Sió-toān N̂g Bêng-tì Tiúⁿ-ló
|
小傳黃明智長老 |
| Tè Êng-soân |
戴榮旋 |
|
Tiúⁿ-ló sī Ōng Tiúⁿ-ló ê tōa kong-chú, chhut-sì tī 1886 nî 10 goe̍h 5 ji̍t. Tiúⁿ-ló ê thian-chu chin koân, sī Tâi-pak Lông-gia̍p Ha̍k-hāu ê iu-téng-seng. Chut-gia̍p āu hōng-chit tī Hêng-chhun chò siù-i, āu-lâi chò Hó͘-thâu-soaⁿ ê khu-tiúⁿ 5 nî kú. Kái-chèng āu chò pún-chng ê chō͘-ia̍h kiam chham-sū hia̍p-gī-oân. Āu-lâi sî chō͘-ia̍h, chhut-lâi chò si̍t-gia̍p.
|
長老是王長老ê大公子，出世tī 1886 年10月5日。長老ê天資真懸，是台北農業學校ê優等生。卒業後奉職tī恆春做獸醫，後--來做虎頭山ê區長5 年久。改政後做本庄ê助役兼參事協議員。後--來辭組役，出來做實業。 |
|
Tī 1917 nî siū siat-li̍p chò chip-sū, iā 1921 nî ko-seng chò tiúⁿ-ló.
|
Tī 1917年受設立做執事，也1921年高升做長老。 |
|
Put-hēng tī pún-nî 5 goe̍h kan khí-pīⁿ, tī-hia táⁿ-tia̍p bô hāu, khì Ko-hiông ji̍p īn, āu-lâi khì Tâi-lâm ji̍p īⁿ. Khó-sioh bô kong-hāu, koh tńg-lâi, kàu 11 goe̍h 14 ji̍t hō͘ Chú chiap-la̍p khì hióng-siū 37 hòe. Ûi-lo̍h nn̄g-ê hāu-siⁿ, sì-ê cha-bó͘-kiáⁿ kap Tiúⁿ-ló-niû.
|
不幸tī本年5月間起病，tī-hia 打tia̍p無效，去高雄入院，後--來去台南入院。可惜無功效，koh轉--來，到11月14日hō͘主接納去，享壽37歲。遺落兩個後生，4 個查某子佮長老娘。 |
|
Tī 15 ji̍t hā-ngó͘ 3 tiám kú-hêng chòng-sek, hōe-chòng-chiá 300 chó-iū lâng. Kî-tiong ū pún-kūn ê Sù-bū Khò-tiúⁿ, Kéng-chhat Khò-tiúⁿ, Chng-tiúⁿ kap í-hā ê sio̍k-koaⁿ, sin-siong chin chē. Tiàu-te̍k 70 gōa ki, si̍t-chāi chin sēng-hóng. Tú-hó Boán Bo̍k-su kap Bo̍k-su-niû tī 13 àm kàu Hêng-chhun, só͘-í chhiáⁿ i chú-lí chòng-sek, nā-sī chāi-hā iā bē kìm-tit bô kóng Tiúⁿ-ló tām-po̍h ê lâi-le̍k.
|
Tī 15日下午3點舉行葬式，會葬者300左右人。其中有本郡ê庶務課長、警察課長、庄長佮以下ê屬官，紳商真濟。弔軸70 外枝，實在真盛況。抵好Boán牧師佮牧師娘tī 13 暗到恆春，所以請伊主理葬式，若是在下也bē 禁得無講長老淡薄ê來歷。 |
|
Lūn chit ê lâng, ū kúi-nā hangh ō͘ lán thang kì-liām:─
|
論chit 個人，有幾若項hō͘ 咱thang紀念： |
|
1. Hó chhin-kīn. Sui-jiân tē ūi koân, iáu-kú tok-si̍t hó chhin-kīn, hō͘ it-poaⁿ ê lâng só͘ o-ló. Tùi i phòaⁿ-pīⁿ khí, góa nā chhut-mn̂g khì thàm hōe-iú, chiū ū hōe-gōa ê lâng teh mn̄g, “Taⁿ Bêng-tì-hiaⁿ ê pīⁿ ū khah hó, bô?” Góa ìn kóng “Bô.” Lâng chiū thó͘-khùi kóng, “Chit lâng nā sí, sī Hêng-chhun ê bô hok-khì, in-ūi put-lūn sím-mi̍h lâng nā ū oh-tit ê sū, he̍k-sī koaⁿ-thiaⁿ á-sī kap lâng put-ti̍t, i nā chò ē kàu khah-siông thè in siat-hoat, á-sī thè in chhú-hô.”
