Thiàⁿ lí iâⁿ kè thong sè-kan_04
|
疼你贏過通世間_04 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
“KIā góa chhut-khì”
|
「Kā 我出去」 |
|
1.
|
1 |
|
Ū chi̍t ē-po͘ L pì-su khì sûn-sī khu-liû kaⁿ-pâng ê sî, chin kî-koài tī lâm kaⁿ-pâng tē 1 hō-sek hoat-kiàn tio̍h chi̍t ê koh-iūⁿ ê hoān-lâng. Khu-liû kaⁿ-pâng ū 6 keng, 2 keng lú--ê, 4 keng lâm--ê, kaⁿ-pâng 3 bīn sī chng-piah, i bīn sī tōa ki thi̍h-ki. Hit ê hêng-chōng chhin-chhiūⁿ káu-tû. Thô͘-kha sī koat âng-mn̂g-thô͘, lī-piān thang sé, nā chhu-pang chin gâu seⁿ ba̍k-sat. Nā beh ji̍p-khì khu-liû kaⁿ-pâng, tio̍h keng-kòe chi̍t ê sè-sè ê thi̍h-mn̂g, tī lāi-bīn ū 2 ê tong-ti̍t ê kéng-koaⁿ put-sî lûn-liû mê-ji̍t bô làng, tòa bú-khì tī hia teh khàn-siú. Beh-ji̍p khì hōe-bīn hoān-lâng ê lâng tio̍h seng tùi gōa-bīn Su-hoat-kho-sek khì niá pâi-á. Tio̍h kòe chhiau seng-khu, kàu-ūi phah-mn̂g pò-miâ, tong-ti̍t kéng-chhat chiah lâi khui thi̍h-mn̂g, mn̂g put-sî ēng tōa thi̍h-só só--teh. Ji̍p-khì tio̍h teng-kì lí ê miâ, mn̄g lí-iû, ài chhōe sím-mi̍h lâng? Āu-lâi chiah tùi thi̍h-long lāi pàng hit ê hoān-lâng chhut--lâi tī kéng-koaⁿ ê tong-ti̍t sek, kéng-koaⁿ ê li̍p-hōe ē kóng-ōe. Nā tiōng-iàu hiān, chiū m̄-chún hōe-bīn. It-chhè m̄-chún phoe-sìn á-sī chia̍h mi̍h ê su-khia siū, siū ( ±A‥u ). Lóng tio̍h keng-kòe kiám-cha. (Nā-sī kaⁿ-ga̍k lēng-gōa ū hōe-bīn-sek. Iā tēng kúi hun-cheng ê biān-hōe. Khu-liû kaⁿ-pâng bô hōe-bīn-sek.) In-ūi kiaⁿ-liáu lâng chiong sím-mi̍h mi̍h, á-sī phoe-sìn hō͘ hoān-lâng, á-sī sui-piān thong gōa-bīn ê siau-sit hō͘--i, á-sī kà i piàn kháu-keng. Só͘-í sū-sū chin giâm-kín. Nā pêng-siông ê the̍h saⁿ-khò͘ lâi, bô su-iàu ji̍p-khì. Khì Su-hoat-kho-sek kat pâi-á, tu tùi chi̍t ê khang ji̍p-khì chiū hó.
|
有一 e 晡 L.祕書去巡視拘留監房 e 時。真奇怪 t? 南監房第1號室發見著一個各樣e 犯人。拘留監房有6 間，2 間女--e，4 間男--e，監房3 面是磚壁，1 面是大枝鐵枝。Hit 個形狀親像狗櫥。塗腳是koat 紅毛塗，利便 thang 洗，若 chhu 枋真 gâu 生木蝨。若 beh 入去拘留監房，著經過一個細細 ê 鐵門，tī 內面有2 個當值ê 警官不時輪流暝日無 làng,帶武器 tī hia teh 看守。Beh 入去會面犯人 ê 人著先 tùi 外面司法科室去領牌仔。著過 chhiau 身軀，到位扑門報名，當值警察才來開鐵門，門不時用大鐵鎖鎖--teh。入去著登記你 ê 名，問理由，ài chhōe 甚mi̍h 人？後--來才tùi 鐵籠內放hit 個犯人出--來 tī 警官ê 當值室，警官 ê 立會下講話。若重要犯，就 m̄ 准會面。一切m̄ 准批信抑是食物 ê 私 khia 授受。攏得經過檢查。（若是監獄就另外有會面室。也定幾分鐘 ê 面會。拘留監房無會面室。）因為驚了人將甚 mi̍h 物，抑是批信 hō͘ 犯人，抑是隨便通外面 ê 消息hō͘-- 伊，抑是教伊變口供。所以事事真嚴謹。若平常 ê 提衫褲來，無須要入--去。去司法科室結牌仔，tu 對一個空入去就好。 |
|
Hoān-lâng beh sak ji̍p-khì long-á lāi tio̍h kòe giâm-bi̍t ê sin-thé kiám-cha, in-ūi kiaⁿ-liáu tī hia chū-sat, á-sī seⁿ-chhut ì-gōa ê jiáu-loān. Tio̍h thǹg ê, chhiah-kha ji̍p khì. Tio̍h tháu khò͘-tòa, m̄-chún ū khò͘-tòa, ê-tòa, á-sī to-á, io̍h-á, á-sī it-chhè ê sím-mi̍h mi̍h. Chí ū khang-chhiú ji̍p-khì. Chi̍t-keng tāi-iok ū 4 niá tha-tha-mi̍h ê tōa. Ū sî chheng-chheng koaiⁿ 3, 4 ê. Nā chē ê sî koaiⁿ it-jī-cha̍p ê. Tāi-ke bô ūi thang tó, lóng chē tiàm thô͘-kha. Nā joa̍h thiⁿ tāi-ke chin-joa̍h. Kak-a̍h ū chi̍t khang, tāi-ke tiàm hia tāi siáu-piān, pàng liáuhit khang ēng kòa khàm-leh. Hit khang thàu tùi tōa-ha̍k khì. Chū-jiân sī sè-sè khang lâng nńg bē lo̍h khì.
|
犯人 beh sak 入去籠仔內著過嚴密個身體檢查，因為驚了tī hia 自殺，抑是生出意外 ê 擾亂。著褪鞋，赤腳入去。著 tháu 褲帶，m̄ 准有褲帶、鞋帶，抑是刀仔、藥仔，抑是一切 ê 甚mi̍h 物。只有空手入去。一間大約有4 領榻榻米 ê 大。有時清清關3、4 個。若濟 ê 時關一二十個。逐家無位thang 倒，攏坐 tiàm 塗腳。若熱天逐家真熱。角仔有一空，逐家 tiàm hia 大小便，放了 hit 空用蓋 khàm--leh。Hit 空透對大 ha̍k 去。自然是細細空人 nǹg 未落去。 |
|
Saⁿ-tǹg nā kàu, tāi-ke pun chi̍t kheh-á pn̄g. Hit ê kheh-á sī ēng chhâ chòe--ê, kheh-á pí tī hóe-chhia-lāi ê piān-tong kheh-á khah e̍h, chha-put-to tn̂g, khah chhim tām-po̍h. Lí thiaⁿ kóng pn̄g, ū-sî sī o͘ han-chû-chhiam chham chin-chē ê pn̄g, siông-siông m̄-sī pn̄g, sī han-chû kho͘, á sī han-chû-tiâu-á, phòe chhài-pó͘ á-sī . Siāng hó ū-sî ē hē tām-po̍h hî-pó͘ tī hit-té., Che sī chin hi-hán ê tōa chhiⁿ-chhau. Chiū-sī 3 tiâu han-chû-tiâu-á, phòe 2 tè chhài-pó͘ khah siông. Kàu sî-tǹg tāi-kè chhiú chhun tn̂g-tn̂g tùi thi̍h-ki-á phāng chhut--lâi. Ba̍k-chiu kim lúi-lúi teh siòng hit ê káu-chô-á ti̍t-ti̍t thó, chin-chiàⁿ sī kaⁿ-siû gō-kúi. Kiám-chhái lí siūⁿ sī chin pháiⁿ chia̍h. Chóng-sī tī hit té ê lâng sī chin hó-chia̍h. Ū sî ē hē kiâm-mûi-á, á-sī ô͘-té chhài-thâu tī hit-té, in ē chin hoaⁿ-hí, chia̍h tit tin-tin iú-bī. Han-chû chia̍h-liáu chhiú to koh chhūiⁿ-chūiⁿ leh.
