Kò͘ Ko Chài-chiok Tiúⁿ-ló ê sió-toān
|
故高再爵長老ê小傳 |
| Kong-san Kàu-hōe |
岡山教會 |
|
Tiúⁿ-ló Ko Chài-chiok, Bêng-tī 20 nî 11 goe̍h 15 ji̍t chhut-sì tī Tâi-lâm chhī. Lāu-pē Ko Tióng, sī Tâi-oân Tiúⁿ-ló Kàu-hōe chho͘-tāi ê thoân-tō-su, lāu-bó Chu--sī Eng, ū 5 ê hāu-seⁿ 3 ê cha-bó͘-kiáⁿ. Chiū-sī Ko Kim-seng Bo̍k-su, Ko Tok-hêng Bo̍k-su, Ko Chài-tek Tiúⁿ-ló, kò͘ Ko Chài-chiok Tiúⁿ-ló, Ko Chài-hok Tiúⁿ-ló, kò͘ N̂g Siù-hui Kàu-su-niû Ko--sī A-kim, Gô͘ Chhiu-bî Sian-seⁿ-niû Ko--sī Siù-îⁿ, Lí Péng-bûn Sian-seⁿ-niû kò͘ Ko--sī Siù-lí.
|
長老高再爵，明治20年11月15日出世tī台南市，老父高長，是台灣長老教會初代傳道師，老母朱氏鶯，有5個後生3個查某囝，就是高金聲牧師，高篤行牧師，高再得長老，故高再爵長老，高再福長老，故黃秀菲教師娘高氏阿金，吳秋微先生娘高氏秀圓，李秉文先生娘故高氏秀理。 |
|
Ko Chài-chiok Tiúⁿ-ló chū sè thian-chu chhang-miâ, sin-thé ióng-kiāⁿ, sèng-chêng oa̍t-phoat, gâu ūn-tōng chò soán-chhiú, chiū-tiong cháu sok-le̍k kap Tek-ko-thiàu ū te̍k-tiám. Bêng-tī 37 nî 3 goe̍h, tit-tio̍h iu-siù ê sêng-chek chut-gia̍p Tiúⁿ-ló-kàu Tiong-ha̍k. Hit-sî lāu-pē khó͘-khǹg I ji̍p Sîn-ha̍k, ūi-tio̍h lāu-pē chò thoân-tō ka-kè khùn-lân, chiū chì-goān chò i-seng lâi chū-kip thoân-tō. Bêng-tī 42 nî 3 goe̍h chut-gia̍p Tâi-oân Chóng-tok-hú I-hak2-hāu, sòa lâi Tâi-lâm Pēⁿ-īⁿ hōng-chit chi̍t nî. Keh nî 4 goe̍h chiū lâi Kong-san khai-gia̍p, khui Kiàn-an I-īⁿ. Ko Tiúⁿ-ló tùi hoān-chiá chhin-chhiat, hō͘ lâng hó chhin-kīn, i-su̍t koân, tì-káu miâ-siaⁿ thoân kàu sì-hng. Hoān-chiá hong-phêng kóng,”Nā thiaⁿ-tio̍h Sian-seⁿ ê siaⁿ, pēⁿ chiū hó saⁿ-hun,” tùi án-ni hoān-chiá ta̍k ji̍t káng pah miâ.
|
高再爵長老自細天資聰明，身體勇健，性情活潑，gâu運動做選手，就中走速力佮竹篙跳有特點。明治37年3月，得著優秀ê成績卒業長老教中學。Hit時老父苦勸伊入神學，為著老父做傳道家計困難，就志願做醫生來自給傳道。明治42年3月卒業台灣總督府醫學校，續來台南病院奉職一年。隔年4月就來岡山開業，開建安醫院。高長老對患者親切，hō͘人親近，醫術高，致到名聲傳教四方。患者風評講：「若聽著先生ê聲，病就好三分。」 對án-ni者患逐日講百名。 |
|
Ko Tiúⁿ-ló kàu Kong-san khai-gia̍p ê sî, Kong-san bōe ū kàu-hōe. Tùi Tiúⁿ-ló ê jia̍t-sim thiàⁿ Chú, ū chio Lâm-chú kàu-hōe lâi oān-chō͘. Chiū tī Bêng-tī 43 nî 12 goe̍h, siat-chiâⁿ Kong-san Ki-tok Kàu-hōe. Tāi-chèng 2 nî 6 goe̍h siū kéng chò Tiúⁿ-ló, lâi kè-sio̍k chīn-la̍t tī kàu-hōe. Ū kin-á-ji̍t ê Kong-san kàu-hōe, che sī Chú ê in-tián lâi chiâⁿ, iā thang kóng sī tùi i ê thiàⁿ Chú ti̍t-chiap kàn-chiap ê oān-chō͘, thâu-bóe 20 gōa nî.
