Kui-lô Toān_04
|
Kui-lô 傳_04 |
| Bô Chù-bêng |
無注明 |
|
Tē cha̍p chiuⁿ
|
第10章 |
|
Bîn-á-ji̍t Hó͘-ní beh khì chiūⁿ kang ê sî kóng, Kîn-á-ji̍t beh ēng hé io̍h tī iân- khòng lāi chhèng khui chio̍h-thâu hó thang iah iân, thiaⁿ-kìⁿ teh kóng nā chhèng kàu chhut chōe iân ê só͘-chāi,goán ê kang-chîⁿ chiū beh ke-thiⁿ. Koh kóng, Góa siūⁿ kóng che sī eng-kai tio̍h ê, hiān sî kang-chîⁿ chin-chiàⁿ chió. Hó͘-ní khì liáu, lāu- bú kóng, Bōe hiáu-tit chit ê gín-á sī cháiⁿ-iūⁿ; i chí nn̄g ji̍t tiàm tī góa sin-piⁿ chin hó, i ū chit hō hó khoán, hō͘ góa siūⁿ-tio̍h in lāu-pē; cha-bō͘-ji̍t lé-pài-ji̍t i pang-chān góa lóng bô lī-khui, siūⁿ sī beh tùi chit tia̍p pìⁿ hó lah. Kho-ní kap góa ū chai i m̄ lī-khui lāu-bú ê iân-kò͘. Kho-ní m̄ khéng chiong i khi-môa ê tāi-chì kóng phòa.
|
明仔日Hó͘-ní beh去上工ê時講，今仔日beh用火藥tī 鉛礦內銃開石頭好thang iah 鉛，聽見teh講若銃到出濟鉛ê 所在，阮 ê工工錢就beh加添。Koh講：「我想講che是應該著--ê,現時工錢真正少。」Hó͘-ní去了，老老母講：「Bōe曉tit這個囡仔是怎樣；伊chí兩日tiàm tī 我身邊真好，伊有這號好款，hō͘ 我想著in老父；昨暮日禮拜日伊幫贊我攏無離開，想是beh tùi這tia̍p變好--lah。」Kho-ní kap我有知伊 m̄離開老母ê緣故。Kho-ní m̄ 肯將伊欺瞞ê代誌講破。 |
|
Hó͘-ní khì tia̍p-a kú, hn̄g-hn̄g ū chhin-chhiūⁿ lûi tân ê siaⁿ, lāu-bú thiaⁿ-kìⁿ chiū kóng, Góa chin oàn-hūn chit hō siaⁿ, lín pē tī-teh ê ji̍t sui sī ke̍k ū tám- liōng, iáu-kú siông-siông teh kiaⁿ hé io̍h chhèng chio̍h-thâu ê sū, in-ūi bô lūn sím-mi̍h tāi-chì, nā ēng hé-io̍h lóng bōe tú-tú thang chhèng cháiⁿ-iūⁿ, chóng-sī nā bô ēng hé-io̍h iáu bô pa̍t hoat thang ēng. Goán chiah tú-á teh kóng, hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ ū lâng tùi hí khòng-iá-n̍i̍h loān cháu, tùi ta̍k keng chhù iā ū lâng chhut-lâi teh kóng-ōe. Koh khòaⁿ-kìⁿ kúi-nā lâng khì iân khòng loān cháu. Lāu-bú chiū kóng, Kui-lô ah, lí kín khì thàm-thiaⁿ sī siáⁿ tāi, góa kiaⁿ sī khòng-lāi ū sím-mi̍h gûi-hiám, lí kín khì lah. Góa chiū cháu khì mn̄g goán hit ê chhù-piⁿ, i kā góa kóng, Iân- khòng lāi ū tú-tio̍h hui-siông ê chai-ē, khòng-lāi ū tōa chio̍h tó-lo̍h-lâi teh-sí lâng, iáu ū lâng hō͘ chio̍h cha̍h tī lāi-bīn bōe tit chhut-lâi.
|
Hó͘-ní去tia̍p-á久，遠遠有親像雷彈ê聲，老母聽--見就講，我真怨恨這號聲，lín父tī--teh ê日雖是極有膽量，iáu-kú常常teh驚火藥銃石頭ê事，因為無論甚mi̍h代誌，若用火藥攏bōe tú-tú thang銃怎樣，總--是若無用火藥iáu無別法thang用。阮才tú仔 teh講，忽然看見有人tùi hí 曠野--n̍i̍h 亂走，tùi逐間厝也有人出來teh講話。Koh看見幾若人去鉛礦亂走。老母就講：「Kui-lô--ah，你緊去探聽是啥代，我驚是礦內有甚mi̍h危險，你緊去--lah。」我就走去問阮hit ê厝邊，伊kā我講：「鉛礦內有tú著非常ê災禍，礦內有大石倒--落來teh死人，iáu有人hō͘ 石截tī 內面bōe tit出--來。」 |
|
Góa thiaⁿ-liáu kín-mé tò-lâi kā lāu-bú kóng. I chiū kap góa cháu-khì, goán sui-bóng cháu kín, Kho-ní cháu pí goán koh khah kín. Goán cháu bē kàu, i í-keng cháu kàu bô khòaⁿ-kìⁿ lah. Kàu goán kàu tè khòaⁿ-kìⁿ ū lōa chōe lâng chū-chi̍p tī hí khòng kháu. Koh ū chōe-chōe iah khòng ê lâng tī hia, in ê i-chiûⁿ kap thâu-bīn, lóng hō͘ hé-io̍h hahN o͘, ná tùi chàu-khang thoa-chhut-lâi ê, in ê bó͘ kiáⁿ lóng khiā tī hia, ū-ê kìⁿ-tio̍h bīn chiū chim-chhùi ê, sī in-ūi i ê chhin-lâng bô siū siong, iā ū ê kūi-teh ai-siong kî-tó ê, koh iā ū cháu- lâi cháu-khì ê, sī teh chhē in ke-lāi ê lâng. Lāu-bú tùi chit kûn ê lâng, kàu hit kûn ê lâng, lâi mn̄g in kóng, Góa ê kiáⁿ Hó͘-ní tī tá-lo̍h, lín ū khòaⁿ-kìⁿ bô? In thiaⁿ-liáu lóng sī iô thâu, iā ū bīn tòa-tio̍h khó-lîn goán ê khoán. Goán khòaⁿ che kong- kéng, chiū chin kiaⁿ.
|
我聽了緊猛倒來kā老母講。伊就kap我走--去，阮雖罔走緊，Kho-ní走比阮koh較緊。阮走bē到，伊已經走到無看見--lah。到阮到塊看見有偌濟人聚集tī hí礦口。Koh有濟濟iah礦ê人tī hia，in ê衣裳kap 頭面，攏hō͘ 火藥hahN 烏，若tùi 灶空拖出來-- ê,in ê某子攏企tī hia，有ê見著面就chim嘴-- ê,是因為伊ê親人無受傷，也有ê跪teh哀傷祈禱--ê,koh也有走來走去--ê,是teh chhē in家內ê人。老母tùi這群ê人，到hit群ê人，來問in講：「我ê子Hó͘-ní tī tá落，lín有看見--無？」In聽了攏是搖頭，也有面帶著可憐阮ê款。阮看che光景，就真驚。 |
|
Āu-lâi ū tú-tio̍h chi̍t ê lāu-tōa lâng, sī tī chí khòng-lāi chòe kang sì-cha̍p nî kú, kap goán lāu-pē chin siong hó, lāu-bú kàu i hia mn̄g kóng, Ngá-kok peh, lí chai góa ê kiáⁿ tī tá-lo̍h mah? chhiáⁿ lí kā góa kóng, góa ài beh chai i sī sí á oa̍h, á-sī tī khòng-lāi that teh bōe tit chhut-lâi ni̍h, chòe lí láu-si̍t kóng. Hit-ê lāu-tōa lâng chiū kóng, Chit ê tāi-chì sī bōe môa-tit, góa thái-thó chai ōe m̄ kóng, hiān-sî i chún-chún tī hia, góa bōe hiáu kóng, nā ū tī téng-bīn ê Chú I ōe chai, góa nā ū chai in beh chhèng chio̍h- thâu ê sî, Hó͘-ní tī hí lāi-bīn. Tú-á teh kóng, lâng kng sí lâng tùi bīn-chêng kè, lāu-bú chiū khui siaⁿ khàu, cháu kàu hia hian-khui, khàm bīn ê pò͘, khòaⁿ m̄ sī Hó͘- ní. Hit sî Ngá-kok peh tiāⁿ-tiāⁿ kūn goán lāu-bú, iáu beh kap i kóng ōe, chóng-sī goán lāu-bú sim-lāi tio̍h-kip, bô lūn chī- chūi kap i kóng sím-mi̍h ōe, bô thiaⁿ siông- sè. Ngá-kok peh koh khǹg i kóng, Lí ê kiáⁿ m̄ chai sī oa̍h-teh, á-sī tio̍h tāng siong, lí nā chòe chit ē tio̍h-kip siⁿ-chhut pīⁿ lâi, chī-chūi ōe ho̍k-sāi lí ê kiáⁿ ni̍h? lí tī chia tio̍h tēng sim-sîn, hit ê gín-á chóng tī Chú ê chhiú-lāi.
