Piān Sîn-chú Lūn_02
|
辯神主論_02 |
|---|---|
| Lí Chhah-lâi | 李插來 |
|
In nn̄g ê chòe chi̍t-ē chhiò kóng, Kóng-liáu ta̍k kù chin thong, chin ū iáⁿ; in-ūi pīⁿ siong-tiōng ê sî, chin-chiàⁿ liân tê-thng to bōe lim; khòaⁿ sí-liáu khì hàu thái-thó ōe lâi chia̍h n̍i̍h? Chin-thong chin-thong. Chóng-sī kóng chi̍t-kù khah tek-chōe cheh; chiū-sī gōa-kháu ê lâng bô thiaⁿ-kìⁿ sian-siⁿ khai-káng, m̄-chai ché tō-lí chiah thong; lóng-sī kóng, Hoan-á-kàu teh kóng hoan-á-kó͘ nā-tiāⁿ; m̄-chai kóng-liáu to lóng-sī chêng-lí liáu- liáu. Chiū hioh-khùn chia̍h hun.
|
In兩個做一下笑講：講了逐句真通，真有影；因為病傷重ê時，真正連茶湯都bōe lim；看死了去孝thái-thó會來食n̍i̍h?真通真通。總是講一句較得罪cheh；就是外口ê人無聽見先生開講，m̄知ché道理才通；攏是講：番仔教teh講番仔古nā-tiāⁿ；m̄知講了都攏是情理了了。就歇睏食薰。 |
|
In chi̍t ê siūⁿ-siūⁿ cheh, chiū koh kóng, Lūn kàu hàu chin-chiàⁿ bōe chia̍h mi̍h; in-ūi hàu liáu, ta̍k hāng ê mi̍h lóng iáu tī-teh. Chóng-sī chiàu góa teh siūⁿ, káⁿ ū lâi kàm-la̍p hit ê khì-bī; chhin-chhiūⁿ sio-hiuⁿ ū lâi kàm-la̍p hit ê hiuⁿ-ian chi̍t-iūⁿ.
|
In一個想想cheh，就koh講：論到孝真正bōe食物；因為孝了，逐項ê物攏iáu tī teh。總是照我teh想，敢有來鑑納 hit 個氣味；親像燒香有來鑑納hit 個香煙一樣。 |
|
Góa chiū kóng, Che lóng bô pîn-kù, put-kò sī lâng ka-kī phah-sǹg nā-tiāⁿ. Siat-sú ū lâi kàm-la̍p hit ê khì-bī, chiū chiú ōe pìⁿ chòe chúi, hî-bah koe-ah ōe pìⁿ chòe tāu-che chháu-phoh chi̍t-iūⁿ. Nā ōe án-ni, chiū-sī ū pîn-kù. Iáu-kú bē-bat khòaⁿ-kìⁿ ū lâng hàu-liáu, lóng- chóng ê mi̍h ōe pìⁿ chhin-chhiūⁿ án-ni; chiok-kiàn lóng sī bô-iáⁿ liáu-liáu.
|
我就講：Che攏無憑據，不過是人家己扑算nā-tiāⁿ。設使有來鑑納hit 個氣味，就酒會變做水，魚肉雞鴨會變做豆渣草粕一樣。若會án-ni，就是有憑據。iáu-kú bē-bat看見有人孝了，攏總ê物會變親像án-ni；足見攏是無影了了。 |
|
In chi̍t-ê chiū koh kóng, Che put-kò sī kè lán chi̍t-tiám sim nā-tiāⁿ.
|
In一個就koh講：Che不過是過咱一點心nā-tiāⁿ。 |
|
Góa chiū kóng, Í-keng chai bô lâi chia̍h, thái-ōe jím-tit pâi kàu móa tōa toh ê mi̍h, lâi môa lán ê chó͘-kong ah? Chó͘-kong chi̍t tiám chiú bōe lim, lán kiò pêng-iú lâi lim kàu chùi; chó͘-kong chi̍t tè bah bōe chia̍h, lán kap thong-ke ê lâng, chia̍h kàu pá-tiùⁿ bōe iau. Chhin-chhiūⁿ án-ni, thái-thó ōe kóng-tit sī kè lán chi̍t-tiám-sim n̍i̍h? Chiàu-khí-kang, chó͘-kong khī-sîn nā kàu, hit-ji̍t tio̍h chia̍h khah chió, ia̍h tio̍h chia̍h khah bái ê mi̍h. Siat-sú bô án-ni, ia̍h m̄-thang tī hit-ji̍t tiâu-tî lâi lāu-jia̍t, chia̍h siuⁿ hó, chiah bōe hoān-tio̍h put-hàu ê chōe. In-ūi hit ji̍t chin-chiàⁿ sī iu-būn ê sî, m̄- sī hoaⁿ-hí ê sî; thái-ōe kò͘-tit ím-iàn khoài-lo̍k ah?
|
我就講：已經知無來食，thái會忍得排到滿大桌ê物，來瞞咱ê祖公ah？祖公一點酒bōe lim，咱叫朋友來lim到醉；祖公一塊肉bōe食，咱kap通家ê人，食到飽脹bōe枵。親像án-ni，thái-thó會講得是過咱一點心n̍i̍h?照起工，祖公忌辰若到，hit日著食較少，也著食較bái ê物。設使無án-ni，也m̄-thang tī hit日刁持來鬧熱，食傷好，chiah bōe犯著不孝ê罪。因為hit日真正是憂悶ê時，m̄是歡喜ê時；thái會顧得飲宴快樂抑？ |
|
In chi̍t ê chiū kóng, Lūn lí khiok chin-chiàⁿ m̄-thang án-ni lāu-jia̍t ím-iàn; in-ūi hit ê khī-sîn, sī chá chó͘-kong kui- sian ê sî-ji̍t, chiàu-gia̍h tio̍h iu-būn bōe chia̍h chiah ha̍p-lí. Chóng-sī hiān-sî sè- sio̍k ê lâng bô chi̍t-ê ū siūⁿ kàu chit chat; put-kò sī saⁿ-thàn saⁿ-hán nā-tiāⁿ, éng-bô siūⁿ kàu hit-ê kun-goân cháiⁿ-iūⁿ. Chhin-chhiūⁿ góa nā bô thiaⁿ-kìⁿ sian-siⁿ lí khai-káng, ia̍h bô siūⁿ kàu chit chat ê lí, éng-sî chiông-sio̍k bī-sī, bô koán i liáu-liáu.
|
In一個就講：論理卻真正m̄-thang án-ni鬧熱飲宴；因為hit 個忌辰，是早祖公歸仙ê時日，照額著憂悶bōe食才合理。總是現時世俗ê人無一個有想到這節；不過是相嘆相喊nā-tiāⁿ，永無想到hit個根源怎樣。親像我若無聽見先生你開講，也無想到這節ê理，永時從俗末是 ，無管伊了了。 |
|
In koh chi̍t ê kóng, Thiaⁿ kàu sian-siⁿ khai-káng chiah-ê ōe, chhāi bo̍k-chú chin-chiàⁿ bô lī-ek; hàu bo̍k-chú si̍t-chāi bô chhái-kang; phah-sǹg ia̍h tio̍h lâi ji̍p-kàu khah hó; ji̍p-kàu ia̍h khah séng só͘-hùi. Chi̍t nî chheng-chheng chiah-ê gûn-chóa hiuⁿ-chek, ia̍h séng-tit jōa- chōe, chiū sî-nî poeh-choeh, kong-pô sî- kī nā kàu, ia̍h bián-tit peh-pak hoân-ló; lūn chin, chiū tio̍h lâi ji̍p-kàu pài Siōng-tè khah hó. Hit-ê pa̍t-ê ê ia̍h kóng, Thèng-hāu góa chiah-ê sū-lō͘ phah khah tiâu-ti̍t cheh, góa ia̍h beh lâi kap lín pài Siōng-tè lah. Tāi-ke saⁿ-sî, chiū chhut-khì kóng, Lēng-ji̍t ū êng chiah koh lâi.
