Lek-sī-ka ê tāi-chì_01
|
Lek-sī-ka ê 代誌_01 |
|---|---|
| Bô chù-bêng | 無注明 |
|
Tē 1 Chiuⁿ Lâng pâi tê piáⁿ tī koe-lō͘ piⁿ |
第一章 人排茶餅tī街路邊 |
|
Tāi Eng-kok, Lûn-tun kiaⁿ-siâⁿ sī thiⁿ-ē tē-it tōa, tn̂g saⁿ-phò͘ gōa, khoah nn̄g-phò͘, chha-put-to Ē-mn̂g hái-sū ê tōa, lâng teh khiā-khí iok-lio̍k ū sì-pah bān. Koe-lō͘ put-chí chōe tiâu, ia̍h ū hé-hun-chhia ê lō͘, hé-hun-chhia kiâⁿ ke̍k kín, kiaⁿ-liáu ōe gāi-tio̍h koe-lō͘ ê lâng, só͘-í ū-ê tùi thô͘-kha khui, ū-ê choh-khí pí koe-lō͘ khah koâiⁿ, beh kè koe-lō͘ ê só͘-chāi ēng kiô saⁿ-chiap. Kiô-ē, lâng khiā-khí bóe-bōe. Hit tè ê hong-sio̍k ū lâng tiàm tī koe-lō͘ piⁿ, á-sī tī kiô-ē pâi mi̍h-chia̍h teh bōe, iok-lio̍k chhin-chhiūⁿ Tiong-kok koe-lō͘ piⁿ ê khoán-sit.
|
大英國，倫敦京城是天下第一大，長三舖外，闊兩舖，差不多廈門海嶼 ê 大，人 teh 企起約略有四百萬。街路不止濟條，亦有火薰車 ê路，火薰車行極緊，驚了會礙著街路ê人，所以有 ê tùi 塗腳開，有 ê 作起比街路較懸，beh 過街路 ê 所在用橋相接。橋下，人企起買賣。Hit 地 ê 風俗有人 tiàm tī 街路邊，抑是 tī 橋下排物食 teh 賣，約略親像中國街路邊 ê 款式。 |
|
Taⁿ ū chi̍t ê lâng kiò-chòe Tàn-lí, tiàm tī kiô-ē teh bōe ko-phi-tê kap piáⁿ, só͘ ēng ê tê-poe chin chheng-khì, tê ia̍h hó, koh sio-sio, piáⁿ ia̍h phang, koh so͘-so͘, ēng pe̍h pò͘ chòe jia-iûⁿ. Chit ê só͘-chāi chin chheng-khì an-chēng, só͘-í chōe-chōe lâng tiàm chit-tè thêng-kha chia̍h-tê, chia̍h-piáⁿ chòe tiám-sim.
|
今有一個人叫做 Tàn-lí,tiàm tī 橋下teh賣 ko-phi 茶 kap 餅，所用ê 茶杯真清氣，茶亦好，koh 燒燒，餅亦芳，koh 酥酥，用白布做遮陽。這個所在真清氣安靜，所以濟濟人 tiàm 這地停腳食茶、食餅做點心。 |
|
Chí kúi nî lâi, chit ê Tàn-lí ū thàn chîⁿ, nā-sī i só͘ chòe ê seng-lí, m̄-sī thàu-chá kàu àm, sī ta̍k ji̍t tùi thiⁿ-kng ê sî, iok-lio̍k gō͘ tiám cheng, chiū lâi chit-tè pâi, kàu poeh tiám ê sî, i chiū siu tò-khì. Che sī in-ūi hit-tè ê hong-sio̍k thiⁿ chhím-chhím kng ê sî, ta̍k ūi ê hiuⁿ-siā beh ji̍p siâⁿ-lāi bóe-bōe; kiâⁿ kàu chit-tè hioh-khùn, kā Tàn-lí bóe tiám-sim; só͘-í ta̍k ji̍t kàu poeh tiám cheng, chiū thang siu tò-khì.
|
這幾年來，這個 Tan-li 有趁錢，若是伊所做 ê 生理，m̄ 是透早到暗，是逐日 tùi 天光 ê 時，約略5點鐘，就來這地排，到8點 ê 時，伊就收--倒去。Che 是因為 hit 地 ê 風俗天 chhím-chhím 光 ê 時，逐位 ê 鄉社 beh 入城內買賣；行到這地歇睏，kā Tan-li 買點心；所以逐日到8點鐘，就 thang 收--倒去。 |
|
Chit ê Tàn-lí sī pòaⁿ-ló-lāu ê lâng, seng-khu put-chí tōa-hàn, sán-lò, sán-lò, hán-tit chhiò, hán-tit kóng-ōe. Tiàm hia kúi-nā nî, ia̍h bô lâng chai i ê miâ-sìⁿ, i ê chhù-the̍h; chí-ū chai, i chiong só͘ bōe ê mi̍h kap ke-si siu tī keh-piah ê lāi-bīn. Beh tò-khì ê sî, kiâⁿ kàu koe-lō͘ tiong, ba̍k-chiu sì-kòe khòaⁿ, kiaⁿ-liáu se̍k-sāi ê lâng khòaⁿ-kìⁿ.
|
這個 Tan-li 是半 ló 老 ê 人，身軀不止大漢，sán-lò,sán-lò,罕得笑，罕得講話。Tiàm hia 幾若年，亦無人知伊 ê 名姓、伊 ê 厝宅；只有知，伊將所賣 ê 物 kap ke-si 收 tī 隔壁ê內面。Beh 轉去 ê 時，行到街路中，目珠四界看，驚了熟悉 ê 人看見。 |
|
Ū chi̍t ji̍t, hit-sî ê tiong-kan chio lâng chia̍h tiám-sim, Tàn-lí hut-jiân kia̍h-thâu khòaⁿ-kìⁿ ū chi̍t ê cha-bó͘ gín-á khiā tī toh-piⁿ, ba̍k-chiu kim-kim, liâm-piⁿ khòaⁿ i seng-khu, liâm-piⁿ khòaⁿ i só͘ pâi ê tiám-sim, chhin-chhiūⁿ iau ê niáu-chhú ài chia̍h mi̍h ê khoán-sit. Bīn-sek chhiⁿ-sán, thâu-mn̂g sàm-sàm, chhēng chi̍t niá phòa té-saⁿ, bô khàm keng-thâu, kha bô chhēng ôe. Tàn-lí àⁿ-lo̍h-khì the̍h mi̍h, chiū khòaⁿ-kìⁿ chit ê gín-á ê kha saⁿ-thia̍p kiaⁿ kôaⁿ ê khoán-sit, tiāⁿ-tiāⁿ teh khiā, lóng bô kóng-ōe; ba̍k-chiu ti̍t-ti̍t khòaⁿ hiah ê tiám-sim, chhùi teh cha̍p-cha̍p-háu, chhin-chhiūⁿ ài chia̍h.
