68 Hôe-ek-lio̍k_02
|
68回憶錄_02 |
| Liāu Tit |
廖得 |
|
Góa O̍h Khiā Tâi
|
我學企台 |
|
Tī chiong-hòa koān-chêng-kháu kap chhī-tiûⁿ, á-sī chng--n̍i̍h ê tiàm-á-thâu kap chhiū-kha, góa kóng tāi-seng, sī kúi-hun cheng-kú; tńg-lâi pún só͘-chāi, Jī-lūn-á Hok-im-tn̂g ê hōe-iú, kiò góa Chú-ji̍t tio̍h chhōa lé-pài kóng tō-lí; góa kóng, góa 13 hòe gín-ná, thái-ē khiā tâi? In kóng, Lán chia sī ji̍p-kàu-hōe ê lâng teh lûn--ê, iā lí í-keng ji̍p kàu-hōe; só͘-í tio̍h kap lâng lûn chiah ē ēng--tit! Góa chiū kéng Si kap Má-thài 20 chiuⁿ, í-ki̍p tê-ba̍k: “Chhiàⁿ kang ji̍p phû-tô-hn̂g;” chóng-sī chi̍t-ē chiūⁿ tâi, thâu-khak gông-liáu-liáu, lóng loān-khì, m̄ chai beh kóng sím-mi̍h? Tē jī pái khí chiū chū-chāi!
|
Tī彰化縣前口kap市場，或是庄--n̍i̍h ê店仔頭kap樹腳，我講代先，是幾分鐘久；轉來本所在，二崙仔福音堂ê會友，叫我主日著chhōa禮拜講道理；我講：「我13歲囡仔，thái會企台？」In講：「咱chia是入教會ê人teh輪--ê,也你已經入教會；所以著kap人輪chiah會用--tit！」我就揀詩kap馬太20章，以及題目：「倩工入葡萄園；」總是一下上台，頭殼gông了了，攏亂--去，m̄知beh講甚mi̍h？第二擺起就自在！ |
|
Góa Pài--Tio̍h Hó Sian-Seⁿ
|
我拜著好先生 |
|
Góa 14 hòe ê nî-thâu, Kàu-sū-hōe phài chi̍t-ê tha̍k 3 nî liáu ê Lí Chiong Tōa-o̍h ha̍k-seng khì Chúi-bóe Hok-im-tn̂g kà Sió-o̍h: goe̍h-hōng 6 kho͘, sī tī Sió-thian-tông Sèng-jîn Thoân-tō, N̂g Chok-pang sian-siⁿ só͘ kà ê Sió-o̍h tha̍k kòe--ê. Sui-jiân sī 24 hòe ê chheng-liân, lâng sī chin ló-sêng khîn-khiām, m̄-bat thiaⁿ--tio̍h i chi̍t-kù ê hì-hiauh sit-giân! Chheh chin gâu kà! tō-lí chin gâu kóng! I tī Tōa-o̍h ê sêng-chek, sī iu-téng-seng, thâu-jī-miâ.
|
我14歲ê年頭，教士會派一個讀3年了ê李Chiong大學學生去水尾福音堂教小學：月俸6箍，是tī小天堂聖人傳道，黃Chok-pang先生所教ê小學讀過--ê。雖然是24歲ê青年，人是真老成勤儉，m̄-bat聽著伊一句ê戲hiauh失言！冊真gâu教！道理真gâu講！伊tī大學ê成績，是優等生，頭二名。 |
|
Mûi bo̍k-su chān góa kap í-gōa 5 ê tông-chhong kiōng 6 lâng kap i tha̍k. Sian-seⁿ chhut-la̍t kà, goán iā chīn-la̍t tha̍k; bô lūn khòaⁿ-liām, oa̍t-liām sī chhin-chhiūⁿ hui-hêng-ki teh poe. Chin sim-sek!
|
梅牧師贊我kap以外5個同窗共6人kap伊讀。先生出力教，阮也盡力讀；無論看唸，閱唸是親像飛行機teh飛。真心適！ |
|
Sian-seⁿ kap ha̍k-seng kiōng 7 lâng, tâng chē chi̍t-tè pat-sian-toh, kà kap tha̍k; chi̍t-nî kú, sian-seⁿ tùi ha̍k-seng, m̄-bat phah, m̄-bat mē, iā m̄-bat gîn; ha̍k-seng nā ū chhò, sian-seⁿ chí-ū ēng khòaⁿ, ha̍k-seng chiū chin kiaⁿ!