|
高長老到岡山開業ê時，岡山未有教會。Tùi長老ê熱心疼主，有招楠梓教會來援助。就tī明治43年12月，設成岡山基督教會。大正2年6月受揀做長老，來繼續盡力tī教會。有今仔日ê岡山教會，這是主ê恩典來成，也thang講是tùi伊ê疼主直接間接ê援助，頭尾20外年。 |
|
Ko Tiúⁿ-ló m̄-nā chīn-la̍t tī Kong-san kàu-hōe, tùi gōa kàu-hōe iā chin chīn-la̍t. Tùi kok kàu-phài i bô hun-piat, chin ū tō͘-liōng, put-lūn sím-mi̍h kàu-phài ê sian-seⁿ kàu i ê ke, i bô sioh kim-chîⁿ, hoân-gêng hō͘-thāi, iā chīn-la̍t kap i ha̍p-tông chò kang. Tùi kok-ka, siā-hōe i sī chi̍t ê kong-lô-chiá. Kán-tan kí kúi hang: tùi Tiúⁿ-ló-kàu Tiong-ha̍k, Lú-ha̍k, Sin-lâu Pēⁿ-īⁿ, Sèng-kiat kàu-hōe, Ji̍t-pún Chhiah-si̍p-jī-siā, Chāi-hiong Kun-jîn-hōe, kî-thaⁿ ê kong-kiōng thoân-thé kià-hù kim-hāng bē chió. Chiau-hô 3 nî 2 goe̍h 21 ji̍t, ū tit-tio̍h Tâi-oân Chóng-tok-hú Siā-hōe sū-gia̍p kong-lô-chiá ê piáu-chiong.
|
高長老m̄但盡力tī岡山教會，對外教會也真盡力。對各教派伊無分別，真有肚量，不論甚物教派ê先生教伊ê家，伊無惜金錢，歡迎候待，也真盡力佮伊合同做工。對國家、社會伊是一個功勞者。簡單舉幾項：對長老教中學、女學、新樓病院、聖潔教會、日本赤十字社、在鄉軍人會，其他ê公共團體寄附金項bē少。昭和3年2月21日日，有得著台灣總督府社會事業功勞者ê表彰。 |
|
Bêng-tī 44 nî 4 goe̍h 21 ji̍t, kap Khó͘ Hān ê tióng-lú Khó͘--sī Bí kiat-hun, chiâⁿ-chò hēng-hok ê ka-têng, thâu-bóe 25 nî kú. Ū 7 ê hāu-seⁿ, 4 ê cha-bó͘-kiáⁿ. Iāu-tong tī 日本齒科醫學專門. Iāu-se tī 東京高等工學校. Iāu-chhong tī 京都同志社中學部. Iāu-seng tī 長老教中學. Iāu-bêng tī Kong-san Sió-ha̍k-hāu. Iāu-jiân, Iāu-bîn iáu sè-hàn. Tì-bí Chiau-hô 10 nî 8 goe̍h 16 ji̍t, kap I-ha̍k-sū Âng Ngá-lia̍t kiat-hun. Chû-bí sī 東京帝國音樂學校 chut-gia̍p, í-keng phèng-tiāⁿ Tâi-pak Lí Chhiau-jiân. Ngá-bí tī 下關梅光女學院. Sèng-bí tī Kong-san Sió-ha̍k-hāu.
