Hoán-tùi lim-chiú ê lú êng-hiông Ná-sùn
|
反對lim酒ê女英雄:Ná-sùn |
| Bô Chù-bêng |
無注明 |
|
1901 nî 1 goe̍h 21 ji̍t, Bí-kok Kài-la̍p-su siâⁿ chhut-hiān chi̍t ê kó͘-koài ê lāu hū-jîn-lâng, i ê chhiú the̍h chi̍t ki lāi ê pó͘-thâu, chhùi gîm: “Góa chòe Ki-tok peng-teng, tio̍h hó-táⁿ chìn-chêng.” Lí ōe thó-iàm chit ê hū-jîn-lâng mah? Góa kā lí kóng, i sī Bí-kok le̍k-sú siōng chi̍t-ūi chhut-miâ ê hū-jîn-lâng!
|
1901年1月21日，美國Kài-la̍p-su城出現一個古怪ê老婦人人，伊ê手提一支利ê斧頭，嘴吟：「我做基督兵丁，著好膽進前。」你會討厭這個婦人人mah？我kā你講：「伊是美國歷史上一位出名ê婦人人！」 |
|
I kiâⁿ kàu chi̍t keng chiú-tiàm ê mn̂g-kháu, kia̍h khí i hit ki lāi ê pó͘-thâu, tōa siaⁿ soan-pò͘ kóng:“Góa beh chiong lín chia ê chiú-kúi kiù chhut tē-ge̍ke mn̂g! Che sī Siōng-tè ê bēng-lēng!” Jiân-āu i chiū chông ji̍p-khì, --- Lí siūⁿ ū sím-mi̍h lâng káⁿ tí-tng chit ê hū-jîn-lâng á-bô? Góa pò lí chai, in lóng liu tùi āu-piah mn̂g tô-cháu!
|
伊行到一間酒店ê門口，kia̍h起伊hit支利ê斧頭，大聲宣布講：「我beh將lín chia ê酒鬼救出地獄ê門！Che是上帝ê命令！」然後伊就chông--入-去---你想有甚mi̍h人káⁿ 抵當這個婦人人抑--無？我報你知，in攏溜tùi後壁門逃走！ |
|
Chit-keng chiú-tiàm ê thâu-ke bi̍h tiàm toh-kha, chhin-chhiūⁿ é-káu--eh5?? phang tèng--tio̍h. Hit ê hū-jîn-lâng chiong tiàm-lāi ê po-lê-tû, thang-á-mn̂g chiú-kan, chiú-poe, ēng i hit ki lāi ê pó͘-thâu loān-phòa, loān-lòng, tī kúi hun cheng āu í-keng húi-hoāi kàu put-khó siu-si̍p, chhin-chhiūⁿ hō͘ hong-thai sàu kòe chi̍t-iūⁿ! Si̍t-chāi chin chhin-chhiūⁿ! Ná-sùn chit-ūi chí-bē só͘ kàu ê só͘-chāi, chhin-chhiūⁿ sió-hêng ê hong-thai lîm-kàu chi̍t-iūⁿ!
|
這間酒店ê頭家bi̍h tiàm桌腳，親像啞口hō͘蜂釘--著。Hit個婦人人將店內ê玻璃櫥、窗仔門酒干、酒杯，用伊hit支利ê斧頭loān破、亂lòng,tī幾分鐘後已經毀壞到不可收拾，親像hō͘風颱掃過一樣！實在真親像！Ná-sùn這位姊妹所到ê所在，親像小形ê風颱臨到一樣！ |
|
Liâm-piⁿ chit-ūi hū-jîn-lâng ê miâ-siaⁿ siū thoân-piàn choân sè-kài. Ta̍k-kok ê pò-chóa lóng saⁿ-chiⁿ chhut i ê siau-sit, ū-ê chheng-chàn i sī “Hoán-tùi lim chiú ê léng-siù,” ū-ê chheng i chòe “Kìm chiú ê sian-hong.”
|
Liâm-piⁿ這位婦人人ê名聲受傳遍全世界。逐國ê報紙攏相爭出伊ê消息，有--ê稱讚伊是「反對lim酒ê領袖，」有--ê稱伊做「禁酒ê先鋒。」 |
|
I ê só͘ chòe kek-tōng chin-chōe lâng kap i piáu tông-chêng, kiat-kó, tī 17 nî āu, Bí-kok chèng-hú iā pan-pò͘ kìm-chiú-lēng!
