Bunun Sèng-keng hoan-e̍k ê keng-kè
|
Bunun聖經翻譯ê經過 |
| Ô͘ Bûn-tî |
胡文池 |
|
Bunun sī tiàm tī Tâi-oân San-tē ê chi̍t cho̍k, goân-chá tī Sin-ko-san ê hū-kūn, hiān-chāi chhian-sóa kàu Tâi-tiong, Ko-hiông, Hoe-liân, Tâi-tang ê san-tē. In sī bûn-hòa chòe-kē ê lâng, kàu 3 nî chêng bô ū ji̍p tiong-téng ha̍k-hāu ê lâng. In sui-jiân ōe kóng Ji̍t-pún ōe, chóng-sī bōe-hiáu tha̍k Ji̍t-pún ōe ê Sèng-keng kàu bêng-pe̍k. Nā ài ín-chhōa chit khoán ê lâng lâi sìn Chú, tio̍h ài ēng Sèng-keng lâi hoan-e̍k chòe in ê ōe, koh ēng sím-mi̍h lâi hō͘ in khiā-chāi tī sì-chiàⁿ ê sìn-gióng. Só͘-í tī 3 nî chêng, San-tē Soan-tō-hōe-tiúⁿ Sun Ngá-kok Bo̍k-su, ēng chit ê hoan-e̍k Bunun Sèng-keng ê kang kau-tài góa ê sî, góa sûi-sî hoaⁿ-hí sêng-siū, chóng-sī chi̍t hong-bīn iā kiaⁿ-liáu tam-tng chit ê kang bōe khí. Chit-tia̍p kán-tan pò-kò hit ê keng-kè hō͘ lín chai.
|
Bunun(布農族)是tiàm tī台灣山地ê一族，原早 tī 新高山ê附近，現在遷徙到台中、高雄、花蓮、台東ê山地。In是文化最低ê人，到3年前無有入中等學校ê 人。In雖然會講日本話，總--是bē曉讀日本話ê聖經到明白。若ài引chhōa 這款ê人來信主，著ài用聖經來翻譯做in ê話，koh用甚mi̍h來hō͘ in企在tī四正ê信仰。所以tī三年前，山地宣道會長孫雅各牧師，用這個翻譯Bunun聖經ê工交代我ê時，我隨時歡喜承受，總--是一方面也驚了擔當這個工bōe起。這tia̍p 簡單報告hit-ê經過hō͘ lín知。 |
|
I. Chún-pī.
|
一、準備 |
|
1947 nî ê 9 ge̍h, góa ū tùi Tāi-kah kàu-hōe lâi Koan-san. In-ūi chia ū chin-chōe Bunun, chi̍t-pêng iā thang pang-chān Koan-san bô bo̍k-chiá ê kàu-hōe. Góa khí-seng iàu-kín ê kang sī gián-kiù Bunun ê ōe. Chia ū tú-tio̍h 3 hāng ê khùn-lân.
|
1947年ê 9--月，我有tùi大甲教會來關山。因為chia有真濟Bunun，一爿也thang 幫贊無牧者ê教會。我起先要緊ê工是研究Bunun ê話。Chia ū tú著3項ê困難。 |
|
(1) Chiū-sī tng-sî lán bô ū Bunun ê sìn-tô͘, koh Tâi-tang koān-tiúⁿ m̄-chún lán ji̍p soaⁿ thoân-tō, só͘-í bô ki-hōe thang kap in chiap-chhiok kóng-ōe.
|
（1）就是當時咱無有Bunun ê 信徒，koh 台東縣長m̄准咱入山傳道，所以無機會thang kap in接觸講話。 |
|
(2) Sī ài chhiàⁿ tú-hó ē kà-ōe ê sian-siⁿ chin oh. In-ūi in lóng-sī bô ha̍k-būn ê lâng, ka-tī ōe-hiáu kóng-ōe, beh kà lâng chiū bōe-ōe. Só͘-í nn̄g nî kú ū ōaⁿ chin-chōe ê sian-siⁿ.
