Chhì-á-lāi ê pek-ha̍p-hoe_01
|
刺仔內ê百合花_01 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
(Ngá-ko 2:2)
|
（雅哥 2：2） |
|
1
|
1 |
|
“Pa-pah, ma-mah, kín pī-pān oh! Pài-tn̂g ê cheng-siaⁿ teh tân-lah-nē! Hūi-bí ê sim chin hoaⁿ-hí: in-ūi kin-mî sī Kiù-chú-tàn. I kap in hiaⁿ-ko Teng-liông(登龍) chū kúi-nā tiám-cheng chêng, chiū saⁿ-khò͘ ōaⁿ piān-piān, ta̍k-hāng chún-pī chéng-chê beh khì hù. Hūi-bí kin-nî 19 hòe tú tī Ko-tiong 3 liân, koh chi̍t ha̍k-kî ē pi̍t-gia̍p. Seⁿ chòe siù-khì, oa̍h-tāng, léng-lī. I ê te̍k-tiông chiū-sī im-ga̍k, gâu tôaⁿ kǹg-khîm, siaⁿ iā chin súi, chhiùⁿ khí-lâi oán-jîn gîm-lêng. Jî-chhiáⁿ oán-choán chheng-chhùi. Sī thian-seng ê chu-chit, chiong-lâi iú-bōng ê im-ga̍k-ka. Teng-liông sī tha̍k Tāi-ha̍k siong-kho, iā-sī chi̍t ê siù-châi, Kin-nî 24 hòe, chhù-bī im-ga̍k kap pháu-bé. Koh chi̍t-kî iā ē pi̍t-gia̍p. In-tau sī lī Chiang-chiu koān-siâⁿ ji̍p-soaⁿ iok 5, 6 phò͘-lō͘ ê soaⁿ-kha, sī chi̍t ê sió-sió ê ke-chhī. Jîn-kháu iok-lio̍k 3, 4 chheng lâng. Chiân-chheng sî-tāi bat tùi hia chhut kúi-nā ê kí-jîn, siù-châi iā bē chió, só͘-í lâng chheng hit ê ke-á kiò chòe Sū-liông-ke(士隆街). Ke sui-jiân sè-sè khiok ū chi̍t chōa ke-á-lō͘, ū chē-chē tiàm, bē hî bah lóng ū. Lán ê pài-tn̂g sī tī ke-á-thâu, kui-bô͘ put-chí tōa, sī chi̍t keng tông-hông ê iûⁿ-koán(洋館). Tī lâu-téng lé-pài, lâu-ē chòe Chú-ji̍t-o̍h. Bo̍k-su-koán khí-tit chin-súi, tī chit ê soaⁿ-kha ná-chún chin bô sù-phòe ê khoán. M̄-kú kî-si̍t chit keng kàu-hōe sī chin heng. Múi-lé-pài chi̍t-po͘ iok 300 gōa lâng lé-pài. Chia sī chi̍t ê soaⁿ-hòe ê chhut-ji̍p-kháu. Chē-chē hiaⁿ-tī sī tùi soaⁿ-lāi chhut-lâi lé-pài. Chia thiⁿ-khì liâng, kéng-tì hó, joa̍h-thiⁿ se-iûⁿ soan-kàu-su siông-siông lâi chia hioh-khùn, kàu-hōe iā ū hū-siat chi̍t keng pîn-bîn ê chín-liâu-só͘, hoān-chiá iā chin-chē. Ông Bo̍k-su ê thoân-tō-lí, Lí i-seng ê i-pīⁿ lóng chin chhut-miâ.
|
「爸爸，媽媽，緊備辦--oh！拜堂ê 鐘聲teh tân--lah-nē!」惠美ê 心真歡喜，因為今暝是救主誕。伊kap in 兄哥登龍自幾若點鐘前，就衫褲換便便，逐項準備整齊beh 去赴。惠美今年19歲，tú tī高中三年，koh 一學期會畢業。生做秀氣、活動、伶俐。伊ê 特長就是音樂，gâu 彈鋼琴，聲也真súi,唱--起-來宛如銀鈴。而且婉轉清脆，是天生ê 資質，將來有望ê 音樂家。登龍是讀大學商科，也是一個秀才，今年24歲，趣味音樂kap 跑馬。Koh一期也會畢業。In 兜是離漳州縣城入山約5、6舖路ê 山腳，是一個小小ê 街市。人口約略3、4千人。前清時代bat tùi hia 出幾若個舉人，秀才也bē 少，所以人稱hit 個街仔叫做士隆街。街雖然細細，卻有一chōa 街仔路，有濟濟店，賣魚、肉攏有。咱ê 拜堂是tī 街仔頭，規模不止大，是一間堂皇ê 洋館。Tī 樓頂禮拜，樓腳做主日學。牧師館起得真súi,tī 這個山腳若準真無四配ê 款。M̄-kú 其實這間教會是真興。每禮拜 1 晡約300外人禮拜。Chia 是1 個山貨ê 出入口。濟濟兄弟是tùi 山內出來禮拜。Chia 天氣涼，景緻好，熱天西洋宣教師常常來chia 歇睏，教會亦有附設一間貧民ê 診療所，患者也真濟。王牧師ê 傳道理，李醫生ê 醫病攏真出名。 |
|
Hūi-bí ê lāu-pē iā-sī chi̍t ê lāu siù-châi, i ê kong bat pài-bēng kòe Chiang-chiu koān-tiúⁿ. Sǹg sī chi̍t ê bûn-be̍k ê sè-ka. Khó-sioh lāu siù-châi chá bat chia̍h a-phiàn, jî-chhiáⁿ koh hòⁿ phiâu, tó͘, ím. Só͘-í ke-hóe ūi i phòa khì chin-chē. Tng óa 40 hòe pēⁿ chi̍t ē hiám-sí, khì ji̍p koān-siâⁿ lán kàu-hōe ê i-koán, tùi án-ni m̄-nā pēⁿ hó, sòa kóe a-phiàn. Siāng hoaⁿ-hí ê chiū-sī tit-tio̍h tō-lí sìn Iâ-so͘. Hit-sî Hūi-bí iok 7, 8 hòe, Teng-liông iok 12 hòe. Āu-lâi ná jia̍t-sim chiū siū kéng chòe Tiúⁿ-ló. Kàu-taⁿ liân-liân tiông-jīm. Tī chit ê sè-sè ê tē-hng siù-châi Lîm tiúⁿ-ló tāi-ke to bat--i.
|
惠美ê 老父也是一個老秀才，伊ê 公bat 拜命過漳州縣長。算是一個文墨ê 世家。可惜老秀才早bat 食鴉片，而且koh 好嫖、賭、飲。所以傢伙為伊破去真濟。Tng 倚40歲病一下險死，去入縣城咱教會ê 醫館，tùi án-ni m̄-nā 病好，續改鴉片。上歡喜--ê 就是得著道理信耶穌。Hit 時惠美約7、8歲，登龍約12歲。後來那熱心就受揀做長老。到今連連重任。Tī 這個細細ê 地方，秀才林長老逐家都bat--伊。 |
|
Tùi seⁿ chit tùi kiáⁿ liáu-āu lóng bô koh ū sè-kiáⁿ, só͘-í nn̄g-lāu thiàⁿ miā-miā. I bô chòe seng-lí, i keng-êng lông-gia̍p, chiong só͘ ū kúi-kah chúi-chhân chhiàⁿ tn̂g-kang lâi choh. I sui-jiân sī bûn-sin iáu-kú chin ū gián-kiù sim, i ê tiū-á, á-sī be̍h-á lóng bat siū séng lông-hōe siúⁿ. M̄-nā keng-lông tùi chhī gû, iûⁿ, ti to chin ū gián-kiù, koh iā ka-tī khui hî-tî pàng-hî. Tī āu-bīn óa soaⁿ ê kóe-chí the̍h só͘ chèng ê kam-á iā chin súi. I chai han-chû keng tōa-ti. Koh chhī gû khioh tui-pûi, put-lūn tui-pûi-sià ê kiàn-chō, ta̍k-hāng chin ha̍p-lí. I ê pûi chhiong-chiok, tùi thó͘-tē chhim keng, si-pûi sek-ha̍p. I ê gō͘-kak ta̍k-nî to pí lâng khah hó siu. Chhek sio̍k ê sî chhī chē-chē ke, ah seⁿ nn̄g. Gô, ah tī hî-tî pàng-sái, khut ū pûi hî gâu tōa. Bô-lūn pêⁿ-bīn, li̍p-thé ê lông-gia̍p i to siūⁿ ē kàu. Tī i āu-piah iā ū cha̍p gōa kah ê soaⁿ chèng siuⁿ-si sio hóe-thòaⁿ, iā ū chèng chē-chē ē chòe-tit liāu ê chhiū, sī chi̍t ê gâu phah-sǹg ê lâng. Siōng-tè tōa-tōa siúⁿ-sù i, kàu-hōe ê keng-chè i iā ke̍k-le̍k chi-chhî chin-chiàⁿ sī Siōng-tè hó ê koán-ke.
