Jī-cha̍p Sè-kí ê Chú-ji̍t-o̍h_03
|
20世紀Ê主日學_03 |
| Tamura |
Tamura |
|
Tē 2 Phiⁿ Chóng-lūn
|
第2篇總論 |
|
Tē 3 Chiuⁿ
|
第3章 |
|
Kóng-khí Au-bí kok-kok ê jî-tông chong-kàu kàu-io̍k lâi kóng-kò lán ê jî-tông kàu-io̍k-ka.
|
講起歐美各國ê兒童宗教教育來廣告lán ê兒童教育家。 |
|
Kiò-chò bûn-bêng khai-hòa ê kok-ka tiong, bô chi̍t kok khòaⁿ-khin jî-tông ê chong-kàu kàu-io̍k. Chong-kàu sī kok-ka ê sèⁿ-miā, chit ê sèⁿ-miā ê chong-kàu nā bô tùi jî-tông ê sî kā kà, beh cháiⁿ-iūⁿ hō͘ hit ê kok-bîn ê kiān-choân ê hoat-ta̍t? Au-bí ê kok-ka lóng khòaⁿ-tāng chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k, lóng sī in-ūi chit ê iân-kò͘. Ē-bīn beh tāi-iok kóng-khí in ê chōng-hóng.
|
叫做文明開化ê國家中，無chi̍t國看輕兒童ê宗教教育。宗教是國家ê性命，chit ê性命ê宗教若無對兒童ê時kā教，beh cháiⁿ樣hō͘ hit ê國民ê健全ê發達？歐美ê國家攏看重宗教的ê兒童教育，攏是因為chit ê緣故。下面beh大約講起in ê狀況。 |
|
(1) Tek-kok
|
(1) 德國 |
|
Tek-kok ê kàu-io̍k lóng sī tùi Tiong-iong chèng-hú teh koán-hat. Ta̍k chiu ê kàu-io̍k hong-chiam, lóng sī chiàu Tiong-iong chèng-hú ê bēng-lēng. Tàn-sī hó ka-chài, in-ūi Tek-kok ê lâm-pō͘ hiah ê chin sìn kū-kàu (Thian-chú-kàu) iā pak-pō͘ hiah ê chin sìn sin-kàu (Ki-tok-kàu), só͘-í in beh si-hêng chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k chin hó-sè, ē thang kà-sī só͘ sìn ê kàu-lí. Tek-kok ê kàu-io̍k ê tōa bo̍k-tek chiū-sī chè-chō, kiaⁿ-ùi Siōng-tè, thiàⁿ kok-ka, thang chū-chú to̍k-li̍p ê kok-bîn. Só͘-í tī ha̍k-hāu kà phó͘-thong ê kàu-io̍k, iā teh kà chong-kàu. Tī phó͘-thong ê ha̍k-hāu, chi̍t lé-pài ū 4-5 tiám-cheng teh kà chong-kàu ê kui-chek. Tùi sió-o̍h kàu tiong-o̍h, tùi tiong-o̍h kàu tāi-ha̍k teh tha̍k, kàu pit-gia̍p tiong-kan, ha̍k-seng kàu-gia̍h thang tit-tio̍h chong-kàu-tek ê iàu-sò͘. Thong sè-kài ê tiong-kan phah-sǹg bô chi̍t ê kok-ka chhin-chhiūⁿ Tek-kok tùi in ê kok-bîn si-hêng hiah-ni̍h ū kui-kí ê chong-kàu kàu-io̍k.
