Si̍p-jī-kè ê kì-hō_03
|
十字架 ê 記號_03 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
7 Kiông-Toa̍t
|
7.強奪 |
|
Téng-bīn chhiáⁿ àn-hā. Kóng Ek-sam ê Bó-kū Thian-tek kàu hit-ji̍t chiū kiò chi̍t-ê siáu-ùi kap 30 gōa ê peng, kap Ek-sam ke-lāi ê jîn-hu kiōng óa 40 liân-ê, chiū kng chi̍t-téng kiō khì Sù-liông-chng. Kàu-ūi ji̍t tú lo̍h-soaⁿ, tāi-ke khì chhī-tiûⁿ chia̍h-pn̄g, chia̍h-pá àn-sǹg liâm-piⁿ beh siat-hoat ēng-kiông-ê chhiú-tōaⁿ lâi kiông-kng Hūi-bí khì. Óa 8 tiám chiū lâi ûi Hūi-bí in ê chhù. Hit-sî Hūi-bí kap lāu-bú lóng tī pâng-ni̍h teh tha̍k Sèng-chheh, tú sī àm-sî ê lé-pài. Lé-pài soah siūⁿ beh khùn ê-sî, hut-jiân thiaⁿ gōa-bīn hòa-hòa-kiò ê lâng-siaⁿ, koh bô lōa-kú chi̍t-ê lâng ji̍p-lâi chin tōa-siaⁿ hoah kóng, ū-lâng tī-teh á-bô? Tī-chia ū Lâm-kiaⁿ tē 2 liân-tūi su-lēng-koaⁿ ê phoe. Hūi-bí kap lāu-bú thiaⁿ chi̍t-ê sim chin-kiaⁿ, chiū chông chhut-lâi. Tiúⁿ-ló-niû pō͘-pīn m̄-bat khòaⁿ-tio̍h chē kun-peng, bô-in-toaⁿ lâi ka-tī ê lāi-bīn, chin-kiaⁿ, khui-siaⁿ kî-tó Siōng-tè, kóng , Siōng-tè ah! Goān-lí khui-lō͘, hō͘ cha-bó͘-kiaⁿ tit-tio̍h pêⁿ-tháⁿ. Kiaⁿ-kàu ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah.
|
頂面且按下。講益三 ê 母舅添德到 hit 日就叫一個少尉 kap 30外 ê 兵， kap 益三家內 ê 人夫共倚40連個，就扛一頂轎去士隆庄。到位日抵落山，逐家去市場食飯，食飽按算 liâm-piⁿ beh設法用強--ê 手段來強扛惠美去。倚八點就來圍惠美 in ê 厝。Hit 時惠美 kap 老母攏 tī 房--ni̍h teh 讀聖冊，抵是暗時 ê 禮拜。禮拜煞想beh睏 ê 時，忽然聽外面 hòa-hòa 叫 ê 人聲，koh 無偌久一個人入--來真大聲喝講 ：「有人 tī--teh 抑無？Tī chia 有南京第二聯隊司令官 ê 批。」惠美 kap 老母聽一下心真驚，就 chông--出--來。長老娘pō͘-pīn m̄ bat 看著濟軍兵，無因端來家己 ê 內面，真驚，開聲祈禱上帝，講：「上帝--ah！願你開路，hō͘ 查某子得著平坦。」驚到 ngia̍uh-ngia̍uh-chhoah。 |
|
Hūi-bí chiū chìn-chêng tūi siáu-ùi kóng, Lín lâi beh chhóng sím-mi̍h? Siáu-ùi ìn kóng, Su-lēng-koaⁿ ê bēng-lēng, kiò goán lâi kng Hūi-bí khì. Kóng ū tāi-chì beh kap i chham-siông. Hūi-bí chin hó-táⁿ, chin siū-khì, kóng, Góa sī hū-lú ê pòe kap i ū sím-mi̍h kan-sia̍p, cháiⁿ-iūⁿ i beh lâi kiò góa khì chham-siông sím-mi̍h? Siáu-ùi tōa hoah kóng, Lia̍h-chiūⁿ kiō. Peng-teng phin-pòng-kiò chiū óa-lâi. Lāu-bú tùi cha-bó͘-kiáⁿ lám-teh, ti̍t-ti̍t khàu. Kiáⁿ ò! Chú ah, kiù leh! Ah! Si̍t-chāi chin chhám, chhám siōng ka-chhám. Cha-bó͘-kiáⁿ Hūi-bí tōa-siaⁿ kā A-niá kóng, Án-niá ah! Taⁿ kàu-chia m̄-bián hoan-ló; to̍k-to̍k bāng Chú chhun-chhut Sèng-chhiú chiū-sī. Tiúⁿ-ló-niû kóng, Kiáⁿ ah, lí nā khì, góa lēng-khó͘ sí. Ah! lâu góa bô lō͘-ēng lah. Ah! Án-niá, tio̍h khò Siōng-tè lah, m̄-thang hoân-ló kàu án-ni. Siáu-ùi m̄-chún in kóng, ti̍t-ti̍t kā in thoa-khì. Tiúⁿ-ló-niû pàng-siaⁿ tōa-khàu, iā-sī bo̍k-koài: kiáⁿ sí, tiōng-hu tú-sí bô lōa-kú, cha-bó͘-kiáⁿ iā siū-lia̍h. Ah! hō͘ phoah-tùi thiⁿ-thang lo̍h-lâi.
