Tōa-Soaⁿ Chhiùⁿ Koa_Bunun Cho̍k Sìn Chú ê Kò͘-sū_02
|
大山唱歌--Bunun 族信主ê 故事_02 |
| Ô͘ Bûn-tî |
胡文池 |
|
Sèng-keng Káng-si̍p-hōe
|
聖經講習會 |
|
Kàu hiān-chāi Bunun cho̍k ū 5000 ê sìn-tô͘ tōa-pō͘-hūn sī tùi in pêng-sìn-tô͘ ê kan-chèng tit-tio̍h ê. Kàu taⁿ tī in tiong-kan iáu-bē ū chi̍t ê Sèng-keng ha̍k-hāu ê pit-gia̍p-seng. In ê tō-lí thang-kóng lóng-sī tùi kúi-nā-pái ê Sèng-keng káng-si̍p-hōe tit-tio̍h ê.
|
到現在Bunun 族有5,000 個信徒大部份是tùi in 平信徒ê 干證得--著ê。到今tī in 中間iáu-bē 有1個聖經學校ê 畢業生。In ê 道理thang講攏是tùi 幾若擺ê 聖經講習會得--著ê。 |
|
In pêng-sìn-tô͘ sui-jiân ài chòe kan-chèng, nā-sī in Sèng-keng ê tì-sek bô kàu, só͘-bat ê 無偌濟。In tī教會是較熱心ê 人做主理chhōa in禮拜。因為án-ni 無偌久就無材料thang講 tī in ê 教會。In 也bōe曉看音樂ê譜，所以in 所tùi 人學ê 聖詩有限，beh教別人ê 時常常也會m̄著去。咱驚了in ê 教理kap聖詩有無四正，所以tùi講習會ê 法度來指導逐教會ê 指導者kap要緊ê 人。
|
In 平信徒雖然ài 做干證，但是in聖經ê 智識無夠，所bat ê 無偌濟。In tī教會是較熱心ê 人做主理chhōa in禮拜。因為án-ni 無偌久就無材料thang講 tī in ê 教會。In 也bōe曉看音樂ê譜，所以in 所tùi 人學ê 聖詩有限，beh教別人ê 時常常也會m̄著去。咱驚了in ê 教理kap聖詩有無四正，所以tùi講習會ê 法度來指導逐教會ê 指導者kap要緊ê 人。 |
|
Tī 1949 nî 4 ge̍h tī Gio̍k-lí khui Bunun thâu-chi̍t-pái ê káng-si̍p-hōe í-āu tī tang-pō͘ iā ū khui kúi-nā-pái, tī Sìn-gī hiong tī 1952 nî 3 ge̍h khui thâu-pái í-āu tī 8 ge̍h iā ū koh tit-tio̍h Anderson Bo̍k-su ū pang-chān koh khui tē jī pái. Tùi án-ni in ê sìn-gióng chiām-chiām kian-kò͘.
|
Tī 1949 年4 月tī 玉里開Bunun 頭一擺ê 講習會以後tī 東部也有開幾若擺，tī 信義鄉tī 1952 年3 月開頭擺以後tī 8 月也有koh 得著Anderson 牧師有幫贊koh 開第2擺。Tùi án-ni in ê 信仰漸漸堅固。 |
|
Tī 1952 nî joa̍h-thiⁿ tī Po͘-lí iā-ū Lâm-pō͘ Soan-tō-hōe chú-chhui, ūi-tio̍h Tiong-pō͘ Bunun chi̍t ge̍h-ji̍t-kú ê káng-si̍p-hōe.
|
Tī 1952 年熱天tī 埔里也有南部宣道會主推，為著中部Bunun 一月日久ê 講習會。 |
|
Chiah ê lâi-hù ê lâng sī tāi-piáu in ê kàu-hōe lâi,só͘-í chin jīn-chin lâi thiaⁿ, lóng siá in só͘ thiaⁿ ê khí-lâi beh the̍h tńg-khì. Nā-sī o̍h sin ê koa kiaⁿ-liáu bōe-kì-tit chiū ti̍t-ti̍t chhiùⁿ kàu àm-sî tó-teh khùn chiah soah. Sui-jiân sī sî-kan-gōa hioh-khùn ê sî in iab7o hioh teh chhiùⁿ tī chhù-lāi.
|
Chiah ê 來赴ê 人是代表in ê 教會來，所以真認真來聽，攏寫in 所聽ê起來beh 提--轉去。若是學新ê 歌驚了bōe記得就直直唱到暗時倒teh 睏才煞。雖然是時間外歇睏ê 時in 也無歇teh 唱tī 厝內。 |
|
Án-ni Káng-si̍p-hōe sī chhin-chhiūⁿ teh chú chhe-chhau, tùi Sèng-keng chhú châi-liāu, in tāi-seng chia̍h,āu-lâi in thang tńg-khì koh chú hō͘ pa̍t-lâng chia̍h. Só͘-í in siông-siông teh tán, ū chin-chōe siông-siông mn̄g sím-mi̍h sî ū beh-koh khui.
|
Án-ni 講習會是親像teh 煮chhe-chhau，tùi 聖經取材料，in 代先食，後--來in thang 轉去koh 煮hō͘ 別人食。所以in 常常teh 等，有真濟常常問甚mi̍h時有beh koh 開。 |
|
Pek-hāi Kap Bí-tâm
|
迫害kap美談 |
|
Bunun ê tiong-kan tiàm-tī Tâi-tang kap Ko-hiông ê Bubu-kun cho̍k tì-sek khah kē, bê-sìn khah tāng. Ji̍t-pún ê tāi-jîn ēng kiông-chè ū hòe-tû in chin chōe ê bê-sìn, nā-sī kong-ho̍k-liáu ū chi̍t ê miâ kiò Talum khí-lâi koh heng-khí in ê bê-sìn. I sī tiàm-tī Ngá-ni-hiong ê chhim-soaⁿ ê só͘-chāi.
|
Bunun ê 中間tiàm-tī 台東kap高雄 ê Bubu-kun 族智識較低，迷信較重。日本ê 大人用強制有廢除in 真濟ê 迷信，若是光復了有1個名叫Talum 起來koh 興起in ê 迷信。伊是tiàm-tī Ngá-ni鄉ê 深山ê 所在。 |
|
I pêng-sî pîn-tōaⁿ, hō͘ lâng khòaⁿ-khin. Ū chi̍t-pái i ū thiàu-chúi beh chū-sat, bô sí, saⁿ-ji̍t āu kohtńg-lâi. I kā lâng kóng i ū sí saⁿ-ji̍t koh oa̍h, i ê lêng-hûn ū kàu thiⁿ-téng. Hit-sî ge̍h ê sîn ū kiò i koh tńg-lâi sè-kan, kiò i tio̍h kā Bunun kóng tio̍h koh ho̍k-heng chá-sî ê bê-sìn, chiah ōe hó-siu-sêng koh pêng-an. I koh kóng, “Ge̍h sī góa ê pêng-iú, góa thang ēng lêng-hûn kap i kau-thong. Só͘-í sè-kan ta̍k-hāng-sū góa lóng chai.”
|
伊平時貧憚，hō͘ 人看輕。有1擺伊有跳水beh 自殺，無死，3日後koh轉--來。伊kā 人講伊有死3 日復活，伊ê 靈魂有到天頂。Hit時月ê 神有叫伊koh 轉來世間，叫伊著kā Bunun 講著koh 復興早時ê 迷信，才會好收成koh 平安。伊koh 講：「月是我ê 朋友，我thang 用靈魂kap伊溝通。所以世間逐項事我攏知。」 |
|
I chai chá-sî ê bê-sìn, chiū koh kó͘-bú kū ê khiàn-sńg. Kā lâng kóng sè-kan ê boa̍t-ji̍t tōe ōe pìⁿ chúi, nā sìn i ê lâng bōe sí. Kā lâng phòaⁿ-toàn ūn-miā. Ū pīⁿ-lâng hō͘ i khòaⁿ chiū kā i kóng, i ê pīⁿ sī ū kúi tiàm tī chhù-ni̍h á-sī saⁿ-ni̍h, tùi án-ni kiò lâng tio̍h thiah chhù, kiò lâng the̍h saⁿ khì khǹg tī soaⁿ-téng 3 ji̍t …….
