Si̍p-jī-kè ê kì-hō_04
|
十字架 ê 記號_04 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
10 Khó͘-Poe
|
10.苦杯 |
|
Chi̍t-ji̍t, Ta-ke beh chò móa 50 hòe ê seⁿ-ji̍t, hit-ji̍t beh chò-hì tōa lāu-jia̍t, iā beh koh pài sîn-bêng, iā ta-ke chē teh beh hō͘-lâng pài-siū. Siù-chhun chin gâu liām hó-ōe, lâi kàu-tè kho̍k chi̍t---ê, chiū kūi lo̍h-khì, chiū liām hó-ōe. Tio̍h-kàu Hūi-bí, i ê sim chin kan-khó͘; in-ūi tû khì kî-tó í-gōa bōe-bat kūi. Iā Sèng-chheh kóng, tû Siōng-tè í-gōa m̄-thang kūi-pài. Só͘-í koat-toán m̄-kūi. Pông-pian ê chhin-chiâⁿ ti̍t-ti̍t hoah tio̍h kūi, ko͘-put-chiong, kóaⁿ pat-te̍k-chiòng, chiū kūi oai-oai, chhùi-lāi teh kî-tó, kiû Siōng-tè. M̄-sī teh liām hó-ōe, iā m̄-sī teh kūi ta-ke, sī teh kî-tó kiû Siōng-tè kám-hòa ke-lāi. Tāi-ke khòaⁿ i ū kūi chiū hó; chóng-sī bô liām hó-ōe só͘-í sim àm-àm m̄-goān. Kàu chiok-siū āu keh-ji̍t, chiū siū chek-mn̄g, sòa hō͘ ta-ke phah. Ah chhin-chhiūⁿ chit-khoán ê siū-phah, sǹg-bē-liáu, koh bô lōa-kú, 7 goe̍h kàu beh phó͘-tō͘, chhám lah, hit-sî Hūi-bí í-keng ū-sin óa 6 goe̍h-ji̍t lah, pak-tó͘ chin tōa-ê, i chai nā hoân-ló kòe-thâu, āu-lâi ē hāi-tio̍h kiáⁿ. Só͘-í chīn só͘-ē m̄-ài hoân-ló; chóng-sī chin-oh, sim bē-chheng, 7,8 goe̍h kàu, tio̍h chhoe-kóe, pa̍k-chàng, pī-pān chē-chē hàu-kúi ê mi̍h. Húi-bí lóng bô chit-hō keng-giām, só͘-í hō͘ Siù-chhun chin sáng. In-ūi che, i lóng se̍k-se̍k, hàu mn̂g-kháu, khui kúi-mn̂g tio̍h sio-kim, tiān chiú, lóng Siù-chhun chhòng, i iā bē-hiáu, iā sī koat-toàn m̄(Kè hō͘ hōe-gōa ê chí-moāi, m̄-chai ta̍k-ê ū chiah hó-taⁿ á-bô)
|
一日ta-ke beh做滿50歲 ê 生日，hit日beh做戲大鬧熱，也beh koh 拜神明，也大家坐--teh beh hō͘ 人拜壽。秀春真 gâu 唸好話，來到tè磕--一個，就跪--落去，就唸好話。著到惠美，伊 ê 心真艱苦；因為除去祈禱以外bōe bat 跪，也聖冊講：「除上帝以外m̄-thang跪拜。」所以決斷 m̄ 跪。旁邊ê 親情直直喝著跪，姑不chiong，寡不得眾，就跪歪歪，嘴內 teh 祈禱，求上帝。M̄ 是 teh 唸好話，也m̄ 是 teh 跪大家，是teh 祈禱求上帝感化家內。大家看伊有跪就好；總是無唸好話所以心暗暗m̄ 願。到祝壽後隔日，就受責問，續hō͘ ta-ke扑。Ah！親像這款 ê 受扑，算 bē 了，koh無偌久，７月到beh普度，慘--lah，hit時惠美已經有身倚6月日--lah，腹肚真大 ê,伊知若煩惱過頭，後來會害著子。所以盡所會 m̄ 愛煩惱；總是真oh，心 bē 清，7、8月到，著炊粿，縛粽備辦濟濟孝鬼 ê 物。惠美攏無這號經驗，所以 hō͘ 秀春真 sáng 。因為 che，伊攏熟熟，孝門口，開鬼門著燒金、奠酒，攏秀春創，伊也 bē 曉，也是決斷 m̄(嫁 hō͘ 會外 ê 姊妹，m̄ 知逐個有才好膽抑無？） |
|
Tùi án-ni têng-têng-tha̍h-tha̍h hō͘ ta-ke ná oàn, iā Siù-chhun hō͘ lāu-bó ná thiàⁿ. Ek-sam khòaⁿ-liáu iā-sī chin kan-khó͘, iā teh siūⁿ-chhò ê khoán. Tò-lâi hō͘ in lāu-bó tòng, m̄ hō͘ i khì lé-pài, chiū ná léng-sim, àm-sî nā bô Hūi-bí kiò i kî-tó, to bô kî-tó, ū-sî sui-bóng Hūi-bí chio i kî-tó, i iā m̄-ài, kiò Hūi-bí thè i kî-tó chiū hó. (ūi chhōa Hūi-bí jia̍t-sim, taⁿ teh thè-jia̍t lah) sim iā bat siūⁿ beh Siù-chhun khí-lâi chò sè-î, khiok m̄-káⁿ bêng-bêng hoat-piáu.
