I chhōa in chhut_03
|
伊chhōa in 出_03 |
| Bô chù-bêng |
無注明 |
|
Kúi-hāng thóng-kè
|
幾項統計 |
|
1946 nî, Sun Sian-siⁿ tńg-lâi kàu-ūi ê sî, chiah chai-iáⁿ chāi ko-san-cho̍k ê tiong-kan chha-put-to ū 4,000 miâ ê sìn-chiá tī-teh. In í-keng kiàn-tiok cha̍p-jī keng ê kàu-hōe, í-gōa ū-ê iáu chāi kiàn-tiok tiong. Chāi tang hái-hōaⁿ ê só͘-chāi ia̍h ū kúi ūi hàn-jîn ê kàu-hōe, ūi-tio̍h hiah ê chū-chi̍p óa-lâi beh thiaⁿ hok-im ê ko-san-cho̍k kú-hêng chu8-ji̍t lé-pài. Ín chi̍t ê si̍t-lē lâi kóng, tī Hoe-liân-káng kàu-hōe bat chi̍t nî kú í-lāi kiâⁿ sé-lé hō͘ 500 miâ í-siōng ê ko-san-cho̍k. Chiah ê kàu-hōe ê Sió-hōe ū tōa ê kang-chok thang chò, chiū-sī teh chún-pī beh hō͘ hiah ê kiû-tō-chiá lóng thang-niá sé-lé. Tī 1946 nî 6 ge̍h só͘ tit-tio̍h chòe-sin ê thóng-kè, pò lâng chai hok-im tōa-pòaⁿ ū thoân khui tī Thài-iâ-cho̍k kap A-mi-cho̍k ê tiong-kan.
|
1946年，孫先生轉來到位ê 時，才知影在高山族ê中間差不多有4000名ê信者tī--teh。In已經建築12間ê教會，以外有ê iáu在建築中。在東海岸ê所在亦有幾位漢人ê教會，為著hiah ê聚集倚--來beh聽福音ê高山族舉行主日禮拜。引一個實例來講，tī 花蓮港教會bat一年久以來行洗禮hō͘ 500名以上ê高山族。Chiah ê教會ê小會有大ê工作thang做，就是teh準備beh hō͘ hiah ê求道者攏thang領洗禮。Tī 1946年6月所得著最新ê統計，報人知福音大半有傳開tī 泰雅族kap 阿美族ê中間。 |
|
Siū sé-lé liáu ê sìn-tô͘ (tāi-iok)......7,000 miâ.
|
受洗禮了ê信徒（大約）………7, 000名。 |
|
Sìn-tô͘ chóng-sò͘ (siū sé-lé liáu ê chāi-lāi) (tāi-iok)...30,000 miâ.
|
信徒總數（受洗禮了ê在內）（大約）………30,000名。 |
|
In ka-kī kiàn-tiok ê kàu-hōe......30 keng.
|
In家己建築ê教會…………………30間。 |
|
Kàu-hōe í-gōa ê chi̍p-hōe só͘...120 ūi.
|
教會以外ê集會所…………………120位。 |
|
Bo̍k-su kap sûn-kàu-chiá
|
牧師kap殉教者 |
|
Chiàu téng-bīn só͘ kóng, chāi Hoe-liân-káng ê só͘-chāi hàn-jîn kàu-hōe tùi chōe-chōe ko-san-cho̍k ê kiû-tō-chiá ū piáu-sī jia̍t-lia̍t ê hoan-gêng. Tī chit tiám, in ū tui-sûi in só͘ thiàⁿ ê bo̍k-chiá kò͘ Ko Toan-chong Bo̍k-su ê bô͘-iūⁿ; i tī put-eng-kai sí ê sî-chūn sí--khì, chit ê sū ū hō͘ in tāi-ke chin siong-sim. Ko Sian-siⁿ chiū-sī hit ūi tī 1886 nî, chāi Tâi-oân tē-it chhù niá sé-lé ê hàn-jîn (Ko Tióng) ê sun. I ūi-tio̍h tùi ko-san-cho̍k kà Sèng-keng ê sū, bat siū Ji̍t-pún kéng-chhat ê khó͘-chhó͘. Koan-hē i ê sí thang siong-sim ê kò͘-sū, tī chia lâi kì chi̍t pi̍t kiám-chhái ia̍h sī ha̍p-gî.
|
照頂面所講，在花蓮港ê所在漢人ê教會對濟濟高山族ê求道者有表示熱烈ê歡迎。Tī這點，in有追隨in所疼ê牧者故高端宗牧師ê模樣；伊tī不應該死ê 時陣死--去，這個事有hō͘ in逐家真傷心。高先生就是hit位tī 1866年，在台灣第一次領洗禮ê漢人（高長）ê孫。伊為著對高山族教聖經ê事，bat受日本警察ê苦楚。關係伊ê 死thang傷心ê故事，tī chia 來記一筆kiám-chhái亦是合宜。 |
|
Tī pòaⁿ-mî āu iok-lio̍k nn̄g tiám ê sî, ū lâng teh phah bo̍k-su-koán ê mn̂g. Hit ê khoán-sit sui-sī chin tiām-chēng, iáu-kú sī chin un-khûn. Bo̍k-su mn̄g kóng, “Sī sím-mi̍h tāi-chì ?” Ìn ê lâng kóng, “Sian-siⁿ ah, chhiáⁿ kà goán chi̍t chām Sèng-keng. Goán ê sî-kan chí-ū pòaⁿ tiám-cheng kú nā-tiāⁿ; in-ūi goán tī thiⁿ bōe kng ê tāi-seng tio̍h tńg-khì kàu chhù.” Ū chi̍t tīn ko-san-cho̍k ê lâng khiā tī mn̂g-gōa. Kéng-chhat sui-jiân giâm-giâm kìm-chí in, m̄-chún i lī-khui in ê tē-kài, iáu-kú chiah ê lâng tī tōa àm í-āu ū liu chhut-lâi, pôaⁿ soaⁿ kè niá piàⁿ chin kín, kiâⁿ lō͘ gō͘ tiám-cheng kú, bo̍k-tek sī ài beh chiong Kiù-chú kî-biāu ê siau-sit lâi ha̍k-si̍p khah siông-sè ê in-toaⁿ. Bo̍k-su kui ji̍t chin bô êng, bô the-sî, chiū peh--khí-lâi, chiong Siōng-tè ê ōe pun hō͘ chiah ê jia̍t-sim tui-kiû chin-lí ê lâng. I ū chiong chū-iû ê hé tiám-to̍h tī in ê sim-lêng, iā hō͘ in ba̍k-chiu ū tì-hūi sin ê kng-bêng, chiah chhe in tńg-khì (tio̍h koh chi̍t pái ê gō͘ tiám-cheng kú bô hioh-khùn kiâⁿ soaⁿ-lō͘). In tio̍h tī thiⁿ bōe kng ê sî kàu chhù, nā bô, kiaⁿ-liáu kéng-chhat ōe chai-iáⁿ in bô tī-teh.
|
Tī半暝後約略兩點ê 時，有人teh扑牧師館ê門。Hit ê款式雖是真恬靜，iáu-kú是真殷勤。牧師問講：「是甚mi̍h代誌？」應ê人講：「先生--ah，請教阮一段聖經。阮ê時間只有半點鐘久nā-tiāⁿ；因為阮tī天bōe光ê代先著轉去到厝。」有一陣高山族ê人企tī 門外。警察雖然嚴嚴禁止in，m̄ 准in離開in ê地界，iáu-kú chiah ê人tī大暗以後有溜--出-來，盤山過嶺拚真緊，行路5點鐘久，目的是ài beh將救主奇妙ê消息來學習較詳細ê因端。牧師歸日真無閒，無推辭，就peh--起-來，將上帝ê話分hō͘ chiah ê熱心追求真理ê人。伊有將自由ê火點to̍h tī in ê心靈，也hō͘ in目珠有智慧新ê光明，才差in轉--去（著koh一擺ê五點鐘久無歇睏行山路）。In著tī天bōe光ê時到厝，若無，驚了警察會知影in無tī--teh。 |
|
Chit ê tāi-chì m̄-sī chi̍t pái á nn̄g pái, ū kúi-nā tīn bô kāng lâng ê ko-san-cho̍k pì-bi̍t lâi siū i ê kà-sī. Bo̍k-su sim chûn lîn-bín, bōe thang bô kà-sī in lâi pàng in tńg-khì; chóng-sī i chai-iáⁿ tāi-chì nā siū hoat-kak ê sî, kéng-chhat ún-tàng chin siū-khì. Ūi-tio̍h ko-san ê iûⁿ-kûn bōe tô-thoat-tit ê ūn-miā, hoân-ló chāi sim, chōe-chōe mî bô khùn. In-ūi Ji̍t-pún ê tong-kio̍k-chiá koat-ì beh bia̍t-choa̍t chit ê gōa-kok chong-kàu, chiū-sī tú-á-chiah tī soaⁿ-tē tit-tio̍h tē-ki ê.
