Khó-ài ê Siû-jîn_01
|
可愛 ê 仇人_01 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
1. Khâm-khia̍t Ê Lō͘-thêng.
|
第一章 Khâm-khia̍t ê 路程 |
|
Lân-hiong (蘭香) thàu-chá khí-lâi ta̍k hāng khoán hó-sè, chiū chiàu-siông khì chhut-khîn. I sī tī bó͘ keng Ki-tok-kàu pīⁿ-īⁿ chòe hō͘-sū. Bōe lâi pīⁿ-īⁿ í-chêng sī tī lán ê kàu-hōe ê lú-o̍h chho͘-tiong pit-gia̍p. Āu-lâi khó-ji̍p i-īⁿ lâi chòe hō͘-seng. Tī i-īⁿ í-keng chòe kang iok 6 nî, tī i ê bō-á í-keng ū chi̍t sûn o͘-sûn, in-ūi i ê sêng-chek te̍k-pia̍t hó, chòe lâng un-sûn, thiâm-chēng, khin-khoài, chhin-chhiat, só͘-í tùi hō͘-sū tiong siū soán-poa̍t chòe chi̍t kho ê niá-pan. Hiān-chāi i sī chòe gōa-kho ê hō͘-sū pan-tiúⁿ; i ê ē-bīn ū 5, 6 ê tâng-kang, tāi-ke chin chun-kèng i, chin sio thiaⁿ-chhùi, tâng-sim lâi ho̍k-bū pīⁿ-lâng, só͘-í īⁿ-tiúⁿ, hō͘-sū-tiúⁿ to͘ chin tùi-tiōng--i.
|
蘭香透早起來逐項款好勢，就照常去出勤。伊是tī某間基督教病院做護士，未來病院以前是tī咱ê教會女學初中畢業。後來考入醫院來做護生。Tī醫院已經做工約6年，伊 ê 帽仔已經有一巡烏巡，因為伊ê成績特別好，做人溫純、恬靜、勤快、親切，所以tùi護士中受選拔做一科 ê 領班，現在伊是做外科 ê護士班長；伊 ê 下面有5、6個同工，大家真尊敬伊，真相聽嘴、同心來服務病人；所以院長、護士長，都真tùi重伊。 |
|
Lân-hiong sèⁿ Lí, só͘-í it-poaⁿ ê lâng lóng kiò i chòe “Lí sió-chiá,” nā-sī in ê tâng-phōaⁿ tāi-ke kiò i chòe “Lân-hiong ché.” Lí sió-chiá sī tī Tâi-lâm tang-pêng, ji̍p soaⁿ lī iok óa Tâi-oân lí saⁿ sì phò͘-lō͘ ê chi̍t ê soaⁿ-lāi kàu-hōe ê cha-bó͘ gín-ná. I chí-ū saⁿ ê chí-mōe-á, i pâi tē-jī--ê, tng i sì hòe ê sî, i ê lāu-bú koh seⁿ sió-moāi-á, tī goe̍h-lāi ê sî thó͘-ōe kóng tio̍h goe̍h-lāi-hong, sòa lī-khui sè-kan. Tng lāu-bú pia̍t-sè ê sî, si̍t-chāi chin khó-lîn. Hit tng-sî Lí sió-chiá ê ché-ché chiah 7 hòe, i pún-sin 4 hòe, sió-moāi tú chhut-sì. Lāu-pē tong-sî 30 hòe, téng bô chhin, ē bô chhek, lāu-pē sī chi̍t ê toaⁿ-sin-hàn, tùi hái-kháu lâi soaⁿ-lāi hō͘ lāu-bú chio--ê. Kóng khí-lâi iā sī chin kî-iân, lāu-pē sī hái-piⁿ thó-hî lâng ê kiáⁿ, sè-hàn pē-bó chá sí, siàu-liân tng ióng ê sî, i iàm-hīn tī hái-ni̍h mō͘-hiám, chiàn hong-éng lia̍h-hî ê seng-oa̍h, koh i nā koh siūⁿ-khí i chòe gín-ná sî-tâi ê kéng-gū, kàu chit sî nâ-âu-kńg to͘ iáu ē tīⁿ, ba̍k-sái to͘ khòa ba̍k-kîⁿ.
|
蘭香姓李，所以一般 ê 人攏叫伊「李小姐」，若是in ê 同伴大家叫伊做「蘭香姊」。李小姐是tī台南東爿，入山離約倚台灣里3、4舖路 ê 一個山內教會 ê 查某囡仔。伊只有三個姊妹仔，伊排第二--ê,當伊四歲 ê 時，伊 ê 老母koh生小妹仔，tī月內 ê 時土話講著月內風，煞離開世間。當老母別世 ê 時，實在真可憐。Hit當時李小姐 ê 姊姊才7歲，伊本身4歲，小妹tú 出世。老父當時30歲，頂無親、下無戚，老父是一個單身漢，tùi海口來山內hō͘老母招--ê。講--起-來也是真奇緣，老父是海邊討魚人 ê 子，細漢父母早死，少年當勇 ê 時，伊厭恨tī海--ni̍h冒險，戰風湧掠魚 ê 生活，koh伊若koh想起伊做囝仔時代 ê 境遇，到這時嚨喉管[to]猶會tīⁿ，目屎to khòa目墘。 |
|
Kóng khí--lâi ōe-thâu tn̂g, Lân-hiong ê lāi-kong chiū-sī Pò͘-tē hit kak-sì ê lâng. Tang-chio̍h, Pò͘-tē, Pak-mn̂g hia ê lâng lóng sī teh lia̍h-hî, pha̍k-iâm lâi kòe-ji̍t. Nā ū choh-sit iā sī ke̍k sió-khóa, tāi-ke choh m̄ chiâⁿ-mi̍h. Sī sán-soa hn̂g-á, sī hong-thâu, chúi-bóe, hong chin thàu, ū sî hái-chúi-ian phah-chiūⁿ lio̍k-tē, ná chún teh lo̍h kiâm-hō͘ leh. Só͘ chèng--ê sī han-chî, lō͘-sé, thô͘-tāu, siông-siông khiàm chúi, siu-sêng sī m̄ chiâⁿ-mi̍h. Só͘-í chē-chē lâng khò thó-hái, á-sī khì chè-iâm kong-si chòe khó͘-kang lâi tō͘-oa̍h. Án-ni Lí--ka chū chá sī chin kan-khó͘, chin chheng-tām. Hit nî te̍k-pia̍t pháiⁿ nî-tang, só͘-í Lân-hiong in lāi-kong iā kap lâng chòe-tīn khì chhut-hái. Bô phah-sǹg hit nî m̄-nā ngó͘-kok pháiⁿ nî-tang, chiū hái-ni̍h iā pháiⁿ hái-tang. Só͘-í tāi-ke chiū chham-siông khì khah oán-iûⁿ lâi thó, ǹg-bāng ē tit thó khah ū. Bô phah-sǹg, chi̍t ē khì sòa bô hôe-thâu, in-ūi tng in khui-phâng ê 3 ji̍t āu chòe hong-thai, ún-tàng sī sit-sū. Hong-thai āu tán chi̍t lé-pài, nn̄g lé-pài, kui goe̍h-ji̍t, lóng