Ki-tok-tô͘ ê Kong-má
|
基督徒 ê 公媽 |
| Lîm Chheng-kiat |
林清潔 |
|
Lán Ki-tok-kàu siat tī Tâi-oân í-keng ū 50 chó-iū nî lah. Tâi-oân ê peh-sìⁿ ū 300 gōa bān, nā-sī kàu kin-ná-ji̍t lâi ji̍p-kàu ê lâng iáu-bē ū chiūⁿ chi̍t bān, án-ni kiám m̄ sī chin chió mah ? Lâng cháiⁿ-iūⁿ hiah m̄ kam-goān lâi ji̍p chit ê kàu ? Khiok sī in-ūi chōe-chōe hāng ê in-toaⁿ, chóng-sī chiàu góa khòaⁿ ū chi̍t hāng put-chí koan-hē ê that-gāi. Góa bat mn̄g kúi-nā lâng kóng, Pêng-iú ah, lí cháiⁿ-iūⁿ bô lâi sìn-tō-lí ? I ìn kóng, Sìn tō-lí hó sī hó, sîn-bêng bô chhāi, che khiok bô iàu-kín, m̄-kú kong-má bô pài, chit pō͘ goán bōe kiâⁿ-tit. Si̍t-chāi lán siat-kàu tī chit ê Tang-iûⁿ ê só͘-chāi iû-goân tio̍h tām-po̍h thé-thiap Tang-iûⁿ lâng ê si̍p-koàn; só͘-í nā ōe chiong chit ê kong-má ê sū lâi kái-liông kàu hō͘ i bô sio̍k tī īⁿ-toan ê só͘-chāi, lâi siūⁿ chi̍t ê hoat-tō͘ kàu hō͘ in iû-goân ū kong-má tī-teh, chiū khah khoài hō͘ lâng lâi ji̍p Ki-tok-kàu. Taⁿ sī sím-mi̍h hoat-tō͘ ? Gû-kiàn ū kúi-nā hāng pâi-lia̍t tī ē-tóe.
|
咱基督教設 tī 臺灣已經有 50 左右年--lah。 臺灣 ê 百姓有 300 外萬，若是到今仔日來入教 ê 人 iáu-bē 有上 1 萬，án-ni 敢 m̄ 是真少嗎？人怎樣 hiah m̄ 甘願來入這個教？卻是因為濟濟項ê 因端，總是照我看有1項不止關係 ê 窒礙。我 bat 問幾若人講：「朋友--ah，你怎樣無來信道理？」伊應講：「信道理好是好，神明無chhāi,這卻無要緊，m̄-kú 公媽無拜，這步阮 bōe 行得。」實在咱設教 tī 這個東洋 ê 所在猶原著淡薄體貼東洋人 ê 習慣；所以若會將這個公媽 ê 事來改良到 hō͘ 伊無屬 tī 異端 ê所在，來想一個法度到 hō͘ in 猶原有公媽 tī--leh ，就較快 hō͘ 人來入基督教。今是甚物法度？愚見有幾若項排列下底。 |
|
1. Tio̍h chiong lán ê kong-má kì tī cho̍k-phó͘. Sìn-tô͘ ta̍k ke tio̍h si̍t-hêng m̄ thang iân-chhiân.
|
1.著將咱 ê 公媽記 tī 族譜。信徒逐家著實行m̄ thang iân-chhiân。 |
|
2. Tio̍h hip kong-má ê siōng. Nā bô siōng tio̍h hip bōng-pâi ê siōng, nā bô bōng-pâi ê siōng, tio̍h siá kong-má ê miâ-jī ji̍p tī kiàⁿ-lāi kùi tī thiaⁿ-n̍i̍h, sòa hián-bêng chin chun-kèng chin tùi-tiōng ê khoán.