|
伊知早時ê 迷信，就koh 鼓舞舊 ê khiàn-sńg。Kā 人講世間ê 末日地會變水，若信伊ê 人bōe 死。Kā 人判斷運命。有病人hō͘ 伊看就kā 伊講：伊ê 病是有鬼tiàm tī 厝--ni̍h 抑是衫--ni̍h，tùi án-ni 叫人著拆厝，叫人提衫去囥tī 山頂3 日…… 。 |
|
Tùi chit khoán ê bê-he̍k tī Tâi-tang kap Ko-hiông ê Bunun lóng sìn i ê ōe. Chit ê lâng chhut-hiān liáu-āu lán chiah khì thoân, só͘-í ū chin chōe ê pek-hāi tī chit hong-bīn ū siⁿ-chhut. Chin chōe lāu-lâng sìn in nā hòe-tû bê-sìn chiū ōe tú-tio̍h chai-ē, ōe pháiⁿ siu-tang, bô thang chia̍h, Tùi-tī án-ni in bê-sìn khah tāng ê lâng khòaⁿ Ki-tok-kàu sī chòe in ê tùi-te̍k.
|
Tùi 這款ê 迷惑tī 台東kap高雄 ê Bunun 攏信伊ê 話。這個人出現了後咱才去傳，所以有真濟ê 迫害tī 這方面有生出。真濟老人信in若廢除迷信就會tú著災厄、會歹收冬、無thang 食。Tùi tī án-ni in 迷信較重ê 人看基督教是做in ê 對敵。 |
|
Lán khí-seng tī Tâi-tang-koān ê kúi-nā só͘-chāi thoân tō-lí, sui-jiân ū chin chōe siàu-liân-lâng ài sìn, nā-sī ūi-tio̍h in ê lāu-lâng hoán-tùi chiū bô hoat-tō͘ thang koh kè-sio̍k.
|
咱起先tī 台東縣ê 幾若所在傳道理，雖然有真濟少年人ài 信，但是為著in ê 老人反對就無法度thang koh 繼續。 |
|
Tī Bokdab ê só͘-chāi lán ū 4 hō͘ ê sìn-tô͘ ta̍k àm siū in tìm chio̍h-thâu tì-kàu bōe-thang tiàm tī hia. Āu-lâi tit-tio̍h chi̍t ê sìn-tô͘ ê i-seng N̂g sian-siⁿ ê pang-chān hō͘ in sóa lâi Lí-lāng choh chhân.
|
Tī Bokdab ê 所在咱有4 戶ê 信徒逐暗受in tìm 石頭致到bōe-thang tiàm tī hia。後--來得著1個信徒ê 醫生黃--先-生ê幫贊hō͘ in 徙來Lí-lāng 作田。 |
|
Lán ūi-tio̍h ài hō͘ bê-sìn ê thâu-ba̍k Talum Kabiad hóe-kái, tī 1951 nî ê nî-bé ū soan-tō-su Talima kap Taxai iā ū khì Ngá-ni-hiong. Tī hia kó-jiân Talum ū lâu ba̍k-sái hoán-hóe jīn i chêng ê chōe, ū bê-he̍k lâng ê m̄-tio̍h. Nā-sī i ōe thang chhut lâi chòe kan-chèng sī chin ū la̍t, chóng-sī i ê bó͘ chin hoán-tùi. Iū koh hoan-siā ê lâng iā lâi kóng i nā-sī beh sìn Ki-tok-kàu, chêng i tùi in the̍h khì ê ke, ti, kap chîⁿ, lóng tio̍h hêng in. Án-ni i bô hoat-tō͘ thang tín-tāng.
|
咱為著ài hō͘ 迷信ê 頭目Talum Kabiad悔改，tī 1951 年ê 年尾有宣道師 Talima kap Taxai 也有去Ngá-ni 鄉。Tī hia 果然 Talum 有流目屎反悔認伊前ê 罪，有迷惑人ê m̄著。但是伊會thang 出來做干證是真有力，總--是伊ê 某真反對。又koh 番社ê 人也來講伊若是beh 信基督教，前伊tùi in 提--去ê 雞、豬、kap錢，攏著還in，Án-ni 伊無法度thang 振動。 |
|
Lán iā tī Ko-hiông Ma-ngá-hiong ū thoân-tō-lí iā ū tit-tio̍h, chin hó ê sêng-chek, ū choân-hiong saⁿ-hūn-nn̄g í-siōng ê lâng í-keng sìn tō-lí, tī Takano iā í-keng khí pài-tn̂g. Nā-sī tī hia ū chit ê chiáng-koân-ê hui-siông hoán-tùi tō-lí, ēng chióng-chióng ê chó͘-tòng m̄ hō͘ lán koh ji̍p soaⁿ sòa-chiap chòe kang, nā-sī in ka-kīu khiā chāi.
|
咱也tī 高雄Ma-ngá鄉有傳道理也有得著，真好ê 成績，有全鄉3 分2以上ê 人已經信道理，tī Takano 也已經起拜堂。但是tī hia 有一個掌權 ê 非常反對道理，用種種ê 阻擋m̄ hō͘咱koh 入山續接做工，但是in 家己有企在。 |
|
Tī pek-hāi ê tiong-kan ū chi̍t-hāng hō͘ lán tē-it kám-tōng ê kò͘-sū; chiū-sī tī 1952 nî ê joa̍h-thiⁿ, ū chi̍t-àm Tiuⁿ Sêng-chong Bo̍k-su khì Sìn-gī hiong ê Lāi-hm̂-po͘ chòe hoàn-teng, chòe Iâ-so͘ ê lâi-le̍k. Hit-àm sìn-tô͘ ê kiáⁿ-jî iā chin chōe khì khòaⁿ. Chit só͘-chāi kok-bîn ha̍k-hāu ê hāu-tiúⁿ tùi chêng chiū chó͘-tòng gín-á m̄-thang khì kàu-hōe. Kúi nā pái gín-ná in-ūi lâi kàu-hōe chiū hō͘ i phah. Só͘-í hit-àm lâi khòaⁿ hoàn-teng ê gín-ná lōng ū kak-ngō͘ beh siū piⁿ phah. Nā-sī keh chá-khí hit tiong-kan ū kúi nā ê tōa-hàn ê chiū chham-siông kóng, sian-siⁿ nā-ū mn̄g kúi-ê ū khì khòaⁿ hoàn-teng, lán tio̍h taⁿ chit ê chōe, m̄-thang hō͘ sòe-hàn ê siū phah. Kó-jiân tī kè-chá-khí ha̍k-hāu-tiúⁿ mn̄g ê sî, kúi-nā ê tōa-hàn ê taⁿ in só͘ ū khì khòaⁿ ê gín-á ê chōe, siū hui-siông tāng ê hêng-hoa̍t. Hō͘ ha̍k-hāu-tiúⁿ ēng kha làm, ēng kùn-á kòng tì-kàu tó tī tōe-ni̍h. Chhin-chhiūⁿ chit-khoán bô chōe koh loán-jio̍k ê sió-iûⁿ hō͘ hiông-ok ê chhâi-lông teh thun-kā bōe bián tit hō͘ lán ê sim chin sng.
|
Tī 迫害ê 中間有1項hō͘ 咱第一感動ê 故事；就是tī 1952 年ê 熱天，有一暗張Sêng-chong 牧師去信義鄉 ê Lāi-hm̂-po͘ 做幻燈，做耶穌ê 來歷。Hit 暗信徒ê 子兒也真濟去看。這所在國民學校ê 校長tùi 前就阻擋囡仔m̄-thang 去教會。幾若擺囡仔因為來教會就hō͘ 伊扑。所以hit暗來看幻燈ê 囡仔攏有覺悟beh 受鞭扑。若是隔早起hit 中間有幾若個大漢ê 就參詳講：「先生若有問幾個有去看幻燈，咱著擔這個罪，m̄-thang hō͘ 細漢--ê 受扑。」果然tī 隔早起學校長問ê 時，幾若個大漢ê 擔in 所有去看ê 囡仔ê罪，受非常重ê 刑罰。Hō͘ 學校長用腳làm、用棍仔摃致到倒tī 地--ni̍h 。親像這款無罪koh 軟弱ê 小羊hō͘雄惡ê 豺狼teh 吞咬 bōe 免tit hō͘ 咱ê 心真酸。 |
|
Thang kóng bô-lūn ta̍k só͘-chāi, bô-lūn sím-mi̍h sî beh sìn Chú ê lâng lóng tio̍h kak-ngō͘ siū pek-hāi. In Bunun cho̍k khí-seng beh sìn ê iā sī ū chit khoán ê kak-ngō͘, khí-seng ta̍k só͘-chāi iā ū chōe-chió ê pek-hāi. Nā-sī kàu hiān-chāi pek-hāi ū chiām-chiām kiám chió.