|
In koh一個講：聽到先生開講chiah-ê話，chhāi木主真正無利益；孝木主實在無采工；扑算也著來入教較好；入教也較省所費。一年千千chiah-ê銀紙香燭，也省得偌濟，就時年八節，公婆時忌若到，亦免得擘腹 煩惱；論真，就著來入教拜上帝較好。hit-ê別ê 也講：聽候 我chiah個事路扑較刁得cheh，我亦beh來kap lín拜上帝lah。大家相辭，就出去講，另日有閒才 koh來。 |
|
Kè kúi-nā-ji̍t, hit nn̄g-ê siùⁿ-kang chiū koh saⁿ-kap lâi, kóng, Sian-siⁿ ah, goán ài koh lâi chhéng-kàu kúi-kù, thang mah?
|
過幾若日，hit兩個相公就koh相kap來，講：「先生ah，阮ài koh來請教幾句，thang mah？」 |
|
Góa chiū ìn i kóng, Khí-kám, he sī chin hó. Tiong-iông ū kóng, “Sím-būn--chi, bêng-piān--chi;” chiok-kiàn hoān- sū tio̍h mn̄g, tio̍h piān, chiah ōe bêng. Taⁿ jī ūi siùⁿ-kang chhiáⁿ chē; khòaⁿ ài- beh koh gī-lūn sím-mi̍h?
|
我就應伊講：豈敢，he 是真好。中庸有講：「審問--之，明辯--之；」足見凡事著問、著辯，才會明。今二位相公請坐；看ài beh koh議論甚mi̍h？ |
|
In chi̍t-ê chiū kóng, Goán chêng-ji̍t tò-khì, koh teh saⁿ-kap siūⁿ, saⁿ-kap gī- lūn; phah-sǹg hit-ê hàu, chè, káⁿ m̄- thang hòe-bô; in-ūi tùi kó͘-chá chiū ū. Chhin-chhiūⁿ Lūn-gú kóng, “Chè jû chāi, chè sîn jû sîn chāi;” ì-sù sī kóng, Lán nā ēng sêng-kèng ê sim, chiū chó͘- kong ê sîn ōe lâi, chhin-chhiūⁿ kap lán tī-teh chi̍t-iūⁿ. Chiok-kiàn bô chè, chiū chó͘-kong ê sîn bô lâi; só͘-í goán siūⁿ tio̍h chè, m̄-thang bô chè.
|
In一個就講，阮前日倒去，koh teh相kap想，相kap議論；扑算hit個孝、祭，敢m̄ thang廢無；因為tùi古早就有。親像論語講：「祭如在，祭神如神在；」意思是講：咱若用誠敬ê心，就祖公ê神會來，親像kap咱tī-teh一樣。足見無祭，就祖公ê神無來；所以阮想著祭，m̄-thang無祭。 |
|
Góa chiū kóng, Lūn-gú só͘ kóng hit- kù chè-sîn, sī chè gōa-bīn ê kúi-sîn, m̄- sī chó͘-kong ê sîn. In-ūi chó͘-kong ê sîn í-keng kui im-kan, bōe-tit-thang in-ūi lâng ê chè, chiū lâi iông-kan. Koh lūn kó͘-chá hit-ê chè, kap lán chit-sî ê chè, ì-sù bô-tâng; khoán-sit ia̍h bô chhin- chhiūⁿ. Lūn kó͘-chá ê chè, sī ēng Si, kap ēng Chú. Cháiⁿ-iūⁿ kóng sī ēng Si; chiū- sī chong-cho̍k tiong, kéng iú-bêng- bōng--ê chi̍t-ê; ia̍h tio̍h tông-sèng--ê, chiah ōe ēng-tit; koh tio̍h ū tâng hiat- khì--ê, chiah ōe chòe--tit. Án-ni hō͘ i chhēng-ho̍k, tiāⁿ-tiāⁿ chē tī tiong-ng, á- sī chhù ê tang-pak kak; tāi-seng chiàu- lé chè Chú, āu-lâi giâ Si tī chhù ê sai- lâm kak, chiah lâi chè--i. Ì-sù sī beh hō͘ i-ê kiáⁿ-sun ûi-óa lâi siū in chó͘-kong ûi- thoân ê kà-sī nā-tiāⁿ. Taⁿ hiān-sî ê chè, lóng bô chiàu lé, koh bô ēng Si lâi chè; chiok-kiàn goân-pún ê ì-sù, hoat-tō͘, lóng bô saⁿ-tâng. Só͘-í lâi chè, sī tōa bô ha̍p tō-lí; tōa bô ha̍p-lí, chiū-sī tek-chōe thiⁿ, nā “tek-chōe thiⁿ, chiū bô só͘-chāi thang kî-tó.” Só͘-í chè bô chiàu lé, m̄- ta̍t bô chè, iáu khah-hó; in-ūi bô chè, bōe tek-chōe thiⁿ. Khòaⁿ Ông-sun-ká teh-mn̄g hit chi̍t-phiⁿ chiū chai.
|
我就講：論語所講hit句祭神，是祭外面ê鬼神，m̄是祖公ê神。因為祖公ê神已經歸陰間，bōe得thang因為人ê祭，就來陽間。Koh論古早hit個祭，kap咱這時ê祭，意思無同；款式亦無親像。論古早ê祭，是用尸，kap用主。怎樣講是用尸？就是宗族中，揀有名望--ê一個；也著同姓--ê,才會用得；koh著有同血氣--ê,chiah會做--得。Án-ni hō͘伊穿服，定定坐tī中央，抑是厝ê東北角；代先照禮祭主，後來舉詩tī厝ê西南角，才來祭--伊。意思是beh hō͘伊ê子孫圍倚來受in祖公遺傳ê教示nā-tiāⁿ。今現時ê祭，攏無照禮，koh無用詩來祭；足見原本ê意思、法度，攏無相同。所以來祭，是大無合道理；大無合理，就是得罪天，若「得罪天，就無所在thang祈禱。」 所以祭無照禮，m̄值無祭，iáu較好；因為無祭，bōe得罪天。看王孫賈teh問hit 一篇就知。 |
|
Koh lūn kó͘-chá ê chè, ta̍k tiâu-tē ū ōaⁿ khoán. Só͘-í kàu Chiu-tiâu chiah ū hun-piat chun-kùi pi-chiān ngó͘-téng ê chè; chiū-sī Thian-chú, Chu-hô͘, Tāi-hu, Tek-sū, Sū-sù, chí gō͘ téng-hō. Taⁿ lūn chí gō͘ téng-hō ê chè, chiū-sī Thian-chú kap Chu-hô͘, chiah ōe kham-tit ēng Chú lâi chè--tit nā-tiāⁿ. Kî-û--ê, lóng bōe ēng Chú lâi chè--tit; nā ēng Chú lâi chè, sī hoān-tio̍h chhiàm-koân ê chōe. Hiān-sî ê lâng bô káng-kiù, káⁿ lām-sám ēng bo̍k-chú chòe Chú lâi chè; si̍t-chāi bô hoat-tō͘ kàu-ke̍k; lūn chōe-kò ia̍h sī chīn- tāng. Koh lūn chá Thian-chú ê chè, sī kàu chhit-tāi chiū soah, Chu-hô͘ kàu gō͘- tāi, Tāi-hu saⁿ-tāi, Tek-sū nn̄g-tāi, sió- koaⁿ kap peh-sìⁿ chi̍t-tāi nā-tiāⁿ; chiū-sī ōe chè pē, bōe chè chó͘-kong--tit. Khó- sioh chit-sî ê lâng loān-loān chè; si̍t-chāi tōa pōe lí. Chhin-chhiūⁿ án-ni lâi lūn, bô chè bōe hoān-tio̍h put-hoat, pōe-lí, chhiàm-koân chiah ê chōe; kî-si̍t bô chè hoán-tńg khah hó. In-ūi chè m̄-tio̍h, sǹg sī thiám-bī pa̍t-hō ê kúi-sîn; chhin- chhiūⁿ Khóng-chú kóng, “Hui kî kúi, jî chè chi, thiám iā.” Tong-kim ê lâng m̄-chai i-ê lām-sám chè sī tōa m̄-tio̍h, hoán-tńg lâi hiâm goán thàn tō-lí ê lâng bô chè sī m̄-tio̍h, si̍t-chāi sī tò-péng kóng.