|
惠美就進前對少尉講：「Lín 來beh創甚物？」少尉講：「司令官 ê命令，叫阮扛惠美去。講有事誌beh kap 伊參詳。」惠美真好膽，真受氣講：「我是婦女 ê 輩 kap 伊有甚物干涉，怎樣伊beh來叫我去參詳甚物？」少尉大喝講：「掠上轎。」兵丁phìn-phòng 叫就倚--來。老母對查某子攬--teh，直直哭「子ò!主--ah，救--leh！」Ah！實在真慘，慘上加慘。查某子惠美大聲 kā阿娘講：「阿娘--ah！今到 chia m̄ 免煩惱；獨獨望主伸出聖手就是。」長老娘講：「子--ah，你若去，我寧可死，ah！留我無路用--lah。」「Ah！阿娘，著靠上帝--lah，m̄-thang煩惱到 án-ni」。少尉m̄ 准 in 講，直直kā in 拖--去。長老娘放聲大哭，也是莫怪：「子死，丈夫抵死無偌久，查某子也受掠。」Ah！雨潑對天窗落--來。 |
|
Tiúⁿ-ló-niû chai bô hoat-tō͘ lah chiū kóng, Kiáⁿ ah! lí tio̍h khîⁿ-tiâu tī Chú o͘h! M̄-thang ūi sè-kan lâi phah-kiaⁿ-lâng lí ê sin-khu. Tì-kàu hō͘ Chú ê miâ siū lêng-jio̍k. Lâng tùi Hūi-bí ti̍t-ti̍t chhah-tùi mn̂g-gōa chhut-khì. Chóng-sī Hūi-bí ū thiaⁿ lāu-bú ê siaⁿ teh kiò, i chiū kóng, Án-niá, chò lí an-sim, góa kàu sí bô chiong góa kau-hō͘ mô͘-kúi. Tùi hit-tia̍p chiū chhah ji̍p kiō kng-khì, kiō-mn̂g kiō-thang koaiⁿ-ba̍t-ba̍t, lāu-bú hūn-tó tī thiaⁿ-ni̍h. Lāi-bīn ê chú-chia̍h--ê kā i chhah leh, keh-piah kúi-nā ê sìn-Chú ê chí-moāi lâi tàu-kiù; iā ū-lâng kín chiong chit-chân sū khì pó bo̍k-su.
|
長老娘知無法度--lah就講：「子--ah！你著 khîⁿ-tiâu tī 主-- o͘h！M̄ thang為世間來扑驚人你 ê 身軀。致到 hō͘ 主 ê 名受凌辱。」人對惠美直直插對門外出--去。總是惠美有聽老母 ê 聲teh 叫，伊就講：「阿娘，做你安心，我到死無將我交 hō͘ 魔鬼。」對 hit- tia̍p 就插入轎扛--去，轎門轎窗關密密，老母暈倒 tī 廳--ni̍h。內面 ê 煮食-- ê kā 伊插--leh，隔壁幾若個信主ê 姊妹來鬥救；也有人緊將這層事去報牧師。 |
|
Bo̍k-su thiaⁿ-liáu chin kiaⁿ, hit-mê tú sī hiaⁿ-tī ê kî-tó-hōe, pài-tn̂g ū óa 20 gōa lâng, kín kap Bo̍k-su tui chhut-khì khòaⁿ. Jiok-kàu chi̍t-tiâu sió-lō͘, hut-jiân ū chi̍t-tui ê lâng, hoah sat, thûi-á ê siaⁿ khi̍h8-khia̍t-kiò. Hit-mê sī goe̍h-àm-mê. Goân-in chiū-sī lâng khì pài-tn̂g pò ê sî, Bo̍k-su in kín koh kî-tó chiah pì-hōe chhut-lâi; m̄-kú Tiuⁿ-ló ê tn̂g-kang Siú-jîn, thiaⁿ in sió-chiá siū-lia̍h, kín tùi āu-bóe chhut-khì, sa chi̍t-ki ke̍h āu-bóe tōa-mn̂g ê kàu-chan-thûi-á, ti̍t-ti̍t-jiok, lâi-kàu hia khì hō͘ i gū-tio̍h. Só͘-í phah-khui chèng-lâng, tùi 2-ê kng-kiō ê bō chi̍t-ê tó-tó lo̍h-khì, lâng chhiàng-chhiàng-kún. Hūi-bí thiaⁿ Siú-jîn ê siaⁿ chin an-sim, i chai che-sī Chú ê khui-lō͘; nā siat-sú Siú-jîn bô-khì hù kî-tó-hōe, iā bô hiah-khoài hō͘ in lia̍h-lâi kàu-chia. Siáu-ùi, ti̍t-ti̍t hoah, tia̍p. Āu-lâi Siáu-ùi chhi̍h8 óa-lâi, hō͘ Siú-jîn kui-sian-lâng lia̍h siak-tùi hit-pêng kòe, thâu-khak tōng-tio̍h tōa chhiû-thâu chhùi-iâm-iâm. Hit-tia̍p tāi-ke lio̍h-á lún-chhiú, i chiū phah-khui kiō-mn̂g, tùi Hūi-bí āiⁿ-teh; chóng-sī chhun-ê peng ti̍t-ti̍t tui-lâi kàu-hia, tú hō͘ Bo̍k-su in gū-tio̍h, tāi-ke tōa phah chi̍t-tiûⁿ, chiū chhiúⁿ tó-tńg.