|
Thang 講無論逐所在，無論甚mi̍h時beh 信主ê 人攏著覺悟受迫害。In Bunun 族起先beh 信ê 也是有這款ê 覺悟，起先逐所在也有濟少 ê 迫害。但是到現在迫害有漸漸減少。 |
|
San-tē ê sìn-tô͘ tùi Kàu-hōe ê chū-hōe khah jia̍t-sim, siông-siông khah kè-thâu tī ha̍k-hāu ê iā-ha̍k. Ha̍k-hāu sī beh kà-sī in bat kok-gú, ta̍k àm ū kì chhut-se̍k, nā-sī kàu-hōe bô kì chhut-se̍k, iā bô hoa̍t sím-mi̍h, iáu-kú in khah jia̍t-sim tī kàu-hōe. Tì-kàu ū ê sian-siⁿ chin bô hoaⁿ-hí, ū-sî pò-kò m̄ hó ê sū. Lán chīn-só͘-ōe kiò in tio̍h sūn-thàn chèng-hú ê bēng-lēng, jia̍t-sim o̍h kok-gú, iáu-kú sān-tē ê sìn-tô͘ iā-sī khah ài chhiùⁿ Sèng-si kap tha̍k Sèng-keng. Che m̄-sī lán bô chí-tō in kap chèng-hú hia̍p-le̍k, sī in-ūi kok-gú sī khah chhim in ka-kī ê ōe ê koa kap jī.
|
山地ê 信徒tùi 教會ê 聚會較熱心，常常較過頭tī 學校ê 夜學。學校是beh 教示in bat 國語，逐暗有記出席，但是教會無記出席，也無發甚mi̍h，iáu-kú in 較熱心tī 教會。致到有ê 先生真無歡喜，有時報告m̄ 好ê 事。咱盡所會叫in 著順趁政府ê 命令，熱心學國語，iáu-kú 山地ê 信徒也是較ài 唱聖詩kap讀聖經。Che m̄是咱無指導in kap政府協力，是因為國語是較深in 家己ê 話ê 歌kap字。 |
|
Ū chi̍t-pái ū chi̍t-ê chheng-liân teh tha̍k Sèng-keng, tú-tn̄g ū chi̍t ê sian-siⁿ lâi khòaⁿ tio̍h Lô-má-jī chiū siū-khì tùi i kòng, “Lí teh tha̍k Lô-má-jī bōe-ēng-tit, lí chòe Tiong-kok-lâng cháiⁿ-iūⁿ tha̍k gōa-kok ê jī?” Hit-sî hit ê sìn-tô͘ chiū ìn i kóng, “Che m̄-sī Lô-má-kok ê jī, sī Bunun ê jī. Góa m̄-bat khì kàu Lô-má, thái ū hiah gâu ōe bat Lô-má ê jī. Chit ê jī put-kò sī goán kóng-ōe ê kì-hō nā-tiāⁿ. Lí khòaⁿ, káu to ōe-hiáu pàng-jiō chòe kì-hō tī i só͘ kiâⁿ-kè ê lō͘, thang ōe kì-tit i ê lō͘, lán kiám pí cheng-siⁿ khah gōng bōe-ōe chòe kì-hō tī lán só͘ kóng kè ê ōe mah? Cheng-siⁿ to bô lâng chó͘-tòng i chòe kì-hō, lán kiám pí i khah bô chū-iû mah?” Tùi án-ni hit-ê sian-siⁿ bô thang koh kóng chi̍t-kù ōe chiū cháu-khì.
|
有一擺有1個青年teh 讀聖經，tú-tn̄g 有一個先生來看著羅馬字就受氣tùi 伊講：「你teh 讀羅馬字bōe用得，你做中國人怎樣讀外國ê 字？」Hit時hit 個信徒就應伊講：「Che m̄是羅馬國ê 字，是Bunun ê 字。我m̄-bat 去到羅馬，thái 有hiah gâu 會bat 羅馬ê 字。這個字不過是阮講話ê 記號nā-tiāⁿ。你看，狗to 會曉放尿做記號tī 伊所行過ê 路，thang會記得伊ê 路，咱kiám比精牲較憨bōe會做記號tī 咱所講過ê 話mah？精牲to 無人阻擋伊做記號，咱kiám比伊較無自由mah ？」Tùi án-ni hit-個先生無thang koh 講一句話就走去。 |
|
Chit-ê ìn-tap sit-chāi chin thong, m̄-sī tùi lâng kà ê, sī tùi téng-koân ê siaⁿ. Chú Iâ-so͘ bat kóng, “Só-tio̍h kóng ê tī hit-sî beh siúⁿ-sù lí. (Má-thài 10:19)I só͘ kóng ê si̍t-chāi sī chin-lí. Chhin-chhiūⁿ “1, 2, 3”chit khoán ê sò͘-jī, sui-jiân khí-goân sī tī A-la-pek,“壹, 貳, 參” chiah-sī Tiong-kok chhut-sán ê sò͘-jī, iáu-kú choân sè-kài lóng ēng 1, 2, 3 chòe sò͘-ha̍k ê kì-hō, lán Tiong-kok iā-sī ū ēng, bô lâng kóng sī gōa-kok ê jī, tì-kàu m̄-ēng.
|
這個應答實在真通，m̄是tùi 人教--ê ，是tùi 頂懸ê 聲。主耶穌bat 講：「所著講ê tī hit時beh 賞賜你。（馬太10：19）伊所講ê 實在是真理。親像「1、2、3 」這款ê 數字，雖然起源是tī 阿拉伯，「壹、貳、參」才是中國出產ê 數字， iáu-kú 全世界攏用1、2、3做數學ê 記號，咱中國也是有用，無人講是外國ê字，致到m̄用。 |
|
Bunun Ê Pó-lô Lâu-thoân
|
BUNUN Ê 保羅流傳 |
|
Tī 3 nî chêng Taliban sī chòe Kó͘-hong ê chhoan-tiúⁿ. Taliban chit ê miâ ê ì-sù sī sio̍k-hòe (m̄-tio̍h sî siⁿ ) ê kóe-chí, sī sè-lia̍p koh bái ê kóe-chí. In-ūi i sī lō͘-bé ê kiáⁿ, seng-khu chin sè, tùi chhut-sì chiū siông-siông pīⁿ, só͘-í i ê lāu-pē chiū kā i hō-miâ kiò Taliban. Chit ê miâ sī chin kî-koài ê miâ, tī Bunun cho̍k chí-ū nn̄g ê nā-tiāⁿ. Sui-jiân lāu-pē kap hiaⁿ-tī khòaⁿ isī chhī bōe oa̍h, khòaⁿ i bô lō͘-ēng, iáu-kú Siōng-tè ū hō͘ chì-bî-sòe ê koah-chhài-chí chiâⁿ-chòe tōa-châng chhiū, hō͘ Bunun cho̍k lâi hioh tī i ê ìm-ńg.
