Án-niá ê ba̍k-sái_02
|
阿娘 ê 目屎_02 |
| Lōa Jîn-seng |
賴仁聲 |
|
8. 8 goe̍h 15 mê
|
8. 8月15暝 |
|
Hok-goân ḿ hō͘ Hok-goân peh kòng chi̍t ē hoeh chim-chim-lâu, chiū chin m̄ goān, chhi̍h8-óa beh khì phah Hok-goân peh. Ko͘-niû kín kā i giú leh, kā in chiàm-khui. Hok-goân peh, khòaⁿ tio̍h kā Hok- goân ḿ kòng chi̍t ê, hoeh lâu kàu án-ni, chi̍t-sî iā khah lún-chhiú. Chú-ji̍t-oh2 ê lú kàu-oân kín cháu khì tùi-bīn se-i-tiàm, the̍h mî-á kap io̍h-á phêng- tòa lâi kā i chí-hoeh, sòa kā i kô͘, m̄-kú Hok- goân peh chin bô hoaⁿ-hí , iáu ti̍t-ti̍t mē Hoan-á-kàu, sí-liáu bô lâng khàu, pháiⁿ-ōe ti̍t-ti̍t chhut. Só͘-í Ko͘-niû khòaⁿ sè-bīn m̄ hó, kā Hok-goân ḿ kô͘ hó chiū saⁿ-sî tò-khì. Hok-goân ḿ sim chin kan-khó͘ chiū saⁿ-sî chhut tōa-mn̂g, ti̍t-ti̍t kā in hōe sit-lé, kóng, Lāu-lâng nā bô tī-teh, i chiah beh chhe gín- ná khì chhiáⁿ in lâi chē. Nn̄g lâng chin hoaⁿ-hí, chai Hok-goân ḿ ê sim bô lóe-chì, chiū kap i saⁿ- sî tò-khì. Chiong chit chân sū kóng hō͘ Bo̍k-su thiaⁿ. Tāi-ke thiaⁿ liáu chin pi-siong, chiū iok-sok tio̍h thè in kî-tó. Koh chiâⁿ cha̍p ji̍t, Hok-goân peh chiū chhut gōa khì Pak-kiaⁿ beh khì Tiâu-thian-kiong koah-hiuⁿ, iàu-kín sī beh ǹg-bāng Thian-siōng sèng- bó te̍k-pia̍t khai-in, kiù in kiáⁿ Tian-sù ah. Óng- hôe tio̍h chiâⁿ lé-pài kú. Hit sî Hok-goân ḿ ah chhe Bí-hoâi ah khì chhiáⁿ Ko͘-niû in lâi chē.
|
福源姆 hō͘ 福源伯摃一下血chim-chim流，就真 m̄ 願，chhi̍h8 倚beh去扑福源伯。姑娘緊 kā 伊 giú--leh，kā in 佔開。福源伯看著 kā 福源姆摃一下，血流到an-ni ，一時也較忍手。主日學 ê 女教員緊走去對面西醫店，提棉仔 kap 藥仔繃帶來 kā 伊止血，續 kā 伊糊，m̄-kú 福源伯真無歡喜，iau直直罵番仔教，死了無人哭，歹話直直出。所以姑娘看世面 m̄ 好，kā 福源姆糊好就相辭倒 --去。福源姆心真艱苦就相辭出大門直直 kā in 會失禮，講：「老人若無 tī--teh，伊才beh差囡仔去請 in 來坐。」兩人真歡喜，知福源姆 ê 心無餒志，就 kap 伊相辭倒--去。將這層事講 hō͘ 牧師聽。大家聽了真悲傷，就約束著替 in 祈禱。Koh 成10日，福源伯就出外去北京beh去朝天宮割香，要緊是beh向望天上聖母特別開恩，救 in 子天賜--ah。往回就成禮拜久。Hit時福源姆--ah差美懷 ah 去請姑娘 in 來坐。 |
|
Ko͘-niû sèⁿ Ko, sèng-chêng ke̍k un-sûn, kóng-ōe khin siaⁿ sè-soeh. Tiong-kok ōe bē 10 hun ê gâu kóng, só͘-í hit ê Chut2-ji̍t-o̍h sin-seⁿ iā kap i chò- hóe lâi. Hit ê Chú-ji̍t-o̍h sian-seⁿ hiān-sî bōe-kè, chêng bat chò chhiong-ki tī Thài-lo̍k-hn̂g, kiò-chò Lîm Siù-gio̍k, seⁿ chò chin hó. Thian-sù ah iā bat kap i kau-pôe, hit sî kap i chin siāng-sim iok beh kè--i. Kàu chit 2 nî chêng í-keng tit-tio̍h tō-lí. Bo̍k-su chhut chîⁿ kā i siok chhut-lâi. Iā ū khì tha̍k Hū-o̍h chi̍t nî gōa. Chin gâu tha̍k, Sèng- chheh tō-lí chin bat. Chit tia̍p teh kà Ko Ko͘-niû ê Tiong-kok ōe. Só͘-í kap i chò-hóe khì. I ê sim iā sī chin khó-lîn Thian-sù ah, chin ài kiù--i, ài i tâng kiâⁿ thiⁿ-lō͘. Só͘-í (Sìn chú ê lâng èng-kai ū chit hō sim, ta̍k ji̍t kap Ko͘-niû lâi chhōe in, tiong-tàu tǹg siông-siông hō͘ in chhiáⁿ, án-ni liân- liân óa chiâⁿ lé-pài kú. Bí-hoâi ah chin khiáu, koh Sió-ha̍k-hāu í-keng beh chut-gia̍p lah. Só͘-í chò- hóe tha̍k hàn-bûn ê Sèng-chheh, si, lóng ē kiâⁿ. Sim-pū, kap Hok-goân ḿ tāi-ke iā o̍h kúi-na siú si, iā o̍h kî-tó. Hut-jiân tī chiâⁿ lé-pài kú, thong- ke tōa hoaⁿ-hí, hiaⁿ-só sió-ko͘ lóng khîn-khîn tha̍k si, sèng-keng. A-só bô tha̍k-chheh m̄ bat jī. Bí- hoâi ah kà--i, án-ni 2-ê sòa chin siong-hó. Chàu- chêng chàu-āu tiāⁿ liām si-chheh, sòa bē kì-tit iu- būn ê sū. Hok-goân ḿ iā chhiò-gī-gī. Siông-siông àm-àm kî-tó Siōng-tè, i sìn Siōng-tè ē kiù i ê ke. Kàu chi̍t ê lé-pài āu Hok-goân peh khì koah-hiuⁿ tò- lâi, khòaⁿ lāi-bīn tōa koh-iūⁿ: chêng ta̍k-àm Hok- goân ḿ to háu, sim-pū tiāⁿ tài hàu-lâm-bīn, án- chóaⁿ taⁿ tāi-ke thái lóng pìⁿ hoaⁿ-thâu hí-bīn, chhiò gī-gī ? Hok-goân peh siūⁿ lóng bē hiáu-tit. Sim-pū iā khah ū lé-sò͘. Hiaⁿ-só sió-ko͘ iā chin hó, siông-siông chò-hóe kóng-ōe, iā chò-hóe liām Sèng-chheh, liām kàu bô khòa chia̍h pn̄g. Tiàm āu-piah kau chhiò kah ha̍h-ha̍h-kiò. Éng-kòe lóng sī chhù-chêng chhù-āu teh thau háu, taⁿ sī teh chhiò, ná siūⁿ ná put-bêng. Chiū kiò Bí-hoâi ah the̍h in teh liām ê chheh lâi hō͘ i khòaⁿ. Bí-hoâi ah chiū the̍h lâi, chin kiaⁿ, kiaⁿ in A-pa kā i khian--lo̍h-khì. Chiū lún-lún bô saⁿ káⁿ óa lâi, Hok- goân peh sòa ài chhiò, siūⁿ tio̍h i chêng-ji̍t ê chhióng-pōng, sòa tì-kàu bó͘ kiáⁿ chiah kiaⁿ--i. I chiū kā i kóng, Bián kiaⁿ lah, lí sī kap lín só-ah teh liām sáⁿ-hòe, án-chóaⁿ liām-kàu hiah hó chhiò? Bí-hoâi ah chiū the̍h óa-khì, Hok-goân peh ba̍k- chiu hoe-hoe, chiū the̍h ba̍k-kiàⁿ khí-lâi kòa. Tú hian chi̍t siú kóng, "góa thiaⁿ Iâ-so͘ ê siaⁿ kóng bêng, Lín lóng tiàm chit sè-kan: Kìⁿ-nā lô- khó͘ lâi góa bīn-chêng, Ta̍k-lâng lóng ū pêng-an, ûn-ûn." Chóng-sī Hok-goân peh kan-ta tha̍k 4 jī kóng "góa thiaⁿ Iâ-so͘" chiū chin siū-khì, chiong hit pún chheh kā i piaⁿ tùi thô͘-kha lo̍h-khì,ok Bí-hoâi ah khì tó-ūi kā lâng the̍h hit hō hoan-á chheh. Bí-hoâi ah chi̍t sî kiaⁿ kàu bīn chheⁿ sún- sún. Hok-goân ḿ tī pang-ni̍h thiaⁿ Lāu- ê teh mē kàu hiah tōa-siaⁿ, chiū chhut lâi kā i khòaⁿ. Iā khòaⁿ chheh tī thô͘-kha, chiū kìn khioh khí- lâi, kín chhōa Bí-hoâi ah cháu, tiām-tiām bô chhap- i. Keh chiâⁿ goe̍h ji̍t khòaⁿ lāi-bin kó-jiân chin koh-iūⁿ: chêng oán-jiân oa̍h tē-ge̍k; chit tia̍p pìⁿ ná Lo̍k-hn̂g. Chí-ū i chi̍t lâng kap in bô tâng, nā khah mē in iā sī teh liām. Iā beh chia̍h pn̄g ê sî i ê ba̍k-chiu kheh-kheh, in iā kheh; kan-ta i chi̍t ê bô ba̍k-chiu kheh-kheh chiū chia̍h. Kàu ū chi̍t-ji̍t Hok- goân peh he-ku ti̍t-ti̍t tū khí-lâi, chin siong-tiōng, cha-bó͘ kiáⁿ sim-pū lóng kūi teh thè i kî-tó. Hok- goân ḿ tiāⁿ chē tī bîn-chhn̂g-thâu kóng tō-lí hō͘ thiaⁿ, thiaⁿ-liáu tōa siū kám-tōng chiū hoaⁿ-hí sìn Iâ-so͘ ka-tī iā siông-siông kî-tó. (Chin kiong-hí, Sèng-tō ê koân-lêng). Kàu 8 goe̍h pòaⁿ hit mê, goe̍h chin kng, pòaⁿ-mê āu hoan chi̍t tiám hut-jiân pēⁿ chin siong-tiōng, kò͘ ê lâng lóng siān, tuh-ku khì. Hut- jiân thiaⁿ Hok-goân peh hoah kóng, Chú ah góa tī chia chhiáⁿ lí chiap-la̍p góa. Hok-goân ḿ in tāi-ke hiahN8 cheng-sîn, khòaⁿ i ê khùi í-keng tn̄g, hióng- siū 69 hòe. Hok-goân ḿ chi̍t sim tōa iu-būn, lāi- bīn tāi-ke khui-siaⁿ háu; chóng-sī chi̍t bīn siū an- ùi: in-ūi chai ū hō͘ Chú chín-kiù. Só͘-í tāi-ke kùi-lo̍h kî-tó, tán-hāu thiⁿ kng thang siat-hoat bâi- chòng ê sū. Kàu thiⁿ kng Hok-goân ḿ chiū kiò Bí-hoâi ah khì chhiáⁿ Bo̍k-su.
