Sat-hu-sun-tai káng-tō chi̍p_03
|
Sat-hu Sun-tāi 講道集_03 |
| Sabathu Simia Hills |
Sabathu Simia Hills |
|
XV
|
XV |
|
Liông-sim
|
良心 |
|
(1). Liông-sim chiū-sī Tō-tek á-sī kám-kak ê hoat-chek. Liông-sim sī teh puh-íⁿ tī jîn-keh ê lāi-bīn. Liông-sim khiàm-ēng kà-sī, hùn-liān, liān-si̍p kap si̍p-koàn. Hoân-kéng ōe tōa éng-hióng tī liông-sim ê hoat-ta̍t.
|
（1）良心就是道德抑是感覺ê 法則。良心是teh puh-íⁿ tī 人格ê 內面。良心欠用教示、訓練、練習kap習慣。環境會大影響tī良心ê 發達。 |
|
Chhin-chhiūⁿ lán ū phòaⁿ-toàn súi-bái ê tì-sek, só͘-í ōe chai che sī súi á-sī bái, só͘-í lán ū liông-sim thang pang-chān lán hun-piat hó-pháiⁿ ê cheng-chha.
|
親像咱有判斷súi bái ê 智識，所以會知是súi 抑是bái,所以咱有良心thang 幫贊咱分別好歹ê 增差。 |
|
(2). Khó͘-thàng chiū-sī sin-thé ê ki-koan bô tú-hó ê siaⁿ, teh pò lán hit ê gûi-hiám ê siau-sit. Tú-tú chhin-chhiūⁿ án-ni, Lêng-hûn ê bô pêng-an kap khó͘-thàng chiū-sī chōe-kòa ê kè-chí. Tú chhin-chhiūⁿ phê-hu ê kám-kak ê khoán, liông-sim sī teh kéng-kài gûi-hiám kap bia̍t-bô, ia̍h chhōa lán kàu tī chín-kiù ê lō͘.
|
（2）苦痛就是身體ê 機關無tu好ê 聲，teh 報咱hit-ê 危險ê 消息。Tu-tu親像án-ni，靈魂ê 無平安kap 苦痛就是坐掛ê 果子。Tu親像皮膚ê 感覺ê 款，良心是teh 警戒危險 kap 滅無，亦chhōa 咱到tī 拯救ê 路。 |
|
(3). Óa hái-hōaⁿ ê chûn tùi khòaⁿ Teng-tâi, tōa-chio̍h á-sī tōe-thâu ê khoán-khiok, chiū ōe chai chit tia̍p chûn sī tī sím-mi̍h só͘-chāi. Chóng-sī nā-sī tī gōa-hái ê sî sī kan-ta óa-khò chhiⁿ kap lô-kiⁿ nā-tiāⁿ. Só͘-í lán ê lêng-hûn beh kàu Siōng-tè ê só͘-chāi, liông-sim kap Sèng Sîn sī tē-it iàu-kín, óa-khò chiah ê, lán ōe thang ta̍t lán ê bo̍k-tek.
|
（3）倚海岸ê 船tùi 看燈台、大石抑是地頭ê 款曲，就會知這tia̍p 船是tī 甚mi̍h所在。總是若是tī 外海ê 時是kan-ta 倚靠星kap 羅經nā-tiāⁿ。所以咱ê 靈魂 beh 到上帝ê 所在，良心kap 聖神是第一要緊，倚靠chiah-ê咱會thang 達咱ê 目的。 |
|
XVI
|
XVI |
|
Pai Sin-beng
|
拜神明 |
|
(1) Sè-kan lâng tāi-khài ū pài Sîn-bêng á-sī pài pa̍t hāng ê mi̍h. Siat-sú ū Iàm-sè-ka, á-sī Kho-ha̍k-chiá, súi-bóng in m̄ pài Siōng-tè; iáu-kú in ū chông-pài tōa jîn-bu̍t, eng-hiông, á-sī lí-sióng ê mi̍h. Hu̍t-chó͘ bô chiong Siōng-tè lâi kà-sī ha̍k-seng. Tì-kàu i ê pō͘-hā ê lâng lóng sī pài i chòe sîn. Tiong-kok lâng lóng sī pài chó͘-kong, bô siū kà-sī tio̍h pài Siōng-tè. Lán thang khòaⁿ-kìⁿ, bô siū kàu-io̍k ê lâng mā sī teh pài kúi-sîn. Kiat-kio̍k lâi kóng, lâng ū ài pài Sîn ê sèng tī-teh. In-ūi Siōng-tè ū chhòng-chō lâng ài kūi-pài I ê sim-koaⁿ tī-teh. Só͘-í lâng chiah ū thang kap Siōng-tè kau-pôe, ia̍h thang hoaⁿ-hí ū thang kap Siōng-tè saⁿ kau-pôe éng-oán kàu éng-oán.