bô siau-sit. Chhù-piⁿ ta̍k ê thè Lí Sian-siⁿ-niûⁿ, pêng-sî lâng lóng kiò i “Chìn-châi só” chin hoân-ló. Chìn-châi hiaⁿ, Lân-hiong ê lāi-kong sit-sū hit sî, in lāu-pē chiah 6 hòe. Chū sè seⁿ-chòe sán-sán, kha-lò chhiú-lò, i ê chiàⁿ-miâ kiò-chòe Lí Éng-hok, nā sī in-ūi i ê kha-lò chhiú-lò, sui-jiân sī 6 hòe, khòaⁿ-tio̍h ná chún 7, 8 hòe khoán leh; só͘-í tāi-ke to͘(to) kiò i chòe “Lò-kha--ê.” Chìn-châi só mî-ji̍t lâu ba̍k-sái thî-lâm khàu-lūi, chhe-it cha̍p-gō͘ siông-siông to͘ tiám-hiuⁿ kūi tiàm tiâⁿ-bóe khui-siaⁿ khàu, siaⁿ-siaⁿ kù-kù “Góa sim-koaⁿ, góa hu o-òe, lí kin-á-ji̍t pàng-sim chòe lí khì, khòaⁿ lí pàng góa kap lò-kha-á kiáⁿ beh cháiⁿ-iūⁿ ?” Khàu tit phīⁿ-lâu nōa-ti̍h, hō͘ chhù-piⁿ ê lâng tāi-ke thè i chin siong-sim. Tiàm sī chi̍t keng hái-piⁿ liâu-á, hō͘ lâi chho̍p-chho̍p ti̍h, hong lâi phòa-piah hong sǹg-sǹg háu, kôaⁿ gi̍h-gi̍h, kah sī chi̍t niá phōe ná-chún lo̍k-bah-pó͘, kah thâu kha thó͘, kah kha thâu thó͘, kah pak-tó͘ sī siang-thâu thó͘. Phōe-toaⁿ phòa kô͘-kô͘ iā bô thang pó͘, siūⁿ lâi chiū-sī khó͘. Chhù-piⁿ hiah ê pô-ah chím-ah khah nńg-sim ê lâng nā thiāⁿ i teh hàu-pn̄g, teh khàu, chē-chē lâng tiàm piⁿ-á thè i àm-chīⁿ lâu ba̍k-sái, siūⁿ kóng chit ê siàu-liân-lâng khòaⁿ beh àn-chóaⁿ khan-kiáⁿ chiú chi̍t-sì-lâng chiū hó. Kòe nî-gōa kú, to͘ lóng bô tò-lâi lah, chhù-piⁿ ê lâng chiū khó͘-khǹg i koh kè. Khí-thâu Chìn-châi só chin sioh pún-hūn, siūⁿ kóng lán sī sàn-hiong lâng, m̄-bat pòaⁿ jī, koh khan chi̍t ê kiáⁿ, taⁿ lò-kha--ê iā 8 hòe lah, lâng thái ē beh ài lán lah? Só͘-í chin siú pún-hūn, kap kiáⁿ chhut-khì khioh han-chî-á tō͘ kòe-ji̍t. Nā khah lāi-bīn-sì ê hiong-chhoan teh kheh kam-chià ê sî, chiū chhōa kiáⁿ khì kā lâng lân chià-kin, pak chià-ha̍h lâi thàn kóa chîⁿ tò-lâi bé kiâm-hî-á, taⁿ kóa chià-ha̍h tò-lâi chòe chhâ. Án-ni bóng péng, bóng tō͘ kòe-ji̍t. Tú-gū lò-kha-á kiáⁿ 8 hòe nî-bóe, keh-piah chng ū chi̍t ê lâng kiò-chòe Sin-hoat-ah, i sī tī chè-iâm kong-si teh chòe kang-iú, pha̍k iâm ê kang-lâng, sí bó͘, pàng nn̄g ê gín-ná; lâng chiū lâi kā Chìn-châi só-ah pò chhin-chiâⁿ, tāi-ke chin kā i chàn-sêng, khòaⁿ iáu chiah siàu-liân, Chìn-châi hiaⁿ sí-lo̍h, chhân bô chi̍t khu, hn̂g bô chi̍t tu, khòaⁿ beh chiú kàu siáⁿ-sî lò-kha--ê chiah ē tōa-hàn. Sin-hoat hiaⁿ to͘ iā khiàm kha-chhiú, chhit-kóng peh-kóng, hit nî tang-cheh-mî tāi-ke chiū sêng-chhin.
|
講起來話頭長，蘭香 ê 內公就是布袋hit角勢 ê 人。東石、布袋、北門hia-ê 人攏是teh掠魚、曝鹽來過日。若有作穡也是極小可，大家做m̄成物。是瘦沙園仔，是風頭、水尾；風真透，有時海水煙扑上陸地，那準teh落鹽雨--leh。所種--ê 是蕃薯、lô͘-sé 、土豆，常常欠水，收成是m̄成物。所以濟濟人靠討海，抑是去製鹽公司做苦工來渡活。Án-ni李--家自早是真艱苦，真清淡。Hit年特別歹年冬，所以蘭香 in內公也kap人做陣去出海。無扑算，hit年m̄-nā五穀歹年冬，就海--ni̍h也歹海冬。所以大家就參詳去較遠洋來討，向望會得討較有。無扑算，一下去煞無回頭，因為當 in開帆 ê 三日後做風颱，穩當是失事。風颱後等一禮拜、兩禮拜、歸月日，攏無消息。厝邊逐個替李先生娘（平時人攏叫伊「進財嫂」）真煩腦。進財兄，蘭香 ê 內公失事hit時，in 老父才六歲。自細生做瘦瘦，腳 lò手lò,伊ê 正名叫做李永福，但是因為伊ê 腳lò手lò,雖然是六歲，看著那準七、八歲款--leh;所以大家都叫伊做「lò腳--ê 」。進財嫂暝日流目屎啼lâm哭淚，初一、十五常常都點香跪tiàm埕尾開聲哭，聲聲句句「我心肝，我夫o-òe,你今仔日放心做你去，看你放我kap lò腳仔子beh 怎樣？」哭得鼻流瀾滴，hō͘厝邊 ê 人大家替伊真傷心。Tiàm是一間海邊寮仔，雨來chho̍p-chho̍p-滴，風來破壁風sǹg-sǹg-哮，寒-gi̍h-gi̍h; kah是一領被那準鹿肉脯，kah頭腳thó͘,kah腳頭thó͘,kah腹肚雙頭thó͘。被單破糊糊也無thang補，想來就是苦。厝邊hia-ê 婆仔嬸仔，較軟心 ê 人若聽伊teh孝飯，teh哭，濟濟人tiàm邊仔替伊暗靜流目屎，想講這個少年人看beh án-chóaⁿ牽子守一世人就好。過年外久，都攏無倒來--lah，厝邊 ê 人就苦勸伊koh嫁。起頭進財嫂真惜本份，想講咱是散hiong人，m̄-bat半字，koh牽一個子，今lò腳--ê 也八歲--lah，人thài會beh 愛咱lah？所以真守本份，kap子出去拾蕃薯仔渡過日。若較內面勢 ê 鄉村teh kheh甘蔗 ê 時，就chhōa子去kā人lân蔗根，剝蔗ha̍h來趁寡錢倒來買鹹魚仔，擔寡蔗ha̍h倒來做柴hiâⁿ，án-ni 罔péng罔渡過日。Tú遇 lò腳仔子八歲年尾，隔壁庄有一個人叫做新發仔，伊是tī製鹽公司teh做工友，曝鹽 ê 工人。死某，放兩個囝仔；人就來kā進財嫂仔報親情，大家真kā伊贊成，看猶chiah少年。進財兄死落後，田無一區，園無一tu ，看beh 守到啥時，lò腳仔才會大漢。新發兄to也欠腳手，七講八講，hit年冬節瞑大家就成親。 |