|
2.著翕公媽 ê 像。若無像著翕墓牌 ê 像，若無墓牌 ê 像，著寫公媽 ê 名字入 tī 鏡內掛 tī 廳--ni̍h，續顯明真尊敬真tùi重 ê 款。 |
|
3. Múi nî tio̍h ū tiāⁿ-tio̍h bó͘ ji̍t chòe bó͘ kong-má ê kì-liām ji̍t. Hit ji̍t tio̍h chhiáⁿ thoân-tō sian-siⁿ kàu in chhù chòe te̍k-pia̍t ka-têng ê lé-pài. Hit ji̍t thoân-tō sian-siⁿ ū hó ki-hōe thang khoàn-bián in ke-lāi ê tōa sè, iā thang pò-iông tō-lí hō͘ hiah ê chhù-piⁿ lîn-iū lâi khòaⁿ ê lâng thiaⁿ. Nā pī-pān tām-po̍h lim-chia̍h ê sū iā sī bô siong-kan, in-ūi lim-chia̍h ê sū m̄ sī sio̍k tī īⁿ-toan : put-kò m̄ thang ēng chiú.
|
3.每年著有定著某日做某公媽 ê 紀念日。Hit日著請傳道先生到 in 厝做特別家庭 ê 禮拜。彼日傳道先生有好機會thang 勸勉 in 家內 ê 大細，也thang 播揚道理 hō͘ hiah ê 厝邊鄰右來看 ê 人聽。若備辦淡薄 lim 食 ê 事也是無相干，因為 lim 食 ê 事 m̄ 是屬 tī 異端：不過 m̄ thang 用酒。 |
|
4. Tio̍h khì sûn kong-má ê bōng. Pún-tó lâng ê si̍p-koàn múi nî tī chheng-bêng chêng āu, chiū e-e tīn-tīn khì thióng-po͘ sûn in kong-má ê bōng; só͘-í lán iā hit sî lâi khì sûn bōng, án-ni sī chin hó ki-hōe.
|
4.著去巡公媽 ê 墓。本島人 ê 習慣每年 tī清明前後，就挨挨陣陣去塚埔巡 in 公媽 ê 墓；所以咱也hit時來去巡墓，án-ni 是真好機會。 |
|
Taⁿ lán sìn-tô͘ khì sûn bōng tio̍h cháiⁿ-iūⁿ ?
|
今咱信徒去巡墓著怎樣？ |
|
1.Tio̍h chio thoân-tō sian-siⁿ chòe-tīn khì.
|
1.著招傳道先生做陣去。 |
|
2. Tio̍h kúi-nā ke liân-ha̍p tâng chi̍t ji̍t khì sûn, chiū thoân-tō sian-siⁿ ê kang khah chió.
|
2.著幾若家聯合同一日去巡，就傳道先生 ê 工較少。 |
|
3. Tio̍h tòa chhiⁿ-hoe á-sī sím-mi̍h chhiū-pha khì hiàn tī kong-má ê bōng, lâi hián-bêng kì-liām ê chong-chek.
|
3.著帶鮮花抑是甚物樹葩去獻 tī 公媽 ê 墓，來顯明紀念 ê 蹤跡。 |
|
4. Kàu bōng ê só͘-chāi tio̍h gîm-si kî-tó, thoân-tō sian-siⁿ tio̍h khòaⁿ-bián in ê ka-cho̍k, iā sūn-sòa pò͘-tō hō͘ hiah ê óa lâi khòaⁿ ê lâng thiaⁿ.
|
4.到墓 ê 所在著吟詩祈禱，傳道先生著勸勉 in ê 家族，也順續佈道 hō͘ hiah ê 倚來看 ê 人聽。 |
|
5. Nā pī-pān tām-po̍h piáⁿ á-sī môa-chî lâi pun hō͘ hiah ê chhī-gû gín-á, iā sī put-chí ū sim-sek.
|
5.若備辦淡薄餅抑是麻糬來分 hō͘ hiah-ê 飼牛囡仔，也是不止有心適。 |
|
Gû-kiàn pâi-lia̍t chit kúi hāng hō͘ tāi-ke chham-khó, nā ū tâng-ì ǹg-bāng tāi-ke lâi si̍t-hêng, nā ū sím-mi̍h tio̍h ké-ōaⁿ, chhiáⁿ lín tio̍h chhut-thâu lâi chham-siāng. Bo̍k-tek sī beh lī-ek kàu-hōe, ǹg-bāng hō͘ lâng khah ài lâi ji̍p lán Ki-tok-kàu.