|
Tī 3 年前Taliban 是做Kó͘-hong ê 村長。Taliban 這個名ê 意思是sio̍k貨（m̄著時生）ê 果子，是細粒koh bái ê 果子。因為伊是路尾ê 子，身軀真細，tùi 出世就常常病，所以伊ê 老父就kā 伊號名叫Taliban。這個名是真奇怪ê 名，tī Bunun 族只有兩個nā-tiāⁿ。雖然老父kap兄弟看伊是飼bōe 活，看伊無路用，iáu-kú 上帝有hō͘ 至微細ê 芥菜子成做大欉樹，hō͘ Bunun 族來歇tī 伊ê 蔭ńg。 |
|
I tī sòe-hàn ê sî pē-bú chiū sí. I siông-siông pīⁿ, bīn n̂g-n̂g, só͘-í hiaⁿ-tī khòaⁿ i bô-khí, bô thiàⁿ-thàng i, gōa-lâng koh khah sī án-ni. Tùi chit khoán ka-têng ê pháiⁿ khoân-kéng kap siā-hōe ê léng-tām hō͘ sè-hàn ê Taliban tì-kàu oàn-hūn sè-kan lóng-chóng ê lâng. Tùi chū-pō͘ chū-khì chheng-liân ê Taliban chiâⁿ-chòe m̄-kiaⁿ sí, m̄-kiaⁿ lâng ê ióng-béng, kúi-nā pái beh giâ to thâi lâng.
|
伊tī 細漢ê 時父母就死。伊常常病，面黃黃，所以兄弟看伊無起，無疼痛--伊，外人koh 較是án-ni 。Tùi 這款家庭ê 歹環境kap社會ê 冷淡hō͘ 細漢ê Taliban 致到怨恨世間攏總ê 人。Tùi 自暴自棄青年ê Taliban 成做m̄-驚死、m̄驚人ê 勇猛，幾若擺beh 舉刀thâi 人。 |
|
Sêng-liân í-āu i ê sin-thé pìⁿ chòe chin ióng. I ê thâu-náu hó koh gâu kóng ōe koh ióng-kám, Ji̍t-pún ê tāi-jîn chiū kéng i chòe chheng-liân-thoân tiúⁿ. Chit ê sî chiū-sī i tùi sè-kan pò oan-siû ê sî, i chiū chhut-chāi i ê ì-sù phah hiah ê chheng-liân, só͘-í lâng chin kiaⁿi chhin-chhiūⁿ kúi chi̍t-iūⁿ. I lim chiú iā sī tē-it chōe, ta̍k pái nā bô lim kàu tó tī tōe chiū bô pàng-soah.
|
成年以後伊ê 身體變做真勇。伊ê頭腦好koh gâu 講話koh 勇敢，日本ê 大人就揀伊做青年團長。這個時就是伊tùi 世間報冤仇ê 時，伊就出在伊ê 意思扑hiah ê 青年，所以人真驚伊親像鬼一樣。伊lim 酒也是第一濟，逐擺若無lim 到倒tī 地上無放煞。 |
|
Taliban kan-ta siⁿ chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná. Ū chi̍t pái lim chiú chin chùi, chin ài khùn, cha-bó͘ gín-á cháu-óa lâi beh chhōe i ê lāu-pē, chin hoaⁿ-hí tōa-siaⁿ kiò a-pa. Hit-sî chiàu pêng-siông ê khoán i chin siū-khì tōa siaⁿ kóng, “Bakayalo,” chiū ēng kun-thâu-bó cheng cha-bó͘ gín-ná ê ka-chiah-phiaⁿ, chiū koh tó-teh khùn. Tùi án-ni cha-bó͘ gín-ná chiū phòa-pīⁿ hiám-hiám sí, tó tī chhn̂g-n̍i̍h kúi-nā nî kú, āu-lâi pìⁿ chòe khiau-ku. Kàu hiān-chāi í-keng 18 hè, seng-khu in-ūi phòa-pīⁿ koh khiau-ku chiū tiāⁿ-tiāⁿ 4 chhioh koân. Tùi chit hāng sū Taliban hoán-hóe liáu kám-kak i ê chōe chin tāng, sim chin kan-khó͘.
|
Taliban kan-ta 生一個查某囡仔。有一擺lim 酒真醉，真ài 睏，查某囡仔走倚來beh chhōe 伊ê 老父，真歡喜大聲叫阿爸。Hit時照平常ê 款伊真受氣大聲講：「Bakayalo，」就用拳頭母cheng 查某囡仔ê ka-chiah-phiaⁿ ，就koh 倒teh 睏。Tùi án-ni查某囡仔就破病險險死，倒tī 床--n̍i̍h 幾若年久，後--來變做khiau-ku。到現在已經18 歲，身軀因為破病koh khiau-ku 就定定4 尺懸。Tùi 這項事Taliban 反悔了感覺伊ê 罪真重，心真艱苦。 |
|
I chèng-sek ū chhōa 3 ê bó͘, bô chèng-sek ê m̄-chai jōa-chōe ê.
|
伊正式有娶 3 個某，無正式--ê m̄知偌濟個。 |
|
Ū chi̍t-pái Ji̍t-pún tāi-jîn beh chia̍h chiú, chiū kiò hoan-siā súi ê cha-bó͘ gín-á lâi thîn chiú. Hit-sî chheng-liân ê Taliban khiā tī gōa-bīn teh sàu thô͘-kha, chiām-sî hioh-khùn teh khòaⁿ lāi-bīn ê khoán-sit. Tāi-jîn ū tām-po̍h kiaⁿ Taliban, só͘-í bô ài i tī hia khòaⁿ, chiū the̍h chi̍t-tè bah beh hō͘ i chia̍h chiū kóng, “Lín Bunun chin lâ-sam kiaⁿ-lâng, goán teh beh chia̍h chiú só͘-í m̄ thang tiàm hia khòaⁿ, cháu khì pa̍t ūi hó lah.”
|
有1擺日本大人beh 食酒，就叫番社súi ê 查某囡仔來thîn 酒。Hit時青年ê Taliban 企tī 外面teh 掃塗腳，暫時歇睏teh 看內面ê 款式。大人有淡薄驚Taliban ，所以無ài 伊tī hia 看，就提一塊肉beh hō͘ 伊食就講：「Lín Bunun 真lâ-sam 驚人，阮teh beh 食酒所以m̄ thang tiàm hia 看，走去別位好--lah 。」 |
|
Taliban chai tāi-jîn ê ì-sù sī beh chòe sím-mi̍h, chin siū-khì chiū kóng, “Kiám kan-ta Bunun lah-sap-kúi(kitanai), lín Ji̍t-pún-lâng mā-sī lah-sap-kúi.” “Án-chóaⁿ kóng Ji̍t-pún-lâng lah-sap-kúi? bakayalo” “Sio hé-thòaⁿ ê Ji̍t-pún-lâng mā-sī kitanai.” Taliban chiū koh kóng,...... “Choh-chhân ê Ji̍t-pún-lâng mā-sī kitanai. Goán Bunun kitanai, iah lí kap goán ê lú-chú sńg, sòa chòe pháiⁿ, án-ni lí mā-sī kitanai.”
|
Taliban 知大人ê 意思是beh 做甚mi̍h，真受氣就講：「Kiám kan-ta Bunun lah-sap鬼（kitanai ），lín 日本人mā是lah-sap鬼。」「Án-chóaⁿ 講日本人lah-sap鬼？bakayalo 」「燒火炭ê 日本人mā是kitanai 。」Taliban 就koh 講，……「作田ê 日本人mā是kitanai 。阮Bunun kitanai，抑你kap阮ê 女子sńg,續做歹，án-ni lí mā是kitanai 。」 |
|
Hit-sî tāi-jîn mē chi̍t kù “bakayalo” chin tōa siaⁿ chiū peh khí-lâi, chiū oa̍t khì lāi té beh giâ to.
|
Hit 時大人罵1句「bakayalo 」真大聲就peh--起來，就越去內底beh 舉刀。 |
|
Hit-sî iáu chi̍t ê tāi-jîn chiū kiò Taliban tio̍h kín cháu, iā chi̍t hong-bīn khó͘-khǹg hit ê tông-liâu m̄ thang giâ to, án-ni tāi-chì chiū soah khì.
