Hùn-bông chhián-soat_04
|
訓蒙淺說_04 |
| Bô Chù-bêng |
無注明 |
|
Tē jī-cha̍p-gō͘ khò Chha̍t kóe-pìⁿ ê sū
|
第二十五課 賊改變ê事 |
|
Tāi Eng kok kúi-nā nî chêng ū chi̍t ê bo̍k-su khì hn̄g-hn̄g kóng tō-lí, tò-lâi bē kàu chhù í-keng àm lah. I khiâ bé, bé- oaⁿ siang-pêng ū tē-á tóe chheh. Hit tiâu lō͘ éng ū chōe-chōe chha̍t, bo̍k-su pún chai, chóng-sī i ê sim lóng bô kiaⁿ chiah bô tòa ke-si chhèng, bé teh kiâⁿ ê sî chòe i tī bé-téng teh gîm si.
|
大英國幾若年前有1個牧師去遠遠講道理，倒--來bē到厝已經暗--lah。伊騎馬，馬鞍雙爿有袋仔té冊。Hit 條路往有濟濟賊，牧師本知，總--是伊ê 心攏無驚才無帶ke-si銃，馬teh行ê時做伊tī馬頂teh吟詩。 |
|
Hut-jiân ū chi̍t lâng cháu lâi tùi i ê bé-soh kā i khiú-teh, tōa siaⁿ kóng, “Gûn tio̍h hō͘ góa, nā bô beh, chiū beh hō͘ lí sí.”
|
忽然有1人走來對伊ê 馬索kā伊khiú--leh,大聲講：「銀著hō͘ 我，若無beh,就beh hō͘你死。」 |
|
Bo̍k-su chhiò-chhiò, chhiú chhun khì tē-á jîm kóa chîⁿ beh hō͘ i kóng, “Nā ū chiah ê, ia̍h bô.”
|
牧師笑笑，手伸去袋仔jîm寡錢beh hō͘--伊，講：「若有chiah-ê,亦無。」 |
|
Chha̍t m̄ sìn, mē i, chhiúⁿ i ê tē-á, chi̍t ē khòaⁿ, nā ū chheh nā-tiāⁿ, ia̍h bô, koh mē chi̍t kù, chòe i khì. Bo̍k-su kiò i, kóng, “Pêng-iú ah, bān chiah khì lah, góa ū chi̍t kù ōe beh kā lí kóng lah.”
|
賊m̄信，罵伊，搶伊ê 袋仔，1 下看，若有冊nā-tiāⁿ，亦無，koh 罵1句，做伊去。牧師叫伊講：「朋友--ah,慢且去--lah,我有1句話beh kā 你講--lah。」 |
|
Chha̍t kî-koài chiū thêng kha, bo̍k-su chiū kóng, “Pêng-iú ah, sî nā kàu lí beh hoán-hóe khì siâ kui chèng, hit sî lí tio̍h kì-tit “Iâ-so͘ Ki-tok ê hui̍h sóe-tû lóng- chóng ê chōe.”
|
賊奇怪就停腳，牧師就講：「朋友--ah,時若到你beh 反悔棄邪歸正，hit 時你著記tit。耶穌基督ê血洗除攏總ê罪。」 |
|
Chha̍t thiaⁿ-liáu chiū chòe i khì, bo̍k- su ia̍h tò-khì, chóng-sī bo̍k-su só͘ kóng ê ōe ū chhì-chha̍k hit ê chha̍t ê sim, hiah ê ōe ná chhin-chhiūⁿ siông-siông tī hī- khang teh kā i kóng hō͘ i tiāⁿ-tiāⁿ kì-tit.
|
賊聽了就做伊去，總--是牧師所講ê話有刺chha̍k hit ê 賊ê心，hiah ê話若親像常常 tī 耳空teh kā 伊講，hō͘ 伊定定記--tit。 |
|
Koh kúi-nā nî bo̍k-su tī chi̍t keng tōa keng lé-pài-tn̂g teh kóng tō-lí, kóng-soah khì i ê pâng chē. Ū chi̍t ê thé-biān lâng ji̍p-khì beh kap i kóng-ōe.
|
Koh 幾若年牧師tī 1間大間禮拜堂teh 講道理，講煞去伊ê 房坐。有1個体面人入去beh kap伊講話。 |
|
Hit ê thé-biān lâng mn̄g bo̍k-su kóng, “Sian-siⁿ, lí ōe jīn-tit bōe?” Bo̍k-su kā i kóng, “Bōe jīn-tit.” Hit lâng chiū kóng, “Kúi nî chêng lí khiâ bé beh tò-khì, tī lō͘-n̍i̍h ū chi̍t lâng cháu-lâi khiú lí ê bé- soh, beh chhiúⁿ lí ê gûn, hit ê sī góa;” chiū tùi thâu kàu bé kā bo̍k-su kóng cháiⁿ-iūⁿ chhíⁿ-gō͘ chòe Iâ-so͘ ê ha̍k-seng. Koh kóng, “Che sī lí ê khùi-la̍t, tio̍h kám-siā lí ê un bô chīn.”
