首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有10個段落,36個語句,829個語詞,1257個音節
Jī-cha̍p Sè-kí ê Chú-ji̍t-o̍h_08 20世紀Ê主日學_08
Tamura Tamura
(Sòa-chiap chêng goe̍h 16 bīn) (續接前月16面)
Kàu kin-á-ji̍t tī Ji̍t-pún ū teh si̍t-hêng ê o̍h-sai-á ê chè-tō͘ siōng sek-ha̍p jî-tông sim-lí-ha̍k ê goân-lí. Phì-jū kóng nā beh chò ba̍k-kang o̍h-sai-á ê sî, thâu-ke lóng bô kóng-khí sím-mi̍h lí-lūn, chí-ū hō͘ i chò ba̍k-kang ê khang-khòe. Keng-kòe 5 nî á-sī 10 nî ê tiong-kan, chiū pìⁿ chi̍t ê sai-hū, iā tùi i ê oa̍h-tāng chò-kang ê kiat-kó chū-jiân ē hiáu-ngō͘ kiàn-tio̍k ê tōa goân-lí. 到今á日tī日本有teh實行ê學sai-á ê制度上適合兒童心理學ê原理。譬喻講若beh做木工學sai-á ê時,頭家攏無講起sím-mi̍h理論,只有hō͘ i做木工ê工課。經過5年á是10年ê中間,就變chi̍t ê師傅,也對i ê活動做工ê結果自然ē曉悟建築ê大原理。
Kiōng-lē-hōe ê chè-tō͘ kap ū kî-kan ê o̍h-sai-á kang ê chè-tō͘ sio-siāng. Tāi-seng ūi-tio̍h Ki-tok, ūi-tio̍h kàu-hōe hō͘ in chò-kang, hō͘ in chū-jiân ē hiáu-ngō͘ Ki-tok-kàu ê chin-lí. Tī Chú-ji̍t-o̍h só͘ kà ê tōa chin-lí beh hō͘ in si̍t-chāi ē hiáu-ngō͘, bô chi̍t-ūi pí Kiōng-lē-hōe khah ū la̍t. Só͘-í chhin-chhiūⁿ tī Chú-ji̍t-o̍h tio̍h-ài ū kàu-oân, tī Kiōng-lē-hōe iā tio̍h-ài kàu-su. Tī Chú-ji̍t-o̍h nā bô kàu-su, hiah ê ha̍k-seng bē hoat-ta̍t, iā chhin-chhiūⁿ án-ni tī Kiōng-lē-hōe nā bô chí-tō-chiá, chiū hōe-oân bē hoat-ta̍t. Chú-ji̍t-o̍h bē hoat-ta̍t sī kàu-su ê chōe, iā Kiōng-lē-hōe bô hoat-ta̍t sī bo̍k-su ê chōe. 共勵會ê制度kap有期間ê學sai-á工ê制度相siāng。代先為tio̍h基督、為tio̍h教會hō͘ in做工、hō͘ in自然ē曉悟基督教ê真理。Tī主日學所教ê大真理beh hō͘ in實在ē曉悟,無chi̍t位比共勵會khah有力。所以親像tī主日學tio̍h-ài有教員,tī共勵會也tio̍h-ài教師。Tī主日學若無教師,hiah ê學生bē發達,iā親像án-ni tī共勵會若無指導者,就會員bē發達。主日學bē發達是教師ê罪,iā共勵會無發達是牧師ê罪。