|
（1）世間大概有拜神明抑是拜別項ê 物。設使有厭世家抑是科學者，雖罔in m̄ 拜上帝；iáu-kú in 有崇拜大人物、英雄抑是理想ê 物。佛祖無將上帝來教示學生。致到伊ê 部下ê 人攏是拜伊做神。中國人攏是拜祖公，無受教示著拜上帝。咱thang 看見無受教育ê 人mā 是teh 拜鬼神。結局來講：人有愛拜神ê 性tī--teh。因為上帝有創造人ài跪拜伊ê 心肝tī--teh。所以人才有 thang kap 上帝交陪，亦thang 歡喜有thang kap 上帝相交陪永遠到永遠。 |
|
(2) Káu-koài ê lâng m̄ sìn Siōng-tè, siat-sú kóng ū Siōng-tè ê chèng-kù bêng-bêng tī i ê bīn-chêng, á-sī Siōng-tè hō͘ i khoàn-kìⁿ, i m̄-sī bô beh sìn. Che ū nn̄g-hāng ê in-toaⁿ. Siat-sú Siōng-tè pún-sin hián chhut tī in ê bīn-chêng, koh chèng-bêng I sī Siōng-tè, in iā bōe-ōe liáu-kái. In-ūi lâng ê tì-sek kap tiat-ha̍k bô kàu-gia̍h thang liáu-kái Siōng-tè. Koh chi̍t hāng :
|
（2）狡怪ê 人m̄ 信上帝，設使講有上帝ê 證據明明tī 伊ê 面前，抑是上帝hō͘ 伊看見，伊m̄是無beh 信。Che有兩項ê 因端。設使上帝本身顯出tī in ê 面前koh 證明伊是上帝，in 也bōe會了解。因為人ê 智識kap 哲學無夠額thang 了解上帝。Koh一項： |
|
Siat-sú Siōng-tè nā-sī hō͘ in ū tì-sek ōe liáu-kái I sī Siōng-tè ê sî, in beh iàm-chiān khòaⁿ-khin kóng, “Chiah ê sū goán chū-jiân chai, Siōng-tè bô pí goán khah gâu, goán só͘ siūⁿ ia̍h sī kap I saⁿ-tâng. I kiám-chhái pí lâng ū khah iâⁿ tām-po̍h-á mā-sī chha bô gōa-chōe”.
|
設使上帝若是hō͘ in 有智識會了解伊是上帝ê 時，in beh厭賤看輕講：「Chiah-ê 事阮自然知，上帝無比阮較gâu,阮所想亦是kap 伊相同。伊kiám-chhái比人有較贏淡薄仔mā是差無外濟。」 |
|
(3) Lâng sī ú-tiū ê chi̍t pō͘ hūn ia̍h sī I ê kiáⁿ. Só͘-í ū khòaⁿ-kìⁿ á-sī bô khòaⁿ-kìⁿ ê mi̍h, lóng siū chhòng-chō, chhin-chhiūⁿ I ê khoán. Kan-ta lâng ōe soat-bêng siū chō ê bān-mi̍h. Lâng chiū-sī chū-jiân ê giân-gú. Chū-jiân sui-bóng bô khui-chhùi, iáu-kú teh kóng-ōe, Lâng chiong chū-jiân ê ōe e̍k chòe giân-gú.
|
（3）人是宇宙ê 一部分亦是伊ê 子，所以看見抑是無看見ê 物攏是受創造，親像伊ê 款。Kan-ta 人會說明受造ê 萬物。人就是自然ê 言語。自然雖罔無開嘴，iáu-kú teh講話，人將自然ê 話譯做言語。 |
|
(4) Lán lâng sī iú-hān, só͘-í lāi-gōa ê kám-kak ia̍h sī ū chè-hān. Só͘-í lâng bōe-ōe chiâu-chn̂g chai bān-mi̍h. Nā beh chiâu-chn̂g chai, tio̍h khiàm-ēng chiâu-chn̂g ê kám-kak. Só͘-í ēng iú-hān ê kám-kak kan-ta ōe chai chi̍t pō͘-hūn nā-tiāⁿ, bōe-ōe thang chiâu-chn̂g chai. Sui-bóng sī án-ni lán ê sim-koaⁿ ū chi̍t hāng ê pó-pòe, chiū-sī chhē tio̍h Siōng-tè, che m̄-sī tì-sek só͘ ōe chai ê. Lán ê ba̍k-chiu sui-bóng sòe-lúi; iáu-kú ōe khòaⁿ chin hn̄g, lán só͘ bōe tit kàu ê só͘-chāi ia̍h sī khòaⁿ ōe tio̍h. Phì-lūn lâi kóng : Lī lán kúi-nā pah-bān lí ê chhiⁿ lán khòaⁿ ōe tio̍h, i ê hêng-tōng kap kng ia̍h ōe khòaⁿ-tio̍h. Tú-tú chhin-chhiūⁿ án-ni, lán sim-koaⁿ ê ba̍k-chiu ōe khòaⁿ-kìⁿ Siōng-tè, ia̍h ōe hiáu lâi pài-kūi, tùi I lán beh tit-tio̍h boán-chiok éng-oán kàu éng-oán.
