首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有92個段落,192個語句,2820個語詞,4049個音節
Chháu-tui-téng ê Bîn-bāng_02 草堆頂ê 眠夢_02
N̂g Hoâi-un 黃懷恩
Ka-liân chiong i cha-mê só͘ khòaⁿ-kìⁿ ê sū kóng hō͘ Má-lī thiaⁿ. 嘉蓮將伊昨暝所看見ê事講hō͘瑪莉聽。
Ka-liân sui-jiân lóng bô khùi-la̍t thang kóng,iáu-kú hō͘ Má-lī chē tī i ê sin-piⁿ lâi beh kà-sī i. 嘉蓮雖然攏無氣力thang講,iáu-kú hō͘瑪莉坐tī伊ê身邊來beh教示伊。
“Má-lī, siat-sú Ma-ma nā bô tī-teh lí m̄-bián hoân-ló, Ma-ma tī thiⁿ-n̍i̍h ê só͘-chāi teh khòaⁿ-kò͘ lí, Iâ-so͘ iā beh chiàu-kò͘ lí, lí lóng m̄-bián hoân-ló. Iáu-kú lí tio̍h m̄-thang bōe-kì-tit Chú ê kà-sī. Bô-lūn tī sím-mi̍h sî, nā ū tú-tio̍h kan-khó͘ tio̍h ài kî-tó, chia̍h pn̄g ê sî iā m̄-thang bōe-kì-tit kám-siā, nā bô kám-siā, m̄-thang chia̍h, Chú bô hoaⁿ-hí bô kám-siā ê kiáⁿ-jî. 「瑪莉,設使媽媽若無tī--teh你m̄免煩惱,媽媽tī天--n̍i̍h ê所在teh看顧你,耶穌也beh照顧--你,你攏m̄免煩惱。Iáu-kú你著m̄-thang bōe記得主ê教示。無論tī甚mi̍h時,若有tú著艱苦著ài祈禱,食飯ê時也m̄-thang bōe記得感謝,若無感謝,m̄-thang食,主無歡喜無感謝ê子兒。
Koh Má-lī lí tio̍h m̄-thang khi-hū kan-khó͘ lâng. Khit-chia̍h á-sī lāu-lâng tio̍h m̄-thang phah i, tio̍h khó-lîn hit hō ê kan-khó͘ lâng, iā tio̍h pang-chān in. Chú bô hoaⁿ-hí lán khi-hū kan-khó͘ lâng. Má-lī, lí chai-iáⁿ bô! Lí nā siú chit 2 hāng ê kà-sī, lí teh beh tit-tio̍h Chú ê lîn-bín, hō͘ lán bó-kiáⁿ thang koh tī thiⁿ saⁿ-kìⁿ.” Koh瑪莉你著m̄-thang欺負艱苦人。乞食抑是老人,著m̄-thang扑伊,著可憐hit號ê艱苦人,也著幫贊in。主無歡喜咱欺負艱苦人。瑪莉,你知影無!你若守這兩項ê教示,你teh beh得著主ê憐憫,hō͘咱母子thang koh tī天相見。」
Ka-liân kóng chia ê ōe ê sî, i ê khùi-la̍t lóng bô khì, iáu-kú i ê ba̍k-chiu beh khòaⁿ Má-lī ū liáu-kái á-bô. Chóng-sī Má-lī thiaⁿ-liáu ê sî, i siong-pi kàu-ke̍k, i m̄-chai tio̍h án-chóaⁿ lâi ìn i ê lāu-bú. Chí-ū kám-kak i ê Ma-ma tio̍h lī-khui i khì. Má-lī chai chit ê sî chhut-tī bô hoat-tō͘ ê sū, nā bô i ê Ma-ma tek-khak bô kóng chhut chit ê sū lâi hō͘ Má-lī ê sim chiah-n̍i̍h kan-khó͘. I ê bīn ê bêng-lóng taⁿ lóng piàn-chò pi-ai, choa̍t-bāng, bô i-óa ê chiân-tô͘ hō͘ i tan-sûn ê sim hui-siông ê kiaⁿ. Só͘-í Má-lī chíu chiong i ê sin-khu bi̍h tī lāu-bú ê heng-chêng lâi thî-khàu. 嘉蓮講chiah ê話ê時,伊ê氣力攏無--去,iáu-kú伊ê目珠beh看瑪莉有了解抑--無。總是瑪莉聽了ê時,伊傷悲夠極,伊m̄知著án-chóaⁿ來應伊ê老母。只有感覺伊ê媽媽著離開伊去。瑪莉知這個時出tī無法度ê事,若--無伊ê媽媽的確無講出這個事來hō͘瑪莉ê心chiah-n̍i̍h艱苦。伊ê面ê明朗今攏變做悲哀、絕望,無依倚ê前途hō͘伊單純ê心非常ê驚。所以瑪莉只有將伊ê身軀bi̍h tī老母ê胸前來啼哭。
“Ma-ma, lí m̄-thang khì lah, Má-lī chin kiaⁿ lah!” 「媽媽,你m̄-thang去--lah,瑪莉真驚--lah!」
Ka-liân móa-bīn lâu ba̍k-sái, phō Má-lī ê thâu-khak óa-tī i ê bīn, 嘉蓮滿面流目屎,抱瑪莉ê頭殼倚tī伊ê面。
“Má-lī, lí án-chóaⁿ kiaⁿ, lí kiám bô sìn Chú Iâ-so͘! Chú kiám m̄-sī beh kap lí saⁿ-kap tī-teh, góa chit-sî beh thòe lí kî-tó, lí tiām-tiām m̄-thang háu.” 「瑪莉,你án-chóaⁿ驚,你kiám無信主耶穌!主kiám m̄是beh kap你相kap tī-teh,我這時beh替你祈禱,你恬恬m̄-thang哮。」
Má-lī sûi-sî tiām-tiām, koh kín-kín khoeh i ê ba̍k-chiu, ha̍p-óa i ê siang-chhiú. Hit ê sêng-sim, si̍t-ì ê thài-tō͘ hō͘ Ka-liân kám-kak chin boán-chiok. 瑪莉隨時恬恬,koh緊緊khoeh伊ê目珠,合倚伊ê雙手。Hit個誠心,實意ê態度hō͘嘉蓮感覺真滿足。
