Koan-hē pe̍h-ōe-jī būn-tê só͘ kám
|
關係白話字問題所感 |
| Hûn-liông |
雲隆 |
|
Kàu-hōe Kong-pò, tī 1960 nî 5 goe̍h hō ū pò Chóng-kàu-sū ê pò-kò, “Chhiáⁿ an-sim” ê lōe-iông, kóng chèng-hú ū chún lán koh kè-sio̍k ēng pe̍h-ōe-jī ê sū, tâng-sî iā ū Chiā Keng Sian-siⁿ teh lūn-khí “Siáⁿ-sū kìm-chí lán ēng pe̍h-ōe-jī” ê ho͘-io̍k; chit nn̄g-hāng sū-si̍t ê chêng-hêng lâi tùi-chiò, sī chin thang kiám-thó ê só͘-chāi, Tâi-oân Tiú-ló Kàu-hōe, nā kìm-iōng pe̍h-ōe-jī, chiū kàu-sè ê hoat-tián, sìn-gióng ê chìn-pō͘ put-chí ū būn-tê.
|
教會公報，tī 1960年5月號有報宗教師ê報告，〈請安心〉ê 內容，講政府有准咱koh繼續用白話字ê事，同時也有謝經先生 teh論起〈啥事禁止咱用白話字〉ê呼籲；這兩項事實ê情形來對照，是真thang檢討ê所在，台灣長老教會，若禁用白話字，就教勢ê發展，信仰ê進步不止有問題。 |
|
Kàu-sè, sìn-gióng kap pe̍h-ōe-jī ū sím-mi̍h kan-sia̍p? Kiám ū éng-hióng kàu án-ni mah? Lán khòaⁿ kòe-khì chiong-kīn 100 nî ê Tiúⁿ-ló kàu-hōe, Tâi-oân chong-kàu-sú hit ê kàu-sè, sìn-gióng kap ki-thaⁿ ê chìn-pō͘, lóng-sī tit-tio̍h pe̍h-ōe-jī ê kòng-hiàn chin tōa. Sui-jiân Ji̍t-pún thóng-tī 50 nî, khòaⁿ pe̍h-ōe-jī Sèng-keng kap khòaⁿ Ji̍t-bûn ê Sèng-keng ê tùi pí, sī thiⁿ chha tē; iā hiān-sî leh, iā sī án-ni, sui-jiân bô thóng-kè, lán siūⁿ ē chai; iā tì-ì teh tha̍k Sèng-keng ê, tōa to-sò͘ sī lāu lâng; chóng kóng ēng pe̍h-ōe-jī só͘ pôe-iúⁿ ê sìn-tô͘ sī choa̍t-tùi tāi to-sò͘, iû-kî sī chhân-chng tōa pō͘-hūn lóng bô tha̍k kok-bûn, lóng ēng pe̍h-ōe-jī teh chìn-pō͘ tī Ki-tok-kàu kàu-io̍k.
|
教勢、信仰kap白話字有甚mi̍h干涉？Kiám有影響到án-ni mah？ 咱看過去將近100年ê 長老教會，台灣宗教史hit個教勢，信仰kap其他ê進步，攏是得著白話字ê貢獻真大。雖然日本統治台灣50年，看白話字聖經kap看日文ê聖經ê對比，是天差地；也現時--leh，也是án-ni，雖然無統計。咱想會知，也致意teh 讀聖經ê,大多數是老人；總講用白話字所培養ê 信徒是絕對大多數，尤其是田庄大部份攏無讀國文，攏用白話字teh進步tī基督教教育。 |
|
Pe̍h-ōe-jī chiàu só͘ tha̍k ê jī-bó lâi èng-iōng, piàn-hòa, chiū ē bêng-pe̍k lóng-chóng ê ì-sù, nā kok-bûn leh, bat jī iā tio̍h ē-hiāu kái-sek, sīm-chì ū sî tio̍h ì-e̍k (意譯) chiah ē bêng-pe̍k; pe̍h-ōe-jī ēng pē-bó-ōe siá ê, chin chhián-bêng, ē-hiāu kóng, chiū ē-hiáu tha̍k, iā ē-hiáu siá chin chū-jiân, chin lī-piān.
