首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有65個段落,224個語句,2929個語詞,4526個音節
Chhut-sí-sòaⁿ_05 出死線_05
Tēⁿ Khe-phoàn 鄭溪泮
14 Thiàu kòe liân 14跳過年
Sûn-chèng Sian-siⁿ 1-nî kàu-jīm chiū tńg-khì, hit-sî Sió-o̍h iā-soah. Chin-seng siūⁿ-beh khó Tiong-o̍h. Hit-sî Tioh-o̍h, chí-ū Tâi-lâm Sin-lâu hit-keng. 純正先生一年到任就轉--去,hit時小學也煞。真聲想beh考中學。Hit時中學,只有台南新樓hit間。
Chin-seng siūⁿ-beh khì, nā-sī kiaⁿ-liáu khó bē-tio̍h. Chit mê-hng tú-tio̍h 5-nî-chêng ê sin phòa-pit-á Sian-siⁿ tńg-lâi, Chin-seng chiū tùi lāu-bó thó tām-po̍h chîⁿ, khì tiàm-á bé kóa piáⁿ-á,bé kóa tê-sim, bé 1-pau tiâu-ji̍t hun-ki, pī-pān beh chhiáⁿ sian-siⁿ lâi kà chi̍t-pái. Lāu-bó khòaⁿ-kìⁿ Chin-seng hiah lêng-lāi chin hoaⁿ-hí, liâm-piⁿ the̍h-chîⁿ hō͘ i khì pī-pān. 真聲想 beh去,但是驚了考bē著。一暝昏扺著5年前 ê新破筆仔先生轉--來,真聲就tùi老母討淡薄錢,去店仔買寡餅仔,買寡茶心,買一包朝日薰支,備辦beh請先生來教--一擺。老母看見真聲hiah伶俐真歡喜,liâm-piⁿ提錢hō͘伊去備辦。
Sian-siⁿ thiaⁿ-kìⁿ Chin-seng ê tì-ì, koh ū siàu-liām tio̍h 5-nî-cheng ê in-su, chiū chin hoaⁿ-hi, liam-piⁿ lâi, ta̍k-hāng koh kà chî-piàn, i̍t-i̍t kā i soat-bêng; nā-sī Chin-seng chū-sìn sī chha-put-to. 先生聽見真聲ê致意,koh有數念著5年前ê恩師,就真歡喜,liâm-piⁿ來,逐項koh教--一遍,一一kā伊說明;但是真聲自信是差不多。
Sian-siⁿ iā kā Chì-khîn kóng, Án-ne khì khó, m-bián hoán-ló. Lāu-bó chin hoaⁿ-hí, kā sian-siⁿ seh ló͘-la̍t, i saⁿ-sî chiū tńg-khì. 先生也kā至勤講:「Án-ne去考,m̄免煩惱。」老母真歡喜,kā先生說勞力,伊相辭就轉--去。
Hit-nî sī 1909 nî A-hiaⁿ Chheng-liû, chiū kā Chin-seng taⁿ mi-phōe, chhōa i khì khó Tiong-o̍h; lāu-bó kā-lâng chhoah 20 kho͘ hō͘ i khì. Hit年是1909年,阿兄清流就kā真聲擔棉被,chhōa伊去考中學;老母kā人chhoah 20箍hō͘伊--去。
Kàu-ūi khòaⁿ-tio̍h ha̍k-hāu chiah tōa-keng, péng-iú chiah-ni̍h chē, sin-ê ha̍k-seng kúi-nā cha̍p, khòaⁿ-tio̍h chheⁿ-hūn chheⁿ-hūn. Chit-nî sī Eng-kok-lâng Né-luh sàng chò hāu-tiúⁿ. 到位看著學校chiah大間,朋友chiah-ni̍h濟,新ê學生幾若十,看著生分生分。這年是英國人Nelson(Pà-luh seng8)做校長。
Hit ē-po͘ sin kū ê ha̍k-seng hòa-kòa-kiò, tī o̍h-tiâⁿ teh that-kiû; nā-sī Chin-seng kiaⁿ-liáu khó bē-tiàu, chin hoân-ló, chiū-tī pâng-keng teh kî-tó. Hiaⁿ-ko Chheng-liû chò i tńg-khì, Chin-seng teh-siūⁿ, siat-sú nā khó bô-tio̍h, góa m̄-tio̍h chhin-chhiūⁿ piàn-sūi ê lâng, ka-tī giâ pho͘-kài khì kiâⁿ. Ná siūⁿ ná iu-būn. Hit下晡新舊ê學生hòa-kòa叫,tī學埕teh踢球;但是真聲驚了考bē-tiâu,真煩惱,就tī房間teh祈禱。兄哥清流做伊轉--去。真聲teh想:設使若考無著,我m̄著親像半遂ê人,家己舉pho͘-kài去行?那想那憂悶。
Hit-sî khòaⁿ-kìⁿ chi̍t-ê thâu-pan ê ha̍k-seng (siāng-koan liân, bō-chò thâu-pan) miâ-kiò Chhó-bo̍k hiaⁿ, Sian-siⁿ kiò i khì pang-chān chhau khó-toaⁿ. Í-keng chhut-lâi, hiah-ê saⁿ-bat ê pêng-iú chiū khì thàm-thiaⁿ, khòaⁿ só͘ beh khó sī kúi-mn̄g, sī sáⁿ-hòe? Chhó-bo̍k hiaⁿ m̄-ài kóng, hiah-ê bô kiàn-siàu ê tông-seng ti̍t-ti̍t pek, i chiah ko͘-put-chiong kā in kóng tām-po̍h. Chin-seng teh-siūⁿ, kiaⁿ-liáu sī khó pa̍t-mi̍h; nā kah-sī khó sam-jū-keng, ka-kiám sêng-pun, tha̍k pe̍h-ōe Seng-keng, che-sī iông-īⁿ ê sū. Góa lêng-khó͘ lâi bô-tiâu, tek-khak m̄-goān chò chha̍t lâi kip-tē. Hit時看見1個頭班ê學生(上懸年,號做頭班)名叫草木兄,先生叫伊去幫贊抄考單。已經出--來,hiah-ê 相bat ê朋友就去探聽,看所beh考是幾問,是啥貨?草木兄m̄愛講。Hiah-ê無見笑ê同生直直逼,伊才姑不chiong kā in講--淡薄。真聲teh想:驚了是考別物;若kah是考三字經,加減乘分,讀白話聖經,che是容易ê事。我寧可來無tiâu,的確m̄願做賊來及第。
Keh-jit būn-tê chhut, Chin-seng liâm-piⁿ siá-liáu, chò-thâu khì kau. Phah-sǹg pa̍t-ê ha̍k-seng hiah tōa-hàn, ún-tàng iáu khah khiàng, hit-mê iû-goân chin hoân-ló, kiaⁿ-liáu lo̍k-tē. Bô-phah-sǹg keh-ji̍t hoat-piáu, Chin-seng m̄-nā kip-tē, iū-koh thiàu-kòe it-liân, hoaⁿ-hí kàu bē-kò͘-tit. Chiū sûi-sî siá-phoe tńg-khì pò lāu-bó chai. Lāu-bó khòaⁿ-tio̍h phoe, chin hoaⁿ-hí. 隔日問題出,真聲liâm-piⁿ寫了,做頭去交。扑算別個學生hiah大漢,穩當iau較khiàng。Hit暝猶原煩惱,驚了落第。無扑算隔日發表,真聲m̄若及第,又koh跳過一年,歡喜到bē顧--tit。就隨時寫批轉去報老母知。老母看著批,真歡喜。
