Kiàn-ha̍k_Oa̍h-mi̍h ka-tī pó-hō͘
|
Kiàn-ha̍k:活物家己保護 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Hô͘-sîn, ti-tu, chîm-á, chôa, í-ki̍p pa̍t mi̍h ê thâng-thōa, lâng nā kìⁿ-tio̍h, chiū ài kā i phah sí. M̄-nā lâng ài hō͘ i sí, chiū in ka-tī iā ē sio-kā, tùi án-ni ta̍k-ji̍t ū sí chiâⁿ chē. Sui-bóng án-ni, bô sí iáu oa̍h--ê, koh-khah chē. Che, ūi-tio̍h siáⁿ in-toaⁿ? Ū nn̄g-hāng.
|
胡蠅、蜘蛛、蟳仔、蛇，以及別物ê蟲豕，人若見著，就ài kā伊扑死。M̄-nā人ài hō͘伊死，就in家己也會相咬，tùi án-ni逐日有死誠濟。雖罔án-ni,無死iáu活--ê,koh較濟。Che,為著啥因端？有兩項。 |
|
1.Tùi in ê sek-tī lâi tit-tio̍h pó-hō͘.
|
1.對in ê色緻來得著保護。 |
|
A.Chhin-chhiūⁿ tī hái-soa--ni̍h, ū chi̍t-hō chîm-á, khah-siông chhut-lâi gōa-bīn, bô tiàm tī khang-lāi; i ê khak phú-sek, iā ū iù-iù ê âng-tiám, chhin-chhiūⁿ hái-soa sek, chin oh-tit hun-pia̍t thang lia̍h i.
|
A.親像tī海沙--ni̍h，有一號蟳仔，較常出來外面，無tiàm tī 空內；伊ê殼phú色，也有幼幼ê 紅點，親像海沙色，真oh-tit分別thang掠伊。 |
|
Iū-koh chîm-á tiàm tī hái-piⁿ ê thô͘-môe ni̍h, sek-tī o͘-chhiⁿ, tú-tú chhin-chhiūⁿ thô͘-môe. Chiáu chin ài chia̍h in. Chóng-sī in-ūi in ê sek kap thô͘-môe sio-tâng, chiū khòaⁿ bē chin.
|
又koh蟳仔tiàm tī海邊ê 塗糜--ni̍h，色緻烏青，tú-tú親像塗糜。鳥真ài食in。總是因為in ê色kap塗糜相同，就看bē真。 |
|
B.Ti-tu ū-ê tiàm tī chhiū-nâ-lāi, sek-tī kap ta ê chhiū-hio̍h sio-tâng. I nā hioh tī bāng-ni̍h, kha-chhiú khiû-liû teh, piàn chhin-chhiūⁿ chhiū-hio̍h. Koh ū chi̍t hō ti-tu, ēng ta ê chhiū-hio̍h kap chhiⁿ-thî, hē tī bāng ê kiⁿ-thâu, chiah bi̍h tī hit lāi-bīn; lâng khòaⁿ-tio̍h, bē hun-pia̍t he sī hio̍h, á-sī ti-tu.
|
B.蜘蛛有ê tiàm tī樹林內，色緻kap焦ê樹葉相同。伊若歇tī網--ni̍h，腳手khiû-liû --leh，變親像樹葉。Koh 有一號蜘蛛，用礁ê樹葉kap 青苔，下tī網ê kiⁿ頭，才 bi̍h tī hit 內面；人看著，Bē分別he是葉，抑是蜘蛛。 |
|
C.Í-gōa, ū phang chin sè-chiah, tiàm tī chhiū-ni̍h, sek-tī chhiⁿ-chhiⁿ, chhin-chhiūⁿ sin hoat ê chhiū-hio̍h. Koh ū kâⁿ o͘-sek, chhiah-sek, kim-n̂g-sek, kap in só͘ chhái ê hoe-sim tâng-sek, nā ū tùi te̍k ài lia̍h in, sī oh-tit chhōe.
|
C.以外，有蜂真細隻，tiàm tī樹--ni̍h，色緻青青，親像新發ê樹葉。Koh 有kâⁿ烏色，赤色，金黃色，kap in所採ê花心同色，若有對敵ài掠in,是oh-tit chhōe。 |
|
D.Tē-kiû ê lâm-ke̍k, pak-ke̍k, kui nî thàng-thiⁿ, lóng-lo̍h seh kian-peng, tì-kàu sì-kè lóng pe̍h-pe̍h. Hia ê iá-siù, hîm, chiáu, ah ê sek iā sī pe̍h; lâng beh lia̍h, á-sī beh kā in phah-sí, sī oh-tit. Sai ê sek sī n̂g, kap in tiàm ê soa-sek sio-siāng, só͘-í ē siám-pī tùi-te̍k.
