68 Hôe-ek-lio̍k_03
|
68回憶錄_03 |
| Liāu Tit |
廖得 |
|
Góa Hō͘ Liâu Teh--tio̍h
|
我Hō͘寮teh--著 |
|
Góa kap chi̍t-ê Jī-chúi lâng, tī Táu-la̍k pak-pêng ê khe-té, teh chèng han-chî. Tī ē-po͘-sî kông-hong tāi-chok, goán teh bi̍h-hō͘ ê chháu-liâu, sòa tó--lo̍h-khì; pa̍t-lâng cháu-lī, góa hō͘ i teh tī lāi-bīn hūn--khì. Āu-lâi góa cheng-sîn chhut-siaⁿ, tâng-phōaⁿ thiah chhù-téng, kā góa thoa chhut. Góa chiū àⁿ-àⁿ pái kàu Táu-la̍k ke 5 lí-lō͘, tùi Ông i-seng bé chi̍t-kak-gîn chhat-io̍h, chat siong-jia̍h; tùi án-ne, sin-siong ín kū-siong, chêng ka-chiah siak hām-chhàm ê ūi, sòa hó--khì.
|
我kap一個二水人，tī斗六北爿ê溪底，teh種蕃薯。Tī e晡時狂風大作，阮teh bi̍h雨ê草寮，續倒--落-去；別人走離，我hō͘伊teh tī內面昏--去。後來我精神出聲，同伴拆厝頂，kā我拖出。我就àⁿ-àⁿ跛到斗六街5里路，tùi王醫生買一角銀擦藥，紮傷跡；tùi án-ne,新傷引舊傷，前ka-chiah摔hām-chhàm ê位，續好--去。 |
|
Góa Hōng-hiàn
|
我奉獻 |
|
Góa keh-ji̍t koh kàu hō͘ liâu teh--tio̍h hit khu hn̂g chèng han-chî, góa chiū kūi-lo̍h kî-tó kóng, Thiⁿ-pē ah! Góa beh oân-choân hōng-hiàn hō͘ Lí!! Kiû Lí kā góa an-pâi thâu-chêng ê lō͘ !!!
|
我隔日koh到hō͘寮teh--著hit區園種蕃薯，我就跪落祈禱講：「天父--ah！我beh完全奉獻hō͘你！！求你kā我安排頭前ê路！！！」 |
|
Góa Chò Ku-Lí Kam-tok
|
我做苦力監督 |
|
Góa 18 hòe ê sî, ū hō͘ Sai-lê Po͘-sim ê ku-lí-thâu, chhōa Khì Tek-san khí kong-ha̍k-hāu.
|
我18歲ê時，有hō͘西螺埔心ê苦力頭，chhōa去竹山起公學校。 |
|
Àm-sî góa khì thàm chi̍t-ke sèⁿ Khó͘ ê hiaⁿ-tī, i chhiáⁿ góa chú-lí ka-têng lé-pài. Hit ke sī Ka-tang-á hōe-iú, Chhiū-á-kha lâng; tùi in poaⁿ khì liáu, chiah ín-chhōa lâng kap siat kàu-hōe. Hit-sî tú-hó in ang-bó͘ kú-kú bô kóng-ōe; lé-pài soah, put-bo̍k ê só-liān tháu-pàng! Thong-ke tōa hoaⁿ-hí!! Thian-kok lîm-kàu !!!
|
暗時我去探一家姓許--ê兄弟，伊請我主理家庭禮拜。Hit家是佳冬仔會友，樹仔腳人；tùi in搬去了，才引chhōa人kap設教會。Hit時tú好in翁某久久無講話；禮拜煞，不睦ê鎖鍊tháu放！通家大歡喜！！天國臨到！！！ |
|
Chú-ji̍t chá-khí, góa tī kang-tiûⁿ chú chia̍h-pá, chiū kóaⁿ-kín khì chio hōe-iú lé-pài; chū-hōe soah tńg-khì, Ji̍t-jîn kam-tok mn̄g góa, “Thái bô chò-kang?” Góa kóng, “Khì lé-pài!” I mn̄g kóng, “Lí sī Iâ-so͘ lâng mah? Góa kóng, “Tio̍h !!!”
|
主日早起，我tī工場煮食飽，就趕緊去招會友禮拜；聚會煞轉--去，日人監督問我，「Thái無做工？」我講：「去禮拜！」伊問講：「你是耶穌人mah？我講：「著！！！」 |
|
Ū chi̍t ji̍t teh chò kang ê sî, iû-piān the̍h góa ê lāu-bó kià ê phoe kàu, góa chāi tiûⁿ thiah-khui tha̍k, sī ēng kńg-chóa siá--ê, kúi-nā chhioh tn̂g, tùi Táu-la̍k khì ê Ji̍t-jîn ba̍uh-thâu khòaⁿ--tio̍h sī siá gōa-kok jī--ê, mn̄g góa kóng, “Lí bat mah?” Góa kóng,“Bat!” I tio̍h chi̍t-kiaⁿ !!!