|
Hit 時iáu 1個大人就叫Taliban 著緊走，也一方面苦勸hit 個同僚m̄-thang giâ刀，án-ni 代誌就煞去。 |
|
Kong-ho̍k liáu chèng-lâng khòaⁿ-kìⁿ Taliban chin gâu, chiū kéng i chòe Kó͘-hong chhoan-tiúⁿ. I thiaⁿ-kìⁿ lán ê káng-si̍p-hōe beh kà Lô-má-jī, chiū tāi-piáu hit chhoan lâi hù hōe, tùi án-ni chiū hō͘ Chú lia̍h-tiâu. I lâi hù hōe ê tē-jī ji̍t chiū tńg-khì ka-kī ê só͘-chāi chòe kiàn-chèng. Tī lō͘-bé ji̍t chiū kap goán khì Chheng-chúi chòe kiàn-chèng, án-ni ê khoán siông-siông sòa-chiap chòe Chú hó ê kang tī ta̍k só͘-chāi.
|
光復了眾人看見Taliban 真gâu,就揀伊做Kó͘-hong 村長。伊聽見咱ê 講習會beh 教羅馬字，就代表hit 村來赴會，tùi án-ni 就hō͘ 主掠tiâu。伊來赴會ê 第2日就轉去家己ê 所在做見證。Tī 路尾日就kap阮去清水做見證，án-ni ê 款常常續接做主好ê 工tī 逐所在。 |
|
Tùi chit sî khí i ê hun kap chiú iā kái, sèng-chit iā ōaⁿ-sin. I hiān-chāi ê bó͘ pí i ke 6 hè koh sèng-chit sī chin bái ê lâng. Í-chêng ū kúi-nā pái oan-ke beh lī-iân, kàu Taliban hoán-hóe liáu-āu chiū m̄-bat koh án-ni. Khí-seng i ê bó͘ bô ài sìn Chú, iáu-kú tùi lâng kóng sìn Ki-tok-kàu bōe pháiⁿ, in-ūi i ê tiōng-hu tùi sìn Chú í-áu bōe koh phah i, iā bōe koh khì khai.
|
Tùi這時起伊ê 薰kap酒也改，性質也換新。伊現在ê 某比伊加6 歲koh 性質是真bái ê 人。以前有幾若擺冤家beh 離緣，到Taliban 反悔了後就m̄-bat koh án-ni 。起先伊ê 某無ài 信主，iáu-kú tùi人講信基督教bōe 歹，因為伊ê 丈夫tùi 信主以後bōe koh 扑伊，也bōe koh 去開。 |
|
Tán tī Kó͘-hong ū siat chit-pò͘ kang-tiûⁿ. Ū chi̍t pái lâm-lú ê chit-kang cha̍p gōa ê bô beh thiaⁿ Taliban ê ōe ài hioh-khùn. Taliban chin bô hoaⁿ-hí chiū kiò in lâi chiū kóng.” Nā-sī chá-chêng ê góa lín tio̍h hō͘ góa phah, chóng-sī góa chai in-ūi góa sī pháiⁿ lâng bōe ōe hō͘ lín chun-kèng, tì-kàu lín m̄ thiaⁿ góa ê ōe. Án-ni góa tio̍h hêng-hoa̍t ka-kī.” Chiū tùi i ka-kī ê chhùi-phóe ti̍t-ti̍t siàn. Hiah ê lú-chú bīn lóng àⁿ-lo̍h kē, m̄-káⁿ khòaⁿ, ū ê lâu ba̍k-sái. Tùi án-ni in chiū lóng thiaⁿ i ê ōe khì chòe kang, m̄-káⁿ pîn-tōaⁿ.
|
等tī Kó͘-hong 有設織布工場。有1擺男女ê 織工10外個無beh 聽 Taliban ê 話ài 歇睏。Taliban 真無歡喜就叫in 來就講：「若是早前ê 我lín 著hō͘我扑，總--是我知因為我是歹人bōe 會hō͘ lín 尊敬，致到lín m̄ 聽我ê 話。Án-ni 我著刑罰家己。」就tùi 伊家己ê嘴phóe 直直siàn。Hiah ê 女子面攏àⁿ 落低，m̄ 敢看，有ê 流目屎。Tùi án-ni in 就攏聽伊ê 話去做工，m̄ 敢貧憚。 |
|
I m̄-nā tī ka-kī ê só͘-chāi kó͘-bú chi̍t keng kàu-hōe, kàu ta̍k só͘-chāi ū ín-chhōa chōe-chōe lâng kui Chú. Túi i seng-oa̍h ê kái-piàn m̄-nā hō͘ Bunun cho̍k kám-tōng, chiū kong-bū-oân iā lóng kám-sim o-ló. Túi i ê chin-si̍t ê thiàⁿ, i ê bó͘ sui-jiân ngī-sim kàu āu-lâi iā ū siū kám-tōng hóe-kái sìn Chú.
|
伊m̄-nā tī 家己ê 所在鼓舞一間教會，到逐所在有引chhōa 濟濟人歸主。Tùi伊生活ê 改變m̄-nā hō͘ Bunun 族感動，就公務員也攏感心o-ló 。Tùi 伊ê 真實ê 疼，伊ê 某雖然硬心到後--來也有受感動悔改信主。 |
|
Sìn-gióng Ê Eng-hiong 5 Sekav
|
信仰 Ê 英雄 SIKAV |
|
“Lín chin pháiⁿ, goán bô kiò lín sìn Ki-tok-kàu lín án-chóaⁿ chū-choan khì sìn. Lín kiám m̄-chai che sī Bí-kok lâng ê chong-kàu, só͘-í goán lóng bô-sìn. Lán Tiong-kok ū lán ka-kī ê chong-kàu. Chèng-hú khòaⁿ lín sàn-hiong, bô kā lín khioh sòe-kim, nā-sī lín hoán-tńg ta̍k lé-pài la̍p hō͘ kàu-hōe, án-ni lín ōe pìⁿ sàn-hiong.” Kóng chit khoán ê ōe ê lâng m̄-sī bô ha̍k-būn ê san-tē lâng, chiū-sī teh chí-tō san-tē ū sè-le̍k ê lâng. I kàu tī Tamadoan ê só͘-chāi khòaⁿ tio̍h kàu-hōe hiah tōa-keng chin gông-ngia̍h, chiū kiò sìn-tô͘ lâi mē chit khoán ê ōe. Hit sî chi̍t ê hiaⁿ-tī miâ Sekav, thiaⁿ liáu sim chhin-chhiūⁿ hé teh to̍h, chiū chìn-chêng hó-táⁿ kóng, “Goán tùi sìn Ki-tok liáu-āu ū kái-piàn seng-oa̍h,bô koh lim chiú, bô oan-ke, bô thau-the̍h, bô koh kan-îm. Nā-sī lí kin-ná-ji̍t kiò goán tio̍h pàng-sak Ki-tok-kàu chiū-sī ài goán koh-chài chòe pháiⁿ. Lí chòe kong-bū-oân kóng chit khoán ê ōe beh chó͘-tòng goán chong-kàu ê chū-iû, kiám ōe ēng-tit? Sekav ê siaⁿ chin tōa hō͘ hit ê lâng chin tio̍h-kiaⁿ ê khoán.
|
「Lín 真歹，阮無叫lín 信基督教lín án-chóaⁿ chū-choan 去信。Lín kiám m̄知che是美國人ê 宗教，所以阮攏無信。咱中國有咱家己ê 宗教。政府看lín 散hiong，無kā lín khioh 稅金，若是lín 反轉逐禮拜納hō͘ 教會，án-ni lín 會變散hiong。」講這款ê 話ê 人m̄是無學問ê 山地人，就是teh 指導山地有勢力ê 人。伊到tī Tamadoan ê 所在看著教會hiah大間真gông-ngia̍h ，就叫信徒來罵這款ê 話。Hit 時一個兄弟名Sekav，聽了心親像火teh 著，就進前好膽講：「阮tùi 信基督了後有改變生活，無koh lim 酒、無冤家、無偷提、無koh 姦淫。若是你今仔日叫阮著放sak 基督教就是ài 阮koh再做歹。你做公務員講這款ê 話beh 阻擋阮宗教ê 自由，kiám會用得？」Sekav ê 聲真大hō͘ hit 個人真著驚ê 款。 |
|
Hit-sî kúi-nā ê chí-bē kiaⁿ-liáu Sekav ōe hō͘ i phah, chiū kóaⁿ-kín chìn-chêng lâi cha̍h tī i ê thâu-chêng. Nā-sī hit ê lâng m̄-káⁿ koh kóng sím-mi̍h chiū cháu tńg-khì.
