Būn-chèng Hoat-io̍h
|
問症發藥 |
|---|---|
| Tēⁿ Khe-phoàn | 鄭溪泮 |
|
Cha̍p gōa nî chêng góa bat ji̍p Tâi-lâm I-koán khòaⁿ-kìⁿ lé-pài thiaⁿ ê toathīau ū tah chi̍t tùi pe̍h-chóa siá o͘-jī. Tê ba̍k sī kóng, “ Būn-chèng hoat-io̍h.” Si̍t-chāi chin hó thiaⁿ.
|
10外年前我bat入台南醫館看見禮拜廳ê 大柱有貼一張白紙寫烏字，題目是講「問症發藥」，實在真好聽。 |
|
Ū chi̍t pái góa khì chhōe i-seng kā i kóng, I-seng ah, pêng-an. I kóng, Pêng-an, lí ū sím-mi̍h pēⁿ ? Góa ìn kóng, Chiàⁿ chhiú ê chńg-thâu-á hō͘ the kún ê gû-leng thǹg-tio̍h, teh phòng-phā, bē bong-tit. I-seng mn̄g liáu choì khì, lóng bô io̍h hō͘ góa. Hit sî góa ê sim tōa kan-khó͘.
|
有一擺我去chhōe 醫生，kā 伊講：「醫生啊，平安。」伊講：「平安，你有甚物病？」我應講：「正手ê 指頭仔hō͘ teh滾ê 牛乳燙--著，teh phòng-phā,bē 摸得。」醫生問了做伊--去，攏無藥hō͘我，hit時我ê 心大艱苦。 |
|
Chit nn̄g chân ê sū ún-ba̍t chin kú, kàu chit-tia̍p chiū nǹg chhut Kok-kok-thaⁿ ài kóng kúi kù pun lín thiaⁿ. I-seng chi̍t ê, hoān-chiá káng pah. Nā bô siông-sè gián-kiù, chiū oh-tit chai i ê pēⁿ-goân. Kì-jiân m̄ chai, chiū chín-toàn chha-chhok. I-seng teh khòaⁿ pīⁿ ū-ê sī ēng:
|
這兩層ê 事隱密真久，到這tia̍p 就鑽出 Kok-kok-thaⁿ愛講幾句分lín聽。醫生一個，患者講百，若無詳細研究，就oh得知伊ê 病原。既然m̄ 知，就診斷差錯。醫生teh 看病有ê 是用： |
|
1.Ioh--ê : Góa ū chi̍t pái pak-tó͘ thiàⁿ,chē, khùn bē an, áu-thò͘ kan-lân. Pêng-iú khòaⁿ góa ê kan-khó͘ kā i-seng kóng.I chiū phài kin-ná-chúi hō͘ góa. Chit hāng góa siāng kiaⁿ. Bián-kióng chia̍h,pēⁿ ná tāng. Iáu chi̍t ê i-seng lâi, siông-sè kiám-giām, chiah chai sī ut-liáu kòe-thâu ūi-ni̍h chek chúi ê iân-kò͘. Isó͘ phài ê io̍h, sûi chia̍h sûi hó.
|
1.臆--ê ：我有一擺腹肚痛，坐、睏bē 安，嘔吐艱難。朋友看我ê 艱苦kā 醫生講。伊就派kin-ná-chúi hō͘我，這項我上驚，勉強食，病愈重；猶一個醫生來，詳細檢驗，才知是鬱了過頭，胃--n̍i̍h積水ê 緣故。伊所派ê 藥，隨食隨好。 |
|
Lán lâng ū sî nā bô sím-si̍t lâi toàn lâng ê sī hui, m̄ nā bô lī-ek, tian-tò lī-hāi. Hō-iú hiâm thoân-kàu-ê, thoân-kàu--ê hiâm hōe-iú; sī-tōa hiâm sī-sè, sī-sè hiâm sī-tōa, lō͘-bóe ē seⁿ-chhut kek-lia̍t, goân-in sī tùi bóng-ioh. Chô Chhò thâi Lū Pò͘; Ap-sa-liông ē pāi-tīn lóng sī án-ni.