|
Bô lōa-kú tùi gín-ná chiū tiāⁿ khí tōa-lâng sū. Lò-kha--ê kap āu-chek ê kiáⁿ sǹg-lâi sī chiap-bīn sió-tī, sió-moāi tiāⁿ oan-ke. Sin-hoat hiaⁿ iáu ū chi̍t ê lāu-bú, kin-nî chiah óa 60 thóng hòe. Hái-kháu lâng chin chho͘-kiāⁿ, iáu ē chhut-khì sa-chhâ la̍k-chháu, kóng ōe siaⁿ hiáng, lī-hāi, tī in chè-iâm kong-si ê kang-liâu, kang-iú ê siok-sià bē su sī lāu ke-pô, cha-bó͘ chóng-lí. Lâng nā gín-ná thâu-sio hīⁿ-joa̍h, khan âng-î, koan saⁿ-ko͘-á, to͘ lóng sī i teh thè lâng siat-hoat. Mn̄g-pu̍t sio-hiūⁿ, lâng poa̍h-poe nā poa̍h bô, to͘ lóng sī i teh thè lâng hē-sîn thok-pu̍t. Pêng-sî sī chin khek-po̍k, kòe sǹg ê, bah sǹg tè. Lēng-gōa chhòng chi̍t kha chhài-nâ, sī nî peh cheh, ū kóe-chàng, ke, ah, ti-bah, to͘ the̍h-khì khǹg chhài-nâ, siu tiàm i ê pâng-keng bîn-chhn̂g chêng, tiàu koân-koân. Nā m̄-sī in cha-bó͘-kiáⁿ tò-lâi chòe-kheh, sī bô lâng chia̍h ē tio̍h.
|
無偌久 tùi 囡仔就定起大人事。Lò腳仔kap後叔 ê 子算來是接面小弟、小妹也定冤家。新發兄猶有一個老母，今年才倚六十thóng歲，海口人真粗健，猶會出去sa柴la̍k-草，講話聲響、厲害，tī in製鹽公司 ê 工寮，工友 ê 宿舍，bē輸是老家婆、查某總理，人若囝仔頭燒耳熱，牽尪姨觀三姑仔，to攏是伊teh替人設法。問佛燒香，人poa̍h杯若poa̍h無，攏是伊teh替人下神托佛。平時真刻薄，粿算個、肉算塊。另外創一腳菜籃，是年peh節 ，有粿粽、雞、鴨、豬肉攏提去囥菜籃，收tiàm伊 ê 房間眠床前，吊懸懸。若m̄是 in查某子倒來做客，是無人食會著。 |
|
Kàu chia Lò-kha--ê in bó-á-kiáⁿ chai sí lah. Phah-mē ū, chia̍h-chhēng bô. Kó͘-chá lâng kóng, “Chia̍h lâng ba̍k-sái lâu-pn̄g, saⁿ tǹg gîn-óaⁿ gîn-tī.” Bó-á-kiáⁿ nā chhōa chhut-khì chòe kang, siông-siông tī hn̂g-thâu hn̂g-bóe tùi-khòaⁿ lâu ba̍k-sái.
|
到chia lò腳 ê in母仔子知死--lah。扑罵有，食穿無。古早人講「食人目屎流飯，三頓gîn碗gîn箸 」。母仔子若chhōa出去做工，常常tī園頭園尾對看流目屎。 |
|
2. Tūi-lo̍h.
|
第二章 墮落 |
|
Siāng hit-nî beh kīn nî-tau ê 29 mê, ke-ke hō͘-hō͘ lóng teh pī-pān kòe-nî, ū ê chhoe-kóe, ū ê thâi-ke, taⁿ Chìn-châi só tú kè-lâi bô lōa-kú, pêng-sî sī sàn-hiong lâng, kòe-khì m̄-bat ka-kī chhoe-kóe pa̍k-chàng. Taⁿ hāi-lah, chhoe-kóe m̄-chai thang hē kóe-khùi, kóe chhoe bē-se̍k, hoat-kóe chhoe bē hoat, in ta-ke tùi gōa-bīn ji̍p lâi khòaⁿ chi̍t-ē hóe chhiong-thiⁿ, lóng bô kóng sím-mi̍h, chū án-ni oat ji̍p-khì pâng-keng, khui-siaⁿ khàu in sí khì ê hit ê sim-pū. Siaⁿ-siaⁿ, kù-kù, góa kim sim-pū kin-á-ji̍t chòe lí khì, khòaⁿ kin-á-ji̍t koh chhōa che ná ū lō͘-ēng. Tùi hia khí Chìn-châi só ná bô in lāu ta-ke ê iân. Kòe-nî mê-hng tāi-ke teh ûi-lô͘, lò-kha--ê lâng iā bô kiò i óa-khì chia̍h, i ka-kī iā m̄-kâⁿ óa-khì toh-téng chia̍h-pn̄g. Chêng seⁿ--ê tōa-sun sè-sun án-má chi̍t lâng giâ chi̍t ki ke-thúi hō͘ i, ta̍k ê chia̍h kàu tin-tin iú-bī, lò-kha Éng-hok-ah, khiā tiàm hō͘-tēng-piⁿ thun chhùi-nōa, ba̍k-chiu kim-kim-siòng, iā bô lâng ē chhut-tit the̍h chi̍t-tè hō͘ i. Lāu-bú ê sim chhin-chhiūⁿ beh iûⁿ la̍k-khì ê thiàⁿ. Siū kóng lán kin-á-ji̍t pháiⁿ-miā chiah tio̍h lâi án-ni, kín kā i ni̍h-ba̍k kiò i cháu. Thèng-hāu lâng bô khòaⁿ-kìⁿ ê sî, thau iap chi̍t ki ke-kha hō͘ i chūiⁿ-chūiⁿ leh, tī pâng-ni̍h thau kā i kiáu chi̍t thng-sî-á ti-iû chham iâm-hoe-á hō͘ i chia̍h. Ba̍k-chiu khui liáu-liáu, sī-kín saⁿ-chhùi chòe nn̄g-chhùi pe, kín chia̍h liáu-liáu. Nā-sī chin tú-hó chiap-bīn má ji̍p--lâi, khòaⁿ i tī chàu-kha chhùi iáu teh pō͘, chū án-ni ti̍t-mē, mē kóng lí che phoat-hū, pāi-ke-pô, tiàm chàu-kha bó-á-kiáⁿ teh thau hàu-ko͘ sím-mi̍h? Ti̍t-ti̍t kā in sim-pū thoa, thoa kiò i tio̍h khì kong-má ê bīn-chêng chiù-chōa khòaⁿ i chia̍h sím-mi̍h? Hit-àm Chìn-châi só sòa siūⁿ té-lō͘, siūⁿ beh tiàu-tāu chū-chīn, ka-chài hō͘ in chiap-kha-ang Sin-hoat hiaⁿ chá khòaⁿ--tio̍h, kín kiù chiah bô sí. Chóng-sī tùi hit-àm khì liáu sòa phùi-hui̍h, sòa tiāⁿ-tiāⁿ sàu.
