Siàu-liām Lân I-seng
|
數念蘭醫生 |
| Lí Ka-siong |
李嘉嵩 |
|
Nā kóng-tio̍h Lân I-seng chiū beh kóng siáu-liām kám-in ê ōe kám-kak kóng lóng bē liáu ê lâng ún-tàng hui-siông chē.
|
若講著蘭醫生就beh 講數念感恩ê話，感覺講攏bē了ê人穩當非常濟。 |
|
Ū ê sī siū-tio̍h i kiù-tio̍h sèⁿ-miā khí-sí hôe-seng, ū ê sī hō͘ i kong-jiân á-sī àm-chīⁿ thiàⁿ-thàng pang-chān khan-sêng lâi tit-tio̍h seng-kè oa̍h-lō͘ á-sī thê-poa̍t hoat-tián. Ū lâng tùi tī bat i, hō͘ i jîn-keh sìn-gióng ê kám-hòa lâi hùn-hoat li̍p-chì tòe i ê kha-pō͘ lâi chò Chú ê ha̍k-seng. Ū só͘-chāi kàu-hōe siū i khek-kí hōng-hiàn, tit-tio̍h chha-put-to choân-gia̍h ê kiàn-tiok-hùi. Ū lâng tùi i ê sū-gia̍p siū kám-tōng tit-tio̍h tō-lí, tit-tio̍h bat Chú ê thiàⁿ, tit-tio̍h sìn-gióng ê kó͘-lē. Chóng-sī chit ê chhin-chhiūⁿ sèng-jîn ê Lân I-seng taⁿ khì-sè lah! Tek-khak ū lâng kám-kak iáu ū chē-chē pái iáu-bōe kā i piáu kám-in, kā i piáu kám-siā, m̄-kú taⁿ í-keng kòe-sin lah.
|
有ê是受著伊救著生命起死回生，有ê是伊公然抑是暗靜疼痛幫贊牽成來得著生計活路抑是提拔發展。有人tùi tī bat伊，hō͘ 伊人格信仰ê感化來奮發立志 tòe伊ê腳步來做主ê學生。有所在教會受伊克己奉獻，得著差不多全額ê建築費。有人tùi伊ê事業受感動得著道理，得著bat主ê疼，得著信仰ê 鼓勵。總--是這個親像聖人ê蘭醫生今去世-- lah！ 的確有人感覺iáu有濟濟擺iáu未kā伊表感恩，kā伊表感謝，m̄-kú今已經過身--lah。 |
|
Lân I-seng tī 87 nî chêng chhut-sì tī So͘-kek-lân chi̍t ūi bo̍k-su ê ke. Liân-chheng ê sî siū tiàu-bēng ài chò Chú ê kang, lâng kō͘-bú i tha̍k sîn-ha̍k; i ka-kī kò͘-khiam kóng thài bô kháu-châi, m̄-káⁿ tng chit hō chit. Khiok ū iáⁿ; Lân I-seng m̄-sī giân-lūn ê lâng, m̄-sī kháu-châi ê lâng, m̄-kú i ê un-sûn, khoan-sù, kóaⁿ-be̍k, jîn-chû, tok-hēng, tiong-hō͘, jím-nāi, sìn-si̍t, khek-khîn, bû-su, hi-seng, hōng-sū, í-gōa iáu-kú chin chē chin chē ê hó tek-hēng beh pí-kàu tī tâi-téng chē-chē hiông-piān ê káng-ián-sû sī iâⁿ-kòe chē-chē bē sǹg-tit lah!