|
白話字照所讀ê字母來應用、變化，就會明白，攏總ê意思，若國文--leh，bat字也著會曉解釋，甚至有時著意譯才會明白；白話字用父母話寫--ê,真淺明，會曉講就會曉讀，也會曉寫真自然，真利便。 |
|
Taⁿ chèng-hú chún lán kè-sio̍k ēng pe̍h-ōe-jī, m̄-kú lán ka-kī ū hoat-seng mâu-tún ê siau-sit. Góa thiaⁿ kóng Chú-ji̍t-o̍h hāu-tiúⁿ hōe-gī, ū koat-tēng beh chiong Kok-bûn chò Chú-ji̍t-o̍h kàu-io̍k ê bûn-jī, bô beh kà pe̍h-ōe-jī. Tī Tâi-lâm ê kàu-hōe ū chit kiāⁿ sū, āu-lâi kàu-oân ê kiông-tiau, chiah-koh kè-sio̍k kà pe̍h-ōe-jī. Tī Tâi-lâm to ū án-ni lè, siong-sìn pa̍t ūi kiám bô chit ê sū mah? Siáⁿ-sū Chú-ji̍t-o̍h hāu-tiúⁿ hōe-gī beh chiong Kok-bûn chò Ki-tok-kàu kàu-io̍k ê bûn-jī? Kok-lâng kiám m̄-sī tùi pe̍h-ōe-jī lâi tha̍k Sèng-keng khah khoài, khah bêng-pe̍k. Nā siāng sî-chūn ha̍k-si̍p pe̍h-ōe-jī kap ha̍k-si̍p Kok-bûn kàu ē hiáu tha̍k Sèng-keng lâi tùi-pí, tah-lo̍h chi̍t pêng khah Khoài. Pe̍h-ōe-jī sī kúi lé-pài chiū ē, nā ēng Kok-bûn kiám-chhái tio̍h jōa kú, oh-tit àn-sǹg; in-ūi Kok-bûn jī chē, kái-sek hok-cha̍p, che sī chèng-lâng só͘ chai. Chiàu Chiā Keng Sian-siⁿ ê ín-lē, ū sî siông-siông tha̍k bē chheng-chhó, hō͘ lâng thiaⁿ bē bêng, che sī sū-si̍t, góa bián koh thê-khí. Nā ēng pe̍h-ōe-jī chò ki-chhó͘, chiū ì-sù ē khah bêng, chiū im iā khah chiàⁿ; m̄-nā án-ni, góa só͘ chai ê si̍t-lē, bô ji̍p ha̍k-hāu ê lāu-lâng, tùi ha̍k-si̍p pe̍h-ōe-jī ē tha̍k Kok-bûn, iā ē siá phoe, tùi pe̍h-ōe-jī to̍k-ha̍k khì ha̍k-si̍p Kok-bûn kàu ē chò thoân-tō-su iā kúi-nā lâng. Nā siat-sú m̄-sī ū pe̍h-ōe-jī ê ki-chhó͘, chiū bô chit hō ki-hōe. Tī lán Tâi-oân, chong-kàu-siōng ê khan-bu̍t (cha̍p-chì á-sī chheh) chin chió, kai-chài kīn-nî ū Oa̍h-miā bí-niû, Ka-têng ê pêng-iú, Lú Soan-tō-hōe-chì, chāi-lâi ê Kong-pò, lóng ēng pe̍h-ōe-jī, chiah ē thang phó͘-ki̍p, chiah ē thang ka-kiông pôe-iúⁿ kiān-choân ê sìn-gióng, hō͘ kàu-sè chìn-tián. Pe̍h-ōe-jī ê kòng-hiàn m̄-sī sió-khóa, chhú-āu kàu-hōe kàu-io̍k eng-kai ài ka-kiông kà pe̍h-ōe-jī sī chòe iàu-kín ê būn-tê.
|
今政府准咱繼續用白話字，m̄-kú咱家己有發生矛盾ê消息。我聽講主日學校長會議，有決定 beh將國文做主日學教育ê文學，無beh教白話字。Tī 台南ê教會有這件事，後來教員ê 強調才koh繼續教白話字。Tī 台南都有án-ni-- lè,相信別位kiám無這個事--mah？啥事主日學校長會議beh將國文做基督教教育ê文字？各人kiám m̄是tùi白話字讀聖經較快，較明白。若siāng 時陣學習白話字 kap學習國文到會讀聖經來對比，tah落一爿較快。白話字是幾禮拜就會，若用國文kiám-chhái著偌久，oh-tit按算；因為國文字濟，解釋複雜，che是眾人所知。照謝經生先生 ê引例，有時常常讀bē 清楚，hō͘人聽bē明，che 是事實，我免koh提起。若用白話字做基礎，就意思較明，就音也較正；m̄-nā án-ni，我所知ê實例，無入學校ê老人，tùi學習白話字會讀國文，也會寫批，tùi 白話字獨學去學習國文到會曉做傳道師也幾若人。若設使 m̄是有白話字基礎，就無這號機會。Tī咱台灣，宗教像ê 刊物 (雜誌抑是冊) 真少，佳哉近年有活命米糧，家庭ê朋友，女宣道會誌，在來ê公報，攏用白話字，才會thang普及，才會thang加強培養健全ê信仰， hō͘教世進展。白話字ê貢獻 m̄是小可，此後教會教育應ài 加強教白話字是最要緊ê問題。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 858 hō, 1960 nî 6 goe̍h)
|
(台灣教會公報第858號，1960年6月) |