|
咱人有時若無審實來斷人ê 是非，m̄-nā無利益，顛倒厲害。會友嫌傳教--ê ，傳教--ê 嫌會友；序大嫌序細，序細嫌序大，路尾會生出激烈，原因是對罔ioh。曹操thâi 呂布，Ap-sa-liông會敗陣攏是án-ni。 |
|
2.Thiaⁿ--ê : Pēⁿ lâng nā chhe lâng kā i-seng mn̄g io̍h, sui-jiân ē kóng i ê pēⁿ, iáu-kú bē hiáu hêng-iông hit ê si̍t-chêng. Chit hō tùi lâng thiaⁿ-ê, i-seng phài io̍h khah lún-chhiú, in-ūi m̄ chai hoān-chiá ê pēⁿ-goân si hui, chin ké. Só͘ phài ê io̍h hōa-chiá khah ài giâu-gî. Kiaⁿ-liáu pò m̄-tio̍h chèng, kiaⁿ-liáu phài m̄-tio̍h io̍h. Hit ê io̍h nā sió-khoakoh2-iūⁿ liâm-piⁿ khì-sak.
|
2.聽--ê ：病人若差人kā 醫生問藥，雖然會講伊ê 病，iáu-kú bē 曉形容 hit個實情。這號對人聽ê ，醫生派藥較 lún手 ，因為m̄ 知患者ê 病原是非、真假。所派ê 藥患者較愛僥疑。驚了報m̄ 著症，驚了派m̄ 著藥。 Hit個藥若小可koh樣liâm-piⁿ棄sak 。 |
|
Só͘-í sè-sū ta̍k iūⁿ nā ū hong-siaⁿ chiū ū húi-pòng. Ū chi̍t-pái ji̍t í-keng àm, goán hiaⁿ tùi hn̄g-hn̄g lâi. Góa mn̄g i thái chiah àm ? I kóng, Góa thiaⁿ lâng hong-siaⁿ lí sí. Si̍t-chāi chin kî-koài. Só͘-í sū-si̍t tio̍h khêng-chin chiah thang toàn-tēng.
|
所以世事逐樣若有風聲就有誹謗。有一擺日已經暗，阮兄對遠遠來，我問伊thái chiah 暗？伊講：「我聽人風聲你死。」實在真奇怪，所以事實著窮真才thang 斷定。 |
|
3. Khòaⁿ--ê : I-seng ū chhin-sin kìⁿ tio̍h hoān-chiá, ēng chèng hāng ê hong-hoat lâi chín-chhat. Hoān-chiá ê sim ke chin tek-ì. Chhin-ba̍k khòaⁿ-kìⁿ, iâⁿ-kòe chhin-hī thiaⁿ-kìⁿ.
|
3.看--ê 。醫生有親身見著患者，用眾項ê 方法來診察，患者ê 心加真得意。親目看見，贏過親耳聽見。 |
|
Í-sek-lia̍t thiaⁿ-kìⁿ Iok-sek tī Ai-ki8 pchò tōa koaⁿ, i ài chhin-ba̍k khì khòaⁿ i. Sian-ti ū-giân Ki-tok chhut-sì, m̄ ta̍t-tio̍h Se-biān A-ná chhin-chhiú phō I.Sat-má-lī-a lâng kā hit ê pháiⁿ hū-jîn lâng kóng, Góa taⁿ m̄ sī tùi lí ê ōe lais5in; sī chhin-sin thiaⁿ-kìⁿ chai I sī sè-kan ê Kiù-chú.
|
以色列聽見約瑟tī 埃及做大官，伊愛親目去看伊。先知有言基督出世，m̄ 值著Se-biān A-ná親手抱伊。Sat-má-lī-a人kā hit個歹ê 婦人人講：「我今m̄ 是對你ê 話來信；是親身聽見知伊是世間ê 救主。 |
|
Só͘-í tio̍h tāi-seng séng-chhat kauchìn, m̄ thang lām-sám hoaⁿ-hí siū-khì,o-ló chek-pī. Kò͘-iûⁿ lâng koh khah tio̍h sè-jī chit ê kà-sī.
