Sè-hàn Gín-ná
|
細漢囡仔 |
| Lân I-seng-niû |
蘭醫生娘 |
|
Chin-chu iáu-bōe kàu tō͘-chè í-keng bat tòa A-bí-lī-ka, Au-lō-pa í-ki̍p Ò-tāi-lí-a chiu. Chit ê ta-po͘ gín-ná chhut-sì tī Ka-ná-tāi ê sai-pêng; tī-hia ū Eng-kok lâng, iā ū âng-bīn hoan. Chin-chu nā kìⁿ-tio̍h lâng, bô-lūn sī pe̍h-bīn á-sī âng-bīn, bīn-á chhiò-gī-gī; tùi án-ni ta̍k lâng to chò i ê pêng-iú. Hoān-nā tú-tio̍h i ê lâng, put-koán i ê chhin-lâng á-sī sím-mi̍h gōa-kháu lâng, lóng-chóng ài kap i kiâⁿ-lé. Chin-chu phut-phut-thiàu, iā kap lâng tìm-thâu.
|
真珠iáu-bōe到度晬已經bat tòa亞美利加，歐羅巴以及澳大利亞。這個查甫囡仔出世tī加拿大 ê 西爿；tī-hia有英國人，也有紅面番。真珠若見著人，無論是白面抑是紅面，面仔笑gī-gī;tùi án -ni 逐人都做伊ê朋友。凡若tú著伊ê 人，不管伊ê 親人抑是甚mi̍h外口人，攏總ài愛kap伊行禮。真珠phut-phut跳，也kap人tìm頭。 |
|
Chin-chu ê pē-bó m̄-sī hó-gia̍h lâng, in só͘ tòa ê chhù sī iōng sam ka-tī khí--ê; thâu-lō͘ sī choh-sit. Tī tang-thiⁿ ê sî-chūn hui-siông kôaⁿ, kian-sng kòa lo̍h-seh, tì-kàu thô͘ tēng ná thi̍h, só͘-í tī hn̂g-n̍i̍h bē chò-tit kang.
|
真珠ê 父母m̄是好額人，in所tòa ê 厝是用杉家己起--ê;頭路是作穡。Tī 冬天ê時陣非常寒，kian霜掛落雪，致到土tēng若鐵，所以tī園--n̍i̍h bē做tit工。 |
|
Chin khó-sioh Chin-chu ê pē-bó tú-tio̍h pháiⁿ nî-tang, liân-liân kúi-nā pái, put-tek-í tio̍h ōaⁿ só͘-chāi. Siūⁿ-liáu, tiāⁿ-tio̍h beh chhian-sóa khì Ò-tāi-lī-a, chiū choân-ke chē bé-chhia jī-cha̍p-gōa phò͘ lō͘ kàu hóe-chhia-thâu thiah toaⁿ chē chhia, chi̍t ji̍t kú kàu chi̍t ê po͘-thâu. Keh-bîn-á-ji̍t lo̍h hóe-chûn chhut káng kòe Tōa-sai-iûⁿ, ì-sù sī ài beh tī Eng-kok kap chhin-lâng kòe nî, āu--lâi chiah beh khì Ò-tāi-lī-a. Chē chûn chha-put-to chi̍t lé-pài kú, chiū kàu in ê chó͘-ke, khì Chin-chu in a-kong ê chhù. I sī hit só͘-chāi ê khu-tiúⁿ.
|
真可惜真珠ê 父母tú著歹年冬，連連幾若擺，不得已著換所在。想了，定著beh 遷徙去澳大利亞，就全家坐馬車20外鋪路到火車頭拆單坐車，一日久到一個埔頭。隔明仔日落火船出港過大西洋，意思是ài beh tī英國kap親人過年，後--來才beh去澳大利亞。坐船差不多一禮拜久，就到in ê 祖家，去真珠in 阿公ê厝。伊是hit 所在 ê 區長。 |
|
Jī-káu mê-hng ê ē-po͘, Chin-chu ê a-kong tú-tú chē tī siá jī-toh siá phoe, kóng:“Kín hôe kúi-jī lâi thong-ti góa ê kiáⁿ To-má lí chai. In-ūi lí chò tāi-chì khó-o͘N3 koh hô͘-tô͘, góa koat-toàn m̄ koh chhap lí.”Siá kàu hia, Chin-chu ê pē-bó ji̍p-lâi, chhiú-n̍i̍h phō in ê sè-kiáⁿ. In hit-chūn í-keng kàu-ūi nn̄g saⁿ ji̍t. Thiaⁿ mn̂g khui, khu-tiúⁿ kia̍h ba̍k khòaⁿ in ji̍p-lâi, m̄-kú bīn ok-hêng, bô hoaⁿ-hí ê khoán.
