Im-ga̍k Sûi-pit
|
音樂隨筆 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Im-ga̍k kap kūn-tāi lâng ê seng-oa̍h, put-chí ū bi̍t-chiap ê koan-hē, sī lán lâng ê ji̍t-siông seng-oa̍h, só͘ bōe thang bô--tit ê chi̍t-hāng. Lán lâng ê hī-khang put-sî ōe thang thiaⁿ-tio̍h sin khoán ê im-ga̍k, tì-kàu su-siúⁿ kám-chêng ke chin hong-hù, ū sin ê koan-liām seⁿ--chhut-lâi.
|
音樂佮近代人ê生活，不止有密接ê關係，是咱人ê日常生活，所bōe thang無tit ê咱人ê耳孔不時會thang聽著新款ê音樂，致到思想感情加真豐富，有新ê觀念生出來。 |
|
Im-ga̍k ōe hō͘ lâng ū sin ê kám-kak, ōe kiong-kip lâng ū koan-liām hong-hù ê chhâi-liāu, che sī sím-mi̍h in-toaⁿ? Chiū-sī hit ê sèng-chit kap lán lâng pún lâi ê sèng-chit ū kiōng-thong ê sèng-chit tī-teh. “Jîn chi chho͘, sèng pún siān.” Lán lâng pún-té ê sèng-chit sī hó, ēng im-ga̍k ê ōe lâi kóng, chiū-sī “súi.” Chin hó thiaⁿ ê im-ga̍k, chiū-sī chin súi ê im-ga̍k. Só͘-í lâng ê sim-koaⁿ nā hó, chiū thiaⁿ-tio̍h hó ê im-ga̍k, ōe siū kám-hòa, piⁿ-chò chin súi ê sim-koaⁿ, kap im-ga̍k tú-tú ōe tiau-hô; si̍t-chāi sī chin bî-biāu ê mi̍h.
|
音樂會hō͘人有新ê感覺，會給人有觀念豐富ê材料，這是甚物因端？就是hit個性質佮咱人本來ê性質有共通ê性質tī--teh。「人之初，性本善。」咱人本底ê性質是好，用音樂ê話來講，就是「súi」。真好聽ê音樂，就是真súi ê音樂。所以人ê心肝若好，就聽著好ê音樂，會受感化，變做真súi ê心肝，佮音樂抵抵會調和；實在是真妙ê物。 |
|
Chin, Siān, Bí, chit 3 hāng nā oân-choân ē tit tiau-hô, chiàu i ê te̍k-sèng lâi hoat-hui, chiū lán lâng ê seng-oa̍h ē hiòng-siōng, ē chheng-khì-siùⁿ. Kho-ha̍k iau-kiû “Chin,” chong-kàu iau-kiû “Siān,” gē-su̍t iau-kiû “Bí.” Chit 3 hāng hō͘ lán lâng ê jîn-seng-koan tit-tio̍h chē-chē ê àm-sī, bô hān ê kàu-hùn, lâi tiāⁿ-tio̍h lán lâng ê seng-oa̍h phiau-chún. Te̍k-pia̍t chit ê “Bí” ê seng-oa̍h kap lán ê ji̍t-siông seng-oa̍h chin ū iân. Him-bō͘ “Bí” sī chin lí-sióng, chóng-sī nā khiàm “Chin” kap “Siān” chiū ū gûi-hiám-sèng tī-teh. Só͘-í lán lâng ê lí-sióng nā tùi chong-kàu, tō-tek lâi seⁿ-chhut, hit ê súi chiū ū kè-ta̍t, chiu ū lī-ek. Lán lâng ê sim-sèng tùi súi lâi tiau-hô, chiū lán ê kám-chêng ke chin chhin-bi̍t, chin sio-lō͘; só͘-í ē hō͘ lâng seⁿ-chhut tông-chêng ê sim. Hō͘ lâng ê sim-koaⁿ kiat-liân ê mi̍h chiū-sī “ài.” Tī ài ê tiong-kan, lán ē thang hoat-kiàn-tio̍h sûn-chin ê “súi.” Chong-kàu im-ga̍k sī chi̍t hāng chin súi ê mi̍h, nā ū him-bō͘ ì-ài ê lâng, i ê sim-koaⁿ ē chiām-chiām pìⁿ hó, kàu ū chhin-chhiūⁿ pún-lâi ê sèng-chit.