|
Siāng hit年 beh 近年兜ê二九瞑，家家戶戶攏teh備辦過年，有 ê 炊粿，有 ê thâi雞。今進財嫂tú嫁來無lōa久，平時是散hiong人，過去m̄-bat家己吹粿綁粽。今害囉，炊粿m̄知thang下「粿氣 」，粿炊 bē 熟，發粿炊 bē發，in ta家 tùi 外面入來，看一下火沖天，攏無講甚物，自án-ni 越入去房間，開聲哭 in死去 ê hit-ê新婦。聲聲句句，我金新婦今仔日做你去，看今仔日koh娶che哪有路用。Tùi hia起進財嫂那無 in老ta家 ê 緣。過年瞑hng大家teh圍爐，lò腳 ê 人也無叫伊倚去食，伊家己也m̄敢倚去桌頂食飯。前生--ê 大孫細孫án媽一人giâ一枝雞腿hō͘伊，逐個食kah津津有味，lò腳永福仔，企 tiàm戶tēng 邊吞嘴瀾，目珠金金相，也無人會出得提一塊hō͘伊。老母 ê 心親像beh 溶落去 ê 痛心。想講咱今仔日歹命才著來án-ni，緊kā伊ni̍h目叫伊走。等候人無看見 ê 時，偷iap一枝雞腳hō͘伊chūiⁿ-chūiⁿ --leh，tī房裡偷kā伊攪一湯匙仔豬油參鹽花仔hō͘伊食。目珠開了了，是緊三嘴做二嘴pe，緊食了了。但[tān]是真tú 好接面媽入--來，看伊tī灶腳嘴猶teh哺，就án-ni 直罵，罵講：「你這潑婦敗家婆，tiàm灶腳母仔子teh偷孝孤甚物？」直直kā in新婦拖，拖叫伊著去公媽ê面前咒誓看伊食甚物？Hit暗進財嫂煞想短路，想beh 吊tāu自盡，佳哉hō͘ in接腳翁新發兄早看著，緊救才無死。總是 tùi hit暗氣了煞phùi-血，煞定定嗽。 |
|
Kòe-nî āu, chū án-ni hō͘ lò-kha Éng-hok-ah khì kā lâng khan gû-á tō͘ pá. Hit-sî Éng-hok-ah chiah 9 hòe, chiū khì kā chi̍t ê sèⁿ Lîm--ê in chhī gû, àm-sî khùn tī gō͘-keng-bóe ê gû-tiâu, bô báng-tà, tiāⁿ hō͘ báng tèng, put-sî kôaⁿ-jia̍t-á, bīn n̂g phi-phi, ū sî khì chhī gû tò-lâi, kôaⁿ-jia̍t-á tú kàu, kha choan lō͘-ko͘-moâi bô khòa sé, chū án-ni tó tiàm i khùn ê ūi khū-khū chun, iā bô lâng chhap--i. Nā-sī beh tò-khì āu-chek in tau iā-sī bô lō͘, só͘-í ka-tī chi̍t ê siông-siông thau háu. Sui-jiân sī sè-hàn, iáu-kú ē hiáu bô pē ê chhiⁿ-chhám. Keh-nî 10 hòe, in lāu-bú hō͘ ta-ke khó͘-to̍k kek-sim, sàu ná siong-tiōng, sòa chiâⁿ lô-siong, kàu Éng-hok-ah 10 hòe nî-bóe in lāu-bú chiū sí-khì lah. Án-ni thiⁿ-ē sui-bóng sī khoah bóng-bóng, chhōe kut-jio̍k sī bô pòaⁿ ê. Chū án-ni tī Lîm Sian-siⁿ in-tau chhī gû-á kòe-ji̍t, chū-jiân sī bô ki-hōe thang tha̍k-chheh; in āu-chek iā bô lâi sêng-jīn, hō͘-kháu sī tông-ki-jîn, só͘-í chin-chiàⁿ sī chiâⁿ chòe liû-lî sit-só͘ ê ko͘-jî. Kàu 15, 6 hòe ê sî chiū khah tam sin-miā, sì-kè kā lâng chòe té-kang-á, thàn-chîⁿ lâi tō͘-oa̍h, iû hú chia̍h hú, iû koān chia̍h koān, ū sî tī hái-kháu, ū sî tī to͘-chhī, ū sî tī lāi-soaⁿ lâi chòe kang.
|
過年後，自án-ni hō͘ lò腳永福仔去kā人牽牛仔度飽。Hit時永福仔才九歲，就去kā一個姓林 ê in飼牛，暗時睏tī五間尾 ê 牛寮，無蚊罩，定hō͘蚊叮，不時「寒熱仔 」，面黃phi-phi，有時去飼牛倒來，寒熱仔tú到，腳全路糊糜無khòa洗，自án-ni 倒tiàm伊睏 ê 位khū-khū-chun ，也無人chhap伊。若是beh倒去後叔 in兜，也是無路，所以家tī一個常常偷哮。雖然是細漢，猶koh會曉無父 ê 悽慘。過年十歲，in老母hō͘ ta家苦毒激心，嗽那傷重，煞成癆傷，到永福十歲年尾 in老母就死去--lah。Án-ni天下雖bóng是闊莽莽，chhōe骨肉是無半個。自án-ni tī林先生 in兜飼牛過日，自然是無機會通讀冊；in後叔也無來承認，戶口是「同居人」，所以真正是成做流離失所 ê 孤兒。到十五、六歲 ê 時，就較擔身命，四界kā人做短工仔，趁錢來度活，遊府食府，遊縣食縣，有時tī海口，有時tī都市，有時tī內山來做工。 |
|
Tng óa 20 hòe ê sî, bat tī to͘-chhī tòe thô͘-chúi kang, in-ūi i kut-la̍t, iā chám-jiân ū hō͘ i thàn kóa chîⁿ; chóng-sī o̍h pháiⁿ 3 ji̍t, o̍h hó 3 nî, sòa o̍h ē chia̍h-hun, sòa ē lim-chiú, tê tiám-á chi̍t keng kiâⁿ kòe chi̍t keng, sòa ē khì ki-lâu phiâu-ki; chū-jiân bô châi-tiāu khì siōng-liû--ê, sī khì hit hō saⁿ-liû--ê, kīn tī pòaⁿ iám-mn̂g-á hit khoán, nā m̄-sī tī “Thian-thian-lo̍k” (天天樂), chiū-sī tī “Bān-lí-hông” (萬里紅), á-sī “Chhian-lí-iân” (千里緣), teh chhut-ji̍p, chiah ê miâ-hō chin hó, kî-si̍t sī lô-tōng-kài ê kong-kiōng e̍k-keng, ke̍k bô ōe-seng, bián lōa-kú chiū jiám-tio̍h hoa-liú-pīⁿ, bē thàn, ke khai, chiū liû-lo̍h tī koh-khah o͘-àm ê seng-oa̍h.