|
29 暝昏 ê e晡，真珠ê 阿公tú-tú坐tī 寫字桌寫批，講︰「緊回幾字來通知我ê 子多馬你知。因為你做代誌可惡koh 糊塗，我決斷m̄ koh chhap你」。寫到hia，真珠ê 父母入來，手n̍i̍h 抱in ê 細子。In hit陣已經到位2、3日。聽門開，區長舉目看in入來，m̄-kú 面惡形，無歡喜 ê 款。 |
|
Chin-chu ê lāu-pē khui chhùi kóng,“Goán tùi Ka-ná-tāi ū tòa tām-po̍h mi̍h beh kā lí kiong-hí kòe-nî. Chhiáⁿ lí siu, ǹg-bāng bô khì-hiâm.”
|
真珠 ê 老父開嘴講：「阮tùi 加拿大有tòa淡薄物beh kā你恭喜過年。請你收，向望無棄嫌。」 |
|
Khu-tiúⁿ chhun-chhiú the̍h chit ê sió-pau, tháu-khui khòaⁿ chi̍t siang ê, ēng Ka-ná-tāi lo̍k-phôe chò--ê, chin súi. Khu-tiúⁿ teh khòaⁿ in só͘ sàng ê mi̍h ê sî-chūn, Chin-chu ê lāu-bó chiū chhut-siaⁿ kóng:“Goán beh kòe-khì lé-pài-tn̂g chhōe bo̍k-su, kap i chham-siông Chú-ji̍t-o̍h kòe-nî ê lāu-jia̍t, chhiáⁿ lí chhiáⁿ kò͘ Chin-chu. Goán liâm-piⁿ tńg-lâi.”Khu-tiûⁿ the-sî kóng,“Góa bô êng, koh bē hiáu kò͘ gín-ná.”M̄-kú i ê sim-pū ko͘-chiaⁿ kóng,“M̄ bián kiaⁿ, i tek-khak koài-koai.”Kóng liáu, in chiū hō͘ gín-ná tī the-í iā liâm-piⁿ chhut-khì.
|
區長伸手提這個小包，釋開看一雙鞋，用加拿大鹿皮做 --ê,真súi。區長teh看in所送 ê 物 ê時陣，真珠 ê 老母就出聲講︰「阮beh過去禮拜堂chhōe牧師，kap伊參詳主日學過年ê 鬧熱，請你且顧真珠。阮liâm-piⁿ 轉來。」區長推辭講︰「我無閒，koh bē曉顧囡仔。」M̄ -kú伊ê 新婦ko͘-chiâⁿ講︰「M̄免驚，伊的確怪怪。」講了，in就hō͘ 囡仔tī the椅也liâm-piⁿ出去。 |
|
Chin-chu ê a-kong bô sím-mi̍h hoaⁿ-hí, siūⁿ ài beh kiò chhe-ēng phō i khì lâu-téng, in-ūi phoe siá iáu-bōe liáu, chóng--sī khòaⁿ gín-ná tī the-í tiām-tiām, só͘-í kia̍h pit sòa-chiap siá kóng:
|
真珠 ê 阿公無甚mi̍h歡喜，想ài beh叫差用抱伊去樓頂，因為批寫iáu-bōe了，總--是看囡仔tī the椅恬恬，所以舉筆續接寫講︰ |
|
“Koh lí tiāⁿ-tiāⁿ thó chîⁿ, lām-sám khai, só͘-í góa tiāⁿ-tio̍h m̄-jīn lí chò kiáⁿ.”