Chin-seng sim-būn lāu-bó, thâu chi̍t lé-pài, thàu-chá sî nā siūⁿ-tio̍h, chiū cháu-khì chhù-āu lâu ba̍k-sái. 真聲心悶老母。頭一禮拜,透早時若想--著,就走去厝後流目屎。
Ha̍k-kì hun-chòe téng pòaⁿ-tang kap ē pòaⁿ-tang, Chin-seng chiū kau pòaⁿ-tang ê ha̍k-hùi koh bé só͘ tio̍h-ēng ê mi̍h, iáu chhun chi̍t kho͘ 3 kak beh chò lîm-sî ê lō͘-ēng. Put-hēng hit-mê hō͘-lâng thau-the̍h khì, Chin-seng hoân-ló kàu-ke̍k. Siūⁿ-tio̍h chá-nî phah-m̄-kìⁿ 1-kak-gîn lāu-bó chin hoân-ló, hô-hòng kho͘-saⁿ I nā chai-iáⁿ ún-tàng 13-pōe ê chhi-chhám. Á! Chha̍t-ah, lí siáⁿ-sū hāi góa kàu án-ni! Pài-6 chiū tńg-khì kā lāu-bó hōe m̄-tio̍h, bô-phah-sǹg lāu-bó kóng, Lí m̄-bián kiaⁿ, góa beh koh hō͘ lí. 學期分做頂半冬 kap 下半冬,真聲就交半冬ê學費koh買所著用ê物,iau偆一箍三角beh做臨時ê路用。不幸hit暝hō͘人偷提--去,真聲煩惱到極。想著早年扑m̄見一角銀老母真煩惱,何況箍3!伊若知影穩當13倍ê淒慘。Á!賊--ah,你啥事害我到án-ni?拜6就轉去kā老母會m̄著,無扑算老母講:「你m̄免驚,我beh koh hō͘你。」
15 Phōe-lāi ê Koài-mi̍h 15被內 ê 怪物
Chhì-giām ê sì í-keng kàu, Chin-seng pa̍t-khò é hun-siaⁿ chin koân; to̍k-to̍k Ji̍t-pún-ōe, tiám-sò͘ chin-chió. In-ūi tī Sió-o̍h ê sî, sian-siⁿ bô sím-mi̍h kà, kàu ji̍p Tiong-o̍h chiah têng-thâu tha̍k a i u e o. Khó-toaⁿ pun-liáu, Chin-seng khòaⁿ-kìⁿ chí-ū 30 hun, chiū khì pāng-keng, ba̍k-sái ná lo̍h-hō͘, li̍p-chì tek-khak m̄-su pa̍t-lâng. Siūⁿ-tio̍h Sèng-chheh ū kóng, Ū-lâng tì-sek bô-kàu, tio̍h kiû Siōng-tè, Siōng-tè gâu hō͘ lâng. Chiū kūi-teh kî-tó, kiû I pang-chān. Kî-tó soah chiū koat-ì bián-kióng, kì-tit sù-su ū kóng, Pa̍t-lâng nā tha̍k 1 pái chiū ē-hiáu-tit, góa beh tha̍k 10-pái; pa̍t-lâng nā 10-pái, góa beh tha̍k 100-pái. 試驗ê時已經到,真聲別科ê分聲真懸;獨獨日本話,點數真少。因為tī小學ê時,先生無甚物教,到入中學才重頭讀a、i、u、e、o。考單分了,真聲看見只有30分,就去房間,目屎若落雨,立志的確m̄輸別人。想著聖冊有講「有人智識無夠,著求上帝,上帝gâu hō͘--人。」就跪teh祈禱,求伊幫贊。祈禱煞就決意勉強,記得四書有講:別人若讀1擺就會曉--tit,我beh讀10擺;別人若10擺,我beh讀100擺。
* * * * * *
Hit-sî Tiong-o̍h ê Kah-keng teh tha̍h-lâu, ji̍t lo̍h-soaⁿ, Chin-seng chiū pī-pān 1-ki to-á, khì chhiū-kha siu kúi-nā ki tek-á, beh tèng 1-ê sè-sè ê siuⁿ-á thang hē sè-pha teng-hóe, àn-sǹg beh chiong hit-ê siuⁿ-á chhàng-tī mi-phōe lāi, àm-sî thang tha̍k-chheh khah àm. Teh-kù tek-á ê sî, in-ūi chin-àm, kù-liáu siūⁿ-kín, tek-á koh ku̍t, tò-chhiú ê kí-cháiⁿ sòa kù-tio̍h 1-âm, hoeh-láu chin-chē. Chin-seng chiū ēng chhiú-kin lâi pa̍k. Hit時中學ê Kah間teh 疊樓,日落山,真聲就備辦一支刀仔,去樹腳修幾若支竹仔,beh釘1個細細ê箱仔thang下細葩燈火,按算beh將hit個箱仔藏tī棉被內,暗時thang讀冊較暗。Teh鋸竹仔ê時,因為真暗,鋸了傷緊,竹仔koh滑,倒手ê kí指煞鋸著一âm,血流真濟。真聲就用手巾來縛。
Chiàu o̍h-lāi ê kui-kí, àm-sî lóng-chóng chū-chi̍p tī o̍h-thiaⁿ, chū-siu kàu 7-tiám, chiū tio̍h hoa-teng ji̍p pâng-keng khì khùn, bē-sái-tit koh tiám-hóe. Nā-sī Chin-seng hùn-chì beh bián-kióng, chiū tng lâng khùn-tiām-chēng ê sî, khí-lâi tiám i só͘ pī-pān ê teng-hóe, kiaⁿ-liáu sian-siⁿ khòaⁿ-tio̍h, chiū phak-tī phōe-lāi, sè-jī lâi tha̍k. 照學內ê規矩,暗時攏總聚集tī學廳,自修到7點,就著hoa燈入房間去睏,bē使titkoh點火。但是真聲奮志beh勉強,就tng人睏恬靜ê時,起來點伊所備辦ê燈火,驚了先生看--著,就仆tī被內,細膩來讀。
Chit-pái sià-kam sûn-keng tùi-hia kòe, khòaⁿ-kìⁿ bîn-chhn̂g lāi ū hóe ê iáⁿ, in-ūi Chin-seng khàm-liáu bô-bā, ū hóe-iáⁿ chiò--chhut-lâi. Sian-siⁿ chiū hoah, 一擺舍監巡間tùi hia--過,看見眠床內有火ê影,因為真聲khàm了無bā,有火影照--出來。先生就喝:
Chin-seng, Chin-seng! 「真聲,真聲!」
Chin-seng thiaⁿ chi̍t-ē, lóng m̄-káⁿ chhut-siaⁿ, sûi-sî kín-kín ēng chhiú tēⁿ-hóe hō͘ i hoa, lóng m̄-káⁿ chò-siaⁿ, kiaⁿ-liáu nā ēng chhùi pûn, ē hō͘ sian-siⁿ thiaⁿ-tio̍h. Sian-siⁿ thiaⁿ-kìⁿ bô chhut-siaⁿ, koh khòaⁿ-kìⁿ bo hóe-iáⁿ, kā-kī lia̍h-chò khòaⁿ-chhò, chiū chò i khì. 真聲聽一下,攏m̄敢出聲,隨時緊緊用手tēⁿ火hō͘伊hoa,攏m̄敢做聲,驚了若用嘴歕,會hō͘先生聽--著。先生聽見無出聲,koh看見無火影,家己掠做看錯,就做伊--去。
