一人tiàm ê 病房。日時有護士小姐輪流來kā伊顧；暗時卻也有輪流 ê 當值。但是蘭香特別對伊有緣，常常tī hia顧伊到真暗才倒去宿舍。 |
|
Te̍k-pia̍t khui to hit thâu 2, 3 ji̍t, siông-siông tī hia kā i kò͘ kui mî. Goân-in sī in-ūi i khah ē-hiáu kò͘, koh ū chi̍t hāng, ná chún chi̍t ē kìⁿ-bīn chiū ū chi̍t ê iân-hūn. Āu-lâi tāi-khài sī ūi-tio̍h tông kéng-gū, hō͘-siong khó-lîn, pîⁿ-pîⁿ chū sè bô bó, só͘-í kóng khí-lâi tāi-ke chin saⁿ tông-chêng. Kàu khah hó ê sî, Chheng-chôaⁿ it-hoat hián-bêng i ài-bō͘ Lân-hiong ê sim, thài-tō͘ chhin-jia̍t, kóng-ōe un-jiû thiⁿ-bi̍t. Pêng-sî sī kóng-kò soan-thoân chú-jīm, chiáu-a tī thiⁿ-téng poe, hō͘ i siàn, to͘ ē poa̍h lo̍h--lâi, hōng-kiàm nn̄g ê pîⁿ-pîⁿ sī téng ē hòe ê chheng-liân. Koh lóng sī tng-sî chheng-chhun, toaⁿ-sin bōe kè, bōe chhōa, hō͘-siong kiû ài ê sî. Só͘-í nn̄g ê chò-hóe, ná kú ná chhin-bi̍t. Lân-hiong khí-thâu sī phāu hō͘-sū chú-jīm thé-thiap hoān-chiá ê sim-chêng lâi chiàu-kò͘--i. Āu-lâi chai i sī chi̍t ê siāng kéng-gū, chū sè bô bó ê pêng-iú, chiū seⁿ-khí kèng koh-khah tông-chêng ê sim, ài chiong tō-lí thoân hō͘ i. Chheng-chôaⁿ iā hō͘ Lân-hiong-ê chêng só͘ kám, iā tùi i jīn kòe-khì hòng-tōng seng-oa̍h ê kè-sit. Sūn chit ê phòa-pīⁿ ê ki-hōe, chiū ji̍p-chì kái-chiú toān-hun. Iā khai-sí o̍h pe̍h-ōe-jī. Chêng bat tha̍k kòe Eng-bûn, só͘-í o̍h pe̍h-ōe-jī bián 2, 3 ji̍t chiū ē ho͘, ē tha̍k Sèng-keng, Sèng-si.
|
特別開刀hit二、三日，常常tī hia kā伊顧歸瞑。原因是因為伊較會曉顧，koh有一項，那準一下見面就有一 ê 緣分，後來大概是為著同境遇，互相可憐平平自小無母，所以講起來大家真相同情。到較好 ê 時，清泉一發顯明伊愛慕蘭香 ê 心，態度親熱，講話溫柔甜蜜。平時是廣告宣傳主任，鳥仔tī天頂飛，hō͘伊搧to會跋落來，奉kiàm兩個平平是頂下歲 ê 青年。Koh攏是當時青春，單身未嫁、未娶，互相求愛 ê 時。所以兩個做伙，那久那親密，蘭香起頭是抱護士主任體貼患者 ê 心情來照顧伊，後來知伊也是一個siāng境遇，自小無母 ê 朋友，就生起更koh較同情 ê 心，愛將道理傳hō͘伊。清泉也hō͘蘭香 ê 情所感，也對伊認過去放蕩生活 ê 過失。順這個破病 ê 機會，就立志改酒斷薰，也開始學白話字，前bat讀過英文，所以學白話字免二、三日就會呼、會讀聖經、聖詩。 |
|