|
當倚二十歲 ê 時，bat tī都市做塗水工，因為伊骨力，也chám-jiân 有hō͘伊趁寡錢，總是學歹三日，學好三年，煞學會食薰，續會lim酒，茶店仔一間行過一間，續會去妓樓嫖妓；自然無才調去上流--ê,是去hit號三流--ê,近tī半掩門ê hit款，若m̄是tī「天天樂」就是tī「萬里紅」抑是「千里緣」teh出入，chia-ê 名號真好，其實是勞動界 ê 公共浴間，極無衛生，無偌久就染著花柳病，bē趁，加開，就流落tī koh較黑暗 ê 生活。 |
|
Chi̍t ji̍t sûi-thâu tàm-chì khì phēng tī Sêng-ông-iâ biō-piⁿ ê chhiûⁿ-piah, sî-kan í-keng bô chá lah. Tú teh siūⁿ kin-mî m̄-chai beh khì tó-ūi khùn, khì khùn ti-tiam sī siông-siông ê sū. Tú gia̍h-thâu siūⁿ beh koh khì tang chhī-tiûⁿ chhōe ti-tiam, tú chi̍t ê lâng chin hiông, cháu tùi i ê bīn-chêng kòe, sūn-sòa kā i kiò, “Iú--ê lâi leh, hó khang--ê lí beh choán chi̍t--ê bô?” I ê sim tú-tú teh siūⁿ bô pō͘, iā bô mn̄g khòaⁿ sī sím-mi̍h hó-khang--ê, chiū tòe i kiâⁿ, kiâⁿ kàu chi̍t-ūi àm-àm ê ūi, hit ê lâng kā i kóng, lí tiàm chia khiā, khòaⁿ ū lâng tùi chit thâu hāng-á lâi á-bô, nā pêng-siông lâng, lí tèⁿ m̄-chai, bóng kiâⁿ tín-tāng chiū hó, nā kéng-chhat lâi lí tio̍h khām-sàu nn̄g ē, hit ê lâng chū án-ni thiàu tùi lâng ê chhiûⁿ-á-lâi ji̍p-khì. Hit-sî i chiah chai hit ê lâng sī beh chòe chha̍t-á, kiò i pé-hong, chòe khòaⁿ-thâu. Hit ê chha̍t-á sī Pak-pō͘ chin chhut-miâ kah-kip ê lô͘-môa, in ê tóng ū 12 seⁿ-siùⁿ, chit ê lâng ê phian-hō kiò-chòe “Sió-kâu,” ì-sù sī kha-chhiú chin hó peh kòe chhiûⁿ, tú gia̍h bān-lêng só-sî khí lâi beh kā lâng khui-mn̂g ê sî, tú hō͘ chú-lâng ê kun-iōng-káu khòaⁿ--tio̍h, chek-sî khui-siaⁿ pūi; khòaⁿ bē choán-chia̍h-tit, siám tùi chàu-kha-āu àm-àm ê só͘-chāi, pôaⁿ-kòe āu-bīn-chhiûⁿ koh chhut--lâi chòe i cháu. Nā-sī chú-lâng thiaⁿ tio̍h koh-iūⁿ ê siaⁿ, chek-sî tui chhut--lâi, Éng-hok-ah gām-bīn gām-bīn, i m̄-bat ō͘-á han-chî, m̄-chai ti-bó-phôe lūn-lūn, lia̍h-chún ū hó-khang thang choán, taⁿ káⁿ ū sím-mi̍h thang pun; iáu teh siūⁿ kàu sim chû-chû ê sî, lâng jiok kàu, chū án-ni kā i thoa khì phài-chhut-só͘; beh kóng bô, bêng-bêng sī chòe chha̍t-á ê pé-hong; beh kóng ū, sī chin-soe, bē-su hō͘ mô͘-sîn-á mo͘-tio̍h; chòe chha̍t sim hi, chi̍t ē hêng lo̍h-khì, chiū jīn chhut--lâi. Bêng-bêng sī chhiap-tō ê kiōng-bô͘, kiò i tio̍h keng-chhut kiōng-hoān, hit ê chú-hoān sī sím-mi̍h lâng. Taⁿ tio̍h kúi phah tio̍h lah, liân lâng to iáu-bē cha̍p-hun ē jīn-tit, miâ beh thái ē bat i chiū hó, jī-chhiáⁿ hit àm goe̍h hóaⁿ-o͘ hóaⁿ-o͘, koh hit ê lâng chhēng o͘-saⁿ o͘-khò͘, chhēng o͘ phâng-pò͘-ê, tì o͘ phah-chiáu-bō-á, āu-lâi bīn pau o͘-hoe-kin-á, si̍t-chāi sī m̄-chai hit ê lâng hō chòe sím-mi̍h miâ, khah hêng to͘ kóng bē chhut--lâi. Só͘-í chiū kā i sàng khì kéng-chhat-kio̍k, sak-lo̍h khu-liû keng-á thèng-hāu bîn-á-chài.
|
有一日垂頭tàm志去phēng tī城隍爺廟邊 ê 牆壁，時間已經無早lah。Tú teh想今瞑m̄知beh去佗位睏，去睏豬砧是常常ê事，tú gia̍h頭想beh koh去東市場chhōe豬砧，tú著一個人真雄，走 tùi 伊 ê 面前過，順續kā伊叫：「友--ê 來--leh，好空--ê你beh choán一下無？」伊 ê 心tú tú teh想無步，也無問看是甚物好空--ê,就tòe伊行，行到一位暗暗 ê 位，hit-ê人kā伊講，你tiàm chiā企，看有人 tùi 這條巷仔來抑無，若平常人，你tèⁿ m̄-知，罔行振動就好，若警察來，你著khām-嗽兩下。Hit-ê人自án-ni 跳 tùi 人 ê 牆仔內入去。Hit時伊才知hit-ê人是beh作賊仔，叫伊把風做看頭。Hit-ê賊仔是北部真出名 ê 甲級流氓，伊 ê 黨有十二生相，這個人 ê 偏號叫做「小猴」意思是腳手真好peh過牆，tú gia̍h萬能鎖匙起來beh kā人開門 ê 時，tú hō͘主人 ê 軍用狗看著，即時開聲吠，看 bē choán食tit，閃 tùi 灶腳後暗暗 ê 所在，盤過後面牆koh出來做伊走。Hit時主人聽著各樣 ê 聲，即時追出來。永福仔gām面gām面，伊m̄-bat芋仔蕃薯，m̄知豬母皮lūn-lūn,掠準有好空通choán,今敢有甚物thang分；猶teh想到心chû-chû ê 時，人jiok到，就án-ni kā伊拖去派出所；beh 講無，明明是做賊仔 ê 把風，beh 講有，是真衰，bē輸hō͘魔神仔mo͘著；作賊心虛，一下刑--落-去，就認出來。明明是竊盜 ê 共謀，叫伊著供出共犯，hit ê主犯是甚物人。Taⁿ著鬼扑著lah，連人to猶 bē十分ê認得，名beh thài會bat伊就好，而且hit暗月hóaⁿ烏hóaⁿ烏，koh hit-ê人穿烏衫烏褲，穿烏帆布鞋，戴烏扑鳥帽仔，後來面包烏花巾仔，實在是m̄知hit ê人號做甚物名，較刑to講 bē出來，所以就kā伊送去警察局，sak落拘留間仔，聽候明仔再。 |