|
Tùi 生這對子了後攏無koh 有細子，所以兩老疼命命。伊無做生理，伊經營農業，將所有幾甲水田倩長工來做。伊雖然是文身，iáu-kú 真有研究心，伊ê 稻仔，抑是麥仔攏bat 受省農會賞。M̄-nā 耕農，對飼牛、羊、豬都真有研究，koh 也家己開魚池放魚。Tī 後面倚山ê 果子the̍h所種ê 柑仔也真súi。伊栽蕃薯keng 大豬。Koh 飼牛拾堆肥，不論堆肥舍ê 建造，逐項真合理。伊ê 肥充足，對土地深耕，施肥適合。伊ê 五穀逐年都比人較好收。粟俗ê 時飼濟濟雞、鴨生卵。鵝、鴨tī 魚池放屎，窟有肥魚gâu 大。無論平面、立體ê 農業伊都想會到。Tī 伊後壁亦有十外甲ê 山，種相思燒火炭，也有種濟濟會做得料ê 樹，是一個gâu 扑算ê 人。上帝大大賞賜--伊，教會ê 經濟伊也極力支持，是上帝好ê 管家。 |
|
Taⁿ Teng-liông kap sio-moāi Hūi-bí tng tī hioh nî tò--lâi ē tit chòe-hóe khì hù Sèng-tàn iû-gē-hōe sī 12 hun ê hoaⁿ-hí. Kin-mî nn̄g hiaⁿ-moāi beh piáu-ián kǹg-khîm to̍k-chàu, kap hiaⁿ-ko ê sió-thê-khîm to̍k-chàu, kap ha̍p-chàu. Te̍k-pia̍t Hūi-bí ê to̍k-chhiùⁿ Ông Bo̍k-su ê lēng-ài Soat-mûi sió-chiá ê phōaⁿ-chàu sī chòe tē-it siū chù-ba̍k ê chhut-bo̍k. Nn̄g hiaⁿ-moāi phok-phok-thiàu ti̍t-ti̍t teh tán pa-pa, ma-ma m̄ khah-kín thang lâi khì. In-ūi pa-pa, ma-ma lāu-lah, kiâⁿ-lō͘ ta̍h-thām su-iàu in chòe phōaⁿ. Koh bô-lōa-kú chiū chòe hóe khì pài-tn̂g. Hit mê-hng lâng-kheh, hōe-iú boán-tn̂g, tī chit ê soaⁿ-kha sè-sè ê ke-á ū chit khoán ê chú-chhui sī chin hi-hán. Nā m̄-sī lán ê kàu-hōe, thang kóng bô tàng khòaⁿ ê sēng-hōe. In nn̄g hiaⁿ-moāi ê piáu-ián kap Soat-mûi sió-chiá ê piáu-ián chin-chiàⁿ sī hit àm siāng hó, hō͘ lâng tōa o-ló ê chiat-bo̍k. Soat-mûi sió-chiá pí Hūi-bí ke nn̄g hòe, kin-nî 21 hòe, chá chi̍t-nî Ko-tiong í-keng pi̍t-gia̍p, iáu bōe chòe chhin, tī chhù-ni̍h pang-chān pē-bú. Lé-pài-ji̍t Chú-ji̍t-o̍h iù-tī kho, kap lé-pài-sek ê tôaⁿ-khîm lóng sī i hū-tam, chin-chiàⁿ sī hó lú-tek ê sió-chiá. Tī iû-gē-hōe tiong ū chi̍t-chhut kiò-chò “Chhōe pó-chu” (sī Iâ-so͘ ê phì-jū) chòe khí chin pek-chin, chin kám-kek lâng. Teng-liông khòaⁿ liáu chhim-chhim ìn-siōng tī náu-lāi. Sòa liân-sióng i ê hó pêng-iú Khun-hong, chiū-sī chá i 2 nî tùi in ê bó-hāu pi̍t-gia̍p--ê. Hiān-chāi sī chòe chu-pó ê chìn-chhut kháu siong. Kiâⁿ kúi nā pái Ìn-tō͘, Bián-tiān, Siām-lô put-chí hó thàn, ke-hóe í-keng sêng. I sòa chu-chu siūⁿ nā tōa-o̍h pi̍t-gia̍p tek-khah beh kā i chòe chhì khòaⁿ-māi. Iû-gē-hōe soah tò-lâi chiong chit ê sū kóng hō͘ lāu-pē thiaⁿ, lāu-pē bô chàn-sêng chóng-sī tiām-tiām bô ìn. Lāu-bó koh khah bô chàn-sêng ti̍t-ti̍t phòa chhùi-châm. M̄-kú Hūi-bí chin chàn-sêng. I kóng chheng-liân-lâng eng-kai ài ū mō͘-hiám ê cheng-sîn, eng-kai lô-le̍k hùn-tò͘, chiong-lâi chiah ū sêng-kong ê ǹg-bāng.
|
今登龍kap 小妹惠美tng tī 歇年倒--來，會得做伙去赴聖誕遊藝會是十二分ê 歡喜。今暝兩兄妹beh 表演鋼琴獨奏，kap 兄哥ê 小提琴獨奏，kap 合奏。特別惠美ê 獨唱，王牧師ê 令嬡雪梅小姐ê 伴奏是最第一受注目ê 齣目。兩兄妹phok-phok跳，直直teh 等爸爸、媽媽m̄ 較緊thang 來去。因為爸爸、媽媽老--lah，行路ta̍h-thām 需要in 做伴。Koh 無偌久就做伙去拜堂。Hit 暝昏人客、會友滿堂，tī 這個山腳細細ê 街仔，有這款ê 主催是真希罕。若m̄ 是咱ê 教會，thang 講無tàng看e 盛會。In 兩兄妹ê 表演kap 雪梅小姐ê 表演真正是hit 暗上好，hō͘ 人大o-ló ê 節目。雪梅小姐比惠美加兩歲，今年21歲，早一年高中已經畢業，iáu未做親，tī 厝--裡幫贊父母。禮拜日主日學幼稚科，kap 禮拜式ê 彈琴攏是伊負擔，真正是好女德ê小姐。Tī 遊藝會中有一齣叫做〈Chhōe寶珠〉（是耶穌ê 譬喻），做起真逼真，真感激人。登龍看了深深印象tī 腦內。續聯想伊ê 好朋友昆芳，就是早伊兩年tùi in ê 母校畢業--ê。現在是做珠寶ê 進出口商。行幾若擺印度、緬甸、暹邏，不止好趁，傢伙已經成。伊煞孜孜想若大學畢業的確beh kā 伊做試看覓。遊藝會煞，倒--來將這個事講hō͘老父聽，老父無贊成，總是恬恬無應。老母koh 較無贊成，直直破嘴châm。?-kú 惠美真贊成。伊講青年人應該ài 有冒險ê 精神，應該勞力奮鬥，將來才有成功ê 向望。 |
|
Nn̄g-lāu khòaⁿ kiáⁿ lóng khì koh ji̍p-o̍h, hut-jiân kám-kak chin bô lām, iā siūⁿ kóng Teng-liông tio̍h liōng-chá kā i chhōa, ǹg-bāng thang chó͘-chí i khì hn̄g-hn̄g keng-siong ê liām-thâu. Nn̄g-lâng chham-siông liáu chiū tâng-ì. Siūⁿ-lâi siūⁿ-khì chiū siūⁿ kóng lâi chòe Ông Bo̍k-su ê lēng-chhian-kim Soat-mûi sió-chiá. Lîm tiúⁿ-ló chi̍t ē kóng, tiúⁿ-ló-niû bô tē 2 kù chiū chàn-sêng. Tùi án-ni chiū iang-lâng khì kā Bo̍k-su kóng. Kó-jiân sī thian-chok chi-ha̍p, iā siá-phoe hō͘ Teng-liông, iā thàm Hūi-bí ê ì-kiàn. Tāi-ke lóng chàn-sêng. Soat-mûi iā chin boán-chiok chit ê hun-sū. Tùi án-ni chiū chhiàng lé-pài kōaⁿ-tiāⁿ, ǹg-bāng koh kúi goe̍h-ji̍t kú pi̍t-gia̍p thang kiat-hun.