Pêng-sî tùi im-ga̍k, ōe-tô͘ ū chhù-bī, jî-chhiáⁿ sī kóng-kò io̍h-á tek-khak tio̍h ēng--ê. Kì-jiân ū chit hō só͘-ióng, o̍h gîm-si iā sī chin khoài. Put-ti put-kak tùi hō͘-sū hoān-chiá ê koan-hē, sòa chìn kàu chū sè bô bó tâng kéng-gū, hō͘-siong khó-lîn ê pêng-iú, koh chìn kàu poa̍h-lo̍h thiàⁿ-chêng ê lô-bāng tiong. Nn̄g lâng tī thiâm-chēng ê te̍k-pia̍t-sek, bô pa̍t-lâng tī hia, kau-thâu chiap-ní (交頭接耳), thâu-khak sio-óa àⁿ hī-khang piⁿ kóng-ōe, tâm-ài soat-chêng. Kàu chia lâi ê sim-chêng sī chhin-chhiūⁿ hīn sio-kìⁿ ê siuⁿ bān, khó͘ pun-khui ê siuⁿ chá. Ūi-tio̍h án-ni Chheng-chôaⁿ eng-kai nn̄g lé-pài chiū ē chhut-īⁿ, sòa tiàm kàu saⁿ lé-pài chiah thè-īⁿ.
|
平時對音樂、畫圖有趣味，而且是廣告藥仔的確著用--ê。既然有這號素養，學吟詩也是真快。不知不覺對護士患者 ê 關係，續進到自小無母同境遇，互相可憐 ê 朋友，kok進到跋落愛情 ê 羅網中，兩人tī恬靜 ê 特別室，無別人tī hia，交頭接耳，頭殼相倚、耳孔邊講話談愛說情。到chia來 ê 心情是親像恨相見 ê 傷慢，苦分開 ê 傷早。為著án-ni 清泉應該兩禮拜就會出院，煞tiàm到三禮拜才退院。 |
|
9. Ka-pin Lú-siā Jī-hō Pâng.
|
第九章 嘉賓旅社二號房 |
|
Chheng-chôaⁿ beh thè-īⁿ ê chêng chi̍t-ji̍t ê ē-po͘, hit-ji̍t tú-tú sī Lân-hiong ê hioh-khùn-ji̍t, nn̄g-lâng chiū saⁿ iok kàu Tâi-tiong kong-hn̂g thit-thô. Tāi-ke giám-jiân hu-hū ê chhin-bi̍t, tī kong-hn̂g chē tiap-á-kú, āu-lâi khì chúi-goân-tē, jî-āu Chheng-chôaⁿ chiū kā i kóng, tī-chia kóng-ōe bô lī-piān, bān-it nā hō͘ se̍k-sāi lâng tú-tio̍h chin pháiⁿ-sè, chiū chhōa i kàu Ka-pin lí-siā khui chi̍t-keng pâng-keng, sì-lâu thâu-téng ê jī-hō pâng. Lân-hoeng it-seng m̄-bat lâi kàu chit hō só͘-chāi, lāi-bīn ū iûⁿ-sek ê bîn-chhn̂g, i-tû, toh, í, tiān-teng, chúi-tō, sé-bīn ê só͘-chāi, sio-chúi léng-chúi lóng ū, chin-chiàⁿ sī sù-sī èng ū chiū ū ê siat-pī. Sī-èng-seng (侍應生) àn-nāi i kàu pâng-keng chiong só-sî kau Chheng-chôaⁿ, Chheng-chôaⁿ chhiáⁿ Lân-hiong í-ni̍h chē, chiū chiong mn̂g só khí--lâi, só-sî tē tiàm khò͘-tē-á. Hit-sî Lân-hiong ê sim ū tām-po̍h kiaⁿ, m̄-kú chi̍t-bīn iā ho͘N3-kî, iā kiàn-siàu, iā hoaⁿ-hí. Hit-sî Chheng-chôaⁿ kā i kóng in lāu-pē tī Hoa-liân-chhī khui phôe-ê tiàm, kóng-khí chē-chē bī-lâi súi ê kéng-hóng hō͘ Lân-hiong thiaⁿ. Lân-hiong thiaⁿ kàu chhin-chhiūⁿ ji̍p tī lí-sióng ê hoàn-sióng hiong (理想的幻想鄉).