|
(1) 好親近。雖然地位懸，iáu-kú 篤實好親近，kō͘一般ê人所o-ló。對伊破病起，我若出門去探會友，就有會外ê人teh問:「今明弟兄ê病有較好--無?」我應講「無。」人就吐氣講:「Chit人若死，是恆春ê無福氣，因為不論甚物人，若有難直ê事，或是官廳抑是佮人不直，伊若做會到常替in設法，抑是替in 取和。」 |
|
2. Hù-iú Kong-ek-sim. Lī Hêng-chhun bô lōa-hn̄g ū chi̍t ê un-chôaⁿ chin hó(choân Tâi tē-it). Khó-sioh bô ū tú-hó ê siat-pī, sé-e̍k ê kheh chin khùn-lân. Chèng-hú ū kóng beh khì hia kiàn-tiok e̍k-keng kap hiu-khè só͘, lú-koán. Tiúⁿ-ló thiaⁿ-liáu chin hoaⁿ-hí, kap i nn̄g-ê pêng-iú liâm-piⁿ kià-hù 4000 gîn chò chit-hāng ê kiàn-tiok-hùi. Kîⁿ-thaⁿ hoān-nā sio̍k tī kong-ek ê sū, bô m̄ chīn-la̍t khì chò.
|
(2) 富有公益心。離恆春無偌遠有一個溫泉真好（全台第一）。可惜無有抵好ê設備，洗浴ê客真困難。政府有講beh去hia 建築浴間佮休憩所、旅館。長老聽了真歡喜，佮伊兩個朋友liâm-mi寄付4000 銀做chit項ê建築費。其他凡若屬tī公益ê事，無m̄盡力去做。 |
|
3. Tùi kàu-hōe. Hōe-iú nā-sī kap chèng-hú ū sím-mi̍h tāi-chì, á-sī thoân-kàu-lâng tùi pó-kah, koaⁿ-thiaⁿ ū sím-mi̍h koan-hē kā i kóng, i chiū ta̍k hāng siat-hoat kàu hó-sè, lóng m̄-bián thoân-kàu-lâng lô-sim khó͘-chiàn. Iā put-chí gâu thé-thiap pang-chān thoân-kàu-ka, khòaⁿ-tio̍h chia ê hōe-iú saⁿ-lī chin hn̄g, beh khì sûn hōe-iú put-piān. Góa lâi ê sî, i mn̄g góa khòaⁿ ē hiáu khiâ chhia á bē? Góa kóng, “Taⁿ-chiah teh o̍h.” Tiúⁿ-ló liâm-piⁿ khan chi̍t-tiuⁿ chhia lâi hō͘ góa ēng, sī i ka-tī kià-hù--ê. Kàu-hōe ê iân-hāng iā-sī chin chhut-la̍t, chò-thâu kiâⁿ hō͘ lâng tòe. Só͘-í Tiúⁿ-ló ê sí, kham-chheng kàu-hōe sit-lo̍h chi̍t-ki ê tòng-liông. Iā thoân-kàu-ka kiám chi̍t ê pang-chān lah!
|
(3) 對教會。會友若是佮政府有甚物事誌，抑是傳教人對保甲、官廳有甚物關係kā伊講，伊就逐項設法到好勢，攏m̄免傳教人勞心苦戰。也不止gâu体貼幫贊傳教家，看著chia ê會友相離真遠，beh去巡會友不便。我來ê時，伊問我看會曉騎車抑--bē? 我講：「Taⁿ-á 才teh學。」長老liâm-mi 牽一張車來hō͘我用，是伊家己寄付--ê。教會ê捐項1也是真出力，做頭行hō͘人tòe。所以 長老ê死堪稱教會失落一枝ê棟樑。也傳教家減1個幫贊--lah! |
|
4. Tiúⁿ-ló ê sìn. I phòaⁿ-pīⁿ ê sî, góa siông-siông khì thàm i, thè i kî-tó. I chiū chin hoaⁿ-hí, chóng-sī ū-sî ū tāi-chì chó͘-tòng, khah chē ji̍t bô khì, i liâm-piⁿ kiò i ê kiáⁿ lâi chhiáⁿ góa khì. Góa kàu ūi, mn̄g i khòaⁿ kió góa beh tāi. I kóng, “Kúi-nā ji̍t bô kap lí kóng ōe, sim-koaⁿ bô siáⁿ pêng-an, ài chhiáⁿ lí thè góa kî-tó.” Kî-tó soah sim-koaⁿ chiū chám-jiân khah pêng-an. Āu-lâi góa mn̄g i khòaⁿ pīⁿ chiah kú bē hó, i ê sim-koaⁿ ū pêng-an á bô? I kóng, “Bān-sū óa-khò Siōng-tè. Góa pêng-ji̍t ū tùi-tiōng sè-kan khah kòe-thâu, taⁿ Thiⁿ Pē kà-sī góa, che sī eng-kai.” Lóng bô ū hián-chhut oàn-hīn ê khoán. Iū-koh bat kúi-nā pái tōa kan-khó͘, hiám sí--khì, tng teh-beh m̄-chai lâng ê sî, chiū ti̍t-ti̍t kiò, “Chú ah! Kiù góa!” Siông-siông sī án-ni.