|
Hit 時幾若個姊妹驚了Sekav 會hō͘ 伊扑，就趕緊進前來cha̍h tī 伊ê 頭前。若是hit 個人m̄ 敢koh 講甚mi̍h就走--轉去。 |
|
Ū chi̍t pái i khì keh-piah ê hiuⁿ-siā Walabi pò͘-tō. I ê chhiú the̍h chi̍t pún Bunun ê Má-thài Hok-im-toān tùi chèng-lâng teh kan-chèng tō-lí. I kóng, “Siōng-tè chin thiàⁿ lán Bunun, hō͘ lán ū chit khoán ê Lô-má-jī, hō͘ lán ta̍k lâng tha̍k I ê kà-sī. Chêng lán hō͘ lâng kiò lán chhiⁿ-hoan, taⁿ lán tio̍h chhut-la̍t o̍h jī, thiaⁿ Iâ-so͘ ê kà-sī, m̄ thang tiāⁿ-tiāⁿ chòe hoan-á.”
|
有1擺伊去隔壁ê 鄉社Walabi 佈道。伊ê 手提一本Bunun ê 馬太福音傳tùi 眾人teh 干證道理。伊講：「上帝真疼咱Bunun，hō͘ 咱有這款ê 羅馬字，hō͘ 咱逐人讀伊ê 教示。前咱hō͘人叫咱生番，今咱著出力學字，聽耶穌ê 教示，m̄ thang 定定做番仔。」 |
|
Chit ê sî sī àm-sî. Sekav sī àm-sî ba̍k-chiu bô khòaⁿ-kìⁿ (sī iā-bông-chèng). Ū chi̍t ê tāi-jîn khiā tī i ê thâu-chêng teh thiaⁿ i kóng ōe, i bô khòaⁿ-kìⁿ ti̍t-ti̍t kóng. “Lí the̍h che Eng-kok ê jī teh kà lâng bōe ēng-tit, tio̍h soah.” Tāi-jîn án-ni kóng.
|
這個時是暗時。Sekav 是暗時目珠無看見（是夜盲症）。有1個大人企tī伊ê 頭前teh 聽伊講話，伊無看見直直講。「你提che 英國ê 字teh 教人bōe用得，著煞。」大人án-ni 講。 |
|
“G ēng Ki-tok ê tō-lí kà-sī lâng m̄ thang chòe pháiⁿ, nā-sī lí chòe kong-bū-oân beh pek-hāi chong-kàu mah?” Sekav ê ōe chin tōa-siaⁿ (sī siⁿ-sêng ê). Nā-sī hit-ê tāi-jîn khòaⁿ-kìⁿ án-ni bô chhái-kang chiū tńg-khì.
|
「我用基督ê 道理教示人m̄ thang 做歹，若是你做公務員beh 迫害宗教mah ？」Sekav ê 話真大聲（是生成ê ）。若是hit 個大人看見án-ni 無采工就轉去。 |
|
Tī san-tē beh pò͘-tō lóng sī tio̍h àm-sî. I sui-jiân sī iā-bông-chèng, iā bô hiâm kiâⁿ lō͘ kan-khó͘, siông-siông khì pa̍t só͘-chāi chòe kiàn-chèng ín-chhōa lâng. Tī Tamadoan ê kàu-hōe i tē-it ū Sèng Sîn ê la̍t teh chòe chèng-lâng ê bō͘-hoān.
|
Tī 山地beh 佈道攏是著暗時。伊雖然是夜盲症，也無嫌行路艱苦，常常去別所在做見證引chhōa 人。Tī Tamadoan ê 教會伊第一有聖神ê 力teh做眾人ê 模範。 |
|
Sin Chhòng-chō Ê Lâng
|
新創造Ê 人 |
|
Hóe-kái ê seng-oa̍h
|
悔改ê 生活 |
|
Tī Sìn-gī-hiong Langlun ê só͘-chāi ū chi̍t ê lú-chú chin pháiⁿ sèng-tē koh ài kiâⁿ kan-îm. I ê seng-khu chin tōa-kho͘, chin ū la̍t, iâⁿ-kè cha-po͘-lâng. Tī Lâm-tâu-koān chòe lú-chú hiat thi̍h-kiû tē-it miâ ê soán-chhiú. Oan-ke kap saⁿ-phah tī hit ê só͘-chāi iā sī tē-it chhut-miâ, i ê cha-po͘-lâng kap gōa lâng lóng kiaⁿ i. I ū siū lâng ín-iú, ū chún-pī hêng-lí khì chhàng tī soaⁿ-ni̍h, chhē ki-hōe beh tè lâng cháu.
|
Tī 信義鄉Langlun ê 所在有1個女子真歹性地koh ài 行姦淫。伊ê 身軀真大kho͘、真有力，贏過查甫人。Tī南投縣做女子hiat 鐵球第一名ê選手。冤家kap相扑tī hit 個所在也是第一出名，伊ê 查甫人kap外人攏驚伊。伊有受人引誘，有準備行李去藏tī 山--ni̍h，chhē 機會beh tè 人走。 |
|
Tī 1952 nî ū chi̍t àm Taliban ū khì hia pò͘-tō. I hit-àm ū kóng lâng ê chōe kap Iâ-so͘ Si̍p-jī-kè ê tō-lí. Chit ê lú-chú thiaⁿ-liáu chin kám-kek, ba̍k-sái ti̍t-ti̍t lâu. Kàu chū-hōe soah ê sî, i ū khì Taliban ê só͘-chāi kóng: “Góa sī sè-kan tē-it pháiⁿ ê, sím-mi̍h chōe lóng ū hoān-tio̍h. Án-ni chiah tāng ê chōe kiám ōe thang tit-kiù?”
|
Tī 1952 年有一暗Taliban 有去hia 佈道。伊hit暗有講人ê 罪kap耶穌十字架ê 道理。這個女子聽了真感激，目屎直直流。到聚會煞ê 時，伊有去Taliban ê 所在講：「我是世間第一歹--ê ，甚mi̍h罪攏有犯著。Án-ni chiah 重ê 罪kiám 會thang 得救？」 |
|
“Ōe, tio̍h sìn Chú Iâ-so͘, lí chiū tit-tio̍h kiù.” Tùi án-ni i sûi-sî sìn Chú kái-piàn i ê seng-oa̍h. Hit-àm i tńg-khì sûi-sî tùi i ê tiōng-hu jīn chōe. Kè-ji̍t i kàu oan-ke ê lâng ê só͘-chāi, ta̍k ê kā in jīn-chōe, lâu ba̍k-sái kiû sià-bián. Chhin-chhiūⁿ Sat-má-lī-a ê hū-jîn-lâng, tùi chit ê pháiⁿ ê hū-jîn-lâng hoán-hóe, i ê só͘-chāi ê lâng lóng chin kám-sim, choân-pō͘ ū sìn Chú. Chū-jiân i ê tiōng-hu iā tùi i ê chin-si̍t ê hóe-kái siū kám-tōng lâi sìn Chú.
|
「會，著信主耶穌，你就得著救。」Tùi án-ni 伊隨時信主改變伊ê 生活。Hit-暗伊轉--去隨時tùi 伊ê 丈夫認罪。隔日伊到冤家ê 人ê 所在，逐個kā in 認罪、流目屎求赦免。親像撒馬利亞ê 婦人人，tùi 這個歹ê 婦人人反悔，伊ê 所在ê 人攏真感心，全部有信主。自然伊ê 丈夫也tùi 伊ê 真實ê 悔改受感動來信主。 |
|
I iā ū khì pa̍t ê hoan-siā chòe kan-chèng, hō͘ chin chōe lâng sìn Chú.
|
伊也有去別ê 番社做干證，hō͘ 真濟人信主。 |
|
Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê lē í-gōa chin chōe lán bô beh koh kóng.
|
親像這款ê 例以外真濟咱無beh koh 講。 |
|
Kìm chiú ê seng-oa̍h.