|
真、善、美這3項若完全會得調和，照伊ê特性來發揮，就咱人ê生活會向上，會清氣相。科學要求「真」，宗教要求「善」，藝術要求「美」。這3項hō͘咱人ê人生觀得著濟濟ê暗示，無限ê教訓，來定著咱人ê生活標準。特別這個「美」。ê生活佮咱ê日常生活真有緣。欣慕「美」是真理想，總是若欠「真」佮「善」就有危險性 tī--teh。所以咱人ê理想若tūi宗教道德來生出，hit個súi就有價值，就有利益。咱人ê心性tùi súi來調和，就咱ê感情加真親密，真燒lo̍h;所以會hō͘人生出同情ê心。Hō͘人ê心肝結連ê物就是「愛」。Tī愛ê中間，咱ē thang發見著純真ê「súi」。宗教音樂是一項真súi ê物，若有欣慕意愛ê人，伊ê心肝會漸漸變好，到有親像本來ê性質。 |
|
“Siān.” Nā ài im-ga̍k ê lâng, iû-goàn ē ài chong-kàu, in-ūi chit nn̄g hāng sī chin chiap-kīn ê mi̍h, nā sìn chong-kàu ê lâng iû-goân ài im-ga̍k, chit nn̄g hāng éng-oán ū koan-liân tī-teh.
|
「善」。若愛音樂ê人，猶原會愛宗教，因為這兩項是真接近ê物，若信宗教ê人猶原愛音樂，這兩項永遠有關連tī--teh。 |
|
Siōng-tè só͘ chhòng-chō tōa chū-jiân ê sè-kài sī chin súi, kap gē-su̍t chin ū iân-hūn. Im-ga̍k sī chòe tē-it ko-siōng ê gē-su̍t, só͘-í ēng che lâi chàn-bí chō-hòa ê Chú, si̍t-chāi sī chin ha̍p-lí-tek ê sū.
|
上帝所創造大自然ê世界是真súi,佮藝術真有緣份。音樂是最第一高尚ê藝術，所以用che來讚美造化ê主，實在是真合理ê事。 |
|
Gē-su̍t-ka chin ài kap chū-jiân kau-pôe, chū-jiân ê im-ga̍k kha̍p--tio̍h sim-lai ê khîm-sòaⁿ, chiū bōe kìm-tit bô chàn-bí Siōng-tè, kap I só͘ chō ê bān-mi̍h. Lâm-hng ê tó-sū, put-sî ū chin súi ê hong-kéng hian-khui tī ba̍k-chiu-chêng. Chin súi ê tó-sū.
|
藝術家真愛佮自然交陪，自然ê音樂kha̍p--著心內ê琴線，就bōe禁得無讚美上帝，佮伊所造ê萬物。南方ê島嶼不時有真súi ê風景掀開tī目珠前。真súi ê島嶼。： |
|
“Tâi-oân,” ē thang hoat-kiàn-tio̍h im-ga̍k ê pó-khò͘. Sù-kùi long ū im-ga̍k ián-chàu. Tiàm tī to͘-hōe seng-oa̍h ê lâng, nā chi̍t pái khì soaⁿ-kan, chháu-tē-thit-thô, lâi chiap-tio̍h chū-jiân ê hong-kéng, kiám bô ke chin chheng-sóng mah? Soaⁿ--n̍i̍h ê hoe, khong-tiong ê poe-chiáu, khe-chúi ê siaⁿ-im, bô chi̍t-hāng bô teh hóan bêng chō-bu̍t Chú ê ài, bô chi̍t-hāng bô teh o-ló I ê tōa koân-lêng. Chin-chiàⁿ súi bô pí!