|
(4) 長老ê信。伊破病ê時，我常常去探伊，替伊祈禱。伊就真歡喜，總--是有時有事誌阻擋，較濟日無去，伊liâm-mi叫伊ê子來請我去。我到位，問伊看叫我beh tāi。伊講：「幾若日無佮你講話，心肝無啥平安，ài請你替我祈禱。」祈禱煞心肝就嶄然較平安。後--來我問伊看病chiah 久bē好，伊ê心肝有平安抑無? 伊講：「萬事倚靠上帝。我平日有對重世間較過頭，今天父教示我，這是應該。」攏無有顯出怨恨ê款。又閣bat幾若擺大艱苦，險死--去，當the-beh m̄知人ê時，就直直叫，「主--ah! 救我!」常常是án-ni。 |
|
5. Tiúⁿ-ló ê Sí. Beh lī-kui sè-kan ê tāi-seng, kap i só͘ chhin-thiàⁿ ê lāu-pē kap sio-tī, bó͘-kiáⁿ chhin-lâng saⁿ-sî liáu-āu, kiò kóng, “Chú ah! Kiù góa! Chú ah! Kiú góa!” Siang-chhiú kia̍h koân, ba̍k-chiu pàng-kheh, an-jiân khùn-khì.
|
(5) 長老ê死。Beh離開世間ê第先，佮伊所親疼ê老父佮小弟、某子親人相辭了後，叫講：「主--ah! 救我! 主--ah! 救我! 」雙手舉懸，目珠放kheh,安然--睏去。 |
|
Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê sí, si̍t-chāi khah iâⁿ sí-sit, in-ūi Siōng-tè beh chhit-khì i lóng-chóng ê ba̍k-sái; bô beh koh ū sí-sit, ai-siong, thiàⁿ-thàng, âu-kiò; in-ūi sè-kan só͘-ū ê kan-khó͘, taⁿ í-keng kòe-khì lah!
|
親像chit款ê死，實在較贏死失，因為上帝beh拭去伊攏總ê目屎；無beh koh有死失、哀傷、痛疼、喉叫；因為世間所有ê艱苦，今已經過--去lah! |
|
Tiúⁿ-ló beh kòe-sin ê sî, ū chi̍t ê hōe-gōa ê pêng-iú khiā tī i ê sin-piⁿ teh khòaⁿ i sí; khòaⁿ-liáu sòa kóng i m̄-bat khòaⁿ-tio̍h chit khoán ê an-jiân kòe-sì.
|
長老beh過身ê時，有1個會外ê朋友企tī伊ê身邊teh看伊死；看了續講伊m̄-bat 看著chit款ê安然過世。 |
|
Góa siá chiah-ê pun chèng khòaⁿ Pò ê hiaⁿ-chè khòaⁿ, ǹg-bāng ū thang chò lán ê lī-ek, sòa chhiáⁿ thè in ke-lāi kî-tó, hō͘ in tòe i ê kha-pō͘ kiâⁿ, kàu sí bô pàng-sak Chú, sī sim só͘ goān.
|
我寫chiah-ê分眾看報ê兄姊看，ǹg 望有thang做咱ê利益，續請替in家內祈禱。Hō͘ in tòe伊腳步行，到死無放sak主，是心所願。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-pò tē 467 koàn, 1924 nî 2 ge̍h)
|
(台灣教會報第467卷，1924年2月) |