|
禁酒ê 生活 |
|
Bunun cho̍k ka-kī ōe chòe chiú, chèng-hú te̍k-pia̍t ū ún-chún in chū-iû thang chòe. In bô-lūn hó-pháiⁿ sū lóng sī chng-thâu ê lâng lóng chū-chi̍p lâi lim chiú, só͘-í chin chia̍p lim. Lim ê sî sī ēng pû-hia iúⁿ lâi lim, m̄-sī chhin-chhiūⁿ lán ēng au-á hiah chió. Án-ni ta̍k-pái lóng tio̍h lim kàu tó tī hia khùn chiah ū pàng-soah. Lim chiú hit-hāng sī chi̍t chéng ê khoài-lo̍k, koh-chài lâm-lú saⁿ-kap lim iā sī khoài-lo̍k, tī hit-sî iā ū chòe pháiⁿ ê ki-hōe. Só͘-í lim chiú sī chōe-ok ê thâu. Tùi khí-seng lán chiū kà-sī in tio̍h choa̍t-tùi kìm-chiú. Khí-seng in sìn tō-lí liáu-āu ū lâng chiū sûi-sî kìm-chiú, ū lâng iáu-kú lim tām-po̍h, ū lâng tī àm-chīⁿ thau lim. Nā-sī Siōng-tè ū te̍k-pia̍t kiâⁿ sîn-jiah hō͘ in chit-sî lóng tit-tio̍h kìm-chiú.
|
Bunun 族家己會做酒，政府特別有允准in 自由thang 做。In 無論好歹事攏是庄頭ê 人攏聚集來lim 酒，所以真chia̍p lim。Lim ê 時是用匏hia iúⁿ 來lim，m̄是親像咱用au仔 hiah 少。Án-ni 逐擺攏著lim 到倒tī hia 睏才有放煞。Lim 酒hit項是1種 ê 快樂，koh再男女相kap lim 也是快樂，tī hit時也有做歹ê 機會。所以lim 酒是罪惡ê 頭。Tùi 起先咱就教示in 著絕對禁酒。起先in 信道理了後有人就隨時禁酒、有人iáu-kú lim 淡薄、有人tī 暗靜偷lim。若是上帝有特別行神蹟hō͘ in 這時攏得著禁酒。 |
|
Tī 1950 nî ê chhiu-thiⁿ, tī Chheng-chúi (Toh-khehiong) só͘ hoat-khí ê sū. Tī hia ū chi̍t ê lú-chú sī iáu bē chhut-kè, miâ kiò Ali, bô sìn Chú. I ū phòa-pīⁿ chin kú, ná siong-tiōng, kàu teh beh sí. Í-keng 7 ji̍t kú bōe ōe chia̍h. In Bunun ū sìn, lâng nā sí ōe pìⁿ kúi, kiaⁿ-liáu i sí tī chhù-ni̍h, i ê kúi ōe tiàm tī chhù-ni̍h. Ke-lāi ê lâng chiū kng i kàu soaⁿ-téng, àn-sǹg tī hia beh hō͘ i sí. Hit-sî i í-keng m̄-chai lâng. Kàu kè cha-khí chit ê lú-chú thàu-chá chiū ka-kī kiâⁿ tńg-lâi i ê chhù. Chèng-lâng lia̍h-chòe Ali í-keng sí, sī i ê kúi tńg-lâi. Nā-sī i kā in kóng i bô sí, m̄-bián kiaⁿ. I chiū kóng, “Góa ū sí khì lêng-hûn ū khì chin koân ê só͘-chāi kìⁿ tio̍h Iâ-so͘. I ū kā góa kóng, góa ê sî iáu-bē kàu, kiò góa tio̍h koh tńg-lâi. Iâ-so͘ ū koh kóng tī Bunun cho̍k ê tiong-kan si̍t-chāi ū sìn ê lâng chin chió, chin chōe iáu teh lim chiú, chia̍h hun. Só͘-í lí nā tńg-khì tio̍h kiò in si̍t-chāi kìm chiú, kìm hun.”I kóng án-ni hō͘ chèng-lâng lóng sìn. I tùi hit-sî chin jia̍t-sim sìn Chú, iā ū khì ta̍k ê kàu-hōe chòe kan-chèng. Tī hit-sî iáu teh thau lim chiú ê Bunun chek-sî lóng kìm chiú.
|
Tī 1950 年ê 秋天，tī 清水（卓溪鄉）所發起ê 事。Tī hia 有一個女子是iáu未 出嫁，名叫Ali，無信主。伊有破病真久，那傷重，到teh beh 死。已經7 日久bōe 會食。In Bunun 有信，人若死會變鬼，驚了伊死tī 厝--ni̍h，伊ê 鬼會tiàm tī 厝--ni̍h 。家內ê 人就kng 伊到山頂，按算tī hia beh hō͘ 伊死。Hit時伊已經m̄知人。到隔早起這個女子透早就家己行轉來伊ê 厝。眾人掠做Ali 已經死，是伊ê 鬼轉--來。但是伊kā in 講伊無死，m̄免驚。伊就講：「我有死去靈魂有去真懸ê所在見著耶穌。伊有kā 我講，我ê 時iáu-bē 到，叫我著koh 轉--來。耶穌有koh 講tī Bunun 族ê 中間實在有信ê 人真少，真濟iáu teh lim 酒、食薰。所以你若轉--去著叫in 實在禁酒、禁薰。」伊講 án-ni hō͘ 眾人攏信。伊tùi hit-時真熱心信主，也有去逐個教會做干證。Tī hit 時iáu teh 偷lim 酒ê Bunun 即時攏禁酒。 |
|
Thiàⁿ-thàng ê seng-oa̍h
|
疼痛ê 生活 |
|
Bunun cho̍k in-ūi kiaⁿ kúi ê in-toaⁿ, lâng nā sí pat-lâng m̄-káⁿ óa-khì tàu pang-chān. Taliban bat kóng khí i í-chêng iáu bē sìn Chú ê sî, i ê bó͘ sí ê sî i tio̍h ka-kī phāiⁿ i ê bó͘ léng-léng ê sin-si khì bōng-tōe tâi. Tùi sìn Chú liáu-āu in Bunun ê sìn-tô͘ lóng sī kiò“hiaⁿ-tī.” In iā m̄-kiaⁿ kúi, só͘-í nā ū lâng phòa-pīⁿ pa̍t-lâng chiū khì thòe i kî-tó, nā ū lâng sí chiū khì kā in pang-chān. Tī Toh-khe-hiong ê Tiong-pêng ū chi̍t ê sin ê sìn-tô͘, sī óa 50 hè ê hū-jîn-lâng. I sìn Chú í-āu, in-ūi hì-pīⁿ, tī chi̍t nî ê tiong-kan i ū sí 3 ê cha-bó͘-kiáⁿ. Nā-sī in-ūi tâng sìn ê lâng chin gâu pang-chān i, só͘-í i lóng bô sit-chì.
|
Bunun 族因為驚鬼ê 因端，人若死別人m̄敢倚去鬥幫贊。Taliban bat 講起伊以前iáu bē 信主ê 時，伊ê 某死ê 時伊著家己揹伊ê 某冷冷ê 身屍去墓地tâi 。Tùi 信主了後in Bunun ê 信徒攏是叫「兄弟」。In 也m̄驚鬼，所以若有人破病別人就去替伊祈禱，若有人死就去kā in 幫贊。Tī 卓溪鄉ê 中平有1個新ê 信徒，是倚50 歲ê 婦人人。伊信主以後，因為肺病，tī一年ê 中間伊有死3 個查某子。若是因為同信ê 人真gâu 幫贊伊，所以伊攏無失志。 |
|
Bunun cho̍k tùi bê-sìn iā thang khòaⁿ chhut in lóng bô si̍t-chāi thiàⁿ lâng ê sim. Tī siu-tang, beh siu in ê ngó͘-kok ji̍p chhek-chhng ê sî in tio̍h liām kóng.
|
Bunun 族tùi 迷信也thang 看出in攏無實在疼人ê 心。Tī 收冬，beh 收in ê 五穀入粟倉ê 時in 著唸講： |
|
“Tī pa̍t lâng ê chhek-chhng ê ngó͘-kok,lóng tio̍h cháu lâi chia,tio̍h hō͘ góa ê chhek-chhng kàu móa-móa.”
