Kî-kî koài-koài
|
奇奇怪怪 |
| Tân Khêng-ku |
陳瓊琚 |
|
I.Kūn-lâi tī Tâi-pak-chiu Chhit- chhiⁿ-kūn, Sū-lîm-chng ê Chi-san-giâm hū-kūn ê só͘-chāi, tāi-ke hong-siaⁿ pòng- iáⁿ kóng ū chhut Sian-chúi, só͘-í bô-lūn sím-mi̍h pīⁿ, nā lim hit ê chúi kap sóe chiū ōe hó, tì-kàu bô-lun hn̄g, á-sī kūn ê lâng; bô-lūn sī ta-po͘, hū-jîn, lāu-lâng kap gín-ná, tāi-ke oe-oe khoeh-khoeh, ta̍k-ji̍t kàu tī Sū-lîm ê chhia-thâu teh chiūⁿ-lo̍h ê lâng bōe sǹg-tit.
|
1、近來tī 台北州七星郡，士林庄ê 芝山巖附近ê 所在，逐家風聲謗影講有出仙水，所以無論甚物病，若lim hit 個水佮洗就會好，致到無論遠，抑是近ê 人；無論是查甫、婦人、老人佮囡仔，逐家oe-oe-khoeh-khoeh，逐日到tī 士林ê 車頭teh 上落ê 人bōe 算得。 |
|
Taⁿ in sī beh chhòng sím-mi̍h ? Thiaⁿ- kìⁿ kóng sī beh khì iúⁿ Sian-chui. Góa tī-chia ài chiong chèng-lâng só͘ teh hong- siaⁿ pòng-iáⁿ hit ê Sian-chúi, chiàu 29 hō ê Tâi-oân Ji̍t-ji̍t Sin-bûn só͘ chhut ê kì-sū lâi siá, pò lán khòaⁿ Pò ê hiaⁿ-chí chai-iáⁿ, sòa ǹg-bāng nā koh ū lâng teh thoân Sian-chiú, chiū thang pò in chai.
|
今in 是beh 創甚物？聽見講是beh 去iúⁿ仙水。我tī chia ài 將眾人所teh 風聲謗影hit 個仙水，照29號ê 台灣日日新聞所出--ê 記事來寫，報咱看報ê 兄姊知影，續向望若koh 有 人teh 傳仙水，就thang 報in 知。 |
|
In-ūi Sū-lîm Chi-san-giâm hū-kūn khah-siông lóng khiàm chúi, tāi-ke chin kan-khó͘. Chhàu-tú-khám chi̍t ê cha-bó͘- gín-ná tī Chi-san-giâm Hūi-chè-kiong hū-kūn, ū hoat-kiàn-tio̍h chi̍t khang bô-bī bô-chhàu ê he-to̍k-chúi ê chúi- goân, ia̍h tú-tio̍h lán ê lâng chin ho͘N3-kî- sim. Tùi án-ni tāi-ke hong-siaⁿ pòng-iáⁿ thoân kóng tī Hūi-chè-kiong (biō) ū chhut Sian-chúi. Āu-lâi ná thoân ná hô͘-tô͘, sòa kóng bô-lūn sím-mi̍h pīⁿ nā lim hit ê chúi lóng ōe hó, só͘-í tùi ta̍k só͘-chāi lâi chham-pài ê lâm-lú ta̍k-ji̍t ū kúi-nā chheng ê.