|
牧師聽了真驚，hit 暝抵是兄弟ê 祈禱會，拜堂有倚20外人，緊 kap 牧師追出去看。Jiok 到 一條小路，忽然有一堆人，喝殺，槌仔 ê 聲khi̍h8 khia̍t 叫。Hit 暝是月暗暝。原因就是人去拜堂報 ê 時，牧師 in 緊koh 祈禱才閉會出--來；m̄- kú 長老 ê 長工守仁，聽 in 小姐受掠，緊對後尾出--去，sa 一枝 ke̍h 後尾大門 ê káu-chan 槌仔，直直 jiok，來到 hia 去 hō͘ 伊遇--著。所以扑開眾人，對兩個扛轎-- ê bō 一下倒倒落去，人 chhiàng-chhiàng 滾。惠美聽守仁 ê 聲真安心，伊知 che 是主ê 開路；若設使守仁無去赴祈禱會，也無 hiah 快 hō͘ in 掠到 chia。少尉，直直喝 tia̍p。後--來守仁 chhi̍h8 倚--來，hō͘守仁歸仙人掠摔對 hit 爿過，頭殼撞著大樹頭碎鹽鹽。Hit tia̍p 逐家略仔忍手，伊就扑開轎門，對惠美 āiⁿ--teh；總是偆ê 兵 直直追來到 hia，抵 hō͘ 牧師 in 遇--著，逐家大扑一場就搶倒轉。 |
|
Tūi án-ni chhun ê peng kap ka-teng cháu tò-khì pò. Lóng-chóng sí 2 ê kng-kiō ê kap siáu-ùi, tāng, khin-siong ê chiâⁿ cha̍p-ê. Tāi-ke kàu-ūi, kàu tōa-mn̂g-khàu m̄-káⁿ ji̍p-khì. Lāi-bīn chin nāu-jia̍t teh tán sin-niû lâi. Ek-sam chhēng lé-ho̍k piān-piān beh ha̍p-hun, thiaⁿ gōa-bīn ū-lâng teh khàu ê siaⁿ. Goân-in sī hit chiâⁿ cha̍p ê ka-jîn (kng-kiō ê sī ka-jîn), í-keng sí, chhun hiah-ê m̄-káⁿ ji̍p-khì, tī hia teh kiu, lun. Tiong-kan chi̍t-ê lāu lô͘-po̍k, pìn-piⁿ kóng chi̍t-khang teh lâu-hoeh, hit-ê sī tiàm khah kú ê lô͘-po̍k. Só͘-í tāi-ke tu i chò-chêng. Tú teh kiu, lun ê sî, Ek-sam jiok chhut-lâi, khòaⁿ chi̍t-ê khì chhiong-thiⁿ. Mn̄g kóng, Sin-niû leh. Lāu lô͘-po̍k kūi lo̍h-khì, kóng, Chú-kong-ah to m̄-hó kóng ah lo͘h! Ek-sam ēng kha-chiⁿ chiū kā i that-khì. Chhàu lô͘-châi leh, sím-mi̍h sū m̄-hó kóng, Sin-niû kā góa kng tùi tó-ūi khì? Lō͘-po̍k tāi-ke má-má-khàu, lāu lô͘-pok kóng, Ah tō kng-kàu pòaⁿ-lō͘ hō͘-lâng chhiúⁿ-khì lah. Chhiúⁿ tùi tó-ūi khì? M̄-chai leh, chin khì---lâng ah. Ji̍p-khì gia̍h chi̍t-ki tîn-tiâu chhut-lâi loān-loān-bu̍t, bu̍t-kàu khàu-pē-khàu-bó. Lāi-bīn ê lâng-kheh jiok-jiok chhut-lâi, tāi-ke mn̄g án-chóaⁿ, Ek-sam khì-phut-phut bē kóng, ba̍k-chiu chheⁿ-gîn-gîn ná siáu-káu-ba̍k leh, ti̍t-ti̍t-ok, ti̍t-ti̍t-hoah kóng, Hó-hó, lín chiah-ê sí lō͘-châi, hó, khòaⁿ lâng kā góa kng-tùi tó-ūi khì? Chèng-lâng khǹg-bē-chū, tú in Bó-kū tī peng-iâⁿ lâi, in-ūi chi̍t pō͘-hūn ê peng cháu-khì pò in bó-kū.
|
Tùi án-ni偆ê 兵 kap 家丁走倒去報。攏總死兩個扛轎 ê kap 少尉，重輕傷 ê 成十個。逐家到位，到大門口 m̄ 敢入去。內面真鬧熱 teh等新娘來。益三穿禮服便便beh合婚，聽外面有人 teh 哭-- ê 聲。原因是 hit 成10個家人（扛轎 ê 是家人），已經死，偆 hiah ê m̄ 敢入去，tī hia the kiu、lun。中間一個老奴僕、鬢邊kóng 一空 teh 流血，這個是 tiàm 較久 ê 奴僕。所以逐家推伊做前。抵 teh kiu、lun ê 時，益三 jiok--出--來，看一下氣沖天。問講：「新娘--leh？」老奴僕跪--落去，講：「主公--ah 都m̄ 好講--ah-- lo͘h！」益三用腳 chiⁿ 就 kā 伊踢--去。「臭奴才--leh，甚物事 m̄ 好講，新娘 kā 我扛tùi佗位去？」奴僕逐家mà-mà 哭，老奴僕講：「Ah！都扛到半路hō͘ 人搶--去--lah。」「搶去佗位去？」「M̄知--leh」「真氣--人ah」。入去舉一枝藤條出來亂亂bu̍t,bu̍t 到哭父、哭母。內面 ê 人客 jiok-jiok 出來逐家問 án-chóaⁿ，益三氣 phut-phut bē 講，目珠青 gîn-gîn 那痟狗目--leh，直直惡，直直喝講：「好，好，lín chiah ê 死奴才。好；看人 kā 我扛對佗位去？」眾人勸 bē 住，抵 in 母舅 tī 兵營來，因為一部分 ê 兵走去報 in 母舅。 |
|
8 Tô-Thoat
|
8.逃脫 |
|
In bó-kū lâi, chiū tùi i ê chhiú kā i khan teh, kóng: Siáu-liân-lâng lóng-sī án-ni, kín-sū-khôaⁿ-piān, un-á siat-hoat kiaⁿ-liáu m̄-tī-teh. Tùi án-ni chiū bô koh tia̍p. Kiò lâng m̄-bián chhòng-pn̄g hō͘ hiah-ê chia̍h, hō͘ in iau, lô͘-po̍k tāi-ke chin m̄-goān, chi̍t-lâng háu chi̍t-lō͘. In Bó-kū chiah kóng, Gōng gōe-seng, bo̍k-koài ka-jîn kng bē-lâi, liân siàu-ùi to kóng iā siū phah-sí lah, hô-hòng ka-jîn, chóng-sī bô iáu-kín, góa chū-jiân ū hoat-tō͘.”