|
（4）咱人是有限，所以內外ê 感覺亦是有制限。所以人bōe會齊全知萬物。若beh 齊全知就[chiū]欠用齊全ê 感覺。所以用有限ê 感覺kan-ta 會知一部分nā-tiāⁿ，bōe會thang 齊全知。雖罔是án-ni，咱ê 心肝有1項ê 寶貝，就是chhē 著上帝，che m̄-是智識所會知--ê。咱ê 目珠雖罔細蕊；iáu-kú 會看真遠，咱所bōe 得到ê 所在亦是看會著。譬論來講：離咱幾若百萬里ê 星咱看會著，伊ê 行動kap 光亦會看--著。Tu-tu親像án-ni咱心肝ê 目珠會看見上帝，亦會曉來拜跪，tùi 伊咱beh 得著滿足永遠到永遠。 |
|
XVII
|
XVII |
|
Chhē Siōng-tè
|
Chhē上帝 |
|
(1) Tang-hng ê Phok-sū, hō͘ chhiⁿ chhōa kàu Gī ê ji̍t-thâu ê só͘-chāi. Chiah ê phok-sū sī beh lâi chhē gī ê Jîn-kun, beh lâi pài I, thang hō͘ in ê sim só͘ ǹg-bāng ê ōe tit chiâⁿ thang hoaⁿ-hí boán-chiok.
|
（1）東方ê 博士，hō͘ 星chhōa 到義ê 日頭ê 所在。Chiah-ê 博士是beh 來chhē 義ê 人君，beh 來拜伊thang hō͘ in ê 心所向望--ê 會得成，thang 歡喜滿足。 |
|
Chóng-sī I pún só͘-chāi ê lâng m̄ bat I; hoán-tńg kā I tèng si̍p-jī-kè, lâi sit-lo̍h in ê hok-khì. Bô lūn tang-pêng á-sī sai-pêng ê lâng lâi chhē I, chhē tio̍h ê sî, ēng sim ēng Sîn lâi pài-kūi, tī I ê kha-ē hiàn lé-mi̍h. Tùi chiah ê lé-mi̍h tī Siōng-tè ê kok, in thang tit-tio̍h éng-oán oa̍h. Chia̍h-miâ ê Ki-tok-tô͘, tùi chi̍t hong-bīn lâi khòaⁿ sī Chú ê peh-sìⁿ; m̄-kú i ê kiâⁿ-chòe lóng sī tùi-hoán, tì-kàu sit-lo̍h tōa ê hok-khì. Tang-hng ê phok-sū in-ūi tòa bô kú ê iân-kò͘, bōe tit thang thiaⁿ Chú ê kà-sī, thang khòaⁿ Chú ê sîn-jiah, á-sī Chú siū sí koh-oa̍h, á-sī chiūⁿ thiⁿ chiah ê sū, só͘-í in m̄-bián khì sì-kòe thoân hok-im. Tú chhin-chhiūⁿ án-ni, teh chhē Siōng-tè ê lâng, bô kap Siōng-tè kau-pôe, tit-tio̍h I siúⁿ-sù ê oa̍h-miā, á-sī chín-kiù, só͘-í in m̄ bián thoân hok-im tī phó͘ thiⁿ-ē.
|
總是伊本所在ê 人m̄-bat 伊；反轉kā 伊釘十字架，來失落in ê 福氣。無論東邊抑是西邊ê 人來chhē 伊，chhē 著ê 時用心用神來拜跪，tī 伊ê 腳下獻禮物。Tùi chiah-ê禮物tī 上帝ê 國，in thang 得著永遠活。食名ê 基督徒 tùi 一方面來看是主ê 百姓；m̄-kú 伊ê 行做攏是對反，致到失落大ê 福氣。東方ê 博士因為tòa 無久ê 緣故，bōe 得thang 聽主ê 教示，thang 看主ê 神跡，抑是主受死復活，抑是上天chiah-ê 事，所以in m̄免去四界傳福音。Tu 親像án-ni，teh chhē 上帝ê 人，無kap 上帝交陪，得著伊賞賜ê 活命，抑是拯救，所以in m̄ 免傳福音tī 普天下。 |
|
(2). “In-ūi kìⁿ-nā ū-ê, beh hō͘ i, hō͘ i ū chhun; bô ê liân i só͘ ū-ê, ia̍h beh the̍h i” (Má-thài 25:29). Siat-sú bô-ê, beh cháiⁿ-iūⁿ ōe kā i the̍h tit...? I kiám-chhái ūi-tio̍h pîn-tōaⁿ ê iân-kò͘ bô châi-tiāu, ia̍h bô hó-mi̍h thang the̍h; chóng-sī i iáu ū chhun chi̍t-hāng mi̍h, chiū-sī, phòaⁿ-toàn chin ké ê lêng-le̍k tī-teh. Siat-sú i nā bô ēng chit khoán chai-lêng, chiū beh kā i chhiúⁿ-the̍h. Āu-lâi i ê liông-sim chiū bâ-pì, kàu bé chiū sí. Nā án-ni i chiū-sī khang-khang bô mi̍h tī-teh.