|
清泉beh 退院 ê 前一日 ê e晡，hit日tú tú 是蘭香 ê 歇睏日，兩人就相約到台中公園thit-thô。大家儼然夫婦 ê 親密，tī公園坐tia̍p仔久，後來去水源地，而後清泉就kā伊講，tī chia講話無利便，萬一若hō͘熟似人tú著真歹勢，就chhōa伊去嘉賓旅社開一間房間，四樓頭等 ê 二號房。蘭香一生m̄-bat來到這號所在，內面有洋式 ê 眠床、衣櫥、桌、椅、電燈、水道，洗面 ê 所在，燒水冷水攏有，真正是舒sī應有盡有 ê 設備。侍應生案內 in到房間將鎖匙交清泉，清泉請蘭香椅ni̍h坐，就將門鎖起來，鎖匙袋tiàm褲袋仔。Hit時蘭香 ê 心有淡薄驚，m̄-kú一面也好奇，也見笑，也歡喜。Hit時清泉kā伊講 in老父tī花蓮市開皮鞋店，講起濟濟未來súi ê 景況hō͘蘭香聽，蘭香聽到親像入tī理想 ê 夢想鄉。 |
|
Āu-lâi tī hia chiū kóng lán ê thiàⁿ kì-jiân kàu chia chiū tio̍h si̍t-hiān. Khí-thâu Lân-hiong beh thài káⁿ án-ni chò, chóng-sī Mô͘-kúi ê to̍k-kè chiah-ni̍h tiⁿ, chiah-ni̍h phang. Hàiⁿ-ah! Pē-bó ê hoan-hù, kàu-hōe ê chai-pôe Sèng-keng ê kà-sī, kiám bē-thang bán-hôe? Khó-sioh lí-sèng sìn-gióng lóng hun-bê, kèng-jiân poa̍h-lo̍h Mô͘-kúi ê hām-kheⁿ, sòa kiàn-siàu sit-sin.
|
後來tī hia講咱 ê 疼既然到chia，就著實現。起頭蘭香beh thài 敢án-ni做，總是魔鬼 ê 毒計是chiah-ni̍h甜，chiah-ni̍h芳。害ah！父母 ê 吩咐，教會 ê 栽培，聖經 ê 教示，敢bē-thang挽回？可惜理性信仰攏昏迷，竟然跋落魔鬼 ê 陷坑，續見笑失身。 |
|
Sū-āu keh-ji̍t, Chheng-chôaⁿ chiū thè-īⁿ chhut-khì. Góa kā lí kóng Chheng-chôaⁿ só͘ tùi Lân-hiong kóng ê, lóng sī pòaⁿ hi pòaⁿ si̍t ê sū. Kap i iok-sok tò-khì chek-sî beh kap lāu-pē chham-siông, liam-piⁿ beh tēng-hun, iā thang tī Tâi-pak Hoat-īⁿ kiâⁿ kong-chèng kiat-hun ê lé. Thang tiàm chè-io̍h kong-si só͘ thê-kióng ê siok-sià. Iā siá chū-só͘ Hoa-liân-chhī Tiong-chèng-lō͘ 35 hō, Hoa-bí phôe-ê tiàm. In lāu-pē miâ kiò Tân Chìn-sêng. Tāi-ke chin m̄-kam, chiū pun-khui.