|
有一日，hit 時 ê 中間招人食點心，Tan-li 忽然 kia̍h 頭看見有一個查某囡仔企 tī 桌邊，目珠金金，liâm-piⁿ 看伊身軀，liâm-piⁿ 看伊所排 ê 點心，親像枵 ê 老鼠 ài 食物 ê 款式。面色清sán,頭毛 sàm-sàm,穿一領破短衫，無蓋肩頭，腳無穿鞋。Tan-li àⁿ 落去提物，就看見這個囡仔 ê 腳相疊驚寒 ê 款式，定定teh企，攏無講話；目珠直直看 hiah ê 點心，嘴 teh cha̍p-cha̍p 哮，親像 ài 食。 |
|
Bóe tiám-sim ê lâng í-keng sòaⁿ liáu-liáu, to̍k-to̍k chhun chi̍t ê ta-po͘ gín-á teh chia̍h. Tàn-lí chiū àⁿ toh-chêng sòe-siaⁿ kóng, “Lí sòe cha-bó͘ gín-á kiám m̄ tò-khì, tiàm chia siuⁿ kú, lí chai mah?”
|
買點心 ê 人已經散了了，獨獨 chhun 一個查甫囡仔 teh 食。Tan-li 就 àⁿ 桌前細聲講：「你細查某囡仔 kiám m̄ 倒去，tiàm chia siuⁿ久，你知 mah？」 |
|
Chit ê cha-bó͘ gín-á kóng, “Góa tit-beh khì.” Teh ìn ê sî, nn̄g ê keng-thâu chiong ām-kún-niá chhēng khah koâiⁿ khí-lâi, koh kóng, “In-ūi hō͘ chin tōa, góa ê lāu-bú chhut-mn̂g khì, kin-mî bô tò-khì, só-sî sòa tòa-khì; góa khiā chit ê só͘-chāi kéng-chhat ia̍h bô lâi kóaⁿ góa, i phah-sǹg góa beh kā lí bóe tiám-sim”. Chiah ê ōe kóng liáu, chiū tìⁿ chhìn-chhiò, in-ūi i ka-kī chai, i ê khoán-sit m̄-sī bóe tiám-sim ê lâng. Tàn-lí koh àⁿ-lo̍h sòe-siaⁿ kóng, “Góa phah-sǹg lí chá-khí lóng bô chia̍h.”
|
這個查某囡仔講：「我得 beh 去。」Teh 應 ê 時，兩個肩頭將頷頸領穿較懸起來，koh講：「因為雨真大，我 ê 老母出門去，今暝無倒去，鎖匙續帶去；我企這個所在警察 亦無來趕我，伊扑算我beh kā你買點心。」Chia ê話講了，就 tìⁿ 凊笑，因為伊家己知，伊 ê 款式m̄是買點心ê人。 Tan-lekoh àⁿ 落細聲講：「我扑算你早起攏無食。」 |
|
I ìn kóng, “Bô; chiū kàu ji̍t-tàu ia̍h bô thang chia̍h; pak-tó͘-lāi iau-iau kan-khó͘, lí káⁿ m̄-bat án-ni; chit sî pak-tó͘ iáu-bē iau kàu phah-kat-kiû, khah-thêng chiū ōe án-ni, chin siong-tiōng.” Kóng chiah ê ōe chiū iô-thâu hoan-sin khì; kiâⁿ kúi pō͘ hut-jiân thiaⁿ-kìⁿ ka-chiah-āu Tàn-lí teh kiò; i chiū tò-tńg--lâi.
|
伊應講：「無；就到日晝亦無 thang 食；腹肚內枵枵艱苦，你 káⁿ m̄-bat án-ni；這時腹肚 iáu 未枵到扑結球，khah 停就會 án-ni，真 siong重。」講 chia ê 話就搖頭翻身去；行幾步忽然聽見 ka-chiah 後 Tan-li teh 叫；伊就倒轉--來。 |
|
Tàn-lí chiū kā i kóng, “Lí ji̍p chí toh-āu, góa ū chhun tām-po̍h piáⁿ kap tê, hō͘ lí chí-ki; í-āu m̄-thang koh-chài lâi. Góa m̄-bat ēng mi̍h hō͘ khit-chia̍h, siat-sú lí kin-á-ji̍t nā ū khui-chhùi thó-chia̍h, góa chiū kiò kéng-chhat lia̍h--lí. Lí ê kha tio̍h hang-hé, taⁿ ū khoàiⁿ-oa̍h mah?”
|
Tan-li 就kā伊講：「你入這桌後，我有 chhun 淡薄餅 kap 茶，hō͘ 你止飢；以後 m̄-thang koh再來。我 m̄-bat 用物 hō͘ 乞食，設使你今仔日若有開嘴討食，我就叫警察掠--你。你 ê 腳著烘火，今有快活mah？」 |
|
Chit ê cha-bó͘ gín-á chē tī khang-láng-téng, teh hang-hé, sio ê ko-phi-tê khòa tī kha-thúi-téng, teh chia̍h-piáⁿ, pō͘ tōa-bú-chhùi hit-tia̍p bōe tit thang ìn, to̍k-to̍k thìm-thâu, bīn hoaⁿ-hí.
|
這個查某囡仔坐 tī 空籠頂 teh 烘火，燒 ê ko-phi 茶 khòa tī 腳腿頂 teh 食餅，哺大 bú 嘴 hit-tia̍p bōe 得 thang 應：獨獨 thìm頭，面歡喜。 |
|
Hit-sî Tàn-lí teh siu tiám-sim kap ke-si; siông-siông khòaⁿ hit ê gín-á; sim-lāi thòe i khó-lîn iô-thâu. Chiū mn̄g hit ê cha-bó͘ gín-á, kóng, “Lí kiò sím-mi̍h miâ? Chóng-sī m̄-sái kóng lí ê miâ-jī, lí kap góa bô kan-sia̍p.”