|
姑娘姓高，性情極溫馴，講話輕聲細說。中國話bē十分 ê gâu講，所以hit個主日學先生也 kap 伊做伙來。Hit個主日學先生現時bōe嫁，前 bat 做娼妓 tī 泰樂園，叫做林秀玉，生做真好。天賜--ah 也 bat kap 伊交陪，hit時 kap 伊真像心約beh嫁--伊。到這 2 年前已經得著道理。牧師出錢 kā 伊贖--出--來。也有去讀婦學一年外。真 gâu 讀，聖冊道理真 bat。這 tia̍p teh 教姑娘ê 中國話。所以 kap 伊做伙去。伊 ê 心也是真可憐天賜--ah，真愛救--伊，愛伊同行天路。所以（信主 ê 人應該有這號心）逐日 kap 姑娘來 chhōe in，中晝頓常常 hō͘ in 請，an-ni 連連倚成禮拜久。美懷 ah 真巧，koh小學校已經beh卒業--lah。所以做伙讀漢文 ê 聖冊，詩，攏會行。新婦， kap 福源姆大家也學幾若首詩，也學祈禱。忽然 tī 成禮拜久，通家大歡喜，兄嫂小姑攏勤勤讀詩，聖經。阿嫂無讀冊 m̄ bat 字。美懷 ah 教--伊，an-ni 兩個續真相好。灶前灶後定念詩冊，續bē記得憂悶 ê 事。福源姆也笑 gī-gī。常常暗暗祈禱上帝，伊信上帝會救伊 ê 家。到一禮拜後福源伯去割香倒--來，看內面大各樣：前逐暗福源姆都哮，新婦定帶孝男面，án-chóaⁿ今大家 thái 攏變歡頭喜面，笑 gī-gī?福源伯想攏bē曉得。新婦也較有禮數。兄嫂小姑也真好，常常做伙講話，也做伙唸聖冊，唸到無掛食飯。Tiàm後壁溝笑到哈哈叫。永過攏是厝前厝後 teh 偷哮，今是 teh笑，那想那不明。就叫美懷 ah提 in teh 唸 ê 冊來 hō͘ 伊看。美懷ah 就提--來，真驚，驚 in 阿爸 kā 伊khian--落去。就忍忍無啥敢倚--來，福源伯續愛笑，想著伊前日 ê衝碰，續致到某子才驚--伊。伊就 kā 伊講：「免驚--lah，你是 kap lín 嫂ah teh 唸啥貨，án-chóaⁿ唸到 hiah 好笑？」美懷 ah 就提倚--去，福源伯目珠花花，就提目鏡起來掛。抵掀一首講：「我聽耶穌 ê 聲講明，lín 攏 tiàm 這世間；見若 勞苦來我面前，逐人攏有平安，勻勻」 總是福源伯kan-ta讀四字講「我聽耶穌」就真受氣，將hit本冊 kā 伊 piaⁿ 對塗腳落去，惡美懷 ah 去佗位 kā人提hit號番仔冊。美懷 ah 一時驚到面青sún-sún。福源姆 tī 房--裡聽老--ê teh 罵到 hiah 大聲，就出來 kā 伊看。也看冊 tī 塗腳，就緊拾--起--來，緊 chhōa 美懷 ah 走，恬恬無插--伊。隔成月日看內面果然真各樣：前宛然活地獄；這 tia̍p 變若樂園。只有伊一人 kap in 無同，若較罵-- in 也是 teh 唸。也beh食飯 ê 時伊 ê 目珠kheh-kheh，in 也kheh；kan-ta伊一個無kheh-kheh就食。到有一日福源伯 he-ku直直 tū--起--來，真傷重，查某子新婦攏跪 teh 替伊祈禱。福源姆定坐 tī 眠床頭講道理 hō͘聽。聽了大受感動就歡喜信耶穌家己也常常祈禱。（真恭喜，聖道 ê 權能）。到8月半hit暝，月真光，半暝後翻一點忽然病真傷重，顧 ê 人攏siān,tuh-ku去。忽然聽福源伯喝講：「主ah，我 tī chia 請你接納我。」福源姆 in大家hiahN3精神，看伊氣已經斷，享壽 69 歲。福源姆一心大憂悶，內面大家開聲哮；總是一面受安慰：因為知伊有 hō͘ 主拯救。所以大家跪落祈禱，等候天光設法埋葬 ê 事。到天光福源姆就叫美懷 ah 去請牧師。 |
|
9 .Chheⁿ-kông tân ê hóe-chhia-lê
|
9.青狂彈 ê 火車螺 |
|
Thiⁿ kng Bí-hoâi ah chiū khì chhōe Lîm Siù- gio̍k sian-seⁿ iā khì chhōe Bo̍k-su. Chiong só͘ keng-kòe ê sū, thâu-bóe lóng kóng hō͘ Bo̍k-su thiaⁿ, Bo̍k-su Ko͘-niû tāi-ke iā chi̍t sim iu-būn, chi̍t-sim hoaⁿ-hí. Hok-goân peh ū tit-kiù ê khoán-sit. Chiū an-ùi Bí-hoâi ah, kap iok-sok ē-po͘ 4 tiám beh chio chē-chē hōe-iú khì sàng-chòng. Hit ji̍t tú-tú pài 2, ē-po͘ 2 tiám ū Hū-jîn kî-tó-hōe, óa ū 100 liân lâng lâi chū-chi̍p. Ko Ko͘-niû chiong chit chân sū tī kî-tó hōe kóng hō͘ chí-moāi chai, tāi-ke thiaⁿ liáu chin tông-chêng. Chē-chē hoaⁿ-hí khì sàng- chòng, kàu 3 tám kî-tó-hōe soah, chiū sui lâng tò-khì pī-pān, ū lâng sòa thong-ti pa̍t ê pêng-iú. Só͘-í hit ē-po͘ ê sàng-chòng ū 200 gōa lâng, 4 tiám tāi-ke lóng chê-chi̍p kàu Hok-goân peh ê ke. Hok- goân ḿ chhut-lâi ngiâ-chi̍h, iā chiong chêng-hêng kóng hō͘ Bo̍k-su thiaⁿ, kóng Hok-goân peh sûi- bóng tō-lí iáu-bōe siáⁿ chai; chóng-sī hoaⁿ-hí ta̍k- hāng chiàu tō-lí ê lé-sò͘ lâi bâi-chòng. Tùi án-ni Bo̍k-su chin hoaⁿ-hí, chiū chiàu lé-sò͘ lâi bâi-chòng Tāi-ke hián-chhut ke̍k tông-chêng ê khoán, saⁿ- kap kàu bōng, chē-chē chí-moāi iā kap in lâu ba̍k-sái. Kàu 5 tiám gōa, chòng-sek bêng-pe̍k. Bo̍k-su chai chí-moāi kīn-lâi phàiⁿ-kòe, thâu-chhùi chi̍t-ke 5-ê, koh Hok-goân peh phòa-peⁿ khai-hùi,iā bô sím-mi̍h hó lâi-lō͘; iu-koh bâi-chòng-hùi khai chē-chē. Chiū kí-gī tùi hōe-chòng ê hiaⁿ-tī chí- moāi, chi̍t lâng chē-chió bō͘-chi̍p tām-po̍h, kiōng óa 50 kho͘, chiū án-ni sàng Hok-goân ḿ khì ēng. Hok-goân ḿ m̄ sêng-siū; chóng-sī āu-lâi siū Bo̍k- su kap chèng-lâng ê hó-ì; chiū hōaⁿ-hí sêng-siū iā lâu ba̍k-sái seh-siā. Liáu-āu tāi-ke sì sòaⁿ; chóng- sī Ko Ko͘-niû kap Lîm Siù-gio̍k sian-siⁿ chin tông- chêng, kap Hok-goân ḿ chò-hóe khì kàu chhù an- ùi i.
|
天光美懷 ah 就去 chhōe 林秀玉先生也去 chhōe 牧師。將所經過 ê 事，頭尾攏講 hō͘ 牧師聽，牧師姑娘大家也一心憂悶，一心歡喜福源伯有得救 ê 款式。就安慰美懷 ah， kap 伊約束下晡 4 點beh招濟濟會友去送葬。hit日抵抵拜 2，e晡 2 點有婦人祈禱會，倚有 100連人來聚集。高姑娘將這層事 tī 祈禱會講 hō͘ 姊妹知，大家聽了真同情。濟濟歡喜去送葬，到 3 點祈禱會煞，就隨人倒 去備辦，有人 續通知別 ê 朋友。所以hit下晡 ê 送葬有 200 外人，4 點大家攏齊集到福源伯 ê 家，福源姆出來迎接，也將情形講 hō͘ 牧師聽，講福源伯雖罔照道理iau-bōe啥知；總是歡喜逐項照道理 ê 禮數來埋葬。對an-ni 牧師真歡喜，就照禮數來埋葬伊。大家顯出極同情 ê 款，相 kap 到墓，濟濟姊妹也 kap in 流目屎。到 5 點外，葬式明白。牧師知姊妹近來歹過，頭嘴一家 5 個，koh 福源伯破病開費，也無甚麼好來路；iau-koh埋葬費開濟濟。就舉議對會葬 ê 兄弟姊妹，一人濟少募集淡薄，共倚50 箍，自an-ni 送福源姆去用。福源姆 m̄ 承受；總是後來受牧師 kap 眾人 ê 好意；就歡喜承受也流目屎說謝。了後大家四散；總是高姑娘 kap 林秀玉先生真同情， kap 福源姆做伙到厝安慰伊。 |
|
Sî-ji̍t chin khoài-kòe, liâm-piⁿ kàu kòe-nî ê 4 goe̍h. Hit sî Má-tán ah seng kóe Siáu ha̍k-hāu 2 liân, Bí-hoâi ah Sió ha̍k-hāu chut-gia̍p. Chut-gia̍p- sek hit ji̍t Lāu-bú iā khì khòaⁿ. Bí-hoâi ah thâu- miâ. Oah ! Lāu-bú móa-pak ê hoaⁿ-hí. Chhut-se̍k cheng-khîn, phín-hēng hong-chèng, hō͘ thong hāu ê sian-seⁿ o-ló. Tùi án-ni Ko͘-niû chiū tùi Bo̍k-su siāu-kài, chiàn i ji̍p lán kàu-hōe siat ê Lú-o̍h. Hok-goân ḿ m̄ káⁿ; in-ūi chai bô khùi-la̍t, Ko͘- niû chin hó-ì, tah-èng beh thè i siat-hoat. In-ūi in khòaⁿ chit ê cha-bó͘ gín-á seⁿ chò súi, koai koh léng-lī, jîn-jiá gâu tha̍k-chheh. Lé-pài-ji̍t m̄ bat bô lé-pài, chin jia̍t-sim. Kīn-nî tú 16 hòe, sī chin ē pôe-iúⁿ tit, ū tōa ńg-bāng ê cha-bó͘ gín- ná. Só͘-í ti̍t-ti̍t kó͘-bú Hok-goân ḿ tio̍h hō͘ i tha̍k, Hok-goân ḿ siū in ê kó͘-bú, cha-bó͘ kiáⁿ iā chin ài tha̍k. Tùi án-ni tī 4 goe̍h chiū koh khì tha̍k Pó-tēng siâⁿ ê Tiúⁿ-ló-kàu Ko-téng Lú-ha̍k- īⁿ. Taⁿ chia chhiáⁿ àn-hā.