|
3. Kî-iân.
|
第三章 奇緣 |
|
Keh bîn-á-ji̍t tùi kéng-chhat-kio̍k ê khu-liû kaⁿ-pâng tòa i chhut--lâi, khah mn̄g mā-sī m̄-bat hit lâng ê miâ. Āu-lâi mn̄g i chiàu só͘ ē kì-tit hit ê lâng ê hêng-siòng. Koân iok 5 chhioh-pòaⁿ, seⁿ chòe bô pûi, iā bô sán. Khí-thâu kap i chòe-hóe kiâⁿ ê sî, ū khòaⁿ-kìⁿ i ê bīn, chhùi-ē-táu chiam-chiam, chhùi-ē-táu ê tò-pêng ū chi̍t lia̍p kì, ū hoat kì-chhiu, chiàⁿ-pêng ê ba̍k-chiu bóe ū to-khî, tāi-khài sī hō͘ lâng phut--tio̍h ê to-siong; chòe-hóe kiâⁿ kàu hāng-á-lāi àm-àm ê só͘-chāi, hit ê lâng chiah chiong bō-á tì khàm-khàm, tùi khò͘-tē-á jîm chi̍t-tiâu hoe-hoe ê kin-á khí-lâi pau bīn, chí-ū chhun ba̍k-chiu thang khòaⁿ lō͘, chiū pôaⁿ kòe chhiûⁿ.
|
隔明仔日 tùi 警察局 ê 拘留監房帶伊出來，較問mā是m̄-bat hit人 ê 名。後來問伊照所會記得hit-ê人 ê 形象。高約五尺半，生做無肥也無瘦。起頭kap伊做夥行 ê 時，有看見伊 ê 面，嘴下斗尖尖，嘴下斗 ê 倒爿有一粒痣，有發痣鬚，正爿 ê 目珠尾有刀khî。大概是hō͘人phut著 ê 刀傷；做伙行到巷仔內暗暗 ê 所在，hit-ê人才將帽仔戴khàm-khàm,tùi 褲袋仔jîm一條花花 ê 巾仔起來包面，只有chhun目珠thang看路，就盤過牆。 |
|
Kéng-chhat-kio̍k chiàu chit ê lâng-siòng lâi péng hiah ê liû-bîn, chiân-kho-hoān só͘ lâu teh ê siōng, chiū hoat-hiān tio̍h só͘ kóng ê bīn-siòng, sī lô͘-môa cha̍p-jī siⁿ-siùⁿ tiong ê sió-kâu sī hiâm-gî-hoān. Tùi án-ni chiū hoat-chhut kéng-kài bāng pau-ûi. Tī kéng-chhat-kio̍k, tùi chiah ê liû-bîn kap siông-si̍p-hoān, á-sī su-siúⁿ khòaⁿ-chòe put-ún ê lâng, m̄-nā ū in ê siòng, sīm-chì chīn só͘-ē to lóng ū chhái-chi̍p in ê kha-bô͘, chhiú-ìn kap chéng-thâu-á hûn. In-ūi che sī chin hó ê so͘-cha chhâi-liāu. Só͘-í liam-piⁿ tit-tio̍h hiâm-gî-hoān ê sòaⁿ-soh. Sió-kâu m̄-nā kan-ta sī chhiap-tō-hoān, kî-si̍t i put-lūn kiông-kan, cha̍h-lō͘ chhiúⁿ-kiap, sat-jîn to lóng káⁿ-chòe. I sī chi̍t ê hoān-chōe lúi-lúi ê thong-chhip-hoān. I tī téng goe̍h-ji̍t chiah tī Biâu-lek ji̍p-soaⁿ ê sió chng-siā, phiàn chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná, kóng beh chhōa i khì chia̍h thâu-lō͘, chiah tī lō͘-tiong m̄-nā kiông-kan-ù hit ê lú-chú, koh kā i chhiúⁿ chhiú-pió, kap chi̍t-tiâu kim-liān-á nn̄g-chîⁿ gōa tāng, koh hiān-kim chiâⁿ pah-kho͘, chhùi kā i that chhiú-kin, chhiú kā i pa̍k iap-āu, chiong pòaⁿ lō-thé kā i hiat tiàm chin chió-lâng teh chiūⁿ-lo̍h ê sió lō͘-piⁿ ê chhiū-nâ àm-sàm ê só͘-chāi. Hit ê lú-chú bē-tit jiáng, in-ūi chhùi that tiâu-teh, iā m̄-káⁿ kā i jiok, á-sī cháu chhut-lâi pò, in-ūi chhiú hō͘ i pa̍k iap-āu, pòaⁿ lō-thé m̄-káⁿ chhut-lâi kìⁿ-lâng, só͘-í chí-ū ku tiàm chhiū-á-kha háu, kàu ū lâng khì khiok-chhâ tùi hia kòe, chiah kā i kiù. Chhin-chhiūⁿ án-ni bû-ok put-chok. Lò-kha Éng-hok-ah sûi-piān chiū tòe lâng khì, kóng ū hó-khang--ê, khòaⁿ beh choán á-bô, si̍t-chāi chin kai-sí.
|
警察局照這個人相來péng hiah-ê流民、前科犯所留teh ê 相，就發現著所講 ê 面相，是流氓十二生相中 ê 小猴是嫌疑犯。Tùi án-ni 就發出警戒網包圍。Tī警察局，tùi chiah-ê 流民kap常習犯，抑是思想看做不穩 ê 人，m̄-nā有 in ê 相，甚至盡所會to攏有採集 in ê 腳模、手印kap指頭仔痕，因為這是真好 ê 搜查材料。所以liâm-piⁿ得著嫌疑犯 ê 線索。小猴m̄-nā干單是竊盜犯，其實伊無論強姦、截路、搶劫、殺人都攏敢做。伊是一個犯罪累累 ê 通緝犯。伊tī頂月日才tī苗栗入山 ê 小庄社，騙一個查某囡仔，講beh chhōa伊去食頭路，chiah tī路中m̄-nā強姦污hit-ê女子，koh7 ka伊搶手錶，kap一條金鍊仔兩錢外重，koh現金成百箍，嘴kā伊that手巾，手kā伊縛iap後，kā伊將半露體kā 伊hiat tiàm真少人teh上落 ê 小路邊 ê 樹林暗sàm ê 所在。Hit-ê女子 bē得嚷，因為嘴that-tiâu--teh，也m̄敢kā伊jiok，抑是走出來報，因為手hō͘伊縛iap-後，半露體m̄敢出來見人，所以只有ku tiàm樹仔腳哮，到有人去拾柴 tùi hia過，才kā伊救。親像án-ni 無惡不作，lò腳永福仔隨便就tòe人去，講有好空--ê,看beh choán抑無，實在真該死。 |
|
So͘-cha-bāng ti̍t-ti̍t siok-siáu, āu-lâi tī Koan-biō beh ji̍p-khì Kî-san ê lō͘-tiong ê soaⁿ-lāi lia̍h--tio̍h. I sī Tâi-pak ê Sin-tiàm Àm-kheⁿ ê lâng, ūi-tio̍h tī pak-pō͘ hoān-àn, ti̍t-ti̍t cháu lo̍h lâm, só͘-í chiah ē tì Koan-biō ê hū-kīn hō͘ lâng lia̍h-tio̍h. Thang-kóng phò-àn iā-sī chin kín, thâu-bóe bián 10 gōa-ji̍t chiū lia̍h--tio̍h. Tī kong-têng tùi sìn ê sî, hō͘ Lò-kha Éng-hok-ah jīn, kó-jiân bô chhò, chiàu nn̄g pêng ê kháu-keng jīn khí--lâi, chiū chai Éng-hok kó-jiân m̄-sī chin tāng ê chōe-hiâm, só͘-í phòaⁿ-koat khin-khin, koaiⁿ 6 kò-goe̍h kià chōe nn̄g-nî, chiū siū tháu-pàng chhut-kaⁿ. Tī siū koaiⁿ ê tiong-kan, tī kaⁿ-ga̍k ê i-bū-sek, sin-thé tit-tio̍h i-tī, koh tit-tio̍h chin tōa ê kà-sī. Hit chiah sió-kâu chiū siū tēng-chōe khah-kú, tī chia lán m̄-bián kóng.