“Chhin-ài ê Chú Iâ-so͘, Lí tio̍h chiàu-kò͘ Má-lī bô kiaⁿ. Kiû Lí hō͘ Má-lī ōe-thang tit-tio̍h Lí ê pó-hō͘, hō͘ Má-lī tī kan-khó͘ ê sî bô lī-khui Lí. A-men!” 「親愛ê主耶穌,你著照顧瑪莉無驚。求你hō͘瑪莉會thang得著你ê保護,hō͘瑪莉tī艱苦ê時無離開你。阿們!」
Hit-sî A-pô ū the̍h tām-po̍h ê chia̍h-mi̍h khí-lâi, iā lâi kā Ka-liân mn̄g-an. Hit時阿婆有提淡薄ê食物起來,也來kā嘉蓮問安。
“Ka-liân lí kin-chá-khí ū khah khùiⁿ-oa̍h á-bô?” 「嘉蓮你今早起有較快活抑--無?」
“To-siā, A-pô! Góa ê sin-thé í-keng chin loán-jio̍k, Chú tek-khak sī beh chín-tiàu góa ê lêng-hûn.” 「多謝,阿婆!我ê身體已經真軟弱,主的確是beh拯召我ê靈魂。」
“Ka-liân, lí thái ōe kóng hit khoán ê ōe, chhiáⁿ lí m̄-thang sit-chì, lí ê pīⁿ bōe tì-kàu sí.” 「嘉蓮,你thái會講hit款ê話,請你m̄-thang失志,你ê病bōe致到死。」
Ka-liân, chhin-chhiūⁿ bô thiaⁿ-kìⁿ A-pô ê ōe. 嘉蓮,親像無聽見阿婆ê話。
“A-pô kú-kú ê tiong-kan hō͘ lí chin to-siā! Tit-tio̍h lí ê pang-chān, góa chiah ōe-thang sūn-sū kàu chit-sî, chóng-sī góa lóng bōe-thang pò-tap lí ê un-chêng.” 「阿婆,久久ê中間hō͘你真多謝!得著你ê幫贊,我chiah會thang順序到這時,總--是我攏bōe-thang報答你ê恩情。」
Ka-liân khan A-pô ê chhiú, sòa háu. 嘉蓮牽阿婆ê手,續哮。
“Chóng-sī A-pô góa ū chi̍t-ê chòe-āu ê pài-thok lí m̄-chai khéng pang-chān góa á-bô?” 「總--是,阿婆,我有一個最後ê拜託你m̄知肯幫贊我抑--無?」
A-pô khan i ê kûn lâi chhit ba̍k-sái, soah kóng: 阿婆牽伊ê裙來拭目屎,煞講:
“Chhiáⁿ lí kóng, góa nā chò ōe-kàu tek-khak beh chò.” “A-pô, bô ūi-tio̍h pa̍t-hāng.” Ka-liân chiū khòaⁿ Má-lī, “Lí chai Má-lī sī chi̍t ê bô i-óa ê ko͘-jî, bô lâng thang chiàu-kò͘ i, iáu-kú chin sòe-hàn.” Ka-liân ê ba̍k-sái ti̍h tī bîn-chhn̂g, “Chhiáⁿ lí gâu chiàu-kò͘ Má-lī, góa ū chi̍t ê hiaⁿ-ko tòa tī pak-pō͘ chi̍t ê chng-siā, i sī goán î-it ê chhin-chhek, nā sī bān-it ê sî, chhiáⁿ lí chiah chhōa Má-lī khì hit ê só͘-chāi lâi kau hō͘ góa ê A-hiaⁿ.” Ka-liân chiong hit ê siông-sè lâi chí-sī A-pô. 「請你講,我若做會到的確beh做。」「阿婆,無為著別項。」嘉蓮就看瑪莉,「你知瑪莉是一個無依倚ê孤兒,無人thang照顧--伊,iáu-kú真細漢。」嘉蓮ê目屎滴tī眠床,「請你gâu照顧瑪莉,我有一個兄哥tòa tī北部一個庄社,伊是阮唯一ê親戚,若是萬一ê時,請你chiah chhōa瑪莉去hit個所在來交hō͘我ê阿兄。」嘉蓮將hit個詳細來指示阿婆。
“Ka-liân chhiáⁿ lí m̄-bián hoân-ló, nā sī bān-it góa chiah chiàu-kò͘ Má-lī chhiáⁿ lí an-sim.” 「嘉蓮請你m̄免煩惱,若是萬一我chiah照顧瑪莉,請你安心。」
Kàu tī hit chi̍t-ji̍t ê ē-po͘ Ka-liân ê ì-sek chiām-chiām bô khì, thâu-khak ê jia̍t ná tōa, só͘-í Hôa sian-siⁿ-niû kap Bo̍k-su lâi ê sî, Ka-liân lóng m̄-chai lâng. Hôa sian-siⁿ-niû ū the̍h chi̍t-pé kiok-hoe lâi chhah tī Ka-liân ê thâu-khak téng. Nn̄g-lâng ū thòe Ka-liân kî-tó, liáu-āu chiū chhōa Má-lī tòe in tńg khì. 到tī hit一日ê e晡嘉蓮ê意識漸漸無--去,頭殼ê熱那大,所以華先生娘kap牧師來ê時,嘉蓮攏m̄知人。華先生娘有提一把菊花來插tī嘉蓮ê頭殼頂。兩人有替嘉蓮祈禱,了後就chhōa瑪莉tòe in轉去。
“Má-lī, góa chhōa lí lâi khì goán chhù, lí ê Ma-ma sin-thé bô tú-hó, só͘-í m̄-thang kiáu-jiáu tio̍h i, nā khah hó ê sî chiah koh chhōa lí tńg-lâi.” 「瑪莉,我chhōa你來去阮厝,你ê媽媽身體無tú好,所以m̄-thang攪擾著伊,若較好ê時,chiah koh chhōa你轉來。」
Hôa sian-siⁿ-niû ēng hó-ōe kóng hō͘ Má-lī tòe i tńg-khì. Má-lī chiū hoaⁿ-hí kap i khì, lóng bô siūⁿ-tio̍h chit ê lī-pia̍t ōe chiâⁿ-chò kim-sè bó-kiáⁿ éng-oán ê saⁿ-lī. 華先生娘用好話講hō͘瑪莉tòe伊轉去。瑪莉就歡喜kap伊去,攏無想著這個離別會成做今世母子永遠ê相離。