|
三頓若到，大家分一 kheh 仔飯。Hit 個kheh仔是用柴做--ê,kheh 仔比 tī 火車內 ê 便當 kheh 仔較隘，差不多長，較深--淡-薄。你聽講飯，有時是烏蕃薯簽摻真濟 ê 飯，常常m̄ 是飯，是蕃薯箍，抑是蕃薯條仔，配菜脯，抑是???? 。上好有時會下淡薄魚脯 tī hit 底。Che 是真希罕 ê 大chheⁿ-chhau。就是3 條蕃薯條仔，配2 塊菜脯較常。到時頓逐家手伸長長tùi 鐵枝仔縫出--來。目珠金蕊蕊 teh 相hit 個狗槽仔直直討，真正是監囚餓鬼。Kiám-chhái 你想是真歹食。總--是tī hit 底 ê 人是真好食。有時會下鹹梅仔，抑是壺底菜頭 tī hit 底，in 會真歡喜，食得津津有味。蕃薯食了手 to koh 舐舐--leh 。 |
|
Chóng-sī ū ê m̄-chia̍h, kúi-nā tǹg to m̄-chia̍h, ū ê ti̍t-ti̍t khàu, ū ê tûi-heng àm-àm lâu ba̍k-sái. Ū ê siān-siān tiām-tiām chē. Iā bat tú-tio̍h siáu cha-bó͘ gín-ná hoān-chōe, m̄-chhēng saⁿ-khò͘, thǹg kng-kng, tiàm hit té loān-jiáng, tōa-siaⁿ khàu, chóng-sī iû-goân ē hiáu ùi-thí, khòaⁿ tio̍h lâng khì sûn ê sî, kóaⁿ-kín bīn phak-tiàm piah-ni̍h hit-pêng, m̄-káⁿ kìⁿ lâng ê bīn. Ū ê phak tiàm thi̍h-ki-phāng ti̍t-ti̍t kiò “Tāi-jîn ah! oan-óng oh.” Chi̍t-lé-pài tāi-khài khì sûn nn̄g-pái. Sī khì chim-chiok hit lāi-bīn ê ōe-seng, kiaⁿ-liáu ē hoat-seng phòa-pīⁿ, á-sī kî-thaⁿ sím-mi̍h put-chhek ê sū.
|
總--是有 ê m̄ 食，幾若頓都 m̄ 食，有 ê 直直哭，有 ê 搥胸暗暗流目屎。有 ê siān-siān 恬恬坐。也 bat tú 著痟查某囡仔犯罪，m̄ 穿衫褲，褪光光，tiàm hit 底亂嚷，大聲哭總--是猶原會曉畏恥，看著人去巡ê 時，趕緊面仆tiàm 壁--n̍i̍h hit 爿，m̄ 敢見人ê 面。有 ê 仆tiàm 鐵枝縫直直叫：「大人--ah！冤枉--oh。」一禮拜大概去巡2 擺。是去斟酌 hit 內面 ê 衛生，驚了會發生發病，抑是其他甚mi̍h 不測 ê 事。 |
|
Taⁿ tī hit keng-tē-it-hō pâng ê kak-a̍h, ū chi̍t ê chheng-liân lâng khòaⁿ sī ū siū kàu-io̍k, sī siong-tong ê ka-têng ê lâng. Siāng kî-koài--ê chiū-sī phâng i ê kheh-á beh chia̍h-pn̄g ê sî (Han-chû-kho͘), koh tāi-seng kūi-lo̍h ba̍k-sái ni̍h-ni̍h lâu, ba̍k-chiu kheh-kheh teh kî-tó. Chiu kî-koài tauh-tí chit ê chheng-liân sí sím-mi̍h téng-hō lâng. Án-chóaⁿ chia̍h-pn̄g ē-hiáu kî-tó, ē kî-tó liōng-pit sī ki-tok-tô͘. Chiàu siūⁿ káⁿ m̄-sī sū-iú sū-bû ê ki-tok-tô͘. Nā-sī pòaⁿ-sìn-hiaⁿ ji̍p lâi kàu chia phah-sǹg bô kî-tó. Si̍t-chāi chin kî-koài.
|
今 tī hit 間第一號房 ê 角仔，有一個青年人看是有受教育，是相當 ê 家庭ê 人。上奇怪--ê 就是捧伊 ê kheh仔 beh 食飯 ê 時（蕃薯箍），koh 代先跪落目屎 ni̍h-ni̍h 流，目珠 kheh-kheh teh 祈禱。真奇怪到底這個青年是甚mi̍h 等號人。Án- chóaⁿ 食飯會曉祈禱，會祈禱諒必是基督徒。照想 káⁿ m̄ 是似有似無 ê 基督徒。若是半信兄入來到 chia 扑算無祈禱。實在真奇怪。 |
|
Chóng-sī bô-lūn sím-mi̍h lâng to put-piān kap hoān-lâng kóng-ōe. Só͘-í L pì-su tiām-tiām kā i khòaⁿ, sûn-sī liáu chiū chhut-khì. Chiong chit ê sū khǹg tī sim-ni̍h. Tauh-tí……?
|
總--是無論甚 mi̍h 人都不便 kap 犯人講話。所以L.祕書恬恬kā 伊看，巡視了就出去。將這個事囥tī 心--ni̍h 。到底……？ |
|
2.
|
2 |
|
Keh-ji̍t khì Su-hoat-sek chim-chiok i ê tiau-su chiah chai, si̍t-chāi chin khó-lîn, hit ê hoān-chōe ê sū-si̍t sī án-ni.
|
隔日去司法室斟酌伊 ê 調書才知，實在真可憐，hit 個犯罪ê 事實是án-ni 。 |
|
Ū chi̍t-ji̍t chia̍h àm-pá lah, to beh bô khòaⁿ lâng-bīn ê sî, Bûn-tia̍t ( ?a-o ) chiah chhiú the̍h phah pāng-kiû ( ’Íy ) ê thûi-á, kap phôe-chhiú-lông (sîn kiû ēng ê ) tùi gōa-bīn ji̍p--lâi. Ji̍p-mn̂g i ê lāu-bú chin siū-khì. (I ê lāu-pē í-keng kòe-sin lah). Chit ê sī sòa-bóe-á kiáⁿ, pêng-sî khah siū-sēng. Lāu-pē sí liáu-āu, i kin-pún sī m̄-thiaⁿ lāu-bú ê ōe. Sū-sū chin hoâiⁿ-pà, sui-jiân ū A-hiaⁿ chin un-khûn khó͘-khǹg lâu ba̍k-sái bián-lē, nā-sī chū-sè í-keng chek-chiâⁿ ê sim-sèng si̍t-chāi chin oh ké. Lâng kóng thiàⁿ sī chhin-chhiūⁿ chúi, hōe-ba̍k, kóe-chí nā bô chúi ê koàn-ak sī bē tōa-châng, bē bō͘-sēng. Lâng nā bô ēng thiàⁿ lâi kā i pôe-iúⁿ, i sī bē chiâⁿ lâng. Chóng-sī hoe-ba̍k m̄-thang tiāⁿ chìm tiàm chúi-té, chìm kòe-thâu ē mōa kun, ē n̂g-sng, ē sí-khì. Chhin-chhiūⁿ án-ni gín-ná m̄-thang kòe-thâu ê le̍k-ài ( ‧A‧R ). Chiong gín-ná kā i chìm tiàm thiàⁿ ê chúi-té. Chìm kàu góa kiáⁿ, góa miā, ō͘-hio̍h phâng chin-chu, thiàⁿ-tiuh-tiuh, pó ni-ni. Phō khì thâu-khak téng pàng-sái. Kai-sí, kàu-bóe lí beh chia̍h tio̍h hit ê kóe-chí, sio̍k-gú kóng sēng ti giâ-chàu, sēng kiáⁿ put-hàu. Chit-kù ōe bô chhò. Te̍k-pia̍t lāi-bīn nā ū tē-saⁿ-chiá, phí-lūn a-má ài kan-sia̍p sim-pū ê kà-kiáⁿ. Góa kim-sun, m̄-bián lí chiān-pī (sim-pū) kā góa kà. Góa sio̍h leh. Lâi a-má chia, m̄-bián kiaⁿ, a-má ūi tiâu-tiâu, chhôe-á chhiúⁿ khí--lâi, sòa mē sim-pū. Lán lâi khì bé piáⁿ, mài hō͘ A-lú a̍h (sim-pū ê miâ) chia̍h. Pháiⁿ-bó phah góa koai-sun, lán āu-pái tio̍h m̄-thang. Tio̍h khah koai leh, lán āu-pái chiah bē hō͘ lâng phah. Gām-bīn ho͘N7, āu-pái a-má nā sí lí tio̍h chai-chhám, lí ē hō͘ lâng oàn--sí. Te̍k-pia̍t hit ê gín-ná ê lāu-bú nā-sī kè-bó chiū koh khah chhám. Chit-khoán á-má ê kàu-io̍k si̍t-chāi m̄-nā kàu-hóe, chin-chiàⁿ sī tùi chōe kàu tī chōe ê kàu-io̍k.
