69 Hôe-ek-lio̍k_01
|
69回憶錄_01 |
| Liāu Tit |
廖得 |
|
Góa Thoân-tō Ê Chhì-liān
|
我傳道ê試煉 |
|
Tī Sîn-ha̍k teh beh chut-gia̍p ê chi̍t chá-khí, tī piān-só͘ teh siūⁿ: Taⁿ beh chhut o̍h khì thoân-tō, iā tàu-té ē thoân lōa-kú? Ū thang tòa kúi ūi kàu-hōe chò-kang?
|
Tī神學teh beh卒業ê一早起，tī便所teh想：今beh出學去傳道，也到底會傳偌久？有thang tòa幾位教會做工？ |
|
Nā thoân saⁿ kúi nî kú, tòa chi̍t-pòaⁿ ūi kàu-hōe; sī bô chhái pē-bó ê kan-khó͘ seng-io̍k! Kap phah-sńg chē-chē sian-seⁿ ê lô-sim kàu-io̍k!! Í-ki̍p ka-tī ji̍t-mê ê khang-khang khó͘-kang ha̍k-būn !!!
|
若傳三幾年久，tòa一半位教會；是無采父母ê艱苦生育！kap扑損濟濟先生ê勞心教育！！以及家己日暝ê空空苦工學問！！！ |
|
Siat-sú nā thoân chin kú, tòa chē-chē ūi kàu-hōe; iū kiaⁿ-liáu thoân-tō pìⁿ thoân-tō͘: chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng, “Tâng-ki chò kú, ē pìⁿ chiⁿ! Lāu-tōa chò kú, ē chia̍h chîⁿ !!!”
|
設使若傳真久，tòa濟濟位教會；又驚了傳道變傳肚：親像俗語講：「童乩做久，會變精！老大做久，會食錢！！！」 |
|
Nā Thiⁿ-pē hō͘ góa tī sè-kan, mài-tn̂g mài-té oa̍h teh cha̍p nî kú; siúⁿ-sù góa ē kàu ta̍k só͘-chāi chhut-la̍t chò Chú ê kang! m̄ kài hó !!!
|
若天父hō͘我tī世間，mài長mài短活teh十年久；賞賜我會到逐所在出力做主ê工！m̄ kài好！！！ |
|
Liáu-āu góa chiū chio chêng nî khì Hêng-chhun thoân-tō ê tâng-kang, Tân Tiâu-bêng chhong-iú, khì pín Kàu-sū-hōe, chhéng goán 2 lâng beh chò-tīn bē-chheh kiam pò͘-tō: Kàu-sū-hōe chún.
|
了後我就招前年去恆春傳道ê同工，陳朝明窗友，去稟教士會，請阮2人beh做陣賣冊兼佈道：教士會準。 |
|
1. Pak-káng Thoân-tō: Goán 2 lâng khì Pak-káng khí-kang: tāi-seng tī iân-hái pò͘-tō; ū chi̍t-mê, chi̍t ê lâng thiaⁿ-liáu, siū kám-tōng kóng, “Nā kàu ū chit hō ê Siōng-tè, góa tek-khak beh pài!”
|
1、北港傳道：阮2人去北港起工：代先tī沿海佈道；有一暝，一個人聽了，受感動講：「若夠有這號ê上帝，我的確beh拜！」 |
|
Lō͘-bóe àm, góa tī Pak-káng ke-bīn, bē Hok-im-toān pò͘-tō: tāi-seng ū tiàm-thâu ê lâng kā góa kóng,“Pak-káng-má m̄-thang kóng! Í-gōa chò lí kóng, boîau-kín !!!” Góa ti̍t-ti̍t bē tùi chhī-tiûⁿ-lāi, chò kâu-hì ê pêⁿ-piⁿ khì, tī hia teh kóng ê sî, chē-chē lâng kā góa pau-ûi--leh; ū chi̍t ê kóng sī Sam-kài-thâu, thâu-chang-bóe tîⁿ tī ām-kún--n̍i̍h, kap chèng-lâng tùi góa tōa kong-kek; chóng-sī thèng-chiòng siū-khì pháiⁿ-chhùi, iā góa hoaⁿ-hí hó-chhùi: góa hit mê liân-liân hō͘ chèng lâng ûi 3 piàn; chóng-sī 3 chām, lóng tit-tio̍h bô sū kái-ûi: sio̍k-gú kóng, “Ok-kûn bô phah chhiò-bīn!” á-sī kóng, “Un-jiû ē soah lâng ê siū-khì!”
|
路尾暗，我tī北港街面，賣福音傳佈道：代先有店頭ê人kā我講：「北港媽m̄-thang講！以外做你講，無要緊！！！」我直直賣tùi市場內，做猴戲ê棚邊去，tī hia teh講ê時，濟濟人kā我包圍--leh；有一個講是三界頭，頭鬃尾纏tī頷頸--n̍i̍h,kap眾人tùi我大攻擊；總是聽眾受氣歹嘴，也我歡喜好嘴：我hit暝連連hō͘眾人圍3遍；總是3站，攏得著無事解圍：俗語講：「惡拳無扑笑面！」抑是講：「溫柔會煞人ê受氣！」 |
|
Hit mê ko͘-kun hùn-tò͘! Khò Chú kòe liáu it-seng chòe-tōa ê khún-tio̍k!! hoaⁿ-hí hó-khùn !!!