|
明治44年4月21日，佮許翰ê長女許氏美結婚，成做幸福ê家庭，頭尾25年久；有7個後生，4個查某子：耀東tī日本齒科醫學專門，耀西tī東京高等工學校，耀蒼tī京都同志社中學部，耀星tī長老教中學，耀明tī岡山小學校，耀然、耀民猶細漢；智美昭和10年8月16日，佮醫學士洪雅烈結婚，慈美是東京帝國音樂學校卒業，已經聘定台北李超然，雅美tī下關梅光女學院，聖美tī岡山小學校。 |
|
Ko Tiúⁿ-ló pêng-sî sī ióng-kiāⁿ, i-gia̍p í-gōa ū chhù-bī chē-chē hāng, kî-tiong chòe chhù-bī sī tha̍k-chheh kap pò͘-tō. Chiau-hô 8 nî 2 goe̍h 11 ji̍t àm, hut-jiân khí bông-tn̂g-iām, ū keng-kòe Tâi-lâm Pēⁿ-īⁿ, Tâi-pak Pēⁿ-īⁿ, Tang-kiaⁿ Sèng Lō͘-ka Pēⁿ-īⁿ, chiân-hō͘ tōa chhiú-su̍t 6 hôe, kúi-nā pái siū i-seng soan-giân bô bāng lah, chóng-sī tit-tio̍h Chú te̍k-pia̍t ê in-tián, kiâⁿ koân-lêng hō͘ i pêng-an koh tò-lâi Kong-san chiàu-kū hêng-i. Lō͘-ka 9:23, Chú kóng, “Ū sìn ê lâng ta̍k hāng lóng ē.”
|
高長老平時是勇健，醫業以外有趣味濟濟項，其中最趣味是讀冊佮佈道。昭和8年2月11日暗，忽然起盲腸炎，有經過台南病院、台北病院、東京聖路加病院，前後大手術6回，幾若擺受醫生宣言無望lah，總是得著主特別恩典，行權能hō͘伊平安koh倒來岡山照舊行醫。路加9:23，主講：「有信ê人逐項攏會。」 |
|
Pún-nî 5 goe̍h 10-17 ji̍t, Kong-san pài-tn̂g ū khui liân-iā pò͘-tō-hōe. Tiúⁿ-ló sui-jiân sin-thé iáu-bōe cha̍p-hun ióng, iáu-kú chin chhut-la̍t tàu káng-ián. Koh 6 goe̍h 2-4 ji̍t tāi-kí pò͘-tō, Ko Tiúⁿ-ló kap Tiúⁿ-ló-niû lóng chhut-se̍k tàu chò-kang, kui êng-kng hō͘ Chú.
|
本年5月10~17日，岡山拜堂有開連夜佈道會，長老雖然身體iáu-bōe十分勇，iáu-kú真真出力鬥講演。Koh 6月2-4日大舉佈道，高長老佮長老娘攏出席鬥做工，歸榮光hō͘主。 |
|
Ko Tiúⁿ-ló ū kám-liām Chú ê in, koat-sim ài ūi Chú kan-chèng, jia̍t-sim ài koh gián-kiù Sèng-keng, chiū tī 6 goe̍h hā-sûn kòe Kó͘-lōng-sū, beh hù Cha-keng-hōe, liáu-āu iā siūⁿ beh khì Lâm-kiaⁿ koh gián-kiù pò͘-tō ê kang. Khó-sioh tī chhut-gōa, thiⁿ-khì joa̍h, oa̍h-tāng lô kòe-thâu, sin-thé chiām jio̍k, chiū tī 8 goe̍h 18 ji̍t kui Tâi. Goán lóng teh ǹg-bāng i tò-lâi, thang koh saⁿ-kap ūi Chú chò kang. Bô-phah-sǹg Chú ê chí-ì chiâⁿ, chiū tī 10 goe̍h 31 ji̍t ngó͘-chiân 11 tiám, soah i sè-kan ê tio̍h-bôa, ji̍p tī Chú éng-oán khoài- lo̍k ê an-hioh, hióng-siū 50 hòe.