|
有一日食暗飽--lah，都beh 無看人面ê 時，文哲才手提扑棒球ê 槌仔，kap 皮手囊（承球用 ê mit-to͘h ）tùi 外面入--來。入門伊ê 老母真受氣。（伊ê 老父已經過身--lah）。這個是續尾仔子，平時較受 sēng 。老父死了後，伊根本是 m̄ 聽老母 ê 話。事事真橫霸，雖然有阿兄真殷勤苦勸流目屎勉勵，但是自細已經積成 ê 心性實在真難改。人講疼是親像水、花木、果子若無水 ê 灌沃是 bē 大叢，未茂盛。人若無用疼來 kā 伊培養，伊是未成人。總--是花木 m̄-thang 定浸 tiàm 水底，浸過頭會爛根，會黃酸，會死去。親像 án-ni 囡仔 m̄-thang 過頭溺愛。將囡仔 kā 伊浸 tiàm 疼 ê 水底。浸到我子，我命，芋葉捧真珠，疼 tiuh-tiuh，寶 ni-ni 。抱去頭殼頂放屎。該死，到尾你 beh 食著 hit 個果子，俗語講：「Sēng 豬 giâ 灶，sēng 子不孝。」這句話無錯。特別內面若有第3 者，譬論阿媽愛干涉新婦 ê 教子。我金孫，m̄ 免你賤婢（新婦）kā 我教。我惜--leh。來阿媽 chia，m̄ 免驚，阿媽為 tiâu-tiâu,箠仔搶--起來，續罵新婦。咱來去買餅，mài hō͘ 阿女仔（新婦ê 名）食。歹母扑我金孫，咱後擺著 m̄-thang。著較乖--leh，咱後擺才 bē hō͘ 人扑 。Gām 面--ho͘N7，後擺阿媽若死你著知慘，你會hō͘ 人怨--死。特別 hit 個囡仔 ê 老母若是繼母就 koh 較慘。這款阿媽 ê 教育實在 m̄-nā 夠火，真正是 tùi chōe kàu tī chōe ê 教育。 |
|
Bûn-tia̍t-ah pêng-seng siū tio̍h chit-khoán le̍k-ài ê kàu-io̍k, ba̍k-chiu chin kim. Tiong-ha̍k pi̍t-gia̍p āu, bô siūⁿ beh chhòng sím-mi̍h, hō-ló hō-sō, lāu-bú lâu ba̍k-sái ê kî-tó, a-hiaⁿ siū-khì ê kek-lē, má-ní tong-hong, kā i thiaⁿ chòe káu pàng-phùi. Lāu-bú jím-tit bô hó khó-jím. Khòaⁿ i ji̍p-mn̂g nō͘-hoat chhiong-thian, gia̍h chi̍t-ki tîn-tiâu khan-thian-bûn kā i siāu kúi-nā ē. Chit ê put-siàu chú tng ióng ê chheng-liân, kî-si̍t hō͘ in lāu-bú lāu lah bu̍t hit kúi-ē sī bô thiàⁿ. M̄-kú hiah kiau-ngō͘ ê chheng-liân ná-lí ē lún-tit lāu-bú ê koán-kà, chiū tian-tò chhiúⁿ in lāu-bú ê tîn-tiâu àn-sǹg beh bu̍t in lāu-bú. Tú-gū in a-hiaⁿ tī sin-piⁿ, tùi tîn-tiâu kā i chhiúⁿ khí--lâi, sòa kā i sai kúi-nā-ē chhùi-phóe. Mē i put-hàu-ke̍k, A-bú nî-lāu lah, kà--lí, ài lí hó lí hó taō-táⁿ. Lāu-bú khì kàu khàu. Ná-khàu ná kā i chhia, sòa kóng “Kā góa chhut-khì,” “Khòaⁿ beh tó-ūi khì sí, m̄-thang tiàm chhù-ni̍h khì sí góa, m̄-bián tiàm chia teh pòe-ò͘ pē-bú ê miâ.” Kā i chhia chhut-khì, mn̂g sòa kā i koaiⁿ-khì, “Chhin-chhiūⁿ lí chit hō put-hàu-kiáⁿ m̄-bián tńg--lâi hó. Kin-tú góa iā bô khiàm-ēng lí.”
|
文哲--ah 平生受著這款溺愛 ê 教育，目珠真金。中學畢業後，無想beh 創甚 mi̍h，hō-ló hō-sō ，老母流目屎 ê 祈禱，阿兄受氣 ê 激勵，馬耳東風，kā 伊聽做狗放屁。老母忍得無好可忍。看伊入門怒髮衝天，gia̍h 一枝藤條 khan-thian-bûn kā 伊 siāu 幾若下。這個不肖子當勇 ê 青年，其實 hō͘ in 老母老--lah bu̍t hit 幾下是無疼。M̄-kú hiah 驕傲 ê 青年，那裡會忍得老母 ê 管教，就顛倒搶in 老母 ê 藤條按算 beh bu̍t in 老母。Tú 遇 in 阿兄 tī 身邊 tùi 藤條 kā 伊搶--起來，續 kā 伊 sai 幾若下嘴 phóe 。罵伊不孝極，阿母年老--lah，教--你，愛你好，你好大膽。老母氣到哭。那哭那 kā 伊chhia，續講：「Kā 我出去，」「看 beh tó 位去死，m̄-thang tiàm 厝--n̍i̍h 氣死我，m̄ 免 tiàm chia teh pòe-ò͘父母 ê 名。」kā 伊chhia--出去，門續 kā 伊關--去。「親像你這號不孝子 m̄ 免轉--來好。Kin-tú 我也無欠用你。」 |
|
“Chhut-khì, kā góa chhut-khì.” Mn̂g chiū chhòaⁿ khì. Àm lah, ē-hng bô chia̍h, pak-tó͘ chin iau, phah-kiû tò--lâi chi̍t seng-khu kōaⁿ, taⁿ beh tùi tó-ūi khì? Hó! Cha-po͘-kiáⁿ tāi-tiōng-hum lí khòaⁿ góa hiah bô, góa kiám chin-chiàⁿ tio̍h kiâⁿ bô-lō͘, ē hō͘ i gō--sí. Chhut-khì tio̍h chhut-khì sī kiaⁿ sáⁿ-hòe?
|
「出去，kā 我出去。」門就閂去。暗--lah，e昏無食，腹肚真枵，扑球倒--來一身軀汗，今 beh 對 tó 位去？好！查甫子大丈夫，你看我 hiah 無，我 kiám 真正著行無路，會 hō͘ 伊餓--死。出去著出去是驚啥貨？ |
|
In a-hiaⁿ khiā tiàm thang-á mn̂g-kha tùi lāi-bīn khòaⁿ chhut-khì, khòaⁿ sió-tī tùi tōa-mn̂g chhut-khì oat-tùi tò-pêng kiâⁿ 2, 3 pō͘ chiū khiā tī iâ-chhiū kha, thâu khak phe-phe, chi̍t chhiú the̍h ūn-tōng bō-á, chi̍t-chhiú jiàu thâu-khak, khiā tī iâ-chhiū-kha hó-kú thâu-khak phe-phe chhin-chhiūⁿ teh chhim-siūⁿ sím-mi̍h. Āu-lâi chhin-chhiūⁿ iú-só͘ kám chàm chi̍t-ē kha, ēng i ê bō-á phah iáu hit-pêng chhiú, khui-siaⁿ kóng, “Hó,” chū án-ni kiâⁿ tùi tò-pêng ê ke-lō͘ khì, sió-tī ê pòe-iáⁿ chiām-chiām chham-ji̍p tī lâng-kûn ê tiong-kan, tī put-kak ê tiong-kan sòa bô khòaⁿ-kìⁿ. A-hiaⁿ chi̍t-sî sim-sng sòa lâu ba̍k-sái. Ah! Sió-tī, lí ê chiân-tô͘ tauh-tí…..? Oa̍t kòe-lâi khòaⁿ a-bú bē-kò͘-tit ê khoán, kóaⁿ-kín kiò hū-jîn-lâng pang-chān chiong a-bú kā i chhah-khì bîn-chhn̂g hō͘ i an-chēng, kā i ù-chúi, chiong tām-po̍h phô-tô-chiú hō͘ i lim. Sim-pū chin iú-hàu, tī sin-piⁿ un-khûn ho̍k-sāi an-ùi. Tōa-kiáⁿ iā-sī chin iú-hàu. Sim-lāi siàu-liām sió-tī, m̄-kam i chhut-khì, chi̍t-bīn chū-chek kòe-khì bē-hiáu pang-chān lāu-bú tàu léng-tō, chi̍t-bīn m̄-kam lāu-bú nî-lāu lah, A-pa kòe-sin liáu chiah lâi tú-tio̍h chit ê sió-tī ê ngó͘-ge̍k. Kap hū-jîn-lâng put-kak sòa kūi-lo̍h tī bîn-chhn̂g-chêng thòe sió-tī kā A-bú kiò m̄-káⁿ, nā lâu ba̍k-sái ná kî-tó, thòe sió-tī kî-tó ǹg-bāng i ē hoán-hóe, ng4-bāng i chhut-khì ē sêng-kong. Tauh-tí sió-tī lí beh tùi tó-ūi khì?