|
後--來有tú著一個老大人，是tī chí礦內做工40年久，kap阮老父真相好，老母到伊hia問講：「雅各伯，你知我ê子tī tá落--mah？請你kā我講，我ài beh知伊是死抑活，抑是tī礦內塞--teh bōe tit出--來--ni̍h，做你老實講。」Hit個老大人就講：「這個代誌是bōe瞞--tit ，我thái-thó知會m̄ 講，現時伊準準tī hia，我bōe曉講，若有tī 頂面ê主伊會知，我若有知in beh銃石頭ê時，Hó͘-ní tī hí內面。」Tú仔 teh講，人扛死人tùi面前過，老母就開聲哭，走到hia掀開，khàm面ê布，看m̄ 是Hó͘-ní。Hit時雅各伯定定近阮老母，iáu beh kap伊講會，總--是阮老母心內著急，無論是誰kap伊講甚mi̍h話，無聽詳細。雅各伯koh勸伊講：「你ê子m̄ 知是活--teh，抑是著重傷，你若做這下著急生出病--來，是誰會服事你ê子--ni̍h？你tī chia著定心神，hit ê囡仔總tī 主ê 手內。」 |
|
Lāu-bú thiaⁿ-liáu chiū chē-teh m̄ káⁿ háu-kiò, sòe-á-siaⁿ khàu kóng, Góa che kiông-khó͘ ê chiú-kóaⁿ lâng, si̍t-chāi kan- khó͘ ah; Hó͘-ní góa sim-koaⁿ kiáⁿ ah, lí kin-á-ji̍t chiah hó-hó teh kap góa kóng- ōe, taⁿ siūⁿ kàu chi̍t hō sū, kiaⁿ-liáu lín bú bōe-ōe koh kap lí saⁿ-kìⁿ lah. Kóng-liáu koh tōa siaⁿ khàu-khí-lâi.
|
老母聽了就坐--teh m̄ 敢哮叫，細仔聲哭講：「我che窮苦ê守寡人，實在艱苦--ah；Hó͘-ní我心肝子--ah，你今仔日才好好teh kap我講話，今想到這號事，驚了lín母bōe會 koh kap你相見--lah。」講了koh大聲哭--起來。 |
|
Ngá-kok peh khòaⁿ-kìⁿ lāu-bú pi-siong bô soah, chiū tùi góa kóng, Lí chhōa lāu-bú khì hí chháu-po͘ chhiáⁿ chē, thèng-hāu góa thàm-thiaⁿ khòaⁿ cháiⁿ-iūⁿ, thang kín- mé kā lín kóng. Koh tùi lāu-bú kóng, Khiám-chhái Hó͘-ní tāi-seng lâi iā káⁿ, lí m̄ sái khòa sim, phah-sǹg it-tēng sí bô ǹg- bāng lah, lí tio̍h khòaⁿ téng-bīn, i chiū chhun chhiú kí thiⁿ. Lāu-bú chiū kóng, Lí beh khì khòng-lāi chhē góa ê kiáⁿ mah? I kóng, Góa beh khì hia, khòaⁿ sī cháiⁿ-iūⁿ.
|
雅各伯看見老母悲傷無煞，就tùi我講：「你chhōa老母去hí草埔且坐，聽候我探聽看怎樣，thang緊mé kā lín講。」Koh tùi老母講：「Khiám-chhái Hó͘-ní代先來也káⁿ，你m̄ sái掛心，扑算一定死無向望--lah，你著看頂面，伊就chhun手指天。」老母就講：「你beh去礦內chhē我ê子--mah？」伊講：「我beh去hia，看是怎樣。」 |
|
Hit sî iah khòng ê lâng, kiaⁿ-liáu khòng- lāi koh lak chio̍h-thâu lo̍h-lâi, lóng m̄ káⁿ koh khì lāi-bīn chhē hí só͘ kiám ê saⁿ lâng, lia̍h chòe hit saⁿ lâng it-tēng sī sí-lah, mi̍h-sái khì chhē i, hō͘ chhē i ê lâng sòa sí hí lāi-bīn. Ngá-kok peh m̄ káⁿ chiong che chêng-hêng kā lāu-bú kóng. Tùi chit tia̍p góa kun-tè lāu-bú khì hí chháu-po͘-ni̍h chē, hí chháu-po͘ lī khòng-iá ū chi̍t tè-á niā-tiāⁿ, bô pa̍t lâng tī-teh, góa chiū an-ùi lāu-bú, chóng-sī i lóng bô beh chhap góa, kù-kù siaⁿ-siaⁿ, kóng, Góa ê kiáⁿ ah, góa ê Hó͘-ní ah, bô lâng khì kiù lí, in chhut-chāi lí sí tī hia. Góa ê kiáⁿ ah, góa ê kiáⁿ ah!
|
Hit時iah礦ê人，驚了礦內koh落石頭落--來，攏m̄ 敢koh去內面chhē hí所減ê三人，掠做hit 3人一定是死--lah，mi̍h-sái去chhē伊，hō͘ chhē伊ê人續死hí內面。雅各伯m̄ 敢將che情形kā老母講。Tùi這tia̍p我跟tè 老母去hí喜草埔--ni̍h 坐，hí草埔離曠野有一tè仔niā-tiāⁿ，無別人tī--teh，我就安慰老母，總--是伊攏無beh chhap我，句句聲聲，講：「我ê子--ah，我ê Hó͘-ní--ah，無人去救你，in出在你死tī hia。我ê子--ah，我ê子--ah!」 |
|
Góa chiah kóng, Ngá-kok peh kóng, Thiⁿ Pē beh kap Hó͘-ní saⁿ-kap tī-teh. Lāu- bú kóng, Góa m̄ chai, Thiⁿ Pē ū kap Hó͘- ní tī-teh á bô? Góa chai Thiⁿ Pē bô kap góa tī-teh, góa chiông-lâi bô kà-sī Hó͘-ní i thái-thó ōe hiáu chhē Chú kiû I? pêng-sò͘ bô kiong-kèng Chú, kàu beh sí thái- thó ōe ǹg-bāng Chú pó-hō͘.
|
我才講，雅各伯講：「天父beh kap Hó͘-ní相kap tī---teh。」老母講：「我m̄ 知，天父有kap Hó͘-ní tī--teh抑無？我知天父無kap我tī--teh，我從來無教示Hó͘-ní伊thái-thó會曉chhē主求--伊？平素無恭敬主，到beh死thái-thó會向望主保護。」 |
|
Góa kóng, Siōng-tè chin thiàⁿ-sioh lán, iā tek-khak thiàⁿ-sioh Hó͘-ní, lán thang lâi kiû I, bô hō͘ Hó͘-ní sí tī lāi-bīn.
|
我講：「上帝真疼惜咱，也的確疼惜Hó͘-ní,咱thang來求--伊，無hō͘ Hó͘-ní死tī 內面。」 |
|
Lāu-bú kóng, Nā-sī lí ōe hiáu kiû Chú, tio̍h thòe i kiû, góa ê sim í-keng ta-la-khì lah; bōe-ōe kî-tó, iā bōe kì-tit tio̍h cháiⁿ- iūⁿ kiû. Thêng tia̍p-á kú lāu-bú koh mn̄g, Khó-ní tī tá-lo̍h n̍i̍h, i kiám m̄ sī tú-á tī chia mah? Góa kóng, Tùi lán cháu lâi chia, i chiū cháu chêng-bīn khì, kàu chit tia̍p lóng bô khòaⁿ-kìⁿ i, tek-khak sī kap hiah ê lâng tī khòng kháu ni̍h, lí bián hoân-ló i. Lāu-bú bōe pàng sim khí-lâi kóng, Chí nn̄g ê kiáⁿ lóng beh bô-khì lah, Kho-ní chin koai kiáⁿ, hō͘ góa chin hoaⁿ-hí, chī- chūi-á m̄ chai? ū-sî góa sui-bóng kóng i, i kiok m̄ chai góa cháiⁿ-iūⁿ thiàⁿ.