Tī pòaⁿ-mê Ka-liân chiū lī-khui chit ê sè-kan, i ê lêng-hûn khì tī i kú-kú só͘ gióng-bōng ê thian-tông. Tī半暝嘉蓮就離開這個世間,伊ê靈魂去tī伊久久所仰望ê天堂。
Má-lī tī hit ê koh-iūⁿ ê khoân-kéng kap súi ê chhù, hong-hù ê bu̍t-chit ê tiong-kan iáu-kú bô bōe kì-tit i ê lāu-bú. Hit chi̍t-mê tó tī hit ê súi ê bîn-chhn̂g beh khùn ê sî, i kám-kak chin-chiàⁿ siong-sim, m̄-káⁿ khui-siaⁿ háu, chí-ū lâu ba̍k-sái. 瑪莉tī hit個各樣ê環境kap súi ê厝,豐富ê物質ê中間iáu-kú無bōe記得伊ê老母。Hit一暝倒tī hit個súi ê眠床beh睏ê時,伊感覺真正傷心,m̄敢開聲哮,只有流目屎。
Hôa sian-siⁿ-niû hit chi̍t-mê lóng bô khùn lâi pek-chhiat thòe Ka-liân kî-tó, iā ū kín-kín thong-ti hō͘ Bo̍k-su lâi thòe i kî-tó. Chóng-sī kàu pòaⁿ-mî ê sî Ka-liân chiū tī ta̍k-lâng ê kî-tó tiong lâi lī-khui sè-kan. 華先生娘hit一暝攏無睏來迫切替嘉蓮祈禱,也有緊緊通知hō͘牧師來替伊祈禱。總--是到半暝ê時,嘉蓮就tī逐人ê祈禱中來離開世間。
Hôa sian-siⁿ-niû kau-tài ta̍k-hāng sū chheng-chhó, tńg-lâi kàu tī Má-lī ê chhn̂g-piⁿ ê sî Má-lī iáu-kú teh khùn. Hit ê kó͘-chui ê bīn ū tài iu-siong, koh ba̍k-sái ti̍h-tâm chhn̂g, sian-siⁿ-niû khòaⁿ liáu soah kám-kak tio̍h chin siong-sim lâi lâu ba̍k-sái, thòe Má-lī ê chiân-tô͘ kî-tó kiû Chú Iâ-so͘ ê chiàu-kò͘. 華先生娘交代逐項事清楚,轉來到tī瑪莉ê床邊ê時,瑪莉iáu-kú teh睏。Hit個古錐ê面有帶憂傷,koh目屎滴tâm床,先生娘看了煞感覺著真傷心來流目屎,替瑪莉ê前途祈禱,求主耶穌ê照顧。
Sian-siⁿ-niû ū kiò chi̍t ê lú-pī lâi khòaⁿ Má-lī, chiū koh chhut-khì ūi-tio̍h chòng-sek ê sū lâi bô-êng. 先生娘有叫一個女婢來看瑪莉,就koh出去為著葬式ê事來無閒。
Má-lī chhéⁿ khí-lâi ê sî, i sûi-sî koh siūⁿ-tio̍h tī i sin-chiūⁿ put-hēng ê sū, i ê sim chin-chiàⁿ bô pêng-an, só͘-í ti̍t-ti̍t ǹg-bāng ài beh tńg-khì khòaⁿ i ê lāu-bú. Kàu hit ē-tàu sian-siⁿ-niû iā bô tńg-lâi,koh só͘ khòaⁿ ê sū-chêng chhin-chhiūⁿ chin bô ún-tàng ê khoán-sit, só͘-í Má-lī chiū in-ūi siong-pi soah háu kóng: 瑪莉醒--起來ê時,伊隨時koh想著tī伊身上不幸ê事,伊ê心真正無平安,所以直直向望ài beh轉去看伊ê老母。到hit e晝先生娘也無轉來,koh所看ê事情親像真無穩當ê款式,所以瑪莉就因為傷悲煞哮講:
“Beh chhōe Ma-ma lah! Beh chhōe Ma-ma lah!” Lú-pī A-eng khòaⁿ tio̍h Má-lī ê ba̍k-sái put-chí siong-sim. Koh sian-siⁿ-niû iā bô tńg-lâi, chiū ko͘-put-chiong chhōa Má-lī tńg-khì. 「Beh chhōe媽媽--lah!Beh chhōe媽媽--lah!」女婢阿英看著瑪莉ê目屎不止傷心。Koh先生娘也無轉來,就姑不chiong chhōa瑪莉轉去。
Má-lī chi̍t-lō͘ chin tio̍h-kip, só͘-í kàu-chhù ê siî chiū sûi-sî cháu kàu lâu-téng beh khòaⁿ Ma-ma, chóng-sī Má-lī chin tio̍h-kiaⁿ, in-ūi i ê lāu-bú í-keng bô tī hit ê só͘-chāi, liân lāu-bú só͘ teh khùn ê bîn-chhn̂g kap lāi-bīn ê mi̍h-kiāⁿ toh sòa lóng kò-iūⁿ. 瑪莉一路真著急,所以到厝ê時,伊就隨時走到樓頂beh看媽媽,總--是瑪莉真著驚,因為伊ê老母已經無tī hit個所在,連老母所teh睏ê眠床kap內面ê物件toh續攏各樣。
Má-lī khòaⁿ-tio̍h chit ê kò-iūⁿ koh léng-chēng ê pâng-keng sòa tōa siaⁿ thî-khàu. 瑪莉看著這個各樣koh冷靜ê房間續大聲啼哭。
“Ma-ma! Ma-ma! Lí tī tó-ūi leh?” 「媽媽!媽媽!你tī tó位--leh?」
Má-lī sì-kòe chông, siūⁿ-khòaⁿ i ê lāu-bú iáu-kú ū tī hit ê só͘-chāi á-bô. Hit-sî ū lâng cháu-lâi lâu-téng. Má-lī khòaⁿ-tio̍h A-pô chhēng o͘-sek ê hà-ho̍k, ba̍k-chiu âng-âng. A-pô khòaⁿ-tio̍h Má-lī chiām-sî sòa bōe kóng ōe, chí-ū chhùi-tûn teh chhoah. 瑪莉四界chông,想看伊ê老母iáu-kú有tī hit個所在抑無。Hit時有人走來樓頂。瑪莉看著阿婆穿烏色ê孝服,目珠紅紅。阿婆看著瑪莉暫時煞bōe講話,只有嘴唇teh chhoah。