|
In 阿兄企 tiàm 窗仔門腳 tùi 內面看出去，看小弟 tùi 大門出去，越 tùi 倒爿行2、3步就企 tī 椰樹腳，頭殼 phe-phe，一手提運動帽仔，一手抓頭殼，企 tī 椰樹腳好久頭殼 phe-phe 親像 teh 深想甚mi̍h。後--來親像有所感chàm 一下腳，用伊 ê 帽仔扑iáu hit 爿手，開聲講：「好，」自án-ni 行對倒爿ê 街路去，小弟 ê 背影漸漸摻入 tī 人群ê 中間，tī 不覺 ê 中間續無看見。阿兄一時心酸續流目屎。Ah！小弟，你 ê 前途到底……？越過來看阿母 bē 顧得 ê 款，趕緊叫婦人人幫贊將阿母 kā 伊 chhah 去眠床 hō͘ 伊安靜，kā 伊 ù 水，將淡薄葡萄酒 hō͘ 伊 lim。新婦真有孝，tī 身邊殷勤服侍安慰。大子也是真有孝。心內數念小弟，m̄ 甘伊出--去，一面自責過去bē 曉幫贊老母鬥領導。一面 m̄ 甘老母年老--lah，阿爸過身了才來 tú 著這個小弟 ê 忤逆。Kap 婦人人不覺續跪落 tī 眠床前替小弟 kā 阿母叫 m̄ 敢，那流目屎那祈禱，替小弟祈禱向望伊會反悔，向望伊出--去會成功。到底小弟你 beh tùi tó 位去？ |
|
3.
|
3 |
|
Lāu-bó khah khòaⁿ-oa̍h, siū-khì khah kòe ê sî chiū su-liām i ê kiáⁿ, kiò in a-hiaⁿ khì chhōe. Khah chōe to chhōe bô. Ū lâng kà-kiáⁿ sī pîn chi̍t-sî ê kám-chêng, án-ni ū sî siông-siông ê chhò-chhiú á-sī ē gō͘-sū, ū ê sî kóng phah siau lín pē chi̍t-pak khì, kà-kiáⁿ m̄-sī beh kéng-kài hō͘ i chai chhò hoán-hóe, sī beh phah siau lí chi̍t-pa̍k-khì, án-ni phah-kiáⁿ lia̍h kap chia̍h siau-khì-sán siāng khoán, si̍t-chāi chin khó-sioh.
|
老母較快活，受氣較過 ê 時就思念伊 ê 子，叫 in 阿兄去 chhōe 。Khah chhōe 都chhōe 無。有人教子是憑一時 ê 感情，án-ni 有時常常 ê 錯手抑是會誤事，有 ê 是講扑消 lín 父一腹氣，教子 m̄ 是 beh 警戒 hō͘ 伊知錯反悔，是 beh 扑消你一腹氣，án-ni 扑子掠 kap 食消氣散像款，實在真可惜。 |
|
Lí siūⁿ chi̍t ê chheng-liân ē tùi tó-ūi khì? Pí teh khòaⁿ hóe khah bêng. Chū-jiân bô hó-lō͘ thang khì.
|
你想一個青年會 tùi tó 位去？比 teh 看火較明。自然無好路thang 去。 |
|
“Chì-khì” ( §ORe ). Lâng li̍p-chì kóng beh chòe sím-mi̍h, kóng bîn-á-ji̍t beh chòe sím-mi̍h, sím-mi̍h, che chin hó. Chóng-sī tio̍h tāi-seng chai kin-á-ji̍t i bat chòe kòe sím-mi̍h. Kin-á-ji̍t to bô chòe-chhut sím-mi̍h hó ê sū, bîn-á-ji̍t ná-lí liam-piⁿ tio̍h ē chòe ū sím-mi̍h hó thang chhut--lâi. Koh tōa chì-khì ê chì-hó pêng-iú chiū-sī tōa khiam-pi. Hit ê chheng-liân chhut-khì bô khiam-pi chàm-kha, thâu-khak phe-phe kóng, “Hó,” hit-kù sī phāu-khí chin m̄-goān, siū-khì, oàn-hūn, “Lín-pē chiah chòe hō͘ lí khòaⁿ, chhut-khì chiū chhut-khì, kiaⁿ-sí lâng sàⁿ?”
|
「志氣」。人立志講beh 做甚mi̍h，講明仔日beh 做甚 mi̍h，甚 mi̍h，che 真好。總--是著代先知今仔日伊 bat 做過甚mi̍h。今仔日都無做出甚 mi̍h 好 ê 事，明仔再那裡 liam-piⁿ 著會做有甚 mi̍h 好 thang 出--來。Koh 大志氣ê 至好朋友就是大謙卑。Hit 個青年出--去無謙卑 chàm 腳，頭殼 phe-phe 講：「好，」hit 句是抱起真 m̄ 願，受氣、怨恨，「Lín 父才做 hō͘ 你看，出去就出去，驚死人啥？」 |
|
Chit khoán ê li̍p-chì bô chhái-kang. Li̍p-chì sī khòng-kám chiân-hui, li̍p-chì sī kòe-khì ū ki-chhó͘, taⁿ beh koh hùn-tò͘ koh chìn-pō͘, li̍p-chì sī ài khiam-pi, chûn khang-hi sim lâi kiû siōng-chìn. Li̍p-chì tio̍h phah-thi̍h thân-jia̍t, chek-sî tāng-chhiú, hùn-hoat khì chòe. Nā chhian-iân khǹg-teh ē léng-khì. “Chì-khì” khì ē siau-khì, sòa pìⁿ bô khì. Lâng kah put-cheng-khì ( ?￡a§Re ) chiū-sī ná-chún khì-chúi bô khì. Iā bē chhi̍h8, iā-bē chhu̍h. Hit ê lâng bô chhái-kang.