|
Koh論古早ê祭，逐朝代有換款。所以到周朝chiah有分別尊貴卑賤五等ê祭；就是天子、諸侯、大夫、適士、士庶，這5等號。今論這5等號ê祭，就是天子kap諸侯，才會堪得用主來祭--得nā-tiāⁿ。其餘--ê,攏bōe用主來祭--得；若用主來祭，是犯著僭權 ê罪。現時ê人無講究，敢lām-sám用木主做主來祭；實在無法度夠極 ；論罪過也是盡重。Koh論早天子ê祭，是到7代就煞，諸侯到5代，大夫3代，德士兩代，小官kap百姓一代nā-tiāⁿ；就是會祭父，bōe祭祖公--得。可惜這時ê人亂亂祭；實在大背理。親像án-ni來論，無祭bōe犯著不法，背理，僭權chiah ê罪；其實無祭反轉較好。因為祭m̄著，算是諂媚別號ê鬼神；親像孔子講：「非其鬼，而祭之，諂也。」 當今ê人m̄知伊ê lām-sám祭是大m̄著，反轉來嫌阮趁道理ê人無祭是m̄著，實在是倒反講。 |
|
In chi̍t-ê chiū kóng, Nā beh chiàu án-ni lūn, chè, chin-chiàⁿ bô lō͘-ēng; bo̍k- chú ia̍h bián hàu. Chiū mn̄g hit-ê tē-jī-- ê kóng, Chit-hō chheh lí ū bat khòaⁿ-kìⁿ á bô? Hit-ê tē-jī ê ìn i kóng, Khòaⁿ, ū bat khòaⁿ-kìⁿ; chóng-sī bōe sím-mi̍h ōe kì--tit.
|
In一個就講：「若beh照án-ni論，祭，真正無路用；木主也免孝。」就問hit個第2個講：「這號冊你有bat看見抑無？」 Hit個第2個應伊講：「看，有bat看見；總是bōe甚mi̍h會記--tit。」 |
|
Góa chiū kā in kóng, Kong-iông-toān, kap Gūi-su-lé-chì, ū kì chīn bêng; Khó͘ Sīn, Tīⁿ Goân, koh Tīⁿ--sī sek chè-hoat, Khóng Éng-ta̍t, Chhui Lêng-un, chiah- ê lâng lóng ū kóng-khí, liân Tāi-hu to bōe ēng Chú lâi chè--tit; hô-hòng lán peh-sìⁿ-ka sio̍k tī bé-téng, thái-ōe ēng bo̍k-chú chòe Chú lâi chè--tit ah?
|
我就kā in講：「公羊傳，kap魏書禮誌，有記盡明；許慎、鄭原，koh鄭--氏識祭法，孔永達、崔能溫，chiah ê人攏有講起，連大夫都bōe用主來祭--得；何況咱百姓家屬tī尾等，thái-ōe用木主做主來祭--得ah？」 |
|
In chi̍t-ê chiū kóng, Gōa ! tī-sî sian-siⁿ kàu chiah phok? Lán Tiong-kok ê chu- chheh iáu-kú pí goán khah-se̍k, ia̍h khah chai-iáⁿ; chin-á ū-phā. Koh chi̍t-ê kóng, Nā kàu ōe chhut-lâi kóng-kàu, chin-á m̄-sī sió-khóa; èng tio̍h kù lâng jīm- khó-put-tó chiah ōe ēng--tit.
|
In一個就講：「Gōa!Tī時 先生到才博？ 咱中國ê書冊iáu-kú比阮較熟，也較知影；真á ū-phā 。」Koh一個講，若到會出來講教，真仔m̄是小可；應著據人認考不倒才會用--得。 |
|
Góa chiū kóng, Khí-kám, put-kò sī lia̍t-ūi gâu o-ló nā-tiāⁿ. Chóng-sī lūn chit-chat hàu chè bo̍k-chú ê tāi-chì, góa khiok ū káng-kiù hit-ê kun-goân; só͘-í m̄-káⁿ chiông-sio̍k, lâi hoān-tio̍h put- hoat pōe-lí chhiàm-koân ê chōe; ia̍h bōe ngó͘-ge̍k tek-chōe Siōng-tè. In-ūi bêng chai bo̍k-chú sī chhâ-thâu, m̄-sī pē-bú kong-má, tek-khak m̄-thang ho̍k-sāi kūi-pài, ia̍h m̄-thang lâu teh; ka-kī án-ni, ia̍h ài khǹg pa̍t-lâng tio̍h án-ni. In-ūi ka-kī ài tit-tio̍h kiù, ia̍h ài pa̍t- lâng thang tit-tio̍h kiù; só͘-í khǹg lâng m̄-thang ū bo̍k-chú.
|
我就講：豈敢，不過是列位gâu o-ló nā-tiāⁿ。總是論這節孝祭木主ê代誌，我卻有講究hit個根源；所以m̄敢從俗，來犯著不法背理僭權ê罪；也bōe忤逆得罪上帝。因為明知木主是柴頭，m̄是父母公媽，的確m̄-thang服事跪拜，也m̄-thang留teh；家án-ni，也ài勸別人著án-ni。因為家己ài得著救，也ài別人thang得著救；所以勸人m̄-thang有木主。 |
|
Kiat-bé
|
結尾 |
|
[Ē-bīn chit-chām kiat-bóe ê jī, chiū-sī lūn í-keng phoe-phêng liáu, sio̍k-hē Chhah-lâi-hiaⁿ koh kià lâi thiⁿ--ê.]