|
這個代誌 m̄ 是一擺抑兩擺，有幾若陣無共人ê高山族祕密來受伊ê 教示。牧師心存憐憫，bōe thang無教示in來放in轉去；總--是伊知影代誌若受發覺ê 時，警察穩當真受氣。為著高山ê羊群bōe逃脫tit ê運命，煩惱在心，濟濟暝無睏。因為日本ê當局者決意beh滅絕這個外國宗教，就是tú-á-chiah tī山地得著地基--ê。 |
|
Kàu-bé kéng-chhat chai-iáⁿ chit chân sū. In ū khòaⁿ-tio̍h kúi pún Sèng-keng, chiū-sī bo̍k-su só͘ pun hō͘ ko-san-cho̍k--ê. Kéng-chhat siū-khì, pàng hé sio Sèng-keng, ia̍h phah hiah ê ū Sèng-keng ê lâng. Nā-sī lūn-kàu bo̍k-su nè, i ū tú-tio̍h bô kiông-chīn ê sím-mn̄g, í-ki̍p chân-jím ê khó͘-chhó͘. Put-tàn án-ni, tī chō-lō͘ ê sî, ū siū bián-kióng lâi sêng-siū chin tāng ê “kong-kang.” In-ūi siū-tio̍h hiah chân-jím ê khoán-thāi, khó-lîn ê bo̍k-su cheng-sîn sàn-loān, chiū kòe-sin khì.
|
到尾警察知影這層事。In有看著幾本聖經，就是牧師所分hō͘高山族--ê。警察受氣，放火燒聖經，亦扑hiah ê有聖經ê人。若是論到牧師--nè,伊有tú著無窮盡ê審問，以及殘忍ê苦楚。不但án-ni，tī造路ê 時，有受勉強來承受真重ê「公工」。因為受著hiah殘忍ê款待，可憐ê牧師精神散亂，就過身去。 |
|
Hi-seng-chiá m̄-sī kan-ta i chi̍t lâng nā-tiāⁿ. Ū chi̍t ūi ko-san ê lâng, chiū-sī lâi chhē bo̍k-su kiû kà-sī ê, ia̍h hō͘ kéng-chhat phah chin thiám, ūi-tio̍h án-ni ia̍h kòe-sin khì. Chóng-sī tng i iáu-bōe kòe-khùi ê sî, ū ûi-giân hō͘ i ê hū-jîn-lâng, kóng i chin hoaⁿ-hí, ūi-tio̍h Ki-tok ê iân-kò͘ lâi siū sí, iā i sòe-kiáⁿ tio̍h hiàn hō͘ Siōng-tè, tio̍h chai-pôe i, hō͘ i chiâⁿ-chò chi̍t miâ ê Ki-tok-tô͘.
|
犧牲者m̄ 是kan-ta伊一人nā-tiāⁿ。有一位高山ê人，就是來chhē牧師求教示--ê,亦hō͘警察扑真thiám,為著án-ni亦過身去。總--是當伊iáu-bōe過氣ê 時，有遺言hō͘ 伊ê 婦人人，講伊真歡喜，為著基督ê緣故來受死，也伊ê 細子著獻hō͘上帝，著栽培伊，hō͘伊成做一名基督徒。 |
|
Khèng-chiok hô-pêng
|
慶祝和平 |
|
1945 nî 8 ge̍h, Sa-kha-láng ê Ji̍t-pún kéng-chhat, ū kià chi̍t tiuⁿ kong-bûn-su hō͘ hia ê thâu-lâng, iau-kiû i kóng, Hoān-nā ū Sèng-keng kap Si-chheh ê Ki-tok-tô͘, lóng tio̍h chiong in ê chheh the̍h khì kau kéng-chhat-só͘, thang thiah phòa sòa pàng hé sio. Chit ê bēng-lēng sī tī beh pàng hé sio ê chìn-chêng saⁿ ji̍t lâi thong-ti ê. Tī hit ê kî-kan-tiong, sìn-tô͘ pek-chhiat kî-tó, ǹg-bāng chit ê bēng-lēng, kiám-chhái ū siáⁿ hoat-tō͘ thang kái-siau. Tē saⁿ ji̍t, tng in teh-beh pàng-hé sio chheh ê sî, ū chiap-tio̍h siau-sit kóng, Ji̍t-pún í-keng tâu-hâng, ia̍h soan-pò͘ hô-pêng lah. Tāi-ke tōa hoaⁿ-hí. In ū khí hé-tui, put-tàn kong-jiân sio-húi kéng-chhat-só͘ só͘ kià-lâi hit tiuⁿ thong-ti-su, liân kéng-chhat chêng só͘ phòe hō͘ in hiah ê sîn-kham ia̍h lóng poaⁿ chhut-lâi sio.
|
1945年8月，Sa-kha-láng ê日本警察，有寄一張公文書hō͘ hia ê頭人，要求伊講：「凡若有聖經kap詩冊ê基督徒，攏著將in ê冊提去交警察所，thang拆破續放火燒。」這個命令是tī beh放火燒ê進前3日來通知--ê。Tī hit ê期間中，信徒迫切祈禱，向望這個命令kiám-chhái有啥法度thang改消。第三日，當in teh-beh放火燒冊ê 時，有接著消息講：「日本已經投降，亦宣佈和平--lah。」逐家大歡喜。In有起火堆，不但公然燒燬警察所所寄--來hit張通知，連警察前所配hō͘ in hiah ê神龕亦攏搬出來燒。 |
|
Āu-lâi chāi Sa-kha-láng ê sìn-tô͘, in-ūi m̄-bián koh tī pì-bi̍t tiong lâi chū-hōe, chiū koat-sim beh kiàn-tiok in ka-kī ê pài-tn̂g. In tiong-kan ū lâng lo̍h-khì Hoe-liân-káng, khì kìⁿ hia ê hàn-jîn ê bo̍k-su, mn̄g i kóng, “Pài-tn̂g tio̍h án-chóaⁿ kiàn-tiok?” Hit-ūi bo̍k-su chiū the̍h chi̍t tiuⁿ chóa, tāi-lí-khài ōe chi̍t ê tô͘-àn, hiān-tiûⁿ chí-sī i kúi-nā tiám, kóng, “Kúi lé-pài lāi, góa beh khì lín hia lâi kap lín táⁿ-ha̍p khah siông-sè.” Nā-sī in bōe-tit-thang tán-hāu kàu hiah kú. Ū chi̍t ji̍t, i kàu in hia ê sî, pài-tn̂g í-keng khí hó!
|
後--來知Sa-kha-láng ê信徒，因為 m̄ 免koh tī祕密中來聚會，就決心beh建築in家己ê拜堂。In中間有人落去花蓮港，去見hia ê漢人ê牧師，問伊講：「拜堂著án-chóaⁿ建築？」Hit位牧師就提一張紙，大lí概畫一個圖案，現場指示伊幾若點，講：「幾禮拜內，我beh去lín hia來kap lín打合較詳細。」但是in bōe-tit-thang等候到hiah久。有一日，伊到in hia ê 時，拜堂已經起好！ |
|
Hong-khîm ê siaⁿ-im
|
風琴ê聲音 |
|
Sa-kha-láng ê Ki-tok-tô͘ chin ì-ài in ê kàu-hōe ōe thang tit-tio̍h tú-hó ê chō-chok, iā hit ê chō-chok ǹg-bāng ōe thang lóng bô khah sū tī pîⁿ-tōe, put-lūn tó-lo̍h chi̍t keng hàn-jîn kàu-hōe. Sin pài-tn̂g lo̍k-sêng āu, in ngó͘-gū-jiân kám-kak-tio̍h khiàm chi̍t ê hong-khîm thang chò lé-pài im-ga̍k ê lō͘-ēng. Nā bô thèng-hāu kàu tāi-ke chū-chi̍p chi̍t tiâu kong-khóaⁿ lâi bóe chi̍t ê sió-hêng ê hong-khîm in ê sim to bōe boán-chiok. (Chit hō ê hong-khîm hàn-jîn ê kàu-hōe chha-put-to ta̍k keng lóng ū). In tiong-kan ū chi̍t lâng chiū tòa chîⁿ lo̍h-khì Hoe-liân-káng lâi bóe só͘ tio̍h bóe--ê. Í-keng bóe liáu, chiū chiong hit tâi phāiⁿ tī ka-chiah-ni̍h, tōa-hoa̍h kiâⁿ, chin hoaⁿ-hí peh hit ê kiā-kiā ê soaⁿ-lō͘, chiong hit tâi khîm phāiⁿ tńg-lâi. Hit tâi khîm chiū tī kám-thàn ê hōe-chiòng ê bīn-chêng siū an-tì tī pài-tn̂g lāi tú-hó ê tē-tiám-ni̍h. Chóng-sī hit-chūn in koh kám-kak-tio̍h chi̍t hāng, chiū-sī khiàm chi̍t ūi ōe tôaⁿ-khîm ê lâng. Hit ê khùn-lân ū liâm-pīⁿ tit-tio̍h kái-koat. In chiū soán-chhut hit ūi siāng ū im-ga̍k châi ê lú-chú, hō͘ i khì Hoe-liân-káng ha̍k-si̍p tôaⁿ-khîm, ia̍h hoan-hù i kóng, Chòe chió tio̍h o̍h kàu ōe tôaⁿ cha̍p-jī siú si chiah thang tńg-lâi. Hit ê khò-thêng ū liâm-piⁿ oân-sêng, hit ūi hong-khîm-chhiú ū tit-tio̍h tú-hó ê thoân-siū. Sui-bóng án-ni, i tio̍h liōng chìn-chêng ta̍uh-ta̍uh pó͘-si̍p, chiah ē thang tī kûn-chiòng ê bīn-chêng lâi tôaⁿ-khîm.