|
Hit 個体面人問牧師講：「先生，你會認tit--無？」牧師kā 伊講：「bē認--tit。」Hit 人就講：「幾年前你騎馬beh 倒--去，tī路--n̍i̍h有1人走來扭你ê馬索，beh搶你ê銀，hit 個是我。」就對頭到尾kā牧師講怎樣醒悟做耶穌ê學生。Koh講：「這是你ê氣力，著感謝你ê恩無盡。」 |
|
Bo̍k-su kóng, “M̄ sī án-ni, lóng m̄ sī góa ê khùi-la̍t, sī Siōng-tè ê un, Kiù-chú ê thiàⁿ, chhe Sèng Sîn tiàu lí, hō͘ lí chòe I ê ha̍k-seng, lí chi̍t-sì-lâng tio̍h kám-siā I bô soah.”
|
牧師講：「M̄是án-ni,攏m̄ 是我ê氣力，是上帝ê 恩，救主ê疼，差聖神召你，hō͘你做伊ê學生，你1世人著感謝伊無煞。」 |
|
Tē jī-cha̍p-gō͘ khò Lūn Tō͘-ún
|
第二十六課 論Tō͘蚓 |
|
Tō͘-ún sè-kan ta̍k ūi ū, pêng-siông ū gō͘ la̍k chhùn tn̂g, nā-sī tī khah joa̍h ê tōe kiám-chhái ōe kàu chhioh-pòaⁿ tn̂g, ia̍h kàu chńg-thâu-á ê tōa. Tō͘-ún lóng sī tùi nn̄g chhut ê. Hit ê tōa bé ê, seng-khu ū pah gōa ê îⁿ-khoân, sī hō͘ in ōe chhun- kiu, ōe sô. In ia̍h ū iù-iù ê mn̂g. Tō͘-ún ê thâu chiam-chiam bé pîⁿ-pîⁿ, chhùi ū téng-ē tûn, ēng téng tûn lâi the̍h mi̍h, chóng-sī bô chhùi-khí. In ōe chhun chìn- chêng, ia̍h ōe kiu tò-thè, ū-sî in ê bé tiàm tī khang-lāi, nā ū sím-mi̍h beh kāng in, in chiū kóaⁿ-kín kiu ji̍p-khì.
|
Tō͘蚓世間逐位有，平常有5、6寸長，若是tī 較熱ê地，kiám-chhái 會到尺半長，亦到指頭仔ê大。杜蚓攏是對卵ê,hit 個大尾ê,身軀有百外個圓環，是hō͘ in 會伸勼、會趖。In 熟有幼幼ê毛。杜蚓ê頭尖尖尾平平，嘴有頂下唇，用頂唇來提物，總是無嘴齒。In 會伸進前，亦會勼倒退，有時in ê尾tiàm tī 孔內，若有甚mi̍h beh kāng in,in 就趕緊勼--入去。 |
|
Tō͘-ún bô ba̍k-chiu thang khòaⁿ, iáu- kú ōe hun-piat mî ji̍t. Khah siông ji̍t-sî tiàm khang-lāi, mî-sî chiah chhut-lâi, án- ni bián-tit hō͘ sím-mi̍h mi̍h lâi siong-hāi. In bô hī-khang thang thiaⁿ, ia̍h bô phīⁿ- khang thang phīⁿ, só͘-í bô siáⁿ ōe phīⁿ mi̍h ê bī, put-kò ōe kéng i só͘ ài chia̍h kúi-nā hāng ê mi̍h nā-tiāⁿ. Seng-khu lóng ū iù-iù ê kńg, tùi chiah ê kńg thang chhoán-khùi, nā-sī in ê náu-kun put-chí lāi, só͘ sô-tio̍h ê ūi, só͘ kha̍p-tio̍h ê mi̍h liâm-piⁿ ōe chai.
|
Tō͘蚓無目珠thang 看，iáu-kú會分別暝日。較常日--時tiàm 孔內，暝--時才出來，án-ni 免tit hō͘ 甚mi̍h物來傷害。In 無耳空thang聽，亦無鼻孔thang 鼻，所以無啥會鼻物ê味，不過會揀伊所ài食幾若項ê物nā-tiāⁿ。身軀攏有幼幼ê kńg,對chiah-ê kńg thang喘氣，若是in ê 腦筋不止利，所sô--著ê位、所kha̍p--著ê物liâm-mi會知。 |
|
Tō͘-ún tio̍h tiàm tī khah tâm-sip ê ūi, nā lia̍h i lok tī ta-ta ê só͘-chāi chiū sí. In ê khang lóng ū siûⁿ hō͘ i liâm-liâm ku̍t- ku̍t, in-ūi in mî-sî tio̍h chhut-lâi. Koh in ū chia̍h ia̍h ū pàng, só͘ pàng ê, chiū-sī khang-kháu sang-sang ê thô͘; só͘-í khang khah siông bô lōa chhim, chóng-sī ū-sî lâng ku̍t kàu chhit poeh chhioh chhim, ia̍h bat ū khòaⁿ-kìⁿ ū tō͘-ún tī-teh. Khang-tóe khah khoah tōa, ná chhin-chhiūⁿ pâng ê khoán-sit, khang-kháu siông ēng chhiū-hio̍h lâi khàm, hō͘ chhìn-chhái mi̍h khah bōe khòaⁿ ji̍p-khì. In só͘ chia̍h ê chiū-sī thô͘; chháu-ba̍k ê hio̍h, kap chhiⁿ thî hit hō ê lūi, chit hāng sī chham in ê tin-e̍k, thang hō͘ in ê khang liâm-ku̍t ê lō͘-ēng, koh chi̍t hāng sī thang iúⁿ-chhī in ê sìⁿ-miā.