|
【下面這chām結尾ê字，就是論已經批評了，屬係插來兄koh寄來添--ê。】 |
|
Khòaⁿ téng-bīn chit phiⁿ só͘ piān-lūn ê tō-lí, chiū thang chai siat bo̍k-chú chòe pē-bú kong-má, si̍t-chāi tōa put- thong, ia̍h bô chêng-lí; koh sī phì-siùⁿ bú-bān, kap lām-sám jīm chhâ-thâu chòe pē-kong; chiah-ê khoán-sit lóng-sī hoān-tio̍h tāi put-hàu ê chōe. Koh sī hoān-tio̍h sèng-kài ê tē jī tiâu, tōa tek- chōe Siōng-tè. Chhin-chhiūⁿ án-ni pau- hâm lâi kóng: tī thiⁿ--n̍i̍h, tek-chōe Siōng-tè; tī tōe--n̍i̍h, put-hàu pē-bú; sǹg-sī sit-lo̍h thian-lûn kap jîn-lûn, só͘-í kóng, M̄-thang ū bo̍k-chú. Lūn lâng ài hêng-hàu, ū chōe-chōe hāng ê pún-hūn thang kiâⁿ, tāi-lio̍k lâi kóng. Chiū-sī pē- bú oa̍h-taⁿ-sî, lán tio̍h kèng, ia̍h tio̍h thiàⁿ--i, koh tio̍h sūn-ho̍k--i; chiū-sī i só͘ kā lán kóng ta̍k hāng hó ê ōe, hó ê sū, lán lóng tio̍h thàn, hō͘ i hoaⁿ-hí. Koh tio̍h chiàu-kò͘ i ê chia̍h, chhēng, kap ēng. Koh tio̍h thiàⁿ hiaⁿ-tī chí-bē, kap hô ka-kī ê ke; án-ni hō͘ pē-bú sim hoaⁿ-hí. Koh tī ke-gōa tio̍h ū tōa sòe, kap lâng hô-hó. Koh tio̍h chiàu-kò͘ ka- kī ê sin-khu; chiū-sī m̄-thang ū pháiⁿ- kiáⁿ lōng-tōng, chia̍h chiú-chùi, chia̍h a- phiàn, kap ta̍k-hāng chau-that thí-jio̍k ka-kī sin-khu ê sū; lâng nā bô chiah-ê pháiⁿ-sū, chiū-sī chip-siú ka-kī ê sin-khu lâi ho̍k-sāi pē-bú. Chiàⁿ chhin-chhiūⁿ Bēng-chú kóng, “Sū sio̍k ûi tāi, sū chhin ûi tāi, siú sio̍k ûi tāi, siú sin ûi tāi;” ì- sù sī kóng, Beh hêng-hàu pē-bú, tio̍h kín-sīn chip-siú ka-kī ê sin-khu sī iàu- kín. Koh pē-kong chó͘-chiūⁿ kui-sian liáu-āu, tio̍h sûn-sī chiàu-kò͘ i-ê hûn- bō͘; m̄-sī tùi-tiōng bô-iáⁿ-chiah ê hong-súi, put-kò sī beh chiàu-kò͘ lán pē, kóng, chó͘ ê kut-thâu nā-tiāⁿ. Koh tio̍h ēng ka-phó͘ lâi kì-chài pē, kong, chó͘-ê kun- goân. Chiah-ê lóng sǹg-sī hàu-hēng ê sim; lâng nā chiàu téng-bīn só͘ kóng chiah-ê khoán-sit lâi kiâⁿ, chiū-sī chin- hàu, thiⁿ-téng tōa Chú-cháiⁿ ê Siōng-tè hoaⁿ-hí. Án-ni thang kóng, ū thian-lûn ia̍h ū jîn-lûn; che sī chīn-bí chīn-siān. Lūn kàu bo̍k-chú kiù-kéng sī bô lō͘-ēng ū siong-hāi ê chhâ-thâu nā-tiāⁿ.
|
看頂面這篇所辯論ê道理，就thang知設木主做父母公媽，實在大不通，亦無情理；koh是phìⁿ-siùⁿ侮慢，kap lām-sám認柴頭做父公；chiah-ê款式攏是犯著大不孝ê罪。Koh是犯著聖誡ê第2條，大得罪上帝。親像án-ni包含來講：tī天--n̍i̍h,得罪上帝；tī地--n̍i̍h,不孝父母；算是失落天倫kap人倫，所以講：m̄-thang有木主。論人ài行孝，有濟濟項ê本份thang行，大略來講。就是父母活時taⁿ，咱著敬，也著疼--伊，koh著順服--伊；就是伊所kā咱講逐項好ê話、好ê事，咱攏著趁，hō͘伊歡喜。koh著照顧伊ê食、穿、kap用。Koh著疼兄弟姊妹，kap和家己ê家；án-ni hō͘父母心歡喜。Koh tī家外著有大細，kap人和好。Koh著照顧家己ê身軀；就是m̄通有歹子浪蕩，食酒醉、食鴉片，kap逐項蹧躂恥辱家己身軀ê事；人若無chiah-ê歹事，就是執守家己ê身軀來服事父母。正親像孟子講：「事孰為大？事親為大。守孰為大？守身為大；」意思是講：Beh行孝父母，著謹慎執守家己ê身軀是要緊。Koh父公祖上歸仙了後，著巡視照顧伊ê墳墓；m̄是tùi重無影跡ê風水，不過是beh照顧咱父，公、祖ê骨頭nā-tiāⁿ。Koh著用家譜來記載父、公、祖ê根源。Chiah-ê攏算是孝行ê心；人若照頂面所講chiah-ê款式來行，就是真孝，天頂大主宰ê上帝歡喜。Án-ni thang講，有天倫也有人倫；che是盡美盡善。論到木主究竟是無路用有傷害ê柴頭nā-tiāⁿ。 |
|
Taⁿ chhiáⁿ saⁿ-kap lâi khòaⁿ chi̍t chhiú bo̍k-chú lūn ê si :
|
今請相kap來看一手木主論ê詩： |
|
1. Sè-sio̍k tē-it tōa tùi-tiōng, Chiū-sī ám-píⁿ ê chhâ-siōng, Ám-píⁿ chhâ-siōng ná mn̂g-chhòaⁿ, Lāi-gōa siá-jī hō͘ lâng khòaⁿ. |
1、世俗第一大tùi重， 就是唵扁ê柴像， 唵扁柴像那門閂， 內外寫字hō͘人看。 |
|
2. Mn̂g-chhòaⁿ chhiàm-chheng miâ bo̍k-chú, Hō chòe kong-má kap pē-bú; Bo̍k-chú bêng-bêng sī chhâ-thâu, Lia̍h chòe chó͘-kong chin bô gâu. |
2、門閂僭稱 名木主， 號做公媽kap父母； 木主明明是柴頭， 掠做祖公真無gâu。 |
|
3. Ché chhâ nā ōe chòe kong-chó͘, Sí liáu kiáⁿ-sun mi̍h-sái khó͘? In-ūi kong-chó͘ kng khì tâi, Chhâ-thâu liâm-piⁿ thang ji̍p lâi. |
3、這ê柴若會做公祖， 死了子孫mi̍h-sái 苦？ 因為公祖扛去埋， 柴頭liâm-piⁿ thang入來。 |
|
4. Chó͘-kong khī-sîn chi̍t ē kàu, Sio-hiuⁿ tiám-chek pâi teh hàu; Kiáⁿ-sun kūi-lo̍h kho̍k thâu-hia̍h, Ho͘-chhiáⁿ chó͘-kong tio̍h lâi chia̍h. |