|
有一日teh做工ê時，郵便提我ê老母寄ê批到，我在場拆開讀，是用捲紙寫--ê,幾若尺長，tùi斗六去ê日人ba̍uh頭看著是寫外國字--ê,問我講：「你bat mah？」我講：「Bat！」伊著一驚！！！ |
|
Ū chi̍t-àm N̄g-ê Ji̍t-jîn kam-tok kiò góa khì chhiáⁿ, chi̍t-ê khui-chéⁿ kam-tok, hiahN i ê saⁿ-á-khò͘ hō͘--góa, kiò góa thè i chò kam-tok. Góa kóng, “Lí tōa-lâng to koán bô hoat, góa sī gín-ná thái koán ū hoat?” Hit ê chhù-téng kam-tok kóng, “Góa ta̍k-ji̍t khòaⁿ lí chīn-la̍t chò kang! m̄ bat chhin-chhiūⁿ pa̍t-lâng put-sî thau chhiâu sî-cheng !!!” Í-chêng hō͘ ku-lí-thâu thiu-liáu, chi̍t kang thàn jī-kak-sì; hit-tia̍p khí kàu oân-kang chí, chi̍t-ji̍t thàn 5 kak, bián hō͘ ku-lí-thâu thiu.
|
有一暗兩個日人監督叫我去請，一個開井監督，hiahN伊ê衫仔褲hō͘--我，叫我替伊做監督。我講：「你大人都管無法，我是囡仔thái管有法？」Hit個厝頂監督講：「我逐日看你盡力做工！m̄ bat親像別人不時偷chhiâu時鐘！！！」以前hō͘苦力頭抽了，一工趁二角四；hit-tia̍p起到完工止，一日趁5角，免hō͘苦力頭抽。 |
|
Láu-si̍t Hó Chò Pún
|
老實好做本 |
|
Āu-lâi khì Táu-la̍k Chu-tan-oan, Tân tiúⁿ-ló chhiáⁿ góa chú-lí in àm-sî ê ka-têng lé-pài; lé-pài soah, in ang-bó͘ ê put-hô, lóng hó--khì!
|
後來去斗六珠丹灣，陳長老請我主理in暗時ê家庭禮拜；禮拜煞，in翁某ê不和，攏好--去！ |
|
Sòa thiaⁿ Tân tiúⁿ-ló kóng hù Lâm-pō͘ Tiong-hōe, ē-hng-sî teh khùn ê sî, só͘ thiaⁿ ê sìn-gióng bí-tâm:
|
續聽陳長老講赴南部中會，e昏時teh睏ê時，所聽ê信仰美談： |
|
Ū chi̍t-ê sèⁿ Lí ê Ē-mn̂g gín-ná, lâi Tâi-pak beh kap lâng tòa tiàm. Thâu-ke mn̄g i ê tiâu-kiāⁿ. I kóng, “Lé-pài-ji̍t hō͘ góa lé-pài! Chîⁿ chē-chió bô iàu-kín !!!”
|
有一個姓李ê廈門囡仔，來台北beh kap人tòa店。頭家問伊ê條件。伊講：「禮拜日hō͘我禮拜！錢濟少無要緊！！！」 |
|
Thâu-ke Chú-ji̍t chiū hō͘ i khì lé-pài.
|
頭家主日就hō͘伊去禮拜。 |
|
Chit ê gín-ná, mê--sî àm-àm khùn, chá-khí-sî chá-chá khí. Chin kut-la̍t! Ta̍k ji̍t chiap-thāi lâng-kheh chin chhin-chhiat!! Kap lâng bé-bē sī hòe-chin kè-si̍t: “Tông-só͘ bû khi !!!”
|
這個囡仔，暝--時暗暗睏，早起時早早起。真骨力！逐日接待人客真親切！！Kap人買賣是貨真價實：「童叟無欺！！！」 |
|
Tùi án-ne hit keng tiàm, ji̍t-ji̍t jîn-khì ná hó, nî-bóe kiat-siàu tōa thàn-chîⁿ. Pa̍t-keng tiàm chai-iáⁿ, chiū tha̍h kè chhiàⁿ--khì; kū-té hit keng ê chú-kò͘, iā chē-chē tòe i kòe-khì sin-tòa ê só͘-chāi bé-bē: nî-bóe kiat-siàu, sin chhiàⁿ--i hit keng iā tōa thàn-chîⁿ. Sin-nî pa̍t-keng iû-goân koh tha̍h kè chhiàⁿ--khì: hit keng chhiàⁿ liáu teh khòa-lū sin-nî káⁿ ē koh hō͘ pa̍t-keng chhôaⁿ--khì; só͘-í chiū kap i iok-sok, nî-bóe thàn-chîⁿ beh hō͘ i thiu-hun.
|
Tùi án-ne hit間店，日日人氣那好，年尾結帳大趁錢。別間店知影，就疊過倩--去；舊底hit間ê主顧，也濟濟tòe伊過去新tòa ê所在買賣：年尾結帳，新倩--伊hit間也大趁錢。新年別間猶原koh疊過倩--去：hit間倩了teh掛慮新年káⁿ會koh hō͘別間chhôaⁿ--去；所以就kap伊約束，年尾趁錢beh hō͘伊抽分。 |
|
Āu-lâi ū kúi chiah iûⁿ-chûn lâi! Beh bē, beh bé, chhōe bos5in-iōng ê lâng thang kau-thok. Chin lô-hoân!! Teh sì-kè tiau-cha ê sî, ū lâng kā i kóng, “Ji̍p-kàu Lí--ê, kài ū sìn-iōng !!!” Hiah ê chûn ê bé-bē, chū án-ne thok i tāi-pān: Bián pún-chîⁿchò tōa thâu-lō͘ !!!