|
所以著代先省察到真，m̄-thang濫糝歡喜受氣，o-ló責備。顧羊ê 人 koh 較著細膩這個教示。 |
|
Téng-bīn sī mn̄g chèng-thâu, ē-bīn sī tio̍h hoat-io̍h. Ū mn̄g chèng bohoat5-io̍h ū sím-mi̍h lō͘-ēng ? Bô lah ! Nā-sī hoat-io̍h ū kúi nā hāng tio̍h iàu-kín:
|
頂面是問症頭，下面是著發藥。有問症無發藥有甚物路用？無--啦！若是發藥著幾若項著要緊： |
|
1.Io̍h-thàm: Góa sui-jiân bē hiauch2o i-seng, iáu-kú sian-chó͘ ū thoân-siū sió-khóa. I-seng m̄ chai hoān-chiá ê pēⁿ-goân, tāi-seng tùi chèng liâu-hoat,lâi chhì-khòaⁿ i ê pēⁿ lēng ji̍t cháiⁿ-iūⁿ. Sui-jiân thâu pái chia̍h bô hāu, tio̍h siūⁿ khòaⁿ cháiⁿ-iūⁿ, m̄ thang kóng bô hāu chiū m̄ chia̍h. Bo̍k-hōe ûi-lân; bo̍h-ti tūi-tio̍h án-ni lóe-chì. Chiok Kiù-chú-tàn, siuⁿ hi-hoa, eng-kai tio̍h kái-liông, kiám thang in-ūi án-ni lâi hòe-chí ? Chit hāng sit-pāi, tio̍h siūⁿ pa̍t hāng ē sêng-kong kha-chiah 1 khang tio̍h thiah lāi-ki lâi pó͘, tek-khak m̄ thang hiat-ka̍k.
|
1.藥探：我雖然bē 曉做醫生，iáu-kú先祖有傳授小可。醫生m̄ 知患者ê 病原，代先對症療法，來試看伊ê 病另日怎樣。雖然頭擺食無效，著想看怎樣，m̄-thang講無效就m̄ 食。牧會為難，莫得為著án-ni餒志；祝救主誕，傷虛華，應該著改良，敢thang 因為án-ni來廢志？這項失敗，著想別項會成功。Kha-chiah 1空著拆lāi -ki 來補，的確m̄-thang hiat-ka̍k 。 |
|
Só͘-í hiaⁿ-tī ah ! Hoān-nā ū sím-mi̍h bián-lē ê ōe, sui sī kan-khó͘ thiaⁿ, iáu-kú tio̍h bóng thiaⁿ. In-ūi kiám-chhái tùi án-ni lán ê tōa I-seng ē hoat tú-hóe io̍h hō͘ lán. Iā goān tong-sū-chiá tio̍h chù-sîn lâi siūⁿ. Lán Kàu-hōe châi-chèng khùn-lân, bo̍k-chiá tn̂g-kang khiàm-khoeh, bo̍k-hōe ū-ê put-to͘-ha̍p,eng-kai tio̍h piàn-thong, bo̍k-tit sí-koat.
|
所以兄弟啊！凡若有甚物勉勵ê 話，雖是艱苦聽，iáu-kú著罔聽，因為kiám-chhái 對án-ni咱ê 大醫生會發抵好ê 藥hō͘咱，也願當事者著注神來想，咱教會財政困難，牧者長工欠缺，牧會有ê 不都合，應該著變通，莫得死法。 |
|
2.Hó-io̍h: Pēⁿ lâng chia̍h tio̍h io̍h. chiām-chiām sóng-khoài, cheng-sîn oa̍h-tāng, lâng chiū kóng hit thiap sī hó io̍h. Sui-jiân io̍h sī chháu-io̍h-thâu, iā thang kóng sī pó-pòe.
|
2.好藥：病人食著藥，漸漸爽快，精神活動，人就講hit 帖是好藥，雖然藥是草藥頭，也thang講是寶貝。 |
|
Lâng nā ēng tú-hó ê ōe kám-tōng lâng, iâⁿ-kòe kùi po͘ ê ián-soat. Lâng nā chia̍h tio̍h io̍h, tio̍h koh chia̍h, pēⁿ chiah ē lī. Hiaⁿ-tī nā ū sím-mi̍h ē kám-kek lín ê sim, tio̍h siông-siông chhin-kīn i, pháiⁿ chiah ē tû-khì.