|
因為士林芝山巖附近較常攏欠水，逐家真艱苦。Chhàu抵khám 1個查某囡仔tī 芝山巖惠濟宮附近，有發見著一空無味無臭ê he-to̍k水ê 水源，亦抵著咱ê 人真好奇心。Tùi án-ni 逐家風聲謗影傳講tī 惠濟宮（廟）有出仙水。後--來那傳那糊塗，續講無論甚物病若lim hit 個水攏會好，所以tùi 逐所在來參拜ê男女逐日有幾若千個。 |
|
Taⁿ in-ūi tī-hia chhut-ji̍p ê lâng múi- ji̍t ū hiah-n̍i̍h chōe, só͘-í Chèng-hú tong- kio̍k āu-lâi ū iúⁿ-lâi hō͘ ōe-seng chhì-giām- só͘ kiám-cha. Chi̍t-ē khòaⁿ chiah chai m̄- nā bōe-ōe i-hó pīⁿ, si̍t-chāi choân-jiân bô ha̍h chòe lim ê chúi. Taⁿ chhin-chhiūⁿ ūi-tio̍h chit khoán bô-iáⁿ bô-chiah ê tāi- chì, lâi liáu-chîⁿ kap liáu chi̍t khek chhian-kim ê sî-kan bōe sǹg-tit. Che sī chèng-bêng Tâi-oân lâng bô khai-hòa ê só͘-chāi kap bê-sìn. Nā beh la̍p tē-cho͘- sè á-sī sím-mi̍h sè-kim, á-sī chû-siān sū- gia̍p, khah-chōe lóng bô tì-ì. Nā-sī chhin- chhiūⁿ ēng chit khoán bô lī-ek koh bô lō͘-ēng ê chîⁿ, tian-tò tāi-ke saⁿ-oe saⁿ- khoeh, saⁿ-chiⁿ chòe tāi-seng, si̍t-chāi chin-chin sī kî-koài ê sū.
|
今因為tī hia 出入ê 人每日有 hiah-n̍i̍h濟，所以政府當局後--來有iúⁿ來hō͘ 衛生試驗所檢查。一下看才知m̄ 若bōe 會醫好病，實在全然無合做lim ê 水。今親像為著這款無影無跡ê 事誌，來了錢佮了1刻千金ê 時間bōe 算得。Che是證明台灣人無開化ê 所在佮迷信。若beh 納地租稅抑是甚物稅金，抑是慈善事業，較濟攏無致意。若是親像用這款無利益koh 無路用ê 錢，顛倒逐家相oe 相khoeh ，相爭做第先，實在真真是奇怪ê 事。 |
|
II. Tī 6 ge̍h 26 hō, Gín-ná Sin-bûn chóa-siōng ū chhut chi̍t ūi chin ho͘N3-ha̍k ê lāu lú-ha̍k-seng, miâ kiò-chòe 'Hiraiwa shima-ko,'nî-hè sī sì-cha̍p. I ū khì ji̍p tī Tang-kiaⁿ-chhī Pún-hiong ê Si̍t-gia̍p Lú- ha̍k-hāu ê it-liân. Chiàu lán só͘ chai, chit khoán ha̍k-hāu khah-siông sī cha̍p- saⁿ, sì hè ê lú-chú teh tha̍k. Lūn i ji̍p ha̍k-hāu ê tōng-ki sī ūi-tio̍h tī kúi-nā nî chêng i ê tiōng-hu kè-sin, ia̍h i chin ài chhiâⁿ-tî i chi̍t ê ko͘-to̍k ê ta-po͘-kiáⁿ chiâⁿ-chòe ū lō͘-ēng ê jîn-bu̍t, só͘-í thàn i iáu sòe-hàn ia̍h pún-sin ài seng khì gián-kiù, āu-lâi chiah ōe-hiáu thang kà- sī kiáⁿ-jî. Phah-sǹg khòaⁿ Pò ê hiaⁿ-chí khah-chōe tek-khak lia̍h-chòe chin kî- koài ê sū. Si̍t-chāi ū-iáⁿ kî-koài, in-ūi lán Pún-tó-lâng khah-siông nā kè-ang laiú- āu, chiū lūn gián-kiù ê sim-koaⁿ lóng bô-- khì lah, hô-hòng nî-kí í-keng chia̍h kàu sì-cha̍p mah ? Chóng-sī kî-si̍t lūn chit ê lú-sū ê ho͘N3-ha̍k put-chí ū thang hō͘ lán Tâi-oân siàu-liân ê chí-bē chòe bô͘- hoān ê só͘-chāi.