Keh-ji̍t sian-siⁿ chu-chi̍p, sià-kam kóng, i cha-mê tī Chin-seng ê phōe lāi, ū khòaⁿ-kìⁿ kng-kng ê hóe, hut-jiân bô-khì. Pa̍t-ê sian-siⁿ chhiò-chhiò kóng, Mî-phōe lāi kiám kū koài-mi̍h? 隔日先生聚集,舍監講:「伊昨瞑tī真聲ê被內,有看見光光ê火,忽然無--去。」別個先生笑笑講:「棉被內敢有怪物?」
Chin-seng chiap-sòa án-ni bián-kióng kài chē mî. Ū chi̍t mê-hng mî-phōe khàm-liáu siūⁿ kīn hóe, sòa in hóe khí-lài, kui-ê siuⁿ-á teh to̍h-hóe. Chin-seng in-ūi chù-sîn teh siūⁿ chheh, liân i thâu-khak-téng ê mn̂g-sûi-á iā sio ka̍h khiû-liù-liù, chhàu-hiⁿ-hiⁿ iā m̄-chai. Hit-ê sî-tāi ha̍k-seng sī lâu mn̂g-sui, pīⁿ mn̂g-bóe sǹg-sī chin si-kiâⁿ. In-ūi hit-ê hóe, sī ûn-á sio--lâi. Kàu thǹg-tio̍h bah ê sî, kia̍h-thâu chi̍t-khòaⁿ, chin tōa -kiaⁿ. Thâu-khak ná-chún beh nǹg-ji̍p hóe-lô͘. Chiū bùn—chhut-lâi, tùi mî-phōe téng tian-tò kā i teh hō͘ i bā-bā, bô hong thang tháu-khùi, hóe chiū hoa--khì. Hian khí-lâi khòaⁿ, mî-phōe sio chi̍t-âm, hó-ka-chài sī ka-tī ê, khah bô būn-tê. 真聲接續an-ni勉強kài濟暝。有一暝昏棉被khàm了傷近火,煞引火--起來,歸個箱仔teh著火。真聲因為注神teh想冊,連伊頭殼頂ê毛sûi仔也燒k?h khiû-liù-liù,臭-hiⁿ-hiⁿ也m̄知。Hit個時代學生是留毛sui,辮毛尾算是真時行。因為hit個火,是勻仔燒--來。到燙著肉ê時,舉頭一看,真大驚。頭殼若準beh nǹg入火爐。就bùn--出來,tùi 棉被頂顛倒kā伊teh hō͘伊bā-bā,無風thang 透氣,火就hoa--去。掀起來看,棉被燒一âm,好佳哉是家己ê,較無問題。
Thiⁿ-kng pêng-iú mn̄g kóng, Chin-seng, lí cha-mê tī teng-hóe-kha tha̍k àm-chheh hōⁿ? Chin-seng kóng, Lí tùi tó-ūi ē-chai? Chai--noh! Lí ê phīⁿ-khang kui-ê sī o͘-ian. Chin-seng chai-áiⁿ phōe-lāi bián-kióng bô thò-tòng; chiū siūⁿ-beh piàn-thong. Hit-sî chhiú-tiān tú-á teh-bē, siūⁿ ài hit-hāng khah hó-sè; m̄-kú khah bô keng-chè, chiū pā. Hit-tia̍p tú-tú hioh-joa̍h. 天光朋友問講:「真聲,你昨瞑tī燈火腳讀暗冊hōⁿ?」真聲講:「你tùi 佗位會知?」「知--noh!你ê鼻孔歸個是烏煙。」真聲知影被內勉強無妥當;就想 beh變通。Hit時手電抵仔teh賣,想愛hit項較好勢;m̄久較無經濟,就罷。Hit-tia̍p扺扺歇熱。
Hioh-joa̍h tiong, hui-siông bián-kióng, hāu-tiúⁿ chí-tēng nā hân-hā ê sî, thang chū-iû khì tha̍k thian-lō͘ le̍k-thêng siōng-hā koàn, kàu ji̍p-o̍h ê sî thang lâi khó, 1-miâ siúⁿ 3-kho͘, 2-miâ 2-kho͘, 3-miâ 1-kho͘. 歇熱中,非常勉強,校長指定若閒暇ê時,thang自由去讀《天路歷程》上、下卷,到入學ê時thang來考,一名賞3箍,2名2箍,3名1箍。
Kàu khui-o̍h ê sî, chit-hāng thian-lō͘ le̍k-thêng, Chin-seng niá tio̍h 1-téng-siúⁿ, chin hoaⁿ-hí. Iū-koh pe̍h-ōe-jī iā 100-hun. Tit-tio̍h Sam-kiōng hiaⁿ ê pang-chān, Jit-pùn-bûn iā chám-jiân chìn-pō͘. 到開學ê時,這項《天路歷程》,真聲領著1等賞,真歡喜。Koh白話字也100分。得著杉共兄ê幫贊,日本文也嶄然進步。
Chi̍t-ji̍t chhì-giâm, pun-toaⁿ ê sî, Sam-tāi sian-siⁿ chin kî-koài, teh-siūⁿ Chin-seng pún-té sī 30-tiám, cháiⁿ-tiūⁿ hioh-joa̍h āu lâi khó, ē 85 tiám, giâu-gî i sī thau-khòaⁿ. Chiū te̍k-pia̍t koh kiò lâi i ê siok-sia, koh-chài kā i khó chi̍t-piàn. Bô-phah-sǹg khó chi̍t-ē tian-tò chē. 一日試驗,分單ê時,Sam-tāi先生真奇怪,teh想真聲本底是30點,怎樣歇熱後來考,會85點,蟯疑伊是偷看。就特別koh叫來伊ê宿舍,koh再kā伊考--一遍。無扑算考一下顛倒濟。
Tiong-tàu, sian-siⁿ chò-hóe chia̍h-pn̄g ê sî, tāi-ke teh hōe. Sam-tâi sian-siⁿ mn̄g kóng, Chin-seng pa̍t-mi̍h ê khò-thêng sêng-chek sím-mi̍h khoán? Kî-û ê Sian-siⁿ lóng kóng, Put-chí chìn-pō͘. Sam-tâi sian-siⁿ kóng, Góa só͘ kà ê kok-gú kap sǹg-siàu chit 2 khò, chin hó sêng-chek. Kî-koài chit-ê gín-ná! Chit-tia̍p liáu-āu, sian-siⁿ chin te̍k-pia̍t thiaⁿ, khó-sioh Chin-seng sī lám-sin. I siūⁿ ka-tī chin han-bān, sui-jiân sī lám-sin-miā, iā sī chin phah-piàⁿ. Tī i ê chheh lāi ū siá 2 kù kó͘-lâng-giân teh ka-tī bián-lē:--- 中晝,先生做夥食飯ê時,逐家teh會。Sam-tâi先生問講:「真聲別物ê課程成績甚物款?」其餘ê先生攏講:「不止進步。」Sam-tâi先生講:「我所教ê國語 kap 算數這2課,真好成績。奇怪這個囡仔!」這tia̍p了後,先生真特別疼--伊,可惜真聲是lám身。伊想家己真頇顢,雖然是lám身命,也是真扑拚。Tī伊ê冊內有寫二句古人言teh家己勉勵:
1. It-khîn thian-hā bû lân-sū
2. Ū-sim phah-chio̍h, chio̍h chiâⁿ chhng.