|
「Koh你定定討錢，lām-sám開，所以我定著m̄認你做子。」 |
|
Siá án-ni, thiaⁿ Chin-chu chhiò chi̍t-ē, oa̍t-thâu khòaⁿ gín-á hiám-hiám poa̍h --lo̍h--khì. A-kong khí-lâi, chhiú-n̍i̍h the̍h phoe, óa lâi kā i chhiâu sì-chiàⁿ. Sun-á khòaⁿ phoe tī i ê chhiú, liâm-piⁿ khiú-teh phah jiâu, chāi i phah-sǹg chit tiuⁿ phoe sī chún-chò in a-kong só͘ beh sàng i hó thit-thô ê mi̍h. Khu-tiúⁿ ê bīn bâ-bún-chhiò, iā bô siū-khì, koh-chài chē, the̍h chi̍t tiuⁿ sin ê chóa, beh koh têng-siá. Chit pái só͘ siá ê kháu-khì khah bô hiah giâm, chiū-sī kóng:
|
寫án-ni，聽真珠笑一下，越頭看囡仔險險跋--落--去。阿公起來，手n̍i̍h提批，倚來kā伊chhiâu 四正。孫仔看批tī伊ê 手，liâm-piⁿ khiú-teh 扑饒，在伊扑算這張批是準做in 阿公所beh送伊好thit -thô ê 物。區長ê面bâ-bún笑，也無受氣，koh再坐，提一張新ê 紙，beh koh 重寫。這擺所寫ê 口氣較無hiah 嚴，就是講︰ |
|
“To-má pêng-an. Thiaⁿ lí ê siau-sit, góa ê sim hoân-ló kàu-ke̍k, chóng--sī góa tek-khak iû-goân bô thang koh kià chîⁿ.”Kan-ta siá hit kù, thiaⁿ kéⁿ--tio̍h ê siaⁿ, kia̍h-thâu khòaⁿ sun-á teh chia̍h tú-á hit tiuⁿ thâu-pái siá ê phoe. Kín-kín cháu-óa khì kóng,“M̄-thang án-ni! Lí kiám m̄-chai chóa bē-chia̍h-tit? Hāi--lah! Gín-á bē-hiáu thiaⁿ. Lāu-bó àn-cháiⁿ-iūⁿ bô tńg-lâi? Góa káⁿ tio̍h kā i tah ka-chiah. Tah liáu, chiū kā i peh-khui chhùi, jîm hit tè chóa chhut-lâi, sòa kā i phō.
|
「多馬平安。聽你ê 消息，我ê 心煩惱到極，總--是我的確猶原無thang koh 寄錢。」Kan -ta 寫hit句，聽 kéⁿ --著 ê 聲，舉頭看孫仔teh食tú仔hit張頭擺寫ê 批。緊緊走倚去講︰「M̄ -thang án -ni﹗你kiám m̄知紙bē食tit？Hāi--lah﹗囡仔bē曉聽。老母àn怎樣無轉來？我káⁿ著kā伊tah ka-chiah。」Tah了，就kā 伊peh開嘴，jîm hit塊紙出來，續kā伊抱。 |
|
Taⁿ, To-má chhut-sì ê sî-chūn, i ê lāu-bú goe̍h-lāi kòe-sin. Tú-tio̍h chit ê chhì-liān í-āu, khu-tiúⁿ ê sim pìⁿ-chò ngē, oàn-hīn Siōng-tè. Tùi hit-tia̍p kàu taⁿ hán-tit bat phō sè-hàn gín-ná, só͘-í chit-chūn phō Chin-chu, i ê sim bē bián-tit siūⁿ chêng ê kan-khó͘ sòa tōa-tōa siàu-liām To-má ê lāu-bú, iā siūⁿ-tio̍h tng-sî chhiú-n̍i̍h phō sè-hàn To-má ê sî-chūn. Siūⁿ-liáu sim siū kám-tōng. Āu--lâi hē Chin-chu tī the-í chiah koh chē tī siá-jī-toh. Chóng--sī khòaⁿ tē-jī pái siá ê phoe chin giâm, bô lāu-pē ê chêng tī-teh, m̄-káⁿ khòaⁿ, só͘-í thiah chhùi-chhùi hiat-ka̍k-khì, koh the̍h chi̍t tiuⁿ chóa tē-saⁿ pái siá kóng:
|
今，多馬出世 ê 時陣，伊ê 老母月內過身。tú著這個試練以後，區長 ê 心變做硬，怨恨上帝。Tùi hit -tia̍p到今罕tit bat 抱世間囡仔，所以這陣抱真珠，伊ê 心bē 免tit想前ê 艱苦續大大數念多馬ê 老母，也想著當時手n̍i̍h抱細漢多馬ê 時陣。想了心受感動。後--來hē真珠 tī the椅才koh坐tī 寫字桌。總--是看第2擺寫ê 批真嚴，無老父 ê 情tī -teh，m̄敢看，所以拆碎碎hiat -ka̍k去，koh提一張紙第3擺寫講： |
|
“Phoe kià lâi chhéng-an góa só͘ thiàⁿ ê kiáⁿ To-má.”“Á-gū! á -gū! á -gū!”