|
Hit 時 Tan-li teh 收點心 kap ke-si；常常看 hit 個囡仔；心內替伊可憐搖頭。就問 hit 個查某囡仔，講：「你叫甚 mi̍h 名？總是 m̄-sái講你 ê 名字，你 kap 我無干涉。」 |
|
Cha-bó͘ gín-á ìn kóng, “Góa ê miâ sī Lek-sī-ka; góa ê lāu-bú, chhù-piⁿ thâu-bé kiò góa chòe Lek; siông-siông chhe góa sì-kòe khì, koh ēng chhiú liàm--góa, phah, ēng kha that, hiān-chāi chhiú--ni̍h ū o͘-chhiⁿ ê siong.”
|
查某囡仔應講：「我 ê 名是 Lek-sī-ka；我 ê 老母、厝邊頭尾叫我做 Lek；常常差我四界去，koh 用手捻--我、扑、用腳踢，現在手--ni̍h 有烏青 ê 傷。」 |
|
Tàn-lí khòaⁿ-kìⁿ Lek-sī-ka chhiú--ni̍h ê siong ba̍t-ba̍t, iô-thâu, siūⁿ che káⁿ sī in-ūi iau kôaⁿ, á-sī hō͘ lâng phah.
|
Tan-li 看見 Lek-sī-ka手--ni̍h ê 傷密密，搖頭，想che káⁿ 是因為枵寒，抑是 hō͘ 人扑。 |
|
Lek-sī-ka khòaⁿ-kìⁿ Tàn-lí thòe i siong-sim, chiū koh kóng, “Góa ài tit siông-siông tiàm chia, iáu-kú chai lí tit-beh tò-khì, í-āu góa m̄-káⁿ koh lâi; hō͘ lí kiò kéng-chhat lâi lia̍h góa.”
|
Lek-sī-ka 看見 Tan-li 替伊傷心，就 koh 講：「我 ài 得常常 tiàm chia，iáu-kú 知你得 beh 倒去，以後我 m̄-káⁿ koh來；hō͘ 你叫警察來掠我。」 |
|
Tàn-lí kín-kín ìn kóng, “Chiàⁿ-sī.” Sì-kòe khòaⁿ bô pa̍t ê gín-á, chiū sòe-siaⁿ kā Lek-sī-ka kóng, “Lí nā thèng-hāu chi̍t lé-pài kú chiah koh lâi, ia̍h bô kā pa̍t lâng kóng, góa chiū koh chi̍t pái hō͘ lí chia̍h; lí ōe ín án-ni á bô? Taⁿ lí tio̍h kín-kín khì.”
|
Tan-li 緊緊應講：「正是。」四界看無別個囡仔，就細聲 kā Lek-sī-ka講：「你若聽候一禮拜久 chiah koh 來，亦無 kā 別人講：我就 koh 一擺 hō͘ 你食；你會允 án-ni 抑無？今你著緊緊去。」 |
|
Lek-sī-ka chiū ìn kóng, “Góa beh khì, lí nā ū sím-mi̍h ke-si, góa pang-chān lí siu, hó--mah?” Tàn-lí kóng, “M̄-sái, m̄-sái; lí kín-kín cháu--khì, chiū-sī koai ê cha-bó͘ gín-á. Lí tio̍h kì--tit, nā bô kàu chi̍t lé-pài, chhian-bān m̄-thang lâi.”
|
Lek-sī-ka 就應講：「我 beh 去，你若有甚 mi̍h ke-si，我幫贊你收，好--mah？」Tan-li 講：「M̄-sái,m̄-sái;你緊緊走--去，就是乖 ê查某囡仔。你著記--tit，若無到一禮拜，千萬 m̄-thang 來。」 |
|
Lek-sī-ka chiū ìn, “Hó, hó;” hoan-sin chiū khì, kín cháu chhin-chhiūⁿ hoaⁿ-hí ê khoán-sit.
|
Lek-sī-ka 就應：「好，好；」翻身就去，緊走親像歡喜ê款式。 |
|
Tàn-lí chiah siu mi̍h tī keh-piah lāi-bīn, tò-khì.
|
Tan-li才收物tī隔壁內面，倒--去。 |
|
Tē 2 Chiuⁿ Lek-sī-ka tú-tio̍h chhì-liān |
第二章 Lek-sī-ka tú著試煉 |
|
Tùi hit-tia̍p Lek-sī-ka tò-khì, í-āu Tàn-lí ta̍k-ji̍t lâi pâi tiám-sim, ba̍k-chiu sì-kòe khòaⁿ, chhin-chhiūⁿ kiaⁿ Lek-sī-ka koh-chài lâi ê khoán-sit; nā-sī Lek-sī-ka tú-tú thàn Tàn-lí ê ōe, kó-jiân kè chi̍t lé-pài chiah lâi. Hit-tia̍p khòaⁿ-kìⁿ toh-téng lóng sī tiám-sim, koh lâng-kheh chōe-chōe, chiū m̄-káⁿ kūn-óa, kiaⁿ-liáu ōe hō͘ Tàn-lí m̄ hoaⁿ-hí, ti̍t-ti̍t thèng-hāu kàu thiaⁿ-kìⁿ sî-cheng phah poeh ē, bōe tiám-sim ê lâng chha-put-to lóng-chóng sòaⁿ-khì, chiah káⁿ kiâⁿ-óa. Tàn-lí khòaⁿ-kìⁿ Lek-sī-ka lâi liáu, chiū chiong chhiú ia̍t i ji̍p-lâi, chē tī tiám-sim toh-āu ê láng-téng. Tàn-lí khòaⁿ i seng-khu ê i-chiûⁿ pí chêng koh-khah phòa, bīn-sek koh-khah siau-sán; sim-lāi it-hoat thòe i khó-lîn, chiū the̍h tōa-tè piáⁿ, phâng tê hō͘ i chia̍h.