“A-pô! Góa ê Ma-ma tī tó-ūi lí chai bô?” Má-lī kín-kín mn̄g i ê sî, A-pô tōa-siaⁿ háu, cháu-óa lâi lám Má-lī tī i ê heng-chêng. 「阿婆!我ê媽媽tī tó位你知--無?」瑪莉緊緊問伊ê時,阿婆大聲哮,走倚來攬瑪莉tī伊ê胸前。
“Má-lī! Khó-lîn ê Má-lī, lí ê A-bú í-keng khì lah!” A-pô chhin-chhiūⁿ háu kàu bōe chhut-khùi, liân kóng-ōe iā kóng bōe-chhut. 「瑪莉!可憐ê瑪莉,你ê阿母已經去--lah!」阿婆親像哮到bōe出氣,連講話也講bōe出。
“Má .. lī-i, m-ma...l...i..., lí ê Ma-ma sí-khì lah!” 「瑪…莉,瑪…莉,你ê媽媽死--去-lah!」
Chóng-sī Má-lī chhin-chhiūⁿ m̄-chai hit ê ì-sù, chí-ū háu kóng: 總--是瑪莉親像m̄知hit個意思,只有哮講:
“A-pô, Ma-ma khì tó-ūi leh? Góa beh chhōe Ma-ma lah!” 「阿婆,媽媽去tó位--leh?我beh chhōe媽媽--lah!」
A-pô hit-sî chiū chiong chi̍t-niá o͘-sek ê hà-ho̍k hō͘ Má-lī chhēng, sòa kín-kín chhōa i lo̍h lâu-thui khì. 阿婆hit時就將一領烏色ê孝服hō͘瑪莉穿,續緊緊chhōa伊落樓梯去。
“Má-lī, góa chhōa lí lâi khì kap lí ê Ma-ma saⁿ-sî.” 「瑪莉,我chhōa你來去kap你ê媽媽相辭。」
In cháu-kàu lé-pài-tn̂g ê sî, lé-pài í-keng soah, Ka-liân ê sin-si tú-tú beh chhia-khì hóe-chòng-tiûⁿ. In走到禮拜堂ê時,禮拜已經煞,嘉蓮ê身屍tú-tú beh chhia去火葬場。
Hôa sian-siⁿ-niû khòaⁿ-tio̍h Má-lī chiū kín cháu lâi phō i kàu tī Ka-liân ê o͘ koaⁿ-chhâ chêng, kí hit ê ū pe̍h-pe̍h ê si̍p-jī-kè tà-teh ê koaⁿ-chhâ kóng: 華先生娘看著瑪莉就緊走來抱伊到tī嘉蓮ê烏棺材前,指hit個有白白ê十字架罩--teh ê棺材講:
“Má-lī kā lí ê Ma-ma kóng chài-chián.” Má-lī chiū thìm-thâu piáu-sī chài-chián. Hit-sî sian-siⁿ-niû í-ki̍p chèng-lâng khòaⁿ-tio̍h Má-lī chit ê khó-ài ê khoán-sit, sòa khó-lîn Má-lī ê chhám-kéng lâi lâu ba̍k-sái. Hôa sian-siⁿ-niû phō Má-lī tī koaⁿ-chhâ piⁿ teh háu, liáu-āu sòe-siaⁿ lâi teh kî-tó. 「瑪莉kā你ê媽媽講再見。」瑪莉就thìm頭表示再見。Hit時華先生娘以及眾人看著瑪莉這個可愛ê款式,續可憐瑪莉ê慘境來流目屎。華先生娘抱瑪莉tī棺材邊teh哮,了後細聲來teh祈禱。
Koaⁿ-chhâ chhut-hoat ê sî chèng-lâng lóng gîm-si lâi sàng-piat i. 棺材出發ê時眾人攏吟詩來送別伊。
A-pô chiū lâi chiap Má-lī khì, sòa phō i kín-kín chiūⁿ cheng-lâu, tùi hia Má-lī khòaⁿ kàu chin-hn̄g. 阿婆就來接瑪莉去,續抱伊緊緊上鐘樓,tùi hia瑪莉看到真遠。
“Má-lī lí ê Ma-ma beh khì lah, lí kín-kín khòaⁿ!” 「瑪莉你ê媽媽beh去--lah,你緊緊看!」
A-pô phō Má-lī khòaⁿ hit-tâi chiām-chiām beh lī hn̄g khì ê koaⁿ-chhâ ê sî, Má-lī chiah chhin-chhiūⁿ bêng-pe̍k ta̍k-hāng só͘ tú-tio̍h ê sū, chiū gia̍h i ê chhiú lâi ia̍t i tī tōe-bīn-chiūⁿ só͘ ū ê it-chhè, chiū-sī i ê lāu-bú. I ê ba̍k-sái tūi-lo̍h móa-bīn, hō͘ A-pô iā saⁿ-kap háu. 阿婆抱瑪莉看hit台漸漸beh離遠去ê棺材ê時,瑪莉chiah親像明白逐項所tú著ê事,就gia̍h伊ê手來ia̍t伊tī地面上所有ê一切,就是伊ê老母。伊ê目屎墜落滿面,hō͘阿婆也相kap哮。
Chit ê sū liáu-āu Má-lī chiū chiâⁿ-chò chi̍t ê bô óa-khò ê ko͘-jî. Hiah ê lāu-bú heng-chêng lāi ê hēng-hok lóng chiâⁿ-chò kòe-khì, chiân-tô͘ ū chhi-chhám léng-tām teh tán-hāu i. 這個事了後瑪莉就成做一個無倚靠ê孤兒。Hiah ê老母胸前內ê幸福攏成做過去,前途有淒慘、冷淡teh等候伊。
Bô lōa-kú Má-lī ê A-kū chiap-tio̍h chit ê siau-sit, chiū hoaⁿ-hí beh chiap-la̍p Má-lī khì i ê ka-têng, só͘-í Hôa sian-siⁿ-niû, sui-jiân chin m̄-kam, koh ū khòa-lū, iáu-kú bô hoat-tō͘ chiū chhōa Má-lī beh khì chhōe i ê A-kū. 無偌久瑪莉ê阿舅接著這個消息,就歡喜beh接納瑪莉去伊ê家庭,所以華先生娘,雖然真m̄甘,koh有掛慮,iáu-kú無法度就chhōa瑪莉beh去chhōe伊ê阿舅。