|
Tō͘蚓著tiàm tī 較tâm濕ê位，若掠伊lok tī礁礁ê 所在就死。In ê空攏有 siûⁿ hō͘伊粘粘滑滑，因為in 暝時著出--來。Koh in 有食亦有放，所放ê就是空口鬆鬆ê塗，所以孔較常無偌深，總--是有時人掘到7、8尺深，亦bat有看見有tō͘蚓tī--leh。孔底較闊大，那親像房ê款式，空口常用樹葉來khàm,hō͘ chhìn chhái 物較bē看--入去。 In 所食ê就是塗、草木ê葉kap青苔hit 號ê類，這項是chham in ê 津液，thang hō͘ in ê空粘滑ê路用，koh 1 項是thang 養飼in ê 性命。 |
|
Tùi kó͘-chá ê sî lâng ài hō͘ thô͘ sang, lóng sī ēng lôe, chóng-sī tī bô lâng chèng-choh ê só͘-chāi, hiah ê thô͘ ōe sang, sī óa-khò chit hō tō͘-ún lâi lôe, in- ūi in sô-lâi, sô-khì, hō͘ thô͘ siông-siông tín-tāng, ta̍k ūi ū chhng, hō͘ hong, hō͘, ōe ji̍p kàu ē-tóe, chiū hiah ê chháu-ba̍k ê kun ōe tit-tio̍h lūn-te̍k; m̄ nā án-ni, in só͘ chia̍h ê thô͘ sī chho͘-siap ê, só͘ pàng ê, sī kng-ku̍t ê, án-ni ia̍h sī hō͘ hiah ê thô͘ ōe khah iù.
|
對古早ê時人ài hō͘ 塗鬆攏是用犁，總--是tī 無人種作ê所在，hia ê塗會鬆，是倚靠這號tō͘蚓來犁，因為in sô來sô去，hō͘塗常常振動，逐位有chhng,hō͘風、雨會入到下底，就hiah ê 草木ê根會得著潤澤；m̄但án-ni,in 所食--ê塗是粗澀ê,所放--ê是光滑ê,án-ni 亦是hō͘ hiah ê塗會幼。 |
|
Lâng khòaⁿ hiah ê tō͘-ún, sī chin sió- khóa ê mi̍h, phah-sǹg put-kò thang chòe chhī chiáu, á-sī chòe hî-jī, hit hō ê lō͘- ēng nā-tiāⁿ, lóng m̄ chai iáu ū koh khah tōa ê lō͘-ēng, chhin-chhiūⁿ téng-bīn só͘ kóng ê. Hāi ah ! Siōng-tè ê tì-hūi kiám m̄ sī ke̍k tōa bô pí, hō͘ lâng siūⁿ bōe liáu mah ?
|
人看hiah ê tō͘蚓，是真小可ê物，扑算不過thang 做飼鳥抑是做魚餌hit號ê路用nā-tiāⁿ，攏m̄知iáu有koh較大ê路用，親像頂面所講ê。Hāi--ah!上帝ê智慧kiám m̄ 是極大無比，hō͘人想bē了--mah? |
|
Te jī-cha̍p-chhit khò Pa-lê
|
第二十七課 巴黎 |
|
Pa-lê sī Hoat-kok ê kiaⁿ-siâⁿ, sè-kài tē jī tōa siâⁿ, khí tī Sek-ìn hô. Chit tiâu hô ū chiap kúi-nā tiâu sòe tiâu ê hô, só͘-í chit só͘-chāi ê pîⁿ-iûⁿ chīn pûi, Pa-lê sī khí tī chit ê pîⁿ-iûⁿ. Ū chōe-chōe hô-kau, thi̍h-lō͘, tōa lō͘, iàu-kín ê lō͘ lóng tùi Pa- lê siâⁿ-lāi keng-kè, tùi chit ê in-toaⁿ Pa-lê siâⁿ put-chí lāu-jia̍t.