1.一勤天下無難事
2.有心扑石石成磚。
16 Ní, lâi khì 16你,來--去!
Pàng-kè ê sî, Chin-seng tńg-khì. Hit-sî tī Chēng-chúi piⁿ, ū chi̍t-ê lâng, hut-jiân chhiūⁿ-tâng, kóng-sī in chhù-lāi hit-sian Tè-kun teh hián-sèng, tùi i teh hū-sin. Hoan-hù tio̍h kā i khí-biō, kóng Tè-kun teh-beh koh lîm-kàu: Chiūⁿ-tâng ê lâng miâ-kiò Iang-a, lâng sòa kiò i tâng-ki Iang-a. Kó-jiân tī i ê chhù-chêng khí chi̍t-keng Tè-kun-biō, Tè-kun hit-sian pu̍t, iā koh-chài têng le̍k-kim kî-û ê gû-iâ, bé-iâ, hó͘-iâ, 18 lô-hàn chit-sî iā pìⁿ chin-chē, lóng-chóng koh khai-gán, chhat-kàu kim-niah-siahN. Che-sī chng-ni̍h bê-sìn ê lâng, khòaⁿ i chiūⁿ-tâng, lia̍h-chún ū-iáⁿ, chiū sio-cheⁿ chhiáⁿ in ê pu̍t-á lâi tàu-lāu-jia̍t. 放假ê時,真聲轉--去。Hit時tī靜水邊,有1個人,忽然上童,講是in厝內hit 仙帝君teh顯聖,tùi 伊teh附身。番咐著kā伊起廟,講帝君teh-beh koh臨到。上童ê人名叫央仔,人續叫伊童乩央仔。果然tī伊ê厝前起一間帝君廟,帝君hit仙佛,也koh再重le̍k金,其餘ê牛爺、馬爺、虎爺、18羅漢,這時也變真濟,攏總koh開眼,漆到金-niah-siahN。這是庄--ni̍h迷信ê人,看伊上童,掠準有影,就相爭請in ê佛仔來鬥鬧熱。
Tè-kun thì-bīn, khai-gán bêng-pe̍k, chiū kéng chi̍t-ji̍t beh khì Chhài-liâu khe-té chhiáⁿ-sîn: In-ūi khai-gán liáu tio̍h chhiáⁿ-sîn, pu̍t-á chiah káⁿ koh lâi hū-sin. Chin-seng khì khòaⁿ, siūⁿ-liáu chin mâu-tún, pu̍t-á pí lâng khah bô sè-le̍k, tio̍h chhiáⁿ chiah káⁿ lâi, cháiⁿ-iūⁿ ē pó-pì lâng. 帝君剃面,開眼明白,就揀一日beh去菜寮溪底請神:因為開眼了著請神,佛仔才敢koh來附身。真聲去看,想了真矛盾,佛仔比人較無勢力,著請才敢來,怎樣會保庇人?
Ji̍t-chí kàu, kó-jiân tōa-kiō, kiō-á, tōa-kî, lô-kó͘ sòng-kang kui tōa-tīn, chiū tùi Chhài-liâu-khe ti̍t-ti̍t khì. Tī-hia hoat-koaⁿ kòng-kó͘ liām-chiū, kàu tiong-tàu tâng-ki Iang-a chiū chiūⁿ-tâng, kia̍h kiàm phòa-tâng, phòa-tit hoeh-lâu móa-bīn. Ná-chún A-khap-ông hit 340 miâ ê tâng-ki. Chhiáⁿ-sîn bêng-pe̍k, chiū pâi-lia̍t tò-tńg, í-keng beh ji̍p-chng, Chin-seng thiaⁿ-kìⁿ chhìⁿ-chhàⁿ-kiò, chiū pháu-khì Chēng-chúi khe-piⁿ ê kiô-thâu, ài khòaⁿ chhiáⁿ-sîn tńg-lâi ū sím-mi̍h koh-iūⁿ. Kó-jiân chi̍t-tīn ti̍t-ti̍t lâi. 日子--到,果然大轎、轎仔、大旗、鑼鼓、宋江歸大tīn,就tùi 菜寮溪直直--去。Tī hia法官kòng鼓唸咒,到中晝童乩央-a就上童,舉劍剖童,剖tit血流滿面。若準A-khap-王hit 400名ê童乩。請神明白,就排列倒轉,已經beh入庄。真聲聽見chhìⁿ-chhàⁿ-叫,就跑去靜水溪邊ê橋頭,愛看請神轉--來有甚物各樣。果然一tīn直直來。
Hut-jiân chi̍t-téng kiō-á, kng chi̍t-chiah hó͘-iâ, chhin-chhiūⁿ niau-á hiah tōa chiah, ti̍t-ti̍t hián ti̍t-ti̍t lâi. Soh-á pa̍k bô ân, kng tùi kiô-ni̍h kòe, sòa kō-lō tùi Chēng-chúi khe-té lo̍h-khì, kai-chài sī sí-mi̍h; beh-sī oa̍h-mi̍h--leh, chit-táu chiū chia̍h-chúi chia̍h ka̍h háu. Kng ê lâng, kín kha-chhiú, chiū lo̍h-khì kā i hû--khí-lâi. Tāi-ke chhiò ka̍h, kong hó͘-iâ koh ē chhùi-ta. 忽然一頂轎仔,扛一隻虎爺,親像貓仔hiah大隻,直直hián、直直來。索仔縛無ân,扛tùi 橋--ni̍h--過,煞kō-lō tùi 靜水溪底--落去,佳哉是死物;beh是活物--leh,這táu就食水食到哮。扛ê人,緊腳手,就落去kā伊扶--起來。逐家笑ka̍h,講虎爺koh會嘴礁。
* * * * * *
Chhiáⁿ-sìn tńg-lâi, tī in biō-chêng ū khí chi̍t-keng tôaⁿ, tôaⁿ ê āu-piah chhāi chi̍t-ki tek-bóe koân ê teng-ko; teng-ko ê thò͘-té phoah o͘-káu-hoeh tī-hia. Chin-seng khòaⁿ-liáu m̄-chai siáⁿ ì-sù. 請神轉--來,tī in廟前有起1間壇,壇ê後壁chhāi一支竹尾懸ê燈篙;燈篙ê塗底潑烏狗血tī hia。真聲看了m̄知啥意思。
Chi̍t-ji̍t tâng-ki Iang-a koh chiūⁿ-tâng, peh-chiūⁿ chhù-téng, tī i ê tôaⁿ-téng kia̍h 2-ki kiàm, bú-lâi bú-khì, bú-liáu chiū tùi chhù-téng thiàu-lo̍h thô͘-kha. Āu-lâi chiū chhiok-thô͘ ìn thô͘-gîn, thia̍p chi̍t thoah-á tīⁿ-tīⁿ, ēng hong-tiâu hong--teh. Hit-sî chng-ni̍h ê lâng khòaⁿ i pìⁿ án-ni, ū-ê kóng, Á, chit-ê lâng teh khí-siáu; ū-ê teh chī-bú-chī-chū. Thiaⁿ-kìⁿ teh kóng, tâng-ki Iang-á teh ké-siáu, lâng sái-lōng i án-ni siáu, beh lâi thâi-sí Chēng-chúi khe ê lo̍h-kàu-lâng. Chin-seng thiaⁿ chi̍t-ē chin kiaⁿ, tńg-khi chiū kā lāu-bó kóng, Nā-sī Chì-khîn an-ùi i kóng, m̄-bián kiaⁿ, nā m̄-sī Siōng-tè ê chí-ì, chiū chi̍t-ki thâu-mn̂g iā bē-ē sit-lo̍h. 一日童乩央仔koh上童,peh上厝頂,tī伊ê壇頂舉2支劍,舞來舞去,舞了就tùi 厝頂跳落塗腳。後--來就chhiok塗印塗銀,疊一屜仔tīⁿ-tīⁿ,用封條封--teh。Hit時庄--ni̍h ê人看伊變án-ni,有ê講:「Á,這個人teh起痟。」有ê teh chī-bú-chī-chū。聽見teh講:「童乩央仔teh假痟,人使弄伊an-ni痟,beh來thâi死靜水溪ê落教人」。真聲聽一下真驚,轉去就kā老母講。但是至勤安慰伊講:「m̄免驚,若m̄是上帝ê旨意,就一支頭毛也bē會失落。」
* * * * * *
Keh-ji̍t Chùn-tek-sai, thiaⁿ-lâng hong-siaⁿ, kóng tâng-ki Iang-a chù-thô͘-gîn; i sī nah-phīⁿ koh iⁿ-òⁿ ê lâng, koh-sī Pak-koán-sai. I kā-lâng kóng, 隔日俊德師,聽人風聲,講童乩央仔鑄塗銀;伊是nah鼻koh iⁿ-òⁿ ê人,koh是北管師。伊kā人講:
Âng-i Iang-a
óng e̍h ò ô͘-în;
óa be̍h âi í ā òaⁿ-māi è.