Má-lī ê A-kū sī tòa tī chi̍t ê hiong-tìn, lī-khuiū 2 ji̍t ê lō͘-chām. In tī hit ê tōe-hng put-chí ū chîⁿ koh sī ū miâ-siaⁿ ê lâng. Khó-sioh A-kū kap A-kīm lóng bô kiáⁿ-jî, só͘-í seng-oa̍h put-chí khang-hi. Hôa sian-siⁿ-niû kap Má-lī kàu-ūi ê sî, in put-chí gōng-ngia̍h, in-ūi A-kū ê chhù chin tōa-keng koh súi ê 3 chàn lâu. Ū chin súi ê hoe-hn̂g kap tiâⁿ, ta̍k-hāng lóng chin hō͘ Má-lī ê sim kiaⁿ-hiâⁿ. In-ūi Má-lī m̄-bat khòaⁿ-tio̍h chiah-n̍i̍h súi ê chhù-the̍h. 瑪莉ê阿舅是tòa tī一個鄉鎮,離開有兩日ê路站。In tī hit個地方不止有錢koh是有名聲ê人。可惜阿舅kap阿妗攏無子兒,所以生活不止空虛。華先生娘kap瑪莉到位ê時,in不止gông-ngia̍h,因為阿舅ê厝真大間koh súi ê 三層樓。有真súi ê花園kap埕,逐項攏真hō͘瑪莉ê心驚惶。因為瑪莉m̄-bat看著chiah-n̍i̍h súi ê厝宅。
Ji̍p chhù ê sî ū chi̍t-ūi put-chí hó chhin-kīn el5au hū-jîn-lâng lâi hoan-gêng in ji̍p khì. Chit-ūi lāu hū-jîn-lâng sī A-ko͘, kú-kú tòa tī chit ê ka-têng teh pang-chān A-kū kap A-kīm, A-ko͘ ū chhōa Má-lī kap Hôa sian-siⁿ-niû chiūⁿ lâu-téng, kàu 3 kai ê chit-keng pâng-keng, sī beh hō͘ Má-lī tòa ê. Jiân-āu A-ko͘ chiū chhōa in khì 2 kai, A-kīm ê pâng-keng. 入厝ê時有一位不止好親近ê老婦人人來歡迎in入去。這位老婦人人是阿姑,久久tòa tī這個家庭teh幫贊阿舅kap阿妗,阿姑有chhōa瑪莉kap華先生娘上樓頂,到三階ê這間房間,是beh hō͘瑪莉tòa--ê。然後阿姑就chhōa in去二階,阿妗ê房間。
“Chit-ūi sī sím-mi̍h lâng?” 「這位是甚mi̍h人?」
“Hôa sian-siⁿ-niû kap Má-lī ji̍p-khì ê sî A-kīm chiū mn̄g A-ko͘. 華先生娘kap瑪莉入去ê時阿妗就問阿姑。
“I chhin-chhiūⁿ pēⁿ-lâng chi̍t ê put-chí sán, i ê keng-thâu gia̍h-gia̍h bīn-māu chhin-chhiūⁿ chin bô sóng-khoài ê khoán-sit.” 「伊親像病人一個不止瘦,伊ê肩頭gia̍h-gia̍h,面貌親像真無爽快ê款式。」
“Chit-ūi sī Hôa sian-siⁿ-niû chit ê chiū-sī Má-lī, tú-tú tùi lâm-pō͘ lâi kàu-ūi nā-tiāⁿ.” 「這位是華先生娘,這個就是瑪莉,tú-tú tùi南部來到位nā-tiāⁿ。」
A-ko͘ chiū siāu-kài in. 阿姑就紹介in。
“Hó! Chit ê chiū-sī bô-pē bô-bú ê Má-lī? Sī kóng Khap-nî ê sió-mōe Ka-liân ê kiáⁿ tio̍h m̀?” 「好!這個就是無父無母ê瑪莉?是講恰尼ê小妹嘉蓮ê子,著--m̀?」
A-kīm Chin-ní ê gú-khì chin bô kheh-khì. 阿妗珍妮ê語氣真無客氣。
“Sī lah! goán ū chiap-tio̍h Má-lī ê A-kū ê phoe, só͘-í kin-á-ji̍t chhōa Má-lī lâi. Chhiáⁿ í-āu gâu chiàu-kò͘ i.” Hôa sian-siⁿ-niû chiū án-ni kóng. Chóng-sī Chin-ní A-kīm chhin-chhiūⁿ bô hoaⁿ-hí Hôa sian-siⁿ-niû kóng chit-chióng ê ōe, nā-sī i sim-lāi teh kóng: 「是--lah!阮有接著瑪莉ê阿舅ê批,所以今仔日chhōa瑪莉來。請以後gâu照顧--伊。」華先生娘就án-ni 講。總--是珍妮阿妗親像無歡喜華先生娘講這種ê話,若是伊心內teh講:
“Lí sī sím-mi̍h lâng!! Má-lī kiám m̄-sī chi̍t ê ko͘-jî mah?” iáu-kú i chí-ū kóng: 「你是甚mi̍h人!!瑪莉 kiám m̄是一個孤兒mah?」Iáu-kú伊只有講:
“Chhiáⁿ lí m̄-bián hoân-ló, kì-jiân lâi goán chia, goán chiū ōe siat-hoat.” An-ná A-ko͘, lí chhōa in khì lâu-téng hioh-khùn, Khap-nî nā tńg-lâi, chiah hō͘ i khì kap chit-ūi sian-siⁿ-niû í- ki̍p Má-lī biān-hōe. I tùi A-ko͘ hoan-hù án-ni, chiū oa̍t-thâu ji̍p iê khùn-pâng. 「請你m̄免煩惱,既然來阮chia,阮就會設法。安娜阿姑,你chhōa in去樓頂歇睏,恰尼若轉來,chiah hō͘伊去kap這位先生娘以及瑪莉面會。」伊tùi阿姑吩咐án-ni,就越頭入伊ê睏房。