|
Tùi án-ni 重重疊疊 hō͘ ta-ke那怨，也秀春 hō͘ 老母那疼。益三看了也是真艱苦，也 teh 想錯 ê 款。倒--來 hō͘ in 老母擋，m̄ hō͘ 伊去禮拜，就那冷心，暗時若無惠美叫伊祈禱，都無祈禱，有時雖罔惠美招伊祈禱，伊也 m̄ 愛，叫惠美替伊祈禱就好。（為娶惠美熱心，今teh 退熱--lah） 心也 bat 想beh收秀春起來做細姨，卻 m̄ 敢明明發表。 |
|
Keh 4 goe̍h-ji̍t, Hūi-bí chiū seⁿ-kiáⁿ, kám-siā Siōng-tè, sī seⁿ hāu-seⁿ. Hit-sî Hūi-bí ì-sù chin ài hō chi̍t-jī hûn---jī lâi ki-liām in hiaⁿ-ko: só͘-í beh kā i hō-chò Sūi-hûn, chiū chiong chit-ê sū kap Ek-sam chham-siông. Ek-sam khiok iā-sī hoaⁿ-hí ê khoán: in-ūi i iā kap in hiaⁿ hó-pêng-iú, iā siūⁿ-khí tông-sî ê chêng-hêng; chóng-sī Siù-chhun thiaⁿ Ek-sam chit-ê sū chiū khì chàu in lāu-bó, kóng lán ê ke ê jī-ûn to m̄-sī án-ni, kā in lāu-bó kóng tio̍h lâi hō-chò Khèng-siông, in lāu-bú thiaⁿ-liáu, chiū kóng beh hō-chò án-ni, Ek-sam m̄-káⁿ ke̍h-i chiū kā i hō-chò Khèng-siông, Ah! Hūi-bí chin lóe-chì. Kóng liān ka-tī ê kiáⁿ iā bē-tit kā-tī hō-miâ. Ka-tī ê kiáⁿ iā tio̍h hō͘ pa̍t-lâng hō-miâ. Só͘-í sim chin kan-khó͘, nā khòaⁿ i ê kiáⁿ chiū lâu ba̍k-sái, koh pún-ū i ê tiōng-hu thang an-ùi, kīn-lâi khòaⁿ Ek-sam tō-lí ná léng, koh ū thiaⁿ Siù-chhun ê khoán-sit, chiū sim it-hoat kan-khó͘, iā sui-bóng sī goe̍h-lāi, ta-ke iā chi̍t-sut-á ke-chiú thang hō͘ i chia̍h to bô. Tùi án-ni bó-sin jio̍k, iā bô sím-mi̍h ne thang hō͘ kiáⁿ chia̍h, gín-ná bē súi. Chiàu ta-ke ê ì-kiàn, i kóng he lo̍h-kàu-pô seⁿ--ê m̄-sī chiàⁿ-sun, chó͘-kong m̄ kàm-la̍p, bē chiap-ti̍t hiuⁿ-lô͘-hīⁿ, só͘-í bô-iáu-bô-kín. Hūi-bí khòaⁿ i ê kiáⁿ bē hàng-ne, bô-bah-bô-thu̍t, bô chi̍t-hāng pí chit-ê tāi-chì khah geng-sim. Tī goe̍h-lāi goe̍h-gōa ji̍t kú, tiōng-hu bô ji̍p-khì pâng-ni̍h, iā sòa khì kap Siù-chhun tâng-pâng, khí-thâu m̄-kaⁿ hō͘ Hūi-bí chai, kàu móa-goe̍h āu chiū kong-jiân siu i khí-lâi chò sè-î. Ah! Tùi-chia khí, Hūi-bí ê chhám beh kàu cháiⁿ-iūⁿ, si̍t-chāi oh-tit hêng-iông. Chū kè-lâi kàu-taⁿ nî-gōa, m̄-bat hō͘ i tò-khì chò-kheh pòaⁿ-pái, ná teh koaiⁿ hoān-lâng leh, kàu tī hit-sî chai tiōng-hu piàn-sim chhōa Siù-chhun chò sè-î ê sî, chiah siá-phoe khì hō͘ in lāu-bú chai. Lāu-bú tī chhù-ni̍h kap Siú-jîn tòa, kā Siú-jîn chhōa bó͘. Siú-jîn iā seⁿ hāu-seⁿ, só͘-í chi̍t-ke ná lāu-jia̍t. Ah! ū chi̍t ē-po͘ chi̍h-tio̍h hit-tiuⁿ phoe, tha̍k-tio̍h ba̍k-sái hò͘ m̄ khui.