|
兩老看子攏去koh入學，忽然感覺真無lām,也想講登龍著量早kā 伊娶，向望thang 阻止伊去遠遠經商ê 念頭。兩人參詳了就同意。想來想--去，就想講來做王牧師ê 令千金雪梅小姐。林長老一下講，長老娘無第二句就贊成。Tùi án-ni 就央人去kā 牧師講。果然是天作之合，也寫批hō͘ 登龍，也探惠美ê 意見。逐家攏贊成。雪梅也真滿足這個婚事。Tùi án-ni 就chhiàng 禮拜kōaⁿ定，向望koh 幾月日久畢業thang 結婚。 |
|
Sî-ji̍t chin khoài-kòe koh bô kú Teng-liông kap Hūi-bí lóng pi̍t-gia̍p tò-lâi lah. Lîm tiúⁿ-ló in chi̍t-ke m̄-biān kóng, Ông Bo̍k-su in iā-sī chin hoaⁿ-hí. Soat-mûi sió-chiá pī-pān kè-chng chin-chiàⁿ bô-êng.
|
時日真快過！Koh 無久登龍kap 惠美攏畢業倒--來-lah。林長老in 一家m̄ 免講，王牧師in 也是真歡喜。雪梅小姐備辦嫁妝真正無閒。 |
|
Lîm tiúⁿ-ló in nn̄g-lāu hoaⁿ-hí kín ài khòaⁿ-kìⁿ sun-á, chiū kóaⁿ Teng-liông tio̍h kín kiat-hun, nā-sī Teng-liông sim chu-chu siūⁿ beh kap lâng khì gōa-kok chòe seng-lí, chin ài ka-ji̍p tūi-siong. Sim lóng bô sim-chiâⁿ tī kín kiat-hun ê sū. Nā-sī bē jím-tit nî-lāu ê pē-bó pek-chhiat iàu-kiû chiū chīn hàu-tō tī pi̍t-gia̍p ê chi̍t goe̍h-ji̍t āu chiū kiat-hun. Hit-ji̍t ê kiat-hun-sek chin-chiàⁿ sī sēng-tāi.
|
林長老in 兩老歡喜緊ài 看見孫仔，就趕登龍著緊結婚，但[tān]是登龍心孜孜想beh kap人去外國做生理，真愛加入隊商。心攏無心情tī 緊結婚ê 事。但是bē 忍得年老ê 父母迫切要求，就盡孝道，tī 畢業ê 一月日後就結婚。Hit日ê 結婚式真正是盛大。 |
|
Sin-hun āu bi̍t-goe̍h tiong ê hu-hū chin-chiàⁿ sī tiⁿ-bi̍t. Lîm tiúⁿ-ló in nn̄g-lāu iā chin-chiàⁿ boán-chiok. Chi̍t ke chhiong-móa gîm-si, chhiùⁿ-koa kám-siā ê chhiò siaⁿ. Ū chi̍t-ji̍t hut-jiân ū tiān-pò lâi, chiū-sī Teng-liông siá-phoe hō͘ i ê hó pêng-iú Khun-hong thàm mn̄g in chhut-kok ê sî-ji̍t. In sī chó͘-chit chi̍t-tūi 7 ê, to-sò͘ sī chheng-liân, iā kúi nā ê sī chin láu-liān ê chòng-liân lâng, in koàn-sì khiâ-bé pôaⁿ-soaⁿ kòe-niá iān-lō͘ tùi hòa-hoan á-sī sím-mi̍h soaⁿ-lāi ê lâng bé iá-siù ê phôe, á-sī chhiūⁿ-gê, lo̍k-jiông tùi soaⁿ-ni̍h ti̍t-ti̍t kòe kàu Ìn-tō͘ ê tōa to͘-chhī, ū-sî kàu Bián-tiān, á-sī Siām-lô lâi chòe seng-lí. Jiân-āu chiū koh bé hòe tò-lâi pún-kok chit pái sī beh khì Ìn-tō͘. In koat-tēng tī 8 goe̍h beh chhut-hoat, kàu 8 goe̍h 15 beh tī Hûn-lâm séng-siâⁿ hôe-ha̍p. Chit-sî ū kòng-tiān lâi hō͘ Teng-liông. Teng-liông chiap tio̍h chit tiuⁿ tiān chin-chiàⁿ chi̍t-sî sam-sim lióng-ì. Nā beh khì iā tng tī bi̍t-goe̍h-tiong. Nā m̄-khì si̍t-chāi sit-lo̍h hó ki-hōe. I ê pē-bú sī ke̍k-le̍k hoán-tùi. Soat-mûi chi̍t-sim m̄-kam tiōng-hu liam-piⁿ beh chhut-gōa koh sī beh khì hiah-hn̄g, chi̍t-sim iū chhiat-bōng hu-kun sêng-kong. Hūi-bí thâu kàu bóe sī chàn-sêng a-ko ê chiân-chìn. Kàu-bóe siūⁿ kóng m̄-thang kap lâng sit-iok, chiū hùn-jiân koat-sim chhut-hoat. In chi̍t-tūi 7 ê, chit pái liân Teng-liông ha̍p-kiōng ū 8 ê. Siāng chē hòe 32 hòe, chòe tūi-tiúⁿ. Teng-liông 25 hòe siāng chió-hòe, pêng-iú Khun-hong 27 hòe, tāi-ke lóng sī chin gâu khiâ-bé ū le̍k-liōng ê chheng-liân.