|
後來有幾隻洋船來！Beh賣，beh買，chhōe無信用ê人thang交託。真勞煩！！Teh四界調查ê時，有人kā伊講：「入教李--ê,蓋有信用！！！」Hiah ê船ê買賣，自án-ne託伊代辦：免本錢做大頭路！！！ |
|
Goán Tit Sèng-Sîn Chhiong-móa
|
阮得聖神充滿 |
|
Tī góa 18 hòe ê chhiu-thiⁿ sî, ū chi̍t-ê Chú-ji̍t, kap Táu-la̍k chi̍t-ê sèⁿ Liāu, bī-hun bō͘-tō-iú chheng-liân; í-ki̍p Iû-chhia Káng-āu sèⁿ Lí, kiat-hun liáu, ji̍p kàu-hōe 6 nî kú, 32 hòe etiông-liân lâng; chò tīn khì Chúi-bóe lé-pài, goán téng ē-po͘ soat3? hia chú-lí lé-pài: in-ūi hit sî hia bô sian-seⁿ.
|
Tī我18歲ê秋天時，有一個主日，kap斗六一個姓廖，未婚慕道友青年；以及油車港後姓李，結婚了，入教會6年久，32歲ê中年人；做陣去水尾禮拜，阮頂e晡續tī hia主理禮拜：因為hit時hia無先生。 |
|
Hit keng pài-tn̂g sī thô͘-kat khàm-chháu--ê, joa̍h-thiⁿ mê--sî, siông-siông ū lâng tī pài-tn̂g í-tiâu khùn; goán 3 lâng hit mê tòa Chúi-bóe keh-mê, sòa tī pài-tn̂g lāi khùn í-tiâu.
|
Hit間拜堂是塗結蓋草--ê,熱天暝--時，常常有人tī拜堂椅tiâu睏；阮3人hit暝tòa水尾隔暝，續tī拜堂內睏椅tiâu。 |
|
Tó--teh bōe khùn ê sî, tāi-ke teh hōe kàu-hōe lāi chē-chē hāng ê sū; hōe liáu chiū peh khí-lâi kūi teh kî-tó; kî-tó liáu, chiū koh tó teh hōe; hōe liáu, chiū koh peh khí-lâi kî-tó. Ná hōe, ná kî-tó, sim ná jia̍t; kî-tó kàu iok pòaⁿ-mê kòe; hut-jiân kám-kak chhù tín-tāng, thiaⁿ-kìⁿ chhù-lāi ū siaⁿ, khòaⁿ-kìⁿ chhù-téng ū kng; 3 langt5ang-chê ba̍k-sái lâu-chhut, kám-kak ka-tī ê chōe siāng-tāng !!!
|
倒--teh bōe睏ê時，大家teh會教會內濟濟項ê事；會了就爬起來跪teh祈禱；祈禱了，就koh倒teh會；會了，就koh爬起來祈禱。那會，那祈禱，心那熱；祈禱到約半暝過；忽然感覺厝振動，聽見厝內有聲，看見厝頂有光；3人同齊目屎流出，感覺家己ê罪上重！！！ |
|
1. Bōe sìn ê lâng teh tîm-lûn, bô khì pò--i!
|
1、Bōe信ê人teh沈淪，無去報--伊！ |
|
2. Léng-sim bô lé-pài ê hōe-iú, bô khì chio--i!
|
2、冷心無禮拜ê會友，無去招--伊！ |
|
3. Hoān-chōe ê sìn-tô͘, bô khì kiù--i!
|
3、犯罪ê信徒，無去救--伊！Che |
|
Che (1) Bô thé-thiap Pē ê thiàⁿ-sim! Put-hàu !!!
|
（1）無體貼父ê疼心！不孝！！！ |
|
(2) Bô tông-chêng Chú si̍p-kè ê khó͘-sim! Put-tiong !!!
|
（2）無同情主十架ê苦心！不忠！！！ |
|
(3) Bô hia̍p-le̍k Pó-hūi-su ê chû-sim! Put-gī !!!
|
（3）無協力保惠師ê慈心！不義！！！ |
|
Hit sî 3 lâng chiū li̍p-chì, beh kàu Tâi-oân ta̍k-chng ta̍k-siā, thàn-chia̍h kap thoân-tō: chhin-chhiūⁿ Pó-lô-sek. Bô-lūn sí-oa̍h, ū chia̍h bô chia̍h, he̍k-sī chhēng pò͘-tē, khùn nâ-tâu-kha, lóng bô būn-tê.
|
Hit時3人就立志，beh到台灣逐庄逐社，趁食kap傳道：親像保羅瑟。無論死活，有食無食，或是穿布袋，睏林投腳，攏無問題。 |
|
Kui-mê bô khùn, thiⁿ-kng ba̍k-chiu chéng-chéng; chóng-sī sim-koaⁿ chin chheng! Sim-sîn chin pêng-an!!! Tùi chit-tia̍p khí, sî-sî khek-khek chhōe ki-hōe thoân-tō.
|
歸暝無睏，天光目珠腫腫；總是心肝真清！心神真平安！！！Tùi chit-tia̍p起，時時刻刻chhōe機會傳道。 |
|
Kiù-lâng Chiū-sī Kiù Ka-tī
|
救人就是救家己 |
|
Chá-nî Ìn-tō͘ ê Sat-hu Sun-tāi sian-seⁿ, khì Se-chōng thoân-tō. Ū chi̍t-ji̍t teh lo̍h seh-soaⁿ ê sî, tú--tio̍h ū lâng kôaⁿ tó tī lō͘--n̍i̍h, i beh kā i kiù; chóng-sī āiⁿ bô hoat--tit! Tú-hó ū chi̍t-lâng, tùi soaⁿ-téng teh cháu lo̍h--lâi. Sun-tāi sian-seⁿ, chiū chio--i kóng, “Pêng-iú ah! lâi tàu kha-chhiú--teh !!!” Hit ê lâng kóng, “Ka-tī kò͘-miā, to kò͘ bē-lī ah! Sòa ē kò͘ pa̍t-lâng? !!!” chò i cháu-khì.