|
事後隔日清泉就退院出去。我kā你講清泉所對蘭香講 ê ，攏是半虛半實 ê 事。Kap伊約束，倒去即時beh kap老父參詳，liam piⁿ beh訂婚，也thang tī去台北法院行公證結婚 ê 禮。Thang tiàm製藥公司所提供 ê 宿舍。也寫住所—花蓮市中正路三十五號，華美皮鞋店，in老父名叫陳進成。大家真m̄甘，就分開。 |
|
Tán chi̍t lé-pài, nn̄g lé-pài, chi̍t goe̍h-ji̍t, Lân-hiong ê sim chin hoân-ló, chin tio̍h-kip, sòa giâu-gî sī án-chóaⁿ chi̍t khì bô hôe-thâu, iā bô phoe bô sìn. Koh chi̍t-bīn chi̍t goe̍h-ji̍t āu cha-bó͘-lâng só͘ eng-kai ū ê goe̍h-sūn sòa bô lâi. I ka-kī sī sán-pô, sim koh-khah tio̍h-kip, tē-jī goe̍h-ji̍t sòa tńg put-sî siūⁿ ài thò͘, ài chia̍h sng. Ka-kī chai chhám-lah, ū sin. Kín àm-chīⁿ cháu-khì kap hū-kho chú-jīm Lîm Sian-seⁿ, i sī lú-i, kín kap i chham-siông. Khàu-lōa Lîm Sian-seⁿ kiò i kā i chhòng-hō͘ liû-sán. Lîm Sian-seⁿ sui-jiân sī lú-i, chóng-sī siāng-sî iā sī bo̍k-su-niû, i choa̍t-tùi hoán-tùi, sòa kā i kóng táⁿ-thai (打胎) sī kap sat-jîn-chōe siāng-khoán. Tī sìn-gióng-siōng, jîn-tō-siōng, hoat-lu̍t-siōng lóng m̄ eng-kai. Lîm Sian-seⁿ chek-pī i kóng, tī hit-sî siáⁿ-sū bô toān-gâi le̍k-má (斷崖勒馬) hôe-thâu leh. Siáⁿ-sū bô toàn-jiân kū-choa̍t.
|
等一禮拜，兩禮拜，一月日，蘭香 ê 心真煩惱真著急，煞giâu疑是án-chóaⁿ 一去不回頭，也無批無信。Koh一面一月日後查某人所應該有 ê 月順煞無來。伊家己是產婆，心koh較著急，第二月日煞轉愛吐、愛食酸。家己知慘--lah，有身。緊暗靜走去kap婦科主任林先生 ，伊是女醫，緊kap伊參詳。哭賴林先生，叫伊kā伊創hō͘流產。林先生雖然是女醫，總是siāng時也是牧師娘，伊絕對反對，續kā伊講：「打胎是kap殺人罪像款。Tī信仰上，人道上，法律上攏m̄應該。」林先生責備伊講：Ti̍hit7時你啥事無斷崖勒馬回頭leh，啥事無斷然拒絕。 |
|
Kî-si̍t bô hiah kán-tan, lâng nā chhin-sin tú-tio̍h, chiah ē chai lâng ê loán-jio̍k. Lâm-lú īⁿ-sèng ê chòe-hóe, chin-chiàⁿ sī chhin-chhiūⁿ chi̍t-lia̍p lâng-lâng só͘ ài chia̍h ê kìm-kó. Khòaⁿ kah-ba̍k, chia̍h kah-chhùi, hit-ê sek-tì, phang-bī, khoán-sit chin-chiàⁿ sī bê-he̍k lâng. Chia̍h-liáu kóng ē ba̍k-chiu-kim, ke tì-sek, kóng ū chē-chē bí-hó ê oán-kéng tī thâu-chêng. Góa m̄-káⁿ kóng lóng bô iáⁿ, chóng-sī tio̍h Siōng-tè só͘ phòe-ha̍p ê chiah thang. Tû-khì án-ni í-gōa, lóng sī thau-chia̍h, sī Siōng-tè só͘ bô hoaⁿ-hí, tek-khak ē kàng chai-eh.