|
老母講：「若是你會曉求主，著替伊求，我ê心已經ta-la去-- lah；bōe會祈禱，也bōe記得著怎樣求。」停tia̍p仔久老母koh問：「Kho-ní tī tá落--n̍i̍h,伊kiám m̄ 是tú仔 tī chia --mah？」我講：「tùi咱走來chia，伊就走前面去，到這tia̍p攏無看見伊，的確是kap hiah ê人tī 礦口--ni̍h，你免煩惱伊。」老母bōe放心起來講：「Chí兩個子攏beh無--去--lah，Kho-ní真乖子，hō͘ 我真歡喜，是誰仔m̄ 知？有時我雖罔講--伊，伊kiok m̄ 知我怎樣疼。」 |
|
Góa kóng, Kho-ní toàn-toàn bōe siū sím-mi̍h siong-hāi, in ūi Sèng-keng kóng, “Bān hāng sū saⁿ-kap lâi hō͘ thiàⁿ Siōng- tè ê lâng tit-tio̍h lī-ek,” Kho-ní si̍t-chāi sī thiàⁿ Chú ê lâng. Góa chiū suN7-khí Kho-ní cha-bō͘-ji̍t kap góa kóng-ōe. Lāu-bú koh kí iân-khòng kóng, Góa kā lí kóng lah, in nn̄g ê lóng tī hí lāi-bīn lah. Chit piⁿ kóng, chi̍t piⁿ thiàu-khí-lâi, beh cháu khì iân-khòng lāi; cháu kàu pòaⁿ lō͘ bokh5ui-la̍t, chiū siak-tó, ū kúi ê hū-jîn- lâng khòaⁿ-kìⁿ, chiū cháu óa-lâi, bong i ê chhiú, khǹg i bián kiaⁿ bián khòa-ì, kóng, Lí nn̄g ê kiáⁿ lóng ōe tī-teh. In sui sī án-ni teh kóng, góa kap lāu-bú khioh chai i sī teh khǹg ê ōe nā-tiāⁿ. Goán tú-á tī iân-khòng, teh an-ùi lāu-bú, hut-jiân thiaⁿ-kìⁿ khòng- gōa ū hiàm-kiò ê siaⁿ, lāu-bú kóng, Lí kín khì, khòaⁿ sī siáⁿ-sū? Góa chiū kín-mé cháu-khì, kè chi̍t tui chi̍t tui ê lâng, thiaⁿ-kìⁿ in teh kóng, Sī i ê sió-tī. Iā ū-ê kóng, M̄ sī. Koh thiaⁿ-kìⁿ pa̍t ê kóng, I beh khì lāi-bīn, iā sī tio̍h sí. Koh kóng, Che sī pe̍h-pe̍h khì ê, in hiaⁿ tek-khak sí lah. Góa ti̍t-ti̍t cháu kàu khòng-kháu, khòaⁿ hit ê khòng-kháu ū chi̍t tiâu lō͘ thang lo̍h-khì, tùi chit tiâu lō͘ lo̍h kàu chīn thâu, koh lo̍h khì ē-bīn chòe chi̍t chân chi̍t chân ê thui. Góa mn̄g khòng-kháu teh khiā ê lâng kóng, Lín teh kóng Hó͘-ní mah? i chit tia̍p tī tá-lo̍h?
|
我講：「Kho-ní斷斷bōe受甚mi̍h傷害，因為聖經講：『萬項事相kap來hō͘ 疼上帝ê人得著利益，』Kho-ní實在是疼主ê人。」我就想起Kho-ní昨暮日kap我講話。老母koh指鉛礦講：「我kā你講--lah，in兩個攏tī hí內面--lah。」這邊講，一邊跳起來，beh走去鉛礦內；走到半路無氣力，就摔倒，有幾個婦人人看見，就走倚--來，摸伊ê手，勸伊免驚免掛意，講：「你兩個子攏會tī--teh。」In雖是án-ni teh講，我kap老母卻知伊是teh勸ê話nā-tiāⁿ。阮tú仔 tī 鉛礦，teh安慰老母，忽然聽見礦外有喊叫 ê聲，老母講：「你緊去，看是啥事？」我就緊mé走去，過一堆一堆ê人，聽見in teh講，是伊ê小弟。也有ê講，m̄是。Koh聽見別個ê講，伊beh去內面，也是著死。Koh講，Che是白白去--ê,in兄的確死--lah。我直直走到礦口，看hit 個礦口有一條路thang落去，tùi這條路落到chīn頭，koh落去下面做一層一層ê 梯。我問礦口teh企ê人講：「Lín teh講Hó͘-ní--mah？伊這tia̍p tī tá落？」 |
|
Ū chi̍t lâng ûn-ûn-á kóng, Hé-io̍h chhèng chhùi liáu, i sī bô chi̍t tiám-á ǹg-bāng lah, khó-sioh hit ê ke̍k hó ê gín-á ia̍h pe̍h-pe̍h khì sàng sí, in nn̄g ê lán lóng bô thang koh khòaⁿ-kìⁿ. Góa thia-liáu chiū khàu, kiû in kóng, Góa bōe bêng-pe̍k, lí koh kóng tàu-tí sī teh kóng chī-chūi? Hit lâng ìn kóng, Sī in sió-tī khì hí lāi-bīn chhē in hiaⁿ leh, i tek-khak beh khì, bô lâng nôa ōe tiâu. Góa kóng Kho-ní khì chhē in hiaⁿ, chit tia̍p iáu tī lāi-bīn mah? Koh ū lâng kóng, Si̍t-si̍t tī lāi-bīn, sī sí sī oa̍h chī- chūi-á ōe chai?
|
有一人勻勻仔講：「火藥chhèng嘴了，伊是無一點仔向望--lah，可惜hit個極好ê囡仔亦白白去送死，in兩個咱攏無thang koh看見。」我聽了就哭，求in講：「我bōe明白，你koh講到底是teh講是誰？」Hit人應講：「是in小弟去hí內面chheīn兄--leh，伊的確beh去，無人攔會tiâu。」我講：「Kho-ní去chhē in兄，這tia̍p iáu tī 內面--mah？」Koh有人講，實實tī 內面，是死是活是誰仔會知？ |
|
Hit sî bô lâng phah-sǹg góa beh khì khòng-lāi, chiah bô chó͘-tòng góa, góa chiū cháu ji̍p khòng khì. Kàu hit tiâu lō͘, ti̍t-ti̍t lo̍h-khì kàu chīn-thâu, chiah tùi lâu-thui koh lo̍h-khì, àm-àm bong chi̍t chân kè chi̍t chân bong lo̍h-khì, chi̍t piⁿ bong lo̍h-khì chi̍t piⁿ kiò, Kho-ní lí tī tá-lo̍h? Kui-lô lâi lah. Kiò-liáu bô lâng ìn, iā m̄ chai ū lōa kú ê kang-hu, chiah bong kàu bé chân; siūⁿ-khí pêng ji̍t thiaⁿ lâng kóng, che lâu-thui chi̍t chân chi̍t chân lâi sǹg, kiōng ū kúi cha̍p tn̄g tn̂g. Hit sî iā bô iàu-kín tio̍h lōa chōe kang-hu, tio̍h lōa hn̄g, sīm-lāi nā ū chi̍t ì, ná chhin-chhiūⁿ khòaⁿ-kìⁿ góa hit ê saⁿ-thiàⁿ ê Kho-ní tó tī khòng-lāi sí lah, iā bōe hiáu-tit cháiⁿ- iūⁿ ōe-tit bong lo̍h-khì.
|
Hit時無人扑算我beh去礦內，才無阻擋我，我就走入礦去。到hit條路，直直落去到chīn頭，才tùi樓梯koh落去，暗暗摸一層過一層摸--落去，一邊摸--落去一邊叫：「Kho-ní你tī tá落？Kui-lô來--lah。」叫了無人應，也m̄知有偌久ê功夫，才摸到尾層；想起平日聽人講，che樓梯一層一層來算，共有幾十丈長。Hit時也無要緊著偌濟功夫，著偌遠，心內若有一意，那親像看見我hit ê相疼ê Kho-ní倒tī 礦內死--lah，也bōe曉得怎樣會tit摸--落去。 |
|
Kàu tī hí chīn tóe, lāi-bīn o͘-o͘ àm-àm, chiū khiā tī hia; tāi-seng góa chi̍t sim bô kò͘ ka-kī, iā bô kiaⁿ, āu-lâi chiū thong sin- khu gī-gī-chhoah, lāi-bīn iā bô thiaⁿ-kìⁿ sím-mi̍h, chí ū thiaⁿ-kìⁿ góa kiò Kho-ní ke̍k tōa ê ìn siaⁿ. Góa bong-tio̍h lō͘, m̄ káⁿ kiâⁿ khah hn̄g, nā ū kiâⁿ nn̄g saⁿ pō͘, ná beh koh kiâⁿ ná chai kiaⁿ, sòa ná beh hūn-khì ni̍h, siūⁿ beh tò-tńg, mī m̄ káⁿ peh hit ê lâu-thui. Tī hia iā bô thiaⁿ-kìⁿ ū pa̍t lâng ê chhoán-khùi, ēng chhiú tī lāi-bīn sì-kòe bong, bong-tio̍h chi̍t ê léng piang-piang ê, m̄ sái bōng-tio̍h bīn kap thâu-mn̂g, chiū chai sī sí lâng, phah-sǹg sī Kho-ní. Kì-tit hit sî, góa chhin-chhiūⁿ beh sí, chiū tó tī sin-si ê sin-piⁿ, put-séng jîn-sū.