|
先生kap學生共7人，同坐一塊八仙桌，教kap讀；一年久，先生tùi學生，m̄-bat扑，m̄-bat罵，也m̄-bat gîn;學生若有錯，先生只有用看，學生就真驚！ |
|
Góa Ê Chì-khì Chhì-giām
|
我ê志氣試驗 |
|
Pè Ka-tang-á Tông-hōe ū chhut chi̍t-ê chin châi-tiāu, tōa kong-lô ê siū bián-chit ê Hàn-ha̍k-ka Thoân-tō, i ū tù chē-chē khoán chin chhut-miâ ê koa, i ū khì Phêⁿ-ô͘ thoân-tō. Iā siū kep hài khì Āu-soaⁿ: Chheng-tiâu thâi-su ê sî, i tī hia kap hōe-iú chhàng soaⁿ, bi̍h tī nge̍h-lāi kúi-nā goe̍h-ji̍t kú, suh tek-á phut-tn̄g lâu-chhut ê chúi kòe-ji̍t. I chò kui-pún ê koa teh kóng hit sîe chhám-kéng; thâu-chat, “Āu-soaⁿ ê lō͘ chin pháiⁿ kiâⁿ, Cha̍p-ê Thoân-tō káu-ê kiaⁿ; Góa khò Siōng-tè ê pó-hō͘, Chiah ē laek5au kùi Pêⁿ-po͘ !!!”
|
敝佳冬仔堂會有出一個真才調，大功勞ê受免職ê漢學家傳道，伊有著濟濟款真出名ê歌，伊有去澎湖傳道。也受加派去後山：清朝thâi輸ê時，伊tī hia kap會友藏山，bi̍h tī狹內幾若月日久，suh竹--仔phut斷流出ê水過日。伊做歸本ê歌teh講hit時ê慘境；頭節，「後山ê路真歹行，十個傳道九個驚；我靠上帝ê保護，才會來到貴平埔！！！」 |
|
Liáu-āu phài tńg-lâi Táu-la̍k kàu-hōe, tī hia ū pō͘-peng-iâⁿ ê chhìn-pn̄g thang khioh, ka-cho̍k chiâⁿ cha̍p lâng, tit-tio̍h khah ē tàng kòe-ji̍t. Bô phah-sǹg Kàu-sū-hōe hut-jiân koh phoe kàu, beh kā i ōaⁿ khì Siā-thâu-lūn-á. I chìn-thè lióng-lân! bó͘-kiáⁿ chò-hóe khì, oh seⁿ-oa̍h! bô chò-hóe khì, ta̍k lé-pài nā beh óng-óng lâi-lâi, Lô-chúi khe-po͘ iū chhiâng-chāi teh chhiúⁿ-lâng, chin gûi-hiám! Kàu-sū-hōe ê phoe, chài-saⁿ ti̍t-ti̍t pek. I siūⁿ kóng, koàn-lē khì Phêⁿ-ô͘, chiū bô khì Āu-soaⁿ; khì Āu-soaⁿ chiū bô khì Phêⁿ-ô͘: taⁿ 2 ūi lóng khì chhám--kòe; chài-saⁿ khì kiû khoan-hān, to kiû bô chêng; só͘-í chòe-āu chiū siá phoe kóng,“Lín bô góa, bô iàu-kín! Góa ê bó͘-kiáⁿ, bô góa bē ēng--tit !!!” Kàu-sū-hōe chiū hôe phoe kā i kóng, “Goán m̄ chhiàⁿ--lí !!!” Chūan-ne Thoân-tō bián-chit.
|
了後派轉來斗六教會，tī hia有步兵營ê凊飯thang拾，家族成十人，得著較會當過日。無打算教士會忽然koh批到，beh kā伊換去社頭崙仔。伊進退兩難！某子做伙去，難生活！無做伙去，逐禮拜若beh往往來來，濁水溪埔又常在teh搶人，真危險！教士會ê批，再三直直迫。伊想講，慣例去澎湖，就無去後山；去後山就無去澎湖：今2位攏去慘--過；再三去求寬限，都求無情；所以最後就寫批講：「Lín無我，無要緊！我ê某子，無我bē--用-tit！！！」教士會就回批kā伊講：「阮m̄倩--你！！！」自án-ne傳道免職。 |
|
I tú-tio̍h “Iú-kong bô siúⁿ, phah-phòa tio̍h pôe” ê thāi-gū, kap siū-tio̍h “Chioh-to khiā-bôa, chioh-gû tham-kòa” ê bô thé-thiap, í-ki̍p “Nōa-thô͘ chhim-ku̍t” ê khi-hū. Sim-koaⁿ kek kàu cha̍t thóng-thóng, ū ōe bô tàng kóng; só͘-í kìⁿ-nā i kap góa chò-hóe, bô-lūn êng-ōe káng-tō, lóng thiaⁿ-tio̍h i teh kóng i tùi Se-kàu-sū só͘ siū ê ap-pek, jīm-chit-chiá ê khek-po̍k, hōe-iú ê bô lé: Sèng-keng ta̍k-pái tha̍k Sù-tô͘ 7 chiuⁿ. Tê-ba̍k lóng kóng “Hó-lâng siū hām-hāi.”