|
（2）是ài倩tú好會教話ê先生真oh。因為in攏是無學問ê人，家己會曉講話，beh教--人就bōe會。所以兩年久有換真濟ê先生。 |
|
(3) Sī in-ūi in bô ka-kī ê jī, só͘-í bô ū phiau-chún ê ōe, tì-kàu ta̍k-ê hoan-siā ê ōe ū cheng-chha, chit ê sian-siⁿ kap pa̍t ê sian-siⁿ só͘ kà--ê, siông-siông bô siāng.
|
（3）是因為in無家己ê字，所以無有標準ê話，致到逐個番社ê話有精差，這個先生kap別個先生所教--ê,常常無像。 |
|
II. Chè-tēng Bunun ê jī.
|
二、制定Bunun ê字 |
|
Góa gián-kiù ōe ê sî chiū chai in ê ōe ū hun nn̄g khoán (Take Bunowad kap Bubukun) in ê jîn-kháu sī bô chē, siat-sú nā tio̍h hoan-e̍k chòe nn̄g khoán ê Sèng-keng, che sī chin khùn-lân ê sū. Kàu-bé góa ū hoat-kiàn-tio̍h chit nn̄g khoán ê ōe ū it-tēng ê kui-chek teh piàn. Án-ni góa chiū ēng 19 ê Lô-má-jī lâi siá in ê lóng-chóng ê ōe. Góa khí-seng ēng thêng-siá-pán ìn jī-bú hō͘ in tha̍k, āu-lâi chiū ēng oa̍h-pán ìn jī-bú. Chit ê ū sêng-kong ê sî, góa chiah sió-khóa ū an-sim kap hoaⁿ-hí. In-ūi nā bô in ê jī, chiū bōe-ōe hoan-e̍k in ê Sèng-keng.
|
我研究話ê時就知in ê話有分兩款（Take Bunowad kap Bubukun），in ê人口是無濟，設使若著翻譯做兩款ê聖經，che是真困難ê事。到尾我有發見著這兩款ê話有一定ê規則teh變。Án-ni 我就用19個羅馬字來寫in ê攏總ê話。我起先用謄寫版印字母hō͘ in讀，後--來就用活版印字母。這個有成功ê時，我才小可有安心kap歡喜。因為若無in ê 字，就bōe會翻譯in ê聖經。 |
|
Koh in ê kò͘-sū ū kóng, in kó͘-chá ū in ê jī, sī hông-chúi hoàn-lām ê sî, jī sòa hō͘ i lâu--khì, tì-kàu kin-á-ji̍t sòa bô. Án-ni in m̄-kam bô jī, sī ū ài jī. Só͘-í nā ēng in ê jī lâi kà in, in chū-jiân chin ài, án-ni thang chòe thoân-tō hó ê ki-hōe. Ū chi̍t ê Ko-no-hong ê chhoan-tiúⁿ, in-ūi ài o̍h-jī, lâi hù Káng-si̍p-hōe, ū pìⁿ jia̍t-sim ê sìn-tô͘. Tē-it gâu tha̍k--ê, nn̄g tiám cheng chiū ōe-hiáu tha̍k 19 jī ê Lô-má-jī.
|
Koh in ê故事有講，in古早有in ê字，是洪水泛濫ê時，字煞hō͘伊流--去，致到今仔日續無。Án-ni in m̄甘無字，是有ài字。所以若用in ê字來教--in，in自然真ài,án-ni thang 做傳道好ê機會。有一個Ko-no-hong ê 村長，因為ài學字，來赴講習會，有變熱心ê信徒。第一gâu讀--ê,兩點鐘就會曉讀19字ê 羅馬字。 |
|
Góa chai in ê hông-chúi ê kò͘-sū ū m̄-tio̍h, só͘-í góa chiū ēng in ê jī ìn chi̍t pún “Ná-a ê tōa-chúi” hō͘ in tha̍k. (Bī-oân).
|
我知in ê洪水ê故事有m̄著，所以我就用in ê字印這本「Ná-a ê大水」 hō͘ in讀。（未完 ） |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-kong-pò 743 koàn; 1950 nî 11 goe̍h)
|
（台灣教會公報743卷，1950年11月） |