|
Hit暝孤軍奮鬥！靠主過了一生最大ê 窘逐！！歡喜好睏！！！ |
|
2. Phêⁿ-ô͘ Thoân-tō: Góa sòa chhōa ke-āu chò-hóe khì Má-keng. Hia ê chú-jīm thoân-tō chhōa goán khì Sai-sū biō-n̍i̍h pò͘-tō: I ê khai-hōe-sû kóng, “Ji̍t-pún goân-lâi sī chìn-kòng lán Tiong-goân; kàu Ki-tok-kàu thoân khì, in tit-tio̍h se-hoat kiông khí-lâi, chiah ē thâi-iâⁿ Chheng-tiâu, lâi chiàm lán Tâi-oân!” Biō-lāi chi̍t ê kia̍h tn̂g-hun-chhoe ê lāu-lâng, thiaⁿ liáu peh khí--lâi kóng, “Án-ne Ki-tok-kàu sī ok-kàu! ài pà-chiàm lâng ê thó͘-tē !!!”
|
2、澎湖傳道：我續chhōa家後做伙去馬公。Hia ê主任傳道chhōa阮去西嶼廟ni̍h佈道：伊ê開會詞講：「日本原來是進貢咱中原；到基督教傳--去，in得著西法強--起-來，才會thâi贏清朝，來佔咱台灣！」廟內一個kia̍h長薰炊ê老人，聽了爬--起-來講：「Án-ne基督教是惡教！ài霸佔人ê土地！！！」 |
|
Saⁿ ê thoân-tō chiū siu-peng, kòa bián-chiàn-pâi hôe iâⁿ: Che sī góa it-seng só͘ tú-tio̍h chòe tōa ê sit-pāi !!!
|
三個傳道就收兵，掛免戰牌回營：「Che是我一生所tú著最大ê失敗！！！」 |
|
Āu-lâi góa chhōa ke-āu khì Téng-soaⁿ kàu-hōe kang-chok.
|
後來我chhōa家後去頂山教會工作。 |
|
3.Lông-kiau Thoân-tō: Liáu-āu góa chhōa ke-āu khì “Pang-liâu, Ka-lo̍k-tông, Pang-soaⁿ téng tē-hng, bē chheh, pò͘-tō, chhōa lé-pài.
|
3、農嬌傳道：了後我chhōa家後去「枋寮、佳祿堂、枋山」等地方，賣冊、佈道，chhōa禮拜。 |
|
4.Goán ang-bó͘ tio̍h un-e̍k: Put-hēng goán N̄g-lâng lóng jiám-tio̍h thian-káu-jia̍t; put-tek-í beh cháu-khì pè ga̍k-hū ê só͘-chāi tô-seⁿ.
|
4、阮翁某著瘟疫：不幸阮兩人攏染著天狗熱；不得已beh走去敝岳父ê所在逃生。 |
|
Tùi Tâi-lâm keng-kòe, sòa khì Sin-lâu beh tùi Kàu-sū-hōe niá kòe liáu ê goe̍h-kip: Kòe-kè kóng,“Thoân-tō-kio̍k lóng-chóng chhun gō͘-la̍k-pah kho͘ nā-tiāⁿ, bô kàu thang hoat thoân-tō sin-kim; nā hō͘ lí niá,bô hō͘ pa̍t-lâng niá, sī bô kong-tō !!!”
|
Tùi台南經過，續去新樓beh tùi教士會領過了ê月給：會計講：「傳道局攏總chhun 五、六百箍nā-tiāⁿ，無夠thang發傳道薪金；若hō͘你領，無hō͘別人領，是無公道！！！」 |
|
Nn̄g lâng chiū koh chē chhia cháu khì Sió-thian-tông; kàu-ūi, N̄g ang-bó͘ lóng jia̍t kàu put-ti thian-tē: hū-jîn-lâng ê jia̍t tāi-seng thè: góa pēⁿ chin-kú, bē lo̍h bîn-chhn̂g-kha.
|
兩人就koh坐車走去小天堂；到位，兩翁某攏熱到不知天地：婦人人ê熱代先退；我病真久，bē落眠床腳。 |
|
Āu-lâi tit-tio̍h pè ga̍k-bó tīm sió-pó͘ kā góa thiāⁿ, chiah ē kiâⁿ kàu tiâⁿ--n̍i̍h; sim-koaⁿ chin hoaⁿ-hí! Chhin-chhiūⁿ têng chhut-sì !!!
|
後來得著敝岳母tīm小補kā我thiāⁿ，才會行到埕--n̍i̍h;心肝真歡喜！親像重出世！！！ |
|
Góa ê seng-khu sió-khóa ū goân-khì, chiū thǹg chhiah-kha, hâ kha-kin, tì le̍h-á, khaiⁿ tî-thâu pùn-ki, khì khioh gû-pǹg póe thô͘-tāu, bán chhài-tāu, kap chò ta̍k khoán ê kang.
