Thiⁿ--n̍i̍h ê Siaⁿ
|
天--n̍i̍h ê 聲 |
| R S P |
R. S. P. |
|
Thang kóng ū 300 nî lâi ê bûn-hòa, sè-kài só͘ sǹg ū tio̍h ê Tang-kiaⁿ tè-to͘ chit pang in-ūi siū-tio̍h hui-siông ê tē- tāng, í-ki̍p hóe-chai, it-sî-kan kok chéng ê sū-gia̍p, ta̍k-iūⁿ ê ki-koan, chiū keng- chè kài, kàu-io̍k kài, chèng-tī kài kok hong-bīn siū tōa éng-hióng. Chit ê hoân-hoa sēng-koan ê tè-to͘, óa chiâⁿ- pòaⁿ, tī chi̍t-ba̍k-ni̍h-kú ê tiong-kan oán-jiân pìⁿ-chò khòng-iá hóe-sio-po͘.
|
Thang 講有300年來ê 文化，世界所算有著ê 東京帝都這班因為受著非常ê 地動 ，以及火災，一時間各種ê 事業，逐樣ê 機關，就經濟界、教育界、政治界各方面受大影響。這個繁華盛觀ê 帝都，倚成半，tī 一目--ni̍h 久ê 中間宛然變做曠野火燒埔。 |
|
Hāiⁿ-ah ! Chín-chai chêng hiah ê tōa keng koân-lâu, chhòng súi-súi ê siong- tiàm, kó͘-chek, bêng-só͘, ke-lō͘, sī phó͘- thong chèng-lâng him-bō͘ ài kàu, ài khòaⁿ ê só͘-chāi. Nā-sī kàu chit chūn só͘ chhun--ê sī hiah ê sio bô khì ê chng- á-koe̍h, thi̍h-phiáⁿ kap hóe-sio-hu nā- tiāⁿ. Chin-chiàⁿ sī chhám-tām, thang khó-lîn ê chōng-thāi.
|
Hāiⁿ--ah ！震災前hiah ê 大間懸樓，創súi-súi ê 商店、古蹟、名所、街路，是普通眾人欣慕愛到，愛看ê 所在。但是到這陣所偆 ê 是hiah ê 燒無去ê 磚仔koe̍h ，鐵片佮火燒灰nā- tiāⁿ 。真正是慘澹，thang 可憐ê 狀態。 |
|
Góa sui-jiân tī chín-chai āu chiâⁿ goe̍h-ji̍t chiah ji̍p Kiaⁿ, sui-sī bô khòaⁿ- tio̍h hit hō lúi-lúi tūi-tūi ê sin-si, á-sī hóe teh to̍h ê si̍t-kéng; iáu-kú khòaⁿ- tio̍h só͘ chhun ê pī-lān-bîn, hóe-sio jiah, kut-thâu-hu ê hiān-siōng, chū-jiân iā ē- tit liāu-sióng tng-sî chhám-chōng ê kong-kéng. Iā m̄-sī pit-sia̍t só͘ hêng- iông ē chīn. Lūn chit-hō m̄-bián góa koh tī-chia siá kàu lōa siông-sè lâi kiáu-jiáu lia̍t-ūi ê ba̍k-chiu, iā sī só͘ chai-iáⁿ ê sū. Put- kò chit pang chit hō tē-tāng, kiám-chhái ū ha̍k-chiá tùi tē-chit-ha̍k lâi kóng, sī tē-chit ê goân-lí iā kú-káⁿ, khiok ū-iáⁿ, bōe bián-tit; iáu-kú tī-chia lán chò sìn- chiá ê chi̍t-hūn-chú, kiám ē bián-tit siūⁿ chit khoán thian-chai tē-piàn, bô koh-iūⁿ oán-jiân sī chi̍t chéng Thiⁿ--n̍i̍h ê Siaⁿ ?