Nā kàu-hōe bô Chú-ji̍t-o̍h kap Kiōng-lē-hōe, kù-chāi i kin-á-ji̍t sī oân-choân ê kàu-hōe, tī chiong-lâi iā bē pìⁿ chin chhiong-sēng ê kàu-hōe, chin-chiàⁿ m̄-thang bē-kì-tit, jî-tông sī bîn-á-ji̍t ê kàu-hōe-oân. Chú-ji̍t-o̍h kap Kiōng-lē-hōe tú-tú chhin-chhiūⁿ chiáu-á lióng-pêng ê si̍t, tī kàu-hōe sī kàu-io̍k-siōng 2 ê tōa ki-koan, chiong-lâi kàu-hōe ê ūn-miā oân-choân liân-lo̍k tī chit 2 ê kàu-io̍k siōng ê tōa ki-koan. Kiò tōa-lâng lâi liâm-piⁿ hō͘ i chò kàu-hōe ê kang, che sī bû-lí ê iau-kiû, iā tō-lí siōng tek-khak bē thang tit-tio̍h ê. 若教會無主日學kap共勵會,據在i今á日是完全ê教會,tī將來也bē變真昌盛ê教會,真正m̄-thang bē記得,兒童是bîn-á日ê教會員。主日學kap共勵會tú-tú親像鳥á兩pêng ê翅,tī教會是教育上2 ê大機關,將來教會ê運命完全聯絡tī chit 2 ê教育上ê大機關。叫大人來liâm-piⁿ hō͘ i做教會ê工,che是無理ê要求,iā道理上的確bē thang得tio̍h ê。
Tùi 50 hòe á-sī 60 hòe ê a-peh, á-sī a-ḿ kóng “Taⁿ lín í-keng lâi sìn tō-lí tùi kin-á-ji̍t khí tio̍h tī kàu-hōe chò-kang.” Nā m̄-sī ū chò koàn-sì lâng kiò in chheng-chheng chhó-chhó lâi chò-kang sī bē ē, m̄-sī kan-ta kàu-hōe ê kang sī án-ni, bô-lūn sím-mi̍h sū iā-sī án-ni, phì-jū kóng kiò kok-bîn ha̍k-hāu ê lāu-su lâi, kiò in tùi kin-á-ji̍t khí tio̍h khí-chhù, tek-khak sī bē ē. Beh kà ha̍k-seng tio̍h-ài kúi-nā nî ê keng-giām, chhin-chhiūⁿ án-ni beh khí-chhù iā-sī tio̍h-ài ū keng-giām. Só͘-í beh hō͘ ha̍k-hāu ê lāu-su liâm-piⁿ pìⁿ chò ba̍k-kang, che sī bû-lí ê iau-kiû. 對50歲á是60歲ê a伯,á是a姆講「Taⁿ lín已經來信道理對今á日起tio̍h tī教會做工。」若m̄是有做慣勢人叫in清清楚楚來做工是bē ē,m̄是kan-ta教會ê工是án-ni,無論sím-mi̍h事也是án-ni,譬喻講叫國民學校ê老師來,叫in對今á日起tio̍h起厝,的確是bē ē。Beh教學生tio̍h-ài幾nā年ê經驗,親像án-ni beh起厝也是tio̍h-ài有經驗。所以beh hō͘學校ê老師liâm-piⁿ變做木工,che是無理ê要求。
Chóng-sī kin-á-ji̍t ê kàu-hōe tùi sìn-tô͘ ū kāng-khoán bû-lí ê chù-bûn, só͘-í lóng cháu-cháu khì. Nā siūⁿ kóng chí-ū nā pìⁿ sìn-tô͘, chiū liâm-piⁿ ē thang ūi-tio̍h kàu-hōe koh ūi-tio̍h Ki-tok lâi chò-kang, che sī chin tōa ê chhò-gō͘, goân-lâi kàu-hōe ê kang sī chin tōa ê sū-gia̍p. Tek-khak m̄-sī chhin-chhiūⁿ ba̍k-kang teh khí-chhù ê khoán nā-tiāⁿ, sûi-sî án-ni tùi bô keng-giām bô ki-su̍t ê lâng kiò in chò chit ê, kiám m̄-sī chin bû-lí ê