|
In 母舅來，就對伊 ê 手 kā 伊牽--teh，講：「少年人攏是 án-ni，緊事寬辦，勻仔設法驚了m̄ tī--teh。」對 án-ni就無 koh tia̍p。叫人 m̄ 免創飯hō͘ hiah-ê 食，hō͘ in 枵，奴僕逐家真 m̄ 願，一人哮一路。In 母舅才講：「憨外甥，莫怪家人扛 bē 來，連少尉都講也受扑死--lah，何況家人，總是無要緊，我自然有法度。」 |
|
Ah! hit-ji̍t chin bô sim-sek, lâi hù ê lâng-kheh chin bô ì-sîn. Póng-pian ê lâng-kheh, ū-ê sim iā sī chin hoâiⁿ: kóng, Lín bó-kū sī bú-koaⁿ, hô-pit hoân-ló chhōa-bē-lâi? Chóng-sī iā ū-lâng sim àm-àm teh hiâm, án-ni beh kā ngē-chhōa, iā sī hêng-ge̍k; chóng-sī bô lâng káⁿ kàn-chèng. Tùi án-ni lâng-kheh lóng sòaⁿ-sek. Ek-sam khi-phut-phut, bé khiâ leh, cháu-kàu Sū-lióng-chng, beh khòaⁿ hit-ê hi-si̍t. Kau-ūi tē-hng loān-kún-kún, kóng cha-mê phah-sí lâng. Bo̍k-su iā chiong chit-chân sū kóng-bêng hō͘ tē-hng koaⁿ-thiaⁿ, tē-hng-koaⁿ iā-chai Ek-sam in ê bô lí-khì, só͘-í chit-chân sū bô sím-mi̍h tì-ì beh chhap; put-kò nā lia̍h-tio̍h Siù-jîn ê sî, iû-goân siong-tong tio̍h pān. Ek-sam in bó-kū iā-chai chē án-ni sī kun-ui lām-iōng, iā m̄-káⁿ bêng-bêng hoat-piáu lâi kò-só͘; put-kò iû-goân àm-àm kè-e̍k beh lia̍h-kàu Siú-jîn kap Hūi-bí tio̍h chiū-sī. Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
Ah！hit 日真無心適，來赴ê 人客真無意神。旁邊 ê 人客，有 ê 心也是真橫講：「lín 母舅是武官，何必煩惱娶 bē 來？」總是也有人心暗暗 teh嫌，án-ni beh kā 硬娶，也是橫逆；總是無人敢諫諍。對 án-ni 人客攏散席。益三氣 phut-phut，馬騎--leh 走到士隆庄，beh看 hit ê 虛實。到位地方亂滾滾，講：「昨暝扑死人。」牧師也將 hit 層事講明hō͘ 地方官聽，地方官也知益三in ê 無理氣，所以這層事無甚物致意beh插；不過若掠著守仁 ê 時，猶原相當著辦。益三 in 母舅也知做án-ni 是軍威濫用，也 m̄ 敢明明發表來告訴；不過猶原暗暗計劃beh掠到守仁 kap 惠美著--就是。Chia 且按下。 |
|
Kóng Siú-jîn tùi Hūi-bí āiⁿ leh, ti̍t-ti̍t cháu-ji̍p soaⁿ, án-ni i chai sū-sè bái, iā Hūi-bí chiong lāu-bú kau-tài Bo̍k-su. Bo̍k-su hoaⁿ-hí tam-niá, só͘-í bô khòa-lū, kap Siú-jîn ti̍t-ti̍t cháu. Cháu-kàu Hô-lâm séng Lâm-iông-siâⁿ ê chhù. Só͘-í kàu tāi-chì ê keh-ji̍t, Ek-sam lâi chhōe bô. Khì pài-tn̂g chhōe, hō͘ Bo̍k-sū kap Tiúⁿ-ló-niû kā i tāng-tāng chek-pī, liông-sim hoat-hiān, iā chai ka-tī ê chhò, ti̍t-ti̍t hōe m̄-tio̍h, iā kiû beh khòaⁿ Hūi-bí; chóng-sī in lóng m̄-chai, Tiúⁿ-ló-niû to̍k-to̍k kā i kóng chi̍t-hāng, chiū-sī lí nā beh chhōa góa-ê cha-bó͘-kiáⁿ, lí nā-kó chin thiàⁿ i kàu án-ni, chiū-sī tio̍h kap goán jia̍t-sim lâi sìn Ki-tok, koh tio̍h pó-hō͘ Sú-jîn bô sū; nā án-ni chiū kè--lí. Ek-sam chiong chit-chân sū tò-khì hôe-hok bó-kū. Bó-kū thiaⁿ-liáu bô sím-mi̍h hoaⁿ-hí, tì-ì ài pò-siû, só͘-í àm-chēⁿ phài-lâng tiāu-cha, beh chhōe kàu tio̍h.