|
隔4月日，惠美就生子，感謝上帝，是生後生。Hit 時惠美意思真愛號一字雲--字來紀念 in 兄哥：所以beh kā伊號做瑞雲，就將這個事 kap 益三參詳。益三卻也是歡喜 ê款：因為伊也 kap in 兄好朋友，也想起同時 ê 情形；總是秀春聽這個事就去奏 in 老母，講咱 ê 家 ê字勻都 m̄ 是 án-ni，kā in 老母講著來號做慶祥，in 老母聽了，就講beh號做 án-ni，益三 m̄ 敢 ke̍h--伊就kā 伊號做慶祥，ah！惠美真餒志，講連家己 ê 子也 bē 得家己號名。家己 ê 子也著 hō͘ 別人號名。所以心真艱苦，若看伊 ê 子就流目屎，koh 本有伊 ê 丈夫thang安慰，近來看益三道理那冷，koh 有疼秀春 ê 款式，就心一發艱苦，也雖罔是月內，ta-ke也一屑仔雞酒thang hō͘ 伊食都無。對 án-ni 母身弱，也無甚物奶thang hō͘ 子食，囡仔bē súi。照ta-ke ê 意見，伊講 he 落教婆生--ê,m̄ 是正孫，祖公 m̄ 鑑納，bē 接香爐耳，所以無要無緊。惠美看伊 ê 子 bē hàng奶，無肉無凸，無一項比這個事誌較凝心。Tī 月內月外日久，丈夫無入去房--裡，也續去 kap 秀春同房，起頭 m̄ 敢 hō͘ 惠美知，到滿月後就公然收伊起來做細姨。Ah！對 chia 去，惠美 ê 慘beh到怎樣，實在 oh 得形容。自嫁--來到今年外，m̄ bat hō͘ 伊倒去做客半擺，那 teh關犯人--leh，到 tī hit 時知丈夫變心娶秀春做細姨 ê 時，才寫批去 hō͘ in 老母知。老母 tī 厝--ni̍h kap 守仁 tòa,kā 守仁娶某。守仁也生後生，所以一家那鬧熱。Ah！有一e晡接著 hit 張批，讀著目屎hò͘ m̄ 開。 |
|
11 Chhám-Siōng Ka-Chhám (Kàu-chia chiah siūⁿ-chhò tî lah)
|
11.慘上加慘（到 chia 才想錯遲--lah ） |
|
Chiong chit-ê sū kóng hō͘ Siú-jîn thiaⁿ, Siú-jîn tùi chhùi in kóng, Lâi-khì chhōa-chhōa tò-lâi. Chóng-sī tiúⁿ-ló-niû kóng, kè-chhut to lâng ê lah, beh cháiⁿ-iūⁿ chhōa tò-tńg? Tang-sî lín thâu-ke tī-teh ê sî, iā sī ti̍t-ti̍t kóng m̄-thang chiong Hūi-bí kè sè-sio̍k, kin-á-ji̍t góa ê chōe chin-chiàⁿ tāng, chia chhiáⁿ àn-hā.