sū? Ki-tok ūi-tio̍h kàu-io̍k kap hùn-liān hiah ê sù-tô͘, kiám m̄-sī hùi liáu I ê choân seng-gâi? Aristotle (A-lí-sū-tó-tù-luh) kóng: “Beh o̍h khîm tio̍h si̍t-chāi tôaⁿ-khîm tôaⁿ khòaⁿ māi, í-gōa sī bô hoat-tō͘, chhin-chhiūⁿ án-ni beh chò hó-lâng iā tio̍h si̍t-chāi kiâⁿ hó khòaⁿ māi í-gōa bô hoat-tō͘.” Koh sim-lí ha̍k-chiá James (Jé-mà-suh) kóng: “Beh pìⁿ ím-chiú-ka kap beh pìⁿ sèng-jîn tio̍h kiâⁿ kāng-khoán ê lō͘. Ím-chiú-ka khí-chho͘ lim chi̍t-poe 2 poe ê tiong-kan, chiām-chiām pìⁿ si̍p-koàn, kàu-bóe pìⁿ tōa-chia̍h-chiú ê lâng. 總是今á日ê教會對信徒有kāng款無理ê注文,所以攏走走去。若想講只有若變信徒,就liâm-piⁿ ē thang為tio̍h教會koh為tio̍h基督來做工,che是真大ê錯誤,原來教會ê工是真大ê事業。的確m̄是親像木工teh起厝ê款nā-tiāⁿ,隨時án-ni對無經驗無技術ê人叫in做chit ê,kiám m̄是真無理ê事?基督為tio̍h教育kap訓練hiah ê使徒,kiám m̄是費了I ê全生涯?Aristotle (A-lí-sū-tó-tù-luh)講:「Beh學琴tio̍h實在彈琴彈看māi,以外是無法度,親像án-ni beh做好人也tio̍h實在行好看māi以外無法度。」Koh心理學者 James (Jé-mà-suh)講:「Beh變飲酒家kap beh變聖人tio̍h行kāng款ê路。飲酒家起初lim chi̍t杯2杯ê中間,漸漸變習慣,到尾變大食酒ê人。
Tú-tú chhin-chhiūⁿ án-ni, nā beh chò sèng-jîn iā tio̍h teh chò chi̍t-hāng chi̍t-hāng ê hó ê tiong-kan, pìⁿ si̍p-koàn kàu-bóe pìⁿ sèng-jîn.” Án-ni chū gín-ná ê sî khí nā bô hō͘ in ū ūi-tio̍h Ki-tok, ūi-tio̍h kàu-hōe chò-kang ê si̍p-koàn, kàu tōa-lâng ê sî bē-tit thang ūi-tio̍h hó lâi chò-kang, kin-á-ji̍t ê kàu-hōe só͘ chò iā m̄-sī sim-lí-tek, iā m̄-sī kho-ha̍k-tek, si̍t-chāi sī loān-lâi, sòa ū bê-sìn siūⁿ kóng chí-ū nā kî-tó, sui-jiân sī jōa bû-lí ê sū, Siōng-tè iā tek-khak kā lán chiâⁿ. Tú-tú親像án-ni,若beh做聖人也tio̍h teh做chi̍t項chi̍t項ê好ê中間,變習慣到尾變聖人。」Án-ni自gín-ná ê時起若無hō͘ in有為tio̍h基督、為tio̍h教會做工ê習慣,到大人ê時bē得thang為tio̍h好來做工,今á日ê教會所做也m̄是心理的,也m̄是科學的,實在是亂來,sòa有迷信想講只有若祈禱,雖然是jōa無理ê事,上帝也的確kā lán chiâⁿ。