Hôa sian-siⁿ-niû kám-kak chin put-an, iáu-kú A-ko͘ ê hó chiau-thāi hō͘ i sòa bōe-kì-tit lóng-chóng ê khòa-lū. Koh Hôa sian-siⁿ-niû chiap-tio̍h Khap-nî A-kū ê sî, i chiū chin pàng-sim. Koat-ì beh kau-tài Má-lī hō͘ in, in-ūi Khap-nî A-kū sī chi̍t ê put-chí ū thiàⁿ-sim koh un-sûn ê khoán-sit, hō͘ i put-chí an-sim. Só͘-í tī kòe-ji̍t chiū beh lī-khui Má-lī tńg-khì. Chóng-sī tī hit chi̍t-mê Hôa sian-siⁿ-niû ū lâu ba̍k-sái lâi kà-sī Má-lī í- ki̍p thòe i pek-chhiat kî-tó. 華先生娘感覺真不安,iáu-kú阿姑ê好招待hō͘伊續bōe記得攏總ê掛慮。Koh華先生娘接著恰尼阿舅ê 時,伊就真放心。決意beh交代瑪莉hō͘ in,因為恰尼阿舅是一個不止有疼心koh溫純ê款式,hō͘伊不止安心。所以tī隔日就beh離開瑪莉轉去。總--是tī hit一暝華先生娘有流目屎來教示瑪莉以及替伊迫切祈禱。
“Má-lī! Lán tio̍h ōe-kì-tit Lia̍p-sat-lō͘ A-peh ê kò͘-sū, bô-lūn tú-tio̍h sím-mi̍h kan-khó͘ tio̍h ài ōe kì-tit gia̍h-ba̍k khòaⁿ thiⁿ-téng, tī hia ū Siōng-tè ê pó-chō, iā ū chheng-chheng bān-bān ê thiⁿ-sài beh chiap-la̍p lán ê kî-tó.” 「瑪莉!咱著會記得拉撒路阿伯ê故事,無論tú著甚mi̍h艱苦著ài會記得gia̍h目看天頂,tī hia有上帝ê寶座,也有千千萬萬ê天使beh接納咱ê祈禱。」
Chóng-sī Má-lī ba̍k-sái móa-bīn, i ê sim ū chin tōa ê kiaⁿ-hiâⁿ chhiong-móa, i siūⁿ-kàu Hôa sian-siⁿ-niû beh lī-khui i, pàng i chi̍t-lâng tī chit ê koh-iūⁿ ê khoân-kéng ê lāi-bīn, koh siūⁿ-tio̍h i ê A-kīm thang kiaⁿ ê bīn-iông, sim chhin-chhiūⁿ beh piak-li̍h8 ê kan-khó͘. 總--是瑪莉目屎滿面,伊ê心有真大ê驚惶充滿,伊想到華先生娘beh離開伊,放伊一人tī這個各樣ê環境ê內面,koh想著伊ê阿妗thang驚ê面容,心親像beh piak裂ê艱苦。
“Má-lī lí tio̍h ióng-kám, lí kiám m̄-chai, Chú Iâ-so͘ put-sî kap lí tī-teh, koh thiⁿ-téng ê chèng thiⁿ-sài í-kip lí ê Pa-pa, Ma-ma lóng kap lí tī-teh, teh khòaⁿ-kò͘ lí !? ” 「瑪莉,你著勇敢,你kiám m̄知,主耶穌不時kap你tī--teh,koh天頂ê眾天使以及你ê爸爸、媽媽攏kap你tī--teh,teh看顧--你!?」
“Lí án-chóaⁿ lâu ba̍k-sái, lí nā án-ni, góa lī-khui lí kiám ū pêng-an, tī thiⁿ ê Pa-pa, Ma-ma kiám ū hoaⁿ-hí tio̍h m̀!” 「你án-chóaⁿ流目屎,你若án-ni,我離開你kiám有平安,tī天ê爸爸、媽媽kiám有歡喜,著--m̀!」
“Taⁿ lí m̄-thang háu, lí nā ài hō͘ Chú Iâ-so͘ kap Pa-pa, Ma-ma hoaⁿ-hí lí, tio̍h m̄-thang háu,chai-iáⁿ bô?” 「今你m̄-thang哮,你若ài hō͘主耶穌kap爸爸、媽媽歡喜你,著m̄-thang哮,知影--無?」
Má-lī chiū tiām-tiām bô háu, lâi tàm-thâu piáu-sī chai-iáⁿ. 瑪莉就恬恬無哮,來tàm頭表示知影。
“Lí nā-sī chai-iáⁿ tio̍h hō͘ góa khòaⁿ lí hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí ê bīn.” 「你若是知影著hō͘我看你歡歡喜喜ê面。」
Má-lī tòng-tiām i ê ba̍k-sái, tī ke̍k-tōa iu-siong khòaⁿ-lū ê tiong-kan lâi chò “chhiò-iông” hō͘ Hôa sian-siⁿ-niû khòaⁿ. Hôa sian-siⁿ-niû khòaⁿ tio̍h Má-lī ê sūn-ho̍k kap khó-lîn siau-sán ê bīn, siūⁿ-tio̍h i put-an ê chiân-tô͘ ka-kī bōe kìm-tit sòa lám-óa Má-lī lâi háu. 瑪莉擋恬伊ê目屎,tī極大憂傷掛慮ê中間來做「笑容」hō͘華先生娘看。華先生娘看著瑪莉ê順服kap可憐消瘦ê面,想著伊不安ê前途家己bōe禁得續攬倚瑪莉來哮。
“Má-lī lí tio̍h siông-siông kiû Chú, m̄-bián kiaⁿ-hiâⁿ, Chú tek-khak bô pàng-sak lí.” Hôa sian-siⁿ-niû chhōa Má-lī kî-tó liáu, hō͘ Má-lī khùn hó ê sî, i ka-kī ūi-tio̍h Má-lī lâi kî-tó kàu chin àm. Hit chi̍t chá-khí ê chá-chhia i chiū lī-khui khì. 「瑪莉你著常常求主,m̄免驚惶,主的確無放sak你。」華先生娘chhōa瑪莉祈禱了,hō͘瑪莉睏好ê 時,伊家己為著瑪莉來祈禱到真暗。Hit一早起ê早車伊就離開--去。
Má-lī lâi óa tī ǹg koe-lō͘ ê thang-á piⁿ, ba̍k-sái lâu bōe-chīn. 瑪莉來倚tī向街路ê窗仔邊,目屎流bōe盡。