|
講守仁對惠美 āiⁿ--leh，直直走入山，án-ni 伊知事勢 bái,也惠美將老母交代牧師。牧師歡喜擔領，所以無掛慮， kap 守仁直直走。走到河南省南陽城 ê 厝。所以到事誌 ê 隔日，益三來 chhōe 無。去拜堂 chhōe,hō͘牧師 kap 長老娘 kā 伊重重責備，良心發現，也知家己 ê 錯，直直會 m̄著，也求beh見惠美；總是 in 攏 m̄ 知，長老娘獨獨 kā 伊講一項，就是：「你若beh娶我 ê 查某子，你若果真疼伊到 án-ni，就是著 kap 阮熱心來信基督，koh 著保護守仁無事；若 án-ni就嫁--你。」益三將這層事倒去回復母舅。母舅聽了無甚物歡喜，致意愛報仇，所以暗靜派人調查，beh chhōe 到著。 |
|
Sî-ji̍t chin khoài-kòe, liâm-piⁿ kàu kòe-nî. Thiam-tek sī tōa ím-chiú-ka, tī 29 mê chia̍h-chiú chin-chē, tōa chùi. Pêng-sî ài chia̍h-chiú, só͘-í náu-kin lám, hit-mê koh lim hiah-chē chiú, chùi, tó tùi toh-ē lo̍h-khì, thâu-khak tōng-tio̍h toh-koaiⁿ, hut-jiân náu-kin tn̄g-khì. Kín chhiáⁿ i-seng lâi, chai sī bô hoat-tō͘, chiū sòa sí-khì. Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
時日真快過，liâm-piⁿ 到過年。添德是大飲酒家，tī 二九暝食酒真濟，大醉。平時愛食酒，所以腦筋 lám,hit 暝 koh lim hiah 濟酒，醉，倒對桌下落去，頭殼撞著桌杆，忽然腦筋斷--去。緊倩醫生來，知是無法度，就續死--去。Chia 且按下。 |
|
Kóng Hūi-bí kap Siú-jîn khì Lâm-iông-siâⁿ, in só͘ tiàm ê chhù sī tī siâⁿ-gōa phian-phiah ê só͘-chāi, ji̍t-sî chiū bi̍h, àm-sî chiū chhut-lâi kā-lang chò-kang. Iā Thiam-tek sí, chiū chit-chân tāi-chì ná-leng. Ek-sam iā chai chhò. Chóng-sī sim chin tì-ì ài chhōe kàu-tio̍h. Chhōe-tio̍h i ê ì-sù m̄-sī beh hāi in, iû-goân ài sim-chûn beh chhōa Hūi-bí ê ì-sù, iā chai iōng ūi-la̍t bô lí-khì, bē ēng-tit. Tùi án-ni bô chia̍h thâu-lō͘ sì-kòe chhōe. Chi̍t-sim iā liông-sim chū-chek, kóng tùi i chi̍t-sî ê chhóng-pōng, hāi só͘-thiàⁿ e Hūi-bí sàng, chhám, só͘-í sim siūⁿ kóng: Nā chhōe-tio̍h, chiū beh kā i hōe m̄-tio̍h, kiû i sià-bián. Chhōe chiaⁿ pòaⁿ-nî liû-liû-khì, Ek-sam in lāu-bú iā sī hoân-ló. Siù-chhun ê sim chin hoaⁿ-hí, ài hō͘ chhōe bô.
|
講惠美 kap 守仁去南陽城，in 所tiàm ê 厝是 tī 城外偏僻 ê 所在，日--時就匿，暗時就出來 kā 人做工。也添德死，就這層事誌那 leng。益三也知錯。總是心真致意愛 chhōe到著。Chhōe 著伊 ê 意思 m̄ 是beh害 in，猶原是心存beh娶惠美 ê 意思，也知用威力無理氣，bē 用--得。Tùi án-ni 無食頭路四界 chhōe。一心也良心自責，講對伊一時 ê chhióng-pōng,害所疼-- ê 惠美-- sàng,慘，所以心想講：「若 chhōe--著，就beh kā 伊會m̄ 著，求伊赦免。」Chhōe成半年溜溜去，益三 in 老母也是煩惱。秀春 ê 心真歡喜，愛 hō͘ --chhōe 無。 |
|
Chhōe-kàu ū chi̍t-ji̍t, kiâⁿ lâi-kàu Lâm-iông-siâⁿ lâm-mn̂g gōa ê hiuⁿ-chng ê chng-ē, tī-hia hioh-khùn. Tú-hó thàu-chá Hūi-bí phâng saⁿ-á-khò͘ beh chhut-lâi sé, hō͘ i gū-tio̍h, Ek-sam cháu óa-khì tùi Hūi-bí khan-teh, ba̍k-sái chhē-chhē-tò, ti̍t-ti̍t hōe si̍t-lé, kiû sià-bián. Hūi-bí khòaⁿ i ū chai-chōe chiū sim iā sng, khan i ji̍p-khì só͘-bi̍h ê chhù. Tú gū Siú-jîn tùi gōa-bīn tò-lâi, chin siu-khì, chū án-ni beh sòa kā i táⁿ hō͘ i sí, chin khó͘-ò͘. Tùi chit-ê lâi jiá tōa-sū, chiū tùi heng-khám khiú teh, beh kā i siak lo̍h-khì. Ek-sam ti̍t-ti̍t kiò m̄-káⁿ, jiâu-miā leh. Hūi-bí khòaⁿ-liáu, iā hó-chhiò, iā khó-lîn, chiū kiò Siú-jîn kā i pàng-khì, Siú-jîn chiū kā i pàng. Kiaⁿ-kàu khī-khī-chhoah, ti̍t-ti̍t jīn-chhò, kóng in Bú-kū ê chhò-gō͘, iā i gō͘-chiông i ê ōe. Taⁿ bó-kū to sí lah, chit-chân sū to soah lah, i tek-khak beh pó in bô-chōe. Túi án-ni Siú-jîn chiū khah bô siū-khì.