4、祖公忌辰一下到， 燒香點燭排teh孝； 子孫跪落磕頭額， 呼請祖公著來食。 |
|
5. Bô siūⁿ chó͘-kong pīⁿ tîm-tāng, Hó mi̍h bōe-ōe chia̍h pòaⁿ hāng; Hô-hòng sí liáu tâi lo̍h thô͘, Iáu-kú teh chhiáⁿ, chin hô͘-tô͘. |
5、無想祖公病沈重， 好物bōe會食半項； 何況死了埋落土， iáu-kú teh請，真糊塗。 |
|
6. M̄-chai sîn-hûn kui im-kan, Bōe-ōe koh lâi chia̍h sam chhan; Sui-jiân toh pâi móa biō lāi, Bōe kàu im-kan hit só͘-chāi. |
6、M̄知神魂歸陰間， bōe會koh來食三餐； 雖然桌排滿廟內， bōe到陰間hit所在。 |
|
7. Ta̍k-pái chòe-kī miâ chè-chó͘, Si̍t hàu ka-kī ê pak-tó͘; Hàu liáu siūⁿ chia̍h siūⁿ lim-thîn, Bōe-kì hit ji̍t sī kī-sîn. |
7、逐擺做忌名祭祖， 實孝家己ê腹肚； 孝了想食想lim-thîn， bōe記hit日是忌辰。 |
|
8. Ta-po͘ hū-jîn lóng án-ni, Sòe-kiáⁿ chia̍h kàu beh saⁿ-chiⁿ; Sè-sio̍k chèng lâng siūⁿ m̄ kàu, Chòe-kī khêng-chin sī put-hàu. |
8、查甫婦人攏án-ni， 細囝食到beh相爭； 世俗眾人想m̄到， 做忌窮真是不孝。 |
|
9. Chòe-kī hàu-kèng kóng sī lé, Kî-si̍t só͘ chòe ta̍k hāng ké; Siōng-tè tō-lí sī chèng-ti̍t, Ài lâng hàu-kèng ēng chin-si̍t. |
9、做忌孝敬講是禮， 其實所做逐項假； 上帝道理是正直， Ài人孝敬用真實。 |
|
10. An-hūn siú-kí kiâⁿ toan-chèng, Chit hō chiū-sī chin hàu-kèng; Sêng-si̍t hàu-kèng, thiⁿ hoaⁿ-hí, Tú ha̍p Siōng-tè chin tō-lí. |
10、安份守己行端正， 這號就是真孝敬； 誠實孝敬，天歡喜， 抵合上帝真道理。 |
|
11. Khó͘-khǹg chèng lâng tio̍h hoán-hóe, Káng-kiù sèng-keng ê kun-tóe, Chiah chai chòe lâng ê pún-hūn, Iàu-kín kèng thiⁿ kiâⁿ hàu-sūn. |
11、苦勸眾人著反悔， 講究聖經ê根底， Chiah知做人ê本份， 要緊敬天行孝順。 |
|
12. Khó-sioh ū lâng m̄ lūn lí, Kiau-ngō͘ kò͘-chip kàu tī sí, Khún-kiû Thiⁿ-pē tōa lîn-bín, Hō͘ lâng chhíⁿ-gō͘ ōe khah kín. |
12、可惜有人m̄論理， 驕傲固執到tī死， 懇求天父大憐憫， Hō͘人醒悟會較緊。 |
|
13. Thiⁿ-pē, Lí ū tōa koân-lêng, Goán lâi kūi-lo̍h Lí bīn-chêng, Kiû Lí tòa-tio̍h goán Tiong-pó, Kín-kín lâi thiaⁿ goán kî-tó. |
13、天父，你有大權能， 阮來跪落你面前， 求你tòa著阮中保， 緊緊來聽阮祈禱。 |
|
14. Hut-jiân tùi thiⁿ kàng Sèng-sîn, Kám-hòa kò͘-chip ê gû bîn, Hō͘ i ōe chai ū tāng chōe, Hoán-hóe, sìn Chú, ji̍p sèng-hōe. |
14、忽然tùi天降聖神， 感化固執ê愚民， Hō͘伊會知有重罪， 反悔，信主，入聖會。 |
|
Chit saⁿ-miâ ê Piān Sîn-chú lūn í- keng ìn bêng-pe̍k; ǹg-bāng ta̍k-lâng siū-tio̍h in ê lī-ek chin tōa. Kî-û ê lūn goán teh siūⁿ m̄-bián chiong kui-phiⁿ lâi ìn; chóng-sī khòaⁿ chiông-tiong ū sím- mi̍h khah iàu-kín thang lī-ek lâng, chiū chiong hit-ê tiah-chhut lâi ìn hō͘ lín chai.
|
這三名ê辯神主論已經印明白；向望逐人受著in ê利益真大。其餘ê論阮teh想m̄免將歸篇來印；總是看從中有甚mi̍h較要緊thang利益人，就將hit個摘出來印hō͘ lín知。 |
|
(Téng-bīn ìn chit 5-ê hō ê ì-sù, chiū-sī tī-chia ū chi̍t- chām bô ìn--lo̍h-khì. Pa̍t-ūi nā ū chit-ê hō, iā sī án-ni.)
|
（頂面印這5個號ê意思，就是tī-chia有一chām無印--落去。別位若有這個號，也是án-ni。） |
|
Lūn siat bo̍k-chú kap chè bo̍k-chú ê m̄-tio̍h. Taⁿ kó͘-chá lâng siat bo̍k-chú chè-sū, sui-bóng sī beh hō͘ lâng kì-liām, iáu-kú ia̍h sī m̄-tio̍h. In-ūi chè-sū sī Siōng-tè só͘ siat, hō͘ lâng tit-tio̍h thang hiàn-chè lâi sio̍k chōe. Lâng chí-ū thang chè tī Siōng-tè; nā ēng chit-ê lé-sò͘ khì chè thiⁿ-tōe, kúi-sîn, bo̍k-chú, che sī chhiàm-koân lām-sám, put-chí tek-chōe Siōng-tè. Koh ia̍h sī hoān-tio̍h Siōng-tè ê kài-lu̍t; Siōng-tè ê kài kóng, “Góa í- gōa, m̄-thang ū pa̍t-ê Siōng-tè; bo̍k-tit tiau-khek ngó͘-siōng.” Lâng chhāi bo̍k- chú, sī hoān-tio̍h chit-ê kài. M̄-tān-nā án-ni, ia̍h sī hoān-tio̍h Tiong-kok ê kó͘- lé. Chiàu Tiong-kok ê kó͘-lé, to̍k-to̍k tio̍h Hông-tè kap chu-hô͘ chiah ōe chhāi-tit bo̍k-chú, peh-sìⁿ-lâng lóng bōe tit-thang chhāi bo̍k-chú, ia̍h bōe tit- thang khí chó͘-biō. Koh Hông-tè chiah ōe chè tit chhit-tāi ê chó͘, chu-hô͘ ōe chè tit gō͘-tāi ê chó͘; peh-sìⁿ chí-ū ōe tit-thang chè i ê pē-bú tiāⁿ-tiāⁿ.