|
其實無hiah簡單，人若親身tú 著，才會知人 ê 軟弱。男女異性 ê 做伙，真正是親像一粒人人所愛吃 ê 禁果。看kah目，食kah嘴，hit ê 色緻、芳味、款式真正是迷惑人。食了講會目珠金，加知識，講有濟濟美好 ê 遠景tī頭前。我m̄敢講攏無影，總是著上帝所配合 ê 才thang。除去 án-ni以外，攏是偷食，是上帝所無歡喜，的確會降災禍。 |
|
Tùi chit-lia̍p kìm-kó, put eng-kai chia̍h ê hūn-gia̍h ê tùi-hù, ū nn̄g-khoán ê chhú-lí hoat:
|
對這粒禁果，不應該食 ê 份額對付，有兩款 ê 處理法： |
|
(1) Iâ-so͘ sek--ê, kóng, “Sat-tàn thè-khì.” Iok-sek tùi i ê chú-bú ê ín-iú kóng, “Lí sī i ê bó͘; góa cháiⁿ-iūⁿ thang kiâⁿ chit ê tōa-pháiⁿ, lâi tek-chōe Siōng-tè?” Iok-sek chiong saⁿ pàng tī i ê chhiú, koh cháu-chhut gōa-bīn. Āu-lâi tì-kàu bô oan siū-khut, koaiⁿ-kaⁿ 4 nî gōa kú, chóng-sī Siōng-tè ē sù-hok hō͘ i.
|
（一）耶穌式 ê 講：「撒旦退去。」約瑟對伊 ê 主母引誘講：「你是伊 ê 某，我怎樣thang行這個大歹，來得罪上帝？」約瑟將衫放tī伊 ê 手，koh走出外面。後來致到無冤受屈，關監四年外久，總是上帝會賜福伊。 |
|
(2) Hā-oa sek--ê. “Hū-jîn-lâng khòaⁿ hit-châng chhiū, hó-chia̍h iā kah-ba̍k, koh hit-chiâng chhiū sī thang him-bō͘....chiū bán i ê kóe-chí.....”. Tāi-pi̍t khòaⁿ O͘-lī-a ê bó͘ Poa̍t-sī-pa sé-e̍k lâi hoān-chōe, chiū-sī tiàm hia sim koah m̄-tn̄g, kàu-bóe chiū chhun-chhiú bán lâi chia̍h, Siōng-tè siū-khì kàng chai-eh, it-seng Tāi-pi̍t ūi chit-chân sū tú-tio̍h bû-sò͘-hôe ê khó͘-chhó͘.
|
（二）夏娃式 ê －「婦人人看hit châng樹，好食也kah目，koh hit châng樹是thang欣慕就挽伊 ê 果子……」大必看烏利亞 ê 某拔示巴洗浴來犯罪，就是tiàm hia心割m̄斷，到尾就伸手挽來食，上帝受氣降災禍，一生大必為這chân事tú著無數回 ê 苦楚。 |
|
Lâng si̍t-chāi chin loán-jio̍k, lóng m̄-thang chū-hū lí sī jia̍t-sim ê sìn-tô͘, sī cheng-chiat ū lé-māu ê lú-sèng, pêng-sî sī teh kà-sī lâng, chek-pī lâng, léng-tō lâng ê tē-ūi. Lí sī chip-sū, tiúⁿ-ló, thoân-tō-su, bo̍k-su to͘ sī hit-poaⁿ-tāi. Lāu-su, tāi-ha̍k kàu-siū, chu-hô͘, kun-ông iā cháu bē-lī īⁿ-sèng ê ín-iú. Kàu hit-sî sím-mi̍h to͘ bē kì-tit, Sio̍k-gú kóng, “Eng-hiông lân-kòe bí-jîn-koan, bí-jîn lân-tô eng-hiông loân” (英雄難過美人關，美人難逃英雄戀). To ē chhut-chāi hit-sî ê miā-ūn gû-lōng pâi-pí. Thèng-hāu kàu thiàⁿ-āu chiah chai-thiàⁿ, lí ê jîn-keh, sìn-gióng lóng bô khì lah. Ti hit-ê sî, sím-mi̍h jîn-keh ê chun-giân, tē-ūi, lí-tì lóng bô chhái-kang. Tī hia chiū-sī Mô͘-kúi ê lī-hāi. Koh lâng ū “Seng-bu̍t-tek īⁿ-sèng kiû-ài ê thian-sèng” (生物的異性求愛的天性).