|
Chhōe 到有一日，行來到南陽城南門外 ê 鄉庄 ê 庄下，tī hia 歇睏。抵好透早惠美捧衫仔褲beh出來洗，hō͘ 伊遇--著，益三走倚去對惠美牽--teh，目屎濟濟倒，直直會失禮，求赦免。惠美看伊有知罪就心也酸，牽伊入去所bi̍h ê 厝。抵遇守仁對外面倒--來，真受氣，自án-ni beh續kā 伊打 hō͘ 伊死，真可惡。對這個來惹大事，就對胸坎khiú--teh，beh kā 伊摔--落去。益三直直叫 m̄ 敢，饒命--leh。惠美看了，也好笑，也可憐，就叫守仁 kā 伊放--去，守仁就 kā 伊放。驚到 khi̍h8-khi̍h8-chhoah，直直認錯，講 in母舅 ê 錯誤，也伊誤從伊 ê 話。今母舅都死--lah，這層事都煞--lah，伊的確beh保 in 無罪。對 án-ni 守仁就較無受氣。 |
|
Ek-sam ti̍t-ti̍t kiû Hūi-bí tio̍h chiâⁿ i chit-chan chhin-sū. Hūi-bí kóng bô, lí sī bô sìn Chú ê lâng, góa koat-toàn bē-tit kè-lí. (Góa goān sìn-Chú ê chí-moāi tāi-ke ū chit-hō chì-khì) hit-sî í-keng àm, chiū tī-hia keh-mê. Ek-sam kiâⁿ-lâi kàu-chia chin-siān, chū 2, 3 ji̍t chiū ū lio̍h-á hō͘ i kám-tio̍h, chit-mê sòa hoat-jia̍t. Hūi-bí chin thiàⁿ i, chiàu-kū hó khoān-thāi i, kā i ù léng-chúi, chiong in só͘-tòa ê piān-io̍h hō͘ i chia̍h, phàu gû-ni chéng-chéng hó khoán-thāi i. Hit-sî Ek-sam thiàⁿ Hūi-bí ê sim ná chhim, kám-sim i ê jîn-keh, it-hoat ài chhōa i. Chóng-sī chū-kak chi̍t-hāng, chai pún-sin nā m̄-sī lâi sìn Ki-tok-kàu, chiū chit-chân sū bē-sêng; m̄-kú nā beh sìn Ki-tok-kàu, ún-tàng ē hō͘ lāu-bú siū-khì, koh kiaⁿ pêng-iú khòaⁿ-khin. Só͘-í sam-sim lióng-ì. Chóng-sī siūⁿ-lâi-siūⁿ-khì, chiū siūⁿ-chhut pháiⁿ-sim kóng, tio̍h lâi ké-chò jia̍t-sim sìn tō-lí (chit khoán ê lâng sè-kan chin chē) Tùi án-ni chiū tiāⁿ chhiáⁿ Hūi-bí thè i kî-tó tha̍k sèng-keng hō͘ i thiaⁿ, iā kà i gîm-si, tī-hia kap i tiàm chiâⁿ lé-pai, o̍h kàu ē-hiáu gîm kúi siú si. Chóng-sī Hūi-bí bô hiah-khoài sìn-iōng i, khiok sim ū teh hoaⁿ-hí Ek-sam beh sìn Chú ê khoán. Tiàm chi̍t lé-pài āu, i chiū kóng beh chhōa i tò-khì, lâi pó in bô-chōe.
|
益三直直求惠美著成伊這層親事。惠美講：「無，你是無信主ê 人，我決斷 bē 得嫁--你。」（我願信主 ê 姊妹逐家有這號志氣）Hit 時已經暗，就 tī hia 隔暝。益三行來到chia 真siān,自2、3日就有略仔 hō͘ 伊感--著，hit 暝 續發熱。惠美真疼--伊，舊好款待伊，kā 伊 ù 冷水，將 in 所帶 ê 便藥 hō͘ 伊食，泡牛乳種種好款待伊。Hit 時益三疼惠美 ê 心那深，感心伊 ê 人格，一發愛娶伊。總是自覺一項，知本身若 m̄ 是來信基督教，就這層事 bē 成；m̄-kú 若beh信基督教，穩當會hō͘ 老母受氣，koh 驚朋友看輕。所以三心兩意。總是想來想去，就想出歹心講，著來假做熱心信道理（這款 ê 人世間真濟）對 án-ni 就定請惠美替伊祈禱，讀聖經 hō͘ 伊聽，也教伊吟詩，tī hia kap 伊 tiàm 成禮拜，學到會曉，吟幾句詩。總是惠美無 hiah快信用伊，卻心有teh 歡喜益三beh信主 ê 款。Tiàm 一禮拜後，伊就講beh chhōa 伊倒--去，來保 in 無罪。 |
|
9 Ji̍p Lo͘-Bāng
|
9.入羅網 |
|
Hūi-bì koat-toàn iàu-bōe beh kap i khì, in-ūi i tiàm-hia sī jia̍t-sim chì-moāi ê ke, chiū an-ún, āu-lâi Siú-jîn kap i tāi-seng chhut-lâi thàm-thiaⁿ chêng-hêng. Chai chiah-ê sū kò-jiân léng-khì lah. (che-sī Chi-nà chèng-hù ê khoàn). Chiū khì pài-tn̂g kìⁿ thâu-ke-niû, kòng-khì chiah-ê sū hō͘ in thiaⁿ. Kòng Hūi-bì hiān-sî iòng-iòng tī tò-iū. Tiùⁿ-lò-niû thiaⁿ-liàu sim chin hoaⁿ-hì, kám-siā Siōng-tè. Tùi hit-tia̍p liàu-āu. Ek-sam ta̍k lè-pài to lâi lè-pài, sòa koh ho̍k-chit chò chúi-iû kong-si ê sin-lô, chhéng phài-lâi Sū-liông-chng chò chhut-tiuⁿ-sò͘ tiùⁿ. Tùi àn-ni ta̍k lè-pài to khì pài-tn̂g, sèng-keng chū-jiân hàn-jī-ê chiū se̍k-se̍k. Bo̍k-su khòaⁿ i ê jia̍t-sim iā hoaⁿ-hì. Chia àn-hā.