|
蘭醫生tī 87年前出世tī 蘇格蘭一位牧師ê家。年青ê時受召命ài做主ê工，人鼓舞伊讀神學；伊家己固謙講太無口才，m̄敢當這號職。卻有影；蘭醫生m̄是言論ê人，m̄是口才ê人，m̄-kú伊ê溫純、寬恕、kóaⁿ默、仁慈、篤行、忠厚、忍耐、信實、克勤、無私、犧牲、奉事，以外 iáu-kú真濟真濟ê好德行，beh 比較tī台頂濟濟雄辯ê講演詞是贏過濟濟bē算--tit lah！ |
|
I tī 1895 nî 12 goe̍h 18 ji̍t kàu Tâi-oân tùi An-pêng chiūⁿ-lio̍k. Tông-hêng ê ū Liâm Tek-lia̍t Bo̍k-su kap Mûi Kam-bū Bo̍k-su 3 lâng, lóng sī So͘-kek-lân chhut-sin ê hó tông-chì, li̍p-chì beh hái-gōa thoân-kàu, ka-ji̍p Eng-kok Tiúⁿ-ló Kàu-hōe Soan-kàu Hia̍p-hōe. Lâi kàu Tâi-oân liáu, kó-jiân bô ûi-pōe Siōng-chú ê kau-tài. Tāi-seng tùi Lîm Iàn-sîn Sian-siⁿ ha̍k-si̍p Tâi-oân ōe ê sî, chiū kám-hòa Lîm Sian-siⁿ hō͘ i ji̍p sìn-gióng, jiân-āu chiâⁿ-chò Lâm-pō͘ kàu-hōe ê tōa goân-ló. Lī-khui Tâi-lâm Sin-lâu kap Mûi Bo̍k-su kàu Tiong-pō͘, kó-jiân chi̍t ê thoân-tō, chi̍t ê i-liâu, kiàn-li̍p Chiong-hòa I-koán, í-ki̍p Tōa-siā, Tâi-tiong, Chiong-hòa, Lo̍k-káng, Khe-ô͘, Tōa-siâⁿ, Jī-lîm, Hoan-oah (Hong-oán), Chháu-tun, Lâm-tâu, Tōa-tō͘ chèng kàu-hōe. Nn̄g lâng tâng tiⁿ-khó͘, tâng seⁿ-sí, tâng iau-gō, tâng chhùi-ta lâi kiàn-siat pôe-iúⁿ chiah-n̍i̍h chē keng ê kàu-hōe.
|
伊tī 1895年12月18日到台灣 tùi安平上陸。同行ê有廉德烈牧師kap 梅監務牧師三人，攏是蘇格蘭出身ê好同志，立志 beh海外傳教，加入英國長老教會宣教協會。來到台灣了，果然無違背上主ê交代。代先tùi 林燕臣先生學習台灣話ê時，就感化林--先生hō͘伊入信仰，然後成做南部教會ê大元老。離開台南新樓kap牧師到中部，果然一個傳道，一個醫療，建立彰化醫館，以及大社、台中、彰化、鹿港、溪湖、大城、二林、Hoan-oah (芳苑) 、草屯、南投、大肚眾教會。兩人同甜苦，同生死，同枵餓，同嘴礁來建設培養 chiah-n̍i̍h濟間ê教會。 |
|
Iû-kî-sī tī Chiong-hòa I-koán ê kong-chek si̍t-chāi sī oh-tit ū lâng ē thang pí-gí ê. In-ūi i ū kàu-gia̍h ê chīn-tiong, thun-lún, khîn-khiām, hi-seng kap ke̍k iu-oa̍t ê i-su̍t lâi i-tī lâng ê pīⁿ-thiàⁿ, ǹg-bāng tùi án-ni thang chhōa lâng sìn Chú Iâ-so͘.
|
尤其是tī彰化醫館ê功績實在是oh-tit有人會thang比擬--ê。因為伊有夠額ê 盡忠、吞忍、勤儉、犧牲kap極優越ê醫術來醫治人ê病，向望對án-ni thang chhōa人信主耶穌。 |
|
I 25 hòe kàu Tâi-oân, 67 hòe lī-khui Tâi-oân, 42 nî kú sī phok-sò͘, khek-kí Khiân-sêng ê kòe ji̍t. Pit-chiá ha̍k-seng sî-tāi ūi phòa-pēⁿ siū i chiau-thāi tòa I ê chhù kui goe̍h-ji̍t kú, ta̍k ji̍t ū tit-tio̍h i chong-ko jîn-keh kám-hòa, siāng sî koh ū chi̍t ūi choân-sin móa-móa tī thiàⁿ-sim chhin-chhiat ài chio-ho͘ lâng, ài pang-chān lâng ê I-seng-niû ê hó khoán-thāi, chiâⁿ-chò pit-chiá chi̍t-sì-lâng siū kám-hòa chòe chhim ê chi̍t ê sî-kî.