|
早年印度ê撒夫孫大 先生，去西藏傳道。有一日teh落雪山ê時，tú著有人寒倒tī路--n̍i̍h,伊beh kā伊救；總是āiⁿ無法--tit！Tú好有一人，tùi山頂teh走--落-來。孫大先生，就招--伊講：「朋友--ah！來鬥腳手--teh！！！」Hit個人講：「家己顧命，都顧bē離ah！續會顧別人？！！！」做伊走去。 |
|
Sun-tāi sian-seⁿ chiū chhut-la̍t piàⁿ-miā, chiong hit ê lâng thoa khí-lâi phāiⁿ tī ka-chiah-phiaⁿ, iô-iô pái-pái lo̍h soaⁿ. Kiâⁿbô lōa-hn̄g, khòaⁿ-kìⁿ chi̍t-lâng kôaⁿ tó tī thâu-chêng ê lō͘-piⁿ; chim-chiok kā i khòaⁿ, to sī tú-á hit ê beh kiù ka-tī ê sèⁿ-miāe, sòa sit-lo̍h sèⁿ-miā!!! Iā Sun-tāi sian-seⁿ ūi--tio̍h beh kiù lâng, sòa bú kàu chi̍t-sin tāng-kōaⁿ.
|
孫大先生就出力拚命，將hit個人拖起來揹tī ka-chiah-phiaⁿ，搖搖擺擺落山。行無偌遠，看見一人寒倒tī頭前ê路邊；斟酌kā伊看，to是tú--仔hit個beh救家己ê生命--ê,續失落生命！！！也孫大先生為著beh救人，續舞到一身重汗。 |
|
Kiù lâng sòa kiù tio̍h ka-tī !!!
|
救人續救著家己！！！ |
|
Chhut-chîⁿ Khí-biō, Iâ-So͘ M̄ Hoaⁿ-hí
|
出錢起廟，耶穌M̄歡喜 |
|
Saⁿ-lâng hiàn-sin āu, Táu-la̍k pè tông--ê, ūi-tio̍h lāu-pē ê seⁿ-oa̍h, tio̍h koh chún-pī; sèⁿ Lí--ê, ūi-tio̍h gû-iûⁿ kap chhân-hn̂g kau-tài lâng keng-êng liáu, lâng koh sî-hêng, tùi án-ne 3 lâng tio̍h sûi-lâng kiâⁿ.
|
3人獻身後，斗六敝堂--ê,為著老父ê生活，著koh準備；姓李--ê,為著牛羊kap田園交代人經營了，人koh辭行，tùi án-ne 3人著隨人行。 |
|
Hit sî Iû-chhia gê-mn̂g lîm-sî kiò góa khì tàu kha-chhiú.
|
Hit時油車衙門臨時叫我去鬥腳手。 |
|
Tú--tio̍h Be̍h-liâu beh khí-biō, kóng ū tùi chóng-tok-hú hí-khó liáu, Be̍h-liâu khu-tiúⁿ chiū tòa chi̍t-tàⁿ be̍h-á-chiú lâi gê-mn̂g pài-thok. Ji̍t-jîn 處堤 chiū tah-èng koán-lāi 5 pó beh khioh chîⁿ hō͘--i; chiū lîm-sî khui pó-kah hōe-gī.
|
Tú著麥寮beh起廟，講有tùi總督府許可了，麥寮區長就tòa一擔麥仔酒來衙門拜託。日人處堤就答應館內5保beh拾錢hō͘--伊；就臨時開保甲會議。 |
|
Tú-hó Chúi-bóe ū 2 kah ê hōe-iú, iā pó-chèng Cheng Tek-hí, kah-tiúⁿ Lí Lāu-ông, 2 lâng sī Ki-tok-tô͘, m̄-khéng tah-èng. 處堤 mn̄g in án-chóaⁿ m̄ tah-èng. In kóng, “Chhut-chîⁿ khí biō, Iâ-so͘ m̄ hoaⁿ-hí!” 處堤 kóng, “Án-ne lín ji̍p Ki-tok-kàu sòa ū bê-sìn! Taⁿ lín 2 lâng ê pó-chèng kah-tiúⁿ, lóng tio̍h bián-chit ōaⁿ pa̍t-lâng !!!”