|
德國ê教育攏是對中央政府teh管轄。Ta̍k州ê教育方針，攏是照中央政府ê命令。但是好ka-chài，因為德國ê南部hiah ê真信舊教(天主教) iā北部hiah ê真信新教(基督教)，所以in beh施行宗教的ê兒童教育真好勢，ē thang教示所信ê教理。德國ê教育ê大目的就是製造、驚畏上帝、疼國家，thang自主獨立ê國民。所以tī學校教普通ê教育，也teh教宗教。Tī普通ê學校，chi̍t禮拜有4-5點鐘teh教宗教ê規則。對小學到中學，對中學到大學teh讀，到畢業中間，學生到額thang得tio̍h宗教的ê要素。Thong世界ê中間phah算無chi̍t ê國家親像德國對in ê國民施行hiah-ni̍h有規矩ê宗教教育。 |
|
(2) Hoat-kok
|
(2) 法國 |
|
Hoat-kok sui-jiân sìn kū-kàu ê lâng chiàm to-sò͘, iā ū chin chē sìn sin-kàu, iā ū sìn Iû-thài-kàu ê lâng, só͘-í bē thang chhin-chhiūⁿ Tek-kok hiah hó-sè tī koaⁿ-li̍p kap kong-li̍p ê ha̍k-hāu lâi si-hêng chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k, Hoat-kok ê chong-kàu ha̍k-hāu tùi chèng-hú tit-tio̍h chin-chōe ê pó͘-chō͘-kim, eng-kai sī ē chin hó-sè, chóng-sī sū-si̍t tùi-hoán. Tī phó͘-thong ê ha̍k-hāu bô teh si-hêng chong-kàu-tek kàu-io̍k, chóng-sī chi̍t-lé-pài chi̍t-ji̍t, ēng pài-sì chò ha̍k-hāu ê hioh-khùn-ji̍t, thêng pa̍t-mi̍h ha̍k-khò, choan-choan lâi si-hêng chong-kàu kàu-io̍k. Kīn-lâi tī Hoat-kok tùi chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k ê būn-tê put-chí khah chhiong-sēng.
|
法國雖然信舊教ê人占多數，也有真chē信新教，也有信猶太教ê人，所以bē thang親像德國hiah好勢tī官立kap公立ê學校來施行宗教的ê兒童教育，法國ê宗教學校對政府得tio̍h真chōe ê補助金，應該是ē真好勢，總是事實對反。Tī普通ê學校無teh施行宗教的教育，總是chi̍t禮拜chi̍t日，用拜sì做學校ê歇睏日，停別mi̍h學課，專專來施行宗教教育。近來tī法國對宗教的ê兒童教育ê問題不止khah昌盛。 |
|
(3) Eng-kok
|
(3) 英國 |
|
Eng-kok m̄-nā tī phó͘-thong ha̍k-hāu si-hêng chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k, tī Chú-ji̍t-o̍h iā put-chí teh kó͘-bú. In ji̍p Chú-ji̍t-o̍h ê ha̍k-seng-sò͘, thiaⁿ-kóng pí ji̍p-o̍h tī phó͘-thong ha̍k-hāu ê ha̍k-seng-sò͘ ke chin-chē. Tùi chit hāng thang hō͘ lán chai, Eng-kok ê jîn-bîn lōa jia̍t-sim tī chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k. Tī sè-kan khòaⁿ Eng-kok ê sin kàu-io̍k-àn (hoat-lu̍t) gō͘-kái kóng Eng-kok jîn-bîn teh hoán-tùi chong-kàu kàu-io̍k ê khoán, kî-si̍t m̄-sī án-ni. Chí-ū m̄-sī kok-kàu-phài ê lâng teh hoán-tùi tī phó͘-thong ha̍k-hāu kà in só͘ bô teh sìn ê kàu-lí, m̄-sī teh hoán-tùi chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k. Hiān-sî tī Eng-kok koan-hē chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k put-chí oa̍h-tāng tī chéng-chéng ê hong-bīn.