「Âng-î央仔
óng e̍h ò ô͘-în;
óa beh âi í ā òaⁿ-māi è。」
Kóng-liáu chiū khì. Tú-tio̍h i bô tī hiuⁿ-tôaⁿ, chiū àm-chīⁿ kā i thiah-khui hong-tiâu, khui thoah-á chhut-lâi khòaⁿ, chiū kóng, 講了就--去。抵著伊無tī香壇,就暗chM̄A kā伊拆開封條,開屜仔出來看,就講:
O͘-ah, o̍h iah ē. 「O͘-ah,o̍h iah ē。」
Kóng ê sî, tâng-ki Iang-a tī hia ji̍p-lâi, khòaⁿ Chùn-tek-sai thau-khui i ê gîn, chiū chin siū-khì, liâm-piⁿ chiūⁿ-tâng, poe̍h i 2-ki kiàm, ti̍t-ti̍t jiok. Chùn-tek-sai kiaⁿ-ka̍h ìⁿ-o͘N3-kiò, tōa-pō͘-cháu sè-pō͘-lap, cháu-tùi Chin-seng in chhù chiū chǹg ji̍p-khì, Chì-khîn mn̄g i siáⁿ tāi-chì, Chùn-tek-sai kàu-ūi. 講ê時,童乩央仔tī hia入--來,看俊德師偷開伊ê銀,就真受氣,liâm-piⁿ上童,拔伊2支劍,直直jiok。俊德師驚k?h ìⁿ-o͘N3-叫,大步走細步lap,走tùi 真聲in厝就chAg--入去,至勤問伊啥事誌,俊德師到位。
Iām-iām, m̄ ang óng,
âng-i Iang-a beh âi--góa.
「Iām-iām,m̄ ang óng
âng-î央仔beh âi --óa。」
Chin-seng khòaⁿ i bīn-á chheⁿ-sún-sún, chiū-chai kin-ná-ji̍t sī gûi-hiám ê sî lah. Chì-khîn chiū chhōa i bi̍h-tī pâng-keng. 真聲看伊面仔青-sún-sún,就知今仔日是危險ê時--lah。至勤就chhōa伊bi̍h tī房間。
Kó-jiân sī, tâng-ki Iong-á chi̍t-tè chhōe-kè chi̍t-tè, hm̀-hm̀ kiò, chin chhiⁿ-kông. Chùn-tek sai, siūⁿ m̄ thò-tòng, chiū tùi lāi-bīn chhut-lâi, cháu tùi āu-bé-mn̂g khì. Chhàu-káu-miā! Hō͘ i khòaⁿ-kìⁿ, chiū ti̍t-ti̍t tui. I cháu-khì bi̍h tī Khî-á ê phòa-chhù-á, siàu-lâng jiok tùi hia ji̍p-khì, tùi Chùn-tek sai kā i ji̍h tòa í-tiâu, kia̍h kiàm tùi chhùi-phé ti̍t-ti̍t kā i kù. Kù koh hm̀-hm̀-kiò, thiaⁿ-tio̍h ōe chiâⁿ chhìn. Chhùi-phé kù-liáu thàu-khang, chiū hiàm i khí-lâi, ah tùi Chin-seng ê chhù-chêng kè-khì. Chin-seng khui-mn̂g kā khòaⁿ, Chùn-tek sai chiàⁿ-pêng chhùi-phé hui̍h-á chim-chim-lâu, ēng chhiú oeh i ê hui̍h, hiù thó-ka̍k, siūⁿ-tio̍h ōe kiaⁿ. 果然是,童乩央仔一tè chhōe過一tè,hm̀-hm̀-叫,真青hiông。俊德師,想m̄妥當,就tùi 內面出來,走tùi 後尾門--去。臭狗命!hō͘伊看--見,就直直追。伊走去bi̍h tī Khî-ā ê破厝仔,痟人jiok tùi hia--入去,tùi 俊德師kā伊ji̍h tòa椅條,舉劍tùi 嘴phé 直直kā伊鋸。鋸koh hm̀-hm̀叫,聽著會chhiâⁿ 凊。嘴phé鋸了透空,就喊伊起來,押tùi 真聲ê厝前過--去。真聲開門kā看,俊德師正爿嘴phóe血仔chim-chim-流,用手oeh伊ê血,hiù thó-ka̍k,想著會驚。
Tng-ki Iong-á ah Chùn-tek sai beh khì chhòng siáⁿ? Ū lâng kóng: “Ah i khì kô͘ ioh.” Chin-seng teh siūⁿ, án-ni phah-sǹg sī thâi-lâng siuⁿ& chhò, chiū tāi-ke tī thiaⁿ--ni̍h teh hōe. Keh-piah chò-ba̍k sai-hū Kiong-peh-á iā kè-lâi lām teh hōe. 童乩央仔押俊德師beh去創啥?有人講:「押伊去糊藥。」真聲teh想,án-ni扑算是thâi人想錯,就逐家tī廳--ni̍h teh會。隔壁做木師傅Kiong伯仔也過來lām teh 會。
Hut-jiân tang-ki Iong-á koh-chài thiàu-lâi, sè-bīn koh-khah hiong-ok, iû-goân kia̍h hit nn̄g-ki kiàm-píⁿ, hiông-hiông tùi Kiong-peh-á siang-pêng keng-thâu chiū kā i tah lo̍h-khì. Kiong-peh chiū tòe i chhut-khì. Chin-seng kiaⁿ kah bē kóng-ōe. 忽然童乩央仔koh再跳--來,勢面koh 較兇惡,猶原舉hit 2支劍柄,雄雄tùi Kiong伯á雙爿2個肩頭就kā伊tah--落去。Kiong伯就tòe伊出--去。真聲驚kah bē講話。