|
到tī hí chīn底，內面烏烏暗暗，就企tī hia；代先我一心無顧家己，也無驚，後--來就通身軀gī-gī-chhoah，內面也無聽見甚mi̍h,只有聽見我叫Kho-ní極大ê應聲。我摸著路，m̄ 敢行較遠，若有行兩三步，那行那知驚，續那beh暈--去--ni̍h，想beh倒轉，mī m̄ 敢peh hit ê樓梯。Tī hia也無聽見有別人ê喘氣，用手tī 內面四界摸，摸著一個冷piang-piang ê,m̄ sái摸著面kap頭毛，就知是死人，打算是Kho-ní。記得hit時，我親像beh死，就倒 tī身屍ê身邊，不醒人事。 |
|
Tē cha̍p-it chiuⁿ
|
第11章 |
|
Kàu āu-lâi Kho-ní ū kā góa kóng i tī khòng-lāi só͘ tú-tio̍h ê tāi-chì, taⁿ thang lâi kóng i. I kóng, Góa cháu khì iân-khòng hit sî, pí goán lāu-bú kap lí cháu khah kín; kàu khòng-kháu, chiū mn̄g iah khòng ê lâng kóng, Hó͘-ní tī tá-lo̍h? In kóng, I kap nn̄g ê tâng-phōaⁿ ê, lóng tī khòng-lāi, phah-sǹg lóng sí lah. Góa chiū khan hit lâng ê chhiú, kiû kóng, In saⁿ lâng lâu tī hia, bô lâng khì lāi-bīn chhē i, lán thang ji̍p-lâi khì chhì-khòaⁿ ōe kiù in bōe? Ū chi̍t ê iah khòng ê tùi góa kóng, Lí siūⁿ goán tau ū chi̍t ê bó͘ sì ê kiáⁿ, thang pàng-saksìⁿ-miā thòe lí mō͘-hiám mah? in saⁿ ê sí, bô chi̍t tiám-á thang ǹg-bāng oa̍h lah, taⁿ put-kò chiong chit ê khì kā lín lāu-bú kóng chiū hó, tio̍h chhut-la̍t an-ùi i; tû-liáu án- ni, iáu bô pa̍t ê hoat-tō͘, lí thang chòe lí khì. Tī hia khiā ê lâng lóng thìm thâu kóng, Án-ni tio̍h. Hiah ê lâng pún m̄ sī bô sim kò͘ pa̍t lâng ê sū, nā ū chi̍t tiám-á ǹg- bāng thang kiù lâng ê sìⁿ-miā, in iā bô kiaⁿ gûi-hiám, nā-sī tāi-chì kàu chit ê tē-po͘, in khòaⁿ ji̍p-khì iā bô lī-ek, koh-chài ji̍p khòng khì chīn gûi-hiám. Khòng siū chhèng pang ê sî, lāi-bīn bô siū hāi ê lâng, lóng chiong teng chek hé-io̍h hiat tī khòng-lāi, kok lâng tô-miā, hiān sî teh kiaⁿ só͘ chhun ê hé-io̍h koh to̍h, só͘-í m̄ káⁿ ji̍p-khì.
|
到後來Kho-ní有kā我講伊tī礦內所tú著 ê代誌，今thang來講伊。伊講：「我走去鉛礦hit時，比阮老母kap你走較緊；到礦口，就問iah礦ê人講，Hó͘-ní tī tá落？」In講：「伊kap兩個同伴--ê,攏tī 礦內，扑算攏死--lah。」我就牽hit人ê手，求講：「In三人留ti̍hiā,無人去內面chhē伊，咱thang入來去試看會救in-- bōe?」有一個iah礦ê tùi我講：「你想阮兜有一個某四個子，thang放sak生命替你冒險--mah？in三個死，無一點仔thang 向望活--lah，今不過將這個去kā lín老母講就好，著出力安慰伊；除了án-ni，iáu無別ê法度，你thang做你去。」Tī hia企ê人攏thìm頭講：「Án-ni著。」Hiah ê人本m̄ 是無心顧別人ê事，若有一點仔向望 thang救人ê生命，in也無驚危險，但是代誌到這個地步，in看入去也無利益，koh再入礦去chīn危險。礦受銃崩ê時，內面無受害ê人，攏將燈燭火藥hiat tī 礦內，各人逃命，現時teh驚所chhun--ê火藥koh著，所以m̄ 敢入去。 |
|
Kho-ní sui-jiân chai gûi-hiám, m̄ kú put-jím Hó͘-ní sí tī lāi-bīn, iā m̄ káⁿ tò- tńg lâi kā lāu-bú kóng Hó͘-ní kiù bōe tio̍h lah, só͘-í bô koh kiû pa̍t lâng kap i khì, chiū ka-kī chi̍t ê ji̍p khòng khì. Chiū kóaⁿ- kín lo̍h hit ê lâu-thui kàu chīn tóe, khòaⁿ-kìⁿ ū iah khòng ê lâng só͘ tì ê bō-á, téng-bīn ū tiám la̍h-chek teng, chiū kia̍k tengbeh khì Hó͘-ní chòe kang ê só͘-chāi. Kiâⁿ bô lōa hn̄g, chiū khòaⁿ-kìⁿ chi̍t ê sin-si tī hit tiâu oe̍h-lō͘ ni̍h, ū tú-á lo̍h-lâi ōe tín-tāng ê chio̍h-thâu, kak chiam pí to khah lāi, kha-chhiú kha̍p-tio̍h chiū lâu hui̍h, i chi̍t sim siūⁿ beh kín cháu, chheng-chheng kiaⁿ Hó͘-ní beh sí, bô lâng kiù i.
|
Kho-ní雖然知危險，m̄ kú不忍Hó͘-ní死tī 內面，也m̄ 敢倒轉來kā老母講Hó͘-ní救bōe著--lah，所以無koh求別人kap伊去，就家己一個入礦去。就趕緊落hit ê樓梯到chīn底，看見有iah礦ê人所戴ê帽仔，頂面有點蠟燭燈，就kia̍h 燈beh去Hó͘-ní做工ê所在。行無偌遠，就看見一個身屍tī hit條隘路--ni̍h，有tú仔落--來會振動ê石頭，角尖比刀較利，腳手磕著就流血，伊一心想beh緊走，千千驚Hó͘-ní beh死，無人救--伊。 |
|
Hit sî Kho-ní sim-lāi ti̍t-ti̍t kiû Chú, ài Chú chhōa i kàu Hó͘-ní hia, chiū chai tit- tio̍h Chú ū thiaⁿ i kî-tó. Teh siūⁿ ê sî hóng- hut sī kap Iâ-so͘ saⁿ-kap tī-teh, ū-sî khòaⁿ- kìⁿ siang-chhe lō͘, sim-lāi teh gî, m̄ chai tio̍h kiâⁿ tá-lo̍h chi̍t tiâu lō͘, ná chhin- chhiūⁿ Iâ-so͘ teh chí-sī i chi̍t poaⁿ, lóng bô chi̍t tiám-á kiaⁿ, iā m̄ chai ū lōa kú, chiah thiaⁿ-kìⁿ ū chi̍t tiám-á ê siaⁿ-im, chiū chai chia iáu ū oa̍h lâng. Koh siông-sè thiaⁿ hit ê siaⁿ-im sī hāiⁿ-hāiⁿ, ná sī tùi hit tui tōa chio̍h-thâu ē-tóe chhut-lâi, che chio̍h-thâu tú-á lo̍h tī lō͘-tiong, tī hia ū sòaⁿ ê hé-io̍h. I khòaⁿ-kìⁿ chiū chiong teng khòa khah hn̄g, m̄ káⁿ the̍h chìn-chêng khì, chiū àm- àm bong, bong kàu hit tui, chio̍h-thâu ê só͘-chāi, chi̍t tè chi̍t tè chhut-la̍t sóa-khui, thong chit tiâu lō͘, kàu hit ê lâng tó ê só͘- chāi, ǹg-bāng bong-tio̍h hit ê hāiⁿ-hāiⁿ ê sī Hó͘-ní. Hit ê ke̍k tāng ê chio̍h-thâu, chīn oh-tit poaⁿ, chám-jiân chhut-la̍t poaⁿ, chiah kàu hit ê hāiⁿ-hāiⁿ ê só͘-chāi, chiū bong-tio̍h chi̍t khia ôe, kap chi̍t tiâu phòa bīn-kun, tī àm-àm ê só͘-chāi khòaⁿ khah siông-sè lio̍h-á ōe khòaⁿ-kìⁿ, jīn-tio̍h tó-teh m̄ sī pa̍t lâng, sī Hó͘-ní, iā khòaⁿ-chhut i tī hia tó-teh ê chêng-hêng. Tī hia kai-chài ū nn̄g tè tōa chio̍h-thâu saⁿ-khè, pó-hō͘ i ê thâu-khak, lo̍h-lâi ê sòe tè chio̍h-thâu, sui-jiân tìm siong seng-khu, i khiok iáu-kú oa̍h-teh. Kho-ní bōe-ōe phō i chhut-lâi, nā ōe chiong i seng-khu só͘ teh sòe tè chio̍h- thâu poaⁿ khui, hō͘ i thang chhoán-khùi, koh chhē chi̍t tiám-á chúi boah i ê chhùi, chiong i ê bīn kap chhiú ê hui̍h sóe-khì.