|
（2）「因為見若有--ê,beh hō͘ 伊，hō͘ 伊有 chhun；無--ê 連伊所有--ê 亦beh 提--伊」（馬太25：29）。設使無--ê beh 怎樣會kā 伊提--tit？伊kiám-chhái為著貧憚ê 緣故無才調，亦無好物thang提；總是伊iáu 有chhun 一項物，就是：判斷真假ê 能力tī--teh。設使伊若無用這款才能，就beh kā 伊搶提。後--來伊ê 良心就麻痺，到尾就死。若án-ni 伊就是空空無物tī--teh。 |
|
(3) Ū lâng m̄ sìn Siōng-tè sī lóng-chóng ê oa̍h-miā ê goân-thâu, chiū chiong kho-ha̍k-tek ê khì-khū lâi chhē chit sè-kan ê oa̍h-miā ê goân-thâu, tì-kàu sit-lo̍h hun-piat hó pháiⁿ ê lêng-le̍k. In siūⁿ oa̍h-miā sī tùi liû-chhiⁿ (meteors) lâi ê,…Che si̍t-chāi bô iáⁿ. Siat-sú bô oa̍h-miā ê mi̍h bōe-ōe siⁿ-chhut oa̍h-miā, thài-thó kap tē-kiû, kâng-khoán ê liû-chhiⁿ beh chiáⁿ-iūⁿ ōe siⁿ-chhut oa̍h-miā? Siat-sú liû-chhiⁿ kap tē-kiû sī bô kâng khoán ê mi̍h, nā sī án-ni bô kâng-khoán ê mi̍h koh tī bô kâng hoân-kéng ê mi̍h, cháiⁿ-iūⁿ hia ê oa̍h-miā ti chit ê sè-kan ná ōe oa̍h…? To̍k-to̍k Siōng-tè nā tī hia, hia chiū ū oa̍h-miā. Bô lūn sio-chúi á-sī léng-chúi hit lāi-bīn lóng ū thâng teh oa̍h. Sui-bóng un-chôaⁿ hit lāi-bīn iā ū thâng teh oa̍h. Che sī teh hián-bêng Siōng-tè ê tōa koân-lêng. Bô lūn tī sím-mi̍h kéng-gū, tī sím-mi̍h só͘-chāi Siōng-tè lóng ū siúⁿ-sù oa̍h-miā.
|
（3）有人m̄ 信上帝是攏總ê 活命ê 源頭，就將科學的ê 器具來chhē 這世間ê 活命ê 源頭，致到失落分別好歹ê 能力。In 想活命是tùi 流星（meteors）來--ê,…Che實在無影。設使無活命ê 物bōe會生出活命，thái-thó kap 地球共款ê 流星beh 怎樣會生出活命？設使流星kap 地球是無共款ê 物，若是án-ni 無共款ê 物koh tī 無共環境ê 物，怎樣hia-ê 活命tī 這個世間哪會活…？獨獨上帝若tī hia，hia 就有活命。無論燒水抑是冷水hit 內面攏有蟲 teh 活。雖罔溫泉hit 內面也有蟲teh 活。Che 是teh 顯明上帝ê 大權能。無論tī 甚mi̍h境遇，tī 甚mi̍h所在上帝攏有賞賜活命。 |
|
(4) Tùi chin-lí ê ké-chí chiū thang bat chin-lí. Chiàu Siōng-tè ê kà-sī lâi kiâⁿ ê lâng, beh tit-tio̍h hoaⁿ-hí, chiong-lâi i beh hióng-siū I ê ké-chí. To̍k-to̍k Siōng-tè chiah ōe hō͘ iau-gō ê lêng-hûn tit-tio̍h pá kap móa-chiok.
|
（4）Tùi 真理ê 果子就thang bat 真理。照上帝ê 教示來行ê 人 beh 得著歡喜，將來伊beh 享受伊ê 果子。獨獨上帝才會hō͘ 枵餓ê 靈魂得著飽kap 滿足。 |
|
Lâng sui-bóng hām-lo̍h chōe-kòa; iáu-kú ài tùi-tiōng chin-lí. Phì-lūn lâi kóng, ài kóng pe̍h-chha̍t phiàn pa̍t lâng ê lâng, sui-bóng i ài phiàn lâng; chóng-sī bô ài pa̍t lâng lâi phiàn i. Sui-bóng i tùi pa̍t lâng bô láu-si̍t bô iàu-kín; chóng-sī pa̍t lâng nā tùi i bô láu-si̍t, i chiū bô hoaⁿ-hí. Che chiū-sī teh piáu-bêng sui-bóng tī bô ì-tiong ia̍h sī hoaⁿ-hí láu-si̍t, ǹg-bāng chin-lí, lâi chīn-tiong. In-ūi Siōng-tè chhòng-chō lâng ū hit-khoán him-bō͘ chin-lí ê sim, tùi tōa chin-lí thang tit-tio̍h hok-khì. Siat-sú lâng nā ûi-ke̍h chin-lí, i tio̍h tú-tio̍h chai-ē, in-ūi i m̄ hān-tiāⁿ hoán-tùi ka-kī ê sèng-chit, ia̍h ûi-ke̍h chhòng-chō chin-lí ê Siōng-tè.