|
時日真快過，liâm-piⁿ 到過年 ê 四--月。hit時媽等--ah 升過小學校 2年，美懷 ah 少學校卒業。卒業式hit日老母也去看。美懷 ah 頭名。Oah！老母滿腹 ê 歡喜。出席爭勤，品行方正，hō͘ 通校ê 先生o-ló。對an-ni 姑娘就對牧師紹介，薦伊入咱教會設 ê 女學。福源姆 m̄ 敢；因為知無氣力，姑娘真好意，答應beh替伊設法。因為 in看這個查某囡仔生做 súi 乖 koh伶俐，jîn-jiá gâu 讀冊。禮拜日m̄ bat無禮拜，真熱心。今年抵 16 歲，是真會培養得，有大向望 ê 查某囡仔。所以直直鼓舞福源姆著 hō͘ 伊讀，福源姆受 in ê 鼓舞，查某子也真愛讀，對an-ni 4 月就 koh 去讀保定城 ê 長老教高等女學院。今chia 請按下。 |
|
Kóng Thian-sù ah tiàm Lâm-kiaⁿ hū-kīn chng- siā ê cheng-bí kang-tiûⁿ chò ku-lí, tō͘ kòe-ji̍t. Ū chi̍t ji̍t jiám tio̍h phòa-pēⁿ, sī chò-lī, put-sî pàng, lâng pìⁿ chīn sán chīn pháiⁿ-khòaⁿ, bô lâng thang chiàu-kò͘ i, saⁿ-á-kho͘ phòa iâm-iâm, sin- khu choân sian, thâu-mn̂g phah-kat-kiû. Khùn tī chi̍t keng phòa-phòa chiú-keⁿ liâu-á, seng-khu chhàu-hiàn tī-toa̍h, chí-ū káu sī i ê hó pêng-iú. Tùi hia kòe ê lâng chē-chē lâng phùi chhùi-nōa, ū-ê ng phīⁿ-khang. Ah ! Kàu chia Thian-sù ah ka- tī siūⁿ-liáu chêng chin chīn, beh tò-khì iā bô lō͘- hùi, seng-khu chí-ū chhun 8 chiam chîⁿ; iā nā tò- khì hō͘ lâng chai, lâng iā sī beh lia̍h, chìn bô pō͘, thè bô lō͘, kin-tú oa̍h-teh iā sī sí, oh-tit ū chhut-thâu-thiⁿ ê ji̍t-chí, siūⁿ lâi siūⁿ khì chiū koat- sim beh chò hóe-chhia-tòng (Chhi-chhám, lo̍k-phek ê ke̍k-thâu thang kám-kài āu-lâi ê chheng-liân). Chiū peh khí-lâi, phiân-ā-phiân. Iā tiàm hia lī óa chiâⁿ-lí-lō͘ ū hóe-chhia-lō͘, chiū-sī Lâm-kiaⁿ beh khì So͘-chiu, Siōng-hái ê sòaⁿ-lo͘. Chia chhiaⁿ àn-hā Kóng chhù-ni̍h tùi kúi-nā-ji̍t chêng Hok-goân ḿ kap sim-pū ke-lāi ê lâng lóng hut-jiân sim chin kan-khó͘, chhin-chhiūⁿ ū chio̍h-thâu that teh; chóng- sī in ê sim bô lóe-chì. Chá-khí ê-hng ta-ke sim- pū kap sun-á lóng chū-chi̍p lé-pài, bô chi̍t-pái bô ūi- tio̍h i ê kiáⁿ Thian-sù ah lâi kî-tó. Te̍k-pia̍t, tùi chit kīn-ji̍t sim tōa kan-khó͘, tāi-ke khah pek- chhiat kî-tó kàu ta-ke sim-pū lâu ba̍k-sái, kiû Siōng-tè tio̍h kiù i ê kiáⁿ.
|
講天賜--ah tiàm 南京附近莊社 ê 舂米工場做若力，度過日。有一日染著破病，是作痢 ，不時放，人變真瘦真歹看，無人thang照顧伊，衫仔褲破iâm-iâm,身驅全sian，頭毛扑結球。睏 tī一間破破守更寮仔，身軀臭 hiàn tī-toa̍h,只有狗是伊 ê 好朋友。對 hia 過 ê 人濟濟人 phùi 嘴瀾，有 ê 掩鼻空。Ah！到 chia 天賜--ah 家己想了情真盡，beh 倒 --去也無路費，身軀只有偆 8 chiam 錢；也若倒去 hō͘ 人知，人也是beh掠，進無步，退無路，均抵活--teh 也是死，oh 得有出頭天 ê 日子，想來想去就決心beh做火車擋（悽慘落魄ê 極頭thang鑑戒後來 ê 青年）。就爬起來，phiân 抑 phiân。也 tiàm hia 離倚成哩路有火車路，就是南京beh去蘇州，上海 ê 線路。Chia且按下。講厝--裡對幾若日前福原姆 kap 新婦家內 ê 人攏忽然心真艱苦，親像有石頭塞 teh；總是 in ê 心無餒志。早起下昏 ta-ke新婦 kap 孫仔攏聚集禮拜，無一擺無為著伊 ê 子天賜--ah來祈禱。特別，對這近日心大艱苦，大家較迫切祈禱到 ta-ke新婦流目屎，求上帝著救伊 ê 子。 |
|
Hut-jiân tī pài-6 ē-po͘, Lú-ha̍k-īⁿ ê gōa-chhut-ji̍t Bí-hoâi ah tùi Lú-o̍h tò-lâi iā tùi Lāu-bú kóng chiah kú hut-jiān sim iā sī chin kan-khó͘. Cha-mê bāng-kìⁿ in kiáⁿ phòa-pēⁿ chin siong-tiōng. Kóng tó-tī lō͘-piⁿ àm-sî iā bô kah-phōe. Kóng liáu tāi- ke tâm-lūn, chiū ta-ke sim-pū, bó-kiáⁿ hiaⁿ-só sió- ko͘ 3-ê kūi-kūi teh thî-khàu lâu ba̍k-sái pek-chhiat kiû Siōng-tè.
|
忽然 tī 拜六e晡，女學院 ê 外出日美懷 ah 對女學倒 --來也對老母講才久忽然心也真艱苦。昨暝夢見 in 兄破病真傷重。講倒 tī 路邊暗時也無蓋被。講了大家談論，就 ta-ke新婦，母子兄嫂小姑 3 個跪跪 teh 啼哭流目屎迫切求上帝。 |
|
Kóng Thian-sù ah nā kó-chin ū tī-teh chiū bāng Chú kiù i thoat-lī kan-khó͘ kiù hôe-thâu, (in sui- bóng m̄-chai Thian- sù ah ê sí-oa̍h; chóng-sī chiàu in ê ì-sù sī sìn iáu oa̍h; iā chhim-sìn Siong-tè, pek-chhiat mê-ji̍t kî-tó bô ià. Thang khó-chhú); Chia chhiáⁿ àn-hā. Kóng Thian-sù ah. Chin-si̍t ti̍t-ti̍t phiân, phiân kàu hóe-chhia lō͘-piⁿ. chiū tó- tī chhia-lō͘ ni̍h beh tán kip-hêng chhia tùi hia koh kòe. Hit sî tú hông-hun-àm 7 tiám liân koh óa pòaⁿ tiàm-cheng kú, chiâⁿ-si̍t, tùi Lâm-kiaⁿ khí-sin beh khì Siōng-hái hù hóe-chûn chhut-phâng-kî ê chòe-tāi kip-hêng chhia teh lâi. Hit ê hóe-chhia hù-hù kiò ê siaⁿ, Thian-sù ah ê thâu-khak tó-tī hóe-chia-lō͘ : só͘-í óa 2 lí lō͘ chiū ū thiaⁿ tio̍h hit ê chhia siaⁿ hù-hù kiò. Tī hit sî sim tōa kan- khó͘, chi̍t sim siūⁿ oa̍h-teh bô lo͘-ēng, koat-toàn ài sí; chi̍t sim siūⁿ i hoān-chōe hiah tāng, sí liáu nā chiâⁿ-si̍t ū tē-ge̍k, iā i bô chîⁿ thang chò sai-kong, ún-tàng ē lo̍h hong-kó͘ chio̍h-bō; chi̍t sim siūⁿ tio̍h pē-bó tī Pó-tēng siâⁿ chhia-thâu, tong sî beh sàng i chhut-hoat khì Phû-lōng-só͘ ê sî khàu kah hūn- lo̍h-khì; iā chit pang nā sí, ún-tàng ē hō͘ pē-bó háu khah thiám; koh chi̍t sim iā siūⁿ tio̍h i ê kiáⁿ Má-tán ah kin-nî 9 hòe lah, chiū siūⁿ sí m̄ ta̍t; m̄ kú bô sí kàu chia kin-tú iā sī kiâⁿ bô lō͘ lah. Só͘-í khàu-khàu leh, chheh-sim beh hō͘ i kauh. Ah ! Hóe-chhia kàu lah, óa 10 gōa tn̄g hn̄g, hōaⁿ ki-koan chhia ê lâng, khòaⁿ tio̍h ū lâng tī chhia- lō͘, ti̍t-ti̍t tân lê, hóe-chhia iū tòng bē tiām. Ah ! gûi-hiám ò͘ ! gûi-hiám ò͘ ! sái hóe-chhia ê lâng hoah kàu chiâⁿ tōa siaⁿ.