|
新婚後蜜月中ê 夫婦真正是甜蜜。林長老in 兩老也真正滿足。一家充滿吟詩、唱歌，感謝ê 笑聲。有一日，忽然有電報來，就是登龍寫批hō͘ 伊ê 好朋友昆芳，探問in 出國ê 時日。In 是組織一隊7個，多數是青年，也幾若個是真老練ê 壯年人。In 慣勢騎馬盤山過嶺，沿路tùi 化蕃抑是甚物山內ê 人買野獸ê 皮，抑是象牙、鹿茸，tùi 山--n̍i̍h 直直過到印度ê 大都市，有時到緬甸，抑是暹邏來做生理。然後就koh 買貨倒來本國。這擺是beh去印度。In決定tī 8月beh 出發，到8月15 beh tī 雲南省城會合。這時有摃電來hō͘ 登龍。登龍接著這張電真正1 時三心兩意。若beh 去也當 tī 蜜月中。若m̄去實在失落好機會。伊ê 父母是極力反對。雪梅 1 心m̄ 甘丈夫liâm-piⁿ beh 出外，koh 是beh 去hiah 遠，1 心又切望夫君成功。惠美頭到尾是贊成阿哥ê 前進。到尾想講m̄-thang kap 人失約，就奮然決心出發。In 一隊7個，這擺連登龍合共有8個。上濟歲32歲，做隊長。登龍25歲，上少歲，朋友昆芳27歲，逐家攏是真gâu 騎馬，有力量ê 青年。 |
|
8 goe̍h chhe 1 Teng-liông thàu-chá khí-lâi, pī-pān chéng-chê chiū beh chhut-hoat. Lāu pē-bú óa tōa-mn̂g lâu ba̍k-sái lâi sàng. Ma-mah khan Teng-liông ê chhiú cha̍p teng-lêng peh hoan-hù kiò i tio̍h sè-jī. Pē-bó sàng kàu tōa-mn̂g chiū thêng-pō͘. Hiaⁿ-só sió-ko͘ ti̍t-ti̍t tòe Teng-liông kiâⁿ kàu chin hn̄g. Teng-liông chi̍t-chhiú khan-bé, chi̍t-chhiú khan Soat-mûi, nn̄g-lâng loân-loân put-siá m̄-kam pun-khui. Āu-lâi Hūi-bí thêng kha, niū in 2 ê ka-tī kiâⁿ, kàu khah khì Teng-liông chim Soat-mûi, sim-lāi ná-chún ū kóng bē chhut ê m̄-kam, m̄-kú í-keng kap lâng iok, koh iā phāu bû-hān ê kng-bêng, ǹg-bāng thang siōng-chìn sêng-kong. Chiū koat-jiân kap ài-chhe pun-khui, phāu chheng-liân li̍p-chì chhut hiong-koan, li̍p-sè sū-gia̍p put-sêng sú put-soân ê sim-chì, chiū chiūⁿ-bé hui-pian ti̍t-ti̍t pháu chìn-chêng bô koh oa̍t-thâu. Soat-mûi sim chhin-chhiūⁿ beh piak-li̍h8, in-ūi i bat thiaⁿ hit tiâu lō͘ ê gûi-hiám, m̄-nā lō͘ pháiⁿ ū toān-gâi choa̍t-phek, jî-chhiáⁿ koh ū to̍k-chôa béng-siù, iā ū chheⁿ-hoan ê chhut-chháu. Chîⁿ sui-jiân hó thàn, nā-sī sèⁿ-miā sī 12 hun ê gûi-hiám. Ná-chún kiat-hiong bī-lâi sian iú-tiāu ê khoán, só͘-í chi̍t-sî Soat-mûi ê sim chhin-chhiūⁿ beh piak-li̍h8 ê kan-khó͘, koh khòaⁿ Teng-liông chi̍t ē chiūⁿ bé, bí-piⁿ chi̍t phah bé ti̍t pháu bô oa̍t-thâu, sòa khui siaⁿ khàu, sió-ko͘ Hūi-bí kín cháu-lâi kā i an-ùi. Nn̄g ê sim būn-būn saⁿ khan tò-tńg--lâi. Hūi-bí khòaⁿ só-só ê iu-būn sim iā sòa seⁿ-khí bû-hān ê tông-chêng. Tauh-tí ko-ko m̄-chai ē pêng-an sêng-kong kàu chhù á-bē? Nā bē, i tùi só-só kak-tek ū cha̍p-jī-bān-hun ê bē-tit kòe-sim, in-ūi chit ê sū sī i chi̍t lâng tōa chàn-sêng. Só͘-í sòa siūⁿ bô ōe thang kóng, 2 lâng khan-chhiú chēng-chēng kiâⁿ, nā-sī Soat-mûi ná kiâⁿ bô thêng ê chhit ba̍k-sái sim chin sim-būn! Khòa-sim tiōng-hu......chiân-tô͘......m̄-chai......?
|
8月初一登龍透早起來，備辦整齊就beh 出發。老父母倚大門流目屎來送。媽媽牽登龍ê 手，十叮嚀八吩咐，叫伊著細膩。父母送到大門就停步。兄嫂、小姑直直tòe 登龍行到真遠。登龍一手牽馬，一手牽雪梅，兩人戀戀不捨m̄ 甘分開。後來惠美停腳，讓in 兩個家己行。到較去，登龍chim 雪梅，心內若準有講bōe出e m̄甘，m̄-kú 已經kap 人約，koh 也抱無限ê 光明，向望thang 上進成功。就決然kap 愛妻分開，抱「青年立志出鄉關，立誓事業不成死不旋」ê 心志，就上馬揮鞭直直跑進前，無koh 越頭。雪梅心親像beh piak裂，因為伊bat 聽hit 條路ê 危險，m̄-nā 路歹有斷崖絕壁，而且koh 有毒蛇猛獸，也有青蕃ê 出草。錢雖然好趁，但是生命是十二分ê 危險。若準吉凶未來先有兆ê 款，所以一時雪梅ê 心親像beh piak裂ê 艱苦，koh 看登龍一下上馬，馬邊一扑，馬直跑無越頭，續開聲哭，小姑惠美緊走來kā 伊安慰。兩個心悶悶，相牽倒轉--來。惠美看嫂嫂ê 憂悶也續生起無限ê 同情。到底哥哥m̄ 知會平安成功到厝抑bē?若bē,伊tùi 嫂嫂覺得有十二萬分ê bē得過心，因為這個事是伊一人大贊成。所以煞想無話thang 講，兩人牽手靜靜行，但是雪梅那行，無停ê 拭目屎，心真悶！掛心丈夫......前途......m̄知......？ |
|
2
|
2 |
|
Teng-liông kàu Hûn-lâm ê sî chiū siá-phoe tò--lâi, chi̍t-tiuⁿ hō͘ pē-bó, chi̍t-tiuⁿ hō͘ Soat-mûi. Hō͘ Soat-mûi hit-tiuⁿ tāi khài sī siá án-ni.
|
登龍到雲南ê 時就寫批倒--來，一張hō͘ 父母，一張hō͘ 雪梅。Hō͘ 雪梅hit 張大概是寫án-ni： |
|
Góa só͘ thiàⁿ ê Mûi. Tng lī-pia̍t ê sî góa khòaⁿ lí ê khoán-sit, si̍t-chāi kàu-gia̍h hō͘ góa ē chhùi sim toān tn̂g. Ah3! Só͘ thiàⁿ--ê, nā-sī ūi-tio̍h chiong-lâi góa ǹg-bāng lí chhim-chhim chū-ùi. Góa goān seⁿ, sí ūi-tio̍h lí lâi tio̍h-bôa. Nā-sī chit-pang ê chhut-gōa lō͘-tô͘ sī 12 hun ê hiám-iàu, góa ǹg-bāng lí mê-ji̍t ūi-tio̍h góa kî-tó, ǹg-bāng ē-tit koh pêng-an kìⁿ-bīn. Tī hit-sî thang oân-sêng thiàⁿ-thàng tiⁿ-bi̍t bí-móa ê ka-têng.
|
「我所疼ê 梅。當離別ê 時，我看你ê 款式，實在夠額hō͘ 我會碎心斷腸。Ah！所疼--ê,但是為著將來，我向望你深深自慰。我願生死為著你來著磨。但是這擺ê 出外，路途是十二分ê 險要，我向望你暝日為著我祈禱，向望會得koh 平安見面。Tī hit時thang 完成疼痛、甜蜜、美滿ê 家庭。 |
|
Lí só͘ thiàⁿ ê Liông siá.
|
你所疼--ê 龍寫。 |
|
A.D. 1930.8.15. siá tī Hûn-lâm lí-sià.