|
人雖罔陷落坐掛；iáu-kú ài tùi重真理。譬論來講：愛講白賊騙別人ê 人，雖罔伊愛騙--人；總是無愛別人來騙--伊。雖罔伊對別人無老實無要緊；總是別人若對伊無老實，伊就無歡喜。Che 就是teh 表明雖罔tī 無意中亦是歡喜老實，向望真理來盡忠。因為上帝創造人有hit款欣慕真理ê 心，tùi 大真理thang 得著福氣。設使人若違ke̍h 真理伊著tú著災禍，因為伊m̄ 限定反對家己ê 性質，亦違ke̍h 創造真理ê 上帝。 |
|
(5) Chin-lí ū chin-chōe khoán. Ta̍k lâng chiàu Siōng-tè só͘ siúⁿ-sù ê le̍k-liōng ū teh hián-chhut koh-iūⁿ ê chin-lí. Pîⁿ-pîⁿ tâng chi̍t châng ké-chí lâi kóng, ū lâng ūi-tio̍h ài ké-chí, só͘-í lâi tī chhiū-á kha, ū lâng sī khòaⁿ-kìⁿ i ê hoe ê súi, só͘-í ia̍h kiâⁿ óa lâi. Só͘-í in chiàu kok-lâng só͘ kám-tio̍h hit hong-bīn lâi soat-bêng chit châng ké-chí ê kè-ta̍t. Só͘-í tiat-ha̍k-chiá, kho-ha̍k-chiá, si-jîn, ōe-ka á-sī sîn-pì-ka, ta̍k lâng chiàu in ê châi-tiāu, chiong só͘ kám tio̍h ê lâi soat-bêng chióng-chióng ê chin-lí. Chi̍t ê lâng bōe-ōe bat lóng-chóng ê chin-lí, ia̍h bōe-ōe soat-bêng.
|
（5）真理有真濟款。逐人照上帝所賞賜ê 力量有teh 顯出各樣ê 真理。平平同一欉果子來講，有人為著愛果子所以來tī 樹仔腳，有人是看 見伊ê 花ê súi,所以亦行倚--來。所以 in 照各人所感--著hit 方面來說明這欉果子ê 價值。所以哲學者、科學者、科學者、詩人、畫家抑是神秘家，逐人照in ê 才調將所感--著ê 來說明種種ê 真理。一個人bōe會bat 攏總ê 真理，亦bōe會說明。 |
|
(6) Beh chai chin-lí tio̍h tùi kúi-nā hong-bīn lâi khòaⁿ; nā bô, kiaⁿ-liáu ōe sit-chhò. Phì-lūn lâi kóng, lán chiong chi̍t-ki ti̍t-liù-liù ê chhê-á, chiong chi̍t ba̍k tùi chi̍t thâu lâi kā I khòaⁿ ê sî, lán m̄-chai hit ki chhē-á ê tn̂g-té, chóng-sī tùi pa̍t hong-bīn lâi khòaⁿ chiū koh-iūⁿ. Chīn-sim, chīn-ì teh chhē Siōng-tè ê lâng, i beh tú-tio̍h, in-ūi Siōng-tè kú-kú teh chhē i, ài chhōa i kàu hok-khì ê só͘-chāi. Tú chhin-chhiūⁿ phah-m̄-kìⁿ ê gín-á teh chhē i ê lāu-bú, kàu bé ōe thang koh tò-tńg khì i ê lāu-bú ê sin-piⁿ, in-ūi kiáⁿ iáu beh chhē lāu-bú ê sî, lāu-bú í-keng teh chhē i ê iân-kò͘ lah.
|
（6）Beh 知真理著tùi 幾若方面來看；若無，驚了會失錯。譬論來講：咱將一支直liù-liù ê chhê仔，將一目tùi 一頭來 kā 伊看ê 時，咱 m̄知hit 支chhē[chhê]仔 ê 長短，總是tùi 別方面來看就各樣。真心、真意teh chhē 上帝ê 人，伊beh tú--著，因為上帝久久 teh chhē 伊，ài chhōa 伊到福氣ê 所在。Tú 親像扑m̄見ê 囡仔teh chhē 伊ê 老母，到尾會thang koh 倒轉去伊e 老母ê 身邊，因為子iáu beh chhē 老母ê 時，老母已經teh chhē 伊ê 緣故lah。 |
|
XVIII
|
XVIII |
|
Hoán-hóe kóe-pìⁿ kap tit-kiù.
|
反悔改變kap得救 |
|
(1) Beh tit-kiù tio̍h hoán-hóe kóe-pìⁿ chiah ōe ēng-tit; chóng-sī nā bô tit-tio̍h Siōng-tè ê un-tián kā i sià-chōe, kan-ta hoán-hóe kóe-pìⁿ ia̍h sī bōe tit-kiù. Phì-lūn lâi kóng, góa ēng chio̍h-thâu tìm sí chi̍t ê lâng, ia̍h góa ū hoán-hóe; chit khoán ê hoán-hóe sī kan-ta āu-pái m̄-káⁿ koh chòe nā-tiāⁿ bōe-ōe hō͘ hit-ê koh-oa̍h, ia̍h bōe-ōe chòe lâi pó͘ tit. To̍k-to̍k Siōng-tè ōe sià-bián góa, ia̍h hō͘ hut-jiân tú-tio̍h sí chit ê lâng ê lêng-hûn ū ki-hōe thang koh-oa̍h tī lâi-sè. Chhin-chhiūⁿ án-ni, thâi lâng ê lâng kap hō͘ lâng thâi ê lâng lóng ōe tit-kiù.