|
我ê身軀小可有元氣，就褪赤腳、hâ腳巾、戴笠--仔，khaiⁿ鋤頭畚箕，去拾牛傍póe塗豆，挽菜頭，kap做逐款ê工。 |
|
Tùi-bīn ê sió-ha̍k-hāu lú kàu-oân lâi thàm--góa; i sī goân Tâi-pak Cho͘-ha̍p kàu-hōe ê lú thoân-tō. I kā góa kóng, in ê hāu-tiúⁿ chin kám-sim--góa! Kóng sè-chiūⁿ ê tha̍k-chheh lâng, m̄-khéng kiâⁿ góa hit khoán ê lō͘ !!! Sòa the̍h chi̍t pún San-tiân În-chi-chō͘ tù ê Ki-tok-toān sangm?g3oa, hit-pún chheh pí kū-té pe̍h-ōe Sin-kū-iok iáu khah tōa pún; chhâi-liāu chin-chē! Chin sin !! Chin hó !!!
|
對面ê小學校女教員來探--我；伊是原台北組合教會ê女傳道。伊kā我講，in ê校長真感心--我！講世上ê讀冊人，m̄肯行我hit款ê路！！！續提一本山田寅之助著ê基督傳送--我，hit本冊比舊底白話新舊約iáu較大本；材料真濟！真新！！真好！！！ |
|
5. Góa sìn-sim thoat-sòaⁿ: Góa ê sin-thé khah ióng ê sî, ū chi̍t-ji̍t chiap-tio̍h Kàu-sū-hōe Kòe-kè ê phoe, kiò góa thong-ti chū-só͘, i beh kià sin-súi hō͘--góa.
|
5、我信心脫線：我ê身體較勇ê時，有一日接著教士會會計ê批，叫我通知住所，伊beh寄薪水hō͘--我。 |
|
Hit sî góa teh siūⁿ, chit ê bû-hoat bû-thian put-kīn jîn-chêng ê lâng! Ang-bó͘ ê goe̍h-kip 11 kho͘; N̄g-lâng tio̍h tāng-pīⁿ: bô chi̍t lia̍p bí, bô chi̍t ti̍h iâm, bochi?t5 ki chhâ: goe̍h-bóe-chîⁿ iáu bô thang niá; sin-kim liân-liân kā goán khòng kúi-nā goe̍h-ji̍t kú! Nā tán lí kià chîⁿ lâi seⁿ-oa̍h! Góa bô pēⁿ sí, iā gō-sí! phah-sǹg bah nōa liáu, kut iā sì-sòaⁿ lah! Taⁿ Tō tio̍h thoân! Chîⁿ iā tio̍h thàn !!!
|
Hit時我teh想，這個無法無天不近人情ê人！翁某ê月給11箍；兩人著重病，無一粒米，無一滴鹽，無一支柴；月尾錢iáu無thang領；薪金連連kā阮曠幾若月日久！若等你寄錢來生活！我無病死，也餓死！扑算肉爛了，骨也四散--lah！今道著傳！錢也著趁！！！ |
|
Kàu ióng-kiāⁿ ê sî, koh tī tiong-pō͘ ê Kheⁿ-kháu, Lâm-tâu téng tē-hng kang-chok; chóng-sī sim-koaⁿ ho̍k-sāi 2 ê chú-lâng!
|
到勇健ê時，koh tī中部ê坑口、南投等地方工作；總是心肝服事2個主人！ |
|
6. Góa ê sìn-sim koh-oa̍h. Hit nî ê 12 goe̍h-bóe,chiap--tio̍h Pa phok-sū ê phoe, kóng chi̍t keng chòe lāu ê kàu-hōe, khí sin pài-tn̂g liáu, ū ke kúi-nā hō͘ sin-thiaⁿ--ê, khó-sioh hia ê thoân-tō sòa kòe-óng khì! Kàu-sū-hōe ài phài góa khì chiap-jīm: sòa kiò góa tio̍h thàn sin-le̍k kòe-nî, hóe-chhia lo̍h-kè ê sî hù-jīm! Iā goān Chú chān góa khì hia tōa heng-khí I ê Sèng-hōe !!!
|
6、我ê信心復活。Hit年ê 12月尾，接著巴博士ê批，講一間最老ê教會，起新拜堂了，有加幾若戶新聽--ê,可惜hia ê傳道續過--往-去！教士會ài我去接任：續叫我著趁新曆過年，火車落價ê時赴任！也願主贊我去hia大興起伊ê聖會！！！ |
|
Goán thàn bēng-lēng hù-jīm. Kàu-ūi hit àm, thiaⁿ Gô͘ thoân-tō-niû (Ke-bó-chím--á) ê sìn-gióng keng-giām-tâm: kóng in it-seng tòa kàu-hōe, ta̍k-pái nā“chhī-ti iàm-káu, in-chhâ la̍k-chháu”; chhun kúi-pah--gîn-á, chiū tio̍h-pēⁿ pháiⁿ-ūn khì i-koán khai liáu-liáu! Āu-lâi tī lō͘-tiong, chhâ khioh tī chhiú--n̍i̍h; siūⁿ--tio̍h Chú nā m̄ sī sù-hok, kè-bô͘ sī khang-khang; chiū koh chiong chhâ hiat-ka̍k. Tī chit ê bóe-chām, choan-sim chò Chú ê kang; kàu chit-pang cha-po͘-lâng tâi bêng-pe̍k, iáu chhun la̍k-pah kho͘!
