Kai Bo̍k-su-niû ê Sió-toān
|
偕牧師娘ê小傳 |
| T C G |
T.C.G. |
|
Kai Bo̍k-su-niû, sī sìⁿ Tiuⁿ miâ kiò Chhong-bêng, Tâi-pak Gō͘-kó͘-khiⁿ chng ê lâng, tī Chú-āu 1878 nî, 5 ge̍h 27 ji̍t ū kè Kai Bo̍k-su, tiàm tī Tām-chú put-chí kú, āu-lâi ū poaⁿ lâi Tâi-pak khiā-khí. I bat kap Kai Bo̍k-su chhut-gōa sì-kòe sûn-sī kàu-hōe, iā bat kap i chòe-tīn khì Ka-ná-tāi nn̄g-pái, chi̍t pái sī tùi sai-pêng khì, ū keng-kè kúi-nā kok; chiū-sī Ìn-tō͘-kok, Iû-thài-kok, Hoat-kok, Eng-kok, Bí-kok,chiah ê kok-tō͘. Tâi-oân ê hū-jîn-lâng kiâⁿ hiah hn̄g, kap Sè-kài it-chiu, káⁿ-sī i nā-tiāⁿ.
|
偕牧師娘是姓張名叫聰明，台北五股坑庄ê人，tī主後1878 年5 月27 日有嫁偕牧師，tiàm tī淡水不止久，後--來有搬來台北企起。伊bat kap偕牧師出外四界巡視教會，也bat kap伊做陣去加拿大兩擺，1 擺是對西爿去，有經過幾若國，就是印度國、猶太國、法國、英國、美國，chiah-ê 國度。台灣ê婦人人行hiah遠，kap世界一周，káⁿ是伊nā-tiāⁿ。 |
|
Sèng-keng só͘ kóng ê só͘-chāi, i iā ū khòaⁿ put-chí chōe ūi. Bat thiaⁿ i kóng, ū khì khòaⁿ Ai-ki̍p ê thah, kap Hoat-ló-ông ê sin-si, iā ū khì khòaⁿ Iâ-lō͘-sat-léng, Pek-lī-hêng, Iok-tàn-hô, Sí-hái; koh ū khì khòaⁿ hui só͘ bat iû ê hé-soaⁿ, kap Pong-pe-a ê kó͘-chek; iā ū khòaⁿ Sè-kài chhut-miâ ê tōa-siâⁿ, chiū-sī Lô-má, Pek-lîm, Pa-lí, Lûn-tun. Sǹg chin ū hok-khì, ū khòaⁿ hiah chōe ê kó͘-chek kap bêng-só͘.
|
聖經所講ê所在，伊也有看不止濟位。Bat 聽伊講有去看埃及ê塔，kap法老王ê身屍，也有去看耶路撒冷、伯利恆、約旦河、死海；koh 有去看非所bat遊ê火山，kap龐貝亞ê古蹟；也有看世界出名ê大城，就是羅馬、伯林、巴黎、倫敦，算真有福氣，有看hiah濟ê古蹟kap名所。 |
|
Lūn i it-seng ê hióng-hok, put-chi chiâu-pī, i ê sin-thé iā chin ióng-kiāⁿ. Bô phah-sǹg tī kū-nî 6 ge̍h 18 ji̍t, hut-jiân tú-tio̍h ló chhut-hui̍h ê pīⁿ, chin siong-tiōng, ū chhiáⁿ Tè I-seng kā i i-tī, kai-chài ū chiām-chiām ná hó, ōe khí-lâi kiâⁿ. Kàu chit-pái koh-chài khí, chiū ji̍p tī Má-kai I-īⁿ; Lio̍k I-seng kap Gô͘ I-seng iā chin chīn-la̍t teh kā i i-tī. Khó-sioh bô chhái-kang, chiū tī 9 ge̍h 15 ji̍t, ē-po͘ 6 tiám 40 hun, lī-khui sè-kan; hióng-siū 65 hè.
