Bô kóng bô lâng chai
|
無講，無人知 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Beh kóng sím-mi̍h? Kong-ho̍k Ìn- su-kio̍k ê sū-gia̍p.
|
Beh講甚mi̍h？光復印書局ê事業。 |
|
Chit keng siáⁿ-lâng siat--ê? Goân- pún sī Pa Khek-lé Phok-sū. I ka-tī ē- hiáu khioh-jī, ìn-chheh, chiū bé chiah ê ìn-chheh ê khì-khū, chióng-chióng lâi hē tī Sin-lâu. Chhe chi̍t-lâng miâ Sa-á khì Ē-mn̂g o̍h ìn-chheh; í-āu tit-tio̍h chi̍t-lâng Sng Iāu-hûn lâi ha̍k-si̍p, tùi án-ni khí-kang ìn pò-chóa. Ìn-chheh ê só͘-chāi, hō miâ Chū-tin-tông (聚珍堂). Kàu tī ū chi̍t-chām, kúi-nā ê pò-chóa liân-ha̍p chò chi̍t-ê, chit keng chiah chheng chò Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò-siā. Tī 1941 nî 4 goe̍h, siū Ji̍t-pún lâng kìm-chí, thêng-khan, kàu 1945 nî, 11 goe̍h 2 ji̍t, koh khai-pān, chiū kái- miâ Kong-ho̍k Ìn-su-kio̍k; tùi chia hoat-khan ê pò-chóa, iû-goân miâ Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò.
|
這間啥人設--ê?原本是巴克禮博士。伊家己會曉拾字，印冊，就買chiah ê印冊ê 器具種種來下tī新樓。差一人名 Sa-á去廈門學印冊；以後得著一人孫耀雲來學習，tùi án-ni 起工印報紙。印冊ê 所在號名聚珍堂。到tī有一chām,幾若個報紙聯合做一個，這間才稱做台灣教會公報社。Tī 1941年4月，受日本人禁止，停刊，到1945年，11月2日，koh 開辦，就改名光復印書局；tùi chia發刊ê報紙，猶原名台灣教會公報。 |
|
Hiān-chāi sī sím-mi̍h lâng teh liāu-lí chit keng? Sī Ko Kim-seng, kò-jîn. Kàu-hōe ū lōa-chē chu-pún chō͘-chān i? Bô; Siông-tì Úi-oân-hōe kan-ta kóng, Chiong Kong-pò-siā ìn-chheh ê ke-si kap chhù, chioh bó͘-lâng, lâi hoat-hêng Kong-pò, án-ni nā-tiāⁿ. Tī chia teh chò kang ê jîn-oân ū 6 miâ. Sòng Chúi-khîm, Lîm Pah-bān, Koeh Êng-jîn, Tēⁿ In-hūi, kòe-kè kiam hoàn-bē, Ko Tek-chiong Sian-siⁿ-niû, Chú-pit Ko Kim-seng. Ta̍k-ji̍t êng-gia̍p ê sî-kan sī 8 tiám. Téng-po͘ 8 tiám chiūⁿ-kang, lé-pài-ji̍t hioh-khùn. Kiù-chú-tàn á-sī kòe-nî chiaⁿ-goe̍h iû-goân ū thêng-kang.
|
現在是甚mi̍h人teh 料理這間？是高金聲，個人。教會有偌濟資本助贊--伊？無，常置委員會kan-ta講，將公報社印冊ê ke-si kap厝，借某人，來發行公報，án-ni nā-tiāⁿ。Tī chia teh做工ê人員有6名。宋水琴、林百萬、郭榮仁、鄭恩惠，會計兼販賣，高德彰先生娘；主筆高金聲。逐日營業ê 時間是8點。頂晡8點上工。禮拜日歇睏。救主誕抑是過年正月猶原有停工。 |
|
Lūn goe̍h-kip. Chò chit-khoán sū- gia̍p ê lâng, tī Tâi-lâm chhī, sai-hū múi-goe̍h kang-chîⁿ sī 2400 kho͘, sai-á sī 1400 kho͘. Nā-sī Kong-ho̍k Ìn-su-kio̍k ê sai-hū, hiān-chāi chiah niá 1050; sai-á niá 770 kho͘. Kòe-kè niá 1000 kho͘. Gō͘ lâng só͘ niá--ê, chóng-kiōng 4640 kho͘.