|
論設木主kap祭木主ê m̄著。今古早人設木主祭祀，雖罔是beh hō͘人紀念，iáu-kú也是m̄著。因為祭祀是上帝所設，hō͘人得著thang獻祭來續罪。人只有thang祭tī上帝；若用這個禮數去祭天地、鬼神、木主，che是僭權 濫糝，不止得罪上帝。Koh也是犯著上帝ê戒律；上帝ê 戒講：「我以外，m̄-thang有別ê上帝；莫得雕刻偶像。」 人chhāi木主，是犯著這個戒。M̄ 但若án-ni，也是犯著中國ê古禮。照中國ê古禮，獨獨著皇帝kap諸侯chiah會chhāi得木主，百姓人攏bōe tit thang chhāi木主，也bōe得thang起祖廟。Koh皇帝chiah會祭tit 7代ê祖，諸侯會祭tit 5代ê祖，百姓只有tit thang祭伊ê父母tiāⁿ-tiāⁿ。 |
|
Kàu Bêng-tiâu chiah koh tiāⁿ-tio̍h peh-sìⁿ ia̍h ōe tit-thang chè kàu saⁿ-tāi ê chó͘, nā-sī chit-tia̍p ê peh-sìⁿ-lâng, chhiàm-koân khí chó͘-biō, chhāi bo̍k-chú, chè kàu kúi cha̍p tāi; che m̄-tān-nā sī bô chiàu tō-lí, ia̍h sī bô chiàu lé-sò͘. Koh lâng chhāi bo̍k-chú, hoán-tńg sī siat-to̍k--tio̍h chó͘-kong tiāⁿ-tiāⁿ. In-ūi bo̍k-chú sī chhâ-pang, kap-choh-tiàm só͘ ēng chhiú siⁿ--ê; lâng chiong kúi-ê chîⁿ chhìn-chhái khì bóe chi̍t-sian lâi, chiū hō-chòe lán ê chó͘-kong. Siat-sú chó͘-kong ōe chai, kiám m̄ put-chí tōa siū- khì mah? Chhiáⁿ ēng phì-jū lâi kóng. Cheng-siⁿ pí chhiū-ba̍k sī khah kùi-khì; lâng lia̍h cheng-siⁿ chòe lán ê chó͘-kong, chiū lán tek-khak tōa siū-khì; ia̍h lán ka-kī lia̍h chhâ-pang chòe lán ê chó͘-kong, m̄-chai-kiò sī lêng-jio̍k chó͘-kong, che-sī tōa chhò-gō͘. Chá ū chi̍t-chiah Tāi-Eng kok ê chûn khì Ìn-tō͘ kok, chhàu-tú-khám ū chi̍t-chiah chiáu pe lâi, hioh tī ûi téng; chûn-chú bóng ēng chhèng kā i phah--sí. Liâm-piⁿ Ìn- tō͘ ê lâng lóng ûi-lûi lâi, m̄ pàng i soah. Chûn-chú mn̄g sī siáⁿ-sū; hia-ê lâng ìn kóng, “Lí tìⁿ m̄-chai, lí tú-á phah-sí ê chiáu sī goán ê chó͘-kong.” Chûn-chú ia̍h kiaⁿ, ia̍h hó chhiò; chiah siūⁿ chi̍t-ê kè ká-chià kóng, “Nā-sī án-ni, chiū góa bô m̄-tio̍h; góa tī goán kok n̍i̍h, goán chó͘ sí, khì pìⁿ chòe hî, khit lín ê chó͘ teh khì chia̍h. Só͘-í góa ji̍p kàu chia, thòe-goán chó͘ pò siû; án-ni, lín chó͘ chia̍h goán ê chó͘, góa phah sí lín ê chó͘, kiám m̄ ha̍p-gî mah?” Hia-ê lâng bô ōe thang ìn, chiah khì. Taⁿ m̄-chai Tiong- kok lâng khòaⁿ-kìⁿ chit-ê tāi-chì, phah- sǹg Ìn-tō͘ lâng sī tio̍h á m̄-tio̍h. Góa phah-sǹg ta̍k-lâng lóng sī gōng, iáu-kú sī lia̍h oa̍h chiáu chòe i ê chó͘-kong; ia̍h lán koh sī lia̍h sí-sí ê chhiū-chhâ lâi chòe lán ê chó͘-kong, m̄-chai pí Ìn-tō͘ lâng khah tì-sek á-sī khah gōng?
|
到明朝chiah koh定著百姓也會得thang祭到3代ê祖，若是chit-tia̍p ê百姓人，僭權起祖廟，chhāi木主，祭到幾十代；Che m̄ 但若是無照道理，也是無照禮數。Koh人chhāi木主，反轉是褻瀆--著祖公tiāⁿ-tiāⁿ。因為木主是柴枋，kap作店 所用手生--ê;人將幾個錢chhìn-chhái去買一仙來，就號做咱ê祖公。設使祖公會知，敢 m̄不止大受氣mah？請用譬諭來講。精牲比樹木是較貴氣；人掠精牲做咱ê祖公，就咱的確大受氣；亦咱家己掠柴枋做咱ê祖公，m̄知叫是凌辱祖公，這是大錯誤。早有一隻大英國ê船去印度國，湊抵崁有一隻鳥飛--來，hiah tī 桅頂；船主罔用銃kā伊扑--死。Liâm-piⁿ印度ê人攏圍擂 來，m̄放伊煞。船主問是啥事；hiah-ê人應講：「你tìⁿ m̄知，你抵仔扑死ê鳥是阮ê祖公。」 船主也驚，也好笑；才想一個計假借講：「若是án-ni，就我無m̄著；我tī阮國--n̍i̍h,阮祖死，去變做魚，乞lín ê祖teh去食。所以我入到chia，替阮祖報仇；án-ni，lín祖食阮ê祖，我扑死lín ê祖，敢 m̄合宜嗎？」Hiah ê人無話thang應，chiah去。今m̄知中國人看見這個代誌，扑算印度人是對抑m̄對。我扑算逐人攏是笑伊做憨，但是伊雖罔是憨，iáu-kú是掠活鳥做伊ê祖公；也咱koh是掠死死ê樹柴來做咱ê祖公，m̄知比印度人較智識抑是較憨？ |
|
Lūn bo̍k-chú tek-khak bô-iáⁿ ū sîn. Chiàu Sèng-chheh ê tō-lí, lâng chhut-sì Siōng-tè siúⁿ-sù i sîn-hûn; kàu sí chiū tio̍h hoán-pún, seng-khu iû-goân kui thô͘, sîn-hûn liâm-piⁿ kàu Siōng-tè tau siū sím-phòaⁿ; hó--ê éng-oán tiàm thian-tông, pháiⁿ--ê éng-oán kui tōe-ga̍k; beh thái ū koh sím-mi̍h sîn-hûn lâi tiàm tī bok7-chú--n̍i̍h, iā-sī bōng--n̍i̍h? Chiū pún-kok ê keng-su iā kóng: “ Lâng sí chiū kui chiūⁿ thiⁿ, seng-khu kui tōe; só͘-í hó sí chòe chó͘-lo̍k.” Koh kóng: “Oa̍h sī chhut-gōa, sí sī tó--khì;” Taⁿ í-keng kóng tó-khì, chiū tek-khak bô koh lâi tiàm tī bo̍k-chú--n̍i̍h sī bêng. Koh Si-keng kóng: “Bûn-ông sí-liáu, khì tī Siōng-tè ê sin-piⁿ.” Tùi án-ni khòaⁿ, Tiong-kok ê chheh iā ū bêng-bêng kóng, lâng í-keng sí-liáu sîn-hûn bô koh ū tiàm tī sè-kan ê tāi-chì.