|
惠美決斷 iáu bōe beh kap 伊去，因為伊tiàm hia 是熱心姊妹 ê 家，真安穩，後--來守仁 kap 伊第先出來探聽情形。知 chiah ê 事果然 leng 去--lah。（che 是支那政府 ê 款）。就去拜堂見頭家娘，講起 chiah ê 事 hō͘ in 聽。講：「惠美現時勇勇 tī 佗位。」長老娘聽了心真歡喜，感謝上帝。對 hit-tia̍p了後。益三逐禮拜都來禮拜，續koh 復職做水油公司薪勞，請派來士隆庄做出張所長。對án-ni 逐禮拜都去拜堂，聖經自然漢字 ê 就熟熟。牧師看伊 ê 熱心也歡喜。Chia 按下。 |
|
Siú-jîn chiū khì chhōa Hūi-bí tò-lâi. Kàu-ūi bó-kiáⁿ kìⁿ-bīn hoaⁿ-hì kàu lâu ba̍k-sài. Tùi àn-ni chi̍t-ke thoân-oân, koh poaⁿ-khì tiàm ka-kī ê chhù, Ek-sam iā tiāⁿ-tiāⁿ khì Hūi-bì in tau, in iā bô khioh-hīn, chiàu-kū hó khoàn-thāi i.
|
守仁就去 chhōa 惠美倒--來。到位母子見面歡喜到流目屎。對 án-ni 一家團圓，koh 搬去 tiàm 家己 ê 厝，益三也定定去惠美 in 兜，in 也無拾恨，照舊好款待伊。 |
|
Kòe chiâⁿ-nî, Ek-sam chin jia̍t-sim, iā lâi tàu-kà Chù-ji̍t-o̍h, chin gâu kà. Tùi àn-ni tiúⁿ-ló-nûi, chiū chin hoaⁿ-hì. Bo̍k-su iā chàn-sêng. Chiū ìn chò--i, iā tī Sū-hiông ê kàu-hōe chiàu Ki-tok-kàu ê hoat-tō͘ lâi kiat-hun. Oh! Ek-sam ê hoaⁿ-hì, ò͘an-jiân jû-gû-tek-sùi, làn m̄-biàn koh kòng. Hūi-bí iā-sī chīn chò hū-jîn-lâng ê pùn-hūn.
|
過成年，益三真熱心，也來鬥教主日學，真 gâu 教。對 án-ni 長老娘，就真歡喜。牧師也贊成。就允做--伊，也 tī 士隆 ê 教會照基督教 ê 法度來結婚。Oh！益三 ê 歡喜，宛然如魚得水，咱 m̄ 免 koh 講。惠美也是盡做婦人人 ê 本分。 |
|
Kiat-hun āu chiâⁿ lè-pài chiū chhōa tò-khì Lâm-kiaⁿ beh khì kìⁿ lāu-bú, kàu-ūi lāu-bú bô sìm-mi̍h hoaⁿ-hì. In-ūi sī lo̍h-kàu--ê, koh-beh ha̍p-hun, iā bô tò-lâi pài thiⁿ-tē, kap kong-má, chiū chin bô chhèng-ì, bīn àu-kiâ-kiâ. Hūi-bí sim chin kan-khò͘; chòng-sī chīn sò͘-ē chò khì chiū--i. Chia àn-hā.
|
結婚後成禮拜就 chhōa倒去南京beh去見老母，到位老母無甚物歡喜。因為是落教-- ê,koh beh合婚，也無倒來拜天地， kap 公媽，就真無稱意，面漚 kiâ-kiâ。惠美心真艱苦；總是盡所會做去就--伊。Chia 按下。 |
|
Kòng tò-lâi keh-ji̍t āu, lāu-bó pī-pān ta̍k-hāng hó-sè, in-ūi sī Ek-sam in lāu-pē ê kī-sîn kàu, kiò in tio̍h pài. Ek-sam khì-thâu m̄ pài, hō͘ in lāu-bú ok, lè, khu̍t, chiū pài; iā beh kiò in sòa pài lòng-chòng ê kong-má lâi pó͘ in kiat-hun ê sî bô pài. Ah! Chit-ê chin-chiàⁿ sī Hūi-bí ê khò͘-tàⁿ. I koat-toàn m̄, chiū tì-kàu hō͘ in ta-ke phah. Ek-sam chin hoân-ló, Siù-chhun khiā tī piⁿ-ah chin hoaⁿ-hí. Tùi àn-ni ke-lāi chi̍t-ji̍t kòe chi̍t-ji̍t ná bē hô (khǹg sìn Chù ê chí-moāi chò pē-bó-ê tio̍h chù-ì).