|
A. D. 1930. 8. 15. 寫tī 雲南旅舍。」 |
|
Soat-mûi chi̍h tio̍h chit-tiuⁿ phoe, chi̍t-sim hoaⁿ-hí ná-chún koh kìⁿ tio̍h só͘ siàu-liām hu-kun ê bīn. Chiū chhun-chhiú the̍h kiàⁿ-tâi téng kiat-hun nn̄g-lâng khiā saⁿ pâi sio kau-chhiú ê siōng lâi khòaⁿ. Chi̍t-bīn ná-chún sim beh piah-li̍h8 ê kan-khó͘, put-ti put-kak sòa háu chhut--lâi. Hūi-bí tī keh-piah chòe saⁿ, thiaⁿ pâng-ni̍h ū lâng teh háu ê siaⁿ, kóaⁿ-kín pàng chhiú kā i thàm khòaⁿ-māi, chiū-chai sī in A-só chi̍t-chhiú the̍h a-hiaⁿ ê phoe, chi̍t-chhiú the̍h kap a-hiaⁿ kiat-hun ê siōng teh háu. I kóaⁿ-kín cháu ji̍p-khì kiò A-só...... Soat-mûi chai sió-ko͘ ji̍p--lâi, iā chiū kín pàng siōng tī kiàⁿ-tâi, the̍h chhiú-kin chhit ba̍k-sái. Hūi-bí chi̍t-sî iā siūⁿ bô sím-mi̍h ōe thang an-ùi só-só. Chi̍t-bīn iā chū-chek, beh chai ōe hō͘ só-só chiah-ni̍h siong-sim lân kòe, chiū mài hiah-ni̍h chek-ke̍k lâi kó͘-lē ko-ko chhut-gōa. Sòa siūⁿ kóng bān-it nā ū-iáⁿ ū sím-mi̍h put-chhek e tāi-chì chek-sêng lóng i ê. In-ūi pē-bó lóng bô chàn-sêng, thong ke chí-ū i chi̍t ê ke̍k-le̍k chàn-sêng. Hūi-bí ba̍k-sái iā sòa lâu chhut--lâi, chio só-só kūi-lo̍h kî-tó. Put-ti put-kak nn̄g ê hiaⁿ-só sió-ko͘ sòa lám-teh háu. Hut-jiân thiaⁿ ū kha-pō͘-siaⁿ teh lâi, chù-ì thiaⁿ sī A-pa ê siaⁿ, nn̄g lâng chiū kín tiām khì chhit ba̍k-sái kap A-pa chhéng-an. Lîm tiúⁿ-ló chai in nn̄g-ê tha-tú-á tek-khak sī ūi in A-ko teh kî-tó lâu-ba̍k-sái, in-ūi khòaⁿ in nn̄g-ê ba̍k-chiu-phôe ham-ham, ba̍k-chiu âng-âng, móa-bīn lóng sī lâu ba̍k-sái ê hûn-jiah, koh kûn ū kūi lo̍h thô͘-kha ê kiaⁿ-lâng. Lāu tiúⁿ-ló chū-jiân sim-lâi iā-sī chin sim-būn khòa-sim, chóng-sī chi̍t-bīn khò Siōng-tè, koh khòaⁿ in nn̄g hiaⁿ-só sió-ko͘ hiah sio-thiàⁿ iā chin siū an-ùi, chhùi chiū tèⁿ chhiò-chhiò khui-siaⁿ an-ùi in kóng “Mi̍h-sái hiah-ni̍h kòe-thâu iu-būn, bān-sū chóng-sī tio̍h óa-khò Siōng-tè, ǹg-bāng Siōng-te pang-chān”. Kóng-liáu chiū khì. Hūi-bí iā ēng hó-ōe an-ùi só-só. Tùi hit-àm khí Hūi-bí kòe lâi kap A-só chòe phōaⁿ, siông-siông tha̍k Sèng-keng saⁿ an-ùi.
|
雪梅接著這張批，一心歡喜若準koh 見著所數念夫君ê 面。就伸手提鏡臺頂，結婚兩人企saⁿ排相勾手ê 像來看。一面若準心beh piah裂ê 艱苦，不知不覺煞哮--出-來。惠美tī 隔壁做衫，聽房--ni̍h 有人teh 哮ê 聲，趕緊放手kā 伊探看覓，就知是in 阿嫂一手提阿兄ê 批，一手提kap 阿兄結婚ê 像teh 哮。伊趕緊走入去叫阿嫂......。雪梅知小姑入--來，也就緊放像tī 鏡臺，提手巾拭目屎。惠美一時 也想無甚mi̍h話thang 安慰嫂嫂。一面也自責，beh 知會嫂嫂chiah-ni̍h傷心難過，就mài hiah-ni̍h 積極來鼓勵哥哥出外。續想講萬一若有影有甚mi̍h不測ê 代誌責成攏伊ê。因為父母攏無贊成，通家只有伊一個極力贊成。惠美目屎也續流出來，招嫂嫂跪落祈禱。不知不覺兩個兄嫂小姑煞lám-teh 哮。忽然聽有腳步聲teh 來，注意聽是阿爸ê 聲，兩人就緊恬--去，拭 目屎kap 阿爸請安。林長老知in 兩個頭tú仔的確是為in 阿哥teh 祈禱流目屎，因為看in 兩個目珠皮ham-ham，目珠紅紅，滿面攏是流目屎ê 痕跡，koh 裙有跪落塗腳ê 驚人。老長老自然心內也是真心悶掛心，總是一面靠上帝，koh 看in 兩兄嫂小姑hiah 相疼，也真受安慰，嘴就tèⁿ 笑笑，開聲安慰in 講：「Mi̍h-sái hiah-ni̍h過頭憂悶，萬事總是著倚靠上帝，向望上帝幫贊。」講了就去。惠美也用好話安慰嫂嫂。Tùi hit暗起，惠美過來kap 阿嫂做伴，常常讀聖經相安慰。 |
|
Kóng-kàu Teng-liông kap pêng-iú hōe chê liáu-āu chiū tùi Hûn-lâm chhut-hoat ti̍t-ti̍t ǹg lâm kiâⁿ. Bián lōa kú chiū kàu kok-kéng ê pian-kài. Keng-kòe it-chhè ê chhiú-sio̍k hó-sè chiū kòe kok-kéng ji̍p Bián-tiān ê pak-pō͘ pian-kài, kòe Pa-ki-su-tàn ji̍p Ìn-tō͘ ê pak-pêng. Kàu ji̍p Ìn-tō͘ ê pak-pêng ê sî, lō͘-chháu ì-gōa ê pháiⁿ, thiaⁿ kóng sī ūi-tio̍h kin-nî ê tōa soat-pheng (Koân soaⁿ ê seh pang lo̍h--lâi) só͘ chòe ê tōa chúi, kap kúi-nā pái ê tē-tāng chhū soaⁿ, tì-kàu éng-kòe ū lō͘ ê só͘-chāi sòa pìⁿ-chòe bô lō͘, ke chin hui-siông ê pháiⁿ kiâⁿ. Ji̍t-sî kiâⁿ àm-sî hioh, siông-siông kóaⁿ bē kàu só͘ ài kàu ê só͘-chāi, in chiū tah pò͘-pîⁿ tī tōa chhiū kha, á-sī khò tōa chio̍h-gâm lâi tah. Khiok iā chē, chió í-keng ū tùi kui-hòa ê hoan-á lâi bé tām-po̍h siù-phôe.