“Hôa sian-siⁿ-niû! Hôa sian-siⁿ-niû!” Chí-ū chhùi-lāi sòe-siaⁿ lâi kiò i ê miâ. Tī i sòe-sòe ê sim ū chhiong-móa sè-kan ko͘-to̍k ê kiaⁿ-hiâⁿ, í-ki̍p choa̍t-bāng ê chiân-tô͘ kap chióng-chióng ê put-an. 「華先生娘!華先生娘!」只有嘴內細聲來叫伊ê名。Tī伊細細ê心有充滿世間孤獨ê驚惶,以及絕望ê前途kap種種ê不安。
“Má-lī, lí teh háu án-chóaⁿ? Chia chiū-sī lí ê chhù, lí tio̍h m̄-thang khoeh-khì.” “Taⁿ lán lâi khì, A-ko͘ ū chin-súi ê ang-á beh hō͘ lí thit-thô.” Chitê chhin-chhiat ê A-ko͘ chiū lâi kàu Má-lī ê āu-bīn phō i, koh chhit i ê ba̍k-sái. Chhōa i khì pâng-keng lâi an-ùi i. 「瑪莉,你teh哮án-chóaⁿ?Chia就是你ê厝,你著m̄-thang客氣。」「今咱來去,阿姑有真súi ê尪--仔beh hō͘你thit-thô。」這個親切ê阿姑就來到瑪莉ê後面抱伊,koh拭伊ê目屎。Chhōa伊去房間來安慰伊。
Má-lī ê A-kū, Khap-nî sī 40 gōa hòe lâng, sin-thé put-chí pûi-phàng, i siông-siông chhut-gōa, bot5?-teh, tì-kàu Chin-ní A-kīm siông-siông in-ūi i bô tńg-lâi lâi seⁿ-chhut oan-ke. In-ūi in 2 lâng só͘ ū ê châi-sán lóng sī sio̍k tī Chin-ní A-kīm ê só͘-iú, só͘-í Khap-nî A-kū put-chí hâng-ho̍k tī Chin-ní. Chin-ní A-kīm iā siông-siông chhut-gōa, só͘-í lóng bô tī-teh, ū-sî iā ū lâng-kheh lâi chhōe in, iáu-kú Má-lī lóng sī tòa tī tē 3 kai ê lâu-téng, chha-put-to tû chia̍h-pn̄g í-gōa lóng m̄-bat lo̍h-lâi lâu-ē. Ū-sî chí-ū lâi kàu 3 kai āu-bīn hit ê liâng-tâi khòaⁿ hit ê m̄-bat khòaⁿ-tio̍h ê soaⁿ-kéng, súi ê chhiū-ba̍k lâi ka-kī iu-siong nā-tiāⁿ. I ê pâng-keng ê thang sī ǹg tī tōa-lō͘, tī hia Má-lī ū tām-po̍h tit-tio̍h an-ùi, in-ūi ti hia ū kok-chióng ê kòe-lō͘ lâng, gín-ná, bōe-mi̍h ê lâng, lāu-lâng, í- ki̍p chióng-chióng ê chhia-bé tī hia teh kòe,chiâⁿ-chòe chi̍t ê put-sî piàn-hòa ê oa̍h-kéng. Má-lī óa tī hit ê thang-á lâi it-it koan-chhat hia ê piàn-hòa ê kong-kéng thang tit-tio̍h an-ùi. 瑪莉ê阿舅,恰尼是40外歲人,身體不止肥胖,伊常常出外,無tī--teh,致到珍妮阿妗常常因為伊無轉來來生出冤家。因為in 兩人所有ê財產攏是屬tī珍妮阿妗ê所有,所以恰尼阿舅不止降服tī珍妮。珍妮阿妗也常常出外,所以攏無tī-teh,有時也有人客來chhōe in,iáu-kú瑪莉攏是tòa tī第三階ê樓頂,差不多除食飯以外攏m̄-bat 落來樓下。有時只有來到三階後面hit個涼台看hit個m̄-bat看--著ê 山景,súi ê樹木來家己憂傷nā-tiāⁿ。伊ê房間ê窗是向tī大路,tī hia瑪莉有淡薄得著安慰,因為知hia有各種ê過路人、囡仔、賣物ê人、老人,以及種種ê車馬 tī hia teh過,成做一個不時變化ê活境。瑪莉倚tī hit個窗仔來一一觀察hia ê變化ê光景thang得著安慰。
Ū-sî A-kū iā lâi mn̄g A-ko͘, 有時阿舅也來問阿姑:
“Má-lī ū hó-sè á-bô?” 「瑪莉有好勢抑無?」
A-ko͘ chiū kóng “Ū-lah! Khah koàn-sì lah, siông-siông ka-kī teh gîm-si.” 阿姑就講:「有--lah!較慣勢--lah,常常家己teh吟詩。」
A-kū koh kóng: 阿舅koh講:
A-ko͘ lí tio̍h chò Má-lī hó ê A-bú lâi chiàu-kò͘ i, in-ūi Chin-ní ê sin-thé bô hó-sè, bōe-thang kā i chiàu-kò͘, só͘-í tio̍h thòe goán chò chit ê hūn.” 「阿姑你著做瑪莉好ê阿母來照顧--伊,因為珍妮ê身體無好勢,bōe-thang kā伊照顧,所以你著替阮做這個份。」
Nā-sī ū sî ū lâng-khoeh lâi ê sî A-kū chiū chhōa in kàu 3-kai khì, sòa siāu-kài An-ná A-ko͘ kap Má-lī hō͘ in chai, iā hō͘ Má-lī kap tāi-ke tâng-toh lâi chia̍h-pn̄g. Nā-sī chin-ní A-kīm chiū lóng m̄-sī án-ni. I lóng m̄-bat kiò Má-lī ê miâ, m̄-bat lâi chhōe i. Só͘-í A-kīm ê thài-tō͘ kap bīn-iông hō͘ Má-lī ná lâi ná kiaⁿ. 若是有時有人客來ê時,阿舅就chhōa in到三階去,續紹介安娜阿姑kap瑪莉hō͘ in知,也hō͘瑪莉kap大家同桌來食飯。若是珍妮阿妗就攏m̄是án-ni。伊攏m̄-bat叫瑪莉ê名,m̄-bat來chhōe伊。所以阿妗ê態度kap面容hō͘瑪莉那來那驚。