|
Tú好水尾有2甲ê會友，也保正鐘德喜，甲長李老王，2人是基督徒，m̄肯答應。處堤問in án-chóaⁿ m̄答應。In講：「出錢起廟，耶穌m̄歡喜！」處堤講：「Án-ne lín入基督教續有迷信！今lín 2人ê保正証甲長，攏著免職換別人！！！」 |
|
Kàu ū chi̍t mê-hng, chit ê 處堤, chiū chhiáⁿ thong-e̍k lâi i ê siok-sià. Kiò góa khì mn̄g kóng, “Lín Chúi-bóe kàu-hōe, chò kah-tiúⁿ pó-chèng ê lâng, tī pó-kah hōe-gī ê sî, kóng chhut-chîⁿ khí-biō, Iâ-so͘ m̄ hoaⁿ-hí! Án-chóaⁿ hiah bê-sìn?!!!” Góa ìn kóng, “Ki-tok-kàu ê lâng sī siūⁿ bô siāng-kàu, sī chhin-chhiūⁿ bô siāng-kok. Kin-á-ji̍t nā ū pa̍t-kok ê lâng, beh tùi lán tê-chîⁿ khì khí gê-mn̂g, á-sī peng-iâⁿ, lán tek-khak m̄; in-ūi lán nā ū chîⁿ thang chhut, ka-tī ê kok-ka khah chē to ū khiàm! Siat-sú lâng nā the̍h chîⁿ hō͘ pa̍t-kok khí gê-mn̂g, á-sī peng-iâⁿ, góa siūⁿ kok-ka nā chai, tek-khak ē m̄ hoaⁿ-hí !!!
|
到有一暝昏，這個處堤，就請通譯來伊ê宿舍。叫我去問講：「Lín水尾教會，做甲長保正ê人，tī保甲會議ê時，講出錢起廟，耶穌m̄歡喜！Án-chóaⁿ hiah迷信？！！！」我應講：「基督教ê人是想無siāng教，是親像無siāng國。今仔日若有別國ê人，beh tùi咱tê錢去起衙門，抑是兵營，咱的確m̄;因為咱若有錢thang出，家己ê國家較濟都有欠！設使人若提錢hō͘別國起衙門，抑是兵營，我想國家若知，的確會m̄歡喜！！！」 |
|
Goán Ki-tok-kàu khí lé-pài-tn̂g, chhiáⁿ sian-seⁿ, lóng-sī sìn-tô͘ ka-tī chhut, bô tùi pa̍t-kàu ê lâng tê; goán nā ū chîⁿ, kàu-hōe khah chē to ū khiàm-ēng! Só͘-í goán bô ài chhut-chîⁿ khì khí-biō, sī kap jîn-bîn chhut-chîⁿ hō͘ pa̍t-kok khí chèng-husió-siāng sim-lí !!!
|
阮基督教起禮拜堂、請先生，攏是信徒家己出，無tùi別教ê人tê;阮若有錢，教會較濟都有欠用！所以阮無ài出錢去起廟，是kap人民出錢hō͘別國起政府相像心理！！！ |
|
處堤 ê tiūⁿ-ḿ sī jia̍t-sim ê hu̍t-kàu-tô͘, thiaⁿ liáu kóng, “Án-ne ū lí!” 處堤 ê ok-sàng thiaⁿ liáu, iā chin hoaⁿ-hí! 處堤 kóng, “Án-ne chin-hó !!! M̄-tio̍h kóng lí-khì, chi̍t-kù iā kóng, “Iâ-so͘ m̄ hoaⁿ-hí” 2 kù iā “Iâ-so͘ m̄ hoaⁿ-hí!!” “Án-ne to pìⁿ chò bê-sìn khì ah !!!”
|
處堤ê丈姆是熱心ê佛教徒，聽了講：「Án-ne有理！」處堤ê ok-sàng聽了，也真歡歡喜！處堤講：「Án-ne真好！！！M̄著講理氣，一句也講：「耶穌m̄歡喜」2句也「耶穌m̄歡喜！！」「Án-ne都變做迷信去--ah！！！」 |
|
處堤 í-gōa koh mn̄g 3 hāng: Hun-chiú án-chóaⁿ m̄-thang chia̍h? Chia̍h-liáu, án-chóaⁿū chōe?
|
處堤以外koh問3項：1、薰酒án-chóaⁿ m̄-thang食？食了，án-chóaⁿ有罪？ |
|
Góa ìn: Ki-tok-kàu kóng, Bô lī-ek ê mi̍h lóng m̄-thang chia̍h! Nā chia̍h bô lī-ek, ū hāi ê mi̍h, lóng sī chōe !!!
|
我應：「基督教講：無利益ê物攏m̄-thang食！若食無利益，有害ê物，攏是罪！！！」 |
|
2. Lín sìn Ki-tok-kàu, sī ǹg-bāng beh tit-tio̍h sià-chōe mah?
|
2、Lín信基督教，是向望beh得著赦罪mah？ |
|
Góa ìn: Sī! M̄ chai kap chò bē kàu--ê, chiah ē sià--tit! Nā-sī chai, kap chò ē kàu--ê, bē sià--tit !!!
|
我應：「是！M̄知kap做bē到--ê,才會赦--tit！若是知，kap做會到--ê,bē赦-- tit！！！」 |
|
I kóng: Tio̍h! Kok-ka ê lu̍t-hoat: m̄ chai kap chò bē kàu--ê, kiò-chò “Kòe-sit!” Chit-khoán chōe ē kiám-khin, á-sī sià-bián! Nā-sī chai kap chò ē kàu--ê, che kiò-chò “Bêng-ti kò͘-hoān!” Chit-khoán ê chōe hêng-hoa̍t khah tāng, ū sî sī “sí-hêng!” á-sī “bû-kî-tô͘-hêng,” kap koaiⁿ khah kú.