|
Hit時Kho-ní心內直直求主，ài主chhōa伊到Hó͘-ní hia，就知得著主有聽伊祈禱。Teh想ê時彷彿是kap耶穌相kap tī--teh，有時看見雙叉路，心內teh疑，m̄ 知著行tá 落一條路，那親親像耶穌teh指示--伊一般，攏無一點仔驚，也m̄ 知有偌久，才聽見有一點仔ê聲音，就知chia iáu有活人。Koh詳細聽hit ê聲音是hāiⁿ-hāiⁿ，那是tùi hit堆大石頭下底出--來，che石頭tú仔落tī 路中，tī hia有散ê火藥。伊看見就將燈掛較遠，m̄ 敢提進前去，就暗暗摸，摸到hit堆，石頭ê所在，一塊一塊出力徙開，通這條路，到hit ê人倒 ê所在，向望摸著hit ê hāiⁿ-hāiⁿ ê是Hó͘-ní。Hit ê極重ê石頭，chīn oh tit搬，chám然出力搬，才到hit ê hāiⁿ-hāiⁿ ê所在，就摸著一khia鞋，kap一條破面巾，tī 暗暗ê所在看較詳細略仔會看見，認著倒--teh m̄ 是別人，是Hó͘-ní,也看出伊tī hia倒--teh ê情形。Tī hia佳哉有兩塊大石頭相khè,保護伊ê頭殼，落--來ê細塊石頭，雖然擲傷身軀，伊卻iáu-kú活--teh。Kho-ní bōe會抱伊出--來，但會將伊身軀所teh細塊石頭搬開，hō͘ 伊thang喘氣，koh chhē一點仔水抹伊ê嘴，將伊ê面kap手ê血洗--去。 |
|
Hó͘-ní chiah ōe tín-tāng, chiū hāiⁿ-hāiⁿ ê siaⁿ lio̍h-á khah tōa. Thêng tia̍p-á kú, Kho-ní khòaⁿ i sin-khu khin-sang lio̍h-á khah pêng-an, chiū chē Hó͘-ní sin-piⁿ, teh siūⁿ tio̍h ēng sím-mi̍h hoat-tō͘ lâi kiù i chhut-khì, siūⁿ lóng bô. Lō͘-bé siūⁿ tio̍h chiūⁿ-khì kiò lâng lâi tàu kha-chhiú; khah- sǹg khòng-gōa ê lâng nā thiaⁿ-kìⁿ Hó͘-ní iáu oa̍h-teh, liōng in tek-khak lóng khéng lo̍h-lâi kiù i. Chù-ì tiāⁿ-tio̍h, chiū tùi lâu-thui hia khì. Keng-kè sí lâng tó-teh ê só͘- chāi, khòaⁿ-kìⁿ góa iā tó tī hia.
|
Hó͘-ní才會振動，就hāiⁿ-hāiⁿ ê聲略仔較大。停tia̍p仔久，Kho-ní看伊身軀輕鬆略仔較平安，就坐Hó͘-ní身邊，teh想著用甚mi̍h法度來救伊出--去，想攏無。路尾想著上去叫人來鬥腳手；扑算礦外 ê人若聽見Hó͘-ní iáu活--teh，量in的確攏肯落來救--伊。主意定著，就tùi樓梯hia去。經過死人倒--teh ê所在，看見我也倒 tī hia。 |
|
Siūⁿ góa ji̍p khòng ê sî, pún beh chān i kap Hó͘-ní, bô phah-sǹg bōe-ōe chān i, hoán-tńg hō͘ i ke kan-khó͘. Hit sî i kiò góa ê miâ, góa chiū cheng-sîn, iáu kì-tit chi̍t ē cheng-sîn, tāi-seng khòaⁿ-kìⁿ Kho-ní kap i phō thâu-khak thî-khàu, bô phah- sǹg só͘ thiàⁿ ê á-hiaⁿ, iáu kap góa tī chit só͘-chāi. Thêng chi̍t ba̍k-ni̍h kú, i kā góa kóng só͘ tú-tio̍h ê tāi-chì, góa chiah ōe bêng-pe̍k, iā chai Hó͘-ní siū tang siong iáu bô sí, tó tī hia lī góa bô hn̄g.
|
想我入礦ê時，本beh贊伊kap Hó͘-ní,無扑算bōe會贊伊，反轉hō͘ 伊加艱苦。Hit時伊叫我ê名，我就精神，iáu記得一下精神，代先看見Kho-ní kap伊抱頭殼啼哭，無扑算所疼ê 阿兄，iáu kap我tī 這所在。停一目ni̍h 久，伊kā我講所tú著 ê代誌，我才會明白，也知Hó͘-ní受重傷iáu無死，倒 tī hia離我無遠。 |
|
Kho-ní kóng, Lí khah hó khì kap Hó͘-ní hia chē, thèng-hāu góa khì khòng-gōa chhē lâng lo̍h-lâi kiù i. Hit sî góa siūⁿ Kho-ní nā chiūⁿ-khì, lâu góa kap Hó͘-ní tī hí o͘-o͘ àm-àm ê só͘-chāi, khiám-chhái nā sí, kiám m̄ sī sīn góa chi̍t ê? chiū kiû i chhōa góa saⁿ-kap chiūⁿ-khì, á-sī i kap góa tiàm chia.
|
Kho-ní講：「你較好去kap Hó͘-ní hia坐，聽候我去礦外chhē人落來救伊。」Hit時我想Kho-ní若上去，留我kap Hó͘-nit2? hí烏烏暗暗ê所在，khiám-chhái 若死，kiám m̄ 是sīn我一個？就求伊chhōa我相kap上去，抑是伊kap我tiàm chia。 |
|
Kho-ní kóng, Lí tio̍h siūⁿ á-hiaⁿ kap lí tī-teh. Góa iáu-kú ti̍t-ti̍t kóng, Góa kiaⁿ, góa kiaⁿ. I kóng, Iâ-so͘ iā tī chia. Hit sî góa lóng bô siūⁿ-tio̍h Iâ-so͘, tāi-seng chiah ū hiah kiaⁿ, iā bô siūⁿ-khí goán ê Kiù-chú Iâ-so͘ tī hia, koh bô siūⁿ kàu tī hí o͘-àm ê só͘-chāi ōe kiaⁿ, koh bô khùi-la̍t, Iâ-so͘ bô kap góa saⁿ-lī, siōng-chhiáⁿ goán ê tāi-chì I lóng chai, iā hoaⁿ-hí pang-chān goán. Só͘-í góa chi̍t ē thiaⁿ che ōe, liâm-piⁿ chòe chi̍t ē siūⁿ-khí-lâi, tùi i kóng, Lí tāi-seng chiong khì Hó͘-ní hia ê lō͘ kā góa kóng, chiah khì khòng-gōa, góa beh kap i hia chē, thèng-hāu lí koh lâi. Chiū kia̍h teng thiaⁿ i hoan-hù, beh siám ū hé-io̍h ê só͘- chāi, chi̍t piⁿ kiâⁿ chi̍t piⁿ ka-kī kóng, Iâ- so͘ tī chí khòng-lāi. Ū chit hō ê ì-sù chiū pêng-an, bô chi̍t lî-si-á kiaⁿ, iā kiû Chú kap Kho-ní tī-teh, koh lîn-bín Hó͘-ní, hō͘ hiah ê beh kiù lâng ê m̄ thang iân-chhiân.