|
人若用抵好ê 話感動人，贏過歸晡ê 演說。人若食著藥，著 koh 食，病才會離。兄弟若有甚物會感激lín ê 心，著常常親近伊，歹才會除去。 |
|
3. Pó͘-io̍h : Pēⁿ í-keng khah hó,tio̍h phài pó͘-io̍h lâi chia̍h, hō͘ sin-thé khah khoài ióng-kiāⁿ.
|
3.補藥：病已經較好，著派補藥來食，hō͘身體較快勇健。 |
|
Lán í-keng chai-iáⁿ lán ê kàu-hōe ê Khiàm-khoeh, tio̍h chhut-la̍t lâi lī-ek i. Khòaⁿ lâng poa̍h-lo̍h hām-kheⁿ ka-tīna bē ē kiù i iā tek-khak hoah pa̍t lâng lâi kiù i. Nā kan-ta khiā tī hia hiâm i bô sè-jī bô lō͘-ēng. Siōng-tè chhe Kiáⁿ kàng-sè chiū-sī chit hō ê sim.
|
咱已經知影咱ê 教會ê 欠缺，著出力來利益伊，看人跋落陷坑家己若bē 會救伊也的確喝別人來救伊，若kan-ta企tī hia嫌伊無細膩，無路用。上帝差子降世就是這號ê 心。 |
|
Hiaⁿ-tī ah ! Tng tī chit-tia̍p lán í-keng chai lán ê Kàu-hōe ê mâu-pēng; châi-chèng ê khùn-lân; kàu-sè bô sáⁿheng; pān sū chin ûi-lân; iûⁿ-á bô koai; bo̍k-chiá chái-N-iūⁿ; chiah ê sū bo̍k-tit kòe-thâu gī-lūn. Phì-jū i-seng kìⁿ-tio̍h pēⁿ lâng tio̍h iàu-kín mn̄g chèng, liáu-āu tio̍h hoat-io̍h hō͘ i chia̍h. Kan-ta chek-pī bô sè-jī sī tian-tò hō͘ i kan-khó͘. Che sī siau-ke̍k-tek ê pān hoat. Só͘-í tng tī chit ê chiu-chè kái-kek, chū-tī chū-pī ê cheng-sîn chhut-hiān. Chiū goān tāi-ke tio̍h chhut-la̍t hùn-ióng, tâng-sim saⁿ-kap lī-ek, kó͘-b? Chú-ji̍t-o̍h, kó͘-bú kî-tó-hōe, ka-têng lé-pài,kó͘-bú kèng-khiân ê hong-sio̍k jia̍t-sim ho̍k-sāi Chú. Goân-thâu nā jia̍t,chiū piⁿ-á iā jia̍t. Hiaⁿ-tī nā jia̍t-sim chiū Kàu-hōe oa̍h-tāng, iân-kim m̄ bián tê bô, ka-seng m̄ bián kiám chió; thoân-kàu--ê m̄ bián thó͘-khùi sî-chit. Chhiáⁿ tāi-ke tio̍h tùi kin-pún kái-koat. Gō͘-keⁿ-cheng teh tân lah ! Pêng-iú ah, tāi-ke khí-lâi chò kang. Tōa lâng tio̍h tín-tāng, gín-ná pang-chān lâng.
|
兄弟啊！當tī 這tia̍p 咱已經知咱教會ê 毛病：財政ê 困難；教勢無啥興；辦事真為難；羊仔無乖；牧者怎樣；chiah-ê 事莫得過頭議論。譬喻醫生見著病人著要緊問症，了後著發藥hō͘伊食，kan-ta責備伊無細膩是顛倒hō͘伊艱苦，這是消極的ê 辦法。所以當tī 這個周濟改革，自治自備ê 精神出現。就願逐家著出力奮勇，同心相佮利益，鼓舞主日學，鼓舞祈禱會，家庭禮拜，鼓舞敬虔ê 風俗熱心服侍主。源頭若熱，就邊仔也熱，兄弟若熱心，就教會活動，緣金m̄ 免題無，家聲m̄ 免減少；傳教--ê m̄ 免吐氣辭職，請逐家著對根本解決。5更鐘 teh 彈--啦！朋友啊，逐家起來做工，大人著振動，囡仔幫贊人。 |
|
Ūi Chú koh chò chi̍t ji̍t kang. Tio̍h-bôa m̄ sī khang-khang. |
為主 koh 做一日工， 著磨m̄ 是空空。 |
|
(Tâi-lâm-kàu-hōe-pò tē 428 koàn, 1920 nî 11 goe̍h)
|
(台南教會報第428卷，1920年11月) |