|
伊講：「著！國家ê律法：m̄知kap做bē到--ê,叫做『過失！』這款罪會減輕，抑是赦免！若是知kap做會到--ê,che叫做『明知故犯！』這款ê罪刑罰較重，有時是『死刑！』或是『無期徒刑，』kap關較久。」 |
|
3. Lín Ki-tok-kàu-tô͘ án-chóaⁿ bô hàu chó͘-sian?
|
3、Lín基督教徒án-chóaⁿ無孝祖先？ |
|
Góa ìn: Sī! Ki-tok-kàu sī kà sêng-si̍t!!! Chāi-seⁿ tio̍h choa̍t-tùi iú-hàu hōng-iōng: Chhin-chhiūⁿ Ki-tok tī si̍p-jī-kè-téng beh lîm-chiong ê sî, ū chiong i ê lāu-bó Má-lī-a kau-tài i só͘ thiàⁿ ê ha̍k-seng Iok-hān hū-chek hōng-iōng kàu 60 hòe 12 nî kú pia̍t-sè liáu-āu Iok-hān chiah chhut-gōa thoân-tō.
|
我應：「是！基督教是教誠實！！！在生著絕對有孝奉用：親像基督tī十字架頂beh臨終ê時，有將伊ê老母瑪莉亞交代伊所疼ê學生約翰負責奉養，到60歲12年久別世了後，約翰才出外傳道。」 |
|
Nā lūn sí-āu, Ki-tok-kàu-tô͘ sī siūⁿ chè-sū miâ “chè-chó͘”, kî-si̍t sī “hàu ka-tī ê pak-tó.” Chit-khoán ké-chò, Ki-tok-kàu sī khòaⁿ chò tōa-chōe; só͘-í sī ài sêng-si̍t chiàu pē-bó chó͘-kong chāi-seⁿ só͘ ài, só͘ kà-sī lâi si̍t-hêng, thang êng-hián chêng-tāi,kap heng-ōng hō͘-è.
|
若論死--後，基督教徒是想祭祀名「祭祖」，其實是「孝家己ê腹肚。」這款假做，基督教是看做大罪；所以是ài誠實照父母祖公在生所ài,所教示來實行，thang榮顯前代，kap興旺後裔。 |
|
處堤 kóng, “Lí í-keng gián-kiù kàu án-ne, tio̍h koh khì ha̍k-si̍p chò thoân-tō!”
|
處堤講：「你已經研究到án-ne,著koh去學習做傳道！」 |
|
Góa ìn kóng, Bô tek-khak! Chhin-chhiūⁿ jîn-bîn eng-kai bat hoat-lu̍t, m̄-sī bat hoat-lu̍t, chiū tio̍h khì chò kéng-chhat!”
|
我應講：「無的確！親像人民應該bat法律，m̄是bat法律，就著去做警察！」 |
|
處堤 kóng, “Ū iáⁿ! Chóng-sī nā bô lâng thoân, lí thái ū thang thiaⁿ-tio̍h!”
|
處堤講：「有影！總是若無人傳，你thái有thang聽著！」 |
|
Āu-lâi góa 22 hòe teh tha̍k Sîn-ha̍k ê sî, i ū siá-phoe kiò góa nā khiàm ha̍k-hùi ê sî tio̍h kā i kóng, i beh kià hō͘--góa; góa kap bó͘-kiáⁿ ta̍k-pái khì kàu i ê só͘-chāi, choân-ke lāu-chíⁿ hoaⁿ-hí hoan-gêng: ná chhiūⁿ “Thiⁿ poa̍h--lo̍h goe̍h!” Kúi-cha̍p-nî kú, kap pêng-iú hân-tâm ê sî, ta̍uh-ta̍uh teh giân-khí góa ê tāi-chì!!
|
後來我22歲teh讀神學ê時，伊有寫批叫我若欠學費ê時著kā伊講：伊beh寄hō͘--我；我kap某子逐擺去到伊ê所在，全家老嫩歡喜歡迎：那像「天poa̍h--落月！」幾十年久，kap朋友閒談ê時，ta̍uh-ta̍uh teh言起我ê代誌！！ |
|
Tī chit ê 23 nî kú, góa ê ‘Chū-iû Thoân-tō!’ iā sī Chú ēng chit ê ap-pek Ki-tok-tô͘ ê 處堤, sī tī Phêⁿ-ô͘ kap Bí-kok Ka-chiu chò hôe-siūⁿ--ê ê tiūⁿ-lâng ê Tó-tiân Sûn-cha, kā góa tàu kha-chhiú só͘-hùi--ê !!!
|
Tī這個23年久，我ê『自由傳道！』也是主用這個壓迫基督徒ê處堤，是tī澎湖kap美國加州做和尚--ê ê丈人ê島田巡查，kā我鬥腳手所--誨-ê!！！ |
|
Góa Choh-sit
|
我作穡 |
|
Góa 19 hòe ê sî, Chú an-pâi 7 hun chhân hō͘ góa choh. Hit ê chhân sī tī chhân-iûⁿ ê tiong-ng, lī sì-bīn ê chng-siā lóng chin hn̄g; chhân-piⁿ ū chi̍t-tè khui-khoah, koân-thiàu, chheⁿ-chhùi, chheng-chēng ê chháu-po͘. Góa 6 ji̍t kan, tī hia choh-sit; bô-lūn lê-chhân, so-chháu, phòa-chúi ê sî; chū-iû gîm-si kap sim-lāi kî-tó; ná chhin-chhiūⁿ A-tong tòa tī Ai-tiân. Chin hoaⁿ-hí!