|
阮趁命令赴任。到位hit暗，聽吳傳道娘（雞母嬸仔）ê信仰經經驗談：講in一生tòa教會，逐擺若「飼豬厭垢，in柴落草」；chhun幾百--銀-仔，就著病歹運去醫館開了了！後來tī路--中，柴拾tī手--n̍i̍h;想著主若m̄是賜福，計謀是空空；就koh將柴hiat-ka̍k。Tī這個尾站，專心做主ê工；到這幫查甫人來明白，iáu chhun六百箍！ |
|
Góa thiaⁿ liáu, sìn-sim koh-oa̍h !!! Teh siūⁿ góa sìn Chú ê sî, í-keng kap Chú tâng sí; kū-té ê góa, í-keng bô khì! Hiān-kim kap Chú tâng-oa̍h; sī Chú tiàm tī góa teh oa̍h! Chiong-lâi beh kap Chú éng-oán tâng chē thiⁿ; chi̍t ji̍t chi̍t-pah-gōa chîⁿ, kap saⁿ-kúi-cha̍p gîn khah bān the̍h, bô būn-tê !!!
|
我聽了，信心復活！！！Teh想我信主ê時，已經kap主同死；舊底ê我，已經無--去！現今kap主同活；是主tiàm tī我teh活！將來beh kap主永遠同齊天；一日一百外錢，kap三幾十銀較慢提，無問題！！！ |
|
(khiàm 1958 nî 2-3 ge̍h)
|
(欠1958年2-3月) |
|
Góa Khì Ji̍t-pún Chong-kàu Kiàn-ha̍k
|
我去日本宗教見學 |
|
1. Pín-pò in-su kap in-jîn: Góa siá phoe khì hō͘ hāu-tiúⁿ Pa Phok-sū khòaⁿ; sòa chhiáⁿ i, thè choán kià hō͘ Mûi Bo̍k-su. Āu-lâi Mûi Phok-sū tī Eng-kok, hôe phoe lâi kóng: Lūn lí só͘ siá ê sū, sī chin oh phah-sǹg; chóng-sī góa kiû Siōng-tè chhōa lí só͘ tio̍h kiâⁿ ê lō͘!
|
1、稟報恩師kap恩人：我寫批去hō͘校長巴博士看；續請伊，替轉寄hō͘梅牧師。後來梅博士tī英國，回批來講：論你所寫ê事，是真難打算；總是我求上帝chhōa你所著行ê路！ |
|
2. Pín-chhéng Kàu-sū-hōe: Pa Phok-sū khì sûn kàu-hōe, sòa siū-thok kap góa táⁿ-ha̍p 3 mê-hng, àm-thâu sī hōe kàu-hōe kong ê tāi-chì, keⁿ-chhim lóng chham-siâng góa khì Ji̍t-pún ê su-sū:－Pa Phok-sū kóng, Lí bē-hiáu Ji̍t-pún ōe, khì Ji̍t-pún bô lō͘-ēng! Góa ìn kóng, Góa bē-hiáu Ji̍t-pún ōe, khì Ji̍t-punkhah2 khoài bat! Pa Phok-sū kóng, Góa m̄-káⁿ chîⁿ chān--lí; in-ūi chêng chān ha̍k-seng khì Ji̍t-pún tha̍k-chheh, lâng lóng hoán-tùi, kóng ē hāi i khì hoān-chōe!!! Āu-lâi chin-chiàⁿ ū iáⁿ!! Lâng hiâm góa kóng, kā lí kóng, lí tō mthiāⁿ ho͘N3!!! Liáu chîⁿ, sòa hō͘ lâng hiâm! góa taⁿ m̄-káⁿ !!! Góa kóng, Góa m̄-bián hō͘ lí pang-chān! Pa Phok-sū kóng, M̄-kú lí nā tī Ji̍t-pún, phòa-pēⁿ bô só͘-hùi; lâng ē hiâm--goán, án-chóaⁿ chún lí khì?!
|
2、稟請教士會：巴博士去巡教會，續受託kap我打合3暝昏，暗頭是會教會公ê代誌，更深攏參詳我去日本ê私事：巴博士講：「你bē曉日本話，去日日本無路用！」我應講：「我bē曉日本話，去日本較快bat！」巴博士講：「我m̄敢錢贊--你；因為前贊學生去日本讀冊，人攏反對，講會害伊去犯罪！！！後來真正有影！！」人嫌我講：「kā你講，你tō m̄聽ho͘N3！！！了錢，續hō͘人嫌！我今m̄敢！！！」我講：「我m̄免hō͘你幫贊！」巴博士講：「M̄-kú你若tī日本，破病無所費；人會嫌--阮，án-chóaⁿ准你去？！」 |
|
Góa kóng, Góa kap choat-lōe ê sai-khia chîⁿ, lóng-chóng ê châi-sán 85 kho͘, í-keng tī Chóng-tok-hú hiān-chāi-kho chèng-bêng liáu! Khì kàu Ji̍t-pún tó-ūi ê iû-piān-kio̍k to ē niá--tit !!!
|
我講：「我kap拙內ê sai-khia錢，攏總ê財產85箍，已經tī總督府現在科證明了！去到日本tó位ê郵便局都會領--tit！！！」 |
|
3 mê-hng khah kóng to bē kái-koat. Āu-lâi 2 langbeh5 khì Kong-san hù Thoân-kàu-su-hōe, góa tī chhia-tiong tùi seng-khu the̍h chi̍t tiuⁿ bêng-chhì siá kóng,chi̍t-nî kú Kàu-sū-hōe mài kā góa phài-kang, iā góa bô kā Kàu-hōe niá sin-súi; góa pha-chhe lī-chú, kheng-ka tōng-sán, nā bô khah ū lī-ek kàu-hōe, góa tek-khak bô ài koh kè-sio̍k; siat-sú kàu-hōe nā khah ū lī-ek, lín ún-tàng ē chàn-sêng, hō͘ góa chū-iû.
