Tâi-lâm Pīⁿ-īⁿ Kò-pe̍h
|
台南病院告白 |
| Tè Jîn-siū |
戴仁壽 |
|
Chêng goe̍h ji̍t ū kóng lán Tâi-lâm ī-koán ê ha̍k-seng soah kang m̄ koh chò. Goán beh thàn chit ê ki-hōe siat sin ê hoat-tō͘. I-seng-koán sǹg m̄ sī I- ha̍k-hāu. Lâng nā beh chò i-seng tio̍h keng-kòe Chèng-hú ê I-ha̍k-hāu. Chóng- sī lán ū hó ki-hōe thang kà khàn-hō͘- hū. Iā chit hō ê kang khah ha̍p tī hū-jîn lâng, in ê khoán-sit sī khah chû- sim, khah chim-chiok khàn-hō͘ pīⁿ- lâng. Āu-lâi goán beh chiong Tâi-lâm khàn-hō͘-hū, chò khàn-hō͘ hoān-chiá, lâm lú lóng ū, chhin-chhiūⁿ Ji̍t-pún á-sī Eng-kok sio-siāng ê hoat-tō͘. N`g-bāng chó͘-ke ê Soan-kàu-su ē phài chi̍t nn̄g ê khàn-hō͘-hū lâi tàu siat chi̍t keng khàn-hō͘ ha̍k-hāu.
|
前--月日有講咱台南醫館ê學生煞工 m̄ koh做。阮beh趁這個機會設新ê法度。醫生館算m̄是醫學校。人若beh做醫生著經過政府ê醫學校。總是咱有好機會thang教看護婦。也這號ê工較合tī婦人人，in ê款式是較慈心，較斟酌看護病人。後來阮beh將台南看護婦，做看護患者，男女攏有，親像日本抑是英國相像 ê法度。向望祖家ê宣教師會派1、2個看護婦來鬥設一間看護學校。 |
|
Hit-tia̍p beh seng kà khàn-hō͘-ha̍k, chhin-chhiūⁿ kì só͘ pī-pān hit pún chheh “Lāi gōa kho khàn-hō͘-ha̍k”. Chit pún sī ēng pe̍h-ōe-jī lâi ìn; lāi-bīn m̄-nā kóng- khí khàn-hō͘-ha̍k, kái-phò-ha̍k, seng-lí- ha̍k, phó͘-thong ê i-ha̍k iā ū kì-teh. Tha̍k chha-put-to saⁿ nî ē chut-gia̍p. Āu-lâi ke chi̍t nî beh sòa kà chō͘-sán-ha̍k. Phí- jîn teh pī-pān chi̍t pún chheh chō͘-sán- ha̍k. Beh ìn pe̍h-ōe-jī. Iā beh ēng chin chē tô͘ piáu-bêng só͘ beh kóng ê sū. Ǹg-bāng āu-lâi lán ê chí-mōe ē tit-tio̍h chin chē lī-ek; m̄-tān-nā lī-ek tī ka-tī, iā lī-ek tī chhù-piⁿ, lī-ek tī kàu-hōe.
|
Hit-tia̍p beh先教看護學，親像記所備辦hit本冊「內外科看護學」。 這本是用白話字來印； 內面m̄ 若講起看護學、解剖學、生理學，普通ê醫學也有記teh。讀差不多三年會卒業。後--來加一年beh續教助產學。鄙人teh備辦一本冊助產學。Beh印白話字。也beh用真濟圖表明所beh講ê事。向望後來咱ê姊妹會得著真濟利益；m̄ 但若利益tī家治，也利益tī厝邊，利益tī教會。 |
|
Goán chit-tia̍p ài liâm-piⁿ koh chiap- la̍p la̍k ê lâng chò khàn-hō͘-hū. Ài sím-mi̍h téng-hō ê lâng ? Tio̍h ū ha̍k-būn. Nā keng-kòe kong ha̍k-hāu, lú ha̍k-hāu khah hó; pe̍h-ōe-jī tio̍h ē hiáu tha̍k, koh ē hiáu siá. Tio̍h í-keng ji̍p kàu-hōe, á-sī put-chí tì-ì ài thiaⁿ tō-lí. Tio̍h un-jiû bô pîn-tōaⁿ, gâu thiàⁿ-thàng phòa-pīⁿ lâng. Sin-thé tio̍h ióng-kiāⁿ. Nî-hòe tùi 18 chì 25 hòe.
|
阮這tia̍p ài liâm-piⁿ koh接納6個人做看護婦。Ài甚mi̍h等號ê人？ 著有學問。若經過公學校，女學校較好；白話字著會曉讀，koh會曉寫。著已經入教會，抑是不止致意ài聽道理。著溫柔無貧憚，gâu疼痛破病人。身體著勇健。年歲tùi 18至25歲。 |
|
Nā chò khàn-hō͘-hū tio̍h o̍h saⁿ nî, tha̍k chheh, khó chheh, nā khó tio̍h beh chiong chut-gia̍p chèng-su hō͘ in.