|
巴黎是法國ê 京城，世界第二大城，起tī Sek-ìn 河。這條河有接幾若條細條ê河，所以這 所在ê平洋真肥，巴黎是起tī 這個平洋。有濟濟壕溝、鐵路、大路、要緊ê路攏對巴黎城內經過，對這個因端巴黎城不止鬧熱。 |
|
Siâⁿ-gōa sì-ûi chō phàu-tâi lâi chiàu- kò͘ i ê siâⁿ. Chit ê siâⁿ chīn tōa, gōa-bīn ê chiu-ûi ū 73 lí, tùi tāng kang kàu khí hó keng-kè 20 nî, che sī kan-ta chō siâⁿ- chhiûⁿ kap gōa-bīn lóng-chóng ê phàu-tâi nā-tiāⁿ. Só͘ khai ê gûn ū ﹩7000,0000. Siâⁿ-chhiûⁿ sì-ûi ū 69 ê mn̂g, 56 ê sī lâng keng-kè ê, 9 ê sī thi̍h-lō͘ keng-kè ê, 4 ê sī tī chúi-n̍i̍h chûn-chiah keng-kè.
|
城外四圍造砲台來照顧伊ê城。這個城盡大，外面ê周圍有73 哩，對動工到起好經過20年，這是kan-ta造城牆kap外面攏總ê炮台nāⁿ-tiaⁿ。所開ê銀有 $700,000,000。城牆四圍有69個門，56個是人經過ê,9個是鐵路經過ê,4 個是tī水--n̍i̍h 船隻經過。 |
|
Pa-lê siâⁿ ê lâng in ê sèng-chêng ho͘N3 chhia-hôa, ài thit-thô, só͘-í tī siâⁿ-lāi ū 40 keng ê hì-tâi, chōe-chōe keng chok-ga̍k, chhiùⁿ-khek, thiàu-bú ê chhù, lâng beh ji̍p-khì khòaⁿ, tio̍h chhut chîⁿ khah chōe. Nā-sī joa̍h thiⁿ ê sî khàng-tōe ê só͘-chāi ia̍h ū án-ni, chiū khòaⁿ ê lâng só͘ chhut ê chîⁿ khah séng.
|
巴黎城ê人in ê 性情好奢華、ài thit-thô,所以tī城內有40間ê戲台，濟濟間作樂、唱曲、跳舞ê厝，人beh入去看，著出錢較濟。若是熱天ê 時，khàng 地 ê所在亦有án-ni,就看ê 人所出ê 錢較省。 |
|
Tī siâⁿ-lāi tē it chōe lâng tiàm ê só͘-chāi ia̍h ū pī-pān khàng-tōe, chéng-tùn chhin-chhiūⁿ hoe-hn̂g ê khoán, siat í-liâu, chō tiau-khek ê siōng, pī-pān chúi-choān kàu put-chí hó-sè, thang hō͘ sòng-hiong ê lâng tī chiah thit-thô lī-ek sin-thé.
|
Tī城內第一濟人tiàm ê所在亦有備辦空地，整頓親像花園ê款，設椅條、造彫刻ê像，備辦水choān 到不止好勢，thang hō͘ 散hiong ê人tī chiah thit-thô 利益身体。 |
|
Siâⁿ-gōa ê só͘-chāi pún chi̍t ê tōa chhiū-nâ m̄ chiâⁿ mi̍h, só͘ hoat ê chhiū lóng bōe tōa, kàu chi̍t ê hông-tè ū chéng- tùn hō͘ i pìⁿ chòe Au-chiu it-téng ê hoe- hn̂g, lāi-bīn ū khui ô͘, chhòng lòa hō͘ chúi tùi koâiⁿ chhiâng lo̍h kē, ū khui tōa lō͘, siang-pêng ê chhiū-bé saⁿ-chiap, hō͘ hit tiâu lō͘ put-chí chhiⁿ-chhùi ìm-ńg, thong Pa-lê lâng put-lūn pîn hù nā ū bé- chhia lóng ài lâi tī chia kóaⁿ i ê bé-chhia thit-thô. Chit só͘-chāi ê kéng-tì chīn ha̍h lâng ê sim-ì. Koh kúi-nā só͘-chāi khah su tām-po̍h, ia̍h sī put-chí hó kéng-tì, thang tiau-ióng lâng ê seng-khu.