|
論月給。做這款事業ê人，tī台南市，師父每月工錢是2400箍，師仔1400箍。若是光復印書局ê師父，現在才領1050；師仔領770箍。會計領1000箍。五人所領--ê,總共4640箍。 |
|
Niá bô gōa-bīn lâng ê chi̍t-pòaⁿ chîⁿ. Kang-chîⁿ bô koh ke-thiⁿ, tiāⁿ-tio̍h bē ēng-tit. Í-gōa iáu ū chióng-chióng ê cha̍p-hùi. Su-kio̍k só͘ siu--ê, múi-goe̍h pêng-kin ū 5000 kho͘. M̄-sī bô lâng bé chheh, sī bô chheh thang bē. Ài ìn chē-chē tō-lí chheh lâi kong-kip Tâi- oân ê Kàu-hōe, m̄-kú chúi-goân sè-káng, oh chhut chúi, liâm-piⁿ khat, liâm-piⁿ ta.
|
領無外面人ê一半錢。工錢無koh 加添，定著bē 用--tit。以外iáu ū種種ê雜費。書局所收--ê,每月平均有5000箍。M̄是無人買冊，是無冊thang賣。Ài 印濟濟道理冊來供給台灣ê 教會，m̄-kú 水源sè-káng,oh 出水liâm-piⁿ khat、liâm-piⁿ 礁。 |
|
Thâu chi̍t-ē tio̍k-chhiú, sī chi̍t-bān kho͘ chò chu-pún, kàu chit-tia̍p Kong- ho̍k Ìn-su-kio̍k ê châi-sán ū 16 bān. Khòaⁿ sī tōa thàn-chîⁿ, si̍t-chāi sī hi-hàm. Chêng chi̍t-bān, si̍t-si̍t sī chi̍t-bān, taⁿ 16 bān, lím-lím-á chheng-la̍k kho͘. Án-ni lâi pí-kàu góa ê pún-chîⁿ, 100 kho͘ khai chhun 16 kho͘, 25 kho͘ siau-hùi 21 kho͘, iáu sīn 4 kho͘. Chîⁿ ti̍t-ti̍t bô kè, goán chia, chi̍t kho͘ gîn bé bô chi̍t-tiâu iû-chia̍h-kóe. Kong-ho̍k Ìn-su-kio̍k ê gûi-hiám tī ba̍k-chêng lah! Chiah ê lâng ê goe̍h-kip, nā chiàu siong-tong lâi sǹg, ta̍k goe̍h-ji̍t, tio̍h hoat chi̍t-bān gîn hō͘ in chiah tio̍h. Chóng-sī pún-kio̍k só͘ siu, put kiōng só͘ chhut, taⁿ beh siáⁿ pō͘?
|
頭一下著手，是一萬箍做資本，到這tia̍p 光復印書局ê 財產有16萬。看是大趁錢，實在是虛hàm。前一萬實實是一萬，今16萬，lím-lím仔千六箍。Án-ni來比較我ê本錢100箍開chhun 16箍，25箍消費21箍，iáu chhun 4箍。錢直直無價，阮chia，一箍銀買無一條油食粿。光復印書局ê 危險tī目前--lah！Chiah ê人ê 月給，若照相當來算，逐月日，著發一萬銀hō͘ in 才著。總是本局所收，不共所出，今beh 啥步？ |
|
Kàu-hōe Kong-pò ê kè-chîⁿ, chi̍t-nî 30 kho͘, hiah kùi, àn-chóaⁿ chò kang ê lâng niá chió chîⁿ? Kū-nî, lâng bé pò-chóa, chi̍t-nî 3.5 kho͘, ū thàn á-bô, m̄- bián koh kóng, tāi-ke bêng-pe̍k. Kū-nî lâng bé pò 1850 hūn, kin-nî chiah ū 1300 hūn. Chi̍t hūn ê pò-chóa, chóa-chîⁿ tio̍h 2.25, 12 hūn sī 27 kho͘. Lia̍t- ūi kau 30 kho͘, lín siūⁿ, ū thàn 3 kho͘. Kang-chîⁿ bô sǹg, thài ū thang thàn. Chún chò thàn 3 kho͘, chiū 1300 hūn, choân-nî sī thàn 3900 kho͘, beh hoat chò chi̍t goe̍h ê kang-chîⁿ, to bô kàu.