|
這款 ê 立志無采工。立志是痛感前非，立志是過去有基礎，今 beh koh 奮鬥 koh 進步，立志是 ài 謙卑，存空虛心來求上進。立志著扑鐵趁熱，即時動手，奮發去做。若遷延囥--teh 會冷去。「志氣」氣會消去，續變無去。人 kah 不爭氣就是那準汽水無氣。也 bē chhi̍h8,也 bē chhu̍h 。Hit 個人無采工。 |
|
Hit ê chheng-liân chhut-khì seng-khu tn̄g it-bûn, iā bô saⁿ thang ōaⁿ. Beh khì chhōe pē-bó, hiaⁿ-ko só͘ bat ê lâng sī pháiⁿ-sè. Beh kóng hō͘ lâng kóaⁿ chhut--lâi, kóng bē chhut chhùi. Chhiú bô pòaⁿ hāng kang-gē, beh chòe khit-chia̍h iū kiaⁿ kiàn-siàu, chin chū-jiân chiū tùi àm-lō͘ khì. Khì kap i ê chheng-liân pêng-iú oang-lâi, oang-khì. Khí-thâu chin chhin-jia̍t, in ê pêng-iú iā ūi-tio̍h i chin hùn-khài. thòe i put-pêng. Phiàn siáu--ê. Khòaⁿ lán chheng-liân siuⁿ bô. Bô iàu-kín chòe hō͘ i khòaⁿ. Sè-sio̍k pêng-iú chiū chhiáⁿ i chia̍h-hun, chheng-chhun ū kúi-sî. Chit-sî m̄-chia̍h, m̄-khai, chheng-chhun put-chài lâi. Bûn-tia̍t sim í-keng hō͘ mô͘-kúi chiàm-niá, m̄-chai in chhù lāu-bú, hiaⁿ-ko ūi-tio̍h i teh háu, teh lâu ba̍k-sái thòe i kî-tó. Nā-sī i tī gōa-bīn ka-tī kak-tit chin chū-iû, chin sim-sek. 20 gōa nî kú tī Ki-tok-kàu ê ka-têng seng-oa̍h, chin siū sok-pa̍k. Sím-mi̍h m̄-thang chia̍h-hun lo̍h, m̄-thang lim-chiú lo̍h, m̄-thang tōng-kiû lo̍h, m̄-thang thiàu-bú lo̍h. Lóng-sī m̄-thang, m̄-thang, m̄-thang. Bē su hō͘ tōa-soh pa̍k-tiâu leh. Kàu chia ta̍k-hāng to thang. Khòaⁿ kah-ba̍k, chia̍h kah-chhùi, chia̍h liáu ba̍k-chiu koh ē kim, tōa-tōa pí Siōng-tè ê kiáⁿ-lūi khah chhong-bêng. Put-lūn sím-mi̍h kan-khiáu, kúi-koài, gūi-siān, ké-hó lóng ē hiáu chòe. Pí chá-ji̍t pài Siōng-tè ê sî, ke chin gâu. Chi̍t-sî Bûn-tia̍t ê sim tōa khui. Kî-si̍t sī liàn lo̍h chhàu lô͘-kô͘-moâi té, kha khiā bô tē. I lia̍h-chòe sī teh suh chheng-sin ê khong-khì. I lia̍h-chún hî thiàu chhut khe-hōaⁿ, cháu lâi ta-ta ê gû-chhia-lō͘ téng sī ji̍p chū-iû ê sin sè-kài. I lia̍h-chún hong-chhoe tn̄g soh bô lâng giú, bô siū khian-chè, thang poe-chiūⁿ bô hān ê khong-tiong. I lia̍h-chún hóe-chhia thoat-kui, lī hóe-chhiá-lō͘ ê sok-pa̍k ē cháu khah kín. I lia̍h-chún lī-khui chū-sè só͘ chun-siú ê tō-lí, kap pē-bó ê kà-sī, chit-pái ū tōa chū-iû, ē tōa sêng-kong lah. Chin-chiàⁿ sī tōa chhò-gō͘. “Kèng-ùi Iâ-hô-hoa sī tì-sek ê kun-pún” “Góa ê kiáⁿ, tio̍h thiaⁿ lí ê lāu-pē ê kàu-tok. M̄-thang khì-sak lí ê lāu-bú ê kà-sī. In-ūi che beh chòe lí thâu-khak téng ê súi-bō. Lí ê ām-kún ê kim-liān” (Chim-giân 1:7-9).
|
Hit 個青年出--去身軀 tǹg 一文，也無衫 thang 換。Beh 去 chhōe 父母，兄哥所 bat ê 人是歹勢。Beh 講 hō͘ 人趕--出來，講 bē 出嘴。手無半項工藝，beh 做乞食又驚見笑，真自然就對暗路去。去 kap 伊 ê 青年朋友冤來、冤去。起頭真親熱，in ê 朋友也為著伊真忿慨。替伊不平。騙痟--ê 。看咱青年 siuⁿ 無。無要緊做 hō͘ 伊看。世俗朋友就請伊食薰，來去lim--一杯，解心悶--leh，做人青春有幾時。這時 m̄ 食、m̄ 開，青春不再來。文哲心已經 hō͘ 魔鬼佔領，m̄ 知 in 厝老母、兄哥為著伊哮，teh 流目屎替伊祈禱。但是伊 tī 外面家己覺得真自由，真心適。20 外年久tī 基督教 ê 家庭生活，真受束縛。甚 mi̍h m̄-thang 食薰--lo̍h,m̄-thang lim 酒--lo̍h,m̄-thang 撞球--lo̍h,m̄-thang 跳舞--lo̍h。攏是 m̄-thang，m̄-thang，m̄-thang。Bē 輸 hō͘ 大索縛tiâu--leh。到chia 逐項都 thang。看合目、食合嘴，食了目珠 koh 會金，大大比上帝 ê 子類較聰明。不論甚 mi̍h 奸巧，鬼怪，偽善，假好攏會曉做。比早日拜上帝 ê 時加真 gâu。一時文哲 ê 心大開。其實是 liàn 落臭路糊糜底，腳企無地。伊掠做是 teh 吸清新 ê 空氣。伊掠準魚跳出溪岸，走來礁礁 ê 牛車路頂是入自由 ê 新世界。伊掠準風吹斷索無人 giú,無受牽制，thang 飛上無限 ê 空中。伊掠準火車脫軌，離火車路 ê 束縛會走較緊。伊掠準離開自細所遵守 ê 道理，kap 父母 ê 教示，這擺有大自由，會大成功--lah 。真正是大錯誤。「敬畏耶和華是智識 ê 根本」「我 ê 子，得聽你 ê 老父 ê 教督。m̄-thang 棄 sak 你 ê 老母 ê 教示。因為 che beh 做你頭殼頂 ê súi 帽。你 ê 頷頸 ê 金鍊」（箴言 1：7-9） |
|
Che sī Siōng-tè ê ōe. Siōng-tè ê kà-sī, pē-bó ê kà-sī chhin-chhiūⁿ chhia-lō͘, lâng thoat-kui ē-hó hàⁿ? Kai-sí. Pêng-iú hō͘ i chia̍h liáu thiàⁿ, khí-thâu tāi-ke chin chhin-bi̍t, tiāⁿ beh chia̍h--lâng, kàu-bóe tāi-ke khòaⁿ-khin, pêng-iú ê pē-bó iā m̄ chiap-la̍p. So̍h-kô, so̍h-kô sì-kè bóng so̍h, pháiⁿ-lâng chū-jiân iā ū pháiⁿ-lâng thang kau. Ná-lâi ná-pháiⁿ. Chiū khì kau-pôe iú--ê. Iú--ê kóng i chin ham-bān, m̄-bat tàu-siūⁿ siáⁿ hó-khang--ê thang choán. Ta̍k-pái nā chhut-khì i bô táⁿ lóng-sī chòe khòaⁿ-hong (khiā tiàm hn̄g-hn̄g koan-khòaⁿ ū lâng lâi á-bô?). Nā ū pun iā-sī pun chió-chió. Hó, chit-pái i beh chòe chú-kak ( ￥D‥? ) lâi tián i ê sin-siú ê ui-hong ( Ri‥-?aao?A-‧ ). Chiū kéng chi̍t ê goe̍h àm-mî. Goe̍h hóaⁿ-o͘, hóaⁿ-o͘ chiu chio i ê pang-chhiú chhut-khì, khì kàu tī khah chhī-piⁿ khah siok-chēng, khah bô lâng thong-hêng ê só͘-chāi. Phah-chiáu bō-á chiū tì hō͘ i khàm lo̍h--lâi, o͘-kin chiū tùi tē-á jîm-khí-lâi pa̍k tiàm bīn-ni̍h, tùi ba̍k-chiu-ē í-hā lâng bô lóng ē jīn-tit. Bō-á khàm kàu ba̍k-bâi. Chiū kiò pang-chhiú tiàm chhiûⁿ-á gōa khòaⁿ-hong, i pún-sin lī-iōng chá tī tiong-ha̍k ki-khì thé-chho só͘ o̍h ê hong-hoat, chhiú ji̍t tiàm chhiûⁿ-téng chiū thiàu kòe chhiûⁿ. Bô phah-sǹg lāi-bīn ê lōng-khián khui-siaⁿ tit-pūi.
|
Che 是上帝ê 話。上帝 ê 教示，父母 ê 教示親像車路，人脫軌會好--hàⁿ？該死。朋友 hō͘ 伊食了痛，起頭大家真親密，定 beh 食--人，到尾大家看輕，朋友ê 父母也m̄ 接納。So̍h-kô,so̍h-kô,四界罔 so̍h ，歹人自然也有歹人thang 交。那來那歹。就去交陪友--è。友--è 講伊真ham-bān,m̄-bat 鬥想啥好空--ê thang 賺。逐擺若出去伊無膽攏是做看風（企tiàm 遠遠觀看有人來抑無？）。若有分也是分少少。好，這擺伊 beh 做主角來展伊 ê 身手 ê 威風。就揀一個月暗暝。月幻烏，幻烏就招伊 ê 幫手出--去，去到 tī 較市邊較肅靜，較無人通行 ê 所在。扑鳥帽仔就戴 hō͘ 伊khàm --落-來，烏巾就 tùi 袋仔 jîm 起來縛 tiàm 面--ni̍h，tùi 目珠下以下人無攏會認得。帽仔蓋到目眉。就叫幫手 tiàm 牆仔外看風，伊本身利用早 tī 中學機器體操所學 ê 方法，手 ji̍h8 tiàm 牆頂就跳過牆。無扑算內面 ê 狼犬開聲直吠。 |
|
4.