Khì Kiong-peh in tau, ēng i ê kiàm pí ang-keh-toh téng ê cha̍p-kài-tiâu, kóng: “Ní-ní thiah lo̍h-lâi!” Kiong-peh sī sìn Chú ê lâng, kóng: “Bô.” Siàu-iong chek-sî ēng i ê nn̄g-ki kiàm chiū phòa-lâi. Kiong-peh sī ū ē-sì ê lâng, choa̍h chi̍t-sin, tùi i ê āu-piah kā i lám-teh, àn-sǹg beh chhiúⁿ i ê kiàm. Bô phah-sǹg siàu-lâng thài ū-la̍t, nn̄g-ki kiàm ti̍t-ti̍t bú. Kiong-peh ê bīn hō͘ i phún-tó kúi-nā li̍h8. Hit-tia̍p sī tī thiaⁿ-ni̍h teh phún. Chhù-piⁿ koh chi̍t-ê sìn Chú ê lâng, kiò-chòe Chio̍h-tēng ko, thiaⁿ-kìⁿ lìn-lòng-kiò bô khòa sóe thâu-bīn, chiū jio̍k khì khòaⁿ. Khòaⁿ in tī hia teh phún, kā Kiong-peh-á kóng: “Kiong-hiaⁿ ah! Pàng khui!” I chiū tōa-ē kā i sak-khì, nn̄g-ê chiū ti̍t-ti̍t cháu, siàu-lâng sī ti̍t-ti̍t jiok. Tī Chin-seng ê chhù kap Kiong-peh ê chhù, ū saⁿ-chiap ê thong-hāng, bé-hāng ûi chi̍t-ê lâng gōa koân ê tek-chhì-lī-á, in chhin-chhiūⁿ gû, cháu kā pìn-pòng-kiò, thiàu tùi lī-á téng kè. Siàu-iong tùi āu-piah jiok-lâi, chiong kiàm cha̍k-khì, kiàm-bé chha̍k tiâu Chio̍h-tēng ko ê thâu-khak-sim. I chek-sî poa̍h thó-ka̍k, kín béng piàⁿ-khì sa chi̍t-tiâu soh-á, tng i koh cháu tùi hit-tiâu hāng-thâu lai, chiū poān-tó i ê kha, ēng hun-chhe-thâu tōa-ē chiū kā i hmh-tùi thâu-khak lo̍h-khì. Siáu-iong chi̍t-sî chhin-chhiūⁿ Koh-li-á tó tùi thô͘-kha lo̍h-khì. 去Kiong伯in兜,用伊ê劍比紅格頂ê十條誡,講:「Ní-ní 拆--落來!」Kiong伯是信主ê人,講:「無。」痟央即時用伊2支劍就破--來。Kiong伯是有ē-sì ê人,choa̍h一身,tùi 伊ê後壁kā伊攬--teh,按算beh搶伊ê劍。無扑算痟人太有力,2支劍直直舞。Kiong伯ê面hō͘伊phún倒幾若li̍h8。Hit-tia̍p是tī廳--ni̍h teh phún。厝邊koh 1個信主ê人,叫做石定哥,聽見lìn-lòng-叫無khòa洗頭面,就jio̍k去看。看in tī hia teh phún,kā Kiong伯仔講:「Kiong兄--ah!放開!」伊就大下kā伊sak--去,2個就直直走,痟人是直直jiok。Tī真聲ê厝 kap Kiong伯ê厝,有相接ê通巷,尾巷圍1個人外懸ê竹刺籬仔,in親像牛,走kah pìn-pòng-叫,跳tùi 籬仔頂--過。痟央tùi 後壁jiok--來,將劍cha̍k--去,劍尾chha̍k tiâu tī石定哥ê頭殼心。伊即時拔thó-ka̍k,緊猛拚去sa一條索仔,tng伊koh走tùi hit條巷頭來,就絆倒伊ê 腳,用薰吹頭大下就kā伊hmh-tùi 頭殼--落去。痟央一時親像Kho-li-a倒tùi 塗腳--落去。
Chì-khîn pún-té mn̂g chhòaⁿ-leh, thiaⁿ-tio̍h in lìn-lòng-kiò, chiū tù bē tiâu, kia̍h-tó chi̍t-tiâu thûi-á, chiū jiok chhut-khì, siūⁿ beh kā i kòng chi̍t-ē hō͘ i tó-tōe. Siàu-liân to iā bat hut-tó cheng-piàng-chha̍t kúi-nā ê, hô-hòng chi̍t-ê siáu-lâng? Beh tùi-te̍k Siōng-tè ê peh-sìⁿ, káⁿ m̄-tio̍h piàⁿ chi̍t-ē siⁿ-sí. Khui-mn̂g chhut-khì, tú-tú pí chi̍t-ē chhiú; nā-sī pa̍t-lâng ê hun-chhe-thâu seng tia̍p-kàu i ê thâu-hia̍h, Siáu-iong sūn-sè chiū tó lo̍h-khì. Lâng soah hong-siaⁿ “Tōa-chhoan ê bó͘ phah-tó tâng-ki Iong”. 至勤本底門chhòaⁿ--leh,聽著in lìn-lòng-叫,就tù bē tiâu,舉倒一支槌仔,就jiok--出去,想beh kā伊kòng一下hō͘伊倒地。少年都也bat hut倒cheng-piàng賊幾若個,何況1個痟人?Beh對敵上帝ê百姓,敢m̄著拚一下生死。開門--出去,抵抵比一下手;但是別人ê薰吹頭先tia̍p到伊ê頭額,痟央順勢就倒--落去。人煞風聲「大川ê某扑倒童乩央」。
Khah òaⁿ kéng-chhat lâi Khah晏警察來。
Tâng-ki Iang-a í-keng cheng-sin, kéng-chhat kā sàm kòe-lâi sàm kòe-khì, i to-ā m̄-káⁿ koh tin-tāng. Chiū pa̍k khì ge-mǹg, kā i koat, kā i hoa̍t.. liáu-āu so̍h-so̍h tńg-lâi, sòa m̄-bat koh chiūⁿ-tàng. Tāi-ke sòa ài-chhiò kóng, 童乩央仔已經精神,警察kā sàm過來sàm過去,伊都也m̄敢koh振動。就縛去衙門,kā伊koat、kā伊罰。了後so̍h-so̍h轉--來,煞m̄ bat koh上童。逐家煞愛笑講:「帝君較輸八仙。」
Tè-kun khah-su pa-sian. Tùi án-ni chiū ān-chēng. Chiàⁿ chhìn-chhiūⁿ si kóng, Tùi án-ni就安靜。正親像詩講:
Mô͘-kúi sè-le̍k hiông-ok khún-pek,
Ài-bia̍t I ê peh-sìⁿ,
Ki-tok pó-hō͘, iâⁿ-kòe kiàm-kek,
Pêng-an, bô siáⁿ tāi-chì.
