Lōng-kháu hoán-choat
|
弄巧反拙 |
| Lîm Iàn-sîn |
林燕臣 |
|
Lūn chit kù chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú,kî-si̍t si 7 jī-gán, bat jī ê lâng ē-hiáu ì-sù,m-bat jī ê lâng chū-jiân sī bē hiáu-tit.Só͘-í góa ài tāi-seng khui-thiah chit kùe ì-sù, āu-lâi beh ín chi̍t ê kò͘-sū lâi kà-sī lán.
|
論這句親像俗語，其實是字眼，bat字ê人會曉意思，m̄ bat字ê人自然是bē 曉--得。所以我愛第先開拆這句ê意思，後--來beh 引一個故事來教示--咱。 |
|
“Lōng-kháu hoán-choat” sī beh tián i kî-khá ê kè-chhek, āu-lâi tú-tio̍h kiàn-siàu, hoán-tńg kìⁿ-chhut i ê ham-bān,án-ni hō-chò“Lōng-kháu hoán-choat”.
|
「弄巧反拙」是beh 展伊奇巧ê計策，後--來抵著見笑，反轉見出伊ê憨慢，án-ni號做「弄巧反拙」。 |
|
Chá-chêng Ko-lê kok chi̍t ê tōa koaⁿū chi̍t ê cha-bó͘-kiáⁿ, iā ū chi̍t ê ti̍t-lú,nî-hòe chha-put-to, bīn-māu iā saⁿ chhin-chhiūⁿ. Chit ê tōa-koaⁿ teh kéng kiáⁿ-sài chin chim-chiok, nā-sī thè i ê cha-bó͘-kiáⁿ kéng-soán koh khah kin-sīn. Sui-jiân keng-kòe môe-lâng ta̍uh-ta̍uh lâi kiû chhin, i lóng m̄-khéng liâm-piⁿ ín. Liáu-āu chit ê tōa koaⁿ ka-tī kéng chitl8ang, hó-gia̍h koh chun-kùi, chu-keh chin siong-tong, chiū chiong i ê cha-bó͘-kiáⁿ phòe hō͘ i. Sui-jiân iáu-bōe kìⁿ-tio̍h kiáⁿ-sài ê bīn, chiū liâm-piⁿ kōaⁿ-tiāⁿ, sòa tiāⁿ-tio̍h ji̍t-kî beh sêng-chhin. Bô phah-sǹg tī bōe sêng-chhin ê saⁿ ji̍t chêng hō͘ pok-kòa sian-siⁿ kā i pok khòaⁿ-māi-teh. Pok-kòa-sian chiū kóng,“Chiàu chit ê kòa lâi lūn, phit-phòe m̄-tio̍h lah, in-ūi kiáⁿ-sài khiap-sì koh gû-gōng”. Tōa-koaⁿ thiaⁿ-liáu chin kan-khó͘, teh siūⁿ nā m̄ hòe-chhin bô koh-iūⁿ chiong chi̍t-lúi hó-hoe chhah tī gû-pùn. M̄-kú nā beh hòe-chhin kiaⁿ-liáu hit-pêng m̄-pàng i soah, chiah siūⁿ chi̍t ê thùi-pau ê kè-chhek. chiong i ê ti̍t-lú kè hō͘ i. Chóng-sī i ê cha-bó͘-kiáⁿ thiaⁿ-liáu sim chin gông-ngia̍h, tān-gāi lāu-pē ê bēng-lēng m̄-káⁿ ûi-ke̍h. Chiàu Ko-lê kok ê hong-sio̍k teh-beh chhōa ê sî kiáⁿ-sài ū-ê tāi-seng kàu tiūⁿ-ḿ-chhù oân-hun, kàu saⁿ ji̍t āu chiah poaⁿ tò-khì. Sêng-chhin ê ji̍t í-keng kàu, chiū chiong i ê ti̍t-lú chng-thāⁿ bêng-pe̍k,chiah chiūⁿ kiat-hun-tâi kap kiáⁿ-sài kiâⁿ-lé chheng-chhò, sin-niû chiū thè Ji̍p lāi-bīn, kiáⁿ-sài iā kàu kheh-thiaⁿ chiap-thāi lâng-khah. Tiūⁿ-lâng chi̍t-ē khòaⁿ-kìⁿ, sim tōa kiaⁿ, bīn sit-sek, chai khì hō͘ pok-kóa-sian phiàn-khì, in-ūi kiáⁿ-sài seⁿ-chò chhang-miâ koh bûn-ngá, sim-lāi tōa-lîm hoán-hóe, chiah koh siūⁿ chi̍t ê kè-tì, phah-sǹg góa ê ti̍t-lú sui-jiân tī tâi-téng kap kiáⁿ-sài kiâⁿ-lé, iáu-kú kiáⁿ-sài bô chim-chiok khòaⁿ i; iū-koh góa ê cha-bó͘-kiáⁿ kap góa ê ti̍t-lú bīn-māu hóng-hut saⁿ chhin-chhiūⁿ, chiū kóaⁿ-kín kah i ê cha-bó͘-kiáⁿ ji̍p-pâng kap kiáⁿ-sài sêng-chhin. Hit-sî hit ê tōa-koaⁿ lóng bô teh siūⁿ i ê ti̍t-lú cháiⁿ-iūⁿ ê kiàn-siàu, chiū i ê kiáⁿ-sài lóng m̄-chai lāi-tiōng ê iân-kò͘.