|
伊ê所做激動真濟人kap伊表同情，結果tī 17年後，美國政府也頒佈禁酒令！ |
|
Cháiⁿ-iūⁿ Ná-sùn chit-ūi chí-bē beh kap chiú chòe tùi-thâu? Tong-jiân i ū chhiong-hun ê lí-iû. I ê ka-têng ūi-tio̍h chiú lâi phò-sán. I ê tiōng-hu ūi-tio̍h lim chiú kòe tō͘ lâi sí, sí ê sî m̄-nā bô lâu pòaⁿ ê chîⁿ hō͘ i, sīm-chì hō͘ i hū-tam iúⁿ-chhī chi̍t ê gín-ná kap ta-ke.
|
怎樣Ná-sùn這位姊妹beh kap酒做對頭？當然伊有充分ê理由。伊ê家庭為著酒來破產。伊ê丈夫為著lim酒過度來死，死ê時m̄若無留半ê錢hō͘伊，甚至hō͘伊負擔養飼一個囡仔kap ta-ke。 |
|
Khí-thâu i pîn sìn-sim, beh ēng kî-tó hō͘ Kài-la̍p-su siâⁿ ê chiú-tiàm lóng koaiⁿ--khí-lâi, só͘-í i chiong chi̍t ê kū hong-khîm khǹg tiàm koe-lō͘ piⁿ chiú-tiàm ê mn̂g-kháu, tī hia gîm-si kî-tó, khó-sioh chit ê hong-hoat siuⁿ bān-tūn, sin ê chiú-tiàm iû-goân teh ke-thiⁿ! I khòaⁿ-kìⁿ ka-kī ê kè-e̍k sit-pāi, tùi án-ni koat-tēng ōaⁿ hong-hoat, khai-sí kia̍h pó͘-thâu ēng bú-le̍k nāu chiú tiàm.
|
起頭伊憑信心，beh用祈禱hō͘ Kài-la̍p-su城ê酒店攏關--起-來，所以伊將一個舊風琴囥tiàm街路邊酒店ê門口，tī hia吟詩祈禱，可惜這個方法siuⁿ 慢鈍，新ê酒店猶原teh加添！伊看見家己ê計劃失敗，tùi án-ni決定換方法，開始kia̍h斧頭用武力鬧酒店。 |
|
I tong-jiân bêng-pe̍k chit khoán ê hêng-tōng sī ûi-pōe hoat-lu̍t! M̄-kú i lia̍h chòe khui chiú-tiàm kin-pún iā-sī ûi-pōe hoat-lu̍t, siōng-chhiáⁿ Kài-la̍p-su siâⁿ tī 20 nî lâi sǹg sī chàn-sêng kìm-chiú ê tē-hng!
|
伊當然明白這款ê行動是違背法律！M̄-kú伊掠做開酒店根本也是違背法律，尚且Kài-la̍p-su城tī 20年來算是贊成禁酒ê地方！ |
|
I bat hō͘ lâng cheng, hō͘ lâng ēng kha chàm, ēng piⁿ sut, ēng thûi-á kòng, sīm-chì ū chi̍t pái i ê kut-thâu bat siū kòng tn̄g, chha-put-to hiám sí! Lí siūⁿ iún-tàng ōe chiū án-ni tio̍h-kiaⁿ ---- Chóng-sī m̄-sī án-ni, i éng-oán bô kiaⁿ! I keng-kòe liâu-ióng, tī sin-thé hó liáu-āu, iû-goân koh kia̍h-khí pó͘-thâu, kè-sio̍k chòe hoán-tùi lim-chiú ê kang. I lia̍h chòe chit ê kang sī ti̍t-chiap hōng Siōng-tè ê bēng-lēng!
|
伊bat hō͘人cheng，hō͘人用腳chàm,用鞭sut，用槌仔摃，甚至有一擺伊ê骨頭bat受摃斷，差不多險死！你想伊穩當會就án-ni著驚----總是m̄是án-ni,伊永遠無驚！伊經過療養，tī身體好了後，猶原koh kia̍h起斧頭，繼續做反對lim酒ê工。伊掠做這個工是直接奉上帝ê命令！ |
|
Ū lâng chú-tiuⁿ tio̍h chiong i lia̍h khì koaiⁿ-kaⁿ, chóng-sī án-ni chòe ū sím-mi̍h lō͘-ēng n̍i̍h? In-ūi i tekāⁿ-lāi sî-siông tōa-siaⁿ gîm-si kî-tó, hō͘ kò͘-kaⁿ ê lâng kám-kak thâu thiàⁿ!