|
Kho-ní講：「你著想阿兄kap你tī--teh。」我iáu-kú直直講：「我驚，我驚。伊講，耶穌也tī chia。」Hit時我攏無想著耶穌，代先才有hiah驚，也無想起阮ê救主耶穌tī hia，koh無想到tī hí烏暗ê所在會驚，koh無氣力，耶穌無kap我相離，尚且阮ê代誌伊攏知，也歡喜幫贊阮。所以我一下聽che話，liâm-piⁿ 做一下想--起來，tùi伊講，你代先將去Hó͘-ní hia ê路kā我講，才去礦外，我beh kap伊hia坐，聽候你koh來。就kia̍h燈聽伊吩咐，beh閃有火藥ê所在，一邊行一邊家己講，耶穌tī chí礦內。有這號ê意思就平安，無一釐絲仔驚，也求主kap Kho-ní tī---teh，koh憐憫Hó͘-ní,hō͘ hiah ê beh救人ê m̄ thang延chhiân。 |
|
Kiâⁿ kàu Hó͘-ní hia, chiah beh iúⁿ chúi, khòa i chhùi-tûn, chiū thiaⁿ-kìⁿ ū kha-pō͘ siaⁿ, iā thiaⁿ-kìⁿ ū lâng iân lō͘ teh kóng-ōe, sī Kho-ní ê siaⁿ teh kóng, Kui-lô, Kui-lô, goán lâi lah.
|
行到Hó͘-ní hia，才 beh舀水，掛伊嘴唇，就聽見有腳步聲，也聽見有人沿路teh講話，是Kho-ní ê聲teh講：「Kui-lô,Kui-lô,阮來--lah。」 |
|
Goân-lâi sī Kho-ní tú-á chiūⁿ thâu chi̍t chàn lâu-thui, chiū khòaⁿ-kìⁿ teng kng, koh thiaⁿ-kìⁿ lâng ê siaⁿ teh lo̍h-lâi; kàu kūn-óa chiah chai sī Ngá-kok peh kap kúi ê iah khòng ê lâng lâi chhē goán. Ngá-kok peh kiâⁿ kàu Kho-ní ê bīn-chêng, thiaⁿ-kìⁿ Kho-ní kóng-ōe, chiū khan i ê chhiú o-ló i hó-táⁿ, koh tùi i kóng, Góa thiaⁿ gín-á lo̍h kàu khòng-lāi, chiū siūⁿ goán chiah tōa lâng, hoán-tńg m̄ káⁿ lo̍h- khì, sim-lāi bōe bián-tit kiàn-siàu. Iáu-bē lo̍h-lâi ê sî, tùi hiah ê khòng-gōa ê chèng lâng kóng, Chit tia̍p chiū beh kàu khòng-lāi chhē in. Góa chi̍t ē kóng án-ni, hiah ê iah khòng ê lâng tōa pòaⁿ beh tè góa lo̍h- lâi, só͘-í lóng lâi.
|
原來是Kho-nit2u仔上頭一層樓梯，就看見燈光，koh聽見人ê聲teh落--來；到近倚才知是雅各伯kap幾個iah礦ê人來chhē阮。雅各伯行到Kho-ní ê面前，聽見Kho-ní講話，就牽伊ê手o-ló伊好膽，koh tùi伊講，我聽囡仔落到礦內，就想阮chiah大人，反轉m̄ 敢落去，心內bōe免得見笑。Iáu-bē落--來ê時，tùi hiah ê 礦外ê眾人講，這tia̍p就beh到礦內chhē in。我一下講án-ni，hiah eiah5 礦ê人大半beh tè我落--來，所以攏來。 |
|
Kho-ní kap góa kiû in tāi-seng kng Hó͘- ní chiūⁿ-khì, in-ūi i tó tī chia, bīn-sek pìⁿ pe̍h, bōe siáⁿ ōe tín-tāng, hūn lāu-bú bōe tit khah chá lâi-teh, thàn i iáu oa̍h thang kìⁿ i chi̍t bīn. In ū tòa chi̍t niá thán-á, chiū chiong Hó͘-ní hē tī téng-bīn, kng kàu ū kng thong-hong ê só͘-chāi, iā phō góa lâi. Lāu-bú tú-á tī khòng-kháu teh thèng- hāu, in-ūi ū lâng tāi-seng pò khòng-kháu ê lâng kóng, Hó͘-ní iáu oa̍h-teh, hí nn̄g ê chòe kang phōaⁿ lóng sí lah. Lāu-bú bô cha̍p hun sìn. Kàu in chiong Hó͘-ní kng chhut-lâi khòa tī chháu-po͘ téng, lāu-bú khòaⁿ-kìⁿ hit iūⁿ chiū kóng, Sī sí lah, sī sí lah; kóaⁿ-kín khû tī i sin-piⁿ, ēng chhiú bong i ê sim-koaⁿ khut-á, beh khòaⁿ i iáu oa̍h-teh.
|
Kho-ní kap我求in代先扛Hó͘-ní上去，因為伊倒 tī chia，面色變白，bōe啥會振動，恨老母bōe tit較早來--teh ，趁伊iáu活thang見伊一面。In有帶一領毯仔，就將Hó͘-ní hē tī 頂面，扛到有光通風 ê所在，也抱我來。老母tú仔 tī 礦外teh聽候，因為有人代先報礦口ê人講：「Hó͘-ní iáu活--teh，hí兩個做工伴攏死--lah。」老母無十分信，到in將Hó͘-ní扛出來掛tī 草埔頂，老母看見hit樣就講，是死--lah，是死--lah；趕緊khû tī 伊身邊，用手摸伊ê心肝窟仔，beh看伊iáu活--teh。 |
|
Lāu-bú chiū kóng, Chit tia̍p góa ōe kî- tó lah. Chiū in-ūi Chú ê tōa un, o-ló Chú, ū kóaⁿ hū-jîn lâng iā tè i kūi-teh, iā ū-ê tī piⁿ-á teh khiā kóng, Góa pē ah; bīn oa̍t kè-khì lâu ba̍k-sái, in-ūi m̄ ài hō͘ lâng khòaⁿ-kìⁿ. Koh tia̍p-á kú i-seng lâi khòaⁿ Hó͘-ní, chhòng io̍h hō͘ i chia̍h, chiū liâm-piⁿ thí- khui ba̍k-chiu, ōe jīn-tit lāu-bú; bô lōa kú koh sit-khì. Hit ê i-seng kiò lâng chiong i kng kàu goán tau; goán lāu-bú tāi-seng tò-khì pī-pān bîn-chhn̂g. Kho-ní iā kap góa saⁿ-khan chhiú tò-khì, teh kiâⁿ lō͘ ê sî i tùi góa kóng, Ū chi̍t hāng sū góa m̄ khéng tùi pa̍t lâng kóng, chheng-chheng kā lí kóng nā-tiāⁿ. Cha-bō͘-ji̍t bat kóng chīn ài chòe Iâ-so͘ só͘ hoaⁿ-hí ê sū, góa siūⁿ kin-á-ji̍t hō͘ góa ōe chō͘ Hó͘-ní, chiah sī hō͘ i chai-kiò góa ê sim ì, liōng pit lí iā chai nā m̄ sī Iâ-so͘ kap góa tī hia, chiū bōe chòe sím-mi̍h. Taⁿ chòe chit ê tāi-chì, hō͘ góa koh khah thiàⁿ Iâ-so͘.
|
老母就講：「這tia̍p我會祈禱--lah。」就因為主ê大恩，o-ló主，有寡婦人人也tè伊跪--teh，也有ê tī邊仔teh企講，我父--ah；面越過去流目屎，因為m̄ ài hō͘ 人看見。Koh tia̍p-á久醫生來看Hó͘-ní,創藥hō͘ 伊食，就liâm-piⁿ thí開目珠，會認得老母；無偌久koh息--去。Hit ê醫生叫人將伊扛到阮兜；阮老母代先倒去備辦眠床。Kho-ní也kap我相牽手轉去，teh行路ê)時伊tùi我講：「有一項事我m̄肯tùi別人講，千千kā你講nā-tiāⁿ。昨暮日bat講chīn愛做耶穌所歡喜ê事，我想今仔日hō͘ 我會助Hó͘-ní,才是hō͘ 伊知叫我ê心意，量必你也知若m̄ 是耶穌kap我tī hia，就bōe做甚mi̍h。今做這個代誌，hō͘ 我koh較疼耶穌。」 |
|
Āu-lâi Hó͘-ní só͘ teh ê siong ū kúi ji̍t chīn tîm-tāng, bōe tiāⁿ-tio̍h sī ōe sí á-sī ōe oa̍h. Lāu-bú chiū mî ji̍t bô lī-khui i. Ū hó sèng-chêng ê i-seng siông-siông lâi kā i i-tī. Chit ê tāi-chì lóng sī āu-lâi thiaⁿ lâng kā góa kóng ê, in-ūi hit ji̍t tò-lâi goán tau liáu-āu, góa chiū hoān-tio̍h jia̍t pīⁿ, ti̍t-ti̍t pīⁿ kàu kúi-nā lé-pai kú. Hit kúi ji̍t, góa ū-sî cheng-sîn cheng-sîn, ū-sî bâng-bâng, só͘-í ke-lāi sū choan-jiân m̄ chai, sī āu-lâi chiah thiaⁿ-kìⁿ lâng kā góa kóng ê.