|
論木主的確無影有神。照聖冊ê道理，人出世上帝賞賜伊神魂；到死就著返本，身軀猶原歸土，神魂liâm-piⁿ到上帝兜受審判；好--ê永遠tiàm天堂，歹--ê永遠歸地獄；beh thái有koh甚mi̍h神魂來tiàm tī木主--n̍i̍h,抑是墓--n̍i̍h?就本國ê經書也講：「人死就神魂上天，身軀歸地；所以好死做祖祿。」 Koh講：「活是出外，死是倒--去；」今已經講倒--去，就的確無koh來tiàm tī木主--n̍i̍h是明。Koh詩經講：「文王死了，去tī上帝ê身邊。」 Tùi án-ni看，中國ê冊也有明明講，人已經死了神魂無koh有tiàm tī世間ê代誌。 |
|
Koh ēng hiān-sî ê lâng só͘ tùi-tiōng-- ê, lâi kan-chèng in. Chhin-chhiūⁿ chòe kong-tek ê tāi-chì, sī kóng, “Lâng lóng ū chōe, sí tio̍h lo̍h tē-ge̍k; só͘-í chhiáⁿ hê-siūⁿ lâi chòe kong-tek, phah tē-ge̍k, chhiau-tō͘ i-ê chó͘-kong khì chhut-sì.” Taⁿ í-keng kóng i-ê chó͘-kong tī tē-ge̍k-- n̍i̍h, chiū cháiⁿ-iūⁿ koh kóng ū tiàm tī bo̍k-chú--n̍i̍h? Í-keng chhiau-tō͘ i khì chhut-sì, chiū cháiⁿ-iūⁿ iáu-kú tī chó͘- biō--n̍i̍h teh chè-sū? Che lóng sī ka-kī saⁿ mâu-tún ê tāi-chì, sī lâng lóng bô siūⁿ, lām-sám gōng-gōng chòe tiāⁿ-tiāⁿ. Ū lâng kóng, “Lâng ū saⁿ-tiâu sîn-hûn, chi̍t-tiâu tī bōng--n̍i̍h, chi̍t-tiâu tī bo̍k- chú--n̍i̍h, chi̍t-tiâu khì chhut-sì.” Nā-sī che sī Hu̍t-kàu lām-sám ê ōe, Tiong-kok ê keng-tián lóng bô kóng, tek-khak sī bô iáⁿ ê tāi-chì. Taⁿ góa beh piān-lūn. Siat-sú lâng nā chin-chiàⁿ ū saⁿ-tiâu sîn- hûn, chiū siⁿ-chêng tek-khak tōa bōe pêng-an, ia̍h sí-āu tek-khak tōa saⁿ-chiⁿ. In-ūi lâng teh chòe tāi-chì, sī sîn-hûn teh chú-ì; taⁿ ta̍k lâng nā ū saⁿ-tiâu ê sîn-hûn, chiū tâng-sî chi̍t-tiâu chú-ì beh khùn, chi̍t-tiâu chú-ì beh thit-thô, chi̍t tiâu chú-ì beh chia̍h; taⁿ beh cháiⁿ-iūⁿ? Siat-sú sí nā ū saⁿ-tiâu sîn-hûn, chiū tah-lo̍h chi̍t-tiâu beh khì tâi tī bōng-lāi, tah-lo̍h chi̍t-tiâu beh khì siū tē-ge̍k ê hêng-hoa̍t? Tek-khak sī saⁿ-chiⁿ beh khì tòa tī bo̍k-chú--n̍i̍h, khah hù-kùi. Chit-hō kàu-ke̍k bô lí ê ōe, lâng iáu-kú khì sìn--i, si̍t-chāi sī khó-sioh.
|
Koh用現時ê人所tùi重--ê,來干證in。親像做功德ê代誌，是講：「人攏有罪，死著落地獄；所以請和尚來做功德，扑地獄，超渡伊ê祖公去出世。」今已經講伊ê祖公tī地獄--n̍i̍h,就怎樣koh講有tiàm tī木主--n̍i̍h?已經超渡伊去出世，就怎樣iáu-kú tī祖廟--n̍i̍h teh祭祀？ Che攏是家己相矛盾ê代誌，是人攏無想，lām-sám憨憨做tiāⁿ-tiāⁿ。有人講：「人有3條神魂，一條tī墓--n̍i̍h,一條tī木主--n̍i̍h,一條去出世。」 若是che是佛教lām-sám ê話，中國ê經典攏無講，的確是無影ê代誌。今我beh辯論。設使人若真正有三條神魂，就生前的確大bōe平安，也死--後的確大相爭。因為人teh做代誌，是神魂teh主意；今逐人若有三條ê神魂，就同時一條主意beh睏，一條主意beh thit-thô,一條主意beh食；今beh怎樣？設使死若有3條神魂，就佗落 一條beh去埋tī墓內，佗落一條beh去受地獄ê刑罰？的確是相爭beh去tòa tī木主--n̍i̍h,較富貴。這號到極無理ê話，人iáu-kú去信--伊，實在是可惜。 |
|
Sè-sio̍k ê lâng siông-siông kiaⁿ nā-bô chhāi bo̍k-chú, bô chè-sū, chiū ōe hō͘ chó͘-kong khiàn-chek, só͘-í góa ài koh gī- lūn chit chat. Taⁿ thiⁿ-tōe bān hāng mi̍h lóng-sī Siōng-tè chiáng-koán--ê, lâng ê sí, oa̍h, chai-ē, hok-khì, ia̍h lóng-sī Siōng-tè só͘ liāu-lí--ê; nā m̄-sī Siōng-tè ê chí-ì, chiū bô chi̍t-hāng mi̍h ōe hō͘ lâng ê chai-ē, á-sī hok-khì. Hô-hòng chó͘-kong í-keng sí, i-ê sîn-hûn éng-oán khì tī i só͘ eng-kai tiàm ê só͘-chāi, beh thài-thó ōe koh lâi kàng chai-ē, á-sī hok-khì? Chit-ê lí sī put-chí bêng. Chhì-khòaⁿ thiⁿ-ē bān-kok, hia-ê bô chè kúi-sîn, to̍k-to̍k ho̍k-sāi Siōng-tè--ê, hia-ê kok sī khah heng-ōng, lâng ia̍h khah châi-tiāu; ia̍h pài kúi-sîn--ê, i-ê kok sī khah soe-lám, lâng ia̍h khah gû- chhún. Tùi án-ni khòaⁿ chiū thang chai chè-sū m̄-nā bô lī-ek, sī hoán-tńg ū sún- hāi. Góa siông-siông khòaⁿ-kìⁿ sòng- hiong ê lâng, nā kàu kī-sîn chè-sū ê sî, chiū peh-sim hoân-ló; siūⁿ nā beh hàu, chīn bô chîⁿ, nā m̄ hàu, chiū kiaⁿ-liáu ōe hō͘ chó͘-kong khiàn-chek. Bô-tâ-tit- ôa, chiū tǹg saⁿ, chioh lāi, lâi bóe hiuⁿ-chek, pān chè-mi̍h, tì-kàu ná sòng-hiong, ná kan-khó͘. Siat-sú i-ê chó͘-kong nā ū siàⁿ, chiū cháiⁿ-iūⁿ kàu chiah put-chêng put-gī, beh chia̍h i-ê chè-sū, ia̍h lóng-bô pó-pì--i? Koh khah kî-koài--ê, sè-sio̍k ū chi̍t-hō ê bô-sû-tân; ia̍h ū lâng hō- chòe chèng-kong-má-sû; tāi-seng lóng ū kiáⁿ-sun thang hàu, āu-lâi bô lâng, chiah hō͘ lâng chhiáⁿ lâi hiat tī bô-sû- tân--n̍i̍h; chiū lâng iáu-kú jia̍t-sim teh- kèng-hōng, m̄-chai i siōng-chhiáⁿ bōe ōe pó-pì i-ê kiáⁿ-sun, hō͘ i-ê kiáⁿ-sun sí kàu bô lâng, hô-hòng beh thái-ōe pó-pì pa̍t- lâng? Che sī lâng chin gōng kàu ke̍k. Tùi án-ni khòaⁿ chè-sū bōe-ōe tit-tio̍h hok-khì sī hun-bêng.