|
3暝昏較講都bē解決。後來2人beh去岡山赴傳教師會，我tī車中tùi身軀提一張名誌寫講：一年久教士會mài kā我派工，也我無kā教會領薪水；我拋妻離子，傾家動產，若無較有利益教會，我的確無ài koh繼續；設使教會若較有利益，lín穩當會贊成，hō͘我自由。 |
|
Āu-lâi Kàu-sū-hōe thong-kòe, sòa tī Tâi-tiong pò-kò Lâm-pō͘ Tiong-hōe; Tiong-hōe chiap-la̍p liáu, ū chi̍t ê pún-tē goân-ló bo̍k-su khiā khí-lâi kóng, Hān chi̍t-nî, sī ū lō͘ beh khì lō͘, bô lō͘ chiah beh tńg-lâi chhōe chú-kò͘ !!!
|
後來教士會通過，續tī台中報告南部中會；中會接納了，有一個本地元老牧師企起來講：限一年，是有路beh去路，無路chiah beh轉來chhōe主顧！！！ |
|
Tiong-hōe soah, Lâm-lō͘ ê tāi-gī tiúⁿ-ló, tī góa tòa ê só͘-chāi lo̍h-chhia; chai-iáⁿ góa ê sū-chêng, tāi-ke tit-tio̍h an-ùi.
|
中會煞，南路ê代議長老，tī我tòa ê所在落車；知影我ê事情，大家得著安慰。 |
|
3. Se-kàu-sū tōa hoán-tùi: Kàu-sū-hōe ê Kòe-kè, siá phoe kiò góa kàu Tâi-lâm tio̍h lo̍h-chhia, khì kā i the̍h î-choán-hùi. Góa āu-lâi kàu Tâi-lâm ê sî. sī tùi Sin-lâu āu-mn̂g ji̍p--khì, tú-hó ū Se-kàu-sū chi̍t ê lâm kap 2 ê lú, teh kóng-ōe. Góa kā in chhéng-an. Hia ê lāu lú--ê pháiⁿ siaⁿ-sàu, mn̄g góa tī-sî beh khì Ji̍t-pún? Góa ìn, Gō͘-goe̍h chhe beh khì! I chiū tùi hit ê siàu-liân lú ê chhiú, kháiⁿ teh cháu!
|
3、西教士大反對：教士會ê會計，寫批叫我到台南著落車，去kā伊提移轉費。我後來到台南ê時，是tùi新樓後門入--去，tú好有西教士一個男kap 2個女，teh講話。我kā in請安。Hia ê老女--ê歹聲嗽，問我tī時beh去日本？我應：「五月初beh去！」伊就tùi hit個少年女ê手，kháiⁿ teh走！ |
|
Hit àm khì chhōe Kòe-kè in-su, kìⁿ--tio̍h bīn siū-khì ti̍t-ti̍t hiâm. Góa ìn, Sio̍k-gú kóng, “Ū iūⁿ khòaⁿ iūⁿ! Bô iūⁿ khòaⁿ sè-chiūⁿ!” á-sī kóng, “Chi̍t pah-pái thiaⁿ! m̄-ta̍t--tio̍h chi̍t pái khòaⁿ!” í-ki̍p “Keng it-sū, tióng it-tì!” Thoân-tō lâng m̄-sī tâng-ki! Nā tâng-ki sī “Cha̍p-tâng Káu-im!” phiàn gōng-lâng, kóng bô lâng bat--ê!
|
Hit暗去chhōe會計恩師，見著面受氣直直嫌。我應：「俗語講：『有樣看樣！無樣看世上！』抑是講：『一百擺聽！m̄值著一擺看！』以及『經一事，長一智！』傳道人m̄是童乩！若童乩是「十童九陰！」騙憨人，講無人bat--ê!」 |
|
Lín lâi Tâi-oân ê Se-kàu-sū, lóng sī ha̍k-sū, se̍k-sū, phok-sū liáu-liáu; chheh sī tōa-tû sè-tû, hē kàu kui lāi-bīn, sè-kài put-sî chhin-chhiūⁿ kiâⁿ chàu-kha; tòa tī sin-lâu lāi-kak ná chhin-chhiūⁿ tī saⁿ chàn thiⁿ, hō͘ lâng chhim-hoān bē tio̍h, tō-lí chi̍t nî kóng bô kúi phiⁿ! Chhâi-liāu ēng bô lō͘ !!!