|
講倒--來隔日後，老母備辦逐項好勢，因為是益三in 老父 ê 忌辰到，叫in 著拜。益三起頭 m̄ 拜，hō͘ in 老母惡，lé,khu̍t,就拜；也beh叫 in 續拜攏總 ê 公媽來補 in 結婚 ê 時無拜。Ah！這個真正是惠美 ê 苦擔。伊決斷 m̄,就致到 hō͘ in ta-ke扑。益三真煩惱，秀春企 tī 邊--ah 真歡喜。對án-ni 家內一日過一日那bē 和 （勸信主 ê 姊妹做父母-- ê著注意）。 |
|
Ta-ke ta̍k-ji̍t to lè, khu̍t, hiuⁿ nā gia̍h khì-lâi tùi kong-má ê bīn-chêng chiū lè, hē kong-mà tio̍h lia̍h i. Hūi-bí ê kan-khò͘ m̄-nā chit-iūⁿ. Ta̍k-tǹg chia̍h gîn-óaⁿ gîn-tī, gō͘ kin-kê, chūn liàm, pêng-kin ta̍k-ji̍t ū. Tōa-thúi, ba̍k-chiu-phôe siông-siông o͘-chheⁿ. Ah! kin-á-ji̍t kàu-chia chhám lah, bô khah su lo̍h oa̍h-tē-ge̍k. Chòng-sī Hūi-bí m̄-káⁿ tâu-hâng: in-ūi kò͘ tiōng-hu ê miâ-siaⁿ,iā m̄-kàⁿ kap i jiáng, kiaⁿ-liáu chhiò-phòa lâng ê chhùi, iā m̄-kaⁿ hō͘ lāu-bò chai; in-ūi kiaⁿ lāu-bó hoân-ló. Àm-sî ba̍k-sāi-à lâu-lâu leh, hō͘-lâng liàm ê ūi, àm-sî thau hian khì-lâi ēng io̍h-iû boah-boah leh. Ah! chin-chiàⁿ chhám bô-tè kòng; to̍k-to̍k kî-tó, ǹg-bāng Chú khui-lō͘.
|
Ta-ke逐日都lé,khu̍t,香若舉--起--來對公媽 ê 面前就lé,下公媽著掠--伊。惠美 ê 艱苦 m̄ 若這樣。逐頓食gîn 碗 gîn 箸，五筋枷 ，chūn 捻 ，平均逐日有。大腿，目珠皮常常烏青。Ah！今仔日到 chia 慘--lah，無較輸落活地獄。總是惠美 m̄ 敢投降：因為顧丈夫ê 名聲，也 m̄ 敢 kap 伊嚷，驚了笑破人 ê 嘴，也 m̄ 敢hō͘ 老母知；因為驚老母煩惱。暗時目屎仔流流--leh，hō͘ 人捻 ê 位，暗時偷掀起來用藥油抹抹--leh。Ah！真正慘無tè講；獨獨祈禱，向望主開路。 |
|
Ū chi̍t-ji̍t ta-ke khì sio-kim tò-lâi, le̍k-lō͘ ū tām-po̍h chhiah-lī, i beh óa-khì kò͘--i, iā bô-thang, hoān-sū, chhiàⁿ koh sî, ke-lâi nā kòng-phòa chi̍t-tè òaⁿ, sí chi̍t-chiah ke-á, lóng kóng-sī chit-ê lo̍h-kàu-pô soah-soah-tio̍h. Siù-chhun ná kap Ek-sam ê lâu-bú siāng-sim lâi kong-kek. Ek-sam khòaⁿ-liàu iā-sī chin bô-lō͘, beh tùi Hūi-bí chōa chhut-khì liû, m̄-thi̍h; chòng-sī Hūi-bì chin gâu thun-lún, ti̍t-ti̍t kiû Chù khui-lō͘, m̄-ài chhut-khì, in-ūi kiaⁿ ná chhut-khì ná phàiⁿ-miâ. Chòng-sī ba̍k-sài siông-siông chún pn̄g thun. Siù-chhun sū-sū lóng lōng-koân, ū-sî lâng-kheh nā lâi teh kiò Hūi-bí Tân sin-seⁿ niû, i ê ba̍k-chiu khiā tī piⁿ-ah iā gîn kàu beh lak chhut-lâi. Tì-kàu Hūi-bí chin m̄-ài lâng kiò Tân sin-seⁿ niû. Iā ū sî lâi phah Hūi-bí teh kap lâng kòng-ōe, i iā lēng-gōa thèⁿ-thâu chhùi-châm, ū-sî tng chèng-lâng ê bīn-chêng iā hō͘ Siù-chhun hat, chin-chiàⁿ chhám. Lóng bô chi̍t-sut-à ê chū-iû-koân.
|
有一日ta-ke去燒金倒--來，le̍k 路有淡薄赤痢，伊beh倚顧--伊，也無thang，凡事，請 koh 辭，家內若 kòng 破一塊碗，死一隻雞仔，攏講：「是這個落教婆煞煞著。」秀春那 kap 益三ê 老母像心來攻擊。益三看了也是真無路，beh對惠美 chhōa 出去流，m̄ thi̍h；總是惠美真 gâu 吞忍，直直求主開路，m̄ 愛出去，因為驚若出去那歹名聲。總是目屎常常准飯吞。秀春事事攏弄權，有時人客若來 teh 叫惠美陳先生娘，伊 ê目珠企tī 邊ah也 gîn 到beh落--出--來。致到惠美真m̄ 愛人叫陳先生娘。也有時來扑，惠美 teh kap 人講話，伊也另外撐thèⁿ頭嘴châm,有時當眾人 ê 面前也hō͘秀春hat，真正慘。攏無一屑仔 ê 自由權。 |
