Kheh-chng Tha̍k Jī-lūn pek-hāi-kì
|
客庄 讀〈二崙迫害記〉 |
| Chhî Io̍k-lîn |
徐育鄰 |
|
Tī Kàu-hōe-pò tùi 6~8 goe̍h liân-chài Pa Bo̍k-su tī Jī-lūn ê pek-hāi-kì. Só͘ kóng hit ê Jī-lūn, m̄-sī teh chí tī Sai-lê hū-kīn ê tōa chng-siā, sī teh chí tī Pîn-tong-koān sio̍k Kheh-chng ê sió hiuⁿ-siā. Pi̍t-chiá in-ūi sī Jī-lūn hū-kīn ê lâng, iā-sī Kheh-lâng ê chi̍t ê, tùi chit ê kì-sū put-chí koan-sim lâi tha̍k. Kòe-thâu ê kám-kek, hō͘ góa ê sim chi̍t bīn chin kiàn-siàu, chi̍t bīn sī kóng bōe chhut ê kám-siā. Hiah ê chi̍t-tīn lâng chi̍t-sî-tek ê sóng-khoài chiâⁿ-chò Kheh-lâng éng-oán ê kiàn-siàu; nā-sī Pa Bo̍k-su só͘ tú-tio̍h ê kiàn-siàu chiâⁿ chò Siōng-tè ê êng-kng. Tng 1948 nî 5 goe̍h, Lāi-po͘ siat-kàu 50 chiu-nî lé-pài-sek siōng, Ko Tok-hêng Bo̍k-su ê chiok-sû tiong ū kóng, “Chá-nî tī Jī-lūn ê chhàu-bī chiâⁿ chò éng-oán ê phang-hiuⁿ, piàn-móa tī choân Kheh-chng.” Iā Bān Bo̍k-su (Rev. Edsoerd Band) só͘ tù Pa Bo̍k-su ê toān-kì tiong iā ū kúi-nā ia̍h Jī-lūn pek-hāi ê kì-lio̍k. Che kiám m̄-sī Tâi-oân thoân-kàu le̍k-sú-tek ê iàu-sū mah?
|
Tī 教會報tùi 6~8月連載巴牧師tī 二崙ê 迫害記。所講hit-ê二崙，m̄是teh指tī西螺附近ê大庄社，是teh指tī屏東縣屬客庄ê小鄉社。筆者因為是二崙附近ê人，也是客人ê一個，tùi這個記事不止關心來讀。過頭ê感激，hō͘ 我ê心一面真見笑，一面是講bōe出ê 感謝。Hiah-ê一陣人一時的ê爽快成做客人永遠ê見笑；但是巴牧師所tú著ê見笑成做上帝ê榮光。當1948年5月，內埔設教50週年禮拜式上，高篤行牧師ê 祝詞有講：「早年tī二崙ê臭味成做永遠ê 芳香，遍滿tī全客庄。」也萬牧師（Rev. Edsoerd Band）所著ê 巴牧師傳記中也有幾若頁二崙迫害ê記錄。Che kiám m̄是台灣傳教歷史的ê要事--mah？ |
|
Chin kî-koài 1865 nî 6 goe̍h 16 ji̍t sī Tâi-oân siat-kàu 86 chiu-nî ê kì-liām-ji̍t, sī Má I-seng tī Tâi-lâm Khòaⁿ-sai-ke siū pek-hāi ê ji̍t. 1885 nî 9 goe̍h 16 ji̍t sī Pa Bo̍k-su tī Kheh-chng tú-tio̍h ok-sèng ê pek-hāi. Má I-seng ê siū-hāi ū seⁿ-thòaⁿ 200 gōa keng ê kàu-hōe, nā-sī Pa Bo̍k-su ê siū-hāi chí-ū seⁿ chi̍t keng Lāi-po͘ kàu-hōe nā-tiāⁿ. Lia̍t-ūi, che sī sím-mi̍h goân-in?
