Á-lí-san Iû-lám-kì
|
阿里山遊覽記 |
| N̂g Jîn-êng |
黃仁英 |
|
Tī 4 goe̍h 2 ji̍t, phí-jîn kap kúi-nā lâng tùi Ka-gī chē 7 tiám 5 hun ê A-lí-san-sòaⁿ ji̍p-khì, ū keng-kòe 18 ê ia̍h-chām chiah kàu ūi. Āu-lâi koh chē chhia ji̍p khì kàu teh chhò-chhiū ê só͘-chāi, sī tī Ho̍h-soaⁿ kap Bîn-goe̍h, í-keng nn̄g tiám-pòaⁿ. Tô͘-tiong ū keng-kòe 69 ê pōng-khang. Soaⁿ-lō͘ ê tn̂g ū 4812 lí 3 hun. Lō͘-tô͘ khi-khu, hóe-chhia kap pêⁿ-iûⁿ ê chhia bô siāng, khah sè-tiuⁿ, iā chhia-thâu ê ki-khì bô siāng ê chin chē. Beh ji̍p-khì chhia-thâu sī chò āu-piah sak,beh chhut-lâi ê sî sī chò chêng, thang tòng chhia hō͘ i kiâⁿ-liáu khah ē sūn-sū. Tô͘-tiong san-lîm chin chē, thâu-chams7? Jia̍t-tài-lîm. Tiong-chām sī Loán-tài-lîm, kàu A-lí-san sī Un-tài-lîm. Chhiū-ba̍k chin chē khoán, ū sam, siông-ngô͘, iā ū o͘ siông-ngô͘ chin súi; ū-ê 10 gōa tn̄g koân, ū-ê sī chin lāu-châng, chē-chē sī chi̍t-nn̄g chheng nî. Kî-tiong ū chi̍t châng chiàu ha̍k-chiá chèng-bêng kóng óa 3000 nî. Êng-lîm-só͘ í-keng the̍h chin chē sam chhut-lâi, hiān-sî chit khoán ê chhâ chin ta̍t chîⁿ, chin súi, khí chhù lâng chin ài ēng, ū-ê phòe khì Lōe-tē chin chē. Chiàu só͘ àn-sǹg chiah ū thang koh the̍h 10 gōa tang nā-tiāⁿ,chóng-sī ū chiām-chiām koh chai sin-ê,m̄-kú chit khoán chhâ teh hoat chin bān,nā tōa kàu chi̍t chiu-ûi ê tōa, tio̍h ài 10 gōa nî kú.
|
Tī 4月初2，鄙人佮幾若人對嘉義坐7點5分ê 阿里山線入去，有經過18個驛站才到位，後來 koh 坐車入去到teh 剉樹ê 所在，是tī 鶴山佮眠月，已經2點半，途中有經過69個pōng 空，山路ê 長有4812哩3分，路途崎嶇，火車佮平洋ê 車無像，較細張，也車頭ê 機器無像ê 真濟，beh 入去車頭是做後壁sak ，beh 出來ê 時是做前，thang 擋車hō͘伊行了較會順序。 途中山林真濟，頭站是熱帶林，中站是暖帶林，到阿里山是溫帶林，樹木真濟款，有杉、siông-ngô͘,也有烏siông-ngô͘真súi ，有ê 10外丈懸，有ê 是真老欉，濟濟是一兩千年，其中有一欉照學者證明講倚3000年；營林所已經提真濟杉出來，現時這款ê 柴真值錢，真súi ，起厝人真愛用，有ê 配去內地真濟，照所按算才有thang koh 提10外冬nā-tiāⁿ，總是有漸漸 koh 栽新ê ，m̄-kú這款柴teh 發真慢，若大到一周圍ê 大，著愛10外年久。 |
|
Kéng-tì chin hó, khì-hāu siāng koân sī 70 tō͘, siāng kē sī 30 tō͘, chi̍t nî ê pêng-kin sī 55 tō͘. Lú-koán iā chin lī-piān. Hiān-sî Thô-hoe, Eng-hoe, It-hio̍h-lân lóng tōa khui. Kàu A-lí-saní-keng ū hái-poat2 7500 chhioh. Goán tī chhe-saⁿ chá-khí 4 tiám gōa ū peh chiūⁿ Chiok-soaⁿ sī 8263 chhioh, iā tùi-bīn ū chē-chē koân-soaⁿ. (Sin-ko-soaⁿ,Tang-soaⁿ, Sai-soaⁿ, Pak-soaⁿ, Chiân-soaⁿ, Lâm-soaⁿ) lóng sī bān chhioh í-siōng ê koân-soaⁿ. Kî-tiong Sin-ko-soaⁿsiāng koân ū 1,3635 chhioh.