|
Tùi hit-tia̍p Lek-sī-ka 倒去，以後 Tan-li 逐日來排點心，目珠四界看，親像驚 Lek-sī-ka koh 再來ê款式；若是 Lek-sī-ka tú-tú 趁 Tan-liê話，果然過一禮拜才來。Hit-tia̍p 看見桌頂攏是點心，koh 人客濟濟，就 m̄-káⁿ 近倚，驚了會 hō͘ Tan-li m̄ 歡喜，直直聽候到聽見時鐘扑八下，賣點心 ê 人差不多攏總散--去，才 káⁿ 行倚。Tan-li 看見 Lek-sī-ka來了，就將手 ia̍t 伊入--來，坐 tī 點心桌後ê籠頂。Tan-li看伊身軀ê衣裳比前 koh 較破，面色 koh 較消 sán 心內一發替伊可憐，就提大塊餅，捧茶 hō͘ 伊食。 |
|
Lek-sī-ka beh chia̍h ê sî, in-ūi kôaⁿ tio̍h ēng siang-chhiú phâng. Hut-jiân kia̍h-thâu khí-lâi mn̄g Tàn-lí kóng, “Lí sím-mi̍h miâ-sìⁿ?”
|
Lek-sī-ka beh食 ê 時，因為寒著用雙手捧。忽然 kia̍h 頭起來問 Tan-li講：「你甚mi̍h名姓？」 |
|
Tàn-lí ìn kóng, “Lí mn̄g góa mi̍h-tāi-chì?” Chhin-chhiūⁿ m̄ kóng ê khoán-sit. Tiap-á-kú chiū kā Lek-sī-ka kóng, “Góa miâ Tàn-lí.”
|
Tan-li 應講：「你問我 mi̍h 代誌？」親像 m̄ 講 ê 款式。Tiap 仔久就 kā Lek-sī-ka 講：「我名 Tan-li。」 |
|
Lek-sī-ka koh mn̄g, “Lí ê chhù tī ta̍h-lo̍h?” Tàn-lí ìn kóng, “Lí nā beh mn̄g chit ê tāi-chì, khì khah hó; góa kap lí bô sím-mi̍h kan-sia̍p; góa ia̍h m̄-ài chai lí ê só͘-chāi.”
|
Lek-sī-ka koh 問：「你 ê 厝tī ta̍h落？」Tan-li 應講：「你若 beh問這個代誌，去較好；我 kap 你無甚 mi̍h 干涉；我亦 m̄-ài 知你 ê所在。」 |
|
Lek-sī-ka chiū ēng khiam-sùn ê khoán, kóng, “Góa m̄-sī beh hō͘ lí siū-khì, sī khòaⁿ lí gâu chòe lâng, só͘-í ài chai lí ê só͘-chāi.” Chiū koh kóng, “Tàn-lí, a-peh-ah, lí kiám m̄-sī ke̍k hó ê lâng--mah?”
|
Lek-sī-ka 就用謙遜 ê 款，講：「我 m̄ 是 beh hō͘ 你受氣，是看你gâu 做人，所以 ài 知你 ê 所在。」就koh講：「Tan-li，阿伯ah，你kiám m̄ 是極好ê人--mah？」 |
|
Tàn-lí ìn kóng, “Góa ê chòe lâng m̄-chai sī hó á-bô; kiaⁿ-liáu m̄-sī.”
|
Tan-li 應講：「我 ê 做人 m̄ 知是好抑無；驚了 m̄ 是。」 |
|
Lek-sī-ka kóng, “Si̍t-chāi sī hó-lâng, lí só͘ chòe ê tê piáⁿ chin hó; góa siông-siông tùi chia keng-kè, lí m̄-bat khòaⁿ-kìⁿ góa, góa tiāⁿ-tiāⁿ khòaⁿ-kìⁿ lí, kàu kúi-nā pah pái. Kéng-chhat, ia̍h bô lâi kóaⁿ--lí, chek-pī--lí, chhin-chhiūⁿ án-ni só͘-í góa chai lí sī hó-lâng.”
|
Lek-sī-ka 講：「實在是好人，你所做 ê 茶餅真好；我常常 tùi chia經過，你 m̄-bat 看見我，我定定看見你，到幾若百擺。警察，亦無來趕--你、責備--你，親像 án-ni 所以我知你是好人。」 |
|
Tàn-lí thiaⁿ chiah ê ōe, chiū thó͘-khùi, ka-kī siu bōe tiám-sim ê toh kap lóng-chóng ê ke-si; sim-lāi siūⁿ, “Góa kó-jiân chí kúi nî tiàm chit-tè lóng-chóng bô chhò, só͘ pān ê tê-piáⁿ kó-jiân hó. Lek-sī-ka khòaⁿ góa só͘ chòe hó-tê, hó-piáⁿ, chiū o-ló góa sī hó-lâng.” Tàn-lí chi̍t-bīn sim-lāi siūⁿ, chi̍t-bīn ēng chhiú siàu chîⁿ, siàu liáu chiū khoán lo̍h tē-á-lāi, koh-chài thó͘-khùi. Chhiú the̍h chi̍t ê tōa-chîⁿ pàng ka-la̍uh tī thô͘-kha, tìⁿ m̄-chai, beh chhì Lek-sī-ka ê sim-koaⁿ.
|
Tan-li 聽 chia ê 話，就吐氣，家己收賣點心 ê 桌 kap 攏總 ê ke-si；心內想：「我果然這幾年 tiàm 這地攏總無錯，所辦 ê 茶餅果然好。Lek-sī-ka 看我所做好茶、好餅，就 o-ló 我是好人。」Tan-li一面心內想，一面用手數錢，數了就款落袋仔內，koh 再吐氣。手提一個大錢放 ka 落 tī 塗腳，tìⁿ m̄ 知，beh 試 Lek-sī-ka ê 心肝。 |
|
Lek-sī-ka khòaⁿ chi̍t ê chîⁿ tī thô͘-kha, chi̍t-bīn kap Tàn-lí kóng-ōe, chi̍t-bīn ēng kha khàm hit ê chîⁿ. Tàn-lí khòaⁿ-kìⁿ án-ni-siⁿ, sim-lāi thòe i khó͘, koh hoaⁿ-hí chai, chit ê lâng sī chha̍t; chiah siūⁿ beh tò-khì ê sî, tio̍h ēng sím-mi̍h hoat-tō͘ hō͘ i chit ê chîⁿ hiān--chhut-lâi, chiū thang chek-pī i, hō͘ i āu-lâi m̄-thang koh-chài lâi. I ia̍h bô siūⁿ kúi-nā nî bô lâng hó khoán-thāi--i, góa nn̄g pái ēng tê-piáⁿ hō͘ i chia̍h, i káⁿ-lâi án-ni chòe.