|
早前高麗國一個大官有一個查某子，也有一個姪女，年歲差不多，面貌也相親像。這個大官teh 揀子婿真斟酌，若是替伊ê查某子揀選koh較謹慎。雖然經過媒人ta̍uh-ta̍uh 來求親，伊攏m̄ 肯liâm-piⁿ允。了後這個大官家己揀一人，好額koh尊貴，資格真相當，就將伊ê查某子配hō͘伊。雖然iáu未見著子婿ê面，就liâm-piⁿ kōaⁿtiāⁿ，續定著日期beh 成親。無扑算tī未成親ê 3日前hō͘卜卦先生kā 伊卜看覓-- teh ，卜卦先生就講：「照這個卦來論，匹配m̄ 著--啦，因為子婿怯勢koh愚憨。」大官聽了真艱苦，teh 想若m̄廢親無koh樣將一蕊好花插tī牛糞；m̄-kú若beh 廢親驚了hit爿m̄ 放伊煞，才想一個thùi包 ê 計策，將伊ê姪女嫁hō͘伊。總--是伊ê查某子聽了心真gông-ngia̍h,但礙老父ê命令m̄ 敢違逆。照高麗國ê風俗 teh-beh 娶ê時子婿有ê第先到丈姆厝完婚，到3日後才搬倒--去。成親ê日已經到，就將伊ê姪女妝thāⁿ 明白，才上結婚台佮子婿行禮清楚，新娘就退入內面，子婿也到客廳接待人客。丈人一下看--見，心大驚，面失色，知去hō͘卜卦仙騙--去，因為子婿生做聰明koh文雅，心內大lîm 反悔，才koh想一個計智，扑算我ê姪女雖然tī台頂佮子婿行禮，iáu-kú子婿無斟酌看--伊；又koh我ê查某子佮我ê姪女面貌彷彿相親像，就趕緊kah伊ê查某子入房佮子婿成親。Hit時hit個大官攏無teh 想伊ê姪女怎樣ê見笑，就伊ê子婿攏m̄ 知內中ê緣故。 |
|
Kàu 2, 3 ji̍t āu i ê tiūⁿ-lâng in-ūi chia̍h-chiú sòa làu-kháu tùi i ê kiáⁿ-sài kóng,“Chêng-ji̍t chiūⁿ-tâi kap lí kiâⁿ-lé ê sig7oa ê ti̍t-lú, āu-lâi ji̍p-pâng sêng-chhinê, chiū-sī góa ê cha-bó͘-kiáⁿ tāi-seng kap lí tiāⁿ-tio̍h ê”. Kiáⁿ-sài thiaⁿ-kìⁿ chiah ê ōe, sīm put-chí kú, chiah thó͘-khùi kóng, Che chiàⁿ-sī Thiⁿ siúⁿ-sù ê liông-iân, chit nn̄g-lâng lóng sī góa ê bó͘, tāi seng chiūⁿ-tâi kap góa kiâⁿ-lé-ê sī góa ê tōa-bó͘. Āu-lâi lí kah lí ê cha-bó͘-kiáⁿ kap góa sêng-chhin-ê, sī góa ê sè-î. Tōa-koaⁿ tiû-tû chin kú, ko͘-put-chiong sòa ēng ti̍t-lú phòe hō͘ i. Siông-siông ka-tī thó͘-khùi kóng, “Chū-chok chū-siū, pa̍k bāng ê lâng ka-tī ji̍p tī lāi-bīn”. Chiàu Hân-kok ê hong-sio̍k, nā chhōa sè-î,hit-ê sè-î sī sio̍k tī hā-téng ê jîn-ke. Tōa-koaⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ sī chheng-chò ko͘-niû sió-chiá, chiàu Ji̍t-pún ê chheng-ho͘, hō-chò hoa-cho̍k. Hoa-cho̍k ê cha-bó͘-kiáⁿ kè lâng chò sè-î, kiám m̄-sī pháiⁿ miâ-siaⁿ? Ko-lê kok ū chit chân sū, éng-oán liû-thoân chò chhiò-pèⁿ.