|
景緻真好，氣候上懸是70度，上低是30度，一年ê 平均是55度；旅館也真利便，現時桃花、櫻花、一葉蘭攏大開，到阿里山已經有海拔7500呎，阮tī 初三早起4點外，有爬上祝山是8263呎，也對面有濟濟懸山（新高山、東山、西山、北山、前山、南山）攏是萬呎以上ê 懸山，其中新高山上懸有13,635呎。 |
|
Ji̍t-thâu beh chhut ê sî kéng-tì chiâⁿ hó lóng khòaⁿ chin bêng, koh bīn-chêng ê sió-soaⁿ lóng ū chhiū-nâ, iā chhiū-nâ ê ē-bīn ū pe̍h-hûn chin súi, hō-chòe hûn-hái, chit-ê kéng-tì sī cha̍p-hun ê bí-lē. Lâng nā ài peh Sin-ko-soaⁿ tùi chia khì sī khah kīn, chiah iáu chhit lí gōa lō͘, chóng-sī óng-ho̍k iû-goân tio̍h saⁿ-ji̍t. Tī A-lí-san ê hū-kīn ū nn̄g-siā ê chhiⁿ-hoan, chi̍t-siā kiò-chòe Ta̍t-pang-siā, chi̍t-siā sī La̍h-la̍h-chi̍h, lóng sī chin tōa-siā, lóng bē thâi-lâng chin un-sûn. Lâng nā kàu hia khòaⁿ-tio̍h chit-ê chū-jiân-kài ê bí-lē, lí ún-tàng hō͘ lâng ke-thiⁿ kèng-ùi Siōng-tè ê tōa-koân-lêng, lâng khòaⁿ-tio̍h sè-kan ê tōa-kiàn-tio̍k, chiū o-ló chin súi chin gâu, chóng-sī nā ji̍p-khì kàu tī Chiok-san téng khòaⁿ-tio̍h bīn-chêng só͘ khòaⁿ-tio̍h ê chū-jiân-kài, chiū chai siōng-chú ê koân-lêng pí lâng kúi chheng-bān pōe.
|
日頭beh 出ê 時景緻誠好攏看真明， koh 面前ê 小山攏有樹木，也樹木ê 下面有白雲真súi ，號做雲海，這個景緻是十分ê 美麗。人若愛爬新高山對chia去是較近，才猶7哩外路，總是往復猶原著3日。Tī 阿里山ê 附近有兩社ê 生番，一社叫做達邦社，一社是La̍h-la̍h-chi̍h，攏是真大社，攏bē thâi 人，真溫馴。人若到hia看著這個自然界ê 美麗，你穩當hō͘人加添敬畏上帝ê 大權能，人看著世間ê 大建築，就呵咾真súi 真gâu，總是若入去到tī 祝山頂看著面前所看著ê 自然界，就知上主ê 權能比人幾千萬倍。 |
|
Chóng-sī lâng nā khì A-lí-san khòaⁿchhò chhiū, tio̍h sòa khòaⁿ Ka-gī Êng-lîm-só͘ ê chok-gia̍p chiah khah chiâu-pī.
|
總是人若去阿里山看剉樹，著續看嘉義營林所ê 作業才較齊備。 |
|
(Tâi-oân-kàu-hōe-pò tē 543 hō, 1930 nî 6 goe̍h)
|
(台灣教會報第543號，1930年6月) |