|
（1）Beh 得救著反悔改變才會用--tit；總是若無得著上帝ê 恩典kā 伊赦罪，kan-ta 反悔改變亦是bōe 得救。譬論來講：我用石頭tìm 死一個人，亦我有反悔；這款ê 反悔是kan-ta 後擺m̄敢koh 做nā-tiāⁿ bōe會hō͘ hit-ê 復活，亦bōe會來補得。獨獨上帝會赦免我，亦hō͘ 忽然tú 著死這個人ê 靈魂有機會thang koh活tī 來世。親像án-ni，thâi 人ê 人kap hō͘ 人thâi ê人攏會得救。 |
|
(2) To̍k-to̍k Siōng-tè chiah ōe chiàu kong-gī lâi hêng-hoa̍t á-sī sià-bián, in-ūi i chai lâng ê khoán-sit kap lâng ê só͘ kiû, ia̍h chai, sià-bián kap hêng-hoa̍t ê kiat-kó. Hêng-hoa̍t ê bo̍k-te̍k bōe ōe siông-siông tit-tio̍h, in-ūi sī m̄ chai chòe m̄ tio̍h ê lâng sim só͘ kiû kap i ê sū-chêng. Ū sî hêng-hoa̍t m̄ hān-tiāⁿ bô hó kong-hāu, hoán-tńg koh khah pháiⁿ, nā-sī sià-bián hoán-tńg ōe hō͘ i hoán-hóe kóe-pìⁿ.
|
（2）獨獨上帝才會照公義來刑罰抑是赦免，因為伊知人ê 款式kap 人ê 所求，亦知，赦免kap 刑罰ê 結果。刑罰ê 目的bōe 會常常得著，因為是m̄ 知做m̄ 著ê 人心所求kap 伊ê 事情。有時刑罰m̄ 限定無好功效，反轉koh較歹；若是赦免反轉會hō͘ 伊反悔改變。 |
|
M̄ kú nā tùi pa̍t hong-bīn lâi khòaⁿ, nā kā i sià-bián, hoán-tńg hō͘ i khah ū ki-hōe thang chòe pháiⁿ; nā-sī hêng-hoa̍t, i chiū ōe kóe-pìⁿ. Kiat-kio̍k lâi kóng, Siōng-tè chiah ū si̍t-chāi chai lâng ê sèng-chit, chiàu lâng ê só͘-kiû, m̄ hān tiāⁿ chín-kiù chōe-kòa ê kiat-kó, ia̍h kiù chōe-ok ê goân-in.
|
M̄-kú 若tùi 別項方面來看，若kā 伊赦免，反轉hō͘ 伊較有機會thang 作歹；若是刑罰，伊就會改變。結局來講：上帝才有實在知人ê 性質，照人ê 所求m̄ 限定拯救坐掛ê 結果，亦救罪惡ê 原因。 |
|
(3) Lêng-hûn ê só͘-kiû chiū-sī éng-oán si̍t-chāi ê hoaⁿ-hí. Chóng-sī beh tit-tio̍h chit khoán ê bo̍k-tek, lâng kiâⁿ m̄ tio̍h lō͘, tì-kàu hām lo̍h chōe, i ê kiat-kó chiū-sī bia̍t-bô. In-ūi Siōng-tè ēng i ê thiàⁿ lâi chhòng-chō lâng, hō͘ in ū tì-sek, châi-tiāu, kám-kak thang kap Siōng-tè kau-pôe, lâi hióng-hok éng-oán ê hok-khì. Che chiū-sī tit-kiù.
|
（3）靈魂ê 所求就是永遠實在ê 歡喜。總是beh 得著這款ê 目的，人行 m̄ 著路致到陷落罪，伊ê 結果就是滅無。因為上帝用伊ê 疼來創造人，hō͘ in 有智識、才調、感覺thang kap上帝交陪來享福永遠ê 福氣。Che 就是得救。 |
|
(4) Khoa-kháu chiū-sī chōe-kòa, in-ūi khoa-kháu ê lâng, chhin-chhiūⁿ pông-jio̍k bô-jîn, siūⁿ i kā-kī pí Siōng-tè khah gâu; tì-kàu si̍t-lo̍h Siōng-tè ê un-tián, tîm-lo̍h tī chōe-ok lâi bia̍t-bô i ê lêng-hûn. Bô láu-si̍t sī hoán-tùi chin-lí, só͘-í ia̍h sī chōe-kòa. Gâu kóng pe̍h-chha̍t ê lâng, tùi i put-sî phiàn-lâng ê in-toaⁿ āu-lâi iû-goân ōe ka-kī phiàn. Kàu-bé i m̄ sìn-iōng i lāi-gōa ê kám-kak, put-sî giâu-gî chin-lí. Sòa giâu-gî Siōng-tè ê thiàⁿ-thàng kap un-tián, tì-kàu sit-lo̍h i ê oa̍h-miā kap tōa hok-khì. Siūⁿ-tham ê lâng chiū-sī chōe-kòa, in-ūi siáu-tham chit sè-kan ê mi̍h, tì-kàu pàng-sak Siōng-tè. Kan-îm ia̍h sī chōe-kòa, in-ūi kan-îm ê iân-kò͘, ke chiū m̄ chiâⁿ ke, sit-lo̍h cheng-chiat, tì-kàu sòng-sit i ê sìⁿ-miā. Thau-the̍h iû-goân ia̍h-sī chōe-kòa, in-ūi thau-the̍h pa̍t lâng ê mi̍h chòe hoaⁿ-hí. Só͘-í lán nā beh tit-kiù, hō͘ Siōng-tè ê chí-ì chiâⁿ tī tōe-n̍i̍h chhin-chhiūⁿ tī thiⁿ-n̍i̍h, tio̍h chiong téng-bīn só͘-kóng chiah ê chōe-kòa kap í-gōa lóng-chóng ê chōe-kòa it-chīn hoán-hóe kóe-pìⁿ sī tē-it iàu-kín.