|
搜查網直直縮小，後來tī關廟beh 入去旗山 ê 路中 ê 山內掠著。伊是台北 ê 新店暗坑 ê 人，為著tī北部犯案，直直走落南，所以才會tī關廟 ê 附近hō͘人掠著。Thang講破案也是真緊，頭尾免十外日就掠著。Tī估公庭對訊 ê 時hō͘ lò腳永福仔認，果然無錯，照兩爿 ê 口供認起來，就知永福果然m̄是真重 ê 罪嫌，所以判決輕輕，關六個月寄罪兩年，就受tháu放出監。Tī受關 ê 中間，tī監獄 ê 醫務室，身體得著醫治，koh得著真大 ê 教示。Hit隻小猴就受定罪較久。Tī chia咱 m̄ 免講。 |
|
Éng-hok-ah siū tháu-pàng liáu-āu, kia̍h-ba̍k bô chhin, sin-ni̍h bô pòaⁿ sián chîⁿ, sim siūⁿ kóng, taⁿ beh khì tó-ūi sī hó. Si̍t-chāi chin-chiàⁿ sī sim loān-loān bô tiāⁿ. Put-kò chiàu i kòe-khì ê keng-giām, ná-chún ū chi̍t ê siaⁿ kóng, m̄-thang koh tiàm siâⁿ-chhī, siâⁿ-chhī sī khoài tūi-lo̍h chhia-hôa ê só͘-chāi. Só͘-í bô ì-sek, put-ti put-kak hiòng Tâi-lâm ê tang-pêng soaⁿ-lāi ti̍t-ti̍t kiâⁿ-khì, hit ē-po͘ óa saⁿ-tiám cheng chhut-kaⁿ, thâu-khak chhi̍h-chhi̍h ti̍t-ti̍t tōng, tōng tùi Éng-khong, kàu Sin-hòa hit sî, ji̍t to í-keng beh àm lah, nā-sī sim cha̍t-cha̍t iā m̄-chai iau, tiàm Sin-hòa ke-á kiâⁿ-lâi, kiâⁿ-khì, kin-pún seng-khu tn̄g pòaⁿ-bûn, iau iā-sī bô hoat-tō͘.
|
永福仔受tháu放了後，舉目無親，身ni̍h無半sián錢，心想講：今 beh 去佗位是好，實在真正是心亂亂無定。不過照伊過去 ê 經驗，那準有一個聲講，m̄-thang koh tiàm城市，城市是快墜落奢華 ê 所在。所以無意識不知不覺向台南 ê 東爿山內直直行去。Hit e晡倚三點鐘出監，頭殼chhi̍h-chhi̍h直直撞，撞 tùi 永康，到新化hit時，日to已經beh 暗lah，但是心cha̍t-cha̍t也m̄知枵，tiàm新化街仔行來行去，根本身軀斷半sián,枵也是無法度。 |
|
Hit-àm chiū khì ku biō-kháu, phēng tiàm tōa-biō ê thiāu-thâu, pòaⁿ khùn, pòaⁿ chhíⁿ kòe chi̍t-mî. Keh chá-khí pak-tó͘ kám-kak chin iau, nā-sī sin-ni̍h bô chîⁿ, iā sī bô pān-hoat, chiū kiâⁿ chhut ke-á, ǹg soaⁿ lāi ê lō͘ ti̍t-ti̍t kiâⁿ, tú-gū lō͘-ni̍h ū lâng teh chhia kam-chià, chiū kā lâng pun kam-chià chia̍h, chek-sî kám-kak ke chin ū goân-khì, chiū kè-sio̍k koh kiâⁿ. Tàu-tí jîn-kan tông chêng saⁿ pang-chān ê sim, iû-goân sī tī hiuⁿ-ē khah ū. Siâⁿ-chhī, to͘-hōe ê lâng, ná-chún ta̍k-ê m̄-chai sī khah bô êng, khah bô sî-kan thang siūⁿ kàu pa̍t-lâng ê tāi-chì, á-sī cháiⁿ-iūⁿ. Kám-kak ke chin kò͘-kí, ná-chún sio̍k-gú kóng jit-thâu [ji̍t-thâu] kng-iāⁿ-iāⁿ, sûi-lâng kò͘ sìⁿ-miā ê khoán. Kám-kak chhin-chhiūⁿ jîn-chêng chin peng-léng, tī hiuⁿ-ē kám-kak tāi-ke khah un-loán, nā kàu tī soaⁿ-kan, tī phok-sò͘ ê seng-oa̍h ê lông-bîn ê tiong-kan, só͘ ū ê iú-chêng, sī ná-chún kèng koh-khah sio-lō. Kàu tàu ê sî, i chiū kiâⁿ kàu Soaⁿ-pà. Tī hia ū chi̍t-keng Ki-tok-kàu ê lé-pài-tn̂g.