|
Lín來台灣ê西教士，攏是學士、碩士、博士了了；冊是大櫥細櫥，下到歸內面，世界不時親像行灶腳；tòa tī新樓內角那親像tī三層天，hō͘人侵犯bē著，道理一年講無幾篇！材料用無路！！！ |
|
Nā-sī góa !!! Sió-o̍h tha̍k nî-gōa! Tiong-o̍h tha̍k chi̍t nî khah chiok!! Tōa-o̍h tha̍k 3 nî-pòaⁿ !!! Nā beh chò pò͘-tō-ka, chi̍t phiⁿ khó-í kóng thong Tâi-oân! Nā sī chò hùn-heng-ka, kúi phiⁿ khó-í iû sè-kài !!! Chóng-sī chò kò͘-tn̂g, khiā-tn̂g, kiam thoân-tō ê lâng; ji̍t-mê só͘ tú--tio̍h--ê, sī ‘kun koaⁿ bîn’ “Kiú-liû sam-kàu”,lâm-hū ló-iù, sin-kū tì-sek, ióng-lám kap hó-pháiⁿ lâng!!! Tō-lí chi̍t nî tio̍h kóng kúi pah phiⁿ; nā chhin-chhiūⁿ góa chit khoán àng-té bô tāu-chhài, só͘ ū ê chheh to taⁿ bô chi̍t tàⁿ! Chá sī “Ko͘-hâng to̍k-chhī!” “Koaiⁿ-mn̂g bē thái-ko-io̍h!” bóng tō͘, hiān-kim bûn-bêng ji̍t chìn! Bîn-tì tōa khui! Góa chit khoán chéⁿ-té chúi-ke, beh án-chóaⁿ èng-sè?! Teh siūⁿ bô thang iû sè-kài, chì-chió tio̍h kàu Ji̍t-pún; chhin-chhiūⁿ chúi-ke peh chiūⁿ chéⁿ-téng, lâi khòaⁿ chi̍t ê thiⁿ lōa-tōa!
|
若是我！！！小學讀年外！中學讀一年較足！！大學讀3年半！！！若beh做佈道家，一篇可以講通台灣！若是做奮興家，幾篇可以遊世界！！！總是做顧堂、企堂，兼傳道ê人；日暝所tú--著-ê,是『軍官民』「九流三教」，男婦老幼，新舊智識，勇lám kap好歹人！！！道理一年著講幾百篇；若親像我這款甕底無豆菜，所有ê冊都擔無一擔！早是「孤行獨市！」「關門賣thái-ko藥！」罔渡，現今文明日進！民智大開！我這款井底水蛙，beh án-chóaⁿ應世？！Teh想無thang遊世界，至少著到日本；親像水蛙爬上井頂，來看一個天偌大！ |
|
Chit ê sū í-keng koat-tēng liáu, goân-ló tòa Tiong-hōe kā góa hē ‘hó͘-thâu-cha̍h’! Lāu ko͘-niû tòa pòaⁿ-lō͘ kā góa biáu-sī! Ê-hng lāu sian-siⁿ kìⁿ-bīn ti̍t pâi-thek! Án-ne kiám ū ha̍p-lí?
|
這個事已經決定了，元老tòa中會kā我下『虎頭鍘』！老姑娘tòa半路kā我藐視！E昏老先生見面直排斥！án-ne kiám有合理？ |
|
Lāu-su kóng, góa só͘ thiàⁿ--e, lóng bô ài hō͘ i khì Ji̍t-pún! Nā góa só͘ oàn--ê, ài hō͘ i khì hoān-chōe--ê, chiah ài hō͘ i khì Ji̍t-pún!!! Góa kóng, Nā án-ne Bó-hōe phài lâng lâi Tâi-oân, lóng seng khì Ji̍t-pún 2 nî kú; he m̄ seng khì hoān-hoān chiah lâi! Iā lín ta̍k-nî hioh-joa̍h, lóng chhōa khì Ji̍t-pún! Iā lóng khì Ji̍t-pún teh hoān-chōe!
|
老師講：「我所疼--ê,攏無ài hō͘伊去日本！若我所怨--ê,ài hō͘伊去犯罪--ê,chiah ài hō͘伊去日本！！！」我講：「若án-ne母會派人來台灣，攏先去日本2年久；he m̄先去犯犯chiah來！也lín逐年歇熱，攏chhōa去日本！也攏去日本teh犯罪！」 |
|
Sèng-chheh kiám m̄ sī kóng, “Têng-thâu-seⁿ ê lâng bô hoān-chōe; in-ūi Siōng-tè ê chéng tn̂g-tn̂g tiàm tī i; i iā bē hoān-chōe!”
|
聖冊kiám m̄是講：「重頭生ê人無犯罪；因為上帝ê種長長tiàm tī伊；伊也bē犯罪！」 |
|
Bô têng-thâu-seⁿ ê lâng, tòa tó-ūi to ū chōe thang hoān! Bô têng-thâu-seⁿ ê lâng, bô chu-keh thang chò thoân-tō; in-ūi só͘ thoân sī bô têng-thâu-seⁿ ê tō-lí; ē hoān-chōe ê lâng, sī teh thoân hoān-chōe ê chéng; hit khoán lâng lêng-khó͘ kín-kín hō͘ i khì Ji̍t-pún hoān-chōe! m̄ thang lâu--teh hāi Tâi-oân Kàu-hōe !!!
|
無重頭生ê人，tòa tó位都有罪thang犯！無重頭生ê人，無資格thang做傳道；因為所傳是無重頭生ê道理；會犯罪ê人，是teh傳犯罪ê種；hit款人寧可緊緊hō͘伊去日本犯罪！m̄ thang留--teh害台灣教會！！！ |
|
Koh kìⁿ-nā khì Ji̍t-pún chiū lóng hoān-chōe, chiū lán Tâi-oân hiān-sî chē-chē sìn-tô͘, chhut-gōa tī hia, beh án-chóaⁿ? Iā hia ū kúi cha̍p bān ê Ji̍t-pún Ki-tok-tô͘, kap kúi chheng ê Se-kàu-sū tī hia, koh beh án-chóaⁿ?