|
Lek-sī-ka看一個錢 tī 塗腳，一面 kap Tàn-lí 講話，一面用腳蓋 hit個錢。Tan-li 看見án-ni生，心內替伊苦，koh 歡喜知，這個人是賊；才想 beh 倒去 ê 時，著用甚 mi̍h 法度 hō͘ 伊這個錢現--出-來，就 thang責備伊，hō͘ 伊後來 m̄-thang koh再來。伊亦無想幾若年無人好款待--伊，我兩擺用茶餅 hō͘ 伊食，伊 káⁿ 來 án-ni 做。 |
|
Tàn-lí án-ni siūⁿ, hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ Lek-sī-ka móa-bīn âng, ba̍k-sái lâu, àⁿ-lo̍h khioh chit ê chîⁿ, ēng ka-kī ê saⁿ teh chhit, lok tī toh-téng, ia̍h bô kóng chi̍t kù ōe. Tàn-lí ba̍k-chiu siòng--i, chiū tōa siaⁿ kóng, “Chit ê tá-lo̍h lâi?”
|
Tan-li án-ni 想，忽然看見 Lek-sī-ka 滿面紅，目屎流，àⁿ 落拾這個錢，用家己 ê 衫 teh 拭，落 tī 桌頂，亦無講一句話。Tan-li 目珠相--伊，就大聲講：「這個 tá-lo̍h 來？」 |
|
Lek-sī-ka kóng, “A-peh--ah, chit ê sī lí phah ka-la̍uh, lí m̄-chai.”
|
Lek-sī-ka講：「阿伯--ah，這個是你扑ka落，你 m̄ 知。」 |
|
Tàn-lí chiū pìⁿ-bīn kóng, “Che tāi-chì tio̍h bêng-bêng kóng.”
|
Tan-li 就變面講：「Che 代誌著明明講。」 |
|
Lek-sī-ka chiū thó͘-khùi kóng, “Góa tùi chhut-sì kàu chit-tia̍p, bat chi̍t pái ū chi̍t ê tōa-chîⁿ, í-gōa éng-éng bô hiah chōe; taⁿ chit ê chîⁿ phah ka-la̍uh tī thô͘-kha, kūn tī góa ê sin-piⁿ, ēng kha khàm--teh; nā[tān]-sī góa siūⁿ lí khoán-thāi góa put-chí hó, ēng hé hō͘ góa hang, ēng piáⁿ, tê hō͘ góa chia̍h, nā the̍h chit ê chîⁿ, góa ê sim-lāi lóng bô pêng-an; só͘-í khioh khí-lâi hō͘ lí. Taⁿ góa chit-tia̍p siūⁿ í-āu lí m̄ hō͘ góa koh-chài lâi.”
|
Lek-sī-ka就吐氣講：「我 tùi 出世到 chit-tia̍p,bat 一擺有一個大錢，以外往往無 hiah 濟；今這個錢扑 ka 落 tī 塗腳，近 tī 我 ê 身邊，用腳蓋--teh；但是我想你款待我不止好，用火 hō͘ 我烘，用餅、茶 hō͘ 我食，若提這個錢，我 ê 心內攏無平安；所以拾起來 hō͘ 你。今我 chit-tia̍p 想以後你 m̄ hō͘ 我 koh 再來。」 |
|
Tàn-lí thiaⁿ chiah ê ōe bīn ǹg pa̍t-tè, khì siu tê-poe, piáⁿ-pôaⁿ chham tek-láng; nā-sī Lek-sī-ka teh khiā, seng-khu ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah, ba̍k-sái ti̍t-ti̍t lâu, sim-lāi siūⁿ chit tè chin hó ê só͘-chāi, góa chòe chit hō tāi-chì, í-āu bô hé thang hang, bô tê-piáⁿ thang chia̍h, ia̍h bô pêng-iú ê só͘-chāi thang khì; sim-lāi chin khó͘.
|
Tan-li 聽chia ê 話面向別地，去收茶杯、餅盤 chham 竹籠；若是Lek-sī-ka teh 企，身軀 ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah，目屎直直流，心內想這地真好 ê 所在，我做這號代誌，以後無火 thang 烘，無茶餅 thang食，亦無朋友 ê 所在 thang 去；心內真苦。 |
|
Tàn-lí bīn tú-tú oa̍t-kè--lâi, khòaⁿ-kìⁿ Lek-sī-ka ba̍k-sái teh lâu, sim-lāi hoán-hóe, thòe i khó-lîn; chiū kiò Lek-sī-ka, kóng, “Góa bōe chhin-chhiūⁿ lí án-ni; taⁿ ta̍k lé-pài pài-saⁿ lí iû-goân koh lâi thang hang-hé, chia̍h tê, chia̍h piáⁿ.”
|
Tan-li 面 tú-tú 越--過-來，看見 Lek-sī-ka 目屎 teh 流，心內反悔，替伊可憐；就叫 Lek-sī-ka，講：「我 bōe 親像你 án-ni；今逐禮拜拜三你猶原 koh 來 thang 烘火、食茶、食餅。」 |
|
Tàn-lí kóng, “Góa bōe chhin-chhiūⁿ lí án-ni,” ì-sù sī beh o-ló Lek-sī-ka tiong-hō͘, chiong chîⁿ lâi hêng; nā-sī Lek-sī-ka phah-sǹg sī chek-pī i ēng kha khàm-chîⁿ lâi phiàn lâng. Lek-sī-ka hit-tia̍p chiū khì, chi̍t-bīn hoaⁿ-hí thang koh lâi, chi̍t-bīn iu-būn sī hō͘ Tàn-lí hiâm.
|
Tan-li講：「我 bōe 親像你 án-ni」，意思是 beh o-ló Lek-sī-ka 忠厚，將錢來還；但是 Lek-sī-ka 扑算是責備伊用腳蓋錢來騙--人。Lek-sī-ka hit-tia̍p 就去，一面歡喜 thang koh 來，一面憂悶是 hō͘ Tan-li 嫌。 |
|
Tàn-lí tò-khì ê sî, lō͘--ni̍h teh kiâⁿ, sim-lāi siūⁿ chit ê cha-bó͘ gín-á ê tāi-chì; iô-thâu kóng, “Góa bōe chhin-chhiūⁿ i tiong-hō͘ kàu án-ni, góa bōe chhin-chhiūⁿ i tiong-hō͘ kàu án-ni.”
