Tē-kiû
|
地球 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Kiàn-ha̍k
|
見學 |
|
Kó͘-chá lâng teh siūⁿ lán chit ê sè-kài ū kúi nā khoán, taⁿ kì chi̍t nn̄g hāng chiū hó.
|
古早人teh 想咱這個世界有幾若款，今記一兩項就好。 |
|
Ū-ê kóng, lán só͘ khiā-khí ê tē, chhin-chhiūⁿ hái-sū phû tī chúi-bīn, sì-ûi lóng sī chúi, tē-hêng khui-khiok. Só͘ pâi-lia̍t chiah ê hái-sū chō-chò hok-khì ê hái-sū. Tiàm hia khiā-khí ê lâng, ū ke̍k tōa-hàn ê lâng, iā ū ke̍k-sè-hàn ê lâng. Ū lú-jîn kok tōa-hī kok, chhng heng-khám ê kok, koh ū kúi-koài tī hia. Che sī Se-iûⁿ ê su-sióng; Tang-iûⁿ iû-goân ū kap che tāi-tông siáu-īⁿ.
|
有ê講，咱所企起ê地，親像海嶼浮tī 水面，四圍攏是水，地形開khiok。所排列chiah ê海嶼造做福氣ê海嶼。Tiàm hia企起ê人，有極大漢ê人，也有極細漢ê 人。有女人國、大耳國、chhng胸坎ê國，koh有鬼怪tī hia。Che是西洋ê思想；東洋猶原有kap che大同小異。 |
|
Ìn-tō͘ lâng kóng, tē ū 12 ki thiāu thuh-teh, chiah bē lap-lo̍h--khì. Hu̍t- kàu ê lâng, chiū ēng án-ni lâi khǹg lâng tio̍h chò hó. Lâng nā chò hó, bô ià-siān, thiāu chiū le̍k-kòe kú-kú, bē hiú-nōa. Lâng nā chò m̄-hó, tē ê thiāu teh-beh tó, tùi chi̍t-lâng hō͘ chèng-lâng siū chai-hō, án-ni kiám thang?
|
印度人講，地有12枝柱thuh--teh，才bē lap--落去。佛教ê人，就用án-ni來勸人著做好。人若做好，無厭siān,柱就歷過久久，bē朽爛。人若做m̄好，地ê柱teh-beh倒，tùi一人hō͘眾人受災禍，án-ni kiám thang？ |
|
Chú-āu 700 gōa nî, ū chi̍t ê chhut-miâ ê tha̍k-chheh lâng, miâ Phí-tek, kóng, lán só͘ khiā-khí ê tē, hêng chhin- chhiūⁿ ke-nn̄g; tiàm tī thiⁿ tē ê tiong- kan, chhin-chhiūⁿ ke-nn̄g jîn. Chiu-ûi lóng-sī chúi, chhin-chhiūⁿ ke-nn̄g chheng. Khàm khong-khì, chhin-chhiūⁿ nn̄g-phôe. Í-gōa ná chún hóe pau-teh, chhin- chhiūⁿ nn̄g-khak. Tē tiàm tiong-ng, sì-hng ê ap-la̍t lóng kui tī tē. Chit lâng só͘ phah-sǹg, kap lán khah sio-óa.
|
主後700外年，有一出名ê 讀冊人，名彼得，講，咱所企起 ê地，形親像雞卵；tiàm tī天地 ê 中間，親像雞卵仁。週圍攏是水，親像雞卵清。Khàm空氣，親像卵皮。以外那準火包--tleh，親像卵殼。地tiàm中央，四方ê壓力攏歸tī 地。這人所扑算，kap 咱較相倚。 |
|
Tē-kiû si̍t-chāi sī îⁿ; ū chèng-kù: —
|
地球實在是圓；有証據：— |
|
1.Hiān-sî lâng teh se̍h tē-kiû, put-lūn tùi tó-ūi khí-sin, nā ti̍t-ti̍t ǹg tang lâi chìn, á-sī tiāⁿ-tiāⁿ ǹg sai teh khì, kàu bóe ē tò-tńg lâi goân-ūi.
|
1.現時人teh se̍h地球，不論tùi tó位起身，若直直向東來進，抑是 tiāⁿ-tiāⁿ 向西teh去，到尾會倒轉來原位。 |
|
2.Lâng tī hái-kîⁿ khòaⁿ chûn teh lâi, tāi-seng khòaⁿ tio̍h chûn-bóe, chiām- chiām khòaⁿ tio̍h chûn sin. Che, thang chai tē-bīn, sī khiau-ku ê hêng.
|
2.人tī 海墘看船teh來，代先看著船尾，漸漸看著船身。Che，thang知地面，是khiau-ku ê 形。 |
|
3.Lâng chē chûn, tiàm hái-tiong, chí-ū khòaⁿ-tio̍h chúi kap thiⁿ sī chi̍t-sek. Hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ chhiⁿ-sek ê soaⁿ-chiam tī chèng-bīn, chai lī-khui lio̍k-tē bô lōa-hn̄g. Āu-lâi chiām kīn, lio̍k-tē ti̍t-ti̍t hiān. Che sī in-ūi tē-hêng sī îⁿ.
|
3.人坐船，tiàm海中，只有看著水kap 天是一色。忽然看見青色ê山尖tī 正面，知離開陸地無偌遠。後--來漸近，陸地直直現。Che是因為地形是圓。 |
|
4.Lâng khòaⁿ sit-goe̍h, goe̍h-lāi ê o͘-iáⁿ, sī îⁿ-hêng. Chiū-sī tē-kiû hō͘ ji̍t- thâu chiò i ê iáⁿ, keng-kòe goe̍h-bīn. Iáⁿ nā îⁿ, hêng iā sī îⁿ.
|
4.人看蝕月，月內ê 烏影，是圓形。就是地球hō͘日頭照，伊ê影經過月面。影若圓，形也是圓。 |
|
5.Chhâ-mn̄g lâng khui ūn-hô, á-sī chhòng hóe-chhia lō͘, nā ū chi̍t Eng-lí ê tn̂g, koân kē ū cheng-chha 8 chhùn, che sī ha̍p tī tē-thé ê hêng. Án-ni, chi̍t lâng nā 6 Eng-chhioh koân, kiâⁿ kàu 9 Eng-lí; chiū bô khòaⁿ-kìⁿ.
|
5.查問人開運河，抑是創火車路，若有一哩ê 長，懸低有精差8吋，che 是合tī 地体ê形。Án-ni，一人若6英呎懸，行到9英哩；就無看見。 譯者 陳憲國 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 706 hō, 1947 nî 10 ge̍h)
|
(台灣教會公報第706號，1947年10月) |