|
城外ê所在本1個大樹林m̄成物，所發ê樹攏bē大，到1個皇帝有整頓hō͘ 伊變做歐洲一等ê花園，內面有開湖，創落雨水對懸沖落低，有開大路，雙爿ê樹尾相接，hō͘ hit條路不止青翠蔭影，通巴黎人不論貧富，若有馬車攏ài來tī chia 趕伊ê馬車thit-thô。這所在ê景緻真合人ê心意。Koh幾若所在較輸淡薄，亦是不止好景緻，thang調養人ê身軀。 |
|
1541 nî ê sî Hoat-kok ê hông-tè ū khí chi̍t keng chhù, sù-hong chha-put-to 50 gōa tn̄g, só͘ ūi ê chhù tô͘, só͘ khí ê khoán, i ê súi kàu chit tia̍p thiⁿ-ē bōe pí- tit. Chêng chòe hông-kiong, taⁿ sī chòe khǹg ūi-tô͘, tiau-khek ê siōng kap Ai-ki̍p, Hi-lī-nî, Lô-má ê kó͘-tóng. Kàu tī 1566 nî ū koh khí chi̍t keng chòe hông-kiong, tn̂g chha-put-to chi̍t lí, nn̄g keng ê tiong- kan ū chi̍t keng chhù lâi saⁿ-liân, chha- put-to 145 tn̄g tn̂g. Chit keng chhù tī tiong-ng hō͘ sin-kū ê hông-kiong saⁿ-liân, chit tia̍p sī chòe khǹg ūi-tô͘ ê só͘-chāi. Chí nn̄g keng tiong-kan ê khàng-tōe chòe chīn súi ê hoe-hn̂g. Chiah ê chhù saⁿ-liân tùi chit ê in-toaⁿ, chiū i ê súi thiⁿ-ē bô pí. 1871 nî ê sî peh-sìⁿ hoán-loān ûi chit 1ia̍t ê chhù, pàng hé sio hông-kiong, só͘-í sin ê hông-kiong ū siū sio, hit keng kū ê, kai-chài chí ū chi̍t kak siu sio nā-tiāⁿ.
|
1541年ê時法國ê皇帝有起1間厝，四方差不多50外丈，所畫ê厝圖，所起ê款，伊ê súi到這tia̍p天下bē比--tit。前做皇宮，今是做囥畫圖、彫刻ê像kap埃及希利尼、羅馬ê古董。到tī 1566年有koh 起1間做皇宮，長差不多1哩，2間ê中間有 1間厝來相連，差不多145丈長。這間厝tī中央hō͘ 新舊ê皇宮相連，這tia̍p 是囥做畫圖ê所在。Chí兩間中間ê空地做真súi ê 花園。Chiah ê厝相連對這個因端，就伊ê súi 天下無比。1871年 ê時百姓反亂圍這列ê厝，放火燒皇宮，所以新ê皇宮有受燒，hit間舊ê佳哉只有1角受燒nā-tiāⁿ。 |
|
Te jī-cha̍p-poeh khò Bóe hî m̄ bián chîⁿ
|
第二十八課 買魚m̄免錢 |
|
Tī Lun-tun siâⁿ kôaⁿ thiⁿ ê sî ū sng-seh. Sòng-hiong lâng oh-tit thàn chia̍h, bōe mi̍h ê lâng ia̍h oh-tit bōe. Ū chi̍t ê bōe hî ê, tī chi̍t tiâu koe âu-chiūⁿ âu-lo̍h lóng bô lâng bóe. Āu-lâi tú-tio̍h chi̍t ê bo̍k-su chiū tùi i kóng, “Sian-siⁿ ah, kin- á-ji̍t chiah ê hî chin chhiⁿ, koh chin sio̍k, chóng-sī lóng bô lâng bóe, m̄ chai sím- mi̍h in-toaⁿ.” Bo̍k-su kóng, “Hî sui-bóng chhiⁿ koh sio̍k, chóng-sī hiah ê sòng- hiong lâng iû-goân bóe bōe khí.” Bōe hî ê chiū kóng, “Nā-sī án-ni tī chia âu-chiūⁿ âu-lo̍h bô chhái kang, góa beh tò-khì.” Bo̍k-su kā i kóng, “Chhiáⁿ bān-chiah, lí chiah ê hî góa lóng kā lí bóe.” Chiū the̍h nn̄g kho͘ gûn hō͘ i, ia̍h kā i kóng, “Lí chiah ê hî kā góa taⁿ khì sì-kòe âu kóng, ‘Bóe hî m̄ bián chîⁿ, ta̍k lâng thang lâi the̍h’.” Hit ê bo̍k-su àm-chīⁿ tè i āu-bīn khòaⁿ-kìⁿ bô chi̍t ê sìn i. Ū ê chhut tī mn̂g-kháu khòaⁿ, ū ê tùi thang-á thàm khòaⁿ, phah-sǹg i sī siáu, chiū ki-chhì i. Ū chi̍t ê hū-jîn-lâng mē i kóng, “Lí sī chai goán bô chîⁿ beh lâi lāng-gīn goán mah ?” Bōe hî ê chiū lâi hê-hok bo̍k-su. Bo̍k-su kóng, ‘Lí tio̍h kiâⁿ chit chōa, chiàu tāi-seng ê khoán-sit âu hō͘ lâng thiaⁿ, góa beh kap lí saⁿ-kap khì.” Nn̄g lâng chiū khì. Bōe hî ê iû-goân âu kóng, “Bóe hî m̄ bián chîⁿ, ta̍k lâng thang lâi the̍h.” Bo̍k-su chiū kóng, “Pêng-iú ah, ū iáⁿ, ta̍k lâng thang lâi the̍h. Chhiáⁿ lín kín-kín lâi, m̄ thang gî-ngái.”