|
真奇怪1865年6月16 日是台灣設教86週年紀念日，是馬醫生tī台南看西街受迫害ê日。1885年9月16日是巴牧師tī客庄tú著惡性ê迫害。馬醫生ê 受害有生湠200外間ê教會，但是巴牧師 ê受害只有生一間內埔教會nā-tiāⁿ。列位，che是甚mi̍h原因？ |
|
Kong-ho̍k āu Tâi-oân sī thoân-kàu siat-kàu bû-siōng ê hó ki-hōe. Ū lōa-nī-chē lâng tī káng-tâi, tī pò-chóa ūi-tio̍h 18 bān Ko-san, 7 bān Phêⁿ-ô͘ ê peh-sèⁿ teh hoah-hiàm. Tong-kio̍k iā put-chí koan-sim tī chit ê kang, iā ū siat San-tē Soan-tō-hōe, Phêⁿ-ô͘ Soan-tō-hōe teh chìn-hêng hiah ê kang. Nā-sī choân Tâi 60 bān Kheh-lâng m̄-chai ū sím-mi̍h lâng teh koan-sim?
|
光復後台灣是傳教設教無上ê好機會。有偌nī濟人tī講台、tī報紙為著18萬高山，7萬澎湖ê 百姓teh喝hiàm。當局也不止關心tī這個工，也有設山地宣道會，澎湖宣道會teh進行hiah-ê工。但是全台60萬客人m̄知有甚mi̍h人teh 關心？ |
|
Bat ū bo̍k-su tùi góa kóng, “Kheh-lâng” chit kù tio̍h pàng bô khì chiah-hó. Lia̍t-ūi ah! tng Ji̍t-pún sî-tāi sî-kio̍k tì-kàu lán Tâi-oân lâng tio̍h ēng Ji̍t-pún ōe lâi lé-pài ê sî, lán ê sim-sîn án-chóaⁿ? Hiah ê liû-ha̍k tī Tang-kiaⁿ ê Tâi-oân lâng kiám m̄-sī iā teh ēng lán ê ōe teh lé-pài mah?
|
Bat有牧師對我講「客人」這句著放無--去才好。列位--ah！當日本時代時局致到咱台灣人著用日本話來禮拜ê時，咱ê 心神án-chóaⁿ？Hiah-ê留學tī 東京ê台灣人kiám m̄是也teh用咱ê話teh禮拜-- mah？ |
|
Chhiaⁿ lán tio̍h chai Kheh-lâng m̄-sī chió-sò͘, choân kok ū 500 bān, choân Tâi ū 60 bān, nā-sī chiah ê pí Ko-san, Phêⁿ-ô͘ khah chē ê Tâi-séng Kheh-lâng ū sím-mi̍h lâng teh koan-sim? Ū lâng teh thê-chhiòng, bô lâng chiap-la̍p, ū lâng teh âu-kiò, bô lâng beh thiaⁿ, kiám m̄-sī chhin-chhiūⁿ chi̍t chiah káu teh pūi kip-hêng chhia mah? Su̍t-chi̍t--ê chiū kòe-khì bô tāi-chì.
|
請咱著知客人m̄是少數，全國有500萬，全台有60萬，但是chiah-ê比高山、澎湖較濟ê台省客人有甚mi̍h人teh關心？有人teh提倡，無人接納；有人teh 喉叫，無人beh聽，kiám m̄是親像一隻狗teh 吠急行車--mah？Su̍t--一個就過去無代誌。 |
|
Ài ah!! Bōe bián-tit siuⁿ kòe khó-lîn. Koh chi̍t pái hó-táⁿ tùi tong-kio̍k, sian-pòe, tho̍k-chiá lâi âu-kiò kóng, Chhiáⁿ koh lâi goán-bī Jī-lūn ê phang-hiuⁿ. Chhiáⁿ ē kì-tit “Kheh-chng” chit kù ōe, chhiáⁿ siat-hoat 60 bān Kheh-chng kiù-lêng ê kang.
|
Ài-- ah！！未免得siuⁿ 過可憐。Koh一擺好膽對當局、先輩、讀者來喉叫講，請koh來玩味二崙ê芳香。請會記得「客庄」這句話，請設法60萬客庄救靈ê工。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 753 koàn, 1951 nî 9 goe̍h)
|
（台灣教會公報第753卷，1951年09月） |