|
講到登龍kap 朋友會齊了後，就tùi 雲南出發，直直向南行。免偌久就到國境ê 邊界。經過一切ê 手續好勢，就過國境入緬甸ê 北部邊界，過巴基斯坦入印度ê 北爿。到入印度ê 北爿ê 時，路草意外ê 歹，聽講是為著今年ê 大雪砰（懸山ê 雪崩--落來）所做ê 大水，kap 幾若擺ê 地動chhū 山，致到往過有路ê 所在煞變做無路，加真非常ê 歹行。日時行、暗時歇，常常趕bōe 到所ài到e 所在，in 就搭布棚tī 大樹腳，抑是靠大石巖來搭。卻也濟少已經有tùi 歸化ê 蕃仔來買淡薄獸皮。 |
|
Khó-sioh chi̍t-hāng chiū-sī Teng-liông tauh-tí sī thâu chi̍t hôe, lō͘ bô-se̍k, ta̍k-hāng chheⁿ-so͘, tī pêⁿ-lō͘ chin gâu pháu bé, kàu chia kám-kak ta̍k-hāng to bô lī-piān, bô koàn-sì. Só͘-í tiāⁿ-tiāⁿ kiâⁿ chòe āu-bīn. Ū-sî chòe lo̍k-ngó͘-chiá tòe bē tio̍h tīn. Kai-chài Khun-hong-hiaⁿ tài-liām tio̍h tâng bó-hāu chhut-sin ê hāu-iú, chiū siông-siông tán--i, ū sî tāi-ke hioh-khùn khòaⁿ bô Teng-liông ê sî, i chiū koh hôe-thâu khì chhōe. Chhin-chhiūⁿ án-ni m̄-nā chi̍t-pái, Teng-liông ka-tī iā kám-kak tùi pa̍t ê tūi-oân chin put-chū. Nā-sī tāi-ke khiok lóng hián-chhut tâng-kiâⁿ chiū-sī tâng-miā ê hó-ì bô lâng kòe-chek--i, nā-sī i ka-tī sim-lāi chin lân-kòe. Ū chi̍t-mê tī tô͘-tiong tú-tio̍h tōa-hō͘, hō͘ chhin-chhiūⁿ kheng-phûn (kui-phûn ê chúi teh piàⁿ lo̍h-lâi) ê sè-bīn. Jî-chhiáⁿ bô goe̍h bô chheⁿ, lō͘ iū ku̍t, chin-chiàⁿ sī chhùn-pō͘ lân hêng. Sui-jiân iáu-bōe kàu û-tēng ê lō͘-chām, ko͘-put-chiong chiū koat-tēng tī lō͘-tiong chhōe sek-tòng ê só͘-chāi lâi hioh-khùn. Tāi-ke chham-siông chiū tah pò͘-pîⁿ tī tōa chio̍h-gâm ê ē-bīn. Chá bat thiaⁿ hit kak-sì bat ū chheⁿ-hoan chhut-chháu só͘-í tāi-ke chin kéng-kak (kéng-chhéⁿ cheng-sîn) tiuⁿ-tî.
|
可惜一項，就是登龍到底是頭一回，路無熟，逐項生疏，tī 平路真gâu 跑馬，到chia 感覺逐項都無利便、無慣勢。所以定定行做後面。有時做落伍者tòe bōe著陣。佳哉昆芳兄tài念著同母校出身ê 校友，就常常等--伊，有時逐家歇睏看無登龍ê 時，伊就koh 回頭去chhōe。親像án-ni m̄-nā 一擺，登龍家己也感覺tùi 別個隊員真不住。但是逐家卻攏顯出同行就是同命ê 好意，無人過責--伊，但是伊家己心內真難過。有一暝，tī 途中tú著大雨，雨親像傾盆（歸盆ê 水teh拚落來）ê 勢面。而且無月無星，路又滑，真正是寸步難行。雖然iáu未到預定ê 路站，姑不chiong 就決定tī 路中chhōe 適當ê 所在來歇睏。逐家參詳就搭布棚tī 大石巖ê下面。早bat 聽hit 角勢bat 有青蕃出草，所以逐家真警覺（警醒精神）tiuⁿ-tî。 |
|
Tàn-sī hit mî sī bô goe̍h bô chheⁿ hong-kak bô bêng(tang-sai lâm-pak jīn bē chin). Si̍t-chāi sī chi̍t ê chin bô pêng-an ê mê-hng. Chē-chē lâng lóng cheng-sîn cheng-sîn m̄-káⁿ khùn. Nā-sī Teng-liông m̄-bat tú-tio̍h chit-khoán ê khùn-khó͘, kak-tek cha̍p-jī-hun ê ià-siān. Koh ūi-tio̍h ak-hō͘ ū lio̍h-á léng-tio̍h ê khoán, thâu-khak hîn-hîn tāng-tāng, tó-lo̍h-khì put-ti put-kak sòa khùn lo̍h-bîn. Hut-jiân khòaⁿ tio̍h phok-phok-thiàu chhin-chhiūⁿ sè-chiah chiáu-á khó-ài ê sió-moāi tī hn̄g-hn̄g cháu óa lâi chiap-i, kiò A-ko ê khoán-sit. Chóng-sī i ê ba̍k-chiu ê sī-sòaⁿ sī ti̍t-ti̍t khòaⁿ kòe sió-moāi ê āu-bīn, khiā tī tōa-mn̂g piⁿ teh tán--i ê ài-chhe Soat-mûi. Ah! Soat-mûi lí ê bî-chhiò cháiⁿ-iūⁿ súi kàu án-ni, oán-jû chi̍t-lúi ke̍k khó-ài, ke̍k kiau-hong (kiau-sek koh siú) bí-lē ê mûi-kùi. Tú-tú khui hiòng hu-kun hòng-chhut i chòe-hó ê phang-bī, kap hō͘ lâng khòaⁿ liáu sim ūi-tio̍h i lâi tô-chùi ê kiau-thài. Teng-liông siám-kòe sió-moāi, bô kap sió-moāi chhéng-an ti̍t-ti̍t cháu kàu tōa mn̂g-piⁿ lâi chiap i ê ài-kheng Soat-mûi, Soat-mûi siang-chhiú chhun khui-khui lâi chiap i ê tiōng-hu. Teng-liông cháu-óa phō Soat-mûi tī heng-chêng, bē kì-tit tī āu-bīn ū sió-moāi, tī thiaⁿ-mn̂g kháu ū pē-bó teh khòaⁿ, chiū phō Soat-mûi chhim-chhim ê jia̍t-bún (chhim[chhin]-jia̍t ê saⁿ-chim). Tú kak-tek cha̍p-jī-bān-hun ê chhin-bi̍t an-ùi ê sî, hut-jiân ū chhin-chhiūⁿ chheng-thiⁿ lo̍k-lûi siám-tiān phek-le̍k ê siaⁿ, tōa hoah “chheⁿ-hoan chhut-chháu, choân-oân chiàn-tò͘ chún-pī”.