|
論伊一生ê享福，不止chiâu備，伊ê身体也真勇健。無扑算tī舊年6 月18 日忽然tú著腦出血ê病，真傷重，有請戴醫生kā伊醫治，佳哉有漸漸那好，會起來行。到這擺koh 再起，就入tī馬偕醫院；陸醫生kap吳醫生也真盡力teh kā伊醫治。可惜無采工，就tī 9 月15 日 e 晡6點40分，離開世間，享壽65 歲。 |
|
I ê hō͘-è lóng tī Tâi-oân. I ū chi̍t ê hāu-siⁿ, nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ; i ê hāu-siⁿ Kai Jōe-liâm, teh chòe soan-kàu-su, chiū-sī Tām-chúi Tiong-ha̍k-tiúⁿ, i ê sim-pū sī Ka-ná-tāi Ross Bo̍k-su ê cha-bó͘-kiáⁿ. I ê tōa cha-bó͘-kiáⁿ, Kai--sī Má-liân ū kè Báng-kah Tân Chheng-gī Bo̍k-su. I ê tē-jī cha-bó͘-kiáⁿ, Kai--sī Í-lī ū kè Tōa-tiū-tiâⁿ Koa Î-su Tiúⁿ-ló. Hiān-sî i ê lāi-gōa sun, put-chí chōe ê , iā ū chi̍t ê ka-ná-sun. Tī i ê sun ê tiong-kan, ū chi̍t ê í-keng tióng-sêng, chiū-sī Koa Siat-kai, hiān-sî teh chòe Tām-chúi Tiong-ha̍k ê sian-siⁿ, kî-û--ê iáu teh tha̍k-chheh.
|
伊ê後裔攏tī台灣。伊有1個後生，兩個查某子；伊ê 後生偕睿廉，teh做宣教師，就是淡水中學長，伊ê新婦是加拿大Ross 牧師ê 查某子。伊ê大查某子偕--氏瑪連有嫁艋舺陳清義牧師。伊ê第2查某子偕--氏以利有嫁大稻埕柯維思長老。現時伊ê內外孫，不止濟個，也有1 個ka-ná孫。Tī伊ê孫ê中間，有1個已經長成，就是柯設偕，現時teh做淡水中學ê先生，其餘--ê iáu teh讀冊。 |
|
Taⁿ lūn i it-seng ê chòe-lâng, put-chí khó-chhú, chōe-chōe lâng teh siàu-liām i. I chin ū jîn-ài, gâu thiàⁿ lâng, pang-chān lâng, iā gâu khoán-thāi lâng. Chá-sî tī Tâm-chúi ê Sîn-ha̍k-seng kap Lú-ha̍k-seng, ta̍k-ê ū tit-tio̍h i ê khoán-thāi. Sì-hng ê hōe-iú kap thoân-tō-su, nā kàu Tām-chúi, lóng ū tit-tio̍h i ê khoán-thāi, in-ūi i sī chin tōa-liōng ê lâng.
|
今論伊一生ê做人，不止可取，濟濟人teh 數念--伊。伊真有仁愛，gâu疼--人，幫贊--人，也gâu款待--人。早時tī淡水ê神學生kap女學生逐個有得著伊ê款待。四方ê會友kap傳道師，若到淡水，攏有得著伊ê款待，因為伊是真大量ê人。 |
|
I ê khoán, siông-siông hoaⁿ-hí, hán-tit khòaⁿ i ū hián-chhut hoân-ló ê khoán, iā bô kiau-ngō͘, bô kek-phài, bô ài kap lâng kè-kàu, chin gâu thun-lún; hoān-nā kap i saⁿ-bat ê lâng, ta̍k ê o-ló i. I tī Má-kai I-īⁿ kè-óng liáu, i ê kó͘ pêng-iú, Gô͘ Bo̍k-su-niû, ū tùi chhin-lâng thó ài i ê sin-si hē tī in tau, i chiū kap i nn̄g ê cha-bó͘-kiáⁿ kā i ōaⁿ saⁿ, chhit seng-khu; chiong i ka-kī ê bîn-chhn̂g hō͘ i tó, chiong i ê lâng-kheh-thiaⁿ hō͘ i hē, chin thiàⁿ-thàng i, lóng bô kiaⁿ. Tī Tâi-oân iáu-bē-bat khòaⁿ-kìⁿ án-ni; hoān-nā ài chòe lâng ê pêng-iú tio̍h o̍h chit khoán ê bô͘-iūⁿ. Koh-chài Lâu Bo̍k-su chin chhut-la̍t siat-hoat chòe koan-bo̍k, sī Se-iûⁿ-sek, ēng o͘-pò͘ lâi piⁿ tī gōa-bīn, ū chhòng chi̍t ê khang, ji̍p po-lê, hō͘ lâng thang khòaⁿ i ê bīn; i ê sin-si ū chiam io̍h, khǹg la̍k-ji̍t kú chiah bâi-chòng, in-ūi teh thèng-hāu Kai Sian-siⁿ tùi Lōe-tōe tńg-lâi thang khòaⁿ; tī hit la̍k-ji̍t ê tiong-kan, chin-chōe lâng lâi bāi-song.