|
4 |
|
Tú-hó hit-mî chit keng chhù ê thâu-ke kap thâu-ke-niû lóng chhōa chhut-khì thàm pêng-iú, hù-iàn-hōe lóng bô tī-teh. Lāi-bīn chí-ū chhun chi̍t ê chú-chia̍h--ê teh kò͘ chhù. Tang-thiⁿ-sî teh tīm-pó͘, kôaⁿ-kôaⁿ--lâng, chú-chia̍h--ê m̄-káⁿ khùn, nā-sī bô-lām bô-lām, chiū khì the tī khòng-chhn̂g-á, giú chi̍t ê phōe-kak lâi am-tī pak-tó͘. Thiaⁿ-kìⁿ kàu chheⁿ-kông-pūi sī-kín peh khí--lâi. Khòaⁿ-kìⁿ chi̍t ê lâng khan-káu khui tōa-mn̂g chhut-khì. Pún siūⁿ beh kā i hoah chha̍t, án-chóaⁿ káu ē jīn-tit i, liōng-pit m̄-sī chha̍t, chiū bô hoah. Chin kî-koài, káu chhut-khì sòa bô ji̍p-lâi. Tōa-mn̂g chū án-ni khui-khui bô koaiⁿ. Hit ê lâng oat tò ji̍p--lâi bīn am-pò͘ chhiú gia̍h la̍k-choán-á-chhèng, hit ê chú-chia̍h--ê chiah hoah chha̍t. M̄-chai hoah chha̍t khah kín á-sī hō͘ lâng ián-tó khah kín. Chú-chia̍h--ê hō hit ê chheng-liân ián-tó, chhùi ēng phòa-pò͘ kā i chiⁿ tiâu-leh. chhiú kā i choān iap-āu, seng-khu ēng soh-á kā i pa̍k leh. Chi̍t-sian iⁿ-ka-la̍uh-kō kā i pa̍k tiàm thiāu-á. Káu thiaⁿ lāi-bīn pìn-piàng-kiò, siūⁿ beh cháu ji̍p-khì, iū hō͘ hit ê lâng tāi-seng kā i khan chhut-lâi pa̍k tiàm gōa-bīn ê chhiū-á thâu, Gán-cheng chhiú-khoài kóaⁿ-kín khì pâng-keng chiong saⁿ-tû siāng-hó ê saⁿ-khò͘, kim-khì chiū the̍h, tùi chhiûⁿ-á lāi chiap tùi gōa-bīn kòe-khì. Chú-lâng tú-tò--lâi thiaⁿ lāi-bīn ū kî-īⁿ, kàu pa̍k tī gōa-bīn tōa-mn̂g khui-khui, tiān-hóe àm-àm, koh phiⁿ-kìⁿ chhàu-hóe-hun-bī. Sim-giau-gî, tē 5 kám chai sī tio̍h chha̍t-thau. Kóaⁿ-kín cháu-khì tùi-bīn kiò tiān-ōe hō͘ siāng-kīn ê phài-chhut-só͘. Gām-chha̍t siūⁿ kóng beh the̍h tio̍h ke-the̍h-kòa, chhiú gia̍h chhiú-tiān lāi-bīn ti̍t péng. Bô phah-sǹg sì-piⁿ kéng-chhat í-keng pau-ûi kàu, cháu bē-lī. Tha-tú-á háⁿ chú-chia̍h--ê ê té-chhèng sī ké-è, chhâ--ê. Ké-tâng tú-tio̍h chip-tâng lóng thè-sîn. Chin-chiàⁿ ê té-chhéng ê bīn-chêng thâu-khak chhi̍h-chhi̍h, koai-koai chhun-chhiú siū pa̍k. Phah-sǹg tīm chi̍t-chiah ke-thng chhàu hóe-ta liáu-liáu, oe-á piak-poiak phòa. Gōa-bīn khòaⁿ-hong hit ê, thiaⁿ hong cháu-kàu 7-lí-pin lia̍h bô tio̍h. Mi̍h lóng hiat tī chhiūⁿ-á-gōa. Chhōe bô chú-chia̍h--ê, āu-lâi chiah chai hō͘ lâng pa̍k-iap-āu, chhùi chìⁿ phòa-pò͘, seng-khu ēng soh-á khún-khún leh kā i pa̍k tī piān-só͘ piⁿ ê thiāu-á. Tiān-hóe choān hō͘ to̍h khan lâi kheh-thiaⁿ, chhiú ēng chhiú-khàu khàu-leh, hêng-sū, kéng-chhat, hit keng chhù ê chú-lâng, chú-hū lóng kā i ûi-ûi leh. Bō-á kā liù khí--lâi, bīn ê o͘-pò͘ kā i tháu khì--lâi. Chiah chai sí-ā-sí tang-sî-á to-sī ka-tī ê sun-á. Sī chhin a-hiaⁿ ê kiáⁿ. A-hiaⁿ kòe-sin bô lōa-kú, i pún--sin iáu-sī sin-niû. In hiaⁿ bōe-sí ê chìn-chêng kā i oân-hun, chit ê tio̍h chha̍t-thau ê lâng chiū-sī Bûn-tia̍t ê bān-ko͘, chha̍t-á chiū-sī Bûn-tia̍t. In a-ko͘ chiah ke i bô kúi-hòe.
|
Tú 好 hit 暝這間厝 ê 頭家 kap 頭家娘攏 chhōa 出去探朋友，赴宴會攏無tī--leh。內面只有chhun一個煮食--ê teh 顧厝。冬天時 teh tīm 補，寒寒--人，煮食--ê m̄-káⁿ睏，但是無 lām 無 lām,就去 the tī 炕床仔，giú一個被角來掩 tī 腹肚。聽見狗青狂吠是緊爬起來。看見一個人牽狗開大門出--去。本想 beh kā 伊喝賊，án-chóaⁿ 狗會認得伊，諒必 m̄ 是賊，就無喝。真奇怪，狗出去煞無入--來。大門自 án-ni 開開無關。Hit 個人斡倒入--來面掩布手 gia̍h 六轉仔槍，hit 個煮食--ê 才喝賊。m̄ 知喝賊較緊抑是 hō͘ 人ián 倒較緊。煮食--ê hō͘ hit 個青年 ián 倒，嘴用破布 kā 伊 chiⁿ tiâu--leh。手kā 伊轉 iap 後 ，身軀用索仔 kā 伊縛--leh。一仙圓加 la̍uh-kō kā 伊縛 tiàm 柱仔。狗聽內面 pìn piàng叫，想 beh 走入去，又 hō͘ hit 個人代先 kā 伊牽出來縛 tiàm 外面 ê 樹仔頭，眼精手快趕緊去房間將衫櫥上好 ê 衫褲，金器就提，tùi 牆仔內接對外面過--去。主人tú 倒--來聽內面有奇異，狗縛tī 外面，大門開開，電火暗暗，koh 鼻見臭火薰味。心 giâu 疑，第六感知是著賊偷。趕緊走去對面叫電話 hō͘ 上近 ê 派出所。Gām 賊想講 beh 提著加提 kòa,手 gia̍h 手電內面直 péng。無扑算四邊警察已經包圍到，走 bē 離。Tha-tú 仔háⁿ 煮食--ê ê 短槍是假--è,柴--ê,假童 tú 著真童攏退神。真正 ê 短槍 ê 面前頭殼 chhi̍h-chhi̍h，乖乖伸手受縛。扑算 tīm 一隻雞湯臭火礁了了，鍋仔爆爆破。外面看風 hit 個，聽風走到 7 里piu 掠無著。物攏 hiat tī 牆仔外。Chhōe 無煮食--ê,後來才知hō͘ 人縛 iap 後，嘴 chiⁿ 破布，身軀用索仔綑綑--leh kā 伊縛 tī 便所邊 ê 柱仔。電火轉 hō͘ 著牽來客廳，手用手銬扣--leh，刑事，警察，hit 間厝 ê 主人，主婦攏 kā 伊圍圍--leh。帽仔kā liù-- 起-來，面 ê 烏布 kā 伊tháu--起-來。才知死 ā 死 tang 時仔都是家己ê 孫仔。是親阿兄 ê 子。阿兄過身無偌久，伊本身 iáu 是新娘。In 兄未死 ê 進前 kā 伊完婚，這個著賊偷 ê 人就是文哲 ê 屘姑，賊仔就是文哲。In 阿姑才加伊無幾歲。 |
|
A-ko͘ kap ko͘-tiūⁿ khòaⁿ chi̍t-ē gāng-gāng, bô ōe thang kóng. Āu-lâi a-ko͘ kim-kim khòaⁿ Bûn-tia̍t. Kiò chi̍t-siaⁿ “Bûn-tia̍t” chū án-ni in a-ko͘ ba̍k-sái hò͘ m̄-khui, siūⁿ kóng chit ê sim thái sòa pìⁿ án-ni. Chiū ǹg kéng-chhat ai-kiû tháu-pàng. Hêng-sū, kéng-chhat chū-jiân m̄-chún, che sī chi̍t ê chin ok-chit ê kiông-tō. Chū án-ni thàu-mî kā i sàng khì chóng-kio̍k.