|
講天賜--ah 若真有 tī-teh 就望主救伊脫離艱苦救回頭，（in 雖罔 m̄ 知天賜--ah ê 死活；總是照in ê 意思信伊iau活；也深信上帝，迫切暝日祈禱無厭。Thang可取）；Chia且按下。講天賜--ah。真實直直 phiân,phiân 到火車路邊。就倒tī 車路--裡beh等急行車對 hia koh過。Hit時抵黃昏暗 7 點連 koh 倚半點鐘久，成實，對南京起身beh去上海赴火船出帆期 ê最大急行車 teh 來。Hit ê 火車hù-hù 叫 ê 聲，天賜--ah ê 頭殼倒 tī火車路：所以倚 2 哩路就有聽著hit個車聲 hù-hù 叫。Tī hit時心大艱苦，一心想活 teh 無路用，決斷愛死；一心想伊犯罪 hiah 重，死了若成實有地獄，也伊無錢thang做師公，穩當會落 hong-kó͘ 石磨；一心想著父母 tī 保定城車頭，當時beh送伊出發去浮浪所 ê 時哭 kah 暈--落去；也這 pang 若死，穩當會 hō͘ 父母哮較 thiám;koh 一心也想著伊 ê 子媽等--ah 今年九歲--lah，就想死 m̄ 值；m̄-kú 無死到 chia 均抵也是行無路--lah。所以哭哭--leh，chheh 心beh hō͘ 伊 kauh。Ah！火車到--lah，倚 10 外丈遠，hōaⁿ機關車 ê 人，看著有人 tī 車路，直直彈螺，火車又擋bē恬。Ah！危險 ò͘! 危險 ò͘!駛火車 ê 人喝到誠大聲。 |
|
10.Kòe-kè ia̍h ê Chîⁿ-siuⁿ-á
|
10.會計驛 ê 錢箱仔 |
|
Ah ! Hiám-hiám choa̍h chi̍t tiám: Koh tú chhun tn̄g gōa hn̄g chiū ē kauh tio̍h ê sî, ū chi̍t ê sûn chhia-lō͘ ê thi̍h-lo͘ kang-hu tùi hia lâi, thiaⁿ tio̍h hóe-chhia-lê kap jiáng gûi-hiám ê siaⁿ, chiū cháu óa- lâi, khòaⁿ Thian-sù ah tó- tī hia, kín-kín kā i thoa cháu. Tú thoa lī chhia-lo͘ 3, 4 chhioh hn̄g, hóe- chhia tú kàu ūi, kai-chài tùi án-ni kauh bô tio̍h. Hóe-chhia tùi án-ni ti̍t-ti̍t kòe, lâng-kheh tāi-ke chin kiaⁿ, lóng àⁿ tùi thang-á gōa chhut lâi khòaⁿ. Hóe-chhia kòe liáu, sóaⁿ-lō͘ kang-hu chiong Thian- sù ah kā i chhōa khì kau kéng-chhat. Hit sî chin sán beh sí beh sí, kin-nî 33 hòe lah, chhùi-chhiu bô siu bīn bô sé kap chá-chêng tōa koh-iūⁿ. Chêng khui tîn-í tiàm hit sî ū chîⁿ, chhōa sè-î, hoat-hok, bô chhùi-chhiu; chit tia̍p chi̍t-ê chhin-chhiūⁿ kúi. Bô lâng ē jīn-tit, iā kap chêng hō͘ lâng ōe siōng beh lia̍h ê hêng tōa koh-iūⁿ. Iā i kóng i sī So͘-chiu- siâⁿ hū-kīn ê kan-khó͘ lâng, sèⁿ Lîm miâ Thian- lâi lâi Lâm-kiaⁿ thàn-chia̍h. Só͘-í kéng-chhat bô giâu-gî (Chi-ná ê hō͘-kháu bô chéng-chê) chiū kā i sàng ji̍p Hêng-lú pēⁿ-īⁿ (chhut-gōa lâng phòa-pēⁿ siu-iông ê ūi). Ji̍p-īⁿ chiâⁿ lé-pài chiū í-keng khah hó. Ū chi̍t mê khùn-khì, liông-sim chū-chek, bāng kìⁿ i tī chhù ni̍h bē tîn-í kap lâng-kheh sio- phah ê sū, bāng liáu chhut-siaⁿ teh jiáng. Jiáng kóng, Hō͘ lí sí ah ! Lí án-chóaⁿ mē góa Phû-lông- chiá hòe. Jiáng liáu khí kha chiū that-khì, hām- bîn hām-bîn that tùi pîn-pang lo̍h-khì. Phiàng chi̍t--ê chin tōa siaⁿ. Keh-piah ū chi̍t ê lâng chhéⁿ, thiaⁿ chiah ê ōe sim chin giâu-gî. Thian-sù ah kā- tī hiahN8 cheng-sîn, i chai hām-bîn-ōe ū làu-kháu, kha sui-sī that chi̍t ē chin thiàⁿ; chóng-sī m̄-káⁿ ai chhut siaⁿ (Liông-sim khiàn-chek). Thiⁿ-kng keh- piah hit ê hoān-chiá, chiong chit chân sū àm-chēⁿ kā īⁿ-tiúⁿ kóng. Īⁿ-tiúⁿ iā chin sè-jī, lóng m̄-káⁿ phah chheⁿ-kiaⁿ--i, chóng-sī put-chí chù-ì teh khòaⁿ i ê tōng-chok. Thian-sù ah tùi hit mê làu-kháu, ka-tī iā bô pêng-an. Só͘-í kā-tī chheⁿ-kiaⁿ, sòa só͘-chò kap chêng-ji̍t bô siāng, chiū it-hoat hō͘-lâng chin chù-ì, ka-tī iā ná chhàu-sim-gî, phah- sǹg sū ē phòa. Kàu keh kúi-nā-ji̍t, hit mê goe̍h kng, chiū siūⁿ beh thau-cháu chhut īⁿ. Só͘-í chiū bi tùi pēⁿ-sek ê āu-bóe mn̂g chhut-khì. Beh cháu m̄-kú bô só͘-hùi, hit sî sin-thé í-keng oa̍h-tāng lah, chiū ji̍p pēⁿ-īⁿ ê sū-bū sek. Chhàu-khám hit-mê sū-bū-sek ê mn̂g koh bô só, chiū khui ji̍p-khì. Tī kòe-kè-ia̍h ê toh-téng, ū 1 ê chîⁿ-kūi-á tī-hia. I chiū tī-hia ēng chi̍t ki to-á teh kā i kiāu.
|
Ah！險險差一點：koh 抵偆丈外遠就會 kauh 著 ê 時，有一個巡車路 ê 鐵路工夫對 hia 來，聽著火車螺 kap 嚷危險 ê 聲，就走倚--來，看天賜-ah 倒 tī hia，緊緊 kā 伊拖走。抵拖離車路 3, 4 尺遠，火車抵到位，佳哉對an-ni koah 無著。 火車對an-ni 直直過，人客大家真驚，攏 àⁿ 對窗仔外出來看火車過了，線路工夫將天賜--ah kā 伊 chhōa 去警察。Hit時真瘦beh死beh死，今年 33 歲--lah，嘴鬚無修面無洗 kap 早前大各樣。前開藤椅店hit時有錢，娶細姨，發福，無嘴鬚；這 tia̍p 一個親像鬼。無人會認得，也 kap 前 hō͘ 人畫像beh掠 ê 形大各樣。也伊講伊是蘇州城附近 ê 艱苦人，姓林名天來來南京趁食。所以警察無僥疑（支那 ê 戶口無整齊）就 kā 伊送入行旅病院（出外人破病收容ê 位）。入院成禮拜就已經較好。有一暝睏--去，良心自責，夢見伊 tī 厝--裡賣藤椅 kap 人客相扑 ê 事，夢了出聲 teh 嚷，嚷講：「Hō͘ 你死ah！你án-chóaⁿ罵我浮浪者貨。」嚷了起腳就踢--去，陷眠陷眠踢對屏枋落去。phiàng一個真大聲。隔壁有一個人醒，聽 chiah ê 話心真僥疑。天賜--ah 家己嚇精神，伊知陷眠話有漏口，腳雖是踢一下真疼；總是 m̄ 敢哀出聲hit個患者，將這層事暗靜kā 院長講。院長也真細膩，攏 m̄ 敢扑青驚--伊，總是不止注意 teh 看伊 ê 動作。天賜--ah 對hit暝漏口，家己也無平安。所以家己青驚，續所做 kap 前日無像，就一發 hō͘人真注意，家己臭心疑，扑算事會破。到隔幾若日，hit暝月光，就想beh偷走出院。所以就bi 對病室 ê 後尾門出--去。Beh走m̄-kú 無所費，hit時身體已經活動--lah，就入病院 ê 事務室。Chhàu-khám hit暝事務室 ê 門 koh 無鎖，就開--入去。Tī 會計驛 ê 桌頂，有一個錢櫃仔 tī-hia。伊就 tī-hia 用一枝刀仔 teh kā 伊撟。 |
|
Hit sî tú ū chi̍t ê tong-ti̍t sûn peⁿ-lâng ê i-su kap khàn-hō͘-hū beh ji̍p lâi gia̍h kiám-un- khì, chiū hoah-chha̍t. Tùi án-ni īⁿ-lāi ê lâng lóng cheng- sîn, ûi chhut-lâi, Koh pēⁿ-īⁿ chiu-ûi chng-á-chhiûⁿ chin koân, cháu bô lō͘, hō͘ lâng lia̍h tio̍h, chai sī Lîm Thian-lâi, thiⁿ-kng īⁿ-tiúⁿ chin siū-khì, kā i sàng khì Lâm-kiaⁿ tiong-iong kèng-chhat- sū, kā i sím-mn̄g, iā kiò keh-piah ê hoān-chiá lâi tùi-chí, kóng lí bó͘ mê-hng óa pòaⁿ-mê āu 12 tiám gōa, hoah kóng, "Hō͘ lí sí ah, lí án-chóaⁿ mē góa Phû-lōng- chiá hòe". He sī sím-mi̍h ì-sù ? Iā khì tiàu i khì chò ku-lí hit ūi ê cheng-bí-só͘ ê lâng lâi tiāu-cha, khòaⁿ tī-sî chiah chhiàⁿ chit ê lâng. Kóng sī tùi chûn-nî 6, 7 goe̍h; iā m̄-chai i sī tùi tó-ūi lâi. Khí- thâu ji̍t-sî bô lâi, lóng àm-sî lâi chò-kang; iā