|
將這個事講 hō͘ 守仁聽，守仁對嘴應講：「來去 chhōa-chhōa倒--來。」總是長老娘講：「嫁出都人 ê--lah，beh怎樣 chhōa倒轉？當時頭家 tī--teh ê 時，也是直直講 m̄-thang將惠美嫁世俗，今仔日我 ê 罪真正重」，chia 且按下。 |
|
Kóng Ek-sam koh bô lōa-kú hō͘-lâng kéng-chò Lâm-kiaⁿ chhī sai-khu ê khu-tiúⁿ. Òa! Si̍t-chāi hó miâ-siaⁿ, kàu-chia ke-hóe iā hoat óa chiâⁿ 10 bān, iā ōaⁿ thâu-lō͘ lah, ka-tī teh keng-êng chi̍t-keng tê-hâng. Sè-î Siù-chhun ná tek-le̍k, i khah chē-hòe, sū-sū iā khah láu-liān, iā-sī siâⁿ-chhī lâng, koh pài pu̍t-ê sū ta̍k-hāng chai, koh tit ta-ke thiàⁿ. Tùi án-ni ná ū khoân, sòa tāi-ke lóng chûn-kèng Siù-chhun, Hūi-bí hō͘ Siù-chhun teh chò cha-bó͘-kán táⁿ-pān. Hō͘ lâng kéng-chò khu-tiúⁿ hit-ji̍t, chhiáⁿ óa 50 tè-toh, chiâu chhiâⁿ chhī-lāi ê sin-siong, chiàu pông-pian ê lâng, khòaⁿ, Siù-chhun ē oa̍h-tāng koh khah chē-hòe, tāi-ke to kóng Siù-chhun sī tōa-bó͘, Hūi-bí sī sè-î, lé-sò͘ iā Siù-chhun khah chai, Hūi-bí iā hoân-ló. Koh siⁿ-kiáⁿ āu bô chia̍h sím-mi̍h pó͘, koh sî-sî gêng-sim, sui-bóng sī pí Siù-chhun khah súi; m̄-kú iā-sī pháiⁿ-khòaⁿ khì lah. Só͘-í ná lòe-chì, ná thè-āu, chiap lâng-kheh tang-sai lóng-sī Siù-chhun chi̍t-ê. Tùi án-ni ná ū-sè khí-lâi. Hit-ji̍t iā kiò gē-ki kōaⁿ-pân thîn-chiú. Hūi-bí khòaⁿ-liáu sim hui-siông ê kan-khó͘. Tiong-kan chi̍t-ê sī Lâm-kiaⁿ siāng chhut-miâ ê gē-ki, Sài-hoe-lâu ê tōa-se̍k cha-bó͘, seⁿ-chò 12-hun ê súi. Kin-nî tú 18 hòe, hō-chò Ge̍k-chu. Tùi hit-ji̍t lâi thîn-chiú, put-chí ū chhiú-oán thang bê-he̍k Ek-sam, Ek-sam hit-tia̍p châi, se-le̍k, lóng-ū. Sim ná hòng-chhiòng, chiū siông khì Sài-hoe-lâu khai, khai-liáu ná ū chu-bī sòa siông-siông tiàm-mê. Āu-lâi Siù-chhun kho͘-khǹg i chhōa ji̍p-lâi, che ū lí-iû: chi̍t--ē siūⁿ ū-iáⁿ, sè-î chhōa chē-ê hó-miâ, chò khu-tiúⁿ khai cha-bó͘ khah pháiⁿ-sè, chiū kā i chhōa ji̍p-lâi. Tùi hit-tia̍p liáu-āu, lóng m̄-bat koh ji̍p-khì kàu Hūi-bí ê pâng. Chiàu Siù-chhun ài i chhōa ji̍p-lâi ê ì-sù, sī ài kap Ge̍k-chu ha̍p-kong-phò-chô, lâi kóaⁿ Hūi-bí hō͘ i chhut-khì, chiū i thang chò, chèng-sek ê tōa-bó͘, iā Ge̍k-chu chò sè-î. Án-ni Ge̍k-chu khah chió-hòe, khah khoài koán (chòe-to̍k, hū-jîn-sim). Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