「魔鬼勢力兇惡khún-pek,
ài滅伊ê百姓,
基督保護,贏過劍kek,
平安,無啥事誌。」
17 Siūⁿ-lāi ê Koài-mi̍h 17箱內 ê 怪物
Chit-ê sū kòe-liáu, Chin-seng beh-koh khì ji̍p-o̍h, nā-sī bô chiⁿ. Hit-sî tú-tio̍h lâng beh bō͘-chi̍p se nâ-tâu: Chì-khîn siūⁿ-tio̍h bô chîⁿ thang hō͘ kiáⁿ tha̍k-chheh, iā teh siūⁿ beh hō͘ It-chú iā sòa tha̍k Lú-o̍h, chiū ia̍h khì ín chit-hō kang, khì-kàu lâm-lō͘ Hōng-soaⁿ hit-sì. Chhù-ni̍h pàng Chin-seng kap It-chú í-kip hiaⁿ-ko hiaⁿ-só kap chi̍t-ê lāu-má tī-teh. Sǹg-sī ūi-tio̍h kiáⁿ, chiah-tio̍h án-ni phun-pho. 這個事過了,真聲beh koh去入學,但是無錢。Hit時抵著人beh募集紗林投。至勤想著無錢thang hō͘子讀冊,也teh想beh hō͘乙子也續讀女學,就亦去允這號工,去到南路鳳山hit勢。厝--ni̍h放真聲 kap 乙子以及兄哥、兄嫂 kap 1個老媽tī--teh。算是為著子,才著an-ni奔波。
* * * * * *
Lāu-bó chhut-gōa hit-nî Chin-seng 15 hòe, It-chú ah 16 hòe. Chin-seng thiaⁿ It-chú ê siaⁿ-im, khòaⁿ i ê kiâⁿ-ta̍h, kàu-gia̍h chai i ê ì-sù; nā-sī Chin-seng sī chèng-ti̍t ê gín-ná, m̄-khéng pôaⁿ-chhiûⁿ lâi thâu-chia̍h chháu; hòng-kiàm í-keng jīn i chò chí-mōe, tek-khak beh siám-pī Àm-lūn ê bé-he̍k. 老母出外hit年真聲15歲,乙子仔16歲。真聲聽乙子ê聲音,看伊ê行踏,夠額知伊ê意思;但是真聲是正直ê囡仔,m̄肯pôaⁿ 牆來偷食草;hòng-kiàm已經認伊做姊妹,的確beh閃避暗lon3 ê迷惑。
Ji̍t í-keng àm, Chin-seng chiū chiong í-liâu chò bîn-chhn̂g, tiām-tiām bô chò-siaⁿ. Hit-sî hiaⁿ-ko tī hit-pêng khùn-pâng thiaⁿ-kìⁿ, chiū kā Chin-seng kóng, Tio̍h ji̍plāi-bīn khah bô-báng, tòa-hia bô báng-tà. Chin-seng kóng, Bô iàu-kín, Gô͘-Béng chhī báng, góa sì chai i ê thun-lún siáⁿ khoán. It-chú tùi lāi-bīn iā chhut-siaⁿ kiò, Chin-seng ah, jip-lâi khùn. Chin-seng ìn, Góa tòa-chia chiū kàu-gia̍h. It-chú ê siaⁿ-im kap i ê hêng-ûi, oán-jiân chhiū-téng ê am-pô͘-chê; kàu-gia̍h tin-tāng lâng ê sim; nā-sī Chin-seng koat-toàn beh siú tō-lí, chhin-chhiuⁿ siú ba̍k-chiu-jîn, chiū khùn-tī í-liâu kàu khui-o̍h. To̍k-báng ê li-hāi, ín-iú ê bê-he̍k, it-chhè bô kàu i ê sin-khu. Nā-chún sai-bô chia̍h chek-pī lâ-lô-pho-àm ê sian-ti, kan-ta khiā-tī i ê sin-piⁿ. 日已經暗,真聲就將椅條做眠床,恬恬無做聲。Hit時兄哥tī hit爿睏房聽--見,就kā真聲講:「著入內面較無蚊,tòa hia無蚊罩。真聲講:「無要緊,吳孟飼蚊,我是知伊ê吞忍啥款。」乙子tùi 內面也出聲叫:「真聲--ah,入來睏。」真聲應:「我tòa chia就夠額。」乙子ê聲音 kap 伊ê行為,宛然樹頂ê am-pô͘-chê;夠額振動人ê心;但是真聲決斷beh守道理,親像守目珠仁,就睏tī椅條到開學。毒蚊ê厲害,引誘ê迷惑,一切無到伊ê身軀。若準獅無食責備Iâ-lô-pho-àm ê先知,kan-ta 企tī伊ê身邊。
* * * * * *
Ji̍p-o̍h ê kî í-keng kàu, Chin-seng chiū koh khì Hú-siáⁿ. Hit-tia̍p chhù-piⁿ ū chi̍t-ê pêng-iú kiò-chò Chú-kò͘ hiaⁿ, tòa-tī sin-lâu lāi āu-piah lâu, teh hō͘ Eng-kok Bo̍k-su chhiàⁿ chò pâi-toh, chéng-lí lāi-bīn. Hit-tia̍p Bo̍k-su m̄-chai khì tó-ūi hioh-joa̍h, lāu Chú-kò͘ hiaⁿ teh chiú-lâu. I khòaⁿ-kìⁿ Chin-seng tùi hia kòe, chiū kiò, 入學ê期已經到,真聲就koh去府城。Hit-tia̍p厝邊有1個朋友叫做主顧兄,tòa-ti新樓內後壁樓,teh hō͘英國牧師倩做排桌,整理內面。Hit-tia̍p牧師m̄知去佗位歇熱,留主顧兄teh守樓。伊看見真聲tùi hia--過,就叫:
Chin-seng ah, khi-lài chia thit-thó. 「真聲--ah,起來chia thit-thô。」
Chin-seng chin hoaⁿ-hì; nā-sī ìn kóng, Kiaⁿ-liáu ū lâng tī-teh góa m̄-káⁿ, Chú-kò͘ hiaⁿ kóng, Bo̍k-su bô tī-teh, chò lí an-sim. Chin-seng kóng, Hó, lâi khoaⁿ Eng-kok-lâng ê só͘-chāi, siⁿ-chò sím-mi̍h khoán. Kóng-liáu chiū peh tùi lâu-téng kā i chhōa kàu khùn-pâng, khòaⁿ-tit chin sóng chin súi. Kā i kóng, Bîn-chhn̂g chin sóng neh, nńg-sìm-sìm, lí chhiáⁿ kā i khùn khòaⁿ-māi. Chin-seng kóng, M̄-thang no͘h, lâng che-sī Bo̍k-su teh khùn, hit-tiuⁿ sī Bo̍k-su-niû teh khùn. Chú-kò͘ hiaⁿ kóng, Bô hông, lí kā i khùn khòaⁿ-māi, pa̍t-ji̍t mā ē chò Bo̍k-su. Chin-seng kóng, Ān-ni hàⁿ, hó, khùn-liáu kah-ē chò Bo̍k-su, góa tek-khak ài khùn. It--ah! Chiū kā tó--lo̍h-khì! Ō͘--ah! Chin sóng to-tio̍h, tó--lo̍h-khì, sìm bē soah. Chin-seng teh-siūⁿ, Eng-kok-lâng cháiⁿ-iūⁿ chiah hok-khì, si̍t-chāi chin hó. Chiū peh-khí-lâi, koh chhōa i khòaⁿ to-á,chhiám-á, toh-kin ta̍k-hāng súi-tang-tang; koh chhōa i khòaⁿ in ê piān-só͘, chhòng-kàu chin chheng-hiu koh