m̄- chai i tī sím-n̍i̍h só͘-chāi khùn. Ná chhâ ná giâu-gî. Iā tiàu thong Lâm-kiaⁿ i-ho̍k kò͘- bu̍t- siong ê chú-lâng, lâi jīn khòaⁿ i só͘ chhēng ê kó͘-i tī tó- ūi bé-ê. Āu-lâi chi̍t ê lâng chhut-lâi jīn kóng, Sī tī i ê tiàm-ni̍h bé-ê, sī chá-khí-sî thàu-chá lâi bé, iáu ē jīn-tit. Bē i 2 niá; chi̍t niá sī thô͘-chúi sai- hū ê kū-saⁿ. Tùi án-ni chiū chin giâu-gî. Kéng- chhat sū-tiúⁿ chiū khì the̍h kúi-nā tiuⁿ kīn-lâi ê tiōng-hoan ōe hêng-siōng beh lia̍h ê lâng ê siōng chhut-âi. Hō͘ bē kó͘-i ê thâu-ke kap cheng-bí-só͘ ê thâu-ke jīn, khòaⁿ chêng i ê khoán ū chhin-chiūⁿ chiah-ê siōng lāi-bīn só͘ ū ê lâng-hêng á-bô. Jīn lâi jīn khì, 2 ê lóng kóng hit ê bīn chhin-chhiūⁿ Tân Thian-sù hit tiuⁿ. Thian-sù ah chi̍t sî bīn lóng sit-sek. Kéng-chhat sū-tiúⁿ chiū ti̍t-ti̍t kā i chhâ- mn̄g. Chōe teh siu, chiū ìn kàu i̍hN-i̍hN ngh-ngh. Tùi án-ni chiū kiò tiān-ōe khì chiàu-hōe Lâm kéng- chhat-sū Kiò hia tiāu-cha chûn nî Lâm kéng-chhat- sū ê pì-bi̍t àn. Tiāu-cha liáu, chiū chhōe tio̍h bó͘ nî goe̍h ji̍t ê sî, ū chi̍t ê bē hēng-jîn-tê ê, kóng ū jiok tio̍h Tân Thian-sù ê sū, chiū khì tiàu bē hēng-jîn-tê--ê lâi . Bē hēng-jîn-tê--ê lâi, liâm--piⁿ jīn tio̍h. Chiū ti̍t-chí i tī Thiⁿ-kong-tôaⁿ khòaⁿ kò-sī thó͘ tōa khùi chàm-kha kóng, "Khó͘ ah! Góa ê chò- lâng, kin-á-ji̍t kàu chia thiⁿ choa̍t góa ê lō͘ lah," Tū chi̍t-ē. Thian-sù ah lóng bô ōe (m̄-sī bô pò; sī ji̍t-chí bōe-tò, ke-nn̄g khah ba̍t iā ū phāng) bīn pìⁿ sí-lâng-sek. Tùi án-ni ko͘-put-chiong tio̍h jīn. Chiū siū sàng lo̍h Hoat-īⁿ, Hoat-īⁿ ti̍t-chiap sàng hō͘ Pó-tēng siâⁿ ê Hoat-īⁿ. Pó-tēng siâⁿ ê Hoat- īⁿ chiap tio̍h chit kiāⁿ sū, chiū koat-tēng tī 5 goe̍h chhe-it beh kong-phòaⁿ. Chit ê tāi-chì ū chhut-tī sin-bûn, Bí-hoâi ah tāi-seng chai, in-ūi Lú-o̍h ū bé sin-bûn. Chiū cháu tò-lâi pò in lāu- bú. Hok-goân ḿ thiaⁿ chi̍t ē, chi̍t sim hōaⁿ-hí, chi̍t sim iu-būn. Hoaⁿ-hí, sī hoaⁿ-hí kiáⁿ iáu-oa̍h; hoân-ló, sī hoân-ló kiáⁿ hō͘-lâng beh kong-phòaⁿ. Sî í-keng kàu, 5 goe̍h chhe-i̍t 8 giám beh khui- têng kong-phòaⁿ. Bōe kàu tiám, Kong-têng ê lâng lóng boán-oân. Goân-kò sī hō͘ i phah-sí hit ê lâng-kheh ê kiáⁿ, kap hit ji̍t khì si̍t-tē tiāu-cha ê kéng-chhat. Mn̄g kúi-nā kù Thian-sù ah chai chèⁿ bô chhái kang, chiū jīn. Tùi án-ni chiū soan-kò bû- kî-tô͘-hêng, kā i sàng khì Pak-kiaⁿ koaiⁿ-kaⁿ. Taⁿ ài chai koaiⁿ-liáu cháiⁿ-iūⁿ, chhiáⁿ khòaⁿ āu-hôe.
|
Hit時抵有一個當值巡病人 ê 醫師 kap 看護婦beh入來舉檢溫器，就喝賊。對an-ni 院內 ê 人攏精神，圍--出--來，koh 病院周圍磚仔牆真懸，走無路，hō͘ 人掠--著，知是林天來，天光院長真受氣，kā伊送去南京中央警察司，kā伊審問，也叫隔壁 ê 患者來對 chí,講你某暝昏倚半暝後 12 點外，喝講：「Hō͘ 你死--ah，你按怎罵我浮浪者貨。」He 是甚麼意思？也去召伊去做 ku-lí hit位 ê 舂米所 ê 人來調查，看 tī 時才倩這個人。講是對前年 6、 7 月；也 m̄ 知伊對佗位來。起頭日時無來，攏暗時來做工；也 m̄知伊 tī 甚麼所在睏。那查那僥疑。也召通南京衣服古物商 ê主人，來認看伊所穿 ê 古衣 tī 叨位買--ê。後來一個出來認講, 是tī 伊 ê 店--裡買--ê, 是早起時透早來買，iau會認--得。賣伊 2 領；一領是土水師父 ê 舊衫。對an-ni 就真僥疑。警察司長就去提幾若張近來 ê重犯畫形像beh掠 ê 人 ê 像出來。Hō͘ 賣古衣 ê 頭家 kap 舂米所ê 頭家認，看前伊 ê 款有親像chiah-ê 像內面所有 ê 人形抑無。認來認去，2 個攏講hit個面親像陳天賜hit張。天賜--ah 一時面攏失色。警察司長就直直 kā 伊查問。罪 teh 收，就應到 i̍hN-i̍hN ngh-ngh。對an-ni 就叫電話去照會南警察司。叫 hia 調查前年南警察司 ê 祕密案。調查了，就chhōe 著某年月日 ê 時，有一個賣杏仁茶--ê ，講有jiok 著陳天賜 ê 事，就去召賣杏仁茶-- ê 來。賣杏仁茶-- ê 來，liâm-piⁿ 認著。就直指伊 tī 天公壇看告示吐大氣 chàm 腳講：「苦ah！我 ê 做人，今仔日到 chia 天絕我 ê 路--lah」Tū 一下。天賜--ah 攏無話（m̄ 是無報；是日子bōe到，雞卵較密也有縫）面變死人色。對an-ni 姑不chiong著認。就受送落法院，法院直接送hō͘ 保定城 ê 法院。保定城 ê 法院接著這件事，就決定 tī 5月初一beh公判。這個事誌有出 tī 新聞，美懷 ah 第先知，因為女學有買新聞。就走倒來報 in 老母。福源姆聽一下，一心歡喜，一心憂悶。歡喜子iau活；煩惱是煩惱子 hō͘ 人beh公判。時已經到，5月初一 8 點beh開庭公判。Bōe到點，公庭 ê 人攏滿員。原告是 hō͘ 伊扑死hit個 人客 ê 子， kap hit日去實地調查 ê警察。問幾若句天賜--ah 知 chèⁿ無采工，就認。對an-ni 就宣告無期徒刑，kā 伊送去北京關監。Taⁿ愛知關了怎樣，請看後回。 |
|
11.Pài 2 ē-po͘ ê Kî-tó hōe
|
11.拜二下晡 ê 祈禱會 |
|
Boeh chhut-hoat chē hóe-chhia khì Pak-kiaⁿ kaⁿ- ga̍k ê sî, Hok-goân ḿ kap sim-pū, kap Bí-hoâi ah, Má-tán ah 4-ê lóng khì chhia-thâu khòaⁿ. Hit sî bo̍k-su kap Ko͘-niû iā khì. Tī chhia-thâu tāi-ke sio-jīn, khí-thâu Khán-siú kap ah-sàng ê kaⁿ-ga̍k Kam-tok, m̄ chún in kóng-ōe; nā-sī Bo̍k-su thè Hok-goân ḿ kiû, chiū chún i 10 hun cheng kú bó- kiáⁿ, ang-bó͘, hiaⁿ-moāi, pē-kiáⁿ, tāi-ke kìⁿ-bīn. Hit sî chi̍t-sî 5 ê lám-lám-teh, khàu kàu ò͘-ò͘ kiò chhin-chhiūⁿ gû. Kiaⁿ-tio̍h thong chhia-tiûⁿ ê lâng, chi̍t-sî chhia-thâu ê lâng-kheh loān kún-kún: Khàn- siú kap Kéng-chhat hoah in tio̍h tiām-tiām, m̄ thang háu; nā bô m̄-chún in kóng-ōe. In chiū tiām-tiām, Hok-goân ḿ chiū kā i kóng, kiáⁿ ah, Lí ê A-pa í-keng tī kū-nî 8 goe̍h 15 tiong-chhiu-mê sí-khì lah, chi̍t-ke chhun 4 lâng: Bí-hoâi ah khì ji̍p Lú-o̍h, Má-tán ah khì tha̍k Siáu-ha̍k-hāu, kan-khó͘ teh kòe- ji̍t. Iā siōng iáu-kín kā I kóng, Taⁿ choân-ke lóng ū pài Siōng-tè. Chóng-sī Thian-sù ah iáu sī oàn-hīn tō-lí; m̄-kú chit tia̍p thiaⁿ in lāu-bú kóng Bo̍k-su ê hō͘-thāi kap sió-moāi siū Ko͘-niû pang- chān khì tha̍k Lú-o̍h, chi̍t sî khiok iā sī kám-sim; m̄-kú sī chit hīⁿ ji̍p hit hīⁿ chhut. Hok-goân ḿ kóng-liáu chiū kūi lo̍h thè i kî-tó, kiû Siōng-tè kiù--i. I chò i ba̍k-chiu kim-kim, khiok iā sî bo̍k- koài; in-ūi i tō bô thiaⁿ tō-lí.