|
Sa-kha-láng ê基督徒真意愛in ê教會會thang得著tú好ê造作，也hit ê造作向望會thang攏無較輸tī平地，不論tó落一間漢人教會。新拜堂落成後，in偶遇然感覺著欠一個風琴thang做禮拜音樂ê路用。若無聽候到逐家聚集一條公款來買一個小形ê風琴，in ê心都bōe滿足。（這號ê風琴漢人ê教會差不多逐間攏有）。In中間有一人就帶錢落去花蓮港來買所著買--ê。已經買了，就將hit台揹tī ka-chiah--ni̍h，大hoa̍h行，真歡喜peh hit ê崎崎ê山路，將hit台琴揹轉--來。Hit台琴就tī感嘆ê會眾ê面前受安置tī拜堂內tú好ê地點--ni̍h。總--是hit陣in koh感覺著一項，就是欠一位會彈琴ê人。Hit ê困難有liâm-piⁿ得著解決。In就選出hit位上有音樂才ê女子，hō͘伊去花蓮港學習彈琴，亦吩咐伊講：「最少著學到會彈12首詩才thang轉--來。Hit ê課程有liâm-piⁿ 完成，hit位風琴手有得著tú好ê傳授。雖罔án-ni，伊著量進前ta̍uh-ta̍uh補習，才會thang tī群眾ê面前來彈琴。 |
|
Kiàn-tiok kàu-hōe
|
建築教會 |
|
Hōe-chiòng tùi tek-chō, chhâ-chō, ēng chháu lâi khàm ê pài-tn̂g nā ū boán-chiok lâi kóng, chiàn-āu ê kiàn-siat pí-kàu-tek bô siáⁿ būn-tê tī-teh. Chāi Thài-iâ-cho̍k ê tiong-kan ū chi̍t kóa hōe-oân hiàn chhâi-liāu, ia̍h sòa the̍h lâi kàu ūi. Lāu-lāu chíⁿ-chíⁿ, ta̍k ê chham-ka kang-chok. Hū-jîn-lâng chiong in ê sòe-kiáⁿ hē tī ńg-ni̍h, in pún-sin ia̍h óa-lâi chham-ka kiàn-tio̍k ê kang-chok. Iok chi̍t lé-pài kú í-lāi kiàn-tiok ê kang chiū oân-sêng. In tāi-ke put-tàn óa-lâi pang-bâng hō͘ pài-tn̂g tit-tio̍h si̍t-hiān nā-tiāⁿ, sòa-chiap tùi chit khoán ê kàu-hōe ia̍h ū hèng-bī kap phah-bōe-lī ê thiàⁿ-sim tī-teh; chit hō hèng-bī kap thiàⁿ-sim sī in tùi pa̍t hāng sū só͘ bōe thang kám-kak-tio̍h ê.
|
會眾對竹造、柴造、用草來khàm ê拜堂若有滿足來講，戰後ê建設比較的無啥問題tī--teh。在泰雅族ê中間有一寡會員獻材料，亦續提來到位。老老chíⁿ-chíⁿ，逐個參加工作。婦人人將in ê細子hē tī蔭--ni̍h，in本身亦倚來參加建築ê工作。約一禮拜久以內建築ê工就完成。In逐家不但倚來幫忙hō͘拜堂得著實現nā-tiāⁿ，續接對這款ê教會亦有興味kap扑bōe離ê疼心tī--teh；這號ê興味kap疼心是in對別項事所bōe thang感覺--著-ê。 |
|
Tī kiàn-tiok Sèng-keng ha̍k-hāu kap ha̍k-seng siok-sià khiàm kang ê sî, in iā ū piáu-sī sio-siāng khoán kam-goān ê cheng-sîn lâi tàu hia̍p-le̍k. Kúi-nā ê hiuⁿ-lí ū koah-tong múi hiuⁿ-lí 30 miâ á-sī 40 miâ ê kang lâng, kui lé-pài kú tī it-tēng ê sî-kan lâi hōng-hiàn in ê kang kàu kiàn-tiok ê kang oân-kiat.
|
Tī 建築聖經學校kap學生宿舍欠工ê 時，in也有表示相像款甘願ê精神來鬥協力。幾若個鄉里有割當每鄉里30名抑是40名ê工人，歸禮拜久tī一定ê時間來奉獻in ê工到建築ê工完結。 |
|
Chiah ê kiám sī hiah ê chhú lâng-thâu-khak ê mah?
|
Chiah ê kiám是hiah ê 取人頭殼--ê mah？ |
|
Téng-bīn í-keng kóng-khí liáu, Sun Sian-siⁿ tī 1946 nî ê chhun-thiⁿ tńg-lâi Tâi-oân liáu-āu, ū khì tang-hái-hōaⁿ khòaⁿ ko-san tông-pau tī chiàn-sî án-chóaⁿ kòe-ji̍t ê sū. I kóng i tī Hoe-liân-káng kòe chi̍t ê lé-pài-ji̍t, iā hit ji̍t ū tī hàn-jîn ê kàu-hōe chham-ka gō͘ pái ê lé-pài-sek. Jî-tông lé-pài kap téng-po͘ sêng-jîn lé-pài í-āu, pài-tn̂g lāi ū kúi-nā pah miâ ê Thài-iâ tông-pau chē kàu boán-boán, in sī liōng chìn-chêng lâi tī pài-tn̂g gōa teh tán-hāu in ê ûn ê. In chē móa thong-lō͘ í-ki̍p pài-tn̂g-thiaⁿ bóe-bīn ê khang-ūi. In sī iau, chhùi-ta, him-bō͘ gī, hō͘ lâng ìn-siōng chin chhim ê hōe-chiòng; sin-khu ióng-chòng, hō͘ ji̍t pha̍k kàu o͘-mā-mā, bīn-ni̍h ū chhiah hoe-jī, ba̍k-chiu o͘-lúi-lúi, ōe chha̍k thàu mi̍h-kiāⁿ. In tiong-kan chōe-chōe lâng chhiú-ni̍h ū tòa phòa-nōa, siⁿ-ko͘ ê Sèng-keng kap Si-chheh. Hiah ê chheh chiàu khòaⁿ sī bat hē tī gōa-bīn kù-chāi hō͘ ak kòe ê khoán. Hiah ê chheh ūi-tio̍h sím-mi̍h in-toaⁿ thài ōe hiah au-chau leh? In-ūi hiah ê chheh bat siū ún-khǹg tī gōa-bīn ni̍h, tī chio̍h-tōng ni̍h, á-sī tī kui-tui ê chhiū-hio̍h ni̍h; ū sî iā bat siū tâi tī thô͘-ni̍h; che sī beh siám-pī Ji̍t-pún kéng-chhat, ǹg-bāng in lâi Ki-tok-tô͘ ê ka-têng chhiau mi̍h ê sî m̄-bián hō͘ in chhiau-tio̍h. Múi pún ê Sèng-keng nā hō͘ kéng-chhat hoat-kiàn-tio̍h, chiū bu̍t-siu pàng hóe sio. Hiān-sî chiah ê Thài-iâ-cho̍k só͘ ū ê Ji̍t-bûn Sèng-keng pí-kàu-tek chin chió, iā Sèng-keng oa̍t-jú chió, oa̍t-jú pó-pòe. Chit ê sū-si̍t te̍k-pia̍t ū ha̍h chit kù ōe ê ì-sù: “Chú ê ōe tī hiah ê ji̍t-chí sī pó-kùi ê.”