|
Tī倫敦城寒天ê時有霜雪。散hiong人 oh tit趁食，賣物ê人亦難tit賣。有1個賣魚--ê,tī 1條街ê 呼上呼落攏無人買。後--來tú著1個牧師就對伊講：「先生--ah,今仔日chiah ê 魚真鮮，koh真俗，總--是攏無人買，m̄知甚mi̍h因端。 」牧師講：「魚雖罔鮮koh 俗，總--是hiah ê 散hiong人猶原買bē起。」賣魚ê就講：「若是án-ni tī chia 呼上呼落無采工，我beh 倒--去。」牧師kā 伊講：「請慢chiah,你chiah ê魚我攏總kā 你買。」就提兩箍銀hō͘伊。亦kā 伊講：「你chiah ê 魚kā我擔去四界呼講買魚m̄免錢，逐人thang 來提。」Hit個牧師暗靜tòe伊ê後面看見無1個信伊。有ê出tī門口看，有ê對窗仔探看，扑算伊是痟，就譏刺伊。有1個婦人人罵伊講：「你是知阮無錢beh來弄gīn阮--mah?」買魚ê就來回覆牧師，牧師講：「你著行這 chōa,照代先ê 款式呼hō͘人聽，我beh kap你相kap去。」兩人就去。賣魚ê猶原呼講：「買魚m̄免錢，逐人thang 來提。」牧師就講：「朋友--ah,有影，逐人thang 來提。請lín緊緊來，m̄ thang 疑ngáí。」 |
|
Hiah ê lâng khòaⁿ-kìⁿ in só͘ bat, só͘ kèng ê bo̍k-su chiah sìn, chōe-chōe lâng cháu lâi the̍h hî. Bo̍k-su lóng-chóng pun hō͘ in. Lō͘-bé hit ê mē i ê hū-jîn-lâng ia̍h lâi ài the̍h, chóng-sī hî í-keng pun liáu. I khòaⁿ-kìⁿ chiū siū-khì kóng, “Góa bô pí pa̍t lâng khah su, pa̍t lâng bô pí góa khah iâⁿ, cháiⁿ-iūⁿ pun in, bô pun góa ?” Bo̍k-su tùi i kóng, “Lí cháiⁿ-iūⁿ bô khah chá lâi ?” Ìn kóng, “Góa khí-thâu m̄ sìn.” Bo̍k-su kóng, “Án-ni lí bōe tit-tio̍h ê iân- kò͘ sī tùi lí m̄ sìn.” Bo̍k-su chiū kóng, “Góa chòe chit ê tāi-chì, hit ê ì-sù lín chai mah ? Siōng-tè ê un-tián sui-bóng sī pe̍h-pe̍h ê un-sù, chóng-sī lâng siông- siông m̄ sìn, tì-kàu ki-hōe sit-lo̍h; āu-lâi ài tit-tio̍h lóng bô thang tit-tio̍h, só͘-í chhiáⁿ ta̍k ê kin-á-ji̍t tio̍h lâi chiū-kūn Siōng-tè, tit-tio̍h i ê un-tián. Sèng-keng kóng, ‘Chit tia̍p chiū-sī chiap-la̍p ê sî; tit-tio̍h kiù ê ji̍t.”
|
Hiah ê人看見in 所bat、所敬ê牧師才信，濟濟人走來提魚。牧師攏總分hō͘ in。路尾hit個罵伊ê婦人人亦ài 提，總--是魚已經分了。伊看見就受氣講：「我無比別人較輸，別人無比我較贏，怎樣分伊無分我？」牧師對伊講：「你怎樣無較早來?」應講：「我起頭m̄信。」牧師講：「Án-ni你bē得著ê緣故是對你m̄信。」牧師就講：「我做這個代誌，hit 個意思lín知--mah?」上帝ê恩典雖罔是白白ê恩賜，總--是人常常m̄信，致到機會失落，後來ài得--著攏無thang得--著，所以請逐個今仔日著來就近上帝，得著伊ê恩典。聖經講：「這tia̍p就是接納ê時，得著救ê日。」 |
|
Te jī-cha̍p-káu khò Ti-tu
|
第二十九課 蜘蛛 |
|
Ti-tu chin chōe hō, iā ta̍k só͘-chāi ū, chóng-sī tī sio-lō ê só͘-chāi ū khah chōe.
|
蜘蛛真濟號，亦逐所在有，總--是tī 燒lō ê所在有較濟。 |
|
I ê sin sī pun chòe nn̄g chat. Ū poeh ki kha, ta̍k ki ū chhit chat, bé chat ū nn̄g ki kau. Ū nn̄g ki chhiu, khoán-sit sī lio̍h-lio̍h-á chhin-chhiūⁿ kha. Ba̍k-chiu ū poeh lúi, ū-ê la̍k-lúi, ū hō ū nn̄g lúi nā- tiāⁿ. Tùi chhut nn̄g kàu tōa bô piàn khoán. Bú ê khah tōa kang ê, pàng nn̄g chiū kiⁿ si lâi pau. Pau hó ū-ê iāng, ū-ê hē tī an-ún ê só͘-chāi, ta̍uh-ta̍uh lâi chiàu- kò͘. Nn̄g chin chōe, kàu 2000 ia̍h ū.