|
後--來Hó͘-ní所teh ê傷有幾日chīn沈重，bōe定著是會死抑是會活。老母就暝日無離開伊。有好性情ê醫生常常來kā伊醫治。這個代誌攏是後--來聽人kā我講--ê,因為hit日倒來阮兜了後，我就犯著熱病，直直病到幾若禮拜久。Hit幾日，我有時精神精神，有時茫茫，所以家內事全然m̄ 知，是後--來才聽見人kā我講--ê。 |
|
Tē cha̍p-jī chiuⁿ
|
第12章 |
|
Ū chi̍t chá-khí góa pīⁿ lio̍h-á khah khin, sim-lāi bô put-chí bâng, tó tī hia iā ōe jīn- tit só͘-chāi, chóng-sī chhù-lāi siuⁿ kng, ba̍k-chiu koh khoeh-khì. Kho-ní khòaⁿ-kìⁿ góa bōe bâng ōe jīn-tit i, chiū khan góa ê chhiú kóng, Kui-lô, Kui-lô, lí khah cheng- sîn cheh.
|
有一早起我病略仔較輕，心內無不止茫，倒tī hia也會認得所在，總--是厝內siuⁿ 光，目珠koh khoeh--去。Kho-ní看見我bōe茫會認得伊，就牽我ê手講：「Kui-lô,Kui-lô,你較精神--cheh。」 |
|
Hit sî góa thong sin-khu lóng bô la̍t, iā bōe ìn, nā ū chiong chhiú chhun chhut- lâi. I chiū ēng nn̄g chhiú kā góa phô͘-teh. Tia̍p-á kú khòaⁿ i ûn-ûn-á chhut-khì, thiaⁿ i sòe siaⁿ kap lāu-bú teh kóng-ōe. Lāu-bú kóng, I ū khah cheng-sîn mah? Chiah kú lóng bô thiaⁿ-kìⁿ i kah chiah hó siau-sit. I chiū pàng-lo̍h só͘ sóe ê i-chiûⁿ, lâi kàu chhn̂g piⁿ; góa bīn oa̍t kè-lâi khòaⁿ i. I kóng, M̄ thang tín-tāng, m̄ thang tín-tāng; che sī Kho-ní kā lí kûn ê thng, lí chia̍h lah; i tī chia teh chiàu-kò͘ lí, ū saⁿ lé-pài lah, lóng bô lī-khui lí. Góa sim siūⁿ ū hiah kú, chiah kóng, Ū saⁿ lé-pài mah? Hit ê chá chêng ê sū, lóng kì bōe chheng-chhó, beh siūⁿ-chhut-lâi, iū bô cheng-sîn. Āu-lâi chiah chi̍t ji̍t chi̍t ji̍t khah hó nā-sī iáu bōe khí lâi chē, ko͘-put-chiong tó-teh, khòaⁿ-kìⁿ lāu-bú chhut-chhut ji̍p-ji̍p, teh chòe kang, Pí-tek tī mn̂g-kháu teh so soh-á, Kho-ní tī gōa-bīn, ū-sî pó͘ bāng, ū-sî pha̍k bāng, ū-sî ka-kī ji̍p siâⁿ khì bōe hê.
|
Hit時我通身軀攏無力，也bōe應，但有將手chhun出來。伊就用兩手kā我扶--teh。Tia̍p-á久看伊勻勻仔出--去，聽伊細聲kap老母teh講話。老母講：「伊有較精神--mah？ Chiah久攏無聽見伊kah chiah好消息。」伊就放落所洗ê衣裳，來到床邊；我面越過來看伊。伊講：「M̄ thang振動，m̄ thang振動；che是Kho-ní kā你kûn ê 湯，你食--lah；伊tī chia teh照顧你，有3禮拜--lah，攏無離開你。」我心想有hiah久，才講：「有三禮拜--mah？」Hit ê早前ê事，攏記bōe清楚，beh想出來，又無精神。後--來才一日一日較好但是iáu bōe起來坐，姑不將倒--teh，看見老母出出入入，teh做工，彼得tī 門口teh so索--仔，Kho-ní tī 外面，有時補網，有時曝網，有時家己入城去賣蝦。 |
|
Koh kòe kúi-ji̍t iū-koh khah hó, chiah ē khò chím-thâu chē tī chhn̂g--ni̍h. Chit-sî góa beh khòaⁿ sèng-chheh, kà Kho-ní chiong hit-pún chheh tiong pó-pòe ê ōe tha̍k hō͘ góa thiaⁿ, in-ūi ka-tī beh khòaⁿ-chheh iáu bô-la̍t. Kho-ní ta̍k-ē-hng chò liáu, chiū tòa góa sin-piⁿ chē teh tha̍k sèng-chehh, láu-bú khoán-sit iā chin ài thiaⁿ, ûn-ûn-á kòe-lâi khì chò-kang. Pí-tek chē tī góa ê chhn̂g-piⁿ, the̍h tio̍h chháu-á, chi̍t-pêng thiaⁿ chi̍t-pêng so soh-á. Hó͘-ní chē tī chhù-lāi bīn, oa̍t lìn-tńg, lóng bô chòe siaⁿ, m̄ chai i ài thiaⁿ á m̄ ài thiaⁿ, chit sî i chha-put-to lóng hó lah. Lūn i ê tāi-chì, Kho-ní ū chōe-chōe bô kā góa kóng, só͘ kóng ê sī Hó͘-ní ê tāng pīⁿbeh sí tiāⁿ-tiāⁿ, chīn kiaⁿ i sí-āu ê tāi-chì. Iok ū saⁿ ji̍t, Hó͘-ní ti̍t-ti̍t kóng ka-kī hoán-hóe ê ōe, kiaⁿ-liáu chiong-lâi bô ǹg-bāng.
|
Koh過幾日又koh較好，才會靠枕頭坐tī 床--ni̍h 。這時我beh看聖冊，教Kho-ní將hit本冊中寶貝ê話讀hō͘ 我聽，因為家己beh看冊iáu無力。Kho-ní逐e昏工做了，就tòa我身邊坐teh 讀聖冊，老母款式也真愛聽，勻勻仔過來過去做工。彼得坐tī 我ê床邊，提著草--仔，一邊聽一邊so索--仔。Hó͘-ní坐tī 厝內面，越lìn轉，攏無做聲，m̄ 知伊愛聽抑m̄愛聽，這時伊差不多攏好--lah。論伊ê代誌，Kho-ní有濟濟無kā我講，所講--ê是Hó͘-ní ê重病beh死定定，chīn驚伊死後ê代誌。約有三日，Hó͘-ní直直講家己反悔ê會，驚了將來無向望。 |
|
Hit sî ū bo̍k-su lâi kap Hó͘-ní kóng, Kiù-chú sí sī ūi-tio̍h sio̍k lán ê chōe, iā kóng Siōng-tè thiàⁿ-sioh lâng, chhin-chhiūⁿ pē thiàⁿ kiáⁿ, ēng to̍k siⁿ ê Kiáⁿ thòe ū chōe ê lâng pàng-sak sìⁿ-miā; koh kūi-lo̍h thòe sit-bāng ê lâng kî-tó. Chóng-sī bo̍k-su kà- sī Hó͘-ní ê ōe, kap i só͘ kiû ê, lóng bōe-ōe hō͘ Hó͘-ní ê sim pêng-an. Kai-chài Chú khó-lîn Hó͘-ní, hō͘ i bô sí, kàu khah hó, i ê sim-sū, chiū m̄ khéng kóng. Bo̍k-su nā lâi kap Hó͘-ní kóng-ōe, i ba̍k-chiu kim-kim siòng teh thiaⁿ, lóng bô mn̄g sím-mi̍h. Bo̍k-su mn̄g i, iā bô ìn. Kàu chit sî Hó͘-ní put-chí ū un-jiû thun-lún ê khoán-sit, kap chá-chêng tōa koh-iūⁿ; goán iáu m̄ chai i sim-lāi ū tit-tio̍h pêng-an á bô. Che lóng sī Kho-ní kā góa kóng ê.