|
頂面已經講起了，孫先生tī 1946年ê春天轉來台灣了後，有去東海岸看高山同胞tī戰時án-chóaⁿ過日ê事。伊講伊tī花蓮港過一個禮拜日，也hit日有tī漢人ê教會參加5擺ê禮拜式。兒童禮拜kap頂晡成人禮拜以後，拜堂內有幾若百名ê 泰雅同胞坐到滿滿，in是量進前來tī 拜堂外teh等候in ê ûn ê。In坐滿通路以及拜堂廳尾面ê空位。In是枵、嘴礁、欣慕義，hō͘人印象真深ê會眾；身軀勇壯，hō͘日曝到烏mā-mā,面--ni̍h有刺花字，目珠烏lúi-lúi,會chha̍k透物件。In中間濟濟人手--ni̍h有帶破爛，生ko͘ ê聖經kap詩冊。Hiah ê冊照看是bat hē tī外面據在雨沃過ê款。Hiah ê冊為著甚mi̍h 因端thài會hiah au-chau--leh？因為hiah ê冊bat受隱囥tī外面--ni̍h，tī石洞ni̍h，抑是tī歸堆ê樹葉--ni̍h；有時也bat受埋 tī塗--ni̍h；che是beh閃避日本警察，向望in來基督徒ê家庭chhiau物ê 時m̄ 免hō͘ in chhiau--著。每本ê聖經若hō͘警察發見--著，就沒收放火燒。現時chiah ê 泰雅族所有ê日文聖經比較的真少，也聖經越愈少，越愈寶貝。這個事實特別有合這句話ê意思：「主ê話tī hiah ê日子是寶貴--ê。」 |
|
Sun Sian-siⁿ khòaⁿ-tio̍h in bô khòaⁿ chheh teh gîm-si, put-chí gông-ngia̍h. In teh gîm-si, ū-ê ū khòaⁿ chheh, ū-ê ēng oa̍t-liām. Nā-sī kò-kò ê siaⁿ-im hiáng-liāng koh khoài-lo̍k, lóng sī tùi kám-siā ê liām-thâu hoat-chhut ê. Hit ê siaⁿ-liōng ū tōa-tōa pôaⁿ-kòe chìn-chêng tī-hia lé-pài ê hàn-jîn hōe-chiòng ê siaⁿ-liōng. In-ūi chiah ê lâng sī sin ê sìn-tô͘, chin hoaⁿ-hí, chin hia̍p-tiau, saⁿ-kap teh gîm kàu-hōe ê kū Si. Lán beh tùi lâng kóng, in chò-hóe o̍h gîm-si iáu bē kúi ge̍h-ji̍t, á-sī kóng, in tiong-kan ū lâng chòe Ki-tok-tô͘ iáu bē lōa kú; che sī hō͘ lâng chin oh-tit lí-kái ê sū. Sun Sian-siⁿ ū chi̍t kù ōe-bú ta̍uh-ta̍uh khioh khí-lâi teh liū kóng, “Chiah ê kiám chin-chiáⁿ sī chhú lâng-thâu-khak--ê mah? Chiah ê kiám sī hiah ê hō͘ lâng chheng-chò chhiⁿ-hoan--ê mah? ” Chāi in ê seng-oa̍h-chiūⁿ só͘ hián-chhut ê kái-piàn, chiū-sī Sun Sian-siⁿ só͘ bat khòaⁿ-tio̍h ê chòe-tōa chèng-kù ê chi̍t-ê, thang chèng-bêng hok-im ū lêng-le̍k thang kái-chō jîn-sim.
|
孫先生看著in無看冊teh吟詩，不止gông-ngia̍h。In teh吟詩，有ê 有看冊，有ê 用閱念。但是個個ê聲音響亮koh快樂，攏是tùi感謝ê念頭發出--ê。Hit ê聲量有大大盤過進前tī-hia禮拜ê漢人會眾ê聲量。因為chiah ê人是新ê信徒，真歡喜，真協調，相kap teh吟教會ê舊詩。咱beh對人講，in做伙學吟詩iáu bē幾月日，抑是講，in 中間有人做基督徒iáu bē偌久；che是hō͘人真oh得理解ê事。孫先生有一句話母ta̍uh-ta̍uh拾起來teh liū講：「Chiah ê kiám真正是取人頭殼--emah5?Chiah ê kiám是 hiah ê hō͘人稱做生番--ê mah？」在in ê生活上所顯出ê改變，就是孫先生所bat看著ê最大證據ê一個，thang證明福音有能力thang改造人心。 |
|
Káng-tō ê sî-kan kàu ê sî, Thài-iâ tông-pau ê tiong-kan ū lâng the̍h pit-kì-phō͘ kap gia̍h iân-pit chhut-lâi teh-beh pit-kì. Thêng chi̍t tiap-á-kú, ū chi̍t ê siàu-liân ê hū-lú kā Sun Sian-siⁿ kóng, i nā tńg-khì hiuⁿ-lí ê sî tio̍h chiong só͘ thiaⁿ ê kóng hō͘ hiah ê in-ūi lō͘ hn̄g bōe tit lâi ê lâng thiaⁿ. Ū chi̍t ê sì-miâ á-sī gō͘-miâ ê sió thoân-thé, ūi-tio̍h beh khì hia lé-pài, tio̍h kiâⁿ saⁿ-cha̍p-gō͘ eng-lí ê soaⁿ-lō͘. In tī pài-gō͘ ē-tàu khí-sin, pài-la̍k kiâⁿ kui ji̍t lō͘, kàu lé-pài-ji̍t chá-khí, tī tú-hó ê sî-kan kàu ūi. In lâi, bô tú-tú sī ūi-tio̍h beh thiaⁿ hit jī-cha̍p hun-cheng kú ê káng-tō, ia̍h m̄-sī beh kóaⁿ-kín tńg-khì hù lé-pài-ji̍t ê tiong-tàu pn̄g. Lé-pài soah, in koh lâu tòa hia gián-kiù Sèng-keng, liān-si̍p si-tiāu. In nā bô kui-ji̍t tiàm tī Siōng-tè ê chhù, sim chiū bōe boán-chiok.
|
講道ê 時間到ê 時，泰雅同胞ê中間有人提筆記簿kap gia̍h鉛筆出來teh-beh筆記。停一tiap-á久，有一個少年ê婦女kā孫先生講，伊若轉去鄉里ê 時著將所聽--ê講hō͘ hiah ê因為路遠bōe得來ê人聽。有一個四名抑是五名ê小團體，為著beh去hia禮拜，著行35英里ê山路。In tī拜五e晝起身，拜六行歸日路，到禮拜日早起，tī tú好ê 時間到位。In來，無tú-tú是為著beh聽hit 20分鐘久ê講道，亦 m̄ 是beh趕緊轉去赴禮拜日ê中晝飯。禮拜煞，in koh留tòa hia研究聖經，練習詩調。In若無歸日tiàm tī上帝ê厝，心就bōe滿足。 |
|
Siang-têng ê chap-jī sù-tô͘
|
雙重ê十二使徒 |
|
Sek-jīm ê soan-kàu-su bu̍t-sek piān ê sî, chiū chek-sî ti Hoe-liân-káng pak-hng ê tang hái-hōaⁿ khai-siat chi̍t keng Sèng-keng ha̍k-hāu, siat-pī nn̄g-nî chè ê khò-thêng lâi hùn-liān thoân-kàu-chiá. Ka-ná-tāi Tiúⁿ-ló-hōe ê Soan-tō-hōe ū tit-tio̍h Má Sian-siⁿ kap Sian-siⁿ-niû (Mr. and Mrs. MacIlwaine) jī-ūi lâi hōng-hiàn chit ê kang. In sī tùi Ji̍t-pún lâi ê soan-kàu-su; ū chiau-bō͘ jī-cha̍p-sì miâ chiân-tô͘ iú-ûi ê chheng-liân, lâi khai-sí chit ê kang-chok. Chit cho͘ tī 1948 nî 6 ge̍h pit-gia̍p, sī tùi jī-cha̍p-it miâ Thài-iâ-cho̍k, nn̄g miâ A-mi-cho̍k, í-ki̍p chi̍t miâ Sài-siat-cho̍k lâi cho͘-sêng ê. In tiong-kan cha̍p-la̍k miâ í-keng siū chí-phài tī to̍k-li̍p kàu-hōe, iā poeh miâ khì bōe siat kàu-hōe ê só͘-chāi. Iáu ū lēng-gōa chi̍t cho͘ jī-cha̍p-chhit miâ ê chheng-liân, sī tùi sì cho̍k ê tiong-kan khioh chhut--lâi ê, hiān-kim í-keng ji̍p-o̍h liáu. Hiān-sî kà chheh sī ēng Ji̍t-gú chò tiong-sim, nā-sī chiong-lâi ōe koh siūⁿ lēng-gōa ê pān-hoat. Chit chhit cho̍k ê hong-giân ōe liâm-piⁿ siat-hoat ēng bûn-jī lâi piáu-hiān, iā ǹg-bāng pō͘-hūn-tek ê Sèng-keng ōe tit chhut-pán. Tùi Bú-lún-cho̍k thoân-siū sin-sek ê Lô-má-jī ê khò-pún í-keng ìn hó. Che chiū-sī tùi Bú-lún-cho̍k ê hong-giân só͘ chhut-hiān thâu chi̍t pún ê keng-tián.