|
伊ê身是分做兩節。有8枝腳，逐枝有7節，尾節有2枝勾。有2枝鬚，款式是略略仔親像腳。目珠有8蕾，有ê 6蕾，有號有2蕾nā-tiāⁿ。對出卵到大無變款。母ê較大公ê,放卵就經絲來包。包好有ê iāng,有ê hē tī 安穩ê所在，ta̍uh-ta̍uh 來照顧。卵真濟，到2000 亦有。 |
|
Ta̍k hō ōe kiⁿ bāng. Pak-tó͘ lāi ū gō͘ la̍k ha̍t, ta̍k ha̍t ū chheng gōa khang, si chiū tùi chiah ê khang chhut, tùi āu-bīn thiu chhut-lâi. Si pún sī liâm-liâm, nā tú-tio̍h khong-khì chiū ta.
|
逐號會經網。腹肚內有5、6 ha̍t,逐核有千外孔，絲就對chiah ê 孔出，對後面抽--出來。絲本是粘粘，若tú著空氣就礁。 |
|
Ài-beh kiⁿ bāng chiū tio̍h kéng só͘- chāi kàu hó-sè, jiân-āu chiah thiu si lâi kiⁿ i ê bāng, ū-ê kiⁿ bāng liáu chiū tiàm tī tiong-ng. I ê si ióng ia̍h ū lō͘-ēng, siat- sú ū nn̄g châng chhiū saⁿ lī-khui, sī ēng i ê si hō͘ hong chhe khì liâm tī hit pêng chhiū, jiân-āu chiū kiⁿ bāng-á. Pe thâng nā tú-tio̍h hit ê bāng-á, chiū hō͘ si liâm-teh, ti-tu chiū tùi tiong-ng cháu-lâi lia̍h-khì chia̍h.
|
Ài beh經網就著揀所在到好勢，然後才抽詩來經伊ê網，有ê經網了就tiàm tī 中央。伊ê絲勇亦有路用，設使有 2欉樹相離開，是用伊ê絲hō͘風吹去粘tī hit爿樹，然後就經網仔。飛蟲若tú著hit個網仔，就hō͘ 絲粘--leh,蜘蛛就對中央走來掠去食。 |
|
Ū chi̍t hō iah tōe, nn̄g chhùn gōa chhim, choh siū tī lāi-tiong, sì-ûi kiⁿ bāng-á, téng-bīn ū chi̍t ê mn̂g, nā ū thâng ji̍p tī lāi-bīn, i chiū ēng mn̂g lâi koaiⁿ óa.
|
有1號iah地，2寸外深，作siū tī 內中，四圍經網仔，頂面有1個門，若有蟲入tī內面，伊就用門來關倚。 |
|
Lâm A-bí-lī-ka só͘ chhut ê, seng-khu ū nn̄g chhùn tn̂g, piàn thé sī ngó͘ sek.
|
南亞美利加所出ê,身軀有2寸長，遍体是五色。 |
|
Ti-tu ōe kā thâng-thōa hō͘ i sí. Ū hō, lâng nā hō͘ i kā chiū ōe hoat jiat, ōe chéng, ōe chin kan-khó͘.
|
蜘蛛咬蟲豸hō͘伊死。有號人若hō͘伊咬就會發熱，會腫，會真艱苦。 |
|
Tē saⁿ-cha̍p khò Lîn-bín ê, tit-tio̍h lîn-bín
|
第三十課 憐憫ê得著憐憫 |
|
Chá tī Lô-má kok ū chi̍t ê lô͘-châi miâ kiò An-lô-kè, in-ūi hō͘ chú lâng phah kàu chin siong-tiōng, i chiū cháu-khì bi̍h tī soaⁿ-n̍i̍h. Tī hia sì-kòe kiâⁿ, chin kú bô thang chia̍h, seng-khu ià-siān, ji̍t beh lo̍h ê sî kàu chi̍t ê tōa ê chio̍h-tōng, chiū ji̍p- khì, tó-teh beh khùn. Hut-jiân chhíⁿ khòaⁿ-kìⁿ chi̍t chiah sai, chin tōa chiah, chin ok, khiā tī tōng-kháu.