|
伊tú著「有功無賞，扑破著賠」ê待遇，kap受著「石刀企磨，石牛貪掛」ê無體貼，以及「爛塗深掘」ê欺負。心肝激夠cha̍t統統，有話無當講；所以見若伊kap我做伙，無論閒話講道，攏聽著伊teh講伊tùi西教士所受ê壓迫，任職者ê刻薄，會友ê無禮：聖經逐擺讀使徒7章。題目攏講「好人受陷害。」 |
|
Góa 14 hòe nî-thâu thiaⁿ--tio̍h i teh kóng, sim-lāi siūⁿ--tio̍h Kiù-chú chhut-sì tī Bé-tiâu! Thoân-tō ê sî, ji̍t bô chia̍h, mê bô khùn!! Chòe-āu iáu-siū, ko͘-khu̍t bô-hó-sí!!! Iā Sù-tô͘ Pó-lô ê thoân-tō: Sī siū phah! siū koaiⁿ!! siū iau-kôaⁿ!!! Chòe-āu kóng hō͘ lâng thâi-thâu. Nā-sī Tâi-oân Thoân-tō ê kan-khó͘, bān-hūn sī bô in chi̍t-hūn!!! Nā lūn goán ê ka-têng, tùi tī sè-kan ta̍k khoán ê kan-khó͘, khah chē lóng ū thoàn-liān kòe. Koh góa ê lāu-bó ê iúⁿ-pē 4 pâng-thâu, lóng bô lâng! Góa ê lāu-pē 4 hiaⁿ-tī, iā chí-ū chhun góa chi̍t-lâng. Tng góa 10 hòe khì lé-pài ê sî, góa ê lāu-bó chiū hoat chhùi-kháu-goān, kóng beh hō͘ góa chò Thoân-tō liáu, kan-khó͘ khòaⁿ-oa̍h taⁿ sī bô būn-tê. Siat-sú góa nā ē tòe Chú lâi siū-khó͘, sī chin êng-kng! Siat-sú nā ē ūi-tio̍h Chú lâi sí, sī koh khah hok-khì!! Phah-sǹg góa nā bô hō͘ Chú kiù, káⁿ í-keng chhám-sí liáu !!!
|
我14歲年頭聽著伊teh講，心內想--著救主出世tī馬槽！傳道ê時，日無食，暝無睏！！最後夭壽，孤倔無好死！！！也使徒保羅ê傳道：是受扑！受關！！受枵寒！！！最後講hō͘人thâi頭。若是台灣傳道ê艱苦，萬分是無in一份！！！若論阮ê家庭，tùi tī世間逐款ê艱苦，較濟攏有鍛練過。Koh我ê老母ê養父4房頭，攏無人！我ê老父4兄弟，也只有chhun我一人。當我10歲去禮拜ê時，我ê老母就發嘴口願，講beh hō͘我做傳道了，艱苦快活今是無問題。設使我若會tòe主來受苦，是真榮光！設使若會為著主來死，是koh較福氣！！扑算我若無hō͘主救，káⁿ已經慘死了！！！ |
|
Khí-thâu thiaⁿ liáu sìn-sim bô iô-tāng, thiaⁿ kàu nî-bóe, sim-koaⁿ sòa siūⁿ kóng, Ū chò Thoân-tō hó! Nā bô, chò Tng chit--ê iā sio-siāng chò Chú ê kang !!! Chū án-ni sim-chì piàn-hòa.
|
起頭聽了信心無搖動，聽到年尾，心肝續想講：有做傳道好！若--無，做當職--ê也相像做主ê工！！！自án-ni心志變化。 |
|
Tī Sin-le̍k 12 goe̍h, Mûi bo̍k-su kàu Ka-tang-á sûn kàu-hōe ê sî, sòa mn̄g thok teh hō͘ góa the̍h ha̍k-hùi ê tông-chek chip-sū khòaⁿ chān góa tha̍k-chheh án-chóaⁿ? Pè tông-chek ìn i kóng, Bô lō͘-ēng!
|
Tī新曆12月，梅牧師到佳冬仔巡教會ê時，續問託teh hō͘我提學費ê堂叔執事看贊我讀冊án-chóaⁿ？敝堂叔應伊講：「無路用！」 |
|
Liáu-āu Chúi-bóe Kàu-hōe ê Lāu-ông chek, kah góa tio̍h kín-kín khì Chiong-hòa chhōe Mûi bo̍k-su; góa kóng, Thèng-hāu bóe-gê liáu, sió-o̍h hioh-khùn chiah khì; i kóng, Bē ēng-tit! Tio̍h kín-kín khì!! Ū iàu-kín tāi-chì !!! Góa chiū thiaⁿ i ê chhùi, khì Chiong-hòa chhōe Mûi bo̍k-su. I tī thiaⁿ--n̍i̍h teh siá-jī, khòaⁿ--tio̍h góa kàu, gông-ngia̍h mn̄g kóng, O͘h-ah kiám hioh-khùn ah? Góa kóng, Bōe! I kóng, Bōe hioh-khùn, lí án-chóaⁿ lâi? Góa kóng, Lāu-ông chek kiò góa lâi! Góa kā i kóng, Pàng-o̍h chiah lâi! I kóng, Bē ēng-tit!! Ū iàu-kín tāi-chì, tio̍h kín-kín lâi chhōe--lí!!! Mûi bo̍k-su kóng, Lí bô ài tha̍k-chheh ho͘hN? Góa kóng, Ài! Goán sian-seⁿ tńg-khì Hái-kîⁿ-chhù, tú--tio̍h tōa-chúi, bē tàng kòe Lô-chúi-khe, góa sui-jiân lo̍h-hō͘ bô chhâ thang khioh, bô chia̍h-pn̄g, góa iā sī chi̍t-lâng tòa tī pài-tn̂g teh tha̍k!!! Mûi bo̍k-su kóng, Lí ài koh tha̍k chhì-khòaⁿ bô? Góa kóng, Chhut-chāi Siōng-tè ê chí-ì !!!