|
適任ê宣教師物色便ê 時，就即時tī 花蓮港北方ê東海岸開設一間聖經學校，設立兩年制ê課程來訓練傳教者。加拿大長老會ê宣道會有得著馬先生kap先生娘（Mr. and Mrs. Macllwaine）二位來奉獻這個工。In是tùi日本來ê宣教師；有招募24名前途有為ê青年，來開始這個工作。這組tī 1948年6月畢業，是tùi 21名泰雅族，兩名阿美族，以及一名賽夏族來組成--ê。In中間16名已經受指派tī 獨立教會，也8名去bōe設教會ê所在。Iáu有另外一組27名ê青年，是tùi 四族ê中間拾出--來-ê,現今已經入學了。現時教冊是用日語做中心，但是將來會koh想另外ê辦法。這七族ê方言會liâm-piⁿ 設法用文字來表現，也向望部份的ê聖經會得出版。Tùi 布農族傳授新式ê羅馬字ê課本已經印好。Che就是tùi 布農族ê方言所出現頭一本ê經典。 |
|
Tú-chiah khai-sí siu-sêng nā-tiāⁿ
|
Tú-chiah開始收成nā-tiāⁿ |
|
Ko-soaⁿ ê kàu-hōe chū khí-chho͘ chiū-sī chòe kiàn-chèng ê kàu-hōe. Hiah ê sìn Hok-im ê lâng liâm-piⁿ tui-kiû beh tit-tio̍h pa̍t-lâng. Thoân Hok-im ê kang-chok, sī tùi hiah ê peh-sìⁿ sìn-tô͘ lâi chìn-hêng--ê. In ūi-tio̍h beh tùi pa̍t-lâng kóng tō-lí, ū hiàn in ê sî-kan, bō͘-hiám in ê sìⁿ-miā. Ū ê tī hn̂g--ni̍h teh chòe-kang ê sî tit-tio̍h in ê pêng-iú lâi sìn Chú. Iah ū chòe sin-niû ê lâng tit-tio̍h in ê ang-sài lâi ji̍p-sìn. Ū chi̍t-ê choan-bûn teh saⁿ-ián ê lâng, tùi i ê chí-bē ê ín-chhōa lâi sìn Chú. Chū hit-tia̍p í-āu, bô-lūn khì sím-mi̍h só͘-chāi saⁿ-ián pí-sài, i ū ēng tōa-khùi-la̍t thoân Hok-im, chiū-sī kap kun-ông í-ki̍p chiáng-koân--ê teh saⁿ-ián. In in-ūi ū chit-khoán oa̍h-kaìn-chèng tī--teh, só͘-í bô-kú ê tiong-kan tō-lí chiū thoân-ji̍p pa̍t-cho̍k. Thoat-lī kéng-chhat it-chhè ê hān-chè, Chú ê ōe ū tit-tio̍h pêng-thán ê lō͘ kap êng-kng.
|
高山ê教會自起初就是做見證ê教會。Hiah ê信福音ê人liâm-piⁿ追求beh得著別人。傳福音ê工作，是tùi hiah ê平信徒來進行--ê。In為著beh 對別人講道理，有獻in ê時間，冒險in ê生命。有ê tī 園--ni̍h teh做工ê 時得著in ê朋友來信主。亦有做新娘ê人得著in ê翁婿來入信。有一個專門teh相ián ê人，tùi伊ê 姊妹ê引 chhōa 來信主。自hit-tia̍p以後，無論去甚mi̍h所在相ián比賽，伊有用大氣力傳福音，就是kap君王以及掌權--ê teh相ián。In 因為有這款活見證tī--teh，所以無久ê中間道理就傳入別族。脫離警察一切ê限制，主ê話有得著平坦ê路kap榮光。 |
|
Chiàn-cheng chêng, chāi tang-hái-hōaⁿ ê A-mi-cho̍k ū khah lím chi̍t táⁿ ê Ki-tok-tô͘. Hit ūi chò in ê léng-siù ê chheng-liân siū kéng-chhat pháiⁿ khoán-thāi, lō͘-bóe siū tiàu ka-ji̍p Ji̍t-pún kun. Chū-chāi tī Hiong-káng ê sî, i ū kap chi̍t ê Sài-siat-cho̍k ê chheng-liân chiap-chhiok; chit ūi chheng-liân sī tùi san-tē (hoan-kài) ê sai pak pêng hia siū tiàu khì ê. Chit ê siong-hōe ê ki-hōe, kiat-kó ū tit-tio̍h hit ūi Sài-siat chheng-liân lâi sìn Chú. I tī chiàn-āu tńg-lâi ê sî, tī in ê tâng-cho̍k tiong khai-sí kang-chok. Chit nn̄g ūi chheng-liân pîⁿ-pîⁿ ū ji̍p Sèng-keng ha̍k-hāu, hiān-sî choan-kang teh thoân-tō.
|
戰爭前，在東海岸ê 阿美族有較lím一打ê基督徒。Hit位做in ê領袖ê青年受警察歹款待，路尾受召加入日本軍駐在tī香港ê 時，伊有kap一個賽夏族ê青年接觸；這位青年是tùi山地（番界）ê西北爿hia受召去ê。這個相會ê機會，結果有得著hit位賽夏青年來信主。伊tī 戰後轉--來ê 時，tī in ê同族中開始工作。這兩位青年平平有入聖經學校，現時專工teh傳道。 |
|
Bú-lún-cho̍k tùi lán ê thoân hok-im ū piáu-sī jia̍t-lia̍t ê hoan-gêng. Tiàm tī Lí-lāng ê thâu-lâng kā Sun Sian-siⁿ kóng i ê kiáⁿ bat siū phian-ji̍p Ji̍t-pún ê kun-tūi, siū phai lo̍h-khì lâm Thài-pêng-iûⁿ. Ji̍t-pún lâng kā in kóng in nā thâi-su hō͘ lâng lia̍h-khì ê sî liân-ha̍p-kun ōe thâi-sí in, sòa chia̍h in ê bah. Āu-lâi i ê kiáⁿ hō͘ lâng lia̍h-khì ê sî, i put-chí gông-ngia̍h, in-ūi bô siū lâng khó͘-chhó, tian-tò siū-tio̍h chhin-chhiat ê thāi-gū. Ū chi̍t ūi Ki-tok-tô͘ ê i-seng tī-liâu i ê siong-jiah, tùi i hián-chhut ì-gōa ê gâu khòaⁿ-kò͘. I tńg-lâi ū tùi san-tē lóng-chóng ê Bú-lún tông-pau kóng-khí chit ê tāi-chì. Tùi chit ūi Ki-tok-tô͘ ê i-su só͘ hián-chhut ê chhin-chhiat ū chō-chiâⁿ chi̍t ê chin tōa ê ìn-siōng, chiū-sī pí liân-ha̍p-kun só͘ ū ê chiàn-lām kap eng-chà-ki koh khah tōa ê ìn-siōng. Hit ūi thâu-lâng kóng, “Góa taⁿ chai-iáⁿ pe̍h-bīn lâng m̄-sī goán ê te̍k-jîn lah, góa chin ài góa ê tông-pau lóng-chóng chiâⁿ-chò Ki-tok-tô͘.”
|
布農族對咱ê 傳福音有表示熱烈ê歡迎。Tiàm tī Lí-lāng ê頭人kā孫先生講伊ê子bat受編入日本ê軍隊，受派落去南太平洋。日本人kā in講in若thâi輸hō͘人掠--去ê 時聯合軍會thâi死in，續食in ê肉。後--來伊ê子hō͘人掠--去ê 時，伊不止gông-ngia̍h 因為無受人苦楚，顛倒受著親切ê待遇。有一位基督徒ê醫生治療伊ê 傷跡，對伊顯出意外ê gâu看顧。伊轉--來有對山地攏總ê 布農同胞講起這個代誌。Tùi這位基督徒ê醫師所顯出ê親切有造成一個真大ê印象，就是比聯合軍所有ê戰艦kap轟炸機koh較大ê印象。Hit位頭人講：「我今知影白面人m̄ 是阮ê敵人--lah，我真ài我ê 同胞攏總成做基督徒。」 |
|
Tòa tī lâm-pō͘ hiah ê ū khùi-la̍t ê Pâi-oán-cho̍k kàu taⁿ iáu sī chin oh-tit thang chiap-chhiok ê. Chóng-sī kāng-khoán ê ki-hōe teh tán-hāu lán tī chia thoân hok-im. Tī chòe-kūn chōe-chōe pái ê chi̍p-hōe tiong, ū chi̍t pái, hōe beh kiat-sok ê sî, ū chi̍t ê chin ū sè-le̍k ê thâu-lâng khiā khí-lâi kóng, “Kin-á-ji̍t lán thâu chi̍t-pái thiaⁿ-tio̍h chit ê hó siau-sit. Góa sī lāu-lâng, chóng-sī chū góa chò gín-ná kàu chit-tia̍p ûi-chí, góa bōe bat thiaⁿ-tio̍h chhin-chhiūⁿ chit khoán ê siau-sit. Lán kin-á-ji̍t só͘ thiaⁿ ê kì-jiân sī Ki-tok-kàu ê sū, góa ū táⁿ-sǹg beh chiap-la̍p i, góa chin ài khòaⁿ góa ê tông-pau ia̍h lóng chiap-la̍p i.”