|
人實在真軟弱，攏m̄ thang自負你是熱心 ê 信徒，是貞節有禮貌 ê 女性，平時是teh教示人，責備人，領導人 ê 地位，你是執事、長老、傳道師、牧師to是hit般代。老師、大學教授、諸侯、君王也走不離異性 ê 引誘。到hit時甚物to bē記得，俗語講：「英雄難過美人關，美人難逃英雄戀」。To會出在hit時 ê 命運愚弄排比，聽候到痛後才知痛，你 ê人格，信仰攏無去lah。Tī hit ê 時，甚物人格 ê 尊嚴、地位、理智攏無彩工。Tī hia就是魔鬼 ê 厲害。Koh人有「生物tek異性求愛 ê 天性」。 |
|
Oa̍h-mi̍h ê chū-jiân-sèng, khó-pí tī thâu-chêng, ū chi̍t-tè hoeh chha̍p-chha̍p-ti̍h ê bah, hit-ê phang-bī, hit-ê ê sek-tì, hit-ê kam-tiⁿ, án-chóaⁿ kìm hit chiah iau-gō ê chhâi-lông bô chia̍h lo̍h-khì. Lí bô-lūn án-chóaⁿ kā i pa̍k, kā i koaiⁿ, i to͘ kún-liòng phah-phún beh chia̍h. Tû-khì nn̄g-hāng mài hē chòe-hóe í-gōa bô hong-hoat. Ū-hông īⁿ-sèng m̄-thang hoān-chōe, bô-lūn Chheng-liân thoân-khè, gîm-si pan, chheng-liân-lâng, mài kóng hōe-iú, thoân-tō-chiá iā-sī lâng. Tāi-pi̍t kiám m̄-sī Siōng-tè só͘ kéng--ê. Lóng tio̍h kéng-séng, chòe tē-it hó. (1) Lâm-lú m̄-thang chí-ū nn̄g ê ka-kī tiàm. (2) Kóng-ōe tio̍h chèng-keng, m̄-thang kóng hi̍h-hiauh ê ōe lâi phah sio-chham. (3) Kèng koh-khah m̄-thang kha-lâi, chhiú-lâi (愛撫) ê kún-chhiò.
|
活物的自然性，可比tī頭前有一塊血chha̍p chha̍p滴 ê 肉，hit ê 芳味，hit ê ê 色緻，hit ê 甘甜，án-chóaⁿ 禁hit隻枵餓 ê 豺狼無食落去。你無論án chóaⁿ kā伊縛、kā伊關，伊to滾liòng扑phún beh食。除去兩項mài hē做伙以外無方法。預防異性m̄ thang犯罪，無論青年團契，吟詩班，青年人，mài講會友，傳道者也是人。大必敢m̄是上帝所揀 ê。攏著警醒，最第一好。一、男女m̄-thang只有兩個家己tiàm。二、講話著正經，m̄-thang講hi̍h hiauh ê 話來扑相參。三、更koh較m̄ thang腳來手來（愛撫）ê 滾笑。 |
|
Nā lâi kàu-chia, si̍t-chāi chin bô kiù-io̍h. Góa ē kì-tit goán tī Sîn-ha̍k-īⁿ teh tha̍k-chheh ê sî, kà bo̍k-hōe-ha̍k (牧會學) ê sian-siⁿ Hô-iá Chèng-hí Bo̍k-su (河野政喜牧師) kā goán kóng, “Nā beh khì thàm-hóng hōe-iú, hiaⁿ-tī chú-lâng nā bô tī-teh, chí-ū chí-moāi tī lāi-bīn, khah hó m̄-thang ji̍p-khì. Nā ū iàu-sū tiàm mn̂g-gōa kā i kóng, kap i chhéng-an chiū hó lī-khui. Nā put-tek-í tio̍h ji̍p-khì, tio̍h tī thiaⁿ-ni̍h, mn̂g khui-khui, m̄-thang chē chòe-hóe, tio̍h hun pin, chú, chē lo̍h tāi-tāi hong-hong, chiong iàu-kiāⁿ kóng liáu kín chhut-khì, chhian-bān m̄-thang hō͘ lâng ke-kóng-ōe. Thoân-kàu-chiá tùi chit-hāng sū nā hō͘ lâng ke-kóng-ōe, sī cha̍p-jī-bān hūn ê m̄-ta̍t. Iā chin-chiàⁿ sī pòe-ò͘ Siōng-tè ê sèng-miâ.” Sió-tī chiong chiah ê ōe kì tiâu-tiâu, kàu-taⁿ iáu chin kiaⁿ, góa kiû Siōng-tè hō͘ góa bô poa̍h-tó. Kin-nî pit-chiá sui-jiân 60 gōa hòe lah, iáu-kú sī teh kiaⁿ.