Nā bô Siōng-tè ê khùi-la̍t bô-lūn sím-mi̍h sū to bē sêng, chit ê sū nā sìn Siōng-tè ê lâng, ta̍k-lâng to lóng chin chai, chóng-sī Siōng-tè bē bô chiàu hoat-tō͘ lâi hō͘ kàu-hōe sēng-tōa. Ún-tàng ēng chèng-tong ê hong-hoat lâi thóng-tī bān-hāng sū. Taⁿ Chú-ji̍t-o̍h kap Kiōng-lē-hōe, sī beh hō͘ jî-tông ū hó ê si̍p-koàn, keng-kòe 10 nî á-sī 15 nî kú kā in thoàn-liān, hō͘ in chò hó koh kiān-choân ê sìn-tô͘ chò bo̍k-tek, kàu tó-ūi to sī kàu-io̍k koh beh hō͘ jî-tông hoat-ta̍t. 若無上帝ê氣力無論sím-mi̍h事都bē成,chit ê事若信上帝ê人,ta̍k人都攏真知,總是上帝bē無照法度來hō͘教會盛大。穩當用正當ê方法來統治萬項事。Taⁿ主日學kap共勵會,是beh hō͘兒童有好ê習慣,經過10年á是15年久kā in鍛鍊,hō͘ in做好koh健全ê信徒做目的,到tó位都是教育koh beh hō͘兒童發達。
Beh hō͘ jî-tông hoat-ta̍t su-iàu tio̍h Siōng-tè ê pang-chān, che m̄-bián koh kóng-khí. Tī Ji̍t-pún ê Kiōng-lē-hōe í-keng óa beh 200 ūi, chóng-sī iáu bōe ū Kiōng-lē-hōe ê kàu-hōe iáu chin chē, kî-si̍t tī chi̍t ê kàu-hōe tio̍h-ài ū 3-4 ūi ê Kiōng-lē-hōe. Tio̍h chiàu nî-lêng kap lâm-lú ê hun-piat lâi siat, thiaⁿ kóng Chú-ji̍t-o̍h ū 1200 ūi, nā án-ni chì-chió tio̍h ū 400 ê Kiōng-lē-hōe, chiah ē thang kap Chú-ji̍t-o̍h tâng tô͘-bô͘ jî-tông ê chong-kàu-tek hoat-ta̍t, nā Chú-ji̍t-o̍h ū 1200 ūi, Kiōng-lē-hōe chiah ū 200 ūi, tōa to-sò͘ ê jî-tông ē pìⁿ phòa-siùⁿ ê, kan-ta chhiú hoat-ta̍t iā kha bô hoat-ta̍t, oán-jiân chhin-chhiūⁿ siáu-jîn-kok ê lâng, kan-ta khòaⁿ-tio̍h kiám m̄-sī chin hó-chhiò? Beh hō͘兒童發達需要tio̍h上帝ê幫贊,che m̄免koh講起。Tī日本ê共勵會已經óa beh 200位,總是iáu bōe有共勵會ê教會iáu真chē,其實tī chi̍t ê教會tio̍h-ài有3-4位ê共勵會。Tio̍h照年齡kap男女ê分別來設,聽講主日學有1200位,若án-ni至少tio̍h有400 ê共勵會,chiah ē thang kap主日學同圖謀兒童ê宗教的發達,若主日學有1200位,共勵會chiah有200位,大多數ê兒童ē變破相ê,kan-ta手發達iā腳無發達,宛然親像小人國ê人,kan-ta看tio̍h kiám m̄是真好笑?
Tùi í-siōng só͘ lūn chiū ē chai Chú-ji̍t-o̍h kap Kiōng-lē-hōe sī ū lōa-n̍i̍h bi̍t-chhiat ê koan-hē. Tī Ji̍t-pún ū “Ji̍t-pún Kiōng-lē-hōe tông-bêng”, i ê pún-só͘ sī tī Kong-san. Múi goe̍h ū hoat-hêng “Kiōng-lē-hōe cha̍p-chì”. 對以上所論就ē知主日學kap共勵會是有lōa-n̍i̍h密切ê關係。Tī日本有「日本共勵會同盟」,i ê本所是tī岡山。每月有發行「共勵會雜誌」。
回上一頁    終戰後,   1959年,   散文