Ū chi̍t-pái ū Chin-ní A-kīm ê chhin-lâng lâi thit-thô, Chin-ní chiū kín-kín pī-pān iân-sia̍h lâi beh khoán-thāi in, chiū siat-iân tī 3-kai ê liâng-tâi. Tāi-ke teh chia̍h ê sî Khap-nî chiū khòaⁿ bô Má-lī tī hia, chiū mn̄g A-ko͘, 有一擺有珍妮阿妗ê親人來thit-thô,珍妮就緊緊備辦筵席來beh款待in,就設筵tī 三階ê涼台。大家teh食ê 時,恰尼就看無瑪莉tī hia,就問阿姑:
“Má-lī án-chóaⁿ bô lâi chia̍h?” 「瑪莉án-chóaⁿ無來食?」
A-ko͘ chiū kóng, “Má-lī tī pâng-keng, góa lâi khì chhōa i lâi.” Chóng-sī Chin-ní chiū chó͘-tòng An-ná kóng, 阿姑就講:「瑪莉tī房間,我來去chhōa伊來。」總--是珍妮就阻擋安娜講:
“M̄-bián! Bô-pē, bô-bú ê gín-ná m̄-bián hō͘ i lâi tī chit-khoán ê só͘-chāi!” I chiū koh tùi lâng-kheh kóng, “Khap-nî chin ū chhù-bī tī ko͘-jî, khì khioh chi̍t ê bô-pē, bô-bú ê ko͘-jî lâi teh chhī, chin ū chhù-bī, nā-sī góa lóng bô hit ê chhù-bī, chia iā m̄-sī ko͘-jî-īⁿ, sī chi̍t ê siong-tong ê ka-têng, i lóng bô lí-kái.” 「M̄免!無父、無母ê囡仔m̄免hō͘伊來tī這款ê所在!」伊就koh tùi人客講:「恰尼真有趣味tī孤兒,去拾一個無父、無母ê孤兒來teh飼,真有趣味,若是我攏無hit個趣味,chia也m̄是孤兒院,是一個相當ê家庭,伊攏無理解。」
Khap-nî thiaⁿ-tio̍h, i ê sim put-chí kan-khó͘, iáu-kú m̄-káⁿ kóng sím-mi̍h. Kàu tī hit chit mê, beh khùn ê sî, Khap-nî chiah sòe-siaⁿ lâi tùi Chin-ní kóng, “Chin-ní, Má-lī sī góa ê sió-mōe ê kiáⁿ, i bô-thang i-óa, lán lâi kā i iúⁿ-chhī kiám m̄-sī èng-kai ê sū, lí m̄-thang khòaⁿ i sī chi̍t ê ko͘-jî, tio̍h ài chio-ho͘ i, hō͘ i ōe-thang tòa lán chia, chò lán ê kiáⁿ lâi pôe-iúⁿ i.” Khap-nî kóng bōe-soah ê sî Chin-ní chiū sûi-sî pìⁿ-bīn tōa-siaⁿ kóng, “Sím-mi̍h! Khap-nî, lí kóng sím-mi̍h!? Lí beh kiò góa tio̍h lia̍h i chò kiáⁿ tio̍h m̀!? Góa sī bōe-tàng án-ni, lí lām-sám kiò lâng ji̍p lâi góa chhù beh hō͘ góa chò-kiáⁿ, lí só͘-chò ê kiám m̄-sī lóng beh hō͘ góa khì-sí! Góa bô khiàm-ēng kiáⁿ lah!” 恰尼聽著,伊ê心不止艱苦,iáu-kú m̄敢講甚mi̍h。到tī hit這暝,beh睏ê時,恰尼chiah細聲來tùi珍妮講:「珍妮,瑪莉是我ê小妹ê子,伊無thang依倚,咱來kā伊養飼kiám m̄是應該ê事,你m̄-thang看伊是一個孤兒,著ài招呼伊,hō͘伊會thang tòa咱chia,做咱ê子來培養伊。」恰尼講bōe煞ê時,珍妮就隨時變面大聲講:「甚mi̍h!恰尼,你講甚mi̍h!?你beh叫我著掠伊做子,著--m̀!?我是bōe-tàng án-ni,你lām-sám叫人入來我厝beh hō͘我做子,你所做ê kiám m̄是攏beh hō͘我氣--死!我無欠用子--lah!」
Chin-ní chiū tōa-siaⁿ phak tī chhn̂g lâi háu, Khap-nî kám-kak lóng bô hoat-tō͘. 珍妮就大聲仆tī床來哮,恰尼感覺攏無法度。
Má-lī khí-chho͘ lóng sī ka-kī tī pâng-keng chia̍h pn̄g. Chóng-sī bô lōa-kú, Chin-ní A-kīm bô hoaⁿ-hí lâng phâng-khì hō͘ Má-lī chia̍h. 瑪莉起初攏是家己tī房間食飯。總--是無偌久,珍妮阿妗無歡喜人捧去hō͘瑪莉食。
“Kiò i lo̍h lâi chia̍h.” A-kīm án-ni kóng, só͘-í Má-lī chiū lo̍h lâi tī lâu-ē ê si̍t-tn̂g lâi kap tāi-kesaⁿ-kap chia̍h. Hit chi̍t-ji̍t Má-lī hō͘ A-ko͘ chhōa, lâi tī si̍t-tn̂g beh chē ūi ê sî i chiū chiàu-siông siang-chhiú ha̍p-óa, ba̍k-chiu khoeh-khoeh lâi kî-tó, 「叫伊落來食。」阿妗án-ni講。所以瑪莉就落來tī樓下ê食堂來kap大家相kap食。Hit一日瑪莉hō͘阿姑chhōa來tī食堂beh坐位ê時,伊就照常雙手合倚,目珠khoeh-khoeh來祈禱,
“Kám-siā thiⁿ-téng ê Siōng-tè, lí ū chiàu-kò͘ góa pêng-an, iā ū siúⁿ-sù chia̍h-mi̍h hō͘ góa chia̍h, góa beh kám-siā lí, A-men!” 「感謝天頂ê上帝,你有照顧我平安,也有賞賜食物hō͘我食,我beh感謝你,阿們!」
回上一頁    終戰後,   1955年,   小說