|
2、Tī 6 月26號，囡仔新聞紙上有出1位真好學ê 老女學生，名叫做「Hiraiwa shima-ko,」年歲是40。伊有去入tī 東京市本鄉ê 實業女學校ê 一年。照咱所知，這款學校較常是13、4歲ê 女子teh 讀。論伊入學校ê 動機是為著tī 幾若年前伊ê 丈夫過身，亦伊真ài chhiâⁿ-tî 伊1個孤獨ê查甫子成做有路用ê人物，所以趁伊iáu 細漢ia̍h本身ài 先去研究，後--來才會曉thang 教示子兒。扑算看報ê兄姊較濟的確掠做真奇怪ê 事。實在有影奇怪，因為咱本島人較常若嫁翁了後，就論研究ê 心肝攏無--去lah，何況年紀已經食到40-- mah？總--是其實論這個女士ê 好學不止有thang hō͘ 咱台灣少年ê 姊妹做模範ê 所在。 |
|
III. Chêng tī Bí-kok chi̍t ê só͘-chāi ū chi̍t ê lú-sú kap chi̍t ê sin-sū kiat-hun. Hit ê sin-niû kiò-chòe Jōe-se-pin Lú-sú. I seng-khu ê tāng chiū-sī gō͘-pah gō͘- cha̍p-gō͘ pōng; nā sǹg chòe lán chit pêng ê tāng tú sī sì-pah kun iáu khah-ke. Nā- sī i ê tiōng-hu ê thé-keh tú-chiah ū i pún-sin saⁿ-hūn ê chi̍t-hūn tāng nā-tiāⁿ.
|
3、 前tī 美國1個所在有1個女士佮1個紳士結婚。Hit 個新娘叫做Jōe-se-pin女士。伊身軀ê 重就是555磅；若算做咱這爿ê 重抵是400斤iáu 較加。若是伊ê 丈夫ê 體格抵才有伊本身3 分ê 1分重nā-tiāⁿ。 |
|
IV. Kó͘-chá tī Hi-lī-nî kok ū chi̍t ê chin chhut-miâ ê gâu-lâng. I ê miâ kiò- chòe Diogenes (Thê-ò-ki-nî-su). Tng- sî chèng-lâng tùi sì-hng lâi chiū-kūn i, ài beh thiaⁿ i ê kà-sī. Ū chi̍t-ji̍t tú sī tiong-tàu-sî Diogenes kia̍h chi̍t pha teng tùi koe-lō͘-n̍i̍h khì, sì-kòe khòaⁿ ná chhin- chhiūⁿ teh chhē-mi̍h chi̍t-iūⁿ. Ū lâng mn̄g i, kóng, "Cháiⁿ-iūⁿ tī chit ê ji̍t chiah-n̍i̍h iām ê sî lí teh kia̍h-teng mah ?" I ìn in, kóng, "Góa sī teh chhē chèng- ti̍t ê lâng.
|
4、古早tī Hi-lī-nî國有1個真出名ê gâu 人。伊ê 名叫做Diogenes(Thê-ò-ki-nî-su)。當時眾人tùi 四方來就近伊，ài beh 聽伊ê 教示。有1日抵是中晝時Diogenes舉1葩燈tùi 街路--n̍i̍h去，四界看那親像teh chhē 物1樣。有人問伊，講：「怎樣tī 這個日chiah-n̍i̍h炎ê 時你teh 舉燈mah?」伊應in，講：「我是teh chhē 正直ê 人。」 |
|
Tú chi̍t pài A-le̍k-san-tāi ông khì Ko- lîm-to ê sî, chèng-lâng lóng chhut-lâi ngiâ-chi̍h i, to̍k-to̍k Diogenes lóng bô khòaⁿ-kìⁿ; chóng-sī A-le̍k-san-tāi choan- choan sī ài beh thiaⁿ i ê ì-kiàn, só͘-í i m̄ lâi kìⁿ ông, ông chiū tiâu-tî khì chhē i. Ông khòaⁿ-kìⁿ i tó tī lō͘-piⁿ ê thô͘-kha óa tī chi̍t-kha tháng, ná gín-ná chin hoaⁿ-hí ji̍t-kng kap sio-khì, tiàm tī-hia iông-iông tek-ì. Taⁿ i khòaⁿ-tio̍h ông kap chōe-chōe peh-sìⁿ ûi kàu o͘-khâm- khâm, chiū beh-khí-lâi chē-teh, sòa kim- kim khòaⁿ ông ê bīn. A-le̍k-san-tāi chin thiàⁿ i, ia̍h kā i kóng, " Diogenes, góa ū thiaⁿ-tio̍h lí ê tì-hūi chin kú lah ! chit-tia̍p m̄-chai lí ū ài góa pang-chān lí sím-mi̍h, bô ? "I ìn, kóng, "Ū; góa ài lí tām-po̍h khiā khah-thè, chiah bián cha̍h-tio̍h góa ê ji̍t-kng." A-le̍k-san-tāi chin kî-koài i ê ìn-tap, chóng-sī lóng bô siū-khì, tian-tò jú-hoat o-ló chit ê kî- koài lâng. Tī i khiâ-bé beh tńg-khì ê sî kā i ê bú-koaⁿ kóng, "Siat-sú góa nā m̄- sī A-le̍k-san-tāi, góa tek-khak ài chòe chhin-chhiuⁿ Diogenes hit khoán ê lâng."