|
Boeh出發坐火車去北京監獄 ê 時，福源姆 kap 新婦， kap 美懷 ah，媽等--ah 4 個攏去車頭看。Hit時牧師 kap 姑娘也去。Tī 車頭大家相認，起頭看守 kap 押送 ê 監獄監督，m̄ 準 in 講話；但是牧師替福源姆求，就準伊 10 分鐘久母子、翁某、兄妹，父子大家見面。Hit時一時 5 個攬攬 teh，哭到 ò͘-ò͘ 叫親像牛。驚著通車場 ê 人，一時車頭 ê 人客亂滾滾：看守 kap 警察喝 in 著恬恬，m̄-thang哮；若無 m̄ 准 in 講話。In 就恬恬，福源姆就 kā 伊講，子--ah 你 ê 阿爸已經 tī 舊年8月15中秋暝死--去--lah，一家偆 4 人：美懷 ah 去入女學，媽等--ah 去讀小學校，艱苦 teh 過日。也上要緊 kā 伊講，今全家攏有拜上帝。總是天賜--ah iau是怨恨道理；m̄-kú 這 tia̍p 聽 in 老母講牧師 ê 厚待 kap 小妹受姑娘幫贊去讀女學，一時卻也是感心；m̄-kú 是這耳入hit耳出。福源姆講了就跪落替伊祈禱，求上帝救--伊。伊做伊目珠金金，卻也是莫怪；因為伊就無聽道理。 |
|
Koh kúi hun cheng hóe-chhia beh chhut-hoat lah, chiū m̄-chún in koh kóng, chiū kā i thoa chiūⁿ hóe- chhia. Bó-kiáⁿ tāi-ke ba̍k-sái ni̍h-ni̍h lâu pun-khui, Tùi án-ni Thian-sù ah chiū khì koaiⁿ tī Pak-kiaⁿ ê kaⁿ-ga̍k, chò bû-kî-tô͘ ê siû-hoān. Sim-pū í-ki̍p Bí-hoâi ah, kap Hok-goân ḿ, bo̍k-su tāi-ke iân-lō͘ lâu ba̍k-sái tò-lâi. Hit ji̍t tú sī pài-it, keh- ji̍t pài-jī ê Kî-tó-hōe, Hok-goân ḿ kap sim-pū lóng chhōa khì hù. Ko͘-niû kóng tō-lí, sòa chhiáⁿ chèng chí-moāi pek-chhiat ūi Hok-goân ḿ ê kiáⁿ lâi kî-tó. Tāi-ke chin tông-chêng, kì-tó kàu lâu ba̍k- sái . Iā ū chiâⁿ 10 ê chí-moāi kap Hok-goân ḿ iok-sok, kóng in lóng beh ta̍k-sî thè i kî-tó. Kàu 3 tiám chiū sòaⁿ hōe. Hit-mê Hok-goân ḿ thong- mê kūi tī bîn-chhn̂g chêng pek-chhiat kî-tó, bô pa̍t kù ōe; chí-ū ti̍t-ti̍t liām " Chú ah, Chú ah! Lí tio̍h kiù góa ê kiáⁿ o͘h! Góa ê Chú ah! Lí tio̍h kiù góa ê kiáⁿ. Ah! Chú ah, khó lîn kiù leh! Kiû lí àⁿ lo̍h thiaⁿ ū chōe--ê kî-tó, Chú ah, Chú, kiù-leh. Ah ! Kiù leh, leh ! " Ba̍k-sái sì-lâm-sûi, hit ê pek- chhiat ê siaⁿ, thiaⁿ kàu tī Siōng-tè. Kî-tó tiong hut-jiân chhù-lāi ū tōa-kng, sī Chú chhut-hiān, khiā tī i ê sin-piⁿ kā i kóng, Chí-moāi ah! Lí bo̍h tit khòa-lū, tio̍h sìn Siōng-tè, iā tio̍h sìn góa. Lí ê kî-tó í-keng ū thiaⁿ kàu Pē ê tau lah! Kàu ū chi̍t ji̍t ún-tàng ê chiáu lí só͘ sìn lâi chiâⁿ. Hut-jiân bô--khì, pâng-lâi iû-goân àm-àm. (Pek-chhiat ê kî- tó Chú ē thiaⁿ). Tùi án-ni Hok-goân ḿ tōa kiaⁿ, kín cháu chhut-lâi, hit-sî sī pòaⁿ-mê āu tiám gōa lah. Kín cháu chhut-lâi kā sim-pū kóng. Sim-pū thiaⁿ-liáu tōa hoaⁿ-hí, chiū khí-lâi tiám-teng, gîm-si o-ló Siōng-tè.
|
Koh 幾分鐘火車beh出發--lah，就 m̄ 准 in koh 講話，就 kā 伊拖上火車。母子大家目屎 ni̍h-ni̍h 流分開，對an-ni 天賜--ah 就去關 tī 北京 ê監獄，做無期徒 ê 囚犯。新婦以及美懷--ah， kap 福源姆，牧師大家沿路流目屎倒 --來。hit日抵是拜一，隔日拜二 ê 祈禱會，福源姆 kap 新婦攏 chhōa 去赴。姑娘講道理，續請眾姊妹迫切為福源姆 ê 子來祈禱。大家真同情，祈禱到流目屎。也有上10 個姊妹 kap 福源姆約束，講 in 攏beh逐時替伊祈禱。到3 點就散會。Hit暝福源姆通暝跪 tī 眠床前迫切祈禱，無別句話；只有直直唸：「主--ah，主--ah！你著救我 ê 子--o͘h！我 ê 主--ah！你著救我 ê 子。Ah！主--ah，可憐救--leh！求你àⁿ 落聽有罪 ê 祈禱，主--ah，主，救--leh。Ah ！救--leh，leh！」 目屎 sì-lâm-sûi,hit個迫切 ê 聲，聽到 tī上帝。祈禱中忽然厝內有大光，是主出現，企tī 伊 ê 身邊 kā 伊講：「姊妹ah！你莫得掛慮，著信上帝，也著信我。你 ê祈禱已經有聽到父 ê 兜--lah！到有一日穩當 ê 照你所信來成。」 忽然無--去，房內猶原暗暗。（迫切 ê 祈禱主會聽）。對an-ni 福源姆大驚，緊走--出--來，hit時是半暝後點外--lah。緊走出來 kā 新婦講。新婦聽了大歡喜，就起來點燈，吟詩o-ló上帝。 |
|
Keh thiⁿ-kng, chhù-piⁿ sè-sio̍k-lâng, mn̄g in cha- mê án-chóaⁿ pòaⁿ-mê āu liām kàu ī-o-kiò ? Hok-goân ḿ chiū chiong hiah-ê sū kóng hō͘ lâng thiaⁿ, in bô sìn Chú: só͘-í bô lâng boeh sìn; ū-ê sòa hiâm i thâu-náu bô tú-hó. Chóng-sī tùi hit tia̍p khí, Hok- goân ḿ ê sim, ke 10 hun an-sim. Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
隔天光，厝邊世俗人，問 in 昨暝án-chóaⁿ半暝後唸到 ī-o-kiò?福源姆就將 hia ê 事講 hō͘ in 聽，in 無信主：所以無人beh信；有 ê 續嫌伊頭腦無抵好。總是對hit tia̍p 起，福源姆 ê 心，加十分安心。Chia 且按下。 |
|
Kóng Thian-sù ah tī Kaⁿ-ga̍k lāi, ta̍k ji̍t chin kan-khó͘, sī koaiⁿ tī lāi-têng kaⁿ. Lāi-bīn àm-so-so. Hit nî pháiⁿ nî-tang, bí-niû kùi, kaⁿ-ga̍k ê chia̍h-si̍t chin bái. Siông-siông chia̍h bô 10 hun pá, chhài-se chin bái, lóng sī kiâm-hî, chhài-thâu-á. Múi-ji̍t kaⁿ-ga̍k tiúⁿ lâi sûn 2 pái, sûn ê sî lóng tio̍h kūi teh hō͘ i kiám-tiám, m̄-chún i kap keh- piah ê lâng kóng-ōe. Ta̍k ji̍t chiàu sî-kan, kap i liân chò-hóe hit ê kiong-to͘-hoān, chò-hóe chhut- khì chò kang.
|
講天賜--ah tī 監獄內，逐日真艱苦，是關 tī 內層監。內面暗 so-so。hit年歹年冬，米糧貴，監獄 ê食食真 bái,常常食無十分飽，菜蔬真 bái,攏是鹹魚，菜頭仔。每日監獄長來巡兩擺，巡 ê 時攏著跪 teh hō͘ 伊檢查，m̄ 准伊 kap 隔壁 ê 人講話。逐日照時間， kap 伊鍊做伙hit 個強盜犯，做夥出去做工。 |
|
Sî-ji̍t chin khoài-kòe, liâm-piⁿ kòe chi̍t-nî lah. Kaⁿ-ga̍k ê ōe-seng koh bô-thang hó, chē-chē lâng phòaⁿ-pēⁿ, bîn-chhn̂g khùn-tī thô͘-kha, chhu 2 phìⁿ pang, kóe nn̄g tè chng-á. Ba̍k-sat chin kāu. Khoán- thāi hiah-ê tiōng-hoān sī chún-chò bô lō͘-ēng ê hòe- mi̍h lah. Só͘-í Thian-sū ah thang kóng sī choa̍t- bāng. M̄-kú chiàu in lāu-bú Hok-goân ḿ ê sìn sī Chú beh kiù i ê kiáⁿ, án-ni kiám bē gōng sìn mah ? Hok-goân ḿ ê kî-tó bô ià-siān. Kaⁿ-ga̍k ê khàn-siú lóng te̍k-pia̍t chù-ì teh khàn-siú: in-ùi chai i ū kûn-thâu; iā sī bat kòe Phû-lōng só͘ ê tōa húi-lūi. Só͘-í sū-sū ka-pōe giâm-siú. Khàn-siú i iā kéng khah ióng, thi̍h-liān iā ka-pōe tōa tiâu, iā koaiⁿ tī khah chhim-kaⁿ. Ah! Kiám iáu ū tit- kiù ê ji̍t mah? Chi̍t-ê bû-kî-tô͘ ê sí hoān!