|
但是hit 暝是無月無星，風角無明（東西南北認bōe 真）。實在是一個真無平安ê 暝昏。濟濟人攏精神精神m̄ 敢睏。但是登龍m̄-bat tú著這款ê 困苦，覺得十二分ê 厭siān。Koh 為著ak 雨，有略仔冷--著ê 款，頭殼暈暈重重，倒--落-去不知不覺煞睏落眠。忽然看著phok-phok跳親像細隻鳥仔可愛ê 小妹，tī 遠遠走倚來接伊，叫阿哥ê 款式。總是伊ê 目珠ê 視線是直直看過小妹ê 後面，企tī 大門邊teh 等--伊ê 愛妻雪梅。Ah！雪梅，你ê 微笑怎樣súi 到án-ni，宛如一蕊極可愛，極嬌芳（嬌熟koh súi)美麗ê 玫瑰。Tú- tú開向夫君，放出伊最好ê 芳味，kap hō͘ 人看了心為著伊來陶醉ê 嬌態。登龍閃過小妹，無kap 小妹請安，直直走到大門邊來接伊ê 愛卿雪梅，雪梅雙手伸開開來接伊ê 丈夫。登龍走倚抱雪梅tī 胸前，bōe 記得tī 後面有小妹，tī 廳門口有父母teh 看，就抱雪梅深深ê 熱吻（親熱ê 相chim）。Tú 覺得十二萬分ê 親密安慰ê 時，忽然有親像青天落雷，閃電霹靂ê 聲，大喝：「青蕃出草，全員戰鬥準備」。 |
|
M̄-chai sī hoah khah-kín, á-sī chhèng-siaⁿ khah kín, tūi-tiúⁿ thâu mn̂g ê chhèng í-keng tân. Teng-liông tùi tiⁿ-bi̍t ê bîn-bāng kiaⁿ chhéⁿ, sim pho̍k-pho̍k-chhéng, chi̍t-sim chin kiaⁿ, chi̍t-chūn ê léng-hong chhoe--lâi kat-tit thong seng-khu ê ke-bó-phôe lóng giâ khí--lâi. Sòa lâu chi̍t-sin ê léng-kōaⁿ. Kám-kak thâu-khak phôe sòa phòng khí--lâi, kha sòa phû-phû m̄-chai tio̍h chòe sím-mi̍h. Nā-sī chi̍t-sim iáu teh tô-chùi i ê bîn-bāng, oán-jiân chhin-chhiūⁿ chin, teh siūⁿ i khó-ài ê Mûi chhin-chhiūⁿ mûi-kùi ê súi koh phang, hit ê kiau-thàu ê khó-ài. Hit ê khì-bī ná-chún iáu tiâu tī i ê phīⁿ, kám-kak ài-kheng chu-tûn ê ian-chi he̍k-chiá ū bak tī i ê bīn, jio̍k-chhíⁿ jio̍k-chùi pòaⁿ chhéⁿ pòaⁿ bô-chhéⁿ ê sùn-kan, tūi-tiúⁿ tōa-siaⁿ hoah tio̍h bi̍h-lo̍h ù, kheⁿ-á tùi-bīn hit-pêng ê chhèng-siaⁿ kín lâi, chit-pêng ê chhèng iā phah, tī àm-mê bô khòaⁿ lâng-bīn, chū-jiân chhiū-ba̍k chio̍h-thâu lóng bô khòaⁿ kìⁿ. Chí ū khòaⁿ khong-tiong chhèng-chí ê hóe-kng, tùi án-ni lâi chhai-chhek tùi-te̍k ê hong-kak kap hn̄g kīn. Teng-liông chiah tùi bê-bāng kiaⁿ-chhéⁿ, chheⁿ-kông sa chi̍t ki-chhèng ǹg tùi-te̍k ê hong-kak iā phah khì. Chi̍t-sî chhèng-chí hiu-hiu kiò ê siaⁿ thoân tī kheⁿ-á kap soaⁿ-piah ê tiong-kan, iā tùi hit ê chhèng-chí ê hóe-kng sió-khóa ū khòaⁿ-tio̍h bu̍t-thé ê chûn-chāi. Hoan-á chit-pái sī chin ū kè-ōe-te̍k ê chhut-chháu, bo̍k-te̍k sī ài chhiúⁿ bé, in-ūi in ū 8 chiah chin súi ê bé. Tī kheⁿ-á hit-bīn teh phah-chhèng ê hoan sī hi-tiong seng-sè ke-iàⁿ hoah-hiàm chng-chòe chē-chē lâng) , chhèng tân ê sî siông-siông thiaⁿ in chhut tōa-siaⁿ kui tīn hoah-hiu, hit ê hiu-hiu kiò ê siaⁿ īn móa soaⁿ-kheⁿ, put-ti put-kak si̍t-chāi hō͘ lâng kám-kak sit-táⁿ, ki-tiong Teng-liông sī siāng-kiaⁿ. Sim-lāi seⁿ-khí hō͘-hóe ê sim. Hoan-á kî-si̍t iáu ū chi̍t-tīn khò in ê tē-sè, lō͘-chháu se̍k, tùi āu-bīn ēng pê--ê, tiām-tiām pau-ûi--lâi, chhiú gia̍h hoan-á pio, io hâ hoan-to, bi óa lâi kàu chin pek-sin in lóng m̄ chai, kò͘ ǹg kheⁿ-á hit-pêng, ǹg thâu-chêng phah-chhèng. Chi̍t ê hoan-á sūn Teng-liông phah-chhèng ê hóe-kng tùi āu-bīn ēng pio-á cho̍h khì, pa̍t-lâng ē-hiáu bi̍h tī ù-ni̍h bô hiah khoài khòaⁿ tio̍h. Teng-liông bē hiáu, bi̍h bô hó-sè, khut bô lo̍h khì, pòaⁿ sin lō͘-chhut tī gōa bīn. Só͘-í pio-á tùi āu-bīn chha̍k--lâi tùi-tùi tio̍h kha-chiah phiaⁿ sim, a̍i̍h8 chi̍t-ê thiaⁿ-kìⁿ ū lâng tó-lo̍h-khì ê siaⁿ. Koh ū chi̍t ê o͘-iáⁿ thiàu-óa lâng tó-lo̍h-khì ê só͘-chāi. Lī Teng-liông iok 20 pō͘ chó-iū sī Khun-hong bi̍h tī chi̍t tè gâm-chio̍h ê piⁿ-ah, i tē-la̍k-kám ê ti̍t-kak sī kóng chhám-lah, chhut-sū lah. Hoan-á pek-óa, tông-sū sún-sit lah. Só͘-í kín-chiong i seng pī-pān tī sin-piⁿ ê chhiú-liû-tân chhut-la̍t tìm tùi lâng tó-lo̍h-khì, kap o͘-iáⁿ thiàu óa-khì ê só͘-chāi. Hut-jiân po̍k-chò͘ ê siaⁿ chin kiông-lia̍t, tòe hit ê po̍k-chà iā hoat-chhut hóe-kng, khòaⁿ-kìⁿ tòe siaⁿ chi̍t ê o͘-tōa-hàn chhiú gia̍h chi̍t-ki pe̍h kì-kì ê hoan-to, ai-chi̍t-siaⁿ chin tōa siaⁿ chū án-ni iā tó loh khì, tú-tú siàng tùi tāi-seng tó lo̍h-khì Teng-liông ê sin-piⁿ, chiàu-khòaⁿ hit ê hoan-á sī beh lâi chām Teng-liông ê thâu-khak, sòa poe̍h i ê pio-á ê khoán, koh sūn chhiú-liû-tân po̍k-chà ê hóe-kng chiah khòaⁿ tio̍h iáu-ū kúi-nā-ê hoan-á ku-ku teh cháu tī āu-bīn, Khun-hong hoan-sin ēng té-chhèng koh phah-sí chi̍t ê. Tūi-tiúⁿ ēng tn̂g-chhèng iā phah sí chi̍t ê. Tùi án-ni hoan-á hoah thè-chúi, thiⁿ í-keng phah-phú kng lah, chit ê hiám-tiûⁿ chiah kòe.