|
阿姑 kap 姑丈看一下戇戇，無話 thang 講。後--來阿姑金金看文哲。叫一聲「文哲」自án-ni in 阿姑目屎 hò͘ m̄ 開，想講這個孫 thài 續變 án-ni 。就向警察哀求 tháu放。刑事，警察自然 m̄ 准，che 是一個真惡質 ê 強盜。自án-ni 透暝 kā 伊送去總局。 |
|
Tiau-cha-liáu chiah chai, chit ê kî-koài ê hoān-lâng tō-sī án-ni o̍h. Keh-ji̍t mn̄g i tàu-kha-chhiú ê chhat-phōaⁿ sím-mi̍h lâng? M̄-kóng. Hó, m̄-kóng tio̍h chia̍h-hêng. Hêng-sū chiū chhōa i khì chi̍t keng hêng-bū-sek, chhiáⁿ i sió-khóa chia̍h-chúi, chhiú kā i pa̍k iap-āu, kūi-leh, chhùi kā i chìⁿ phòa-pò͘, thâu-khak tiau hō͘ khiàn-thian, chúi ēng tê-kó͘ té-leh, Koàn-chúi m̄-sī tùi chhùi koàn, sī tùi phīⁿ-khang koàn. M̄-bián koàn chi̍t ē-á, khàu-pē kiam khàu-bó, sím-mi̍h to jīn chhut--lâi. Kî-si̍t lâng bô gōa-chē thang hêng. Chia̍h mā-bô chi̍t-óaⁿ chúi, hit ê kan-khó͘ chiū tng bē khí. Jīn-liáu siá i ê kháu-keng chiū kā i pàng khí--lâi. Hit ê pang-hoān ( A°￥C ) keh-ji̍t chiū lia̍h tio̍h.
|
調查了才知，這個奇怪 ê 犯人 tō 是án-ni--o̍h。隔日問伊鬥腳手 ê 賊伴甚 mi̍h 人？M̄ 講。好，m̄ 講著食刑。刑事就 chhōe 伊去一間刑務室，請伊小可食水，手 kā 伊縛 iap 後，跪--leh，嘴 kā 伊 chiⁿ 破布，頭殼 tiau hō͘ khiàn 天 ，水用茶 kó͘ té--leh，灌水 m̄ 是 tùi 嘴灌，是 tùi 鼻空灌。M̄ 免灌一會兒哭父兼哭母，甚 mi̍h 都認--出-來。其實人無外濟 thang 刑。食 mā 無一碗水，hit 個艱苦就當bē 起。認了寫伊 ê 口供就 kā 伊放--起-來。Hit 個幫犯隔日就掠--著。 |
|
Keh-ji̍t in lāu-bú, in a-ko͘, in a-hiaⁿ lóng chhōa lâi kéng-chhat-kio̍k kiû-chêng. Tāi-ke ba̍k-sái ni̍h-ni̍h lâu. Jīn in bē-hiáu kà-sī ê chhò-gō͘. Kiok-tiúⁿ tài-liām-tio̍h in ê mn̂g-hong, chiū chin eng-toàn, bēng-lēng bān-chiah sàng khì hoat-īⁿ. Khòaⁿ Bûn-tia̍t ēng khu-liû kó͘-jiân ē hoán-hóe á-bē? A-ko͘, ko͘-tiūⁿ lóng lâi tîn-chêng, ǹg-bāng khoan-tāi chhú-lí.
|
隔日in 老母，in 阿姑，in 阿兄攏 chhōa 來警察局求情。逐家目屎 ni̍h-ni̍h 流。認 in bē 曉教示 ê 錯誤。局長帶念著 in ê 門風，就真英斷，命令慢 chiah 送去法院。看文哲用拘留果然會反悔抑 bē?阿姑，姑丈攏來陳情，向望寬大處理。 |
|
Hoat ê cheng-sîn m̄-sī oa̍h-tauh, lô-bāng, m̄-sī kóng beh hō͘ lâng sí. Sī beh hō͘ lâng oa̍h, beh hō͘ lâng hoán-hóe. Kéng-chha̍t sī beh pó-hō͘ hó-lâng, tû-bia̍t pháiⁿ-lâng. Koaiⁿ-kaⁿ sī chi̍t khoán ê teng-kài, kà-kaoi, ǹg-bāng pháiⁿ-lâng ē chai chōe, hoán-hóe, chū-sin ( |U‧s ). Só͘-í Kio̍k-tiúⁿ chiū te̍k-pia̍t phoe-sī kā i chhì khu-liû 40 kang ài-khòaⁿ i ê hêng-tōng.
|
法 ê 精神 m̄ 是活罩，羅網，m̄ 是講 beh hō͘ 人死。是 beh hō͘ 人活，beh hō͘ 人反悔。警察是 beh 保護好人，除滅歹人。關監是一款 ê 懲戒，教乖，向望歹人會知罪、反悔、自新。所以局長就特別批示 kā 伊試拘留 40 工ài 看伊 ê 行動。 |
|
Chit 40 kang tùi Bûn-tia̍t chin-hó, Sèng-keng tiong hoān-lān, siū-chhì ê sò͘ lóng-sī án-ni8. Bēng-lēng m̄-chún Bûn-tia̍t in chhù sàng hó chia̍h mi̍h lâi, chí-ū chún i the̍h saⁿ-khò͘ lâi hō͘ i ōaⁿ. The̍h sèng-keng lâi hō͘ i tha̍k. Lī-khui lāu-bó ê hoâi-phāu, Siōng-tè ê kà-sī, khì hòng-tōng 2 goe̍h-gōa-ji̍t kú, liam-piⁿ iā ē chia̍h-hun, iā ē lim-chiú, iā ē chòe-chha̍t. Ah! o̍h-pháiⁿ 3 ji̍t, chin-chiàⁿ ū-iáⁿ. Lâng beh chiâⁿ-sèng sī chin oh, beh tūi-lo̍h sī chin khoài. Taⁿ 40 ji̍t tiàm thi̍h-long-á-lāi lâi chheng-sǹg chōe ê kang-chîⁿ chhì chi̍t-ê thi̍h-long-á ê chu-bī leh. Bûn-tia̍t kàu chit-sî chiah chai-khó͘, kai-chài chai thang hoán-hóe. Kòe-khì hō͘ mô͘-kúi ēng phè tà tī i ê sim, kàu chit-sî kám-siā Chú ū tû-khì i ê phè. Ta̍k-ji̍t tī thi̍h-long-á-lāi kî-tó tha̍k Sèng-keng. Bô lōa-kú chiū chòe bô͘-hoān siú kui-lu̍t ê hoān-lâng. Koaiⁿ 10 ji̍t āu chiū kā i pàng chhut--lâi, kéng-chhat ēng soh-á kā i khan-khì ke-lō͘ sàu ke-lō͘, chheng chhàu-kau-á. I chin kiàn-siàu kiaⁿ hō͘ lâng jīn-tio̍h. Kiò in chhù the̍h phòa koe-le̍h-á, phòa-saⁿ lâi hō͘ i chhēng. Ta̍k-ji̍t chhut-khì un-khûn chòe kang. Káu-chô-á ê han-chû, chhài-pó͘ kak-tit chin hó chia̍h, chin-chiàⁿ tōa-tōa kái-kò chai i ê chhò-gō͘, ji̍t-ji̍t kiû Chú sià-bián. Siōng-tè hō͘ lâng bē bú-bān tit, lâng chèng sím-mi̍h tek-khak ē siu sím-mi̍h. Lâng hiat-ka̍k Siōng-tè, pōe-ge̍k pē-bó, chū-kó͘ kip-kim sī bī-chêng-iú ū hó-bóe--ê. Kàu chia Bûn-tia̍t tōa-tōa chai i só͘ kiâⁿ--ê sī sí-bô, bô lō͘. Kai-chài i chá hôe-t6hâu, Lāu-bó thòe i kî-tó, hiaⁿ-ko, A-ko͘ tāi-ke thòe i kî-tó. Chū-sè ū tha̍k Chú-ji̍t-o̍h, iáu ū Chú ê ōe tī sim-lāi, khoài koh-chhíⁿ. Thang-tit L pì-su iā sī jia̍t-sim ê Ki-tok-tô͘. Chí ū thòe i tùi Kio̍k-tiúⁿ khún-chhiat tîn-chêng.