|
我雖然tī 震災後成月日才入京，雖是無看著hit號壘壘墜墜ê 身屍，抑是火teh 著ê 實境；iáu-kú 看著所偆 ê被難民，火燒跡，骨頭灰ê 現象，自然也會得料想當時慘狀ê 光景。也m̄ 是筆舌所形容會盡。論這號m̄ 免我koh tī chia 寫到偌詳細來攪擾列位ê 目珠，也是所知影ê 事。不過這班這號地動，kiám-chhái 學者對地質學來講，是地質ê 原理也kú-káⁿ ，卻有影，bōe免得；iáu-kú tī chia 咱做信者ê 一份子，敢會免得想這款天災地變，無各樣宛然是一種天--ni̍h ê 聲。 |
|
Chit khoán kàn-chiap ê siaⁿ, tùi tī cha̍p-gōa bān ê sí-sit ê, thàu-kòe kàu tī chhī-bîn ê sim-lāi. Chit khoán siaⁿ kó-jiân chē-chió ū kiò-chhéⁿ, kám- chhiok tio̍h chhī-bîn lêng-tek ê sim.
|
這款間接ê 聲，對tī 10外萬ê 死失--ê ，透過到tī 市民ê 心內。這款聲果然濟少有叫醒，感觸著市民靈德ê 心。 |
|
He sī àn-chóaⁿ kóng ? In-ūi lia̍t-ūi lóng chai, to͘-chhī jú tōa, chhī-ke jú lāu-jia̍t, sī hō͘ jîn-sim chhia-chhí, hi-êng jú kiông. Bûn-bêng ha̍k-būn jú koân, chiū lûn-lí tō-tek jú pāi; jîn-chêng hong-sio̍k jú-bái. Tùi án-ni, chong-kàu- sim, sìn-tek chiū ji̍t-goe̍h ná tūi-lo̍h. Che sī siā-hōe it-poaⁿ chū-jiân ê hoat- chek.
|
He 是án-chóaⁿ 講？因為列位攏知，都市愈大，市街愈鬧熱，是hō͘ 人心奢侈，虛榮愈強。文明學問愈懸，就倫理道德愈敗；人情風俗愈bái 。對án-ni，宗教心，信德就日月那墜落。Che 是社會一般自然ê 法則。 |
|
Chêng ji̍t ū lâng beh kóng, “N̂g-kim bān-lêng, á-sī kho-ha̍k bān-lêng.” Nā ōaⁿ ōe lâi kóng, chiū-sī chîⁿ á-sī ha̍k-būn chò pún-ūi, ū la̍t iâⁿ-kòe bān-hāng, só͘-í tùi án-ni Chong-kàu kā i lia̍h-chò chi̍t piⁿ. Taⁿ kàu tī chit-chūn chit hō soeh, chha-put-to hō͘ hit-ê tōa chū-jiân bē tí- khòng ê la̍t phah-phòa khì lah ! In-ūi jîn-sim khah chai-iáⁿ taⁿ bô tú-tú sī án- ni, in-ūi tī cha̍p-chì, sin-bûn, siông-siông ū khòaⁿ-kìⁿ m̄-sī sìn-chiá, kàu chit ê sî, iàu-kú só͘ siá, só͘ ēng ê giân-sû, jī-gán, su-siúⁿ sī ū khah óa tī Chong-kàu ê kheng-hiòng.
|
前日有人beh 講：「黃金萬能，抑是科學萬能。」若換話來講就是錢抑是學問做本位，有力贏過萬項，所以對án-ni 宗教kā 伊掠做一邊。今到tī 這陣這號說，差不多hō͘ hit 個大自然bē 抵抗ê 力扑破去--lah！因為人心較知影今無抵抵是án- ni ，因為tī 雜誌、新聞，常常有看見m̄ 是信者，到這個時，iáu-kú 所寫，所用ê 言辭，字眼，思想是有較倚tī 宗教ê 傾向。 |
|
Án-ni bu̍t-chit chit bīn sui-sī thang khó-lîn, iáu-kú sîn-lêng chit bīn thang ǹg-bāng hoaⁿ-hí, in-ūi liông-sim siū kak- chhéⁿ, lâng khah chai kok-ka, siā-hōe, kò-jîn ê khoat-tiám. Tng tī chit ê tōng- iô iau-kiû Chong-kàu ê sî-tāi, tī chi̍t ê sî, Ki-tok-kàu kiám ē jím-sim kan-ta lám-heng teh chò Pông-koan-chiá ? M̄- tio̍h bē jím-tit tông-pau ê kan-khó͘, Ki-tok-kàu sēng chit ê ki-hōe, ke̍k-le̍k ēng chióng-chióng ê chhiú-oán teh oān-chō͘ kiù-chè.