|
Koh見若去日本就攏犯罪，就咱台灣現時濟濟信徒，出外tī hia,beh án-chóaⁿ？也hia有幾十萬ê日本基督徒，kap幾千個西教士tī hia,koh beh án-chóaⁿ？ |
|
Hit sî lāu su-bó phâng-tê lâi hōe kóng, Liāu Sian-seⁿ m̄ thang siū-khì! Lín sian-seⁿ chin thiàⁿ--lí! Hit-tia̍p lāu su-hū iā chiap teh kóng, góa tú-á chhiú-su̍t lāi-tī, m̄ thang tín-tāng; chóng-sī thiaⁿ--tio̍h lí ê siaⁿ chin hoaⁿ-hí! Kóaⁿ-kín tùi lâu-téng lo̍h--lâi!! m̄ sī pháiⁿ ì-sù !!!
|
Hit時老師母捧茶來會講：「廖先生m̄ thang受氣！Lín先生真疼--你！」Hit-tia̍p老師父也接teh講：「我tú仔手術內痔，m̄ thang振動；總是聽著你ê聲真歡喜！趕緊tùi樓頂落--來！！m̄是歹意思！！！」 |
|
Góa kóng, Tio̍h! Lín sī siūⁿ góa mài khì Ji̍t-pún, góa khah ū lī-ek!!! Iā góa sī siūⁿ góa khì Ji̍t-pún, kàu-hōe khah ū lī-ek!!! Kin-tú tāi-ke lóng sī siūⁿ beh lī-ek kàu-hōe! Siūⁿ-hoat bô siāng!! Taⁿ tio̍h tán kàu góa khì liáu, lióng-pêng ê sī-hui chiah ē hun-bêng !!!
|
我講：「著！Lín是想我mài去日本，我較有利益！！！也我是想我去日本，教會較有利益！！！今tú大家攏是想beh利益教會！想法無siāng!！今著等到我去了，兩爿ê是非chiah會分明！！！」 |
|
4. Kiù-chheⁿ kàu: Su-heng Lîm Bō͘-seng ha̍k-sū an-ùi góa kóng, M̄ thang lóe-chì! nā-sī chhut tùi liông-sim, kàu bóe tek-khak tek-sèng! Tio̍h ài chò hō͘ lâng khòaⁿ !!! Sio̍k-gú kóng, “Hò͘ ta chiah lâi khòaⁿ khah!” Sèng-hiân, Tiong-sîn, Sian-ti, Kiù-chú; tāi-seng lóng sī kan-khó͘: “Sū siu jî pòng heng! Tek ko jî húi lâi!” Bô iàu-kín !!! Góa chhōa lí lâi khì pài-hāu Hô-iá Bo̍k-su (Sîn-ha̍k-hāu ê kàu-siū)!
|
4、救星到：師兄林茂生學士安慰我講：「M̄ thang餒志！若是出tùi良心，到尾的確得勝！著ài做hō͘人看！！！俗語講：「Hò͘礁chiah來看khah！」聖賢、忠臣、先知、救主；代先攏是艱苦：「士修而謗興！德高而誹來！」無要緊！！！我chhōa你來去拜候河野牧師（神學校ê教授）！」 |
|
Hô-iá Sian-seⁿ thiaⁿ liáu chin hoaⁿ-hí! tah-engk3ong, Lí bô-lūn beh kàu Ji̍t-pún choân-kok; á-sī Boán-chiu, Tiau-sian! Góa lóng kā lí siāu-kài !!!
|
河野先生聽了真歡喜！答應講：「你無論beh到日本全國；或是滿州、朝鮮！我攏kā你紹介！！！」 |
|
Siāu-kài-chn̄g: Pài-khé! Tâi-oân iú-chì thoân-tō-chiá Liāu Tit kun, beh lâi Lōe-tē Chong-kàu kiàn-ha̍k! Nā kàu kím-tē ê sî, khún-chhéng chí-tō oān-chō͘!!! Chéng-chhim Sian-seⁿ Tāi-chèng 6 nî 4 goe̍h 15 ji̍t. Tâi-lâm Sîn-ha̍k-hāu. Hô-iá Chèng-hí.
|
紹介狀：「拜啟！台灣有志傳道者廖得君，beh來內地宗教見學！若到錦地ê時，懇請指導援助！！！井深先生大正6年4月15日。台南神學校。河野正喜。」 |
|
Tit-tio̍h Hô-iá Sian-seⁿ, seng siá hō͘ 6 tōa to͘-chhī ê bo̍k-tióng, í-ki̍p hāu-tiúⁿ ê kài-siāu-chn̄g; kap Lîm su-heng só͘ siá hō͘ Tang-kiaⁿ kok-kài iân-kò͘-chiá ê chiàn-phoe.
|
得著河野先生，先寫hō͘ 6大都市ê牧長，以及校長ê介紹狀；kap林師兄所寫hō͘東京各界沿顧者ê薦批。 |
|
5. Tâi-oân Pa-ná-pa ê khan-sêng: Kàu-heng Ko (Hui-le̍k) Thoân-tō, (1) tùi Lí (Tiōng-gī) Tiúⁿ-ló the̍h 20 kho͘, kā góa sūn-hong; (2) kiò choat-lōe tio̍h chhōa sè-kiáⁿ, khì i ê kàu-hōe tàu pang-chān; (3) sòa kap in-su Lîm (Iàn-sîn) Bo̍k-su, chù-bûn góa kui Tâi ê sî tio̍h seng khì in ê kàu-hōe chòe-kang; (4) iā kó͘-bú góa, tio̍h kín pī-pān kap i ê lēng tē-hū, í-ki̍p i ê kàu-hōe ê Tiúⁿ-ló-niû; tâng-chê khì Ji̍t-pún.