|
我19歲ê時，主安排7分田hō͘我作。Hit個田是tī田洋ê中央，離四面ê庄社攏真遠；田邊有一塊開闊、高跳、青翠、清靜ê草埔。我6日間，tī hia作穡；無論犁田、so草、破水ê時；自由吟詩kap心內祈禱；那親像亞當tòa tī伊甸。真歡喜！ |
|
Tiong-tàu tòa tī nâ-tâu kha ìm-ńg ê só͘-chāi hioh-khùn, tha̍k Chin-keng Chiàⁿ-chhàm; lâi kap Chú í-ki̍p sù-tô͘, kap le̍k-tāi sian-ti sèng-tô͘ kau-thong: ná chhin-chhiūⁿ Chú kap ha̍k-seng tī Hek-bûn soaⁿ-téng ê chêng-kéng. Chin khoài-lo̍k!
|
中晝tòa tī林投腳蔭影ê所在歇睏，讀真經正懺；來kap主以及使徒，kap歷代先知聖徒溝通：那親像主kap學生tī黑門山頂ê情境。真快樂！ |
|
Àm ê sî, tńg-khì chhù--n̍i̍h chia̍h-pá, sé-kha liáu, kap lāu-bó lé-pài chheng-chhó, chiū tha̍k-chheh; khah siông tha̍k kàu 3 keⁿ, mê-pòaⁿ, lāu-bó khùn kúi-nā chhéⁿ, kiò kúi-nā piàn; góa tosī kap chheh pun bē lī. Chin sim-sek!
|
暗--ê時，轉去厝--n̍i̍h食飽，洗腳了，kap老母禮拜清楚，就讀冊；較常讀到3更，暝半，老母睏幾若醒，叫幾若遍；我都是kap冊分bē離。真心適！ |
|
Chú-ji̍t chá-chá chia̍h-pá, chiū khì 5 lí lō͘ hn̄g ê Chúi-bóe lé-pài-tn̂g, kà lâng tha̍k jī-bó kap gîm-si. Chi̍t-nî 52 lé-pài lóng choan-siú; bô chò-kang, bô ak-chhài, bô sûn chhân-chúi. Sim chin chheng!
|
主日早早食飽，就去5里路遠ê水尾禮拜堂，教人讀字母kap吟詩。一年52禮拜攏專守；無做工、無沃菜、無巡田水。心真清！ |
|
Ji̍t--sî beh khì káng-piⁿ khioh-chhâ, á-sī àm-sî beh khì kiò kang, kap mî-sî beh khì pàng chhân-chúi ê sî; lóng chio chhù-piⁿ ti-kí ê pêng-iú chò phōaⁿ; kiaⁿ-liáu chhin-chhiūⁿ Hā-oa, ko͘-toaⁿ khì tú-tio̍h chôa ê gûi-hiám!
|
日--時beh去港邊拾柴，抑是暗--時beh去叫工，kap暝--時beh去放田水ê時；攏招厝邊知己ê朋友做伴；驚了親像夏娃，孤單去tú著蛇ê危險！ |
|
Chhân khí-lo̍h tang ê sî, tú-tio̍h lo̍h kú-tn̂g hō͘, sim-koaⁿsiūⁿ chhài bé--ê, bí tia̍h--ê, chîⁿ chioh--ê, nā hō͘ lâng chia̍h hō͘-pn̄g--khì chiū hāi! Thàu-chá khì beh kiò-lâng chia̍h-pn̄g ê sî,thiⁿ chheng, chheⁿ bêng. Kai-chài!
|
田起落冬ê時，tú著落久長雨，心肝想菜買--ê,米tia̍h--ê,錢借--ê,若hō͘人食雨飯--去就害！透早去beh叫人食飯ê時，天清、星明。佳哉！ |
|
Bóa-tang chháu hoan-liáu, lâng êng, ka-têng bô só͘-hùi; chiū kiû Chú khui-lō͘ siúⁿ-sù. Gê-mn̂g liâm-piⁿ lâi teh kiò góa khì chò siáu-sú; kóng in só͘ chhiàⁿ ê lâng, chia̍h-pá pha-pha- cháu, put-sî kiò bô lâng; koh sì-kè beh kā lâng sia-mi̍h; khò gê-mn̂g-sè, téng-ē beh kap lâng oan-ke, bē ēng--tit. Kiò góa tio̍h poah-khì tàu kha-chhiú; góa kóng, Bē ēng--tit! Góa tòa gê-mn̂g, lé-pài-ji̍t bô thang choan-siú! Gê-mn̂g ê lâng kóng, Bô iàu-kín! Lé-pài-ji̍t chiah hō͘ lí lóng hioh-khùn!
|
Bóa冬草翻了，人閒，家庭無所費；就求主開路賞賜。衙門liâm-piⁿ來teh叫我去做少使；講in所倩ê人，食飽pha-pha走，不時叫無人；koh四界beh kā人賒物；靠衙門勢，頂下beh kap人冤家，bē--用-tit。叫我著poah去鬥腳手；我講：「Bē--用-tit！我tòa衙門，禮拜日無thang專守！」衙門ê人講：「無要緊！禮拜日chiah hō͘你攏歇睏！」 |
|
Āu-lâi góa koh khì tòa gê-mn̂g, Chú-ji̍t chá-khí, thâu-ke bōe khí-chhn̂g, thâu-ke-niû chiū seng thiⁿ chhài hō͘--góa, kiò góa seng chia̍h thang khì lé-pài. Beh àm, lé-pài tńg-lâi, thâu-ke-niû kóng, E̍k-tháng-chúi hiâⁿ sio lah, kín khì sé-sé thang chia̍h-pn̄g! Àm-sî thâu-ke siông-siông hó-ì kiò góa kóng, Tek-ku chiú sio-sio lim chi̍t-chhùi ah!