|
Tòa tī 南部hiah ê有氣力ê 排灣族到今iáu是真oh得thang接觸ê。總--是共款ê機會teh等候咱tichiā傳福音。Tī最近濟濟擺ê集會中，有一擺，會beh結束ê 時，有一個真有勢力ê頭人企起來講：「今仔日咱頭一擺聽著這個好消息。我是老人，總--是自我做囡仔到這tia̍p為止，我bōe bat聽著親像這款ê消息。咱今仔日所聽--ê既然是基督教ê事，我有打算beh接納--伊，我真ài看我ê 同胞亦攏接納--伊。 |
|
Sin-tek ê hàn-jîn bo̍k-su kap i ê kiáⁿ tī san-tē ê sai-pêng Kap-pán-san ê tōe-hng khai-sí kang-chok. Tī chit ê tōe-hng siāng tē-it ū sè-le̍k ê ko-san-cho̍k, chiū-sī chi̍t-ūi sìⁿ Lîm ê i-seng í-ki̍p chi̍t-ūi hū-lú kiò-chò Lí Goa̍t-kiau. Tī liân-sio̍k kúi-nā pái ê chū-hōe--ni̍h, in nn̄g lâng in-ūi tam-tng thong-e̍k ê koan-hē, só͘-í tùi hok-im chiū siⁿ-khí hèng-chhù. Chóng-sí in nn̄g lâng bat kúi-nā nî kú kám-chêng bô tú-hó. Tī lō͘-bé hôe ê chū-hōe, ū chi̍t pái in nn̄g lâng lóng chhut-se̍k, thiaⁿ-tio̍h Nî-ko-tí-bó ê kò͘-sū kap Chú ê bēng-lēng “Lín tio̍h têng-thâu-siⁿ” hit kù ōe. Keh tńg-ji̍t thàu-chá, Lí Goa̍t-kiau khì hit ūi i-seng hia, kā i kóng, “Lán tio̍h lâi têng-thâu-siⁿ, tāi-ke koh lâi têng phah-khí, kè-khì ê sū lóng pàng hō͘ bōe kì-tit, taⁿ lâi saⁿ-kap oa̍h tī Ki-tok-kàu ê tō-lí.” Tī hit ji̍t ê thiⁿ-kng-chá, in nn̄g lâng chiū hô-kái. Í-āu kè bōe lōa kú, hit ūi i-seng î-choán khì Tâi-pak, tī san-tē ōe-seng-khò ho̍k-bū. Lí Goa̍t-kiau ia̍h khì Tâi-pak, siū hùn-liān teh beh chò choan-jīm ê thoân-kàu-chiá. Hit ê i-seng chòe-kūn ū lâi chhē i, kā i kóng, “Góa bōe tit lí-kái tī lí ê sin-chiūⁿ só͘ hián-chhut ê piàn-chhian, in-ūi lí goân-lâi koàn-sì lim chiú, chia̍h hun, mē pháiⁿ chhúi, siōng-chhiáⁿ sèng-tē ia̍h chin ōe kiaⁿ lâng; m̄-kú lí hiān-sî oân-choân piàn-khoán lah.” I ōe tit tùi i kóng-khí chit ê piàn-chhian ê lí-iû; in-ūi i hiān-sî “tī Ki-tok sī sin chhòng-chō ê lâng,” phāu sin ê jîn-seng-koan. Tāi-ke teh ǹg-bāng chit ūi ū lêng-le̍k ê hū-lú ōe thang chiâⁿ-chòe tē-jī ê Chi-oáng, hō͘ Siōng-tè ēng, thang tī sai-hái-hōaⁿ lâi chòe úi-tāi ê kang-chok, chhin-chhiūⁿ Chi-oáng tī tang-hái-hōaⁿ só͘ chòe ê chi̍t-iūⁿ; in-ūi i ū bêng-hián ê kiàn-chèng tī-teh, iā hit ê kiàn-chèng chiū-sī ēng i ê si̍t-tē keng-giām chòe tē-ki ê.
|
新竹ê漢人牧師kap伊ê 子tī山地ê西爿角板山ê地方開始工作。Tī這個地方上第一有勢力ê高山族，就是一位姓林ê醫生以及一位婦女叫做李月嬌。Tī連續幾若擺ê聚會--ni̍h，in 兩人因為擔當通譯ê關係，所以tùi 福音就生起興趣。總--是in兩人bat幾若年久感情無tú好。Tī 路尾回ê聚會，有一擺in兩人攏出席，聽著尼哥底母 ê故事kap主ê命令「Lín著重頭生」hit句話。Keh轉日透早，李月嬌去hit位醫生hia kā伊講：「咱著來重頭生，逐家koh來重扑起，過去ê事攏放hō͘ bōe記--得，今來相kap活tī 基督到ê道理。」Tī hit日ê天光早，in兩人就和改。以後過bōe偌久，hit位醫生移轉去台北，tī 山地衛生課服務。李月嬌亦去台北，受訓練teh beh做專任ê傳道者。Hit ê醫生最近有來chhē伊，kā伊講：「我bōe tit理解tī你ê 身上所顯出ê變遷，因為你原來慣勢lim酒、食薰、罵歹嘴，尚且性地亦真會驚--人；m̄-kú你現時完全變款--lah。」伊會tit 對伊講起這個變遷ê理由；因為伊現時「tī基督是新創造ê人，」抱新ê人生觀。逐家teh向望這位有能力ê婦女會thang成做第二個Chi-oáng,hō͘上帝用，thang tī 西海岸來做偉大ê工作，親像Chi-oáng tī 東海岸所做--ê一樣；因為伊有明顯ê見證tī--teh，也hit ê見證就是用伊ê 實地經驗做地基--ê。 |
|
Chāi Bū-siā ê só͘-chāi, ia̍h ū Thài-iâ-cho̍k tiōng-iàu ê tiong-sim tī-hia. Bū-siā ê ūi-tì sī tī in ê hun-pò͘ tē-tài ê sai-lâm kak. Tùi Bū-siā khòaⁿ lo̍h kē ê só͘-chāi chiū-sī Po͘-lí ko-goân, hia ū hàn-jîn ê î-bîn-thoân hoân-êng ê lông-hn̂g. Hia ê hàn-jîn kàu-hōe ê Bo̍k-su Lô Bûn-hok, hiān-sî hiàn i ê sî-kan, tī chit ê tōe-hng teh chò soan-tō ê kang-chok. Chá-sî tòa tī Bū-siā hiah ê chhú lâng-thâu-khak--ê, ta̍uh-ta̍uh cháu lo̍h-lâi pîⁿ-iûⁿ, chǹg-ji̍p hàn-jîn ê tōe-kài, ia̍h kōaⁿ chi̍t-kōaⁿ lâng-thâu-khak tńg-khì. Chóng-sī chiah ê chá-sî sī iá-bân lâng ê kiáⁿ-sun Bū-siā tông-paumchit5-tia̍p lo̍h-lâi pîⁿ-iûⁿ, khiok m̄-sī ūi-tio̍h kau-chiàn, sī ūi-tio̍h beh chòe lé-pài, chiū-sī beh kap hàn-jîn saⁿ-kap o-ló Siōng-tè, lâi hoaⁿ-hí “Sìn chi̍t-ê, Chú chi̍t-ê” ê kau-pôe.
|
在霧社ê所在，亦有泰雅族重要ê中心tī-hia。霧社ê位置是tī in ê分佈地帶ê西南角。Tùi霧社看落低ê所在就是埔里高原，hia有漢人ê移民團繁榮ê農園。Hia ê漢人教會ê牧師羅文福，現時獻伊ê 時間，tī 這個地方teh做宣道ê工作。早時tòa tī霧社hi̍ha ê取人頭殼--ê,ta̍uh-ta̍uh走落來平洋，鑽入漢人ê地界，亦kōaⁿ一koaⁿ人頭殼轉--去。總--是chiah ê早時是野蠻人ê子孫－霧社同胞－這tia̍p落來平洋，卻m̄ 是為著交戰，是為著beh做禮拜，就是beh kap漢人相kap o-ló 上帝，來歡喜「信一個，主一個」ê交陪。 |
|
Ta̍k só͘-chāi thoân tō-lí ê sin ki-hōe teh phû-thâu khí-lâi lah. Ko-san-cho̍k ê choân tē-kài teh chiâⁿ-chò chi̍t khu ê hn̂g, “piān-piān thang thèng-hāu siu-sêng” lah.
|
逐所在傳道理ê新機會teh浮頭起--來-lah。高山族ê全地界teh成做一坵ê園，「便便thang聽候收成」lah。 |
|
I-liâu ê sū-gia̍p ia̍h sī chin tōa khiàm. Ji̍t-pún kéng-chhat teh koán ko-san-cho̍k ê sî, in ū pó-chhî chi̍t keng, á-sī nn̄g keng ê si-liâu-īⁿ. Chóng-sī chāi chit ê sin sî-tāi khiok bô ūi-tio̍h chiah ê khó-lîn, hō͘ lâng khòaⁿ bô tio̍h ê peh-sìⁿ siat-pī pòaⁿ hāng ha̍h-ēng ê i-liâu sū-gia̍p. Chhin-chhiūⁿ êng-ióng put-liông, hì-pīⁿ, kôaⁿ-jia̍t chèng, thâng-lūi, chit kúi chióng ê pīⁿ-thiàⁿ chin sēng-hêng, iā chōe-chōe gín-ná ūi-tio̍h chiah ê pīⁿ-thiàⁿ chin siū-khó͘. Só͘-í î-tōng-sèng ê chín-liâu ki-koan sī choa̍t-tùi pit-iàu--ê, ǹg-bāng chit kúi hāng ê bān-sèng pīⁿ ōe-thang hiān-tē tit-tio̍h tī-liâu, iā khah siong-tiōng ê hoān-chiá thang sàng khì kàu-hōe pīⁿ-īⁿ chiū-i.