|
早tī羅馬國有1個 奴才名叫An-lô-kè,因為hō͘ 主人扑到真傷重，伊就走去bi̍h tī山--n̍i̍h。Tī hia 四界行，真久無thang食，身軀厭siān,日beh 落ê 時到1個大ê石洞，就入--去，倒 teh beh 睏。忽然醒看見1隻獅，真大隻，真惡，企tī洞口。 |
|
An-lô-kè khòaⁿ-kìⁿ án-ni, kiaⁿ kàu ngia̍uh-ngia̍uh chhoah, in-ūi bô lō͘ thang siám-pī, phah-sǹg tek-khak ōe hō͘ sai kā- khì chia̍h. Khòaⁿ-kìⁿ sai lóng bô lâi kā i, sī chēng-chēng, teh khiā tī tōng-kháu, koh tia̍p-á kú ûn-ûn-á chìn-chêng, chhin- chhiūⁿ chin koai ê khoán-sit, ná kiâⁿ ná chhan. An-lô-kè khòaⁿ-kìⁿ i chi̍t ki kha ū chéng koh lâu hui̍h, sai teh kiâⁿ ê sî ta̍uh-ta̍uh chhiáng, ta̍uh-ta̍uh chhiáng, i chiū kūn-óa ēng chhiú bong sai ê kha, ài khòaⁿ-bāi-teh, chiū chai kha lâu hui̍h ê iân-kò͘, sī in-ūi kha-ē ū chha̍k-tio̍h chi̍t ki tōa ki chhì, tiùⁿ lâng. An-lô-kè chiū chiong chhì pui̍h-khí-lâi, koh chek lâng hō͘ i chhut. Lâng í-keng chhut, kha khah bōe thiàⁿ, sai chin hoaⁿ-hí, ēng chi̍h8 chī i ê chhiú, khoán-sit chhin-chhiūⁿ beh kā i seh to-siā.
|
An-lô-kè看見án-ni,驚到ngia̍uh-ngia̍uh chhoah,因為無路thang閃避，扑算的確會hō͘獅咬去食。看見獅攏無來咬伊，是靜靜teh企tī洞口，koh tia̍p仔久，勻勻仔進行，親像真乖ê款式，那行那chhan。An-lô-kè 看見伊1枝腳有腫koh流血，獅teh行ê時是ta̍uh ta̍uh chhiáng,ta̍uh ta̍uh chhiáng,伊就近倚用手摸獅ê腳，ài看māi--leh,就知腳流血ê緣故，是因為腳下有chha̍k著1枝大枝刺，漲膿。An-lô-kè就將刺poe̍h--起來，koh chek膿 hō͘ 伊出。膿已經出，腳較bē痛，獅真歡喜，用舌舐伊ê 手，款式親像beh kā伊說多謝。 |
|
Tùi hit sî liáu-āu, chit chiah sai kap An-lô-kè kiat chòe hó pêng-iú, siông- siông tè i tī āu-bīn, mî-sî khùn tī i ê kha- ē, ji̍t-sî sì-kòe khì kā cheng-siⁿ pe-chiáu lâi pun i chia̍h, chhin-chhiūⁿ án-ni kúi-nā ge̍h ji̍t kú.
|
對hit時了後，這隻獅kap An-lô-kè結做好朋友，常常tòe伊tī後面，暝時睏tī 伊ê腳下，日時四界去咬精牲飛鳥來分伊食，親像án-ni幾若月日久。 |
|
Āu-lâi An-lô-kè hō͘ peng lia̍h-khì. Chiàu Lô-má ê lu̍t-lē, lô͘-châi nā cháu- khì, koh hō͘ lâng lia̍h-tio̍h tio̍h sí. Hông- tè hoan-hù tio̍h chiong i hiat-lo̍h sai-hia̍t. Hit ji̍t chin chōe lâng cháu lâi khòaⁿ, hông-tè chē tī koâiⁿ ūi teh khòaⁿ. Í-keng chiong An-lô-kè hiat tī sai-hia̍t, chiū khui thi̍h-cha̍h pàng sai chhut-lâi, phah- sǹg sai chhut chiū ōe liâm-piⁿ kā i sí, chóng-sī sai khí-thâu tián-ui chin hiông, chi̍t ē chiū tà-lâi, āu-lâi phīⁿ-phīⁿ teh, iô thâu pái bé kā i chī chhiú, lóng m̄ kam kā i. Hông-tè khòaⁿ-liáu chin kî-koài, tiàu An-lô-kè chhut-lâi, mn̄g i kóng, “Chit chiah kìⁿ-tio̍h lí, cháiⁿ-iūⁿ koai kàu ná káu ni̍h ?”
|
後來An-lô-kè hō͘兵掠去。照羅馬ê律例，奴才nā走去，koh hō͘ 人掠著著死。皇帝吩咐著chiong伊hiat落獅hia̍t。Hit日真濟人走來看，皇帝坐tī懸位the看。已經將An-lô-kè hiat tī獅穴，就開鐵閘放獅出--來，扑算獅出就會liam-piⁿ咬伊死，總--是獅起頭展威真雄，1下手罩來，後--來鼻鼻--leh,搖頭擺尾kā伊chī手，攏m̄甘咬--伊。皇帝看了真奇怪，召An-lô-kè出來，問伊講：「這隻見著你，怎樣乖到若狗--ni̍h?」 |
|
An-lô-kè chiong chêng tī chio̍h-tōng- n̍i̍h só͘ tú-tio̍h ê kā hông-tè kóng. Hông- tè thiaⁿ-liáu chin hoaⁿ-hí, hoan-hù tio̍h pàng i tò-khì, lóng bô beh pān i ê chōe.
|
An-lô-kè 將前tī 石洞--n̍i̍h所tú著ê kā皇帝講。皇帝聽了真歡喜，吩咐著放伊倒去，攏無beh辦伊ê罪。 |