|
（4）誇口就是坐掛，因為誇口ê 人親像旁若無人，想伊家己比上帝較gâu;致到失落上帝ê 恩典，沉落tī 罪惡來滅無伊ê 靈魂。無老實是反對真理，所以亦是坐掛。Gâu 講白賊ê 人tùi 伊不時騙人ê 因端後來猶原會家己騙。到尾伊 m̄ 信用伊內外ê 感覺，不時懷疑真理。續giâu疑上帝ê 疼痛 kap 恩典，致到失落伊ê 活命kap 大福氣。想貪ê 人就是坐掛，因為siáu貪這世間ê 物，致到放sak 上帝。姦淫亦是坐掛，因為姦淫ê 緣故，家就不成家，失落貞節，致到喪失伊ê 生命。偷提猶原亦是坐掛，因為偷提別人ê 物做歡喜。所以咱若beh 得救，hō͘ 上帝ê 旨意成tī 地--n̍i̍h 親像tī 天--n̍i̍h,著將頂面所講chiah-ê 坐掛 kap 以外攏總ê 坐掛一盡反悔改變是第一要緊。 |
|
(5) Kho-ha̍k-chiá kap tiat-ha̍k-chiá sìn chìn-hòa-lūn kóng. Tùi chū-jiân ê gâu chhui-chhiâu, ū ha̍h, ū tek-tong ê mi̍h ōe chìn-hòa lâi seng-chûn. Chóng-sī tùi bū-sò͘-bān ê oa̍h-mi̍h ê chìn-hòa, só͘ chèng-bêng í-gōa iáu ū chi̍t hāng koh khah tōa-ê : chiū-sī tùi Siōng-tè ê chhui-chhiâu ū chi̍t khoán bô ha̍h ê chiū-sī ū chōe ê lâng, tek seng-chûn ê sū-si̍t. Siōng-tè tùi chōe-ok khùn-lân ê tiong-kan chín-kiù ho͘N3 lim-chiú--ê, kiâⁿ kan-îm--ê, thâi lâng--ê, thau-the̍h--ê, lâi thoat-chhut chōe-ok thang tit pêng-an, kap hoaⁿ-hí ê oa̍h-miā. Chit khoán ê chín-kiù chiū-sī tùi Ki-tok Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h--ê, In-ūi i lîm-kàu sè-kan sī beh kiù ū chōe ê lâng. ( I Thê-mô͘-thài 1 : 15).
|
（5）科學者kap 哲學者信進化論講。Tùi 自然ê gâu推chhiâu、有合、有得當ê 物會進化來生存。總是tùi 無數萬ê 活物ê 進化，所證明以外iáu 有一項koh較大--ê:就是tùi 上帝ê 推chhiâu 有一款無合--ê （就 是有罪ê 人，得生存ê 事實。）上帝tùi 罪惡困難ê 中間拯救ho͘N3 lim酒--ê、行姦淫--ê、thâi 人--ê、偷提--ê,來脫出罪惡thang 得平安kap 歡喜ê 活命。這款ê 拯救就是tùi 基督耶穌來得著--ê,因為伊臨到世間是beh 救有罪ê 人。（提摩太前書 1：15） |
|
XIX
|
XIX |
|
Chōe-ok ê Goân-thâu.
|
罪惡ê 源頭 |
|
(1) Sī-tōa-lâng ê pháiⁿ-pīⁿ ōe liân-lūi kàu in ê kiáⁿ-sun. Chóng-sī pē-bú nā-sī chhiⁿ-mî á-sī khê-kha phòaⁿ-siùⁿ; m̄-kú in ê kiáⁿ-sun m̄-bián tè in lâi khê-kha phòaⁿ-siùⁿ. Só͘-í chōe-ok ê goân-thâu iā-sī án-ni; pē-bú hó-pháiⁿ ê sèng-chit bōe-ōe liû-thoân hō͘ in ê kiáⁿ-sun, gín-á ê phín-keh khah-chōe sī tùi in ê kiâⁿ-ta̍h lâi tit chiâⁿ. Siat-sú in nā-sī sêng-chiap pē-bú ê sèng-chit, in chiū m̄-bián kín-sīn in ê hêng-ûi. Gín-á ê lêng-le̍k kap phín-sèng sió pō͘-hūn tùi pē-bú lâi; tōa pō͘-hūn sī tùi in pún-sin ê lô͘-le̍k lâi tit-tio̍h--ê.