|
了後水尾教會ê老王叔，kah我著緊緊去彰化chhōe梅牧師；我講：聽候尾牙了，小學歇睏才去；伊講：「Bē--用-tit！著緊緊去！！有要緊代誌！！！」我就聽伊ê嘴，去彰化chhōe梅牧師。伊tī廳--n̍i̍h teh寫字，看著我到，gông-ngia̍h問講：「O͘h-ah kiám歇睏ah？」我講：「Bōe!」伊講：「Bōe 歇睏，你án-chóaⁿ來？」我講：「老王叔叫我來！」我kā伊講。「放學chiah來！」伊講。「Bē--用-tit！！有要緊代誌，著緊緊來chhōe--你！！！」梅牧師講：「你無ài讀冊ho͘hN？」我講：「Ài!阮先生轉去海墘厝，tú--著大水，bē 當過濁水溪，我雖然落雨無柴thang拾，無食飯，我也是一人tòa tī拜堂teh讀！！！」梅牧師講：「你ài koh讀試看無？」我講：「出在上帝ê旨意！！！」 |
|
Liáu-āu tāi-ke tiām-tiām, góa khiā-khiā--teh, chiū lī-khui Mûi bo̍k-su tńg-kàu Chúi-bóe sió-o̍h. Chi̍t-ê lâng kiâⁿ kòe Sai-lê, Pó-táu, 2 tiâu tōa-khe, óng-hôe kiâⁿ kòe kôaⁿ-chhìn ê 12 phò͘-lō͘.
|
了後大家恬恬，我企企--teh，就離開梅牧師轉到水尾小學。一個人行過西螺、寶斗，2條大溪，往回行過寒凊ê 12舖路。 |
|
Mûi bo̍k-su beh chān góa tha̍k 10 nî kú ê chheh, chò chi̍t-nî tha̍k; it-seng ê ha̍k-hùi, tit--tio̍h i chān góa cha̍p-gōa kho͘.
|
梅牧師beh贊我讀10年久ê冊，做一年讀；一生ê學費，得--著伊贊我10外箍。 |
|
Tùi chit-tia̍p khí, Siōng-tè ka-kī kā góa kàu-io̍k !!!
|
Tùi chit-tia̍p起，上帝家己kā我教育！！！ |
|
Lōng-ká Sêng-chin
|
弄假成真 |
|
Tī chêng-nî ū chi̍t-tīn ê Se-kàu-sū kàu Tâi-lâm, chhiáⁿ lâng káng-ián Mûi bo̍k-su ê Thoân-tō-hoat, ài chai i heng-khí Kàu-hōe ê pì-koat.
|
Tī前年有一tīn ê西教士到台南，請人講演梅牧師ê傳道法，ài知伊興起教會ê祕訣。 |
|
Mûi bo̍k-su i ê heng-khí Kàu-hōe, sī tùi i sī sin ióng, thaug5au, sim hó, oân-choân ê lâng! I “sek sî-bū,” i “ti chìn-thè,” i “Sìn hó, ǹg-bāng lâng ē hó!” I só͘ chò--ê, chiàu lâng khòaⁿ, sī chin lōng-hiám; chóng-sī i sī teh “Lōng-ká sêng-chin!”
|
梅牧師伊ê興起教會，是tùi伊是身勇、頭gâu、心好，完全ê人！伊「識時務，」伊「知進退，」伊「信好，向望人會好！」伊所做--ê,照人看，是真弄險；總是伊是teh「弄假成真！」 |
|
1. I beh khì tó-ūi siat-kàu, hia bô lâng sìn, tio̍h ti̍t-ti̍t thoân kàu ū lâng sìn; nā ū saⁿ kúi hō͘ sìn, i chiū chiong “Thian-kok ê só-sî” kau-tài--in: Tîm-lûn tit-kiù, lóng sī beh hō͘ hit saⁿ kúi hō͘ hū-chek!
|
1、伊beh去tó位設教，hia無人信，著直直傳到有人信；若有三幾戶信，伊就將「天國ê鎖匙」交代--in:沈淪得救，攏是beh hō͘ hit三幾戶負責！ |
|
2. Nā khòaⁿ--tio̍h hó khí pài-tn̂g ê tiōng-tē, chek-sî ēng su-hùi bé; bián hōe-gī, bián khó-lū.
|
2、若看著好起拜堂ê重地，即時用私費買；免會議、免考慮。 |
|
3. Nā khòaⁿ--tio̍h lâng teh kan-khó͘, chek-sî thè Chú lâi kái-koat hit ê sū; Tú--tio̍h i, sī chhin-chhiūⁿ tú--tio̍h Chú: “Oa̍h Iâ-so͘”