|
「批寄來請安我所疼ê 子多馬」。「Á -gū﹗á -gū﹗á -gū﹗」 |
|
Khu-tiúⁿ thiaⁿ Chin-chu teh chhut-siaⁿ chiū gông-gia̍h khí-lâi khì thang-á-mn̂g khòaⁿ gōa-bīn teh lo̍h-seh. Thô͘-kha, chhiū-ki, chhù-téng, ta̍k-hāng pe̍h chhang-chhang, chin hó-khòaⁿ. Khòaⁿ-liáu, i chiah ē-kì-tit chit chat Sèng-keng, chiū-sī I-sài-a, thâu-chi̍t-chiuⁿ, cha̍p-peh chat, kóng:
|
區長聽真珠 teh 出聲就gông -gia̍h 起來去窗仔門看外面teh落雪。土腳、樹枝、厝頂，逐項白chhang -chhang，真好看。看了，伊才會記tit這節聖經，就是以賽亞，頭一章，18節，講︰ |
|
“Lín ê chōe-ok koàn-boán, sek-tì tāng chhin-chhiūⁿ chhiah, chhim chhin-chhiūⁿ âng, Góa beh hō͘ i chīn pe̍h ná seh kap mî chi̍t-iūⁿ.”Siūⁿ-liáu, chai ka-tī ê tāng-chōe, kiû siōng-tè sé i ê sim pe̍h-pe̍h chhin-chhiūⁿ seh.
|
「Lín ê 罪惡慣貫滿，色緻重親像赤，深親像紅，我beh hō͘伊盡白那雪kap 暝一樣。」想了，知家己ê 重罪，求上帝洗伊ê 心白白親像雪。 |
|
“Á-gū! Á-gū!”
|
「Á -gū﹗Á -gū﹗」 |
|
Khu-tiúⁿ koh-chài thiaⁿ hit ê siaⁿ koh óa-khì the-í. Chin-chu chi̍t-ē khòaⁿ, chiū liâm-piⁿ chhiò-chhiò, chhun siang-chhiú, ná chhin-chhiūⁿ ài in a-kong phō i khí-lâi. Khu-tiúⁿ kā i phō sòa kā i chim chhùi-phóe, gín-ná ê chhiú tēⁿ i ê chéng-thâu-á hō͘ a-kong chin hoaⁿ-hí. M̄-nā hoaⁿ-hí nā-tiāⁿ, i ê sim sui-bóng pún-jiân khah ngē thi̍h, chit-chūn phō sun-á, hut-jiân pìⁿ chò nńg ná mî-hoe.
|
區長koh再聽hit 個聲koh倚去the椅。真珠一下看，就liâm -piⁿ 笑笑，chhun雙手，那親像ài in 阿公抱伊起來。區長kā伊抱續kā伊chim嘴，囡仔 ê 手tēⁿ伊ê指頭仔hō͘ 阿公真歡喜。M̄若歡喜nā -tiāⁿ，伊ê 心雖罔本然較硬鐵，這陣抱孫仔，忽然變做軟那綿花。 |
|
Tú-tú hit-tia̍p mn̂g koh khui, Chin-chu ê pē-bú tńg-lâi. Lāu-bú khui-chhùi kóng,“Goán khì hiah kú, tōa sit-lé, chóng-sī sī in-ūi tú-tio̍h pêng-iú kap in kóng ōe, chin ǹg-bāng gín-ná bô chhiân lí ê kang. Taⁿ Chin-chu tio̍h lâi lâu-téng khì khùn.”
|
Tú-tú hit-tia̍p門koh開，真珠ê 父母轉來。老母開嘴講︰「阮去hiah久，大失禮，總--是是因為tú著朋友kap in講話，真向望囡仔無chhiân你 ê 工。今真珠著來樓頂去睏。」 |
|
Khu-tiúⁿ m̄ kam-goān kóng,“M̄-bián hiah kóaⁿ-kín; chhiáⁿ lâu i, góa chin ài phō i.”
|
區長m̄甘願講︰「M̄免hiah趕緊；請留伊，我真愛抱伊。」 |
|
Lāu-pē kóng,“Kiaⁿ-liáu siuⁿ òaⁿ. Sè-hàn gín-ná khah chá khì khùn chiah tio̍h.”Pē-bú sòa phō i chhut-khì.
|
老父講︰「驚了傷晏。細漢囡仔較早去睏才著。」父母續抱伊出去。 |
|
Khu-tiúⁿ koh-chài chē siá-jī-toh, thiah tē-saⁿ tiuⁿ ê phoe, sòa the̍h chi̍t tiuⁿ tiān-pò-chóa beh kià hō͘ To-má, siá kan-ta peh jī, chiū-sī,“Tńg-lâi kap goán hoaⁿ-hí kòe-nî.”