|
教會公報ê價錢，一年30箍，hiah貴，àn-chóaⁿ做工ê人領少錢？舊年，人買報紙，一年3箍半，有趁抑無，m̄免koh講，逐家明白。舊年人買報1850 份，今年才有1300份。一份ê報紙，紙錢著2.25，12 份是27箍。列位交30箍，lín想，有趁3箍。工錢無算，thài有thang趁。準做趁3箍，就1300 份，全年是趁3900箍，beh發做一月ê工錢，都無夠。 |
|
Àn-chóaⁿ teh î-chhî goe̍h-goe̍h ê só͘-hùi?
|
Àn-chóaⁿ teh 維持月月ê所費？ |
|
1.Tùi Kong-ho̍k Ìn-su-kio̍k, bē cha̍p-chheh lâi thiam-pó͘.
|
1.Tùi光復印書局，賣雜冊來添補。 |
|
2.Chiah-ê tâng-tio̍h-bôa ê pêng-iú, kam-goān niá chió-chîⁿ.
|
2.Chiah-ê同著磨ê朋友，甘願領少錢。 |
|
3.Iú-chì-chiá kì-hù. Tī kū-nî 11 goe̍h ê pò-chóa, ū kì pêng-iú choân-nî-tō͘ sàng 4525 kho͘. Kū-nî bóe, Siōng- hái ê hó pêng-iú sàng 8400 kho͘, ū lóng pun hō͘ in chò kòe-nî ê ùi-lô. Hiān-chāi iáu ū pêng-iú hoe-hoe kià-hù. Che ùi-an sī hó, iáu-bōe ū kim-pún-tek ê tī-liâu.
|
3.有志者寄付。Tī 舊年11月ê報紙，有記朋友全年度送4525箍。舊年尾，上海ê好朋友送8400箍，有攏分hō͘ in 做過年ê 慰勞。現在iáu有朋友hoe-hoe寄付。Che 慰安是好，iáu未有根本的ê 治療。 |
|
Hiān-sî khui chit keng, sī kiông-kiông teh chò, chhin-chhiūⁿ sàn-hiong lâng, phòa-saⁿ phòa-khò͘ pó͘-pó͘ leh, lâi jia seng-khu. Beh koh chéng-lí hó-sè, tio̍h káng kúi-nā cha̍p bān. Tàu-tí chit-keng lán khòaⁿ chò sím-mi̍h lō͘-ēng? Kan-lân kàu án-ni, koaiⁿ-koaiⁿ khí--lâi, kiám bô khah chheng-sim? Beh kóng, chit-keng ê lī-ek, ōe-thâu tn̂g, tāi-lio̍k lâi kóng, sī soan-thoân thian-kok ê bûn-hòa, tī thong Tâi-oân, bô su Sîn Ha̍k-hāu, iā bô su lia̍t-ūi kiàn-siat lé-pài-tn̂g. Tùi chia só͘ bē-chhut ê chheh, só͘ hoat-khan ê pò, nā ē hō͘ lâng sim-sîn pêng-an, sim-koaⁿ ǹg Siōng-tè, án-ni goán chiū thàn tōa chîⁿ. Kū-nî 11 goe̍h ê pò-chóa tē 2 bīn, ū chhut Hong-oán Kàu-hōe ê lé-pài-tn̂g, hō͘ hong-thai phah-tó, hia ê hōe-iú bô la̍t thang koh khí. Taⁿ tī Tâi-lâm N̂g Chhun-chhó hiaⁿ, téng ji̍t kià-bù 5000 kho͘ khì chō͘-chān. I kóng, Góa siⁿ-ji̍t m̄-ài chò, chò siⁿ-ji̍t sī hi-hoa. Beh chiong chit-tiâu chîⁿ, hiàn chò kàu-hōe ê lō-ēng. Góa thiaⁿ án-ni, chin hoaⁿ-hí. Pún-kio̍k thàn-chîⁿ chiū-sī che.