|
3、若看著人teh艱苦，即時替主來解決hit個事；Tú著伊，是親像tú著主：「活耶穌」 |
|
4. I iā siat-li̍p chē-chē hit hō tē kúi ê î-thài-thài chò chip-sū.
|
4、伊也設立濟濟hit號第幾個姨太太做執事。 |
|
5. I iā siat-li̍p bōe kiat-hun ê 19 hòe gín-ná chò Chiong-hòa Tiúⁿ-ló: Niû Siù-tek bo̍k-su ê lāu-pē, Niû Tîm Thoân-tō.
|
5、伊也設立未結婚ê 19歲囡仔做彰化長老：梁秀德牧師ê老父，梁沈傳道。 |
|
6. I iā kó͘-bú Tâi-oân lâng chò Bo̍k-su: Ēng kang, ēng chîⁿ, ài-hō͘ oān-chō͘.
|
6、伊也鼓舞台灣人做牧師：用工、用錢、愛護援助。 |
|
7. I iā kó͘-bú i ê khu-he̍k lāi (Tāi-kah khe kàu Hó͘-bóe khe), ê kàu-hōe to̍k-li̍p: Lâm-hū ló-iù, hù-kùi pîn chiān; múi-lâng ta̍k goe̍h-ji̍t chì-chió tùi hiàn 5 chiam khí, kiò-chò Pó͘-chō͘-hōe.
|
7、伊也鼓舞伊ê區域內（大甲溪到虎尾溪），ê教會獨立：男婦老幼，富貴貧賤；每人逐月日至少tùi獻5 chiam起，叫做補助會。 |
|
Góa Tha̍k-chheh, Kap Khioh Be̍h-seh
|
我讀冊Kap拾麥屑 |
|
Góa 15 hòe ê sî, tōa-o̍h koh chi̍t-ê tha̍k 3 liân liáu eha?k5-seng, kiò chò Lô͘ Chhàn sian-seⁿ, khì Chúi-bóe kà sió-o̍h.
|
我15歲ê時，大學koh派一個讀3年了ê學生，叫做羅燦先生，去水尾教小學。 |
|
Hit nî ê ha̍k-seng khah-chē; góa koh kiâⁿ kū-lō͘, khaiⁿ tî-thâu-nâ-á khioh han-chî, kap pa̍t-mi̍h chéng-chí; êng ê sî, khì tha̍k-chheh.
|
Hit年ê學生較濟；我koh行舊路，khaiⁿ鋤頭籃--仔拾蕃薯，kap別物種子；閒ê時，去讀冊。 |
|
Góa Chò Tiàm-oân
|
我做店員 |
|
15 hòe nî-bóe, Iû-chhia Khu-tiúⁿ chhiàⁿ góa kap i tòa seng-lí-tiàm, Chú-ji̍t hō͘ góa khì Chúi-bóe lé-pài, chia̍h--i chi̍t goe̍h-ji̍t kho͘-pòaⁿ gîn. Thàu-chá khí-lâi sàu-tē taⁿ-chúi, ji̍t--sî chhut-chng phah-chhek kap kò͘-tiàm, pòaⁿ-mê koaiⁿ tiàm-mn̂g khùn. Ū sî-chūn thâu-chhiú ê tiàm-oân bô tī-teh, tio̍h the̍h thè-sin pe̍h-hó͘ kap kim-hiuⁿ chóa-chek bē--lâng, chin m̄ koàn-sì; kàu chi̍t-pái tī chhia-téng teh thoa chhek-pau ê sî, hō͘ gû chhoah siak tī tiâⁿ--n̍i̍h, ka-chiah-kut hām-chhàm, chiū sî thâu-lō͘. Hit-sî hit keng tiàm, ah-N̄g chi̍t kho͘-gîn kā lâng koah 96 lia̍p; iā sió-bē sī chi̍t-kak gîn 10 lia̍p: che kiò-chò seng-lí-hoat.
|
15歲年尾，油車區長倩我kap伊tòa生理店，主日hō͘我去水尾禮拜，食- -伊一月日箍半銀。透早起來掃地擔水，日--時出庄扑粟kap顧店，半暝關店門睏。有時陣頭手ê店員無tī-teh，著提替身白虎kap金香紙燭賣--人，真m̄慣勢；到一擺tī車頂teh拖粟包ê時，hō͘牛chhoah摔tī埕--n̍i̍h,ka-chiah骨hām-chhàm,就辭頭路。Hit時hit間店，鴨卵一箍銀kā人割96粒；也小賣是一角銀10粒：che叫做生理法。 |
|
Góa Tham-sim
|
我貪心 |
|
Ū chi̍t-ji̍t khì Lūn-pòe bé chhài, ū chi̍t-ê se̍k-sāi ê Hok-chiu lâng, ka-la̍uh chi̍t-kak gîn tī chhài-kè-á-kha, góa bô kā i kóng; kàu i bô tī hia ê sî, góa kā i khioh-lâi.
|
有一日去崙背買菜，有一個熟悉ê福州人，ka落一角銀tī菜架仔腳，我無kā伊講；到伊無tī hia ê時，我就kā伊拾來。 |
|
Lēng-ji̍t Tiuⁿ thoân-tō-niû, thok góa koh khì Lūn-pòe, kāi bé-chhài. Bé liáu, hit ê té khioh ê chi̍t-kak gîn ê gîn-tē-á kap kho͘-gōa gîn, lóng bô khì!