|
抵1擺亞歷山大王去哥林多ê 時，眾人攏出來迎接伊，獨獨Diogenes攏無看見；總--是亞歷山大專專是ài beh 聽伊ê 意見，所以伊m̄ 來見王，王就刁持去chhē 伊。王看見伊倒tī 路邊ê 塗腳倚tī 1腳桶，那囡仔真歡喜日光佮燒氣，tiàm tī hia 洋洋得意。今伊看著王佮濟濟百姓圍到烏khâm-khâm,就peh 起來坐teh ，煞金金看王ê 面。亞歷山大真疼伊，亦kā 伊講：「Diogenes，我有聽著你ê 智慧真久lah！chit-tia̍p m̄ 知你有ài 我幫贊你甚物，無？」伊應，講：「有；我ài 你淡薄企較退，才免cha̍h 著我ê 日光。」亞歷山大真奇怪伊ê 應答，總--是攏無受氣，顛倒愈發o-ló 這個奇怪人。Tī 伊騎馬beh 轉--去ê 時kā 伊ê 武官講：「設使我若m̄ 是亞歷山大，我的確ài 做親像Diogenes hit 款ê 人。」 |
|
V. Chit-ê iû-goân sī Hi-lī-nî ê tia̍t- ha̍k-chiá, miâ kiò-chòe Só͘-kek-lia̍p-tí (Socrates). I chi̍t pái tī joa̍h-thiⁿ ū khí chi̍t keng chhù, chóng-sī chin sòe-keng, só͘-í chhù-piⁿ ê lâng chin kî-koài. Tāi-ke teh siūⁿ kong, Cháiⁿ-iūⁿ i tiàm hit keng ōe boán-chiok ? chiū mn̄g i, kóng, "Sím- mi̍h lí-iû, chhin-chhiūⁿ lí chit khoán ê chhut-miâ lâng lâi khí kàu chit-keng ná chiáu-tû ê chhù ? Sī lí beh tiàm mah ?" Só͘-kek-lia̍p-tí ìn in, kóng, "Si̍t-chāi ū lí-iû. Sui-bóng chit keng chhù chiah-n̍i̍h sòe-keng, iáu-kú góa nā ū chin-si̍t ê pêng-iú thang tóe kàu chit keng chhù tīⁿ, chiū tōa boán-chiok."
|
5、這個猶原是Hi-lī-nî ê 哲學者，名叫做蘇格粒底（Socrates）。伊一擺tī 熱天有起一間厝，總--是真細間，所以厝邊ê 人真奇怪。逐家teh 想講，怎樣伊tiàm hit 間會滿足？就問伊，講：「甚物理由，親像你這款ê 出名人來起到這間那鳥櫥ê 厝？是你beh tiàm mah？」蘇格粒底應in，講：「實在有理由。雖罔這間厝chiah-n̍i̍h細間，iáu-kú我若有真實ê 朋友thang tóe 到這間厝tīⁿ，就大滿足。」 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-pò tē 512 koàn, 1927 nî 11 ge̍h)
|
(台灣教會報第512卷，1927年11月) |