|
現時開這間，是強強teh做，親像散hiong人，破衫破褲補補--leh。來遮身軀。Beh koh 整理好勢，著káng幾若十萬。到底這間咱看做甚mi̍h路用？艱難到án-ni，關關--起來，kiám無較清心？Beh 講，這間ê利益，話頭長，大略來講，是宣傳天國ê文化，tī通台灣，無輸神學校，也無輸列位建設禮拜堂。Tùi chia所賣出ê冊，所發刊ê報，若會hō͘人心神平安，心肝向上帝，án-ni阮就趁大錢。舊年11月ê報紙第二面，有出芳苑教會ê禮拜堂，hō͘風颱扑倒，hia ê 會友無力thang koh 起。今tī 台南黃春草兄，頂日寄付5000 箍去助贊。伊講：「我生日m̄-ài做，做生日是虛華。Beh將這條錢獻做教會ê 路用。」我聽án-ni，真歡喜。本局趁錢就是che。 |
|
Chá-sî Lia̍p-sat-lō͘ tâi tī bōng--ni̍h, Iâ-so͘ khiā tī bōng-chêng, kah lâng sóa- khui bōng-chio̍h. Lâng ū sóa, Iâ-so͘ kî-tó liáu, hoah kóng, Lia̍p-sat-lō͘ chhut--lâi. Sí lâng chiū chhut--lâi, chhiú, kha chat-pò͘, bīn pau kin. Chú kā in kóng, Tháu-khui hō͘ i kiâⁿ (Iok-hān 11:44).
|
早時拉撒路埋tī墓--ni̍h，耶穌企tī墓前，kah 人徙開墓石。人有徙，耶穌祈禱了，喝講：「拉撒路出--來，」 死人就出--來。手、腳、紮布，面包巾。主kā in 講：「Tháu開hō͘伊行 。」(約翰11:44) |
|
Iû-thài lâng ê Bo̍k-su, i-ê cha-bó͘-kiáⁿ sí--khì. Iâ-so͘ khan i-ê chhiú kóng, Chá-bó͘-gín-ná, góa bēng-lēng lí khi-- lâi. Cha-bó͘-gín-ná liâm-piⁿ khí-lâi kiâⁿ. Chú hoan-hù tio̍h hō͘ cha-bó͘-gín-ná chia̍h (Má-khó 5:43).
|
猶太人ê 牧師，伊ê查某子死--去。耶穌牽伊ê 手講：「查某囡仔，我命令你起--來。」查某囡仔liâm-piⁿ起來行。主吩咐著hō͘查某囡仔食。(馬可 5：43) |
|
Taⁿ lán chit ê chheh-pâng, khak-si̍t ū sí--khì, 4 nî gōa kang-tiûⁿ hng-hùi. Goán tit-tio̍h Siōng-tè pang-chān, hō͘ i koh oa̍h kàu chit-tia̍p; tú-tio̍h keng-chè khùn-khó͘, chhin-chhiūⁿ téng-bīn hit nn̄g ê lâng khiàm èng-oân. Sím-mi̍h lâng ū thiaⁿ-tio̍h Chú ê siaⁿ kóng: “Tháu-khui hō͘ i kiâⁿ”, koh kóng: “Tio̍h hō͘ cha-bó͘ gín-á chia̍h.” Ū chhiú--ê, tio̍h chhun; ū pn̄g--ê, chhiáⁿ phâng--lâi. Chú teh kiò, tio̍h tháu, tio̍h hō͘ i chia̍h. Kong-ho̍k Ìn-su-kio̍k sī tiōng-iàu ê pò͘-kàu ki-koan. Chhiáⁿ lia̍t-ūi tio̍h lâi kè-sio̍k pān-lí. Í-keng oa̍h, hō͘ i koh sí--khì, kiám bô khó͘-liân-tāi?
|
今咱這個冊房，確實有死--去，四年外工場荒廢。阮得著上帝幫贊，hō͘伊koh 活到這tia̍p；tú 著經濟困苦，親像頂面hit 兩個人欠應援。甚mi̍h人有聽著主ê聲講：「Tháu開hō͘伊行」，koh講：「著hō͘查某囡仔食。」有手--ê，著chhun；有飯--ê，請捧--來。主teh叫，著tháu，著hō͘伊食。光復印書局是重要ê佈教機關。請列位著來繼續辦理。已經活，hō͘ 伊koh死--去，kiám 無可憐代？ |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 700 hō, 1947 nî 4 ge̍h)
|
(台灣教會公報第700號，1947年4月) |