|
另日張傳道娘，託我koh去崙背，kā伊買菜。買了，hit個té拾個一角銀ê銀袋--仔kap箍外銀，攏無--去！ |
|
Góa Chò Siáu-sú
|
我做少使 |
|
Góa 16 hòe ê sî, hō͘ pè chhin-chhek ín-chìn khì Iû-chhia phài-chhut-só͘ chò siáu-sú kap chú-chia̍h. Chú-ji̍t hō͘ góa khì Chúi-bóe lé-pài; múi-goe̍h 2 kho͘-gîn, ū pn̄g thang-chia̍h, bô chhài thang phòe. Khí-thâu phòe kún-chúi, āu-lâi chèng ū kú-chhài ê sî, ta̍k-tǹg phòe kú-chhài-thng; tì-kàu kū-té ê hā-siau-chèng koh khí: “Iau-chhan pá-lán, chia̍h-pá kiò kan-lân!” tio̍h--tio̍h “tōa-chia̍h-pēⁿ.”
|
我16歲ê時，hō͘敝親戚引進去油車派出所做少使kap煮食。主日hō͘我去水尾禮拜；每月2箍銀，有飯thang食，無菜thang配。起頭配滾水，後--來種有韭菜ê時，逐頓配韭菜湯；致到舊底ê下消症koh起：「枵呻飽懶，食飽叫艱難！」著--著「大食病。」 |
|
Góa Poa̍h-kiáu
|
我Poa̍h-kiáu |
|
Tī chiaⁿ-goe̍h chhe-it, ūi--tio̍h gê-mn̂g bô êng, beh khì Chúi-bóe hù chheng-siā-hōe siuⁿ òaⁿ sòa bô khì; chiū tī chng tiong thit-thô. Tú-hó góa ê kū thâu-ke (khu-tiúⁿ), teh chò lián-pó hō͘ lâng teh; tāi-seng góa khòaⁿ bē-hiáu, āu-lâi ná khòaⁿ sòa bat, kìⁿ-ioh kìⁿ-tio̍h, chiū the̍h chîⁿ kā i teh, ti̍t-ti̍t iâⁿ kho͘-gōa gîn; kàu bóe; ti̍t-ti̍t su, liân gê-mn̂g kòe-nî só͘ siúⁿ--ê, iā su liáu-liáu! Gîn-tē-á bô chhun pòaⁿ chiam.
|
Tī正月初一，為著衙門無閒，beh去水尾赴青社會siuⁿ晏續無去；就tī庄中thit-thô。Tú好我ê舊頭家（區長），teh做輪寶hō͘人teh；代先我看bē曉，後來那看續bat，見臆見著，就提錢kā伊teh，直直贏箍外銀；到尾；直直輸，連衙門過年所賞--ê,也輸了了！銀袋--仔無chhun半chiam。 |
|
Góa Hóe-sio Chhù
|
我火燒厝 |
|
Ta̍k goe̍h-ji̍t tī gê-mn̂g só͘ niá 2 kho͘-gîn ê goe̍h-kip, lóng the̍h hō͘ góa ê lāu-bó chek-chū thang hō͘ góa tha̍k tiong-o̍h. Bô phah-sǹg chi̍t-ê ē-tàu, góa ê chháu-liâu-á hō͘ hóe sio-khì, iā góae 10 goe̍h-ji̍t ê goe̍h-kip 20 kho͘ gîn-phiò, iā pìⁿ-chò chóa-hu. Góa 8 hòe ê sî, tī Jī-lūn-á chò tōa-chúi, tó hiā-chhù; góa 14 hòe, tī Iû-chhia chò tōa-chúi, tó chháu-chhù; taⁿ 17 hòe, tī Chúi-bóe koh hóe-sio-liâu.
|
逐月日tī衙門所領2箍銀ê月給，攏提hō͘我ê老母積聚thang hō͘我讀中學。無打算一個e晝，我ê草寮仔hō͘火燒--去，也我ê 10月日ê月給20箍銀票，也變做紙灰。我8歲ê時，tī二崙仔做大水，倒瓦厝；我14歲，tī油車做大水，倒草厝；今17歲，tī水尾koh火燒寮。 |
|
Chêng 2 pái ê chúi-chai, nōa bô-liáu, kòng-phòa bô liáu--ê; chit pái ê hóe-sio, lóng liáu! Liân kúi-tiâu han-chî-á, iā pû kàu se̍k-se̍k! Hōe-gōa ê lâng, khòaⁿ-tio̍h--góa, chiū kóng, “Taⁿ--tio̍h Siōng-tè tio̍h!” Hōe-lāi ê lâng kóng goán ē pōe-kàu! Góa N̄g-ê tōa-chí, chi̍t-ê kè hō͘ chò pó-chèng--ê chò sim-pū, chi̍t-ê kè hō͘ chò chòng-teng ê chò hiaⁿ-só; N̄g-ūi lóng sī tōa choh-chhân ê lâng. Chi̍t-ē hóe-sio chhù, N̄g-ūi lóng tú--tio̍h ka-tengput5-hô; N̄g-ê tōa-chí lóng tńg-lâi tàu chia̍h hiah ê hóe-sio han-chî.