|
伊ê款常常歡喜，罕tit看伊有顯出煩惱ê款，也無驕傲，無激派，無ài kap人計較，真gâu吞忍；凡若kap伊相bat ê人，逐家o-ló--伊。伊tī 馬偕醫院過往了，伊ê 好朋友，吳牧師娘，有對親人討ài伊ê身屍hē tī in 兜，伊就kap伊兩個查某kā伊換衫，拭身軀；將伊家己ê眠床hō͘伊倒，將伊ê人客廳hō͘ 伊hē,真疼痛伊，攏無驚。Tī台灣iáu-bē bat 看見án-ni;凡若ài做人ê朋友著學這款ê好模樣。Koh 再劉牧師真出力設法做棺木，是西洋式，用烏布來編tī外面，有創1個空，入玻璃，hō͘人thang 看伊ê 面；伊ê身屍有chiam藥囥6日久才埋葬，因為teh 聽候偕--先生對內地轉來thang看； tī hit 6日ê中間，真濟人來bāi 喪 。 |
|
Chòng-sek hit ji̍t, i ê koan-bo̍k ū tui Gô͘ Bo̍k-su-niû ê chhù, kng kàu Siang-liân thêng-chhia-tiûⁿ, sī i ê chhin-lâng kap thoân-kàu-su kā i kng. Āu-lâi tùi hé-chhia chài kàu Tām-chúi ê sek-tiûⁿ, chiū-sī Tām-chúi Lé-pài-tn̂g. Hit ji̍t lâi hōe-chòng ê lâng, chóng-kiōng ū la̍k-pak gōa lâng.
|
葬式hit日，伊ê棺木有對吳牧師娘ê厝，扛到雙連停車場，是伊ê親人kap傳教師kā伊扛。後--來對火車載到淡水ê式場，就是淡水禮拜堂。Hit 日來會葬ê人，總共有6百外人。 |
|
Chòng-sek ê Sūn-sū
|
葬式ê順序 |
|
Chú-lí Lâu Bo̍k-su
|
主理 劉牧師 |
|
1. Sèng si(136) Hōe-chòng-chiá.
|
1.聖詩(136) 會眾者 |
|
2.Kî-tó Siau Bo̍k-su
|
2.祈禱蕭牧師 |
|
3.Tha̍k Sèng-keng Chiong Bo̍k-su
|
3.讀聖經章牧師 |
|
4.Soat-kàu Lâu Bo̍k-su
|
4.說教劉牧師 |
|
5.Sèng si(38) (Pún-lâng siⁿ-chêng ài gîm.)
|
5.聖詩（38）（本人生前ài吟） |
|
6.Lí-le̍k Keh Hi-sìn Bo̍k-su. Lîm Bêng-tē Tiúⁿ-ló Lí Bêng-tē Tiúⁿ-ló
|
6.履歷 郭Hi-sìn牧師、林清火傳道師、李明地長老 |
|
7.Kóng tiàu-sû Pa Phok-sū. Tân Khêng-iâu Bo̍k-su
|
7.講弔詞巴牧師、陳瓊瑤牧師 |
|
8.Tha̍k tiàu-sû Chiam Hù-ok Tiúⁿ-ló
|
8.讀弔詞詹Hù-ok長老 |
|
9.Tha̍k tiàu-tiān Tân Khoe-chùn Thoân-tō-su
|
9.讀弔電陳溪圳傳道師 |
|
10.Tap-siā Kai Sian-siⁿ
|
10.答謝偕先生 |
|
11.Sèng si(164) Hōe-chòng-chiá.
|
11.聖詩（164）會眾者 |
|
12.Chiok-tó Lâu Bo̍k-su
|
12.祝禱劉牧師 |
|
Āu-lâi Tiong-o̍h ê ha̍k-seng ū kng i ê koan-bo̍k, hêng-lia̍t kàu Phàu-tâi-po͘ Má-kai kiōng-tông bō͘-tōe, bâi-chòng tī Kai Bo̍k-su ê sin-piⁿ. Taⁿ i ê sin-si kàu-chia tāi-ke teh iu-būn; nā-sī i ê lêng-hûn kàu Thian-tông, tāi-ke teh hoaⁿ-hí. Án-ni hō͘ lán thang an-ùi.
|
後--來中學ê學生有扛伊ê棺木，行列到炮台埔馬偕共同墓地 ，埋葬tī a偕牧師ê 身邊。今伊ê 身屍到chia 逐家teh 憂悶；若是伊ê靈魂到天堂，大家teh歡喜。Án-ni hō͘咱thang 安慰。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-pò tē 488 koàn, 1925 nî 11 ge̍h)
|
(台灣教會報第488卷，1925年11月) |