|
醫療ê事業是真大欠。日本警察teh管高山族ê 時，in有保持一間，抑是兩間ê施療院。總--是在這個新時代卻無為著chiah ê可憐，hō͘人看無著ê百姓設備半項合用ê醫療事業。親像營養不良、肺病、寒熱症、虫類，這幾種ê病疼真盛行，也濟濟囡仔為著chiah ê病疼真受苦。所以移動性ê診療機關是絕對必要--ê,向望這幾項ê慢性病會thang現地得著治療，也較siong 重ê患者thang送去教會病院住院。 |
|
Thài-iâ tông-pau teh si̍t-hengch5ap-hūn-chi̍t ê hōng-hiàn
|
Thài-iâ同胞teh實行十分一ê奉獻 |
|
Tī chòe-kūn ê chi̍t tiuⁿ phoe ni̍h, Sun Sian-siⁿ siá kóng: “Chāi Tâi-oân ê tang-hái-hōaⁿ-ni̍h só͘ ū lóng-chóng ê kàu-hōe, tû-khí chi̍t keng í-gōa, hiān-kim lóng sī to̍k-li̍p ê kàu-hōe. Hia ê peh-sìⁿ chāi tó-lāi kiám-chhái sī siāng sàn--ê, m̄-kú bo̍k-su kap tiúⁿ-ló ū ke̍k-le̍k soan-thoân cha̍p-hūn-chi̍t ê hōng-hiàn, che chiū-sī chi̍t ê hián-tù ê sêng-kó ta̍t-sêng ê pì-koat. Chāi tang-hái-hōaⁿ ê só͘-chāi hàn-jîn ê kàu-hōe ū cha̍p-it keng, iā ko-san-cho̍k ê to̍k-li̍p kàu-hōe ū cha̍p-la̍k keng. In ia̍h ū ha̍k-si̍p cha̍p-hūn-chi̍t ê hōng-hiàn. Chêng lé-pài góa ū tùi chiah ê kàu-hōe ê chi̍t keng, chiap-tio̍h chi̍t tiuⁿ hōe-phiò kap phoe, teh kóng-khí in ū tùi hōe-chiòng tôe cha̍p-hūn-chi̍t ê hiàn-kim, iā hōe-chiòng ū koat-gī ài beh chiong hit phit ê chîⁿ chóng-gia̍h cha̍p-hūn-chi̍t chòe soan-thoân hok-im tī in ê hōe-gōa ê lō͘-ēng. In iā sàng góa chi̍t tiâu siā-lé, in-ūi góa ū chòe San-tē Soan-tō-hōe ê hōe-tiúⁿ. Chit-tiâu siā-lé chiū-sī teh tāi-piáu chiah ê lâng ê chêng-sîn. In tùi Sèng-chheh Kong-hōe ia̍h ū hiàn-kim, iū-koh kū-nî bó͘ só͘-chāi chò chúi-chai ê sî, in ia̍h kam-sim lo̍k-ì tê chi̍t phit chîⁿ khì kiù-chè hia ê Tâi-oân lâng.”
|
Tī 最近ê一張批--ni̍h，孫先生寫講：「在台灣ê東海岸--ni̍h所有攏總ê教會，除去一間以外，現今攏是獨立ê教會。Hia ê百姓在島內kiám-chhái是像sàn--ê,m̄-kú 牧師kap長老有極力宣傳十份一ê奉獻，che就是一個顯著ê成果達成ê祕訣。在東海岸ê所在漢人ê教會有11間，也高山族ê獨立教會有16間。In亦有學習十份一ê奉獻。前禮拜我有tùi chiah ê教會ê一間，接著一張匯票kap批，teh講起in有tùi會眾tôe十份一ê獻金，也會眾有決議ài beh將 hit疋ê錢總額十份一做宣傳福音tī in ê會外ê路用。In也送我一條謝禮，因為我有做山地宣道會ê會長。這條謝禮就是teh代表chiah ê人ê精神。In 對聖冊公會亦有獻金，又koh舊年某所在做水災ê 時，in亦甘心樂意tê一筆錢去救濟hia ê台灣人。」 |
|
Goán ê chó͘-chong ê sìn-gióng
|
阮ê 祖宗ê信仰 |
|
“Saⁿ-pah nî chêng Hô-lân lâng chiàm Tâi-oân ê sî, goán ê lâng chiū í-keng chiâⁿ-chò Ki-tok-tô͘ lah, chóng-sī put-hēng, in thiat-thè í-āu, goán chiū sit-lo̍h kap Ki-tok-kàu saⁿ chiap-chhiok ê ki-hōe. Hiān-sî goán ài ho̍k-tò goán ê chó͘-chong ê sìn-gióng, chhiáⁿ lí lâi chí-tō goán, hó m̄ hó?”
|
「300年前荷蘭人佔台灣ê 時，阮ê 人就已經成做基督徒--lah，總--是不幸，in撤退以後，阮就失落kap基督教相接觸ê機會。現時阮ài復到阮ê 祖宗ê信仰，請你指導阮，好m̄好？」 |
|
Chit kù ōe chiū-sī Chu-ò-cho̍k ê thâu-lâng tùi Lâm-pō͘ Tāi-hōe ê Gī-tiúⁿ N̂g Bú-tong Bo̍k-su só͘ kóng--ê. N̂g Bo̍k-su chiū-sī tē-it chhù khì hóng-būn chit thoân ê ko-san-cho̍k--ê; in chit thoân ū saⁿ-chheng lâng, sī khiā-khí tī koân 4000 chhioh ê A-lí-san ê soaⁿ-phiâⁿ-ni̍h. Khì hóng-būn ê ji̍t-chí, chiū-sī 1948 nî 12 goe̍h chhe-káu, chū thâu-lâng chhe lâng lâi kiû phài sian-siⁿ ê ji̍t khí, kàu hit-ji̍t ûi-chí, óa ū chi̍t nî khah ke kú. Chu-ò-cho̍k ū thiah-húi sîn-siā, ēng án-ni lâi khèng-chiok tit-tio̍h kái-hòng, ia̍h ū chún-pī teh-beh thiaⁿ Ki-tok-kàu ê tō-lí. Chóng-sī gī-tiúⁿ chin bô êng, in-ūi chiàn-āu pîⁿ-iûⁿ hàn-jîn ê kok kàu-hōe tio̍h têng kiàn-siat, só͘-í chiū bōe-tit thang èng in ê iau-kiû phài lâng ji̍p-khì hia thoân tō-lí hō͘ chit-cho̍k ê lâng. Sui-sī án-ni, āu-lâi i ū bián-kióng ji̍p-khì; chē chi̍t chām soaⁿ-lō͘ ê hé-chhia, chiū-sī Ji̍t-pún lâng só͘ kiàn-siat thàu-kàu lîm-tiûⁿ ê thi̍h-lō͘ ê. Tùi hia sūn e̍h-e̍h ê soaⁿ-lō͘, kiâⁿ nn̄g tiám cheng kú chiah kàu hit ê thâu-lâng ê chhù. Ūi-tio̍h m̄-bat Chu-ò-cho̍k ê giân-gú, chiū ēng Ji̍t-gú kap thâu-lâng kóng-ōe. Í-keng tùi thâu-lâng piáu kèng-ì, gī-tiúⁿ kap i ê kiáⁿ-jî kiat-chiâⁿ pêng-iú, kóng Sèng-keng ê kò͘-sū hō͘ in thiaⁿ, kà in o̍h gîm-si. Iā-kan ēng ‘Chin-oa̍h Siōng-tè’ chò tê-ba̍k tùi in káng-lūn, hō͘ in tī sim-té-ni̍h tit-tio̍h chhim-khek ê ìn-siōng. Chu-ò-cho̍k ū ho̍k-sāi chi̍t ūi chō-bu̍t chú ê sîn kiò-chò Akemamyo. In sìn i chiū-sī bān-hāng ngó͘-kok ê chō-bu̍t chú. Só͘-í in chi̍t nî chi̍t pái, tī siu-sêng sóe-á ê sî, kú-hêng chè-tián, chiong thâu-chúi ê ké-chí hiàn hō͘ chit ūi hong-sēng ê sîn-bêng. Án-ni thang kóng, in tùi Ki-tok-kàu só͘ thoân “Chō-bu̍t Chú Siōng-tè” chit tiâu tō-lí m̄-sī bô sò͘-ióng; só͘-í in chiū hoaⁿ-hí sìn, kóng, “Chit ūi Siōng-tè pí Ji̍t-pún lâng ê thài-iông-sîn ke iâⁿ chin chōe.”