|
時日真快過，liâm-p iⁿ過一年--lah。監獄 ê 衛生 koh 無通好，濟濟人破病，眠床睏 tī 土腳，chhu兩片枋，kóe 兩塊磚仔，ba̍k 蝨真厚。款待 hiah-ê 重犯是準做無路用 ê 貨物--lah。所以天賜--ah thang講是絕望。M̄-kú 照 in 老母福源姆 ê 信是主beh救伊 ê 子，an-ni 敢bē憨信mah？福源姆 ê 祈禱無厭siān。監獄ê 看守攏特別注意 teh 看守：因為知伊有拳頭；也是 bat 過浮浪所 ê 大匪類。所以事事加倍嚴守。看守伊 ê也揀較勇，鐵鍊也加倍大條，也關 tī 較深監。Ah！敢 iau有得救 ê 日mah？這個無期徒 ê 死犯！ |
|
12.Tô-kaⁿ
|
12.逃監 |
|
Thian-sù ah mê-ji̍t tī kaⁿ-lāi chò-kang, hân-hā iā siông-siông siàu-liám tio̍h hit-ji̍t tī chhia-thâu kap lāu-bú bó-kiáⁿ koh sio-jīn ê kong-kéng. Chiū tiāⁿ- tiāⁿ ka-tī lâu ba̍k-sái Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
天賜--ah 暝日tī 監內做工，寒夏也常常數念著hit日tī 車頭 kap 老母某子 koh 相認 ê 光景。就定定家己流目屎。 Chia 且按下。 |
|
Kóng chhù-ni̍h Hok-goân ḿ ê kî-tó iáu-kú bô ià. Chai kiáⁿ sī bû-kî-tô͘ ê sí-hoān; chóng-sī i ê sìn bô piàn-ōaⁿ, tùi thiaⁿ tō-lí kàu kin-á-ji̍t, í-keng ūi kiáⁿ mê-ji̍t kî-tó 2 nî gōa lah. Kàu kin-á-ji̍t i bô chi̍t sut-á ê léng-sim; m̄-kú chiàu jîn-chêng lâi siūⁿ, Hok-goân ḿ ê kî-tó sī chin bô lí-khì, sī gōng- gōng ê kî-tó.
|
講厝裡福源姆 ê 祈禱 iáu-kú 無厭。知子是無期徒 ê 死犯；總是伊ê信無變換，對聽道理到今仔日，已經為子暝日祈禱 2 年外--lah。到今仔日伊無一 sut 仔 ê 冷心；m̄-kú 照人情來想，福源姆 ê 祈禱是真無理氣，是憨憨 ê 祈禱。 |
|
Ah! Tī hit nî ê 8 goe̍h 12 ji̍t, sī Thian-sù ah ji̍p-kaⁿ chò bô-kî-tô͘ hoān ê móa chi̍t-nî kòe 3 goe̍h- ji̍t. Tī hit mê ū hui-siông ê tōa tē-tāng, sī chha- put-to Tiong-kok iú-sú í-lâi, bī chêng-iú ê tōa tē- tāng. Iā tùi tē-tāng chiū koân-lâu, kang-chhiúⁿ, hōe-siā lóng tó. Pòaⁿ-mê āu tùi kúi-nā-ūi hoat-hóe, tōa-pòaⁿ sī tùi tiān-hóe sòaⁿ chhut-hóe. Só͘-í chi̍t- sî iā tōa hóe-sio. Pak-kiaⁿ ê kaⁿ-ga̍k iā tó 3 hun 2 khah ke, chhun tōa mn̂g , kap chàu-kha, chhng- khò͘ bô tó; kî-û ê kaⁿ-ga̍k pâng kap kaⁿ-ga̍k ê kang- tiûⁿ, tāi-khài lóng tó, ū-ê lóng sòa sio-khì. Hit sî Pak-kiaⁿ ê chhī-lāi, lóng tōa loān: Só͘-í Khàn-siú che-che lóng sui-lâng kò͘ sèⁿ-miā tô-cháu; ū-ê kín khì khòaⁿ ka-kī ê khiā-ke.
|
Ah！Tī hit年 ê 8 月12日，是天賜--ah入監做無期徒犯 ê 滿一年過 3 月日。Tī hit 暝有非常 ê 大地動，是差不多中國有史以來，bī曾有 ê 大地動。也對地動就懸樓工廠，會社攏倒。半暝後對幾若位發火，大半是對電火線出火。所以一時也大火燒。北京 ê 監獄也倒 3 分2較加，偆大門， kap 灶腳，倉庫無倒；其餘ê監獄房 kap 監獄ê工場，大概攏倒，有ê攏續燒--去。Hit時北京ê市內，攏大亂：所以看守濟濟攏隨人顧生命逃走；有ê緊去看家己ê 企家。 |
|
Hit sî Thian-sù ah ê kaⁿ-ga̍k pâng iā lóng tó, tāi- khài hoān-lâng iā lóng sí; chóng-sī hit-sî Thian-sù ah bô sí. Hit-tia̍p i sūn ki-hōe chiū thau tô-kaⁿ. Chhī-lāi chin loān: só͘-í i tú-tio̍h hó ki-hōe ti̍t-ti̍t tô-cháu. Cháu kàu chhân-chng ti̍t-ti̍t khì. Āu-lâi ji̍t sî bi̍h, mê-sî cháu. Chit pang i m̄ káⁿ cháu tùi pa̍t ê to͘-chhī khì, sī ti̍t-ti̍t cháu ji̍p soaⁿ. Chiū chàu-kàu lī Pak-kiaⁿ 60 liân phò͘ ê chhim-soaⁿ. Khì hia chò soaⁿ-chha̍t. Chia chiáⁿ àn-hā.
|
Hit時天賜--ah ê 監獄房攏倒，大概犯人也攏死；總是hit時天賜--ah無死。Hit tia̍p伊順機會就偷逃監。市內真亂：所以抵著好機會直直逃走。走到田庄直直去。後--來日時bi̍h，暝--時走。這pang伊 m̄ 敢走對別ê都市去，是直直走入山。就走到離北京 60 連鋪ê深山。去hia做山賊。Chia且按下。 |
|
Kóng kaⁿ-ga̍k hóe-sio āu keh-ji̍t, chiū tōa tiāu- cha, chiū chai kaⁿ-ga̍k kiōng liáu kúi-nā cha̍p bān, hoān-lân tô-cháu chin-che; chóng-sī khah chē lâng sī siūⁿ Thian-sù ah í-keng sí: in-ūi in tiàm ê ga̍k- pâng lóng tó; iā-sī sio liáu-liáu, koh tē-tāng pòaⁿ- mê āu; chóng-sī in m̄-chai hit sî Thian-sù ah kap tâng liân chò-hóe hit ê lâng, 2 ê kûn-thâu lóng chin hó, ē poe-thiàu chin koân, tú tē-tāng ê sî , chhù bōe tó, in í-keng piàⁿ chhut lâi. Khòaⁿ tang-lâm kak ê ga̍k chhiûⁿ ū tó chit7 ūi-á, chhun-óa chiâⁿ tn̄g koân. Hit sî 2-ê í-keng thiàu chhut chhiûⁿ cháu khì lah. Khàn-siú ê lâng kiaⁿ sí bōe chēng bōe chiū cháu: só͘-í m̄-chai Thian-sù ah in tùi tó-khì, iā kiaⁿ kaⁿ-ga̍k tiúⁿ hêng-hoa̍t: só͘-í ti̍t-ti̍t chèng- bêng Thian-sù ah sī sio-sí lah. Tùi án-ni chiū tāi- ke bô sím-mi̍h teh tì-ì Thian-sù ah ê sū. Chia chhiáⁿ àn-hā.
|
講監獄火燒後隔日，就大調查，就知監獄共了幾若十萬，犯人逃走真濟；總是較濟人是想天賜--ah已經死；因為in店tiàm ê獄房攏倒；也是燒了了，koh地動半暝後；總是in m̄ 知hit時天賜--ah kap 同連做伙hit個人，2個拳頭攏真好，會飛跳真懸，抵地動ê時，厝尾倒，in已經拚 -- 出 -- 來。看東南角ê獄牆有倒一位仔，偆倚成丈懸。Hit時2個已經跳出牆走--去--lah。看守ê人驚死bōe曾bōe就走：所以m̄知天賜--ah in對佗--去，也驚監獄長刑罰：所以直直証明天賜--ah是燒死lah。對an-ni 就大家無甚物 teh 致意天賜--ah ê 事。Chia且按下。 |
|
Kóng chhù-ni̍h Bí-hoâi í-keng seng-kòe Lú-o̍h 2 liân, seng-liân ê sêng-chek iā sī chin hó. Kin- nî í-keng 17 hòe, lâi tùi Hok-goân ḿ kiû-chhin ê lâng iā-sī chin-chē. Ū-ê sī chin hó-gia̍h, ū-ê kiáⁿ- sài-châi seⁿ chò chin hó; chóng-sī Hok-goân ḿ i ê ì-sù lóng bô teh tiōng sè-kan: in-ūi chêng in iā bat hó-gia̍h kòe, só͘-í i chai hó-gia̍h m̄-sī thang him- soān ê sū. Iā kiáⁿ-sài châi hó, bô lī-ek. In Thian- sù ah mā sī seⁿ-chò chin hó. Só͘-í i iàu-kín beh chhú 2 hāng:
|
講厝--裡美懷已經升過女學2 年，升年 ê 成績也是真好。今年已經17歲，來對福源姆求親 ê人也是真濟。有 ê 是真好額，有 ê 子婿材生做真好；總是福源姆伊 ê意思攏無 teh 重世間：因為前 in 也 bat好額過，所以知好額 m̄ 是thang欣羨 ê 事。也子婿材好，無利益。In天賜--ah mā 是生做真好。所以要緊beh取 2 項： |
|
(1)Chiū-sī jia̍t-sim pài Siōng-tè, (2) Ū chì-khì láu-si̍t ê lâng. Só͘-í ū chē-chē sè-sio̍k lâng, sūi- bóng chin ū sè-le̍k, hó-gia̍h, lâi teh kóng, i lóng m̄ èng-ún i. Koh chi̍t-hāng: Ko͘-niû in iā-sī ū tùi Hok-goân ḿ kóng. In iā tek-khak beh kap i tàu chhōe chi̍t ê tú-hó ê chhin-chiâⁿ. Só͘-í kah i m̄- thang sūi-piān ín chò lâng, in-ūi chiàu Ko͘-niû ê ì-sù sī siūⁿ nā ē-tit tú-hó chin ài chhōe chi̍t ê Ki-hōe lâi kap Hok-goân ḿ chham-siông, hō͘ Bí-hoâi ah Lú-o̍h nā chut-gia̍p liáu, koh khì tha̍k khah koân ê ha̍k-hāu, iā āu-lâi thang tò-lâi tàu kà Lú-o̍h. Iā siat-sú nā ài kè, chiū ài kā i chhōe chi̍t ê tú-hó ê chong-kàu ka, ài khó͘-khǹg Hok-goân ḿ lâi hiàn i ê cha-bó͘-kiáⁿ chò Chú ê kang. Hok-goân ḿ chē- chió iā sī chai Ko͘-niû in ê ì-kiàn. Só͘-í lâng lâi chò, lóng kā lâng teh khah bān.