hó-khòaⁿ, iā bô chhàu-bī. Chin-seng thó͘-khùi, Ah! Lán si̍t-chāi bē-pí-ti̍t. Cháiⁿ-iūⁿ Eng-kok-lâng tòa hó, khùn hó, chia̍h hó, chhēng hó, pàng hó, ta̍k-hāng hó. Pêⁿ-pêⁿ sī Siōng-tè ê peh-sìⁿ, cháiⁿ-iūⁿ in chiah-ni̍h hù-kùi, lán chiah-ni̍h chho͘-ló͘. Há, há, Sian-siⁿ ū kóng, Ná-á tùi ì ê kiáⁿ Siám, Hâm, Ngá-hut kóng, Ka-lâm siū chiù-chó͘ chò lô͘-po̍k, Siám chò chhe-ēng, Ngá-hut khiā-khí Siám ê pò͘-pîⁿ, (Chhòng 9:26, 27) In Au-chiu-lâng sī Ngá-hut ê hō͘-è, lán sī Siám ê hō͘-è, lán tio̍h khí pò͘-píⁿ lâi hō͘ in khiā-khí, lán tio̍h lô-tōng, in tio̍h chheng-sóng, pí in khah su, che sǹg iā eng-kai. 真聲真歡喜;但是應講:「驚了有人tī--teh我m̄敢。」主顧兄講:「牧師無tī--teh,做你安心。」真聲講:「好,來看英國人ê所在,生做甚物款。」講了就peh tùi 樓頂起--去。主顧兄tmî in ê客廳kā伊chhōa到睏房,看得真爽、真súi。Kā伊講:「眠床真爽neh,軟sìm-sìm,你請kā伊睏看覓。」真聲講:「m̄-thang--no͘h,人這是牧師teh睏,hit張是牧師娘teh睏。」主顧兄講:「無妨,你kā伊睏看覓,別日mā會做牧師。」 真聲講:「Án-ni hàⁿ,好,睏了kah會做牧師,我的確愛睏。」「I̍t--ah!」就kā倒--落去!Ó͘--ah!真爽都著,倒--落去,sìm bē煞。真聲teh想,英國人怎樣chiah福氣,實在真好。就peh起來,koh chhōa伊看刀仔、chhiám-仔、桌巾,逐項súi-tang-tang;koh chhōa伊看in ê便所,創到真清幽koh好看,也無臭味。真聲吐氣:「Ah!咱實在bē比--tit。怎樣英國人tòa好、睏好、食好、穿好、放好,逐項好。平平是上帝ê百姓,怎樣in chiah-ni̍h富貴,咱chiah-ni̍h粗魯?Há,há,先生有講:『Ná-a tùi 伊3個子Siám、Hâm、Ngá-hut講,Ka-lâm受咒詛做奴僕,Siám做差用,Ngá-hut 企起Siám ê 布棚,(創9:26,27)。』In歐洲人是Ngá-hut ê後裔,咱是Siám ê後裔,咱著起布棚來hō͘ in 企起,咱著勞動,in著清爽,比in較輸,這算也應該。」
Hut-jiân tī lâu-kha ū phôe-ê-siaⁿ, khi̍h-khi̍h-kho̍k-kho̍k, teh peh-chiūⁿ lâu-téng. Sī, Ko͘-niû teh-lâi, Bo̍k-su bô tī-teh, ū kau-thok i ū-sî lâi sûn-sī. 忽然tī樓腳有皮鞋聲,khi̍h-khi̍h-kho̍k-kho̍k,teh peh上樓頂。是,姑娘teh來,牧師無tī--teh,有交託伊有時來巡視。
Chú-kò hiaⁿ chheⁿ-kông kā Chin-seng kóng, Ko͘-niû lâi--lah!! Chin-seng chin kiaⁿ, kóng, Taⁿ beh àn-chóaⁿ? Chú-kò͘ hiaⁿ chiū kín-kín chhōa i khì āu-piah lâu-téng ê cháu-bé-lō͘, tī-hia ū chi̍t-kha chheⁿ-ê siuⁿ-á, m̄-chai kū-té sī chò sím-mi̍h lō͘-ēng. Chiū kā i kóng, kóaⁿ-kín bi̍h-tī lāi-té. Chin-seng thàn i ê ōe, chiū nǹg-tī hia, i chiū tùi siuⁿ-á-mn̂g kā só-teh. Hit-sî Ko͘-niû chiūⁿ-lâu, sì-kè-khòaⁿ, sì-kè-sûn iā kiâⁿ-tùi Chin-seng só͘ bi̍h ê siuⁿ-á piⁿ keng-kòe, kóng, Chú-kò͘ chit-kha siuⁿ, kā i khui khí-lâi pha̍k. Chú-kò͘ chin kiaⁿ, kóng Hó. Chin-seng tī siuⁿ-té àm-bong-bong, koh chhàu-phú, iū-koh chin kiaⁿ; in-ūi Ko͘-niû nā siūⁿ-beh khui-siuⁿ khí-lâi khòaⁿ, góa chiū hāi--lah, ē hō͘ i lōa-chò chha̍t, koh ē liân-lūi Chú-kò͘ hiaⁿ bô thâu-lō͘, chit-sî kiaⁿ-ka̍h kha-chhiú-bah ē chhoah; nā-sī ka-chài hit-kha siuⁿ-á hē-liáu chin chāi, bē tín-tāng. Sòa siūⁿ-tio̍h Sin-tó-siong sian-siⁿ, beh thau-cháu khì Bí-kok ê sî, bi̍h-tī Bí-kok chiàn-chûn lāi, hō͘ Ji̍t-pún-koaⁿ chhiau-bô-tio̍h, chhōe nā ū-tio̍h sī sí-chōe. Hit-sî teh chhōe, m̄-chai Sin-tó sian-siⁿ lōa-ni̍h kiaⁿ--leh! 主顧兄青狂kā真聲講:「姑娘來--lah!!」真聲真驚,講:「今beh àn-chóaⁿ?」主顧兄就緊緊chhōa伊去後壁樓頂ê走馬路,tī hia有一kha青ê箱仔,m̄知舊底是做甚物路用。就kā伊講:「趕緊bi̍h tī內底。」真聲趁伊ê話,就nǹg-tī hia,伊就tùi 箱仔門kā鎖--teh。Hit時姑娘上樓,四界看,四界巡也行tùi 真聲所bi̍h ê箱仔邊經過,講:「主顧這kha箱,kā伊開起來曝。」主顧真驚,講:「好。」真聲tī箱底暗摸摸,koh臭phú,koh真驚;因為姑娘若想beh開箱起來看,我就害--lah,會hō͘伊賴做賊,koh會連累主顧兄無頭路,這時驚到腳手肉會chhoah;但是佳哉hit kha箱仔下了真在,bē振動。煞想著Sin-tó-siong先生,beh偷走去美國ê時,bi̍h-tī美國戰船內,hō͘日本官chhiau無著,chhōe若有著是死罪。Hit時teh chhōe,m̄知Sin-tó先生偌-ni̍h驚--leh!
Chin-seng siūⁿ-liáu ê sî, thiaⁿ-kìⁿ kha-pō͘-siaⁿ tùi tang-pêng, kho̍k-kho̍k-kiò, ûn-ûn-á teh-khì, sim-koaⁿ chiū pêng-an. Hit-sî Chú-kò͘ khòaⁿ Ko͘-niû chhut-khì chiū lâi khui-só, hian-kòa hō͘ Chin-seng chhut-lâi. Chin-seng tah i ê keng-thâu kóng, Ái--ioh, hiám làu-khùi! Chú-kò͘ chhiò ka̍h tó-ló tòa lâu-pang, kóng, Āu-pái chiah koh lâi. Chin-seng kóng, To-siā, lí chhiáⁿ góa bô-êng. 真聲想了ê時,聽見腳步聲tùi東爿,kho̍k-kho̍k叫,勻勻仔teh去,心肝就平安。Hit時主顧看姑娘出去就來開鎖,掀蓋hō͘真聲出來。真聲搭伊ê肩頭講:「Ái--ioh,險漏氣!」主顧笑ka̍h倒ló tòa樓枋,講:「後擺chiah koh來。」真聲講:「多謝,你請我無閒。」
回上一頁    日治時期,   1926年,   小說