|
Tan-li 倒去ê時，路--ni̍h teh 行，心內想這個查某囡仔 ê 代誌；搖頭講：「我 bōe 親像伊忠厚到 án-ni，我 bōe 親像伊忠厚到 án-ni。」 |
|
Tē 3 Chiuⁿ Lek-sī-ka khòaⁿ-kìⁿ Tàn-lí tī lō͘--ni̍h |
第三章 Lek-sī-ka 看見 Tan-li tī 路--ni̍h |
|
Cha̍p ge̍h, cha̍p-it ge̍h, cha̍p-jī ge̍h ta̍k lé-pài pài-saⁿ, Lek-sī-ka kàu Tàn-lí ê só͘-chāi, thèng-hāu bóe tiám-sim ê lâng teh sòaⁿ. Hit sî Tàn-lí the̍h tê-piáⁿ hō͘ i chia̍h. Í-āu Tàn-lí hō͘ i tàu-poaⁿ ke-si, m̄ hō͘ i chai i ê chhù, ia̍h bô kap i kóng-ōe; beh tò-khì ê sî, ba̍k-chiu sì-kòe khòaⁿ, chhin-chhiūⁿ kiaⁿ Lek-sī-ka tè i ê khoán-sit; kiâⁿ ū kúi-pō͘ chiū oa̍t-thâu kè-lâi khòaⁿ.
|
10月、11月、12月逐禮拜拜三，Lek-sī-ka 到 Tan-li ê 所在，聽候買點心 ê 人 teh 散。Hit 時 Tan-li 提茶餅 hō͘ 伊食。以後 Tan-li hō͘ 伊鬥搬 ke-si，m̄ hō͘ 伊知伊 ê 厝，亦無 kap 伊講話；beh 倒去 ê 時，目珠四界看，親像驚 Lek-sī-ka tè 伊 ê 款式；行有幾步就越頭過來看。 |
|
Lek-sī-ka ê chhù sī phòa-lâu, lâu-ē sī bé-tiâu, chin kiaⁿ-lâng, nā beh chiūⁿ-lâu ê sî, tio̍h tùi bé-tiâu keng-kè, tùi lâu-thui hian-khui lâu-kòa, chiah ōe tit chiūⁿ-khì. I ê lāu-bú chin ài chia̍h-chiú, chiong chhù-lāi ê ke-si ta̍k-hāng tǹg-liáu, liân í-toh ia̍h bōe-liáu, to̍k-to̍k chhun chi̍t niá phòa-chhio̍h, chhu tī lâu-pang chòe bîn-chhn̂g; lóng bô chiàu-kò͘ Lek-sī-ka, chhut-chāi i khì chòe khit-chia̍h. Chhù-piⁿ thâu-bé ia̍h phah--i, mē--i, khi-hū--i; to̍k-to̍k kàu pài-saⁿ khì Tàn-lí ê só͘-chāi chia̍h tê-piáⁿ, sǹg sī tē-it khoàiⁿ-oa̍h ê ji̍t-chí.
|
Lek-sī-ka ê 厝是破樓，樓下是馬寮，真驚人 ，若 beh 上樓 ê 時，著 tùi 馬寮經過，tùi 樓梯掀開樓蓋，才會得上去。伊 ê 老母真愛食酒，將厝內 ê ke-si 逐項當了，連椅桌亦賣了，獨獨 chhun 一領破蓆，chhu tī 樓 pang 做眠床；攏無照顧 Lek-sī-ka，出在伊去做乞食。厝邊頭尾亦扑--伊、罵--伊、欺負--伊；獨獨到拜三去 Tan-li ê 所在食茶餅，算是第一快活ê日子。 |
|
Ū chi̍t ji̍t beh àm ê sî, i lāu-bú chia̍h chiú-chùi, bô sím-mi̍h tāi-chì phah, kóaⁿ i chhut-khì. Lek-sī-ka ba̍k-sái lâu, bóng-kiâⁿ hn̄g-hn̄g, hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ Tàn-lí, seng-khu só͘ chhēng ê i-chiûⁿ chin sī thé-biān, kap bōe tiám-sim ê sî bô sio-tâng. Lek-sī-ka kî-koài, ia̍h m̄-káⁿ mn̄g--i, àm-chīⁿ tè i kiâⁿ, kàu chi̍t keng ê tōa-chhù, chiū-sī lé-pài-tn̂g, mn̂g-kháu ê gōa-mn̂g sī thi̍h--ê, Tàn-lí thêng-kha ēng só-sî khui mn̂g ji̍p-khì.
|
有一日beh暗 ê 時，伊老母食酒醉，無甚 mi̍h 代誌扑、趕伊出去。Lek-sī-ka 目屎流，罔行遠遠，忽然看見 Tan-li，身軀所穿 ê 衣裳真是體面，kap 賣點心 ê 時無相同。Lek-sī-ka 奇怪，亦 m̄-káⁿ 問--伊，暗靜 tè 伊行，到一間 ê 大厝，就是禮拜堂，門口 ê 外門是鐵--ê,Tan-li 停腳用鎖匙開門入去。 |
|
Lek-sī-ka lóng m̄-bat ji̍p lé-pài-tn̂g, taⁿ chiū àm-chīⁿ tè Tàn-lí ji̍p kàu tē-jī têng ê mn̂g. Tàn-lí koh ēng só-sî khui ji̍p. Lāi-bīn àm-àm, Lek-sī-ka tiàm tī hō͘-tēng ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah, thèng-hāu Tàn-lí tiám chi̍t pha teng, chiū káⁿ tām-po̍h chìn-chêng. Mn̂g-lāi ū chu-âng ê pò͘-lî, Lek-sī-ka lio̍h-lio̍h-á hian-khui, thau-khòaⁿ lāi-bīn; tia̍p-á-kú hó-táⁿ ji̍p--khì khin-khin kiâⁿ. Hit-sî lāi-bīn bô sím-mi̍h kng, ná kú teng tiám chōe pha kàu chin kng.