|
D.地球ê南極，北極，歸年thàng天，攏落雪堅冰，致到四界攏白白。Hia ê野獸，熊，鳥，鴨ê色也是白；人beh 掠，抑是beh kā in扑死，是oh-tit。獅ê色是黃，kap in tiàm ê沙色相像，所以會閃避對敵。 |
|
E.Chôa, nā tiàm tī chhiū-nâ, á-sī Thô͘-khang, in ê sek-tī khah tōa-bīn sī chhiⁿ-sek kap chhiah-sek; nā soh tī chhiū-ni̍h, lâng khòaⁿ chò chhiū-ki, sòa bē jīn-tit. Sì-kha chôa, iā sī án-ni, nā un-lun-khûn, á-sī chhun-ti̍t, chiū ē pìⁿ-chiâⁿ kap chhiū-ki, chhiū-hio̍h, á-sī chi̍t-in ê chháu tâng-khoán. Tùi án-ni ē siám-pī tùi-te̍k, lâi pó-hō͘ in ê siⁿ-oa̍h.
|
E.蛇，若tiàm tī樹林，抑是塗空，in ê色緻較大面是青色kap赤色；若soh tī 樹林--ni̍h，人看做樹枝，續bē認tit。四腳蛇，也是án-ni,若un-lun蜷，抑是伸直，就會變成kap樹枝，樹葉，抑是一絪ê草同款。Tùi án-ni 會閃避對敵，來保護in ê生活。 |
|
2.Tùi thian-jiân ê sèng-chit.
|
2.Tùi天然ê性質。 |
|
Ū-ê oa̍h-mi̍h, in ê khak tēng, tùi án-ni tit-tio̍h pó-hō͘. Ū-ê chin liú-lia̍h, ē cho̍h, ē cháu, ē thiàu. Ū-ê kín ná si̍h-nà chi̍t iūⁿ, lâng jip bē tio̍h. Chîm-á, ū nn̄g-ki chhiok-kak, thang chò ba̍k-chiu; in sì-kè sô-lâi sô-khì, ē khòaⁿ kīn-hū ta̍k hāng ê mi̍h.
|
有ê活物，in ê殼tēng,tùi án-ni得著保護。有ê真liú掠，會cho̍h,會走、會跳。有ê 緊若si̍h-nà一樣，人jip bē著。蟳仔，有兩枝觸角，thang做目珠；in四界趖來趖去，會看附近逐項ê物。 |
|
Ti-tu chiū bô án-ni, iáu-kú in ê ba̍k-chiu ē kiù in, ū-ê 6 lúi, ū-ê 8 lúi, ha̍p chiâⁿ chò chi̍t lúi, sì-bīn khòaⁿ lóng ē tio̍h; in-ūi ū lúi khòaⁿ kīn, ū lúi khòaⁿ hn̄g, án-ni ē tit-tio̍h pó-hō͘.
|
蜘蛛就無án-ni,iáu-kú in ê目珠會救in,有ê六蕊，有ê八蕊，合成做一蕊，四面看攏會著；因為有有蕊看近，有蕊看遠，án-ni會得著保護。 |
|
Thâng-thōa ê lūi chin gâu siⁿ-thòaⁿ, bia̍t lóng bē liáu. Ta̍k chiah chîm-á só͘ siⁿ ê nn̄g, pí 50 chiah ke-bó só͘ siⁿ--ê khah chē. Chi̍t chiah ti-tu só͘ siⁿ-chhut ê ti-tu kiáⁿ, sǹg bē tit thang liáu. Chi̍t chiah phang-ông tī phang-tû lāi, ta̍k nî só͘ chhut ê sin phang, pí chi̍t ê tōa-siâⁿ ê peh-sìⁿ iáu khah chē. Koh ū chi̍t khoán ê oan-iuⁿ, i ê siū ê lāi-bīn ū oan-iuⁿ-kiáⁿ, pí tōa châng chhiū ê hio̍h, koh khah chē. Só͘ kóng hiah ê oa̍h-mi̍h, sī khoài tû-bia̍t ê, chóng-sī Siōng-tè hō͘ in gâu siⁿ-thòaⁿ. Sui-bóng ta̍k-ji̍t hō͘ lâng phah-sí chin chē, iáu-kú só͘ chhun--ê, sī chin-chē.
|
蟲豕ê類真gâu生湠，滅攏bē了。逐隻蟳仔所生ê卵，比五十隻雞母所生--ê 較濟。一隻蜘蛛所生出 ê蜘蛛子，算bē tit thang了。一隻蜂王tī蜂櫥內，逐年所出ê新蜂，比一個大城 ê百姓iáu較濟。Koh有一款ê鴛鴦，伊ê siū ê內面有鴛鴦子，比大欉樹ê葉，koh 較濟。所講hiah ê活物，是快除滅--ê,總--是上帝hō͘ in gâu生湠。雖罔逐日hō͘ 人扑死真濟，iáu-kú 所剩--ê,是真濟。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-kong-pò tē 704 kî, 1947 nî 8 ge̍h)
|
(台灣教會公報第704期，1947年8月) |