|
「台灣」，會thang發見著音樂ê寶庫。四季攏有音樂演奏。Tiàm tī都會生活ê人，若一擺去山間，草地thit-thô,來接著自然ê風景，kiám無加真清爽--mah？山--n̍i̍h ê花空中ê飛鳥，溪水ê聲音，無一項無teh顯明造物主ê愛，無一項無teh o-ló伊ê大權能。真正súi無比！ |
|
Nā chin-si̍t ài im-ga̍k ê lâng, tek-khak iû-goân ē hō͘ im-ga̍k ài--tit. Só͘ kóng, só͘ khoàn, só͘ thiaⁿ ta̍k-hāng sī im-ga̍k, su-siúⁿ, kám-chêng, í-ki̍p tùi jîn-seng ê kiàn-kái lóng ū im-ga̍k ê khì-bī tī-teh. Chin ài gián-kiù im-ga̍k ê lâng, tek-khak sī hō͘ im-ga̍k só͘ kám-hòa. Nā ū chīn-sim khì chhōe, tek-khak ē tú-tio̍h; ū him-bō͘ ì-ài, tek-khak ē tit-tio̍h. Ūi-tio̍h gē-su̍t lâi cheng-chìn, chiah sī hó ê chì-goān. Ko-siōng ê gē-su̍t, tio̍h pun hō͘ pa̍t lâng saⁿ-kap ū hūn, chiah ū ta̍t gián-kiù ê bo̍k-tek. “Hō͘ lâng ê, pí tùi lâng the̍h--ê khah ū hok-khì” (Sù-tô͘ 20:35). Beh pun hō͘ pa̍t lâng, ū-sî tio̍h khiàm ián-chàu-chiá lâi chài-hiān, chiah ē ta̍t bo̍k-tek; só͘-í tit-tio̍h tông-chì ê oān-chō͘ sī chin pit-iàu ê sū. Bô-lūn im-ga̍k-ka, á-sī kàu-hōe ê im-ga̍k thoân-thé, tāi-ke chin saⁿ-hô, ta̍k lâng ê sim-koaⁿ lóng chhin-chhiūⁿ im-ga̍k ē tiau-hô, án-ni chiah ē thang ián-chàu hó thiaⁿ ê im-ga̍k,m̄-nā pún-sin tit-tio̍h lī-ek, sòa ē thang pun hō͘ pa̍t lâng. Saⁿ tông-chêng, oān-chō͘, che sī jîn-seng chi̍t-hāng chin súi ê tāi-chì. “Lán kiâⁿ hó m̄-thang sit-chì, in-ūi nā bô chi̍h8-chām, kàu kî ē siu-sêng” (Ka-lia̍p-thài 6:9). Che sī gián-kiù im-ga̍k ê lâng, só͘ tio̍h phāu ê cheng-sîn.
|
若真實愛音樂 ê人，的確猶原會hō͘音樂愛--得。所講、所看、所聽逐項是音樂，思想，感情，以及對人生ê見解攏有音樂ê氣味tī-- teh。真實研究音樂ê人，的確是hō͘音樂所感化。若有盡心去chhōe,的確會抵著；有欣慕意愛，的確會得著。為著藝術來精進，才是好ê意願。高尚ê藝術，著分hō͘別人相佮有份，才有值研究ê目的。「Hō͘人ê,比tùi人提--ê較有福氣」﹙使徒20:35﹚。Beh分hō͘別人，有時欠演奏者來再現，才會達目的；所以得著同志ê援助是真必要ê事。無論音樂家，抑是教會ê音樂團體，大家真相和，逐人ê心肝攏親像音樂會調和，án-ni才會thang演奏好聽ê音樂，m̄若本身得著利益，續會thang分hō͘別人。相同情，援助，che是人生一項真súi ê事誌。「咱行好m̄ thang失志，因為若無chi̍h8-chām,到期會收成」﹙加拉太6:9﹚。這是研究音樂ê人，所著抱ê精神。 |
|
“Siu-sêng” sī chi̍t hāng ê hoaⁿ-hí, “pun hō͘ lâng” sī koh chi̍t hāng ê hoaⁿ-hí. Lóng-chóng ê hoaⁿ-hí, sī tùi kám-siā, chàn-bí lâi piáu-hiān. Chin ē chong-kàu sìn-gióng ē seⁿ-chhut kám-sia, chàn-bí ê sim. Kám-siā, chàn-bí ê jîn-seng chiah ū tông-pau-ài, siā-hōe hōng sū ê cheng-sîn chhut-hiān. Chong-kàu-bī kap gē-su̍t-bī ê jîn-seng, sī put-chi ū ì-gī, ū kè-ta̍t. Che sī lán lâng ê li-sióng kap hi-bōng, iā-sī jîn-seng ê hēng-hok.
|
「收成」是一項ê歡喜，「分hō͘人」是koh一項ê歡喜。攏總ê歡喜，是tùi感謝，讚美來表現。真ê宗教信仰會生出感謝，讚美ê心。感謝，讚美ê人生才有同胞愛，社會奉事ê精神出現。宗教味佮藝術味ê人生，是不止有意義，有價值。這是咱人ê理想佮希望，也是人生ê幸福。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò Tē 606 Hō, 1935 nî 9 goe̍h)
|
(台灣教會公報第606卷，1935年9月) |