|
「Tī 別人ê 粟倉ê 五穀，攏著走來chia，著hō͘ 我ê 粟倉到滿滿。」 |
|
Nā khòaⁿ chit ê, lâng chai in ê tì-sek si̍t-chāi chin kē, koh iā chin pháiⁿ sim. Chóng-sī sìn Chú ê lâng m̄-nā bô chit khoán ê bê-sìn, iā ū si̍t-hêng saⁿ-thiàⁿ. Nā ū tāi-chì saⁿ pang-chān, nā bô chia̍h-mi̍h saⁿ kióng-kip.
|
若看這個，人知in ê 智識實在真低，koh 也真歹心。總--是信主ê 人m̄-nā 無這款ê 迷信，也有實行相疼。若有代誌相幫贊、若無食物相供給。 |
|
Tōa-soaⁿ chhut-siaⁿ chhiùⁿ-koa
|
大山出聲唱歌 |
|
Chêng in chhin-chhiūⁿ teh khùn. In ta̍k ji̍t só͘ teh siūⁿ ê, sī chiú chia̍h kàu bâng-bâng lâi khùn. Taⁿ sìn Chú liáu-āu in í-keng kak-chhíⁿ.
|
前in 親像teh 睏。In 逐日所teh想--ê,是酒食到茫茫來睏。今信主了後in 已經覺醒。 |
|
In tī lêng-sèng kak-chhíⁿ, só͘-í ài lé-pài. Chin chōe só͘-chāi ū chó-thian ê lé-pài. Ta̍k chá-khí tùi thiⁿ bōe kng chiū gîm-si o-ló Siōng-tè. Tī tiām-chēng ê soaⁿ-kan, tī tiām-chēng ê chá-khí sî, in só͘ gîm ê chàn-bí ê koa thang thiaⁿ kàu ta̍k só͘-chāi.
|
In tī 靈性覺醒，所以ài 禮拜。真濟所在有天早ê 禮拜。逐早起tùi 天未光就吟詩o-ló 上帝。Tī 恬靜ê 山間、tī 恬靜ê 早起時，in 所吟ê 讚美ê 歌thang 聽到逐所在。 |
|
Goân-lâi Bunun cho̍k sī chin im-ga̍k-tek ê bîn-cho̍k. In ê koa sī tī ha̍p-chhiùⁿ ê sî tē-it hó, in-ūi in tī hit-sî ōe chhiùⁿ 6 pō͘ ê hô-siaⁿ. In ê im-kai sī “do mi so͘” chit saⁿ im, sī chin kán-tan. Iáu-kú in chit saⁿim bô-lūn sím-mi̍h sî lâi chhiùⁿ lóng ōe hô. Án-ni lâm-lú, lāu kap siàu-liân lóng chin ài chhiùⁿ-koa, bô-lūn sím-mi̍h sî sī piān-piān thang ha̍p-chhiùⁿ, m̄-bián chhin-chhiūⁿ lán tio̍h liān-si̍p. Iáu-kú kàu taⁿ in kan-ta tī lim chiú ê sî chiah ū saⁿ-kap chū-chi̍p chhiùⁿ-koa, só͘ chhiùⁿ ê koa sī lim chiú ê koa, sī ài khùn ê koa.
|
原來Bunun 族是真音樂的ê 民族。In ê 歌是tī 合唱ê 時第一好，因為in tī hit時會唱6 部ê 和聲。In ê 音階是「do mi so͘ 」這3音，是真簡單。Iáu-kú in 這3音無論甚mi̍h時來唱攏會和。Án-ni 男女、老kap少年攏真ài 唱歌，無論甚mi̍h時是便便thang 合唱，m̄免親像咱著練習。Iáu-kú 到今in kan-ta tī lim 酒ê 時才有相kap聚集唱歌，所唱ê 歌是lim 酒ê 歌、是ài 睏ê歌。 |
|
Nā-sī taⁿ in ū tùi lán o̍h chin chōe ê Sèng-si. In iā ū lâng ōe chòe Sèng-si lâi gîm. Án-ni in m̄-nā tī lé-pài ê sî, tī soaⁿ-ni̍h teh choh-sit, tī lō͘-ni̍h teh kiâⁿ siông-siông sī gîm-si. In tī sàn-hiong, khùn-khó͘ ê seng-oa̍h tùi chit ê lâi bōe kì-tit in ê kan-khó͘, hō͘ in ê seng-oa̍h pìⁿ chiâⁿ hoaⁿ-hí, o-ló ê seng-oa̍h. Í-chêng sī tī lim chiú ê só͘-chāi, taⁿ sī tī soaⁿ-téng ta̍k só͘-chāi thang thiaⁿ-kìⁿ in teh chàn-bí ê siaⁿ, iā thang thiaⁿ-kìⁿ tōa-soaⁿ sió-soaⁿ hô im saⁿ ìn siaⁿ. Chin-chiàⁿ sī chhin-chhiūⁿ Í-sài-a só͘ kóng:
|
若是今in 有tùi 咱學真濟ê 聖詩。In也有人會做聖詩來吟。Án-ni in m̄-nā tī禮拜ê 時、tī 山--ni̍h teh 作穡、tī 路--ni̍h teh 行常常是吟詩。In tī 散hiong、困苦ê 生活tùi 這個來bōe 記得 in ê 艱苦，hō͘ in ê生活變成歡喜、o-ló ê 生活。以前是tī lim 酒ê 所在，今是tī 山頂逐所在thang 聽見in teh 讚美ê 聲，也thang 聽見大山小山和音相應聲。真正是親像以賽亞所講： |
|
“Tōa-soaⁿ sió-soaⁿ beh tī lín ê bīn-chêng chhut-siaⁿ chhiùⁿ-koa,Tiân-iá ê chhiū-ba̍k lóng beh tah-chhiú.” (Í-sài-a 55:12)
|
「大山小山beh tī lín ê 面前出聲唱歌，田野ê 樹木攏beh tah手。」 （以賽亞55:12） |
|
Lán Ê Ǹg-Bāng
|
咱Ê 向望 |
|
Í-siōng lán só͘ kóng, lán thoân-kàu 3 nî kú, Bunun cho̍k ê tiong-kan Sin-ko-soaⁿ chòe tiong-sim khiā-khí ê Takebunowad í-keng ū 20 keng ê kàu-hōe, nā-sī tī lâm-pêng ê Bubu-kun kan-ta ū 4 keng kàu-hōe. Só͘-í lán ê kang iáu chin chōe tio̍h chòe. Lán ǹg-bāng 18000 ê Bunun cho̍k tī bô kú ê tiong-kan ōe lóng tit-tio̍h kiù.
|
以上咱所講，咱傳教3年久，Bunun族ê 中間新高山最中心企起ê Takebunowad 已經有20間ê 教會，但是tī南爿ê Bubu-kun kan-ta 有4 間教會。所以咱ê 工iáu 真濟著做。咱向望18,000 ê Bunun 族tī 無久ê 中間會攏得著救。 |
|
Lán iā koh ǹg-bāng tāi-seng sìn ê lâng ū hó ê bō͘-hoān hō͘ in thang khòaⁿ. Tī Lun-pò͘-soaⁿ ū Bunun ê hiaⁿ-tī khòaⁿ-kìⁿ Tayal ê sìn-tô͘ lé-pài-ji̍t chòe kang, in chiū tòe in chòe kang. In khòaⁿ-kìⁿ Tâi-oân-lâng ê sìn-tô͘ teh lim chiú, in chiū ū ê koh lim chiú. Só͘-í chòe a-hiaⁿ ê tio̍h m̄ thang hō͘ sió-tī tio̍h-tak. Ǹg-bāng tī Tâi-oân ê san-tē lâng.
|
咱也koh 向望代先信ê 人有好ê模範hō͘ in thang 看。Tī Lun-pò͘山有Bunun ê 兄弟看見Tayal ê 信徒禮拜日做工，in 就tòe in 做工。In 看見台灣人ê信徒teh lim 酒，in 就有ê koh lim 酒。所以做阿兄ê 著m̄ thang hō͘ 小弟著觸。向望tī 台灣ê 山地人會攏歸主。 |
|
Êng-kng kui Chú miâ. (A-bēng)
|
榮光歸主名， 阿門。 |