|
高長老有感念主ê恩，決心愛為主干證，熱心愛koh研究聖經，就tī 6月下旬過鼓浪嶼，beh赴查經會，了後也想beh去南京koh研究佈道ê工。可惜tī出外，天氣熱，活動勞過頭，身體漸弱，就tī 8月18日歸台。阮lóng teh向望伊倒來，thang koh saⁿ-kap為主做工。無扑算主 ê旨意成，就tī 10月31日午前11點，soah伊世間ê著磨，入tī主永遠快樂ê安息，享受50歲。 |
|
Khó-siong ah! Khó-siong ah! i ê ka-têng sit-lo̍h chi̍t ê pó-pòe ê thâu-lâng; kàu-hōe sit-lo̍h chi̍t ê lêng-kài ê ióng-sū; siā-hōe sit-lo̍h chi̍t ê bêng-i. Ah! Ko Tiúⁿ-ló ah!! Tī chit ê hui-siông-sî, Kong-san Kàu-hōe lâi sit-lo̍h lí, koh ná béng-lâng phah-chi̍h8 i ê keng, ióng-sū sit-lo̍h i ê chìⁿ. Thiaⁿ-tio̍h ê lâng, ta̍k ê to m̄-kam, ū thang an-ùi i ê ûi-cho̍k kap goán--ê, sī lán ê Chú. Tng i beh lîm-chiong ê sî, ū kóng, “Tio̍h khòaⁿ, góa ê sim-koaⁿ chin pêng-an, chin hoaⁿ-hí, góa beh tò-lâi chhōe Thiⁿ-pē, gîm Sèng-si tē 8 siú hō͘ góa thiaⁿ.” Kóng-soah, chiū an-jiân kap Chú saⁿ-kap khì.
|
可傷ah！可傷！伊ê家庭失落一個寶貝ê頭人；教會失落一個靈界ê勇士；社會失落一個名醫。Ah!高長老ah!！Tī chit-ê非常時，岡山教會來失落你，koh ná猛人扑折伊ê弓，勇士失落伊ê箭。聽著 ê人，逐個to m̄甘，有thang安慰伊ê遺族佮阮ê,是咱ê主。 當伊beh臨終ê時，有講：「著看，我ê心肝真平安，真歡喜，我beh倒來chhōe天父，吟聖詩第8首hō͘我聽。」講soah,就安然佮主saⁿ-kap去。 |
|
Keh ji̍t sī 11 goe̍h 1 ji̍t, ngó͘-chêng 9 tiám, tī Ko chài-tek Tiúⁿ-ló ê ke chò kò-pia̍t-sek (hóe-chòng). Tâng 11 ji̍t ngó͘-āu 2 tiám, tī Thài-pêng-kéng lé-pài-tn̂g chò chòng-sek. Hōe-chòng-chiá 1000 gōa lâng, tiàu-sû tiàu-tiān 300 gōa thong, hoe-khoân liân-te̍k chin-chē. Sek-āu, tāi-ke sàng i ê ûi-kut kàu Tâi-lâm ia̍h, 5 tiám gōa kàu Kong-san, 6 tiám tī ka-tī ê ke khui Tui-tō-hōe, Lōe Tâi-jîn 200 gōa miâ chhut-se̍k. Pè-hōe kán kì tām-po̍h tī pò-chóa-chiūⁿ lâi siàu-liām kò͘ Ko Chài-chiok Tiúⁿ-ló, kiû Chú an-ùi i ê ûi-cho̍k, chhōa in tòe i ê kha-pō͘. A-bēng.
|
隔日是11月1日，午前9點，tī高再得長老ê家做告別式(火葬)。同11日午後2點，tī太平境禮拜堂做葬式。會葬者1000外人，弔詞弔奠300外通，花環聯軸真濟。式後，大家送伊ê遺骨到台南驛，5點外到岡山，6點tī家己ê家開追悼會，內台人200外名出席。敝會簡記淡薄tī報紙上來數念故高再爵長老，求主安慰伊ê遺族，chhōa in tòe伊ê腳步。 阿們！ |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 622 hō, 1937 nî 1 goe̍h)
|
(台灣教會公報第622號，1937年1月) |