|
（1）序大人ê 歹病會連累到in ê子孫。總是父母若是青瞑抑是瘸腳破相；m̄-kú in ê子孫 m̄免tè in來瘸腳破相。所以罪惡ê 源頭也是 án-ni；父母好歹ê 性質bōe會流傳hō͘ in ê子孫，囡仔ê 品格較濟是tùi in ê行踏來得成。設使in 若是承接父母ê 性質，in 就 m̄免謹慎in ê行為。囡仔ê 能力kap 品性小部分tùi 父母來；大部分是tùi in本身ê 努力來得著--ê。 |
|
(2) Siat-sú nā ū chi̍t hāng mi̍h óa lâi kng ê sî, chiū ōe siⁿ-chhut o͘-iáⁿ. (e̍k-chiá kóng chhin-chhiūⁿ lâng-ńg) sit-ge̍h ê in-toaⁿ chiū-sī tē-kiû kiâⁿ kàu Ji̍t-thâu kap ge̍h ê tiong-kan só͘-tì. Nā-sī hō͘ pa̍t-hāng mi̍h ê ńg kā lán khàm teh ê sî, lán chiū bô chek-jīm, in-ūi che m̄-sī lán ka-kī ê só͘-chòe. Só͘-í ūi-tio̍h ńg ê só͘-tì liân-lán sòa pìⁿ chòe ńg o͘-o͘ ê sî, lán iû-goân bô chek-jīm. Chóng-sī chhin-chhiūⁿ hut-jiân khí o͘-hûn, kui-thiⁿ o͘ ba̍k-ba̍k ê khoán, lán ê sim-koaⁿ nā hō͘ chōe-ok lâi tì-kàu o͘-ba̍k-ba̍k, hit-tia̍p lán chiū ū chek-jīm.
|
（2）設使若有一項物倚來光ê 時就會生出烏影。（譯者講親像人影）蝕月ê 因端就是地球行到日頭kap月ê 中間所致。若是hō͘ 別項物ê 影kā 咱蓋--teh ê 時，咱就無責任，因為che m̄是咱家己ê 所做。所以為著影ê 所致連咱sòa 變做影烏烏ê 時，咱猶原無責任。總是親像忽然起烏雲，歸天烏墨墨 ê 款，咱ê 心肝若hō͘ 罪惡來致到烏墨墨，hit-tia̍p 咱就有責任。 |
|
(3) Chōe-ok kap i ê kiat-kó sui-bóng sī chin gûi-hiám; chóng-sī m̄ sī kú-tn̂g--ê, Siōng-tè kap I siúⁿ-sù ū éng-oán-oa̍h ê mi̍h í-gōa bô chi̍t hāng ōe éng-oán tī-teh. Siat-sú nā ū chi̍t hāng mi̍h lī-khui Siōng-tè, ka-kī ōe éng-oán tī-teh, i tek-khak tio̍h ū chhin-chhiūⁿ Siōng-tè ū éng-oán oa̍h ê sèng-chit chiah ōe ēng tit. Chóng-sī che sī ún-tàng bô ê sū; in-ūi Siōng-tè chí-ū chi̍t-ê nā-tiāⁿ. Siōng-tè sī éng-oán tī-teh, pōe-ge̍k Siōng-tè--ê, (chōe-ok) tiāⁿ-tio̍h bōe-ōe éng-oán tī-teh. “In-ūi siū-chō ê mi̍h hâng-ho̍k tī khang-hu, m̄-sī i ê kam-goān, chiū-sī tùi hit ê hō͘ i hâng-ho̍k--ê; sī teh ǹg-bāng liân siū-chō ê mi̍h iā beh tit-tio̍h tháu-pàng, thoat-lī pāi-hoāi ê khu-sok, lâi ji̍p tī Siōng-tè ê kiáⁿ-jî ê êng-kng ê chû-iû.” (Lô-má 8 : 20---22)
|
（3）罪惡kap 伊ê 結果雖罔是真危險；總是 m̄ 是久長--ê,上帝kap 伊賞賜有永遠活ê 物以外無一項會永遠tī--teh。設使若有一項物離開上帝，家己會永遠tī--teh，伊的確著有親像上帝有永遠活ê 性質才會 用--tit。總是che 是穩當無ê 事；因為上帝只有一個nā-tiāⁿ。上帝是永遠tī--teh，背逆上帝--ê(罪惡）定著bōe會永遠tī--teh。「因為受造ê 物降服tī 空虛，m̄是伊ê 甘願，就是tùi hit-ê hō͘ 伊降服--ê;是teh 向望連受造ê 物也beh得著tháu放，脫離敗壞ê 拘束，來入tī 上帝ê 子兒ê 榮光ê 自[chū]由。（羅馬 8：20---22） |