|
後來我koh去tòa衙門，主日早起，頭家bōe起床，頭家娘就先添菜hō͘--我，叫我先食thang去禮拜。Beh暗，禮拜轉來，頭家娘講：「浴桶水hiâⁿ燒--lah，緊去洗洗thang食飯！」暗時頭家常常好意叫我講：「竹居酒燒燒lim一嘴--ah！」 |
|
Tùi án-ne Chú-ji̍t m̄-bián chò pó-kah kang, ū thang siú lé-pài, ū pn̄g thang chia̍h, ū chîⁿ thang the̍h!
|
Tùi án-ne主日m̄免做保甲工，有thang守禮拜，有飯thang食，有錢thang提！ |
|
Kàu siu-tang liáu, chi̍t ê sèⁿ Lí ê chhù-piⁿ, put-pêng kóng, In ang-bó͘ lóng siàu-liân ióng-kiāⁿ, kui-nî chò kàu bô mê bô ji̍t; iā góa sī gín-ná, lāu-bó gō͘-la̍k-cha̍p hòe, chit-nî koh ke thêng 52 lé-pài-ji̍t; iā só͘ thàn ê chhek-á kap han-chî, tāi-ke chha-put-to pêⁿ chē! In chin m̄-ta̍t!! Góa ìn kóng, He sī Siōng-tè in-tián siúⁿ-sù--ê !!!
|
到收冬了，一個姓李--ê厝邊，不平講：「In翁某攏少年勇健，歸年做到無暝無日；也我是囡仔，老母五六十歲，這年koh加停52禮拜日；也所趁ê粟--仔kap蕃薯，大家差不多平濟！In真m̄值！！」我應講：「He是上上帝恩典賞賜--ê!！！」 |
|
Lé-pài-ji̍t Hioh-khùn Ū Thàn-chîⁿ
|
禮拜日歇睏有趁錢 |
|
Chá-nî Bí-kok lâm-pak ê ūn-poaⁿ, lóng sī óa-khò bé-chhia teh kau-thong.
|
早年美國南北ê運搬，攏是倚靠馬車teh交通。 |
|
Ū chi̍t ê sái bé-chhia--ê kiò chò Tâm, i chi̍t-pái tī lé-pài-ji̍t tú-tio̍h pak-tó͘ thiàⁿ chin siong-tiōng. Tùi án-ne hit ji̍t chiū thêng-khùn bô kiâⁿ. Kàu pài-it pēⁿ hó, chiū koh khí kiâⁿ. Pài-la̍k chiū jiok-tio̍h i hiah ê lé-pài-ji̍t bô hioh-khùn ê sái bé-chhia pêng-iú. I kî-koài, chiū mn̄g i ê phōaⁿ kóng, Lín tī lō͘-tiong ū hioh-khùn chi̍t-ji̍t bô? In kóng, Bô! Goán ta̍k-ji̍t mal7ong chiàu-siông teh kiâⁿ!
|
有一個駛馬車--ê叫做譚，伊一擺tī禮拜日tú著腹肚疼真siong重。Tùi án-ne hit日就停睏無行。到拜一病好，就koh起行。拜六就jiok著伊hiah ê禮拜日無歇睏ê駛馬車朋友，伊奇怪，就問伊ê伴講：「Lín tī路中有歇睏一日無？」In講：「無！阮逐日mā攏照常teh行！」 |
|
Kàu koh kàu ê lé-pài-ji̍t, chit ê sái bé-chhia Tâm--à chiū koh chiong ka-tī só͘ sái ê bé-chhia thêng-khùn; pài-it koh khí-kiâⁿ, kàu pài-la̍k mê, koh jiok-tio̍h in hiah ê lé-pài-ji̍t bô hioh-khùn ê bé-chhia-tūi.
|
到koh到ê禮拜日，這個駛馬車譚仔就koh將家己所駛ê馬車停睏；拜一koh起行，到拜六暝，koh jiok著in hiah ê禮拜日無歇睏ê馬車隊。 |
|
Tùi án-ni, chit ê Tâm--à, chiū koat-sim lé-pài-ji̍t beh lóng hioh-khùn !!! Hit sî khí, in lâng khah cheng-eng ióng-kiāⁿ! Bé khah oa̍h-tāng gâu kiâⁿ!! Chhia-āu bián koh tòa bé thè-ōaⁿ!! Iā bô koh sái-sí bé !!!
|
Tùi án-ni,這個譚仔，就決心禮拜日beh攏歇睏！！！Hit時起，in人較精英勇健！馬較活動gâu行！！車後免koh tòa馬替換！！也無koh駛死馬！！！ |
|
Tâm--à keng-giām tio̍h lé-pài-ji̍t hioh-khùn sī tōa thàn-chîⁿ! Āu-lâi lé-pài-ji̍t, lâng beh khah chē chîⁿ chhiàⁿ--i, i to bô ài thàn!! I kóng, Lé-pài-ji̍t chò kang sī sit-pún !!!
|
譚仔經驗著禮拜日歇睏是大趁錢！後來禮拜日，人beh較濟錢倩--伊，伊都無ài趁！！伊講：「禮拜日做工是失本！！！」 |