|
Lek-sī-ka 攏 m̄-bat 入禮拜堂，今就暗靜 tè Tan-li 入到第二重 ê門。Tan-li koh用鎖匙開入。內面暗暗，Lek-sī-ka tiàm tī戶碇 ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah，聽候 Tan-li 點一 pha 燈，就 káⁿ 淡薄進前。門內有朱紅 ê 布簾，Lek-sī-ka 略略仔掀開，偷看內面；tia̍p 仔久好膽入--去輕輕行。Hit 時內面無甚 mi̍h 光，那久燈點濟 pha 到真光。 |
|
Lek-sī-ka khòaⁿ-kìⁿ thiaⁿ--n̍i̍h ê thiāu ū khek hoe-chháu, tiong-kan pâi kau-í, kòa í-chū, thô͘-kha chhu ngó͘-sek ê chiⁿ-tiâu. Tàn-lí hit-sî chiūⁿ-tâi tiám-teng. Lek-sī-ka khòaⁿ tâi-āu ū pâi tōa khîm chi̍t tiuⁿ. Tàn-lí tiám-teng liáu chiah ji̍p pa̍t keng pâng. Lek-sī-ka kiâⁿ kūn-óa teh khòaⁿ khîm.
|
Lek-sī-ka 看見廳--n̍i̍h ê 柱有刻花草，中間排交椅，掛椅 chū,塗腳 chhu 五色 ê 氈條。Tan-li hit 時上台點燈。Lek-sī-ka 看台後有排大琴一張。Tan-li 點燈了才入別間房。Lek-sī-ka 行近倚 teh 看琴。 |
|
Tàn-lí chhut-lâi kiâⁿ kàu tâi-āu. Lek-sī-ka khòaⁿ Tàn-lí ū chhēng o͘ ê tn̂g-saⁿ lâi lah, sim-lāi put-chí gông-ngia̍h, liâm-piⁿ ōaⁿ chit hō saⁿ. Tàn-lí hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ Lek-sī-ka tī chit-tè khiā, ba̍k-chiu kim-kim khòaⁿ, chiūⁿ pháiⁿ siaⁿ-sàu kóng, “Taⁿ lí tio̍h kín khì; chit só͘-chāi m̄-sī hō͘ khit-chia̍h ê lâng tòa, sī hù-kùi ê lâng teh óng-lâi; thàn chit-tia̍p iáu-bē lâi, lí tio̍h kóaⁿ-kín khì; taⁿ mn̄g lí cháiⁿ-iūⁿ ōe lâi kàu chia?” Chiū kūn-óa àⁿ Lek-sī-ka ê hī-khang-piⁿ, chhin-chhiūⁿ beh sòe-siaⁿ kóng-ōe ê khoán.
|
Tan-li 出來行到台後。Lek-sī-ka 看 Tan-li 有穿烏 ê 長衫來--lah，心內不止gông-ngia̍h,liâm-piⁿ 換這號衫。Tan-li 忽然看見 Lek-sī-ka tī這地企，目珠金金看，就歹聲嗽講：「今你著緊去；這所在 m̄ 是 hō͘乞食 ê 人 tòa,是富貴 ê 人 teh 往來；趁 chit-tia̍p iáu 未來，你著趕緊去；今問你怎樣會來到 chia？」就近倚 àⁿ Lek-sī-ka ê 耳空邊，親像beh 細聲講話 ê 款。 |
|
Lek-sī-ka chiū kóng, “Góa sī in-ūi lāu-bú phah, mē, kóaⁿ-tio̍k, chhut-mn̂g kiâⁿ koe-lō͘, khòaⁿ-kìⁿ lí, chiah àm-chīⁿ tè lí lâi; khòaⁿ chit só͘-chāi chin sī hó, lí m̄-sái siū-khì; hō͘ góa mn̄g chi̍t kù, chiū beh khì. Hù-kùi ê lâng, lâi chit-tè chòe sím-mi̍h tāi-chì?”
|
Lek-sī-ka就講：「我是因為老母扑、罵、趕逐，出門行街路，看見你，才暗靜 tè 你來；看這所在真是好，你 m̄-sái 受氣；hō͘ 我問一句，就 beh 去。富貴 ê 人，來這地做甚 mi̍h 代誌？」 |
|
Tàn-lí chiū kóng, “Sī lâi kî-tó.”Lek-sī-ka chiū koh mn̄g, “Kî-tó sī sím-mi̍h tāi-chì?”
|
Tan-li就講：「是來祈禱。」Lek-sī-ka 就 koh 問：「祈禱是甚mi̍h代誌？」 |
|
Tàn-lí thiaⁿ chiah ê ōe, ū gīn-sîn ê khoán-sit, chiū kóng, “Lí sī gōng--mah? In lâi chit só͘-chāi kūi-lo̍h thok bo̍k-su thòe i kiû Siōng-tè.”
|
Tan-li 聽 chia ê 話，有gīn-sîn ê款式，就講：「你是憨--mah？In 來這所在跪落託牧師替伊求上帝。」 |
|
Lek-sī-ka thiaⁿ chiah ê ōe lóng-chóng bōe hiáu--tit. Tàn-lí khòaⁿ-kìⁿ Lek-sī-ka bōe bêng-pe̍k, bīn-sek chiū lio̍h-lio̍h-á chhiò. Lek-sī-ka chiū koh mn̄g kóng, “A-peh ah, Siōng-tè sī sím-mi̍h mi̍h? Bo̍k-su sī sím-mi̍h mi̍h? Hù-kùi ê lâng mi̍h-kiāⁿ ta̍k-hāng ū, mi̍h-sái tio̍h kiû.”
|
Lek-sī-ka 聽 chia ê 話攏總 bōe 曉--tit。Tan-li 看見 Lek-sī-ka bōe明白，面色就略略仔笑。Lek-sī-ka 就 koh 問講：「阿伯--ah，上帝是甚 mi̍h 物？牧師是甚 mi̍h 物？富貴 ê 人物件逐項有，mi̍h-sái 著求？」 |
|
Tàn-lí chiū kóng, “M̄-sái mn̄g kàu chiah siông-sè. Hù-kùi ê lâng tit-beh lâi, khòaⁿ lí chhēng phòa-saⁿ, ōe m̄ hoaⁿ-hí; tio̍h kín-kín khì. Chit ê tâi-téng sī bo̍k-su teh kóng tō-lí, tâi-āu chit tiuⁿ khîm sī gîm-si ê sî teh tôaⁿ, chiah ê kau-í sī hù-kùi ê lâng teh chē; lí m̄-thang koh-chài lâi, tek-khak sī m̄-thang.”