講益三 koh 無偌久 hō͘ 人揀做南京市西區 ê 區長。Òa!實在好名聲，到 chia 家伙也發倚成10萬，也換頭路--lah，家己 teh 經營一間茶行。細姨秀春那得力，伊較濟歲，事事也較老練，也是城市人，koh 拜佛 ê 事逐項知，koh 得ta-ke疼。對án-ni 那有權，續逐家攏尊敬秀春，惠美 hō͘ 秀春 teh 做查某kán 打扮。Hō͘ 人揀做區長 hit 日，請倚50塊桌，chiâu 請市內 ê 紳商，照旁邊 ê 人，看，秀春 ê 活動 koh較濟歲，逐家都講秀春是大某，惠美是細姨，禮數也秀春較知，惠美也煩惱。Koh 生子後無食甚物補，koh 時時凝心，雖罔是比秀春較súi;m̄-kú 也是歹看--去--lah。所以那餒志，那退後，接人客東西攏是秀春一個。對 án-ni 那有勢--起--來。Hit日也叫藝妓 kōaⁿ 瓶 thîn 酒，惠美看了心非常 ê 艱苦。中間一個是南京上出名 ê 藝妓，賽花樓 ê 大碩查某，生做十二分 ê súi。今年抵18歲，號做玉珠。對 hit 日來 thîn 酒，不止有手腕thang迷惑益三，益三 hit-tia̍p財、勢力，攏有。心那放縱，就常去賽花樓開，開了那有滋味續常常 tiàm 暝。後--來秀春苦勸伊娶--入--來，che 有理由：「一下想有影，細姨娶濟個好名，做區長開查某較歹勢，就kā 伊娶入來。」對 hit-tia̍p 了後，攏 m̄ bat koh 入去到惠美 ê 房。照秀春愛伊娶--入--來 ê 意思，是愛 kap 玉珠合攻破曹，來趕惠美 hō͘ 伊出--去，就伊thang做正室 ê 大某，也玉珠做細姨。Án-ni 玉珠較少歲，較快管（最毒，婦人心）。Chia 且按下。 |
|
Kóng Hūi-bí lūn i ê tiōng-hu, bô ji̍p-lâi i ê pâng ê sū, i bô lia̍h-chò iáu-kín, i siāng hoân-ló chiū-sī tiong-hu ji̍t-ji̍t tūi-lo̍h, í-keng ji̍p-tī mó͘-kúi ê lô-bāng lāi lah. I sī ūi hit-hāng sū lāi iu-būn, koh chi̍t-hāng, hō͘ i tōa kan-khó͘, chiū-sī Khèng-siông ê phòa-pēⁿ, tùi chū-thâu bô ne thang hō͘ i chia̍h, chiū-sī gín-ná chin lám-sin, chhī lóng bē chiâⁿ-mi̍h. Só͘-í kāu tap-kha̍p. Kàu seⁿ-chhut-sì 3.4 goe̍h-ji̍t āu sòa sí-khì. Ah! chit-chân sū hō͘ Hūi-bí chòe tē-it kan-khó͘, só͘-í sî-sî thî-khàu bô soah. Chóng-sī kai-chài tùi i lâi, i só͘ ēng hit-ê cha-bó͘-kán kap i hui-siông ê siāng-sim, hō-chò Sò͘-lân kin-nî 20 hòe. I hō͘ Hūi-bí kà liáu iā í-keng ē-hiáu tha̍k Sèng-chheh, iā ū khì thau niá sé-lé ji̍p-kàu lah, só͘-í 2-ê hui-siông siāng-sim, sî-sî chò-hòe kî-tó, saⁿ an-ùi, saⁿ bián-lē. Che iā sī Siōng-tè chi̍t-hāng ê khui-lō͘. Hūi-bí nā khah m̄-ài chia̍h tang-sai, Só͘-lân chiū khì thâu bé-mi̍h, lâi khǹg i tio̍h chia̍h, á-sī phòa-pēⁿ, iā-sī Sò͘-lân khì kā i mn̄g io̍h-á. Chin-chiàⁿ sī chi̍t-ê kiù-chheⁿ. Chia àn-hā.
|
講惠美論伊 ê 丈夫，無入來伊 ê 房ê 事，伊無掠做要緊，伊上煩惱就是丈夫日日墮落，已經入 tī 魔鬼 ê 羅網內--lah。伊是為 hit 項事來憂悶，koh 一項，hō͘ 伊大艱苦，就是慶祥 ê 破病，對自頭無奶thang hō͘ 伊食，就是囡仔真lám 身，飼攏 bē 誠物。所以厚tap-kha̍p 。到生出世3、4月日後續死--去。Ah！這層事 hō͘ 惠美最第一艱苦，所以時時啼哭無煞。總是佳哉對伊來，伊所用 hit ê 查某 kán kap 伊非常 ê 像心，號做素蘭今年20歲。伊 hō͘ 惠美教了也已經會曉讀聖冊，也有去偷領洗禮入教--lah，所以兩個非常像心，時時做伙祈禱，相安慰，相勉勵。Che 也是上帝一項 ê 開路。惠美若較m̄ 愛食東西，素蘭就去偷買物，來勸伊著食，抑是破病，也是素蘭去 kā 伊問藥仔。真正是一個救星。Chia 按下 |
|
Kong Ek-sam hō͘ hit 2 ê sè-î ti̍t-ti̍t kā i kun āu-lâi iā khoaⁿ-khin hit-ê Hūi-bí, chóng-sī m̄-káⁿ kā i lî; in-ūi siūⁿ-tio̍h, chêng-ê saⁿ-thiàⁿ iā m̄-káⁿ sui-piān kóaⁿ i chhut-khì. Chóng-sī iā bô tùi-tiōng i, put-kò kā i khiā chheⁿ-chha chiū-sī.