|
到2、3日後伊ê丈人因為食酒煞漏口對伊ê子婿講：「前日上台佮你行禮--ê是我ê姪女，後--來入房成親--ê,就是我ê查某子第先佮你定著--ê。」子婿聽見chiah ê話，想不止久，才吐氣講：「這正是天賞賜ê良緣，這兩人攏是我ê某，代先上臺佮我行禮ê是我ê大某。後--來你kah你ê查某子佮我成親--ê,是我ê細姨。」大官躊躇真久，姑不chiong煞用姪女配hō͘伊。常常家己吐氣講：「自作自受，縛網ê人家己入tī內面。」照韓國ê風俗，若娶細姨，hit個細姨是屬tī下等ê人家。大官ê查某子是稱做姑娘小姐，照日本ê稱呼，號做華族，華族ê查某子嫁人做細姨，敢m̄ 是歹名聲？高麗國有這層事，永遠流傳做笑柄。 |
|
Chiàu án-ni khòaⁿ, chit-ê tōa koaⁿ ū saⁿ hāng ê chōe, thang chò lán ê kàm-kài:
|
照án-ni看，這個大官有3項ê罪，thang做咱ê鑑戒： |
|
1.Bê-sìn. Hèng thiaⁿ pok-kòa khòaⁿ-miā ê ōe, tì-kàu éng-oán pháiⁿ miâ-siaⁿ. Lán chò Ki-tok-tô͘ nā kè kiáⁿ chhōa sim-pū kiám thang koh hō͘ chheⁿ-mê-sian pok-kòa khòaⁿ miā?
|
一、迷信。興聽卜卦看命ê話，致到永遠歹名聲。咱做基督徒若嫁子娶新婦敢thang koh hō͘青盲仙卜卦看命？ |
|
2. Pōe-iok. (Lô-má 1:31) Kì-jiân èng-ún chiong chhin-seⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ phòe hō͘ i, koh í-keng the̍h tiāⁿ, chhin-chhiūⁿ chio̍h-n̍i̍h chām-jī, sui-jiân thiaⁿ kìⁿ khiap-sì koh gōng iā m̄-thang î-e̍k. Sòng-tiâu ū chi̍t-ê sìⁿ Lâu, miâ Têng-sek, tùi sè-hàn ê sî í-keng chò chhin-chiâⁿ, kàu tióng-sêng tha̍k-chheh sêng-kong sòa tiòng chìn-sū. Khó-sioh i só͘ chò hit ê cha-bó͘ gín-ná chheⁿ-mê. Lâng khó͘-khǹg i m̄-thang kā chhōa. Lâu Têng-sek ìn, kóng, “Góa nā m̄ kā ichhōa, i beh kè hō͘ sím-mi̍h lâng.”Kéng-jiân kā i chhōa, āu-ji̍t seⁿ nn̄g-ê kiáⁿ, iā lóng tiòng chìn-sū. Taⁿ chit-ê tōa koaⁿ pōe-iok, kap Lâu Têng-sek saⁿ-pí, si̍t-chāi chin kiàn-siàu.
|
二、背約（羅馬1：31）。既然應允將親生ê查某子配hō͘伊，koh已經提定，親像石--n̍i̍h鏨字，雖然聽見怯勢koh憨也m̄通移易。宋朝有一個姓劉，名重式，對細漢已經做親情，到長成讀冊成功煞中進士。可惜伊所做hit個查某囡仔青盲，人苦勸伊m̄ 通kā 娶，劉重式應講：「我若m̄ kā 伊娶，伊beh 嫁hō͘甚物人。」竟然kā 伊娶，後日生2個子也攏中進士。今這個大官背約，佮劉重式相比，實在真見笑。 |
|
3. Put-jîn. Chit ê tōa-koaⁿ kì-jianchâi kiáⁿ-sài khiap-sì koh gû-chhún, m̄-ài i ê cha-bó͘-kiáⁿ tòe i kan-khó͘. Sèng-jîn kóng, “Ka-tī m̄-ài bo̍h-tit hō͘ lâng”.Kiám thang chiong i ê ti̍t-lú lâi thùi-pau? Sio̍k-gú kóng, “Iû-chú pí jî”.Khoán-thāi ti̍t-lú, tio̍h kap khoán-thāi ka-tī ê cha-bó͘-kiáⁿ pêⁿ-pêⁿ. Chóng-sī chit ê tōa koaⁿ ài i ê cha-bó͘-kiáⁿ tit-tio̍h khòaⁿ-oa̍h, sòa chiong hit ê kan-khó͘ sak hō͘ i ê ti̍t-lú khì tam-tng. Che si̍t-chāi sī put-jîn. Goān lán chò Sèng-tô͘ ê lâng chiong chit saⁿ-hāng ê chōe lâi chò lán ê kéng-kài.
|
三、不仁。這個大官既然知子婿怯勢koh愚蠢，m̄ 愛伊ê查某子tòe伊艱苦，聖人講：「家己m̄ 愛莫得hō͘人。」敢thang將伊ê姪女來thùi包？俗語講：「遊子比兒」，款待姪女，著佮款待家己ê查某子平平。總--是這個大官愛伊ê查某子得著快活，煞將hit個艱苦sak hō͘伊ê姪女去擔當，che實在是不仁。願咱做聖徒ê人將這3項ê罪來做咱ê警戒。 |