|
5、台灣巴拿巴ê牽成：教興高（腓力）傳道，（1）tùi李（重義）長老提20箍，kā我順風；（2）叫拙內著chhōa細子，去伊ê教會鬥幫贊；（3）續kap恩師林（燕臣）牧師，注文我歸台ê時著先去in ê教會做工；（4）也鼓舞我，著緊備辦kap伊ê令弟婦，以及伊ê教會ê長老娘；同齊去日本。 |
|
6. Chûn-tiong ê Bián-lē: Ko Chài-tek Sian-seⁿ-niû kā góa kóng, Liāu Sìn-sèⁿ !!! Lí m̄ thang siūⁿ-tangsiūⁿ-sai! Lán Tâi-oân Kàu-hōe, chîⁿ kap lâng lóng ū!! Lán chit pang khì Ji̍t-pún, lí tio̍h káng-kiù khòaⁿ án-chóaⁿ, ē hō͘ hōe-iú jia̍t-sim !!!
|
6、船中ê勉勵：高再得先生娘kā我講：廖先生！！！你m̄ thang想東想西！咱台灣教會，錢kap人攏有！！咱這幫去日本，你著講究看án-chóaⁿ，會hō͘會友熱心！！！ |
|
Góa 28 hòe ê 5 goe̍h 9 hō chá-khí, 6 tiám kàu Tang-kiaⁿ; iah Chhòa Pôe-hóe Sian-seⁿ tī hia tán-chi̍h:“ Īⁿ-hiong gū kò͘-ti”! sim-koaⁿ chin hoaⁿ-hí !!!
|
我28歲ê 5月9號早起，6點到東京；亦蔡培火先生tī hia等接：「異鄉遇故知」！心肝真歡喜！！！ |
|
7. Hó kùi-jîn: Hit ji̍t goán 4 ê lâng, tī lō͘--n̍i̍h teh kiâⁿ ê sî; ū chi̍t ê chêng siū Ji̍t Ki Thoân-tō-kio̍k, phài khì Pak-pêng (Pak-kiaⁿ), tùi Tiong-kok lâng thoân-tō ê Oân-san Thoân-thài-lông Bo̍k-su, óa-lâi mn̄g--goán: tùi hit sî khí, in lēng hu-hū chò góa khì tang-kiaⁿ 4 piàn ê chí-tō-chiá; liáu-kang, liáu-chîⁿ kap só͘-chāi, bô pò-siû; hē-miā teh kā góa thê-poa̍t khan-sêng.
|
7、好貴人：Hit日阮4個人，tī路--n̍i̍h teh行ê時；有一個前受日支傳道局，派去北平（北京），tùi中國人傳道ê員山傳太郎牧師，倚來問--阮，tùi hit時起，in令夫婦做我去東京4遍ê指導者；了工、了錢kap所在，無報酬；下命teh kā我提拔牽成。 |
|
Kám-siā Thiⁿ-pē !!! Pī-pān 2 ūi lêng-ché, chhin-chhiūⁿ Tâi-oân ê lú Thiⁿ-sài-tiúⁿ: chiū-sī hiān-chāi ê Ko Hâu Chheng-liân Tiúⁿ-ló, kap Lí Chio̍h Sùn-eng Tiúⁿ-ló; hō͘-sàng góa pêng-an kàu Tang-kiaⁿ; kap sàng jī-téng chûn, kap saⁿ-téng chhia ê toaⁿ !!!
|
感謝天父！！！備辦2位靈姐，親像台灣ê女天使長：就是現在ê高侯青蓮長老，kap李石舜英長老；護送我平安到東京；kap送二等船，kap三等車ê單！！！ |
|
Kám-siā Kiù-chú!!! Chhe i lô͘-po̍k: chhin-chhiūⁿ Tang-kiaⁿ Ji̍t-pún ê lâm Thiⁿ-sài-tiúⁿ, Oân-san Bo̍k-su, Kàu pòaⁿ-lō͘ ngiâ-chi̍h! “khan-kau kòe-khiah !!!”
|
感謝救主！！！差伊奴僕：親像東京日本ê南天使長，員山牧師，到半路迎接！「牽溝過隙！！！」 |
|
Kám-siā Pó-hūi-su!!! Ín-chhōa góa thâu-pái 4 goe̍h ji̍t-kú, tī Ji̍t-pún 6 tōa to͘-chhī kap pa̍t-ê tē-hng, m̄-battòa chi̍t-mê ê lú-koán! Lóng chhin-chhiūⁿ tòa tī Thian-kok lāi!! Pí tòa tī ka-tī ê ka-têng, iáu khah hó !!! A-men.
|
感謝保惠師！！！引chhōa我頭擺4月日久，tī日本6大都市kap別個地方，m̄-bat tòa一暝ê旅館！攏親像tòa tī天國內！！比tòa tī家己ê家庭，iáu較好！！！阿門。 |