|
M̄ 知是喝較緊，抑是銃聲較緊，隊長頭門ê 銃已經tân。登龍tùi 甜蜜ê 眠夢驚醒，心pho̍k-pho̍k-chhéng,一心真驚，一陣ê 冷風吹--來，覺得通身軀ê 雞母皮攏giâ--起-來。續流一身ê 冷汗。感覺頭殼皮煞phòng--起-來，腳煞phû-phû,? 知著做甚物。但是一心iáu teh 陶醉伊ê 眠夢，宛如親像真，teh 想伊可愛ê 梅親像玫瑰ê súi koh 芳，hit 個嬌態ê 可愛。Hit個氣味若準iáu tiâu tī 伊ê 鼻，感覺愛卿朱唇ê 胭脂或者有bak tī 伊ê 面，若痴若醉半醒半無醒ê 瞬間，隊長大聲喝：「著bi̍h-落 ù。」坑仔對面hit 爿ê 銃聲緊來，這爿ê 銃也扑，tī 暗暝無看人面，自然樹木石頭攏無看見。只有看空中銃子ê 火光，tùi án-ni 來猜測對敵ê 風角kap 遠近。登龍才tùi 迷夢驚醒，青狂sa 一枝銃向對敵ê 風角也扑--去。一時銃子hiu-hiu叫ê 聲傳tī 坑仔kap 山壁ê 中間，也tùi hit個銃子ê 火光小可有看著物體ê 存在。蕃仔這擺是真有計畫的ê 出草，目的是ài搶馬，因為in 有8隻真súi ê 馬。Tī 坑仔hit 面teh 扑銃ê 蕃是虛張聲勢（假佯喝hiàm裝做濟濟人），銃tân ê 時常常聽in 出大聲歸陣喝咻，hit 個hiu-hiu叫ê 聲īn滿山坑，不知不覺實在hō͘ 人感覺失膽，其中登龍是上驚。心內生起後悔ê 心。蕃仔其實iáu 有一陣靠in ê 地勢、路草熟，tùi 後面用爬--ê,恬恬包圍來，手gia̍h蕃仔鏢，腰hâ蕃刀，bi 倚來到真逼身，in 攏m̄ 知，顧向坑仔hit 爿，向頭前扑銃。一個蕃仔順登龍扑銃ê 火光tùi 後面用鏢仔cho̍h--去，別人會曉bi̍h tī ù--ni̍h，無hiah 快看著。登龍bē 曉，bi̍h 無好勢，khut 無--落-去，半身露出tī 外面。所以鏢仔tùi 後面鑿來，tùi-tùi 著腳脊phiaⁿ 心，「哎」一下，聽見有人倒--落-去ê 聲。Koh 有一個烏影跳倚人倒--落-去ê 所在。離登龍約20步左右，是昆芳bi̍h tī 1 塊巖石ê 邊仔，伊第六感ê 直覺是講慘--lah，出事--lah。蕃仔逼倚，同事損失--lah。所以緊將伊先備辦tī 身邊ê 手榴彈出力tìm tùi 人倒--落-去kap 烏影跳倚去ê 所在。忽然爆炸ê 聲真強烈，tòe hit 個爆炸也發出火光，看見tòe 聲1個烏大漢，手gia̍h 1 枝白kì-kì ê 蕃刀，哀1 聲真大聲，自án-ni 也倒--落-去，tú-tú siàng tùi 代先倒--落-去 登龍ê 身邊，照看hit 個蕃仔是beh 來斬登龍ê 頭殼，煞拔伊ê 鏢仔ê 款，koh 順手榴彈爆炸ê 火光，才看著iáu 有幾若個蕃仔ku-ku teh 走tī後面，昆芳翻身用短銃koh 扑死1 個。隊長用長銃也扑死1 個。Tùi án-ni 蕃仔喝退水，天已經phah-phú 光--lah，這個險場才過。 |
|
Si̍t-chāi sī chi̍t-tiûⁿ ê khó͘-chiàn. Thiⁿ kng kiám-tiám jîn, bé, hòe-mi̍h chiah chai Teng-liông chha-put-to bô ǹg-bāng lah. In-ūi hit ki hoan-á-pio sī tùi khah-chiah-phiaⁿ-sim tu̍h ji̍p kàu sim-chōng, jî-chhiáⁿ pio-á-bóe ū boah to̍k-io̍h. Hoeh lâu chin-chē, bīn lóng piàn-sek, gán-sîn iā lóng piàn lah, kóng-ōe lóng sit-siaⁿ lah. Tāi-ke chin iu-būn, m̄-kú iā bē-tit ūi i chi̍t ê choân-tūi lâi tī chia tam-iân siuⁿ kú (tam-gō͘ iân-oān). Khun-hong chin chhin-chhiat phak lo̍h-khì thô͘-ni̍h lâi thiaⁿ i kóng-ōe.
|
實在是1 場ê 苦戰。天光檢點人、馬、貨物，才知登龍差不多無向望--lah。因為hit 枝蕃仔鏢是tùi 腳脊phiaⁿ 心tu̍h 入到心臟，而且鏢仔尾有抹毒藥。血流真濟，面攏變色，眼神也攏變--lah，講話攏失聲--lah。逐家真憂悶，m̄-kú 也bē-tit為伊1 個，全隊來tī chia 耽延siuⁿ久（耽誤延緩）。昆芳真親切，仆--落-去塗--ni̍h 來聽伊講話。 |
|
Siaⁿ toān-toān sio̍k-sio̍k, ba̍k-sái sì-lâm-sûi. Hit ê ōe tāi-khài sī kóng án-ni, “Ah! tùi……tùi tāi-ke… chin put…put-chū……” thêng chin kú lóng bô koh chhut-siaⁿ, Khun-hong kā i an-ùi iô-chhiú kóng “bē-bē.” Iā the̍h chhiú-kin-á kā i chhit ba̍k-sái. Kàu-bóe ba̍k-chiu koh thí-kim kóng “Chiong…chiong góa ê thâu……thâu-mn̂g koah chi̍t-chi̍t sut-sut-á……the̍h tò khì hō͘……”, sòa háu chhut-lâi chū án-ni bē koh kóng, Khun-hong kā i kóng “Lí sī kiò-góa koah lí ê thâu-mn̂g the̍h tò-khì hō͘ lí ê pō-bó kap hū-jîn-lâng khòaⁿ á m̄-sī.” Hit-sî í-keng bē hiáu ìn, kan-ta tìm-thâu chū án-ni thâu-khak kau lo̍h-khì khùi-tn̄g. Khun-hong chiàu i ê ì-sù chiū kā i koah tām-po̍h thâu-mn̂g khí-lâi, koh tùi saⁿ kā i koah nn̄g-lia̍p liú-á sī tâng-ê súi-súi kā i pau chòe-hóe. Koh kiám-tiám pa̍t-mi̍h, chiū chai chi̍t-chiah bé sió-khóa tio̍h-siong kî-û bô sit-lo̍h. Tùi án-ni m̄-káⁿ koh chhiân-oān, kín-kín chiong Teng-liông ê sin-si kā i khǹg tī chi̍t ê tōa-chio̍h khang, téng-bīn koh kng kúi-nā tè chio̍h kā i teh-leh, ēng to ka-i khek chi̍t ê si̍p-jī-ke ê kì-hō, jiân-āu chiū kín lī-khui hit só͘-chāi, in-ūi kiaⁿ-liáu hoan-á khì thó kiù-peng, beh pò oan-siû chiū ka-pōe ê jîn-sò͘ lâi pau-ûi. Hit-sî kóaⁿ put-te̍k-chiong chiū tōa lī-hāi, só͘-í mê-ji̍t kiam-hêng lóng m̄-káⁿ koh thêng kha. Hoan-á chin-chiàⁿ m̄-goān koh tui--lâi.
|
聲斷斷續續，目屎sì-lâm垂。Hit 個話大概是講án-ni：「哎！對...... 對逐家......真不......不住......」停真久攏無koh 出聲，昆芳kā 伊安慰搖手講：「Bē,bē。」也提手巾仔kā 伊拭目屎。到尾目珠koh thí 金講：「將......將我ê 頭......頭毛割一......一屑屑仔......提倒--去hō͘......」煞哮出來，自án-ni bē koh講。昆芳kā 伊講：「你是叫我割你ê 頭毛，提倒去hō͘ 你ê 父母kap 婦人人看抑m̄ 是？」Hit 時已經bē 曉應，kan-taⁿ tìm 頭。自án-ni 頭殼勾--落-去，氣斷。昆芳照伊ê 意思，就kā 伊割淡薄頭毛起來，koh tùi 衫kā 伊割兩粒鈕仔，是銅--ê,súi-súi,kā 伊包做伙。Koh 檢點別物，就知1 隻馬小可著傷，其餘無失落。Tùi án-ni，m̄ 敢koh 延緩，緊緊將登龍ê 身屍kā 伊囥tī 一個大石空，頂面koh 扛幾若塊石kā 伊teh--leh，用刀kā 伊刻1 個十字架ê 記號，然後就緊離開hit 所在，因為驚了蕃仔去討救兵，beh 報冤仇，就加倍ê 人數來包圍。Hit 時寡不敵眾就大厲害，所以暝日兼行攏m̄ 敢koh 停腳。蕃仔真正m̄ 願koh 追--來。 |