|
愚見排列這幾項 hō͘ 大家參考， 若有同意向望大家來實行，若有甚物著改換，請lín著出頭來參商。 目的是 beh 利益教會，向望hō͘人 較愛來入咱基督教。 |
|
Téng-bīn só͘ pâi-lia̍t--ê iā bô hāi tio̍h Ki-tok-kàu ê kàu-lí, hoán-tńg ū thang pang-chān Pún-tó ê Ki-tok-kàu ê chú-ti̍t lâi ín-chhōa in chīn chòe kiáⁿ-sun ê gī-bū. Góa bat tī pò͘-tō ê sî pâi-lia̍t téng-bīn só͘ siá hit kúi hāng hō͘ lâng thiaⁿ, thiaⁿ-liáu ū lâng chiū kóng, Sian-siⁿ thiaⁿ lí só͘ kóng, lūn-kàu kong-má ê sū lâi kái-liông chhin-chhiūⁿ lí só͘ kóng án-ni sī chin hó, m̄-kú goán m̄ bat khòaⁿ-kìⁿ lín Ki-tok-kàu ê lâng ū án-ni si̍t-hêng. Lín sī kan-ta chhùi teh kóng nā-tiāⁿ.
|
頂面所排列--ê 也無害著基督教 ê 教理，反轉有 thang幫贊本土 ê 基督教 ê 主值來引 chhōa in 真濟子孫 ê義務。 我 bat tī 佈道 ê 時排列頂面所寫hit幾項 hō͘ 人聽，聽了有人就講：「先生聽你所講，論到公媽 ê事來改良親像你所講án-ni 是真好， m̄-kú 阮 m̄-bat看見lín基督教 ê 人有 án-ni實行。Lín是kan-ta 嘴 teh 講 nā-tiāⁿ 。」 |
|
Ai-ah ! lán kiám thang hō͘ in án-ni hiâm mah ? Lán kiám m̄ tio̍h kín lâi si̍t-hêng, hián-chhut lán iā ū teh kì-liām lán ê chó͘-hū mah ? Koaⁿ-bîn ōe kham-tit tùi í-keng sí-liáu ê tāi-chiòng ê siōng ê bīn-chêng lâi kiâⁿ-lé, lán chòe kiáⁿ-jî ê lâng kám bōe kham-tit tùi lán pē-bú ê siōng ê bīn-chêng kiâⁿ-lé mah ? Kok-ka ōe siat bó͘ ji̍t kì-liām bó͘ chiong-kun ê ji̍t, lán kám bōe siat bó͘ ji̍t lâi kì-liām lán ê pē-bú mah ?
|
Ai--ah ！咱敢 thang hō͘ in án-ni嫌--mah？ 咱敢 m̄ 著緊來實行，顯出咱也有 teh 紀念咱 ê 祖父嗎？官民會堪得對已經死了 ê 大將 ê 像 ê 面前來行禮，咱做子兒 ê 人敢bōe堪得對咱父母 ê 像 ê 面前行禮--mah ？國家會設某日紀念某將軍 ê 日，咱敢 bōe 設某日來紀念咱 ê 父母嗎？ |
|
Gû-kiàn siá chit kúi kù ū khah tōa táⁿ, ǹg-bāng bô ha̍p-ì ê sian-siⁿ tio̍h saⁿ sià-bián. Á-sī ū lâng ài sòa-chiap lâi gī-lūn chit chân ê sū, chhiáⁿ in tio̍h chhut-thâu m̄ thang tiām-tiām, ǹg-bāng kàu-bóe tāi-ke kéng hit ê tē-it hó ê gī-lūn lâi thàn. Á-sī tī chū-hōe ê sî chhiáⁿ tāi-ke tio̍h chim-chiok chit chân ê sū.
|
愚見寫這幾句有較大膽，向望無合意 ê 先生著相赦免。 抑是有人愛續接來議論這層 ê 事，請 in 著出頭 m̄-thang 恬恬，向望到尾大家揀hit個第一好 ê 議論來趁。 抑是 tī 聚會 ê 時請大家著斟酌這層 ê 事。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-pò tē 422 koàn, 1920 nî 5 ge̍h)
|
(台灣教會報第422卷，1920年5月) |