|
區長koh再坐寫字桌，拆第3張 ê 批，續提一張電報紙beh寄hō͘ 多馬，寫kan-ta 8字，就是︰「轉來 kap阮歡喜過年。」 |
|
Siá-liáu chiah kiò chhe-ēng kah i tio̍h liâm-piⁿ kòng tiān-pò. Hit ê chhe-ēng chhut-khì beh thàn chú-lâng ê ì-sù, thâu-ke koh kiò i ê chóng-phò͘ kā i kóng,“Bîn-á-chài goán beh chhiáⁿ lâng-kheh chin chē chò lāu-jia̍t, lí tio̍h hoan-hù siōng-téng ê tô͘-chí lâi pī-pān kúi-nā tè-toh, in-ūi góa ê kiáⁿ To-má ê-hng beh tńg-lâi, káⁿ bô beh koh chhut-gōa khì hòng-tōng.”
|
寫了才叫差用kah伊著liâm-piⁿ kòng電報。Hit個差用出去beh趁主人 ê 意思，頭家koh叫伊ê 總舖kā 伊講︰「明仔再阮beh請人客真坐做鬧熱，你著吩咐上等 ê 廚子來備辦幾若塊桌，因為我ê 子多馬e昏beh 轉來，káⁿ無beh koh出外去放蕩」。 |
|
Chóng-phò͘ hoaⁿ-hí thiaⁿ hiah ê ōe in-ūi tùi To-má hòng-chhiòng, lāu-pē chin siū-khì, tì-kàu kúi-nā nî kú hāu-siⁿ lóng m̄-bat tńg-lâi chhù-n̍i̍h.
|
總舖歡喜聽hiah ê 話因為tùi 多馬放縱，老父真受氣，致到幾若年久後生攏m̄ -bat 轉來厝n̍i̍h。 |
|
Hit ê-hng To-má kó-jiân kàu, lāu-pē chiap-la̍p i chhin-chhiūⁿ hòng-tōng-chú ê lāu-pē chiap-la̍p i ê tē-jī kiáⁿ, chiū-sī tī Lō͘-ka cha̍p-gō͘ chiuⁿ só͘ kì. Bîn-á-chài chò tōa lāu-jia̍t, tāi-ke hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí. Chin-chu iā lâi hù, bīn iû-goân chhiò-chhiò, chin ū lâng-iân.
|
Hit e昏多馬果然到，老父接納伊親像放蕩子ê 老父接納伊ê 第二子，就是tī 路加15章所記。明仔再做大鬧熱，大家歡歡喜喜。真珠也來赴，面猶原笑笑，真有人緣。 |
|
Tùi hit-chūn í-āu To-má kap lāu-pē tòa chò-hóe, bô koh saⁿ-lī-pia̍t, hô-hó saⁿ-thiàⁿ.
|
Tùi hit陣以後多馬kap老父tòa做伙，無koh相離別，和好相疼。 |
|
Koh bô lōa-kú Chin-chu ê pē-bú chhōa i khì tòa Ò-tāi-lī-a. Gín-ná chiām-chiām tōa-hàn, hó phín-hēng koai-koai. Kàu tōa lâng chiū chò bo̍k-su, chi̍t-sì lâng chhut-la̍t tī kàu-hōe. M̄-kú só͘ chò ê tiong-kan, bô chi̍t-hāng khah iâⁿ chit ê kò͘-sū só͘ kì--ê, chiū-sī sè-hàn ê sî-chūn chò Siōng-tè ê khì-khū, hō͘ ngī-sim ê lâng hoán-hóe, hoaⁿ-hí chiap-la̍p i ê kiáⁿ.
|
Koh無偌久真珠 ê 父母chhōa伊去 tòa 澳大利亞。囡仔漸漸大漢，好品行乖乖。到大人就做牧師，一世人出力tī 教會。M̄-kú所做ê 中間，無一項較贏這個故事所記--ê,就是世間 ê 時陣做上帝 ê 器具，hō͘ 硬心 ê 人反悔，歡喜接納伊ê 子。 |
|
Siūⁿ án-ni thang hō͘ lán ē-kì-tit Iâ-so͘ phō gín-á ê sî-chūn kóng: “Siōng-tè kok ê lâng chiàⁿ chhin-chhiūⁿ chit-hō ê lâng.”
|
想án-ni thang hō͘ 咱會記tit 耶穌抱囡仔 ê 時陣講︰「上帝國 ê 人正親像這號ê 人。」 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-pò tē 402 koàn, 1918 nî 9 ge̍h)
|
(台灣教會報第402卷，1918年9月) |