|
前2擺ê水災，爛無了、摃破無了--ê;這擺ê火燒，攏了！連幾條蕃薯仔，也pû到熟熟！會外ê人，看著我，就講：「今--著上帝--著！」會內ê人講阮會背教！我兩個大姊，一個嫁hō͘做保正--ê做新婦，一一個嫁hō͘做壯丁--ê做兄嫂；兩位攏是大作田ê人。一下火燒厝，兩位攏tú著家庭不和；兩個大姊攏轉來鬥食hiah ê火燒蕃薯。 |
|
Hit sî tú-hó ū kúi-nā ūi chá tián--lâng ê chó͘-kong-gia̍p, lâi beh chān khè-bóe (chīn); goán ǹg-bāng ē tit-tio̍h tām-po̍h chîⁿ, thang koh chhòng chi̍t-ê siū. Bô phah-sǹg chioh-chîⁿ khì khek ìn-á, kàu tǹg-liáu ê sî; cho̍k-chhin chhiáⁿ-chiú mn̄g lāu-tōa, khòaⁿ lâng lâi chāu khè-bóe ê chîⁿ, goán ē pun-tit bē? Lāu-tōa chia̍h soah, chiū kóng, goán khì ji̍p-kàu bē pun-tit, hó-tit in bó-á-kiáⁿ; nā bô, chiū kong-má lóng tio̍h phak káu-sái! Tùi án-ne, góa ê cho̍k-chhin chiū the̍h 2 kho͘-gîn, beh thiap góa ê lāu-bó chò khek ìn-á kap tiám-sim chîⁿ.
|
Hit時tú好有幾若位早典--人ê祖公業，來beh贊契買（盡）；阮向望會得著淡薄錢，thang koh創一個siū。無打算借錢去刻印--仔，到tǹg了ê時；族親請酒問老大，看人來找契買ê錢，阮會分tit-- bē?老大食煞，就講，阮去入教bē分--tit，好tit in母仔子；若無，就公媽攏著仆狗屎！Tùi án-ne,我ê族親就提2箍銀，beh貼我ê老母做刻印--仔kap點心錢。 |
|
Hit sî goán chiū kā lâng chioh 4 kho͘ gîn, lâi bé 2 keng phòa chhù-tháng-á: “Hō͘ lo̍h tin-tong-kó͘, ji̍t chhut hó phah hó͘!”
|
Hit時阮就kā人借4箍銀，來買2間破厝桶--仔：「雨落珍咚鼓，日出好扑虎！」 |
|
Goán Thoat-lī Sí-ìm Soaⁿ-kok
|
阮脫離死蔭山谷 |
|
Tī hit ê gê-mn̂g lāi ê lâng, êng ê sî, kìⁿ kóng lóng sī îm-sû. Tāi-seng góa m̄ koàn-sì, thiaⁿ--tio̍h chiū cháu; thiaⁿ kú, “koàn-sì sêng chū-jiân.” Lō͘-bóe thiaⁿ liáu sòa ē sim-sek!
|
Tī hit個衙門內ê人，閒ê時，見講攏是淫詞。代先我m̄慣勢，聽--著就走；聽久，「慣勢成自然。」路尾聽了續會心適！ |
|
Tùi tī Chúi-bóe hóe-sio chhù liáu, tò-tńg tòa Iû-chhia, tùi án-ne Chú-ji̍t chiū khah bô ki-hōe thang khì Chúi-bóe lé-pài; koh kìⁿ-nā ka-tī teh tha̍k Sèng-keng, á-sī teh kî-tó ê sî, lâng chiū teh kiò. Góa ê sim-sîn chiām-chiām soe-lám! Jio̍k-io̍k ti̍t-ti̍t chhiòng-kông!! Gōa-iú ji̍t-ji̍t cheng-kiông!!! Hit sî sòa teh siūⁿ, sin-le̍k kòe-nî ū êng ê sî, beh kap hiah ê lāi-bīn teh hòng-tōng ê lâng, khì gû-chàu thit-thô.
|
Tùi tī水尾火燒厝了，倒轉tòa油車，tùi án-ne主日就較無機會thang去水尾禮拜；koh見若家己teh讀聖經，抑是teh祈禱ê時，人就teh叫。我ê心神漸漸衰lám!肉慾直直縱狂！！外誘日日增強！！！Hit時續teh想，新曆過年有閒ê時，beh kap hiah ê內面teh放蕩ê人，去牛灶thit-thô。 |
|
Tī chit ê gûi-hiám bān-hun ê sî! Chú choân-lêng chín-kiù ê Sèng-chhiú lîm-kàu!! Kai-sí ê góa, chiū thoat-lī bān-lêng mô͘-chhiú, kap hit ê bia̍t-bô ê hóe-kheⁿ !!!