|
這句話就是Chu-ò族ê頭人對南部大會ê會長黃武東牧師所講--ê。黃牧師就是第一次去訪問這團ê高山族--ê;in這團有3000人，是企起tī懸4000尺ê阿里山ê山坪--ni̍h。去訪問ê日子，就是1948年12月初九，自頭人差人來求派先生ê日起，到hit日為止，倚有一年較加久。Chu-ò族有拆燬神社，用án-ni來慶祝得著解放，亦有準備teh-beh聽基督教ê道理。總--是議長真無閒，因為戰後平洋漢人ê各教會著重建設，所以就bōe得thang應in ê要求派人入去hia傳道理hō͘這族ê人。雖是án-ni，後--來伊有勉強入去；坐一站山路ê火車，就是日本人所建設透到林場ê鐵路--ê。Tùi hia順隘隘ê山路，行兩點鐘久才到hit ê頭人ê厝。為著m̄ bat Chu-ò族ê言語，就用日語kap頭人講話。已經對頭人表敬意議長kap伊ê 子兒結成朋友，講聖經ê故事hō͘ in聽，教in學吟詩。夜間用「真活上帝」做題目對in講論，hō͘ in tī心底--ni̍h得著深刻ê印象。Chu-ò族有服事一位造物主ê神叫做Akemamyo。In信伊就是萬項五穀ê造物主。所以in一年一擺，tī收成黍仔ê 時，舉行祭典，將頭chúi ê果子獻hō͘這位豐盛ê神明。Án-ni thang講，in對基督教所傳「造物主上帝」這條道理 m̄ 是無素養；所以in就歡喜信，講：「這位上帝比日本人ê太陽神加贏真濟。」 |
|
Gī-tiúⁿ ū chò kúi-nā chhut Ki-tok-toān ê hoàn-teng lâi hoàn-khí in ê hêng-chhù. In tùi si̍p-jī-kè ki-biāu ê kò͘-sū,u thiaⁿ kàu ji̍p-sîn--khì, tì-kàu hōe-tiûⁿ-ni̍h ū hián-chhut chin hán-tit ū ê sok-chēng; che chiū-sī in thâu chi̍t pái só͘ thiaⁿ-tio̍h--ê. In-ūi hok-im ê tō-lí ū khi̍p-tio̍h in ê lêng-hûn, só͘-í in ê hòⁿ-kî-sim sòa pìⁿ-chiâⁿ kiaⁿ-ùi ê sim. In ē kì-tit iok nn̄g-pah nî chêng hàn-jîn ê thong-sū Gô͘ Hōng, ūi-tio̍h beh kiù in thoat-lī chhú lâng-thâu-khak ê pháiⁿ si̍p-koàn, lâi hi-seng i ê sìⁿ-miā, iā chit-chūn in ū thiaⁿ-tio̍h chi̍t ūi koh-khah tōa ê Kiù-chú, ūi-tio̍h choân sè-kài ê chōe lâi siū sí ê siau-sit.
|
議長有做幾若齣基督傳ê幻燈來喚起in ê興趣。In對十字架奇妙ê故事，有聽到入神去，致到會場--ni̍h有顯出真罕得有ê肅靜；che就是in頭一擺所聽--著-ê。因為福音ê道理有吸著in ê靈魂，所以in ê好奇心續變成驚畏ê心。In 會記得約200年前漢人ê通事吳鳳，為著beh救in脫離取人頭殼ê歹習慣，來犧牲伊ê 生命，也這陣in有聽著一位koh較大ê救主，為著全世界ê罪來受死ê消息。 |
|
Koat-sim ê sî-kan í-keng kàu. Chu-ò-cho̍k lóng-chóng ê lâng chū-chi̍p gī-lūn, kàu-bé sòa koat-gī beh hoan-gêng lâng lâi in tiong-kan thoân hok-im, iā chhiáⁿ gī-tiúⁿ tio̍h pang-chān in kiàn-tiok chi̍t ūi tú-hó ê só͘-chāi thang chòe lé-pài ê lō͘-ēng. Keh-tńg-ji̍t, thâu-lâng ū chhōa gī-tiúⁿ khì khòaⁿ i só͘ teh àn-sǹg ê tōe; hit ê tōe-tiûⁿ siⁿ-chòe chin súi, chiông-chiân chiū-sī sîn-siā ê só͘-chāi, sì-bīn ū môe-chhiū kap eng-chhiū, ia̍h ū kap chi̍t-tiâu chhêng-chhiū ê tō-lō͘ sio-thàu. Thâu-lâng ū kóng-khí i ê tông-pau chin sàn, bô hoat-tō͘ thang tùi in tê-chîⁿ khí pài-tn̂g, iā siat-sú gī-tiúⁿ nā ōe thang oān-chō͘ in bóe bo̍k-chhâi kap chúi-nî, in hoaⁿ-hí hiàn chho͘-kang lâi ūn-poaⁿ chhâi-liāu. Gī-tiúⁿ iok in, beh chiong chit ê sū pò-kò Tāi-hōe. Chóng-sī tī chit tiong-kan chit cho̍k ê lâng iáu teh tán-hāu hok-im. Pò-kò chit ê siau-sit lâi hō͘ goán ê soan-kàu-su ū án-ni phoe-bêng kóng: “Goán tùi chit-ê iau-kiû bōe-tit-thang chek-sî tah-èng in, sī chin tōa kiàn-siàu ê keng-giām. Goán bô chu-kim thang pang-chān in khí kàu-hōe.”
|
決心ê 時間已經到。Chu-ò族攏總ê人聚集議論，到尾續決議beh歡迎人來in中間傳福音，也請議長著幫贊in建築一位tú好ê所在thang做禮拜ê路用。隔轉日，頭人有chhōa議長去看伊所teh按算ê地；hit ê地場生做真súi,從前就是神社ê所在，四面有梅樹kap櫻樹，亦有kap一條榕樹ê道路相透。頭人有講起伊ê 同胞真sàn,無法度thang tùi in tê錢起拜堂，也設使議長若會thang援助in買木材kap水泥，in歡喜獻粗工來運搬材料。議長約--in，beh將這個事報告大會。總--是tī這中間這族ê人iáu teh等候福音。報告這個消息來hō͘ 阮ê宣教師有án-ni批明講：「阮對這個要求bōe tit thang即時答應--in，是真大見笑ê經驗。阮無資金thang幫贊in起教會。」 |
|
Tāi-chì chiū-sī siⁿ chò án-ni, mn̂g-hō͘ í-keng khai-hòng, m̄-kú put-lūn sī Tâi-oân ê kàu-hōe, á-sī hū-chek ê lióng Kàu-sū-hōe, tī hiān-chāi ê châi-goân chōng-thāi lâi kóng, sī bô pān-hoat thang èng-hù in ê thiau-chiàn. Ū nn̄g hāng tāi-chì chin chhiat-pek, chiū-sī ūi-tio̍h chit hāng kang-chok tio̍h tōa-tōa chēng-ka kang-lâng kap kim-chîⁿ, í-ki̍p chiong Sèng-keng e̍k chò ko-san-ōe ê sū; m̄-kú tng lán hē kha-chhiú teh beh lâi èng-hù chiah ê chhiat-pek ê iau-kiû ê sî, lán bōe thang bô siūⁿ kàu tī bī-lâi ê put-an. Tâi-oân hiān-chāi chiū-sī Tiong-kok kok-kun ê tāi-pún-iâⁿ, chāi tāi-lio̍k-ni̍h kiōng-sán ê sè-le̍k ti̍t-ti̍t teh chìn-tián. Tâi-oân kap se-iûⁿ kan ê kau-thong kiám-chhái ōe koh chi̍t pái ūi-tio̍h chiàn-cheng lâi siū chhiat-tn̄g iā kú káⁿ, iā hiah ê iù-tī ê san-tē kàu-hōe tio̍h koh chi̍t pái lâi tú-tio̍h èng-kai ū it-chhè ê chai-hāi. Án-ni beh cháiⁿ-iūⁿ? Chiah ê lâng put-lūn ta-po͘ cha-bó͘ lóng kap lán kāng khoán, pîⁿ-pîⁿ sī Siōng-tè sèng-hōe ê hōa-oân, chiū-sī sin-chìn ê peng-teng. Lán ōe-thang tī kî-tó ê tiong-kan lâi siàu-liām in, koh tio̍h siông-siông chiong chit hāng sū-si̍t kì tiâu tī sim-ni̍h, chiū-sī chiông-chiân mn̂g-hō͘ siū that-ba̍t ê sî, Siōng-tè ū chòe kang; chiong-lâi nā koh siū that-ba̍t ê sî, Siōng-tè iáu ōe koh chòe kang. Lán lóng bô giâu-gî, lán chai-iáⁿ Siōng-tè ōe chòe-chhut thiⁿ-tōa tōe-tōa ê sū, chiū-sī lán só͘ kiû bōe kàu, siūⁿ bōe kàu ê sū. “I chhōa in chhut-lâi” lán ōe-thang pang-chān in kiâⁿ tī kng-bêng ê lō͘.
|
代誌就是生做án-ni，門戶已經開放，m̄-kú 不論是台灣ê教會，抑是負責ê兩教士會，tī 現在ê財源狀態來講，是無辦法thang應付in ê挑戰。有兩項代誌真切迫，就是為著這項工作著大大增加工人kap金錢，以及將聖經譯做高山話ê事；m̄-kú 當咱下腳手teh beh來應付chiah ê切迫ê要求ê 時，咱bōe thang無想到tī 未來ê不安。台灣現在就是中國國軍ê大本營，在大陸--ni̍h共產ê勢力直直teh進展。台灣kap西洋間ê交通kiám-chhái會koh一擺為著戰爭來受切斷也kú káⁿ，也hiah ê幼稚ê山地教會著koh一擺來tú著應該有一切ê災害，Án-ni beh怎樣？Chiah ê人不論查埔查某攏kap咱共款，平平是上帝聖會ê會員，就是新進ê兵丁。咱會thang tī祈禱ê中間來數念in，koh著常常將這項事實記tiâu tī心--ni̍h，就是從前門戶受塞密ê 時，上帝有做工；將來若koh受塞密ê 時，上帝iáu會koh做工。咱攏無僥疑，咱知影上帝會做出天大地大ê事，就是咱所求bōe到，想bōe到ê事。「伊chhōa in出來」咱會thang幫贊in行tī光明ê路。 |