|
Tan-li 就講：「M̄-sái 問到 chiah 詳細。富貴 ê 人 tit beh 來，看你穿破衫，會 m̄ 歡喜；著緊緊去。這個台頂是牧師 teh 講道理，台後這張琴是吟詩 ê 時 teh tôaⁿ，chia ê 交椅是富貴 ê 人 teh 坐；你 m̄-thang koh 再來，的確是 m̄-thang。」 |
|
Lek-sī-ka thiaⁿ Tàn-lí só͘ kóng ê ōe lóng bōe bêng-pe̍k, chiū kóng, “A-peh ah, góa si̍t-chāi bōe hiáu-tit lí ê ōe; góa ài tiàm ba̍t-ba̍t ê só͘-chāi, hō͘ góa khòaⁿ chheng-chhó.”
|
Lek-sī-ka 聽 Tan-li 所講 ê 話攏 bōe 明白，就講：「阿伯--ah，我實在 bōe 曉得你 ê 話；我 ài tiàm 密密 ê 所在，hō͘ 我看清楚。」 |
|
Tàn-lí chiū ut-chut, ìn kóng, “Lí i-chiûⁿ phòa, ôe be̍h iū bô, thâu-mn̂g sàm-sàm; hiān-sî hù-kùi ê lâng beh kàu lah, lí taⁿ tio̍h khì.”
|
Tan-li 就鬱卒，應講：「你衣裳破，鞋襪又無，頭毛 sàm-sàm;現時富貴 ê 人 beh 到--lah，你今著去。」 |
|
Lek-sī-ka chai Tàn-lí tek-khak beh kóaⁿ i chhut-khì, chiū bān-bān kiâⁿ oa̍t-thâu khòaⁿ, kiâⁿ kàu tōa mn̂g ê só͘-chāi, tú-tú khòaⁿ-kìⁿ chi̍t ê hó-gia̍h lâng lâi, koh khòaⁿ-kìⁿ kéng-chhat khiā tī mn̂g-gōa. Hit sî Lek-sī-ka sim-koaⁿ kiaⁿ kéng-chhat lia̍h i khì, koh kiaⁿ hó-gia̍h lâng khòaⁿ-kìⁿ i, chiū kóaⁿ-kín siám ji̍p mn̂g-sìⁿ āu. Koh tia̍p-á-kú hù-kùi ê lâng tāi-ke kàu lah, só͘ chhēng i-chiûⁿ chin sī súi; Lek-sī-ka àm-chīⁿ chhiú thau chhun chhut-lâi, khin-khin bong-tio̍h hū-jîn-lâng ê saⁿ, chin iù, chin ku̍t.
|
Lek-sī-ka 知 Tan-li 的確 beh 趕伊出去，就慢慢行越頭看，行到大門ê所在，tú-tú 看見一個好額人來，koh 看見警察企tī門外。Hit 時Lek-sī-ka 心肝驚警察掠伊去，koh 驚好額人看見伊，就趕緊閃入門扇後。Koh tia̍p 仔久富貴 ê 人大家到--lah，所穿衣裳真是 súi;Lek-sī-ka暗靜手偷伸出來，輕輕摸著婦人人 ê 衫，真幼、真滑。 |
|
Hit-sî Tàn-lí khòaⁿ-kìⁿ hù-kùi lâng tāi-ke ji̍p-lâi, kóaⁿ-kín khì chi̍h in, chin-chiàⁿ bô êng, nā-sī sim-lāi teh kiaⁿ Lek-sī-ka koh-chài lâi; ba̍k-chiu siông-siông khòaⁿ mn̂g-gōa, koh chi̍t pái chhut-khì mn̄g kéng-chhat kóng, “Lí ū khòaⁿ-kìⁿ chi̍t ê chhēng phòa-saⁿ ê cha-bó͘ gín-á bô?”
|
Hit 時 Tan-li 看見富貴人大家入--來，趕緊去接 in，真正無閒，若是心內 teh 驚 Lek-sī-ka koh 再來；目珠常常看門外，koh 一擺出去問警察講：「你有看見一個穿破衫 ê 查某囡仔--無？」 |
|
Koh tia̍p-á-kú Lek-sī-ka thiaⁿ-kìⁿ tôaⁿ-khîm ê siaⁿ-im, sim-lāi chiū tōa hoaⁿ-hí, in-ūi lóng m̄-bat thiaⁿ-kìⁿ; chiū tiàm tī mn̂g-sìⁿ āu khû--teh, chēng-chēng teh thiaⁿ, thiaⁿ kàu ba̍k-iû lâu, ti̍h tī thô͘-kha, ēng chhiú ng bīn; koh thiaⁿ-kìⁿ gîm-si ê siaⁿ-im, lóng-chóng bōe hiáu--tit. Gîm-si bêng-pe̍k, koh thiaⁿ-kìⁿ lâng teh kóng-ōe, m̄-chai kóng sím-mi̍h mi̍h; chiū àⁿ-thâu chhut-lâi thau-khòaⁿ. Khòaⁿ-kìⁿ kéng-chhat bô tī-teh, chiū kóaⁿ-kín chhut-lâi, nā-sī sim-koaⁿ lāi teh siūⁿ chit ê só͘-chāi chin sio, chin hó-khòaⁿ, chin kng, lóng m̄-ài lī-khui; ko͘-put-chiong kiâⁿ kàu koe-lō͘, àm koh kôaⁿ, ûn-ûn kiâⁿ kàu i ê chhù, sim-koaⁿ lāi chin sī iu-būn. Chit-ji̍t chiū-sī lé-pài-ji̍t.
|
Koh tia̍p 仔久 Lek-sī-ka 聽見彈琴 ê 聲音，心內就大歡喜，因為攏 m̄-bat 聽--見；就 tiàm tī 門扇後 khû--teh，靜靜 teh 聽，聽到目油流，滴 tī 塗腳，用手掩面；koh 聽見吟詩 ê 聲音，攏總 bōe 曉--tit。吟詩明白，koh 聽見人 teh 講話，m̄ 知講甚 mi̍h 物；就 àⁿ 頭出來偷看。看見警察無 tī--teh，就趕緊出來，若是心肝內 teh 想這個所在真燒，真好看，真光，攏m̄愛離開；姑不 chiong 行到街路，暗 koh 寒，勻勻行到伊 ê 厝，心肝內真是憂悶。這日就是禮拜日。 |