|
Tī這個危險萬分ê時！主全能拯救ê聖手臨到！！該死ê我，就脫離萬能魔手，kap hit個滅無ê火坑！！！ |
|
Góa Sak Thi̍h-ki
|
我Sak鐵支 |
|
Āu-lâi kap lâng khì Táu-lâm sak thi̍h-ki, kng bô hoat, sak bē kiâⁿ; chhut-la̍t kng, bián-kióng sak, chhùi-ta iân-lō͘ chia̍h chhân-chúi; sak kàu Hó͘-bóe, thàn 4 kak-gîn. Tńg kàu Iû-chhia, pēⁿ 3 ji̍t bē lo̍h bîn-chhn̂g-kha; gōa-sīn pháiⁿ chi̍t-pêng.
|
後來kap人去斗南sak鐵支，扛無法，sak bē行；出力扛，勉強sak，嘴礁沿路食田水；sak到虎尾，趁4角銀。轉到油車，病3日bē落眠床腳；外腎歹一爿。 |
|
Góa Giâu-gî Sèng-keng
|
我Giâu疑聖經 |
|
Hit sî tha̍k--tio̍h chi̍t-pún Sèng-chheh chin-si̍t ê chheh, teh chèng-bêng Sèng-keng sī Siōng-tè khé-sī, m̄-sī lâng chò--ê; lāi-bīn só͘ kóng--ê, chē-chē hāng kap lâng chò--ê bô sio-siāng.
|
Hit時讀著一本聖冊真實ê冊，teh證明聖經是上帝啟示，m̄是人做--ê;內面所講--ê,濟濟項kap人做--ê無相像。 |
|
Góa tī Táu-la̍k Gû-taⁿ-oan teh kā lâng koah-chháu, ta̍k ji̍t ka-tī teh chò-kang ê sî, iā sim-lāi teh siūⁿ, lâng kiám bē tiâu-tî siá hō͘ i bô sio-siāng?
|
我tī斗六牛挑灣teh kā人割草，逐日家己teh做工ê時，也心內teh想，人kiám bē刁持寫hō͘伊無相像？ |
|
Ta̍k-ji̍t chi̍t-bīn giâu-gî; iā chi̍t-bīn kî-tó kóng, “Kiû Chú chiong khak-si̍t ê chèng-kù hō͘--góa.” Keng-kòe chin-kú, tī chi̍t-mê bîn-bāng 2 ê bāng:
|
逐日一面giâu疑；也一面祈禱講：「求主將確實ê證據hō͘--我。」經過真久，tī一暝眠夢2個夢： |
|
(1) Kúi lâi teh kā góa chhi̍h8! Góa chin kiaⁿ, lóng bô pān-hoat; chiū tī bîn-bāng tiong kî-tó kóng, “Chú ah! kiù--góa !!!” Kúi chiū cháu--khì; góa tit-tio̍h pêng-an hó-khùn bô chhéⁿ.
|
（1）鬼來teh kā我chhi̍h8!我真驚，攏無辦法；就tī眠夢中祈禱講：「主--ah！救--我！！！」鬼就走--去；我得著平安好睏無醒。 |
|
(2) Khì tī chi̍t-ê biō-kháu teh pò͘-tō; ná kóng, sim ná hoaⁿ-hí!
|
（2）去tī一個廟口teh佈道；那講，心那歡喜！ |
|
Thiⁿ-kng teh siūⁿ khí góa 14 hòe, góa ê lāu-bó khì lé-pài liáu-āu, teh kā góa kóng, I bōe pài Siōng-tè ê sî, kìⁿ-nā bîn-bāng tio̍h kúi, sī kiaⁿ kàu chhéⁿ, sim-koaⁿ-kó͘ pho̍k-pho̍k-chhéng, lâu-kōaⁿ, tio̍h kiò sin-piⁿ khùn ê lâng chhéⁿ thang kóng-ōe; tùi lé-pài liáu, kìⁿ-nā bîn-bāng tio̍h kúi, chiū tī bîn-bāng tiong kî-tó kóng, “Chú ah! kiù--góa!!!” iā kúi chiū cháu-khì, pêng-an hó-khùn bô chhéⁿ! Taⁿ pún-sin iā keng-giām--tio̍h!! Ké--ê kiám ē án-ni? !!!
|
天光teh想起我14歲，我ê老母去禮拜了後，teh kā我講，伊bōe拜上帝ê時，見若眠夢著鬼，是驚到醒，心肝鼓pho̍k-pho̍k-chhèng,流汗，著叫身邊睏ê人醒thang講話；tùi禮拜了，見若眠夢著鬼，就tī眠夢中祈禱講：「主--ah！救--我！！！」也鬼就走--去，平安好睏無醒！今本身也經驗--著！！假--ê kiám會án-ni?！！！ |
|
Koh pò͘-tō bô chîⁿ thàn, bô lâng o-ló! Án-chóaⁿ thoân-tō ē hoaⁿ-hí? Lâng chò--ê kiám ē án-ne? !!!
|
Koh佈道無錢趁，無人o-ló!Án-chóaⁿ傳道會歡喜？人做--ê kiám會án-ne?！！！ |
|
Tùi án-ni, góa ê giâu-gî chiū kái-siau !!!
|
Tùi án-ni,我ê giâu疑就解消！！！ |