|
英國m̄-nā tī普通學校施行宗教的ê兒童教育，tī主日學也不止teh鼓舞。In入主日學ê學生數，聽講比入學tī普通學校ê學生數加真chē。對chit項thang hō͘ lán知，英國ê人民lōa熱心tī宗教的ê兒童教育。Tī世間看英國ê新教育案(法律)誤解講英國人民teh反對宗教教育ê款，其實m̄是án-ni。只有m̄是國教派ê人teh反對tī普通學校教in所無teh信ê教理，m̄是teh反對宗教的ê兒童教育。現時tī英國關係宗教的ê兒童教育不止活動tī種種ê方面。 |
|
(4) Bí-kok
|
(4) 美國 |
|
Bô chi̍t kok chhin-chhiūⁿ Bí-kok hiah chē chong-phài. Iā bô chi̍t kok chhin-chhiūⁿ Bí-kok hiah-ni̍h teh thê-chhiòng bîn-chú chú-gī. Chit nn̄g ê sū-si̍t hō͘ Bí-kok bô hoat-tō͘ thang tī koaⁿ-li̍p kap kong-li̍p ê ha̍k-hāu lâi kà chong-kàu. Bí-kok tùi phó͘-thong ha̍k-hāu tû-khì chong-kàu kàu-io̍k ê bîn-chú, sī oân-choân ūi-tio̍h án-ni, tek-khak m̄-sī in-ūi in tùi chong-kàu léng-tām, chhin-chhiūⁿ Ki-tok-kàu tī Bí-kok hiah-ni̍h hoat-tián ê kok, bô tàng chhōe. Tī chit ê Bí-kok beh si-hêng chong-kàu kàu-io̍k tī jî-tông á-sī chheng-liân ê só͘-chāi, chú-iàu sī tī Chú-ji̍t-o̍h, í-gōa ê só͘-chāi lóng bô. Só͘-í tī Bí-kok chong-kàu-ka, ta̍k ê lóng ēng choân-le̍k piàⁿ tī Chú-ji̍t-o̍h ê kàu-io̍k. Chóng-sī Bí-kok ê chong-kàu kàu-io̍k, bô kàu chhin-chhiūⁿ Eng-kok á-sī Tek-kok hiah-ni̍h ū kui-lu̍t, koh iā m̄-sī kho-ha̍k-tek ê.
|
無chi̍t國親像美國hiah chē宗派。也無chi̍t國親像美國hiah-ni̍h teh提倡民主主義。Chit nn̄g ê事實hō͘美國無法度thang tī官立kap公立ê學校來教宗教。美國對普通學校除去宗教教育ê民主，是完全為tio̍h án-ni，的確m̄是因為in對宗教冷淡，親像基督教tī美國hiah-ni̍h發展ê國，無tàng chhōe。Tī chit ê美國beh施行宗教教育tī兒童á是青年ê所在，主要是tī主日學，以外ê所在攏無。所以tī美國宗教家，ta̍k ê攏用全力拚tī主日學ê教育。總是美國ê宗教教育，無到親像英國á是德國hiah-ni̍h有規律，koh也m̄是科學的ê。 |
|
Chòe Chú-ji̍t-o̍h ê kàu-su ê lâng bô tek-khak sī kàu-io̍k-ka, sī tok-chì-ka teh kà, só͘-í nā chong-kàu-tek ê tì-sek kiám-chhái Tek-kok á-sī Eng-kok ê kàu-su chám-jiân khah-iâⁿ. Chóng-sī tī chong-kàu-tek ê cheng-sîn kap chong-kàu-tek ê oa̍h-tāng bô chi̍t só͘-chāi ta̍t tio̍h Bí-kok. Kàu kīn-lâi tī Bí-kok ū siat chong-kàu-tek kàu-io̍k hia̍p-hōe, iā chhut-miâ ê kàu-io̍k-ka lóng ka-ji̍p tī chit ê hōe, chiàu sin kàu-io̍k-ha̍k kap sin sim-lí-ha̍k ê goân-lí, put-chí chīn-la̍t teh si-hêng chong-kàu-tek ê jî-tông kàu-io̍k.
|
做主日學ê教師ê人無的確是教育家，是督志家teh教，所以若宗教的ê智識kiám-chhái德國á是英國ê教師嶄然khah贏。總是tī宗教的ê精神kap宗教的ê活動無chi̍t所在達tio̍h美國。到近來tī美國有設宗教的教育協會，也出名ê教育家攏加入tī chit ê會，照新教育學kap新心理學ê原理，不止盡力teh施行宗教的ê兒童教育。 |