|
若來到chia，實在真無救藥。我會記得阮tī神學院teh讀冊 ê 時，教牧會學 ê 先生河野政喜牧師kā阮講：「若beh 去探訪會友，兄弟主人若無tī--teh，只有姊妹tī內面，較好m̄-thang入去。若有要事tiàm門外kā伊講，kap伊請安就好離開，若不得已著入去，著tī廳裏，門開開，m̄-thang坐做伙，著分賓、主，坐落大大方方，將要件講了緊出去，千萬m̄ thang hō͘人加講話，傳教者對這項事若hō͘人加講話，是十二萬分 ê m̄值。也真正是背惡上帝 ê 聖名。小弟將chiah ê 話記tiâu-tiâu,到今猶真驚我求上帝hō͘我無跋倒。今年筆者雖然六十外歲lah，猶kú是teh驚。 |
|
Lân-hiong m̄-chai chit ê sū ê thang kiaⁿ. “Ah! it-sit-chiok chhian-kó͘-hīn.” (噫！一失足千古恨). M̄-thang bak-tio̍h, chí-ū chi̍t-pái, chí-ū chi̍t-pái. Kiám ū lâng ē chai, chí-ū chi̍t-pái? Ū, ū-lâng chai, “Thiⁿ chai, tē chai, lí chai, góa chai, chì-chió ū chiah chē lâng chai.” Che sī chá Iûⁿ Sian-siⁿ tùi beh the̍h-mi̍h lâi pò͘-lō͘ i ê lâng, só͘ kóng ê bêng-giân. Kàu-chia Lân-hiong chai chhám lah, chiū àm-chīⁿ chhéng-ká kóng, beh tò-khì séng-chhin, kóng in lāu-pē phòa-pīⁿ, kî-si̍t bô-iáⁿ. Chiū án-ni sî-chit, bô koh lâi siōng-pan. Iok nn̄g-goe̍h gōa-ji̍t lóng bô siau-sit ê Tân Chheng-chôaⁿ, taⁿ tàu-tí sī cháiⁿ-iūⁿ? Só͘-í i chiū jiok-khì Hoa-liân khì chhōe--i.
|
蘭香m̄知這個事是 ê thang驚。「阿！一失足成千古恨。」 M̄ thang bak著，只有一擺，只有一擺。敢有人會知，只有一擺？有，有人知，「天知、地知、你知、我知，至少有chiah濟人知。」 Che是早楊先生對beh提物來pò͘-lō͘ 伊 ê 人，所講 ê 名言。到chia蘭香知慘--lah，就暗靜請假講beh 倒去省親，講in老父破病，其實無影。就án-ni 辭職，無koh-來上班。約兩月外日攏無消息 ê 陳清泉，今到底是怎樣？所以伊就jiok去花蓮去 chhōe伊。 |