|
講益三 hō͘ hit 2個細姨直直 kā 伊君後--來也看輕 hit ê 惠美，總是 m̄ 敢 kā 伊離；因為想著前 ê 相疼也 m̄ 敢隨便趕伊出去。總是也無tùi重伊，不過 kā 伊企chheⁿ-chh就a是。 |
|
12 Liān-Hoe-Tî Ê Sū-Kiāⁿ
|
12.蓮花池 ê 事件 |
|
Hūi-bí siông-siông khì in āu-hoe-hn̂g thî-khàu. Ū chi̍t-mê sī goe̍h-àm-mê, Ek-sam kap Siù-chhun, Ge̍k-chu 2-ê, chhōa tùi āu-hoe-hn̂g ê Liân-hoe-tî piⁿ hia lâi thit-thô. Hit-sî Hūi-bí tú tī tî-piⁿ teh háu, kūi teh kî-tó, In thiaⁿ i teh háu, chiū kiâⁿ óa-lâi. Ek-sam chin siū-khì, kóng chit-tia̍p chiâⁿ cha̍p tiám lah, lí tī-chia khàu án-chóaⁿ, khàu kah soe-khì. Hit-sî Hūi-bí ba̍k-sái chhit-chhit leh khí-lâi, kóng, Hu-ah! Kin-ná-ji̍t lí mā m̄-thang chiah bô-chêng, cháiⁿ-iūⁿ bô liām-tio̍h chêng-ji̍t ah; Chū án-ni tùi Ek-sam ê kha kā i lám teh khàu, (Ah! lán kā i siūⁿ hit-sî Hūi-bí ê sim lōa kan-khó͘---tauh). Ek-sam chin siū-khì, chū án-ni kā i chàm-khì. Hut-jiân thiaⁿ-kiⁿ tî-té thōng chi̍t-ē, chhin-chhiūⁿ ū-lâng poa̍h-lo̍h chúi ê khoán-sit, chiū khui-siaⁿ kiò Hūi-bí, Hui-bí bô teh ìn ê siaⁿ. Ek-sam chai chhám lah, hō͘ i that tùi tî-té lo̍h-khì lah. Chit-ê tî chin chhim, chúi m̄-bat ta, chháu-se chin-chē, lâng poa̍h-lo̍h oh-tit peh-khí. Só͘-í i siūⁿ ún-tàng chhám lah. Só͘-í i pún-sin kín cháu-khì chhù-ni̍h, beh kiò tn̂g-kang lâi ko͘--khí-lâi. Kàu chhù tn̂g-kang koh bô lâng tī teh: in-ūi chhī-ni̍h teh lāu-jia̍t, tāi-ke lóng khì khòaⁿ lāu-jia̍t. Kàu tò-lâi to í-keng pòaⁿ-mê āu ke-thî lah. Só͘-í kàu thiⁿ-kng chiah khòaⁿ, i iā-sī àn-sǹg kóng-sí lah. Só͘-í thiⁿ-kng lâi-khì ko͘. Kàu thiⁿ-kng koh ko͘ bô, tùi án-ni sim chin kiaⁿ, siūⁿ kóng ún-tàng sī tîm-tùi ē-bīn chhah-tùi lo͘-kô͘-moâi lo̍h-khì lah. Ah! Àm-sî khùn, hut-jiân khòaⁿ Hūi-bí ê hûn khiā-tī i ê bîn-chhn̂g-thâu, bīn kô͘-kàu choân lo͘-kô͘-moâi. Ū-sî kiaⁿ-kàu thong-mê m̄-káⁿ khùn, tì-kàu khì khu-ia̍h-tiûⁿ, tī pān-sū-toh, ū-sî iā tuh-ku, phak-tī toh-ni̍h khùn, hut-jiân iā khòaⁿ i khiā-tī toh-piⁿ. Oh! Hūi-bín ah, thâu-bīn choân lō͘-kô͘-moâi, tùi án-ni soah ná siáu-ê sim chin bē-an.