|
Hit暗就去ku廟口，phēng tiàm大廟 ê 柱頭，半睏半醒過一瞑。隔早起腹肚感覺真枵，但是身ni̍h 無錢。也是無辦法，就行出街仔，向內山 ê 路直直行，tú 遇路--ni̍h有人teh車甘蔗，就kā人分甘蔗食，即時感覺加真有元氣，就繼續koh行。到底人間同情相幫贊 ê 心，猶原是tī鄉下較有。城市都會ê 人，那準逐個m̄知是較無閒，較無時間thang想到別人 ê 代誌，抑是怎樣，感覺加真顧己，那準俗語講：「日頭光映映，隨人顧生命」 ê 款，感覺親像人情真冰冷。Tī鄉下感覺大家較溫暖，若到tī山間，tī樸素ê生活ê 農民 ê 中間，所有 ê 友情，是那準更koh較燒lō,到晝 ê 時，伊就行到山壩，tī hia有一間基督教 ê 禮拜堂。 |
|
I pêng-sî bô thiaⁿ tō-lí, chū-jiân i iā m̄-chai hia sī pài-tn̂g, put-kò i kám-kak tī chiah soaⁿ-lāi, ū chiah tōa-keng ê chhù, sī chin hi-hán, i chiū kiâⁿ óa-khì kā i khòaⁿ, sòa tī pài-tn̂g mn̂g-kháu liâng-liâng ê ūi chē. Hit-sî tú-gū ū chi̍t ê lāu sìn-tô͘, lâng lóng kiò i chòe A-thiam-peh, i sī sèⁿ Bo̍k (穆) kap A-thiam-ḿ nn̄g-lāu í-gōa, ke-lāi chí-ū chi̍t ê cha-bó͘-kiáⁿ, án-ni chi̍t-ke saⁿ ê chòe-hóe tòa. Khiok ū kúi hun-á chúi-chhân kap tām-po̍h soaⁿ-phiâⁿ, sǹg--lâi sī bē kàu jōa pháiⁿ-kòe. M̄-kú bô hāu-siⁿ, ka-kī iū lāu, lo̍h-chéng siu-koah lóng tio̍h chhiàⁿ--lâng, só͘-í iā m̄-sī kàu jōa hù-jū. I tú beh lâi chhōe bo̍k-su kóng-ōe, khòaⁿ chit ê chheng-liân tī pài-tn̂g mn̂g-kháu chē, i chiū kā i mn̄g khòaⁿ chit ūi pêng-iú tùi tó-ūi lâi. Lò-kha Éng-hok-ah thâu-khak chhi̍h-chhi̍h, put-ti put-kak ba̍k-sái sòa liàn chhut--lâi. A-thiam-peh khòaⁿ-liáu chin thè i siong-sim, chai i sim-lāi tek-khak sī ū kóng bē chhut ê kan-khó͘, chiū chhiáⁿ i khì in tau chē.
|
伊平時無聽道理，自然伊也m̄知hia是拜堂，不過伊感覺tī chiah山內，有chiah大間 ê 厝是真稀罕，伊就行倚去kā伊看，續tī拜堂門口涼涼 ê 位坐。Hit時tú 遇有一個老信徒，人攏叫伊做阿添伯，伊是姓穆，kap阿添姆兩老以外，家內只有一個查某子，án-ni一家三個做夥tòa。卻有幾分仔水田kap淡薄山坪，算來是 bē 到偌歹過。M̄-kú無後生，家己又老，落種收割攏著倩人，所以也m̄是到偌富裕。伊tú beh 來chhōe牧師講話，看這個青年tī拜堂門口坐，伊就kā伊問看這位朋友 tùi 佗位來，lò腳永福仔頭殼chhi̍h-chhi̍h，不知不覺目屎煞liàn出來。阿添伯看了真替伊傷心，知伊心內的確是有講 bē出 ê 艱苦，就請伊去 in兜坐。 |
|
In tau lī pài-tn̂g bô jōa-hn̄g, chhù khiok m̄-sī chin hó, tek chha̍k--ê, chhēng chng-á ê chúi-kûn, khàm hiā, tēng-tauh tēng-tauh--ah, lāi-gōa chin chheng-iu, iā ū chi̍t-ê sè-sè ê tiâⁿ-táu, tiâⁿ-bóe iā ū chi̍t-châng tiⁿ iûⁿ-thô, chám-jiân tōa-châng, chiàu-kkòaⁿ[chiàu-khòaⁿ] ū 2, 30 nî ê khoán ê lāu-chhiū, liu lo̍h-khì ū chi̍t-tiâu sió khe-á, ū chē-chē hū-jîn-lâng thang sé-saⁿ ê chio̍h-thâu-ūi, oán-jiân chhin-chhiūⁿ chi̍t-pak ê tô͘-ōe chi̍t-iūⁿ. Lâi phēng tio̍h Lò-kha Éng-hok-ah in hái-kháu, sī thian chha iau ê khoân-kéng, chi̍t-sî sim khui-khui khì. M̄-kú pak-tó͘ si̍t-chāi sī tōa-tn̂g kò sió-tn̂g ê iau, ka-chài A-thiam-peh chin chai khin-tāng, siūⁿ kóng chia sī soaⁿ-kan, tāi-khài chit-sî tàu-lah, chit-ê chheng-liân-lâng káⁿ iáu-bōe chia̍h ê khoán, chiū mn̄g i kóng, “Pêng-iú lí tiong-tàu kiám chia̍h-pn̄g lah.” Hit-sî i khòaⁿ A-thiam-peh ê hó-ì, chiū iā bô sè-jī kā i kóng, i iáu-bōe chia̍h. A-thiam-peh chek-sî kiò i ê cha-bó͘-kiáⁿ Chhiu-kùi-ah khoán chhut-lâi hō͘ i chia̍h.
|
In兜離拜堂無偌遠，厝卻m̄是真好，竹鑿 ê,穿磚仔ê chúi-kûn,蓋瓦，tēng-tauh tēng-tauh--ah，內外真清幽，也有一個細細 ê 埕斗，埕尾也有一欉甜楊桃，chám然大欉，照看有二、三十年 ê 款ê老樹，蹓落去有一條小溪仔，有濟濟婦人人thang洗衫 ê 石頭位，宛然親像一幅 ê 圖畫一樣。來並lò腳永福仔 in海口，是「天」差「夭」ê 環境，一時心開開去，m̄-kú腹肚實在是大腸告小腸 ê 枵，佳哉阿添伯真知輕重，想講chia是山間，大概這時晝lah，這個青年人敢猶未食 ê 款，就問伊講：「朋友，你中晝敢食飯lah？」Hit時伊看阿添伯 ê 好意，就也無細膩kā伊講，伊猶未食。阿添伯即時叫伊 ê 查某子—秋桂仔款出來hō͘伊食。 |
|
Chhiu-kùi-ah sui-jiân sī soaⁿ-lāi cha-bó͘ gín-ná, nā-sī i ū tha̍k-kòe Kok-bîn ha̍k-hāu, koh tī kàu-hōe chòe gîm-si pan-oân, siaⁿ chin hó, chin oa̍h-tāng, tī chheng-liân thoân khè tng ho̍k-bū-pō͘-tiúⁿ. Sī chin khó-chhú ê lú-chú, tī Soaⁿ-pà kàu-hōe thang kóng sī soaⁿ-lāi ê hoe, kin-nî tú 20 hòe. Lò-kha Éng-hok-ah sī 21 hòe, tāi-ke téng-ē hòe. Chit tùi chheng-liân bô ì-tiong tāi-ke kìⁿ-bīn ê sî, ná-chún ū chi̍t-ê bē-hiáu kóng ê kî-iân. Éng-hok-ah tùi án-ni chiū siū lâu chòe lâng-kheh, chiām-sî tiàm A-thiam-peh in-tau.
|
秋桂仔雖然是山內查某囝仔，但是伊有讀過國民學校，koh tī教會做吟詩班員，聲真好，真活動，tī青年團契當服務部長。是真可取 ê 女子，tī山壩教會thang講是「山內 ê 花」，今年tú 二十歲。Lò腳永福仔是二十一歲，大家頂下歲。這對青年無意中大家見面 ê 時，那準有一個 bē曉講 ê 奇緣，永福仔tùi án-ni 就受留做人客，暫時tiàm阿添伯 in兜。 |