|
Án-ni 物質這面雖是thang 可憐，iáu-kú 神靈這面thang 向望歡喜，因為良心受覺醒，人較知國家、社會、個人ê 缺點。當tī 這個動搖要求宗教ê 時代，tī 這個時，基督教敢會忍心kan-ta攬胸teh 做旁觀者？M̄ 著bē忍得同胞ê 艱苦，基督教乘這個機會，極力用種種ê 手腕teh 援助救濟。 |
|
Pí-phēng kià-hù chîⁿ, chia̍h-mi̍h, ji̍t- iōng phín, lîm-sî siat Soat-kàu-só͘, khui Chú-ji̍t-o̍h téng-téng. Chiông-tiong Bêng-tī Ha̍k-īⁿ Ki-tok-kàu ha̍k-seng ê Chheng-liân-hōe kap chêng pang tò Tâi ê Hō-chhoan (Kagawa) Sian-seⁿ iā cho͘-chit chi̍t ê thoân-thé, tī kúi-nā só͘- chāi teh oa̍h-tāng.
|
比並寄付錢、食物、日用品，臨時設宣教所，開主日學等等。從中明治學院基督教學生ê 青年會佮前班到台ê 河川(Kagawa)先生也組織一個團體，tī 幾若所在teh 活動。 |
|
Só͘-í kim-hō͘ m̄-nā góa kò-jîn, chiū it- poaⁿ tè-kok Ki-tok-kàu-kài lóng teh kia̍h thâu jia̍t bōng kok bîn choân-thé ē siū-tio̍h cheng-sîn-chiūⁿ chin-chiàⁿ ê sé-lé. Tùi kin-pún-tek ê kak-chhéⁿ, chiông-lâi kàu-hōe ê tōa chín-heng, hoat-tián, beh tùi chia chhut-hoat, sūn-sòa kiàn-siat cheng-sîn-tek ê bûn-hòa, thang si̍t-hiān lán lâng só͘ teh lí-sióng ê kàu-hōe. M̄-nā án-ni, chiū chāi-lâi ê kū Tang-kiaⁿ beh koh chhut-hiān chò chi̍t ê éng-oán sin koh tōa ê Tang-kiaⁿ. Nā kó͘-jiân án- ni, lán bē bián-tit kóng, sī choán chai- hō hō͘ i pìⁿ-chò hok-khì. “Koh lán chai bān-hāng saⁿ-kap lâi hō͘ thiàⁿ Siōng- tè ê lâng tit-tio̍h lī-ek.” (Lô-má 9 : 28).
|
所以今後m̄-nā 我個人，就一般帝國基督教界攏teh 舉頭熱望國民全體會受著精神上真正ê 洗禮。對根本tek ê 覺醒，將來教會ê 大振興、發展，beh 對chia 出發，順續建設精神tek ê 文化，thang 實現咱人所teh 理想ê 教會。M̄-nā án-ni，就在來ê 舊東京beh koh 出現做一個永遠新koh 大ê 東京。若果然án-ni，咱bē免得講，是轉災禍hō͘ 伊變做福氣。「koh 咱知萬項相佮來hō͘ 疼上帝ê 人得著利益。」（羅馬 9：28）。 |
|
(Tî-oân Kàu-hōe-pò tē 465 koàn, 1923 nî 12 ge̍h)
|
(台灣教會報第465卷，1923年12月) |