|
這 40 工對文哲真好，聖經中患難，受試--ê 素攏是 án-ni。命令 m̄ 准文哲 in 厝送好食物來，只有准伊提衫褲來 hō͘ 伊換。提聖經來 hō͘ 伊讀。離開老母 ê 懷抱，上帝 ê 教示，去放蕩 2 月外日久，liam-piⁿ 也會食薰，也會 lim 酒，也會做賊。Ah！學歹 3日，真正有影。人 beh 成聖是真難，beh 墜落是真快。今 40日tiàm 鐵籠仔內清算罪ê 工錢試一個鐵籠仔 ê 滋味--leh。文哲到這時才知苦，佳哉知 thang 反悔。過去 hō͘ 魔鬼用 phè 罩 tī 伊ê 心，到這時感謝主有除去伊 ê phè。逐日tī 鐵籠仔內祈禱讀聖經。無偌久就做模範守規律 ê 犯人。關10 日後就 kā 伊放--出-來，警察用索仔 kā 伊牽去街路掃街路，清臭溝仔。伊真見笑驚 hō͘ 人認--著。叫 in 厝提破 koe笠仔，破衫來 hō͘ 伊穿。逐日出去殷勤做工。狗槽仔 ê 蕃薯，菜脯覺得真好食，真正大大改過知伊 ê 錯誤，日日求主赦免。上帝hō͘ 人bē 侮慢--tit，人種甚 mi̍h 的確會收甚 mi̍h。人--hiat-ka̍k 上帝，背逆父母，自古及今是未曾有有好尾--ê。到 chia 文哲大大知伊所行--ê 是死亡，無路。佳哉伊早回頭，老母替伊祈禱，兄哥，阿姑大家替伊祈禱。自細有讀主日學，iáu 有主 ê 話 tī 心內，快 koh 醒。Thang tit L.祕書也是熱心 ê 基督徒。只有替伊對局長懇切陳情。 |
|
Kio̍k-tiúⁿ khòaⁿ i ê hóe-kò, In a-ko͘, ko͘-tiūⁿ m̄-na m̄ thê-chhut kò-sò͘, koh hoaⁿ-hí kā i pó-kiat. Mi̍h iā bô sit-lo̍h. Koh sī chho͘-hoān. Kio̍k-tiúⁿ seⁿ-chhut lîn-bín ê sim, kàu 40 ji̍t chiū chin-chiàⁿ phoe-chún hoaⁿ-hí kā i tháu-pàng. siat-sú nā bô sàng khì hoat-īⁿ kong-phòaⁿ chiū chòe chiân-kho chi̍t-hoān, it-seng sī hô-téng ê chhàu-miâ.
|
局長看伊 ê 悔過，in 阿姑，姑丈m̄-na m̄ 提出告訴，koh 歡喜 kā 伊保結。物也無失落。Koh 是初犯。局長生出憐憫 ê 心，到 40 日就真正批准歡喜 kā 伊 tháu放。設使若無，送去法院公判就做前科犯，一生是何等 ê 臭名。 |
|
Kám-siā Chú ê un-tián. Chóng-sī tùi chit ê, hō͘ lán koh chi̍t-pái siūⁿ-tio̍h I-hut-só͘ 6 chiuⁿ ê kà-sī. “Chòe kiáⁿ-jî ê, lín tiàm tī Chú tio̍h sūn-thàn lín ê pē-bú, in-ūi che-sī èng-kai ê. Tio̍h chun-kèng lí ē pē-bú (che-sī thâu chi̍t-tiâu ū kâⁿ èng-ún ê kài), beh hō͘ lí heng-thong, tn̂g hè-siū tī sè-kan.
|
感謝主 ê 恩典。總--是 tùi 這個，hō͘ 咱 koh 一擺想著以弗所 6 章 ê 教示。「做子兒--ê,lín tiàm tī 主著順趁 lín ê 父母，因為 che 是應該--ê 。著尊敬你 ê 父母，（che 是頭一條有kâⁿ 應允ê 戒），beh hō͘ 你興通，長歲壽tī 世間。 |
|
Chòe lāu-pē ê, lín m̄-thang kek kiáⁿ-jî ê siū-khì, to̍k-to̍k tio̍h ēng Chú ê kéng-kài kap kàu-hùn lâi pôe-iúⁿ in.”
|
做老父--ê,lín m̄-thang 激子兒 ê 受氣，獨獨著用主 ê 警戒 kap 教訓來培養--in 。」 |
|
Bûn-tia̍t lâi kio̍k-tiúⁿ-sek. Khòaⁿ A-bú tī hia, kín-kūi tī A-bú ê bīn-chêng, thâu-khak chhi̍h-chhi̍h lâi ba̍k-sái. Kā A-bú kóng, “A-bú góa ū tek-chōe lí, kap tek-chōe Siōng-tè, kiû A-bú sià-bián, góa āu-pái m̄-káⁿ lah.” Lāu-bú ba̍k-sái sì-lâm-sûi kā i khan khí--lâi. A-hiaⁿ A-ko͘ L Pì-su lóng tòe i lâu bak2-sài. Kio̍k-tiúⁿ ēng ui-giâm ê siaⁿ-im kā Bûn-tia̍t kóng: “Bûn-tia̍t, chhú-khì tio̍h chū-sin, tio̍h iú-hàu lāu-bú, tio̍h thiaⁿ A-hiaⁿ ê léng-tō, thang chòe iú-ûi ê chheng-liân lâi lī-ek tī siā-hōe, chīn-tiong tī kok-ka. M̄-thang koh hoān-chōe, nā tē-jī pái chài-hoān chiū bô sià-bián.”
|
文哲來局長室。看阿母 tī hia，緊跪 tī 阿母 ê 面前，頭殼 chhi̍h-chhi̍h 流目屎。Kā 阿母講：「阿母我有得罪你，kap 得罪上帝，求阿母赦免，我後擺m̄ 敢--lah 。」老母目屎四 lâm 垂 kā 伊牽--起-來。阿兄阿姑 L.祕書攏tòe 伊流目屎。局長用威嚴 ê 聲音kā 文哲講：「文哲。此去著自新，著有孝老母，著聽阿兄 ê 領導，thang 做有為 ê 青年來利益 tī 社會，盡忠 tī 國家。M̄-thang koh 犯罪，若第二擺再犯就無赦免。」 |
|
Bûn-tia̍t tàm-thâu, lâu ba̍k-sái kám-siā kio̍k-tiúⁿ ê jîn-chû, kap chèng-hú ê khoan-tāi. Hiàng kio̍k-tiúⁿ kiâⁿ kio̍k-kiong-lé, chiū kap lāu-bú, A-hiaⁿ, A-ko͘ chhōa tò-khì. L pì-su ēng bô-hān ê sim-chêng sàng in kàu chóng-kio̍k ê tōa mn̂g-kháu, ēng ba̍k-chiu sàng in ê pòe-iáⁿ kàu bu̍t-ji̍p tī jîn-kûn ê tiong-kan, kàu bô khòaⁿ-kìⁿ chiah oat-ji̍p-khì kéng-chhat-kio̍k lāi àm-àm ūi chit ê chheng-liân kî-tó, goān Chú ín-chhōa i ê chiong-lâi, À-bēng.
|
文哲 tàm 頭，流目屎感謝局長 ê 仁慈，kap 政府 ê 寬大。向局長行鞠恭禮，就 kap 老母、阿兄、阿姑 chhōa 倒去。L. 祕書用無限 ê 心情送 in 到總局 ê 大門口，用目珠送 in ê 背影到沒入 tī 人群 ê 中間，到無看--見才斡入去警察局內暗暗為這個青年祈禱，願主引 chhōa 伊 ê 將來，阿們。 |
|
(Oân)
|
（完） |