|
(1)是熱心拜上帝，(2)有志氣老實 ê 人。所以有濟濟世俗人，雖罔真有勢力、好額，來 teh 講，伊攏m̄ 應允--伊。Koh 一項：姑娘 in 也是有對福源姆講。In 也的確beh kap 伊鬥chhōe 一個抵好 ê 親情。所以教伊 m̄-thang隨便允做--人，因為照姑娘 ê意思是想若會得抵好真愛 chhōe 一個機會來 kap 福源姆參詳，hō͘ 美懷--ah 女學若卒業了，koh 去讀較懸 ê 學校，也後來thang 倒 來鬥教女學。也設使若愛嫁，就愛 kā 伊 chhōe 一個抵好 ê宗教家，愛苦勸福源姆來獻伊 ê 查某子做主 ê 工。福源姆濟少也是知姑娘 in ê 意見。所以人來做，攏 kā人推較慢。 |
|
Sî-ji̍t chin khoài kòe, ba̍k chi̍t ni̍h iû-koh keh chi̍t nî lah. Hit sî Bí-hoâi ah í-keng 18 hòe, Lú-o̍h Ko-téng pō͘ 3 liân. Sêng-chek iû-goân chin hó. Tú seng kòe liân kúi goe̍h-ji̍t, chiū tò lâi chhù-ni̍h hioh-joa̍h. Tī hioh-joa̍h tiong ū i chá-sî chò gín- ná 11 jī hòe chò-hóe tī Siáu-ha̍k-hāu ê gín-ná pêng- iú, miâ Lí Iāu-chong. Hit ê gín-ná in tau sī jia̍t- sim ê sìn-chiá, sī Pó-tēng siâⁿ Kàu-hōe ê Tiúⁿ-ló. Hit ê gín-ná ke Bí-hoâi ah 2 hòe, chá chò-hóe tha̍k Siáu-ha̍k-hāu ê sî, Bí-hoâi ah 12 hòe 2 liân, in-ūi i 10 hòe chiah khì tha̍k; iā Lí Iāu-chong sī 8 hòe chiū khì tha̍k: só͘-í Bí-hoâi ah 12 hòe 2 liân, Iāu-chong ah 14 hòe sī 6 lian. Sui-bóng bô siāng-liân; iáu-kú ūi-tio̍h Hok-goân peh sī kap in lāu-pē hó pêng-iú: só͘-í 2-ê saⁿ-thiàⁿ chhin-chhiūⁿ chí-moāi-á. Bí-hoâi ah tī Sió-ha̍k-hāu ê-sî, ū sím- mi̍h m̄ bat, nā mn̄g i, iā ū sím-mi̍h hō͘ lâng khi- hū; i iā tiāⁿ thè-i chhut-thâu. Só͘-í 2-ê chin siong- hó. Iā hiān-sî Iāu-chong tī Pak-kiaⁿ tē-1 ko-téng ha̍k-hāu, chin chhang-miâ. Kin-nî 20 hōe. 14 chut-gia̍p Siáu-ha̍k-hāu, 19 hòe pi̍t-gia̍p Pó-tēng Tiong-ha̍k. Kin-nî sī Ko-téng ha̍k-hāu 2-liân. Tiúⁿ- ló sī ē tit kòe ê lâng. Só͘-í sim ài kā i pôe-iúⁿ kàu ji̍p Tāi-ha̍k. Iā tì-ì ài i ji̍p Sîn-ha̍k-pō͘, āu- lâi chhut lâi thang chò pún-siâⁿ ê Bo̍k-su. Hit sî iā tú-tú pàng-kè, tò lâi hioh-khùn. Thiaⁿ lāu-pē teh kóng-khí Bí-hoâi ah in iā lâi sìn Chú, iā kóng in hiaⁿ ê sū, iā kóng Bí-hoâi ah iā khì tha̍k Lú-o̍h Ko-téng kho ê sū, chiū chin hoaⁿ-hí. Poah-kang khì thàm Bí-hoâi ah. Khì, tāi-ke chi̍t ē kìⁿ-bīn, chin hoaⁿ-hí, oán-jiân hiaⁿ-moāi. Koh kóng-khí tī Siáu-ha̍k-hāu sî-tāi ê chêng-hêng. Kóng kàu chin chhù-bī. Ū chi̍t ē-á, Iāu-chong ah chiū mn̄g, Hok- goân peh khì tó-ūi ? Bí-hoâi ah, ìn kóng, Tī kúi- nā nî chêng í-keng sí lah. Iāu-chong thiaⁿ chi̍t ē tio̍h kiaⁿ, mn̄g Hok-goân ḿ kóng, Hok-goân peh tio̍h sím-mi̍h pēⁿ sí? Hok-goân ḿ, chêng-thâu it-lí lóng kóng hō͘ i thiaⁿ. Iāu-chong ah thiaⁿ liáu iā lâu ba̍k-sái. I sī chin ū chêng ê lâng. Bí-hoâi ah iā háu. Iāu-chong mn̄g Hok-goân ḿ khòaⁿ Hok-goân peh sí ê sî ū thiaⁿ tō-lí á iáu-bōe? Hok-goân ḿ kā i kóng, U. Tùi án-ni chiū tāi-ke koh kóng pa̍t- mi̍h lâi chó an-ùi. Sî í-keng hông-hun; chóng-sī 2-ê siáu-liân lâng chin chhin-chhiūⁿ chêng-tâu-ì-ha̍p. Hit àm Iāu-chong ah sòa tiàm tī in hia hō͘ in chhiáⁿ. Hok-goân ḿ chin hoaⁿ-hí, thâi ke chhiáⁿ--i. Bí- hoâi ah kā thiⁿ-pn̄g, tāi-ke kap lāu-bú, hiaⁿ-só, sun- á chhin-chhiūⁿ ke-lāi ê lâng, chò-hóe chia̍h pn̄g. Chia̍h pá, Iāu-chong ah chiū kap in saⁿ-sî beh tò- khì. Hok-goân ḿ kap Bí-hoâi iā lóng sàng i kàu tōa mn̂g-gōa, chiū chhiáⁿ i koh lâi chē. Iāu-chong ah iā kín seh siā, liáu-āu saⁿ-sî. Kiâⁿ óa kàu chiâⁿ 10 pō͘ ê sî, hut-jiân Bí-hoâi ah kiò Iāu-chong ah kā i kóng, Iāu-chong hiaⁿ, goán bîn-á ē-po͘ kap ka-bú khì soaⁿ ni̍h khòaⁿ ka-hū ê bōng, m̄-chai lí ū ki- hōe thang chò-hóe khì kiâⁿ-kiâⁿ á-bô? Iāu-chong chin hoaⁿ-hí: in-ūi Hok-goân peh oa̍h tàng-sî iā chin thiàⁿ--Sè-hàn ê sî nā lâi Hok-goân peh hia, Hok-goân peh tiāⁿ bé mi̍h hō͘ i, chit-hāng chit-hāng. Só͘-í iā sī chin siàu-liām i ê thiàⁿ. Koh Bí-hoâi ah teh chio, chiū chin hoaⁿ-hí ín--i, tāi-ke iok-siok bîn-á- beh khì khòaⁿ bōng, chiū saⁿ-sî tò-khì. Tī in ê saⁿ-sî ê ōe, siaⁿ, khoán-sit, si̍t-chāi chin oh-tit hō͘- lâng bē kì-tit ê khoán.
|
時日真快過，目一 ni̍h 又 koh 隔一年--lah。hit時美懷--ah 已經18歲，女學高等部 3 年。成績猶原真好。抵升過年幾月日，就倒來厝--裡歇熱。Tī 歇熱中有伊早時做囡仔 11、2歲做伙 tī 小學校 ê 囡仔朋友，名李耀宗。hit ê 囡仔 in 兜是熱心 ê 信者，是保定城教會 ê 長老。hit ê 囡仔加美懷 ah 2 歲，早做伙讀小學校 ê 時，美懷 ah 12 歲 2 年，因為伊 10 歲才去讀；也李耀宗是 8歲就去讀：所以美懷 ah 12 歲 2 年，耀宗 ah 14 歲是 6 年。雖罔無相年；iau-kú為著福源伯是 kap in老父好朋友：所以 2 個相疼親像姊妹仔。美懷 ah tī 少學校 ê 時，有甚物 m̄ bat，若問伊，也有甚物 hō͘ 人欺負；伊也定替伊出頭。所以 2 個真相好。也現時耀宗 tī 北京第一高等學校，真聰明。今年 20 歲。14卒業小學校，19 歲畢業保定中學。今年是高等學校 2 年。長老是會得過 ê 人。所以心 ài kā 伊培養到入大學。也致意伊入神學部，後來出--來thang做本城 ê 牧師。Hit時也抵抵放假，倒來歇睏。聽老父 teh講起美懷 ah in 也來信主，也講 in兄 ê 事，也講美懷 ah 也去讀女學高等科 ê 事，就真歡喜。撥工去探美懷 ah。去，大家一下見面，心歡喜，宛然兄妹。Koh 講起 tī 小學校時代 ê 情形。講到真趣味。有一下仔，耀宗 ah 就問：「福源伯去佗位？」美懷 ah，應講：「Tī 幾若年前已經死--lah。」耀宗聽一下著驚，問福源姆講：「福源伯著甚物病死？」福源姆，從頭一理攏講 hō͘ 伊聽。耀宗 ah 聽了也流目屎。伊是真有情 ê 人。美懷 ah 也哮。耀宗問：「福源姆看福源伯死 ê 時有聽道理抑iau-bōe?」福源姆kā 伊講：「有 」。對an-ni 就大家 koh 講別物來做安慰。時已經黃昏；總是2個少年人真親像情投意合。Hit暗耀宗 ah 續tiàm tī in hia hō͘ in 請。福源姆真歡喜，thâi 雞請--伊。美懷 ah kā 添飯，大家 kap 老母、兄嫂、孫仔親像家內 ê 人，做夥食飯。食飽，耀宗 ah 就 kap in 相辭beh 倒 --去。福源姆 kap 美懷也攏送伊到大門外，就請伊 koh 來坐。耀宗ah 也緊說謝，了後相辭。行倚到成 10 步 ê 時，忽然美懷 ah 叫耀宗 ah kā 伊講：「耀宗兄，阮明仔 e 晡 kap 家母去山--裡看家父 ê 墓，m̄ 知你有機會thang做伙去行行抑無？」耀宗真歡喜：因為福源伯活--當--時也真疼--伊。細漢 ê 時若來福源伯 hia，福源伯定買物 hō͘ 伊，這項這項。所以也是真數念伊 ê 疼。Koh 美懷 ah teh招，就真歡喜允--伊，大家約束明仔再beh去看墓，就相辭倒 --去。Tī in ê相辭 ê 話、聲、款式，實在真 oh 得hō͘人bē 記得 ê 款。 |