|
有人主張著將伊掠去關監，總是án-ni做有甚mi̍h路用--n̍i̍h?因為伊tī監內時常大聲吟詩祈禱，hō͘顧監ê人感覺頭疼！ |
|
Iā bat ū lâng chiong i tòa khì hoat-īⁿ, tng phòaⁿ-koaⁿ kóng i hoān-tio̍h Kài-la̍p-su siâⁿ tē kúi tiâu hoat-lu̍t ê sî, i chiū tōa-siaⁿ piān-hō͘ kóng, “Chit ê àn-kiāⁿ m̄ eng-kai chiàu Kài-la̍p-su ê hoat-lu̍t pān-lí, tio̍h ēng chong-kàu ê hoat-lu̍t lâi sím-phòaⁿ.” Tùi án-ni i chiū peh khí-lâi, ēng cha̍p-hun giâm-siok ê thài-tō͘ tha̍k Sèng-keng. Siat-sú phòaⁿ-koaⁿ beh kiò i chē lo̍h-khì, i chiū chek-pī phòaⁿ-koaⁿ kóng, “Lí kóng sím-mi̍h? Kiò góa chē lo̍h-khì? Góa ê nî-hòe ū kàu-gia̍h chu-keh thang chòe lí ê lāu-bú!”
|
也bat有人將伊帶去法院，當判官講伊犯著Kài-la̍p-su城第幾條法律ê時，伊就大聲辯護講：「這個案件m̄應該照Kài-la̍p-su ê法律辦理，著用宗教ê法律來審判。」Tùi án-ni伊就peh --起-來，用十分嚴肅ê態度讀聖經。設使判官beh叫伊坐--落-去，伊就責備判官講：「你講甚mi̍h？叫我坐--落-去？我ê年歲有夠額資格thang做你ê老母！」 |
|
Koan-hē chit ūi hoán-tùi lim-chiú ê hū-jîn-lâng, i it-seng ê tiong-kan, kî-koài ê sū chin chōe.
|
關係這位反對lim酒ê婦人人，伊一生ê中間，奇怪ê事真濟。 |
|
Ū chi̍t pái, i tī koe-lō͘ khòaⁿ-kìⁿ chi̍t ê chia̍h-hun ê lâng, chiū kiâⁿ hìn-chêng, tùi hit lâng ê chhùi chiong hun kā chhiúⁿ khí-lâi, sòa kiò i tio̍h chai thang kiàn-siàu, in-ūi sin-khu ê hun-bī chhin-chhiūⁿ chhàu-káu hiàn, hō͘ lâng kan-khó͘ phīⁿ.
|
有一擺，伊tī街路看見一個食薰ê人，就行進前，tùi hit人ê嘴將薰kā搶起來，續叫伊著知thang見笑，因為身軀ê薰味親像臭狗hiàn,hō͘人艱苦鼻。 |
|
Koh ū chi̍t pái. Khòaⁿ-kìⁿ i tī koe-lō͘ teh chó͘-tòng cha-bó͘ gín-ná m̄-chún in kap ta-po͘-lâng chē siāng chhia. À! Thài kó͘-koài ê lāu a-pô là!
|
Koh有一擺，看見伊tī街路teh阻擋查某囡仔m̄准in kap查甫人坐上車。À!Thài古怪ê老阿婆--là! |
|
Put-kò i it-seng ê tiong-kan khak-si̍t iā ū chòe chin chōe ta̍t-tit khim-pōe ê sū, só͘-í i sui-jiân sí liáu, chin chōe lâng iáu teh siàu-liām i.
|
不過伊一生ê中間確實也有做真濟值得欽佩ê事，所以伊雖然死了，真濟人iáu teh數念伊。 |
|
Tī Kài-la̍p-su siâⁿ ū chi̍t tiâu thi̍h-lō͘, kiò chòe “Ná-sùn lō͘,” ēng chi̍t ki pó͘-thâu chòe kì-hō. Che sī hit só͘-chāi ê lâng beh kì-liām i chá-sî hoán-tùi lim chiú ê kong-lô.
|
Tī Kài-la̍p-su城有一條鐵路，叫做「Ná-sùn路，」用一支斧頭做記號。Che是hit所在ê人beh紀念伊早時反對lim酒ê功勞。 |
|
(Oa̍h-miā ê Bí-niû tē 54 kî, 1958 nî 11 ge̍h)
|
(活命ê米糧第54期，1958年11月) |