|
惠美常常去 in 後花園啼哭。有一暝是月暗暝，益三 kap 秀春、玉珠兩個，chhōa 對後花園 ê 蓮花池邊hia 來 thit-thô 。Hit 時惠美抵 tī 池邊teh 哮，跪 teh 祈禱，In 聽伊 teh 哮，就行倚--來。益三真受氣，講：「這 tia̍p 成十點--lah，你tī chia 哭án-chóaⁿ，哭kah 衰--去。」Hit 時惠美目屎拭拭--leh--起--來，講：「夫--ah ! 今仔日你 mā m̄-thang才無情，怎樣無念著前日--ah ! 」自án-ni 對益三 ê 腳kā 伊攬teh 哭，（Ah ! 咱 kā 伊想 hit 時惠美 ê 心偌艱苦--tauh）。益三真受氣，自án-ni kā 伊 chàm --去。忽然聽見池底 thōng 一下，親像有人跋落水 ê 款式，就開聲叫惠美，惠美無 teh 應 ê 聲。益三知慘--lah，hō͘ 伊踢對池底落去--lah。這個池真深，水m̄ bat 礁，草紗真濟，人跋--落oh得peh 起。所以伊想穩當慘--lah。所以伊本身緊走去厝--ni̍h，beh叫長工來 ko͘--起--來。到厝長工 koh 無人 tī--teh：因為市--裡 teh 鬧熱，逐家攏去看鬧熱。到倒--來都已經半暝後雞啼--lah。所以到天光才去看，伊也是按算講死--lah。所以天光來去ko͘。到天光 koh ko͘ 無，對 án-ni 心真驚，想講穩當是沉對下面插對路糊糜落去--lah。Ah！暗時睏，忽然看惠美 ê魂企 tī 眠床頭，頭、面糊到全路糊糜。有時驚到通暝 m̄ 敢睏，致到去區驛場，tī 辦事桌，有時也tuh-ku，仆 tī 桌--裡睏，忽然也看伊企tī 桌邊。Oh ! 惠美--ah，頭面全路糊糜，對 án-ni續那痟--ê 心真bē 安。 |
|
Thêng bô lōa kú chit-chân tāi-chì hoat-pauh. Kéng-chhat-sū phài-lâng lâi chhâ. Hit-sî Lâm-kiaⁿ ū chi̍t-ê te̍k-bū thàm-cheng kiam û-sím hêng-sū, kiò-chò Chhòa Thian-phêng, sím tāi-chì kek bêng, chhin-sin lâi chhâ, khì si̍t-tē tiāu-cha téng-téng. Chai chit-chân sū kap khu-tiúⁿ tōa ū khoan-hē; só͘-í chin kā i chù-ì. Án-ni Ek-sam tio̍h kiaⁿ, chai sū m̄-hó lah, chhōa Ge̍k-chú cháu, chiong Siù-chhun kā i hiat-tī chhù-ni̍h. Cháu-tùi Siōng-hái, àn-sǹg beh cháu-khì gōa-kok. Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
停無偌久這層事誌發 pauh 。警察署派人來查。Hit 時南京有一個特務探偵兼預 (ū) 審刑事，叫做蔡天鵬，審事誌極明，親身來查，去實地調查等等。知這層事 kap 區長大有關係；所以真 kā 伊注意。Án-ni 益三著驚，知事m̄ 好--lah，chhōa 玉珠走，將秀春 kā伊 hiat tī 厝--裡，走對上海，按算beh走去外國。Chia 且按下。 |
|
Hit-sî Ek-sam in lāu-bú iā chai khó͘ lah. Chai i ê só͘-chò ū tōa ê tek-chōe thiⁿ, tì-kàu kin-ná-ji̍t ē lâi lōng-ke-sòaⁿ-the̍h. Kin-á-ji̍t koh bô kiáⁿ lah, oa̍h teh bô lō͘-ēng. Koh thàm-cheng , kéng-chhat, hêng-sū chi̍t-ji̍t tiāⁿ-lâi chhiau, lâi chhâ, koh hō͘ thàm-cheng chhâ tio̍h i bô-pâi teh thau-chia̍h a-phiàn, kā i kiò-khì phài-chhut-só͘, koat. Chin soe, tò-lâi kàu-tè keh 2, 3 ji̍t ná siūⁿ ná m̄-goān sòa khì tiàu-tāu-sí. (Thiⁿ pò-èng) ke-lāi chhun Siú-chhun kap hiah-ê cha-bó͘-kán lô͘-châi. Chia koh àn-hā.