|
若做看護婦著學三年，讀冊，考冊，若考著beh將卒業證書hō͘ in。 |
|
Chò khàn-hō͘-hū m̄ thang siūⁿ ài beh thàn chîⁿ,chóng-sī beh tī chia kóng tī i-koán lāi ê sî in ê sin-kim sī cháiⁿ-iūⁿ. Taⁿ-chiah ji̍p ê sî thâu chi̍t nî chi̍t goe̍h ji̍t nn̄g kho͘-pòaⁿ, chia̍h i-koán; chit ê chîⁿ beh hē in ê chhiú, chò cha̍p-sū ê lō͘-ēng. Tē jī nî chi̍t goe̍h ji̍t saⁿ kho͘, tē saⁿ nî sì kho͘, tē sì nî gō͘ kho͘. Khàn- hō͘-hū nā tiàm i-koán khah kú, i ê sin-kim hit sî-chūn beh koh phah-sǹg. Teh ji̍p ê sî iû-goân beh hō͘ in saⁿ su i-koán lāi só͘ beh chhēng ê saⁿ-khò͘, koh gō͘ la̍k niá kûn-á. Nā ū sím-mi̍h tāi-chì bô bêng-pe̍h chhiáⁿ tāi-ke lâi chhōe I-seng-niû, á-sī I-seng, in hoaⁿ-hí kóng- bêng.
|
做看護婦m̄ thang想ài beh趁錢，總是beh tī chia講 tī醫館內ê時in ê薪金是怎樣。taⁿ-chiah 入ê時頭一年一--月日兩箍半，食醫館；這個錢beh下in ê手，做雜事ê路用。 第2年一--月日三3，第3年4箍，第4年5箍。看護婦若tiàm醫館較久，伊ê薪金hit時陣beh koh打算。teh入ê時猶原beh hō͘ in三su 醫館內所beh穿ê衫褲，koh 5、6領裙--仔。若有甚mi̍h代誌無明白請大家來chhōe醫生娘，抑是醫生，in歡喜講明。 |
|
Chit-tia̍p khàn-hō͘-hū iáu-bōe kàu- gia̍h thang khàn-hō͘ ta-po͘ lâng keng, chóng-sī āu-lâi nā siat hó-sè hiah ê keng iû-goân beh koh khui. Ū chi̍t khoán lâm hoān-chiá ê pīⁿ hō͘ khàn-hō͘-hū lâi thè in siat-hoat khah m̄ hó-sè; beh chhiáⁿ 2 ê khah tiong-liân ê ta-po͘ lâng lâi chò chit hō kang khah ha̍p-gî. Chit-tia̍p teh chiap-la̍p hū-jîn lâng kap gín-á, ta-po͘ gín-á chún tùi cha̍p hòe í-hā chiah thang ji̍p lâi i-tī.
|
這tia̍p看護婦iáu-bōe夠額thang看護礁晡人間，總是後來若設好勢hiah-- ê間猶原beh koh開。有一款男患者ê病hō͘看護婦來替in設法較m̄好勢；beh請2個較中年 ê查甫人來做這號工較合宜。這tia̍p teh接納婦人人kap囡仔，查甫囡仔準tùi十 歲以下才thang入來醫治。 |
|
Khàn-hō͘-hū só͘ beh o̍h ê sū : sī phó͘- thong khàn-hō͘-ha̍k, chè io̍h, thiah io̍h, liāu-lí chhiú-su̍t-sek, siau-to̍k-hoat, tām-po̍h sè-khún-ha̍k, chō͘-sán-ha̍k, chiah ê sū.
|
看護婦所beh學ê事：是普通看護學、製藥、拆藥、料理手術室、消毒法、淡薄細菌學、助產學，跡ê事。 |
|
Āu-goe̍h ji̍t ê Pò beh kóng-khí khàn-hō͘ ê chit sī cháiⁿ-iūⁿ, ū sím-mi̍h lī-ek tī- teh, m̄ sī hā-chiān ê kang, sī chun-kùi ê kang, put-chí ū lō͘-ēng, thang pò-iông lán ê Kiù-chú Ki-tok ê tō-lí.
|
後--月日 ê報beh講起看護 ê這是怎樣，有甚mi̍h利益titeh7,m̄是下賤ê工，是尊貴ê工，不止有路用，thang報揚咱ê救主基督ê道理。 |
|
(Tâi-oân Kàu-ohē-pò tē 394 koàn, 1918 nî 1 ge̍h)
|
(台灣教會報第394卷，1918年1月) |