|
世俗ê人常常驚若無chhāi木主、無祭祀，就會hō͘祖公譴責，所以我ài koh議論這節。今天地萬項物攏是上帝掌管--ê,人ê死、活、災厄、福氣，攏攏是上帝所料理--ê;若m̄是上帝ê旨意，就無一項物會hō͘人ê災厄，抑是福氣。何況祖公已經死，伊ê神魂永遠去tī伊所應該tiàm ê所在，beh thài-thó 會koh來降災禍，抑是福氣？這個你是不止明。試看天下萬國，hia-ê無祭鬼神，獨獨服事上帝--ê,hia-ê國是較興旺，人也較才調；亦拜鬼神--ê,伊ê國是較衰lám,人也較愚蠢。Tùi án-ni看就thang知祭祀m̄ 但無利益，是反轉有損害。我常常看見散hiong ê人，若到忌辰祭祀ê時，就百心煩惱；想若beh孝，盡無錢，若m̄孝，就驚了會hō͘祖公譴責。無tâ得 ôa,就當衫、借利，來買香燭，辦祭物，致到那散hiong、那艱苦。設使伊ê祖公若有聖，就怎樣到chiah不情不義，beh食伊ê祭祀，亦攏無保庇--伊？ Koh較奇怪--ê,世俗有一號ê無祠壇；亦有人號做眾公媽祠；代先攏有子孫thang孝，後來無人，chiah hō͘人請來hiat tī無祠壇--n̍i̍h;就人iáu-kú熱心teh敬奉，m̄知伊尚且bōe會保庇伊ê子孫，hō͘伊ê子孫死到無人，何況beh thái會保庇別人？Che是人真憨到極。Tùi án-ni看祭祀bōe會得著福氣是分明。 |
|
Lūn sìn Chú ê lâng, i-ê chó͘-kong í- keng sí, taⁿ tio̍h cháiⁿ-iūⁿ, chiah bōe-ōe hō͘ sè-sio̍k lâng húi-pòng? Chiàu góa phah-sǹg, chó͘-kong pē-bú kì-jiân sí, sǹg-sī sè-kan ê tāi-chì í-keng bêng-pe̍k; lán chòe kiáⁿ-sun ê pún-hūn ia̍h bêng- pe̍k, bōe-ōe koh ēng sím-mi̍h mi̍h lâi ho̍k-sāi--ê, hō͘ i tit-tio̍h lī-ek. To̍k-to̍k tī siⁿ-chêng ê sî, tio̍h pí sè-sio̍k lâng ka- pē iú-hàu. Sui-bóng lâng lām-sám húi- pòng, sī bô iàu-kín; nā-sī thé-thiap i-ê chêng, ǹg-bāng khah ōe ín-chhōa i, chiū tio̍h chhin-chhiūⁿ Pó-lô kóng, “Tī hoat-gōa ê lâng, góa o̍h--i lâi kiù hoat- gōa ê lâng;” iáu-kú o̍h in chhāi bo̍k- chú lâi chè-sū, che tek-khak m̄-thang. Chóng-sī ia̍h ū nn̄g-hāng ê hoat-tō͘ thang hián-bêng lán ia̍h ū tùi-tiōng chó͘-kong, hō͘ in khah bô ōe thang húi- pòng. Chi̍t-hāng, chiū-sī chiò pē-bú ê siōng, á-sī ūi siáu-éng, ēng chóa lâi pè, kùi tī thiaⁿ-lāi, hō͘ āu-tāi ê kiáⁿ-sun tit-tio̍h thang khòaⁿ-kìⁿ lâi siàu-liām. Nā-sī ta̍k-nî kàu i kè-sì ê ji̍t, chiū ke-lāi ê sī-tōa-lâng tio̍h chū-chi̍p i-ê kiáⁿ-sun, chiong chó͘-kong ê siōng hō͘ in khòaⁿ, chiong chó͘-kong ê só͘-kiâⁿ kā in kóng; che ia̍h thang chòe siàu-liām chó͘-kong chi̍t-hāng ê hoat-tō͘. Chóng-sī chit- hāng bô put-chí ún-tàng; in-ūi kiaⁿ- liáu āu-lâi ê kiáⁿ-sun bô chiàu tō-lí, chiū khì ho̍k-sāi chit ê siōng.
|
論信主ê人，伊ê祖公已經死，今著怎樣，chiah bōe會hō͘世俗人毀謗？照我扑算，祖公父母既然死，算是世間ê代誌已經明白；咱做子孫ê本份亦明白，bōe會koh用甚mi̍h物來服事--ê,hō͘伊得著利益。獨獨tī生前ê時，著比世俗人加倍有孝。雖罔人lām-sám毀謗，是無要緊；若是體貼伊ê情，向望較會引chhōa伊，就著親像保羅講：「Tī法外ê人，我學--伊來救法外ê人；」iáu-kú學in chhāi木主來祭祀，che的確m̄-thang。總是亦有兩項ê法度thang顯明咱也有tùi重祖公，hō͘ in較無會thang毀謗。一項，就是照父母ê像，抑是畫肖影，用紙來褙，掛tī廳內，hō͘後代ê子孫得著thang看見來數念。若是逐年到伊過世ê日，就家內ê序大人著聚集伊ê子孫，將祖公ê像hō͘ in看，將祖公ê所行 kā in講；che亦thang做數念祖公一項ê法度。總是這項無不止穩當；因為驚了後來ê子孫無照道理，就去服事這ê像。 |
|
Tē-jī hāng; chiū-sī hiān-sî Tiong-kok í-keng ū cho̍k-phó͘ ê hoat-tō͘; sìn Chú ê lâng ta̍k-ke thang ka-kī siat chi̍t pún cho̍k-phó͘, siông-sè kì chó͘-kong siⁿ- chêng ê iông-māu, kiâⁿ-chòe, chhut-sì tī sím-mi̍h sî, sí tī sím-mi̍h sî, bâi-chòng tī sím-mi̍h só͘-chāi. Ta̍k-nî kàu i kè-óng ê ji̍t, ke-lāi ê sī-tōa-lâng chiū chū-chi̍p i-ê kiáⁿ-sun, tāi-seng chòe lé-pài, ho̍k-sāi Siōng-tè bêng-pe̍k, chiah tha̍k cho̍k- phó͘ hō͘ i-ê kiáⁿ-sun thiaⁿ.
|
第2項；就是現時中國已經有族譜ê法度；信主ê人逐家thang家己設一本族譜，詳細記祖公生前ê容貌，行做，出世tī甚mi̍h時，死tī甚mi̍h時，埋葬tī甚mi̍h所在。逐年到伊過往ê日，家內ê序大人就聚集伊ê子孫，代先做禮拜，服事上帝明白，chiah讀族譜hō͘伊ê子孫聽。 |
|
(Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò tē 35~42 tiuⁿ,1888 nî 5~12 ge̍h)
|
(台灣府城教會報第35~42張，1888年5月~ 12月) |