|
Hit 時益三 in 老母也知苦--lah。知伊 ê 所做有大下得罪天，致到今仔日會來弄家散宅。今仔日koh 無子--lah，活--teh 無路用。Koh 探偵、警察、刑事一日定來抄，來查，koh hō͘ 探偵查著伊無牌 teh 偷食鴉片，kā 伊叫去派出所，koat。真衰，倒來到隔2，3日那想那 m̄ 願 續去吊tâu死。（天報應）家內偆秀春 kap hiah ê 查某 kán 奴才。Chia koh 按下。 |
|
Ek-sam kap Ge̍k-chu cháu-kàu Siōng-hái khì beh tī Eng-kok ê cho͘-kài-tē, tī-hia ké-miâ-ōaⁿ-sèⁿ, án-sǹg beh cháu. Hit-mê tiàm-tī Kûn-eng-koán, koán lāi ê lâng khòaⁿ Ek-sam sī tōa hó-gia̍h-lâng ê khoán, koh chhōa hit-ê cha-bó͘ gín-ná hiah súi. Tiàm-lāi ū chi̍t-ê tiàm-oân, kap chi̍t-ê hā-lú siūⁿ pháiⁿ-sim, beh kā in thāu-sí. Hit 2-ê iā iok-sok chi̍t-ê beh pun Ek-sam ê chîⁿ, iā chi̍t-ê iok beh pun Ge̍k-chu ê mi̍h, chiū khì bé to̍k-io̍h lâi phàu-tī ko-pi. Kiò hā-lú phâng hō͘ chia̍h. Chit-tia̍p Tân Ek-sam kái-miâ chò Tân Hok-choân, Ge̍k-chu kái-miâ chò Gio̍k-eng.
|
益三 kap 玉珠走到上海去bi̍h tī 英國 ê 租界地，tī hia 改名換姓，按算beh走。Hit 暝 tiàm tī 群英館，館內ê 人看益三是大好額人 ê 款，koh chhōa hit ê 查某囡仔 hiah súi。店內有一個店員， kap 一個下女想歹心，beh kā in thāu--死。Hit 2個也約束一個beh分益三 ê 錢，也一個約beh分玉珠 ê 物，就去買毒藥來泡 tī ko-pi。叫下女捧 hō͘ 食。這 tia̍p 陳益三改名做陳福全，玉珠改名做玉英。 |
|
Hā-lú chin hó-ì, Ge̍k-eng khah kiaⁿ kôaⁿ, khòaⁿ sio-tê lâi, chiū seng lim, Ek-sam thǹg iûⁿ-ho̍k, ōaⁿ pêng-siông beh khùn ê ho̍k, i iā khì lú-koán ê e̍k-keng sé-ek, Gio̍k-eng ê chhit-khóng lâu-hoeh, tó tī hia chin kiaⁿ, chai sī hō͘-lâng ēng to̍k-io̍h thāu-sí, chiū giâu-gî sī tùi ko-pi tê. I hit-poe m̄-káⁿ lim, kā i phâng piàⁿ-tī chng-á tho͘-kha, chńg-á kìⁿ tio̍h tê pit-khui, chiū bêng-chai sī ko-pi lāi ū to̍k-io̍h. Tùi án-ni thàu-mê ūi chit-chân sū ka-tī cháu-khì pò kéng-chhat-sū, Siōng-hái ê kéng-chhat-sū liâm-piⁿ lâi tiāu-cha, kó-chin chhâ tio̍h, sī tiàm-lāi ê tiàm-oân kap hā-lú ê tông-bô͘. Chiū chiong chit 2-ê keh-ji̍t beh khui hoat-têng lâi kong-phòaⁿ. Hit-sî Tân Hok-choân chhut-tiûⁿ khì chò chèng-jîn, i chin m̄-ài chhut-khì, in-ūi tùi chit-kiāⁿ sū, i sī î-it ê chèng-jîn, só͘-í i tio̍h chhut-sek.
|
下女真好意，玉英較驚寒，看燒茶來，就先 lim，益三褪洋服，換平常beh睏 ê 服，伊也去旅館 ê 浴間洗浴，玉英 ê 七孔流血，倒 tī hia 真驚，知是 hō͘ 人用毒藥 thāu--死，就僥疑是對ko-pi茶。伊 hit 杯 m̄ 敢 lim，kā 伊捧piàⁿ tī 磚仔塗腳，磚仔見著茶 pit 開，就明知ko-pi內有毒藥。對 án-ni 透暝為這層事家己走去報警察署，上海 ê 警察署 liâm-piⁿ 來調查，果真查--著，是店內 ê 店員 kap 下女 ê 同謀。就將這2個隔日beh開法庭來公判。Hit 時陳福全出場去做證人，伊真 m̄愛出去，因為伊家己也有罪teh 收；總是 bē 用得。因為對這件事，伊是惟一 ê 證人，所以伊著出席。 |