|
伊25歲到台灣，67歲離開台灣， 42年久是樸素、克己、虔誠ê 過日。筆者學生時代為破病受伊招待tòa伊ê厝歸月日久，逐日有得著伊崇高人格感化，siāng時koh 有一位全身滿滿tī疼心親切ài 招呼--人，愛幫贊--人ê醫生娘ê好款待，成做筆者一世人受感化最深ê一個時期。 |
|
Taⁿ siū in hu-hū thiàⁿ-thàng, khan-sêng, thê-poa̍t, chai-pôe--ê ún-tàng ū kui-pah ê; siū in ín-chhōa, kám-hòa, thiàⁿ-thàng, táⁿ-tia̍p pēⁿ-thiàⁿ lâi bat Chú, sòa ke-thiⁿ sìn-gióng ê, ún-tàng ū kúi-nā chheng; nā kóng siū i i-tī, táⁿ-tia̍p pēⁿ-thiàⁿ koh kám-kek in ê thiàⁿ-sim ê, ún-tàng ū kui-bān. M̄-kú chit ê chiah-ni̍h hó ê lâng, taⁿ i keng-kòe sì lah!
|
今受in夫婦疼痛、牽成、提拔、裁培--ê穩當有百個；受in引chhōa,感化、疼痛、打tia̍p 病痛來bat 主，續加添信仰--ê,穩當有幾若千；若講受伊醫治，打tia̍p 病痛koh感激in ê疼心--ê,穩當有歸萬。M̄-kú這個 chiah-ni̍h好ê人，今已經過世-- lah！ |
|
Koh i ê sí sī chin khó-siong, in-ūi 8 goe̍h bóe ê chi̍t-ji̍t, i chhut-khì tōa-lō͘ kiâⁿ ê sî, hō͘ chū-tōng chū-choán-chhia tōng-tio̍h, poa̍h-tó, thâu-khak tio̍h-siong, chū án-ni sit--khì, m̄-chai-lâng, āu-lâi chai-iáⁿ náu ū tio̍h-siong, chiah kā chhiú-su̍t, chóng-sī khó-sioh bô hāu. Cha̍p goe̍h 11 ji̍t, tī thàng-thiàⁿ siong-sim ê tiong-kan pia̍t-sè. Ûi-cho̍k, ū lāu I-seng-niû, Tāi-pi̍t I-seng, Tāi-pi̍t I-seng-niû, cha-bó͘-kiáⁿ Jîn-ài, sun 3 ê. I-seng Tāi-pi̍t kè-sio̍k ûi-gia̍p, iáu tī Chiong-hòa I-koán ho̍k-bū, hiān-sî kui-kok hiu-kà tiong, che sī lán só͘ chai, sim-pū iā sī I-koán ê i-seng; lāu I-seng-niû chhú-khì sī ko͘-to̍k ê ló-kéng, cha-bó͘-kiáⁿ kap chi̍t ê ta-po͘ gōa-sun thang kap i chò-phōaⁿ nā-tiāⁿ.
|
Koh伊ê死是真可傷，因為8 月尾ê一日，伊出去大路行ê時，hō͘自動自轉車tōng著跋倒，頭殼著傷，自án-ni失--去，m̄知人，後--來知影腦有著傷，才kā手術，總--是可惜無效。十月11日tī 痛疼傷心ê中間別世。遺族，有留醫生娘、大衛醫生、大衛醫生娘、查某子仁愛、孫三個。醫生大衛繼續遺業，iáu tī彰化醫館服務，現時歸國休假中，che是咱所知，新婦也是醫館ê醫生：老醫生娘此去是孤獨ê老境，查某子kap一個查甫孫thang kap伊做伴nā-tiāⁿ。 |
|
Siàu-liām in ê lâng ún-tàng hui-siông chē, sū-si̍t in ê ûi-tek iā sī chin-chē, pit-chiá tī móa-pak ê kám-kek kap siong-sim, seng siá kúi-jī lâi pò-kò, sòa kiû Chú lîn-bín chiàu-kò͘, lāu I seng-niû kap chu ûi-cho̍k ê téng-bīn, koh hō͘ i ê ûi-gia̍p tī Chiong-hòa tōa-tōa thang kè-sio̍k êng-kng Chú. A-bēng.
|
數念in ê人穩當非常濟，事實in ê遺德也是真濟，筆者tī 滿腹 ê感激kap傷心，先寫幾字來報告，續求主憐憫照顧，老醫生娘 kap諸遺族ê頂面，koh hō͘伊 ê遺業tī彰化大大thang繼續榮光主。阿們。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 827 hō, 1957 nî 11 goe̍h)
|
(台灣教會公報第827號，1957年11月) |