|
Hit時有牧師來kap Hó͘-ní講：「救主死是為著贖咱ê罪，也講上帝疼惜人，親像父疼子，用獨生ê子替有罪ê人放sak生命；koh跪落替失望ê人祈禱。」總--是牧師教示Hó͘-ni 2 ê話，kap伊所求--ê,攏bōe會hō͘ Hó͘-ní ê心平安。佳哉主可憐Hó͘-ní,hō͘ 伊無死，到較好，伊ê心事，就m̄ 肯講。牧師若來kap Hó͘-ní講話，伊目珠金金相teh聽，攏無問甚mii̍h8。牧師問伊，也無應。到這時Hó͘-ní不止有溫柔吞忍ê款式，kap早前大各樣；阮iáu m̄ 知伊心內有得著平安抑無。Che攏是Kho-nek2a我講--ê。 |
|
Hit ê-hng lé-pài-tn̂g kòng-cheng ê sî, khòaⁿ-kìⁿ goán lāu-bú ji̍p-khì pâng-ni̍h, the̍h bō chhēng hó i-chiûⁿ, ná beh chhut mn̂g ni̍h, chiū mn̄g, Chī-chūi beh kap góa khì lé-pài-tn̂g? Hit sî Pí-tek bô tī chhù-lāi, Hó͘-ní iā bô chòe siaⁿ, Kho-ní kóng, góa m̄ sī bô beh kap lí khì, sī in-ūi Kui-lô tī chia. Lāu-bú kóng, Goán bōe tit thang pàng i ka-kī chi̍t ê tī-teh, sī beh hō͘ lí kap i tiàm chit chhù ni̍h. Koh kā Hó͘-ní kóng, Lí beh kap góa khì mah? I chiū ûn-ûn-á peh-khí-lâi, iā bô kóng sím-mi̍h, ná m̄ ài khì ê khoán, ū chhin-chhiūⁿ chīn kiàn-siàu; góa khòaⁿ án-ni chīn kî-koài. Kho-ní khòaⁿ-kìⁿ góa ū che ì-sù, chiū kóng, Lāu-bú chí kúi pái ta̍k lé-pài lóng ū khì, iáu ū chi̍t hāng lí m̄ chai, i ū chi̍t pún Sèng-chheh. Góa kóng, I hit pún kap lán ê saⁿ chhin-chhiūⁿ mah? I kóng, Bô; i hit pún sī Ui-lī-sū ōe ê, chīn tōa pún, pí Le̍k-tek-ko͘ hit pún iáu khah tōa; chit pún chheh sī goán ḿ ê, i chí kúi nî siu tī siuⁿ-lāi.
|
Hit e昏禮拜堂kòng鐘 ê時，看見阮老母入去房--ni̍h，提帽穿好衣裳，那beh出門--ni̍h，就問：「是誰 beh kap我去禮拜堂？」Hit時彼得無tī 厝內，Hó͘-ní也無做聲，Kho-ní講：「我m̄ 是無beh kap你去，是因為Kui-lô tī chia。」老母講：「阮bōe tit thang放伊家己一個 tī--teh，是beh hō͘ 你kap伊tiàm這厝--ni̍h。」Koh kā Hó͘-ní講：「你beh kap我去--mah？」伊就勻勻仔peh--起來，也無講甚mi̍h,那m̄ ài去ê款，有親像chīn見笑；我看án-ni chīn奇怪。Kho-ní看見我有che意思，就講：「老母chí幾擺逐禮拜攏有去，iáu有一項你m̄知，伊有一本聖冊。」我講：「伊hit本kap咱ê相親像--mah？」伊講：「無；伊hit本是Ui-lī-sū話ê,chīn大本，比Le̍k-tek-ko͘ hit本iáu較大；這本冊是阮姆ê,伊這幾年收tī 箱來。」 |
|
Góa kóng, Lāu-bú ū tha̍k á bô? I kóng, Ū. Koh kā goán kóng, I siàu-liân ê sî lóng ōe tha̍k, kàu chí kúi nî tōa pòaⁿ bōe kì-tit lah, hō͘ i chin kiàn-siàu. Koh kóng, tùi i bô thàn chit ê tō-lí, sim-lāi lóng bô pêng-an, taⁿ beh kóe-pìⁿ lah, iā ǹg-bāng lán ha̍k-si̍p chit ê chheh, ōe thàn chit ê tō-lí. Koh kóng, i sui-jiân bêng-pe̍k tō-lí bô jōa chōe, tek-khak chai lâng bô lūn sím-mi̍h m̄ tio̍h, ū sím-mi̍h tāng chōe, nā beh hoán-hóe kóe-pìⁿ, óa-khò Kiù-chú Iâ-so͘ kiû sià-bián, hit ê thiàⁿ lán ê Thiⁿ Pē, tek-khak m̄ châu-bia̍t hit lâng.
|
我講：「老母有讀抑無？」伊講：「有。」Koh kā阮講，伊少年ê時攏會讀，到chí幾年大半bōe記--tit lah，hō͘ 伊真見笑。Koh講，tùi伊無趁這個道理，心內攏無平安，今beh改變--lah，也向望咱學習這個冊，會趁這個道理。Koh講：「伊雖然明白道理無偌濟，的確知人無論甚mi̍h m̄ 著，有甚mi̍h重罪，若beh反悔改變，倚靠救主耶穌求赦免，hit 個疼咱ê天父，的確m̄ 剿滅hit人。」 |
|
Góa thiaⁿ Kho-ní án-ni kóng, chiū kā i kóng, Góa si̍t-chāi ài thiaⁿ chit hō ōe; góa ta̍k ji̍t kap lí chòe chi̍t tui, thái-thó m̄ chai chit ê tāi-chì? I kóng, Lóng sī in-ūi lí pīⁿ tîm-tāng, liân lâng to bōe jīn-tit lah, beh thái ōe kòe-tit lí m̄ chai! Góa kóng, Góa pīⁿ tāng ê sî, lí ū kiû Siōng-tè hō͘ góa hó mah? I kóng, Bô án-ni kiû. Góa kóng, Lí bô án-ni kiû, ū sím-mi̍h ì-sù? I kóng, Góa kî-tó Chú, siông-siông ūi-tio̍h lí ê tāi- chì, kóng, Che sió Kui-lô pīⁿ chīn tāng, kiaⁿ-liáu ōe sí, Chú lí nā m̄ ài lâu i tī sè- kan, góa iā m̄ káⁿ kiông kiû, chóng-sī i nā sí-liáu, chiū sīn góa chi̍t ê. Kui-lô lí siūⁿ- khòaⁿ cheh, góa thái-thó ōe chai lâu lí tī sè-kan á-sī hō͘ lí lī-khui sè-kan, tá-lo̍h chi̍t hāng sī khah hó? Chú tek-khak ōe chai, só͘-í goān thàn I ê chí-ì.
|
我聽Kho-ní án-ni講，就kā伊講：「我實在愛聽這號話；我逐日kap你做一堆，thái-thó m̄知這個代誌？」伊講：「攏是因為你病沈重，連人都bōe認--得lah，beh thái會怪tit 你m̄ 知！」我講：「我病重ê時，你有求上帝hō͘ 我好--mah？」伊講：「無án-ni求。」我講：「你無án-ni求，有甚mii̍h8意思？」伊講：「我祈禱主，常常為著你ê代誌，講，Che小Kui-lô病chīn重，驚了會死，主你若m̄ ài留伊tī 世間，我也m̄ 敢強求，總--是伊若死了，就sīn我一個。Kui-lô你想--看--cheh，我thái-thó會知留你tī世間抑是hō͘ 你離開世間，tá落一項是較好？主的確會知，所以願趁伊ê旨意。」 |
|
Góa kóng, Góa phah-sǹg lí beh thòe góa pek-chhiat kiû Chú, lâu góa tī sè- kan. Kho-ní chiū khan góa ê chhiú kóng, Góa sui sī chīn ài lí tiàm tī sè-kan, nā-sī Chú pí góa khah thiàⁿ lí, pí góa khah chai tio̍h cháiⁿ-iūⁿ khah hó. Góa kóng, Lí nā ū pīⁿ góa tek-khak thong ji̍t kiû Chú hō͘ lí tiàm tī sè-kan. I kóng, Kui-lô, lí bô siūⁿ kàu Chú Iâ-so͘ tiàm ê só͘-chāi sī cháiⁿ-iūⁿ hó mah? Hiān- sî ū lāu-bú kap lí koh chōe-chōe, góa sim só͘ thiàⁿ ê, chin-chiàⁿ goān tiàm tī sè-kan, chóng-sī góa ê ì-sù, tiāⁿ-tiāⁿ teh siūⁿ thèng- hāu Chú chiap-la̍p kàu I hia ê sî, he chiah sǹg sī khah hó lah.
|
我講：「我扑算你beh替我迫切求主，留我tī 細世間。Kho-ní就牽我ê手講，我雖是chīn愛你tiàm tī 世間，若是主比我較疼你，比我較知著怎樣較好。」我講：「你若有病我的確通日求主hō͘ 你tiàm tī 世間。」伊講：「Kui-lô,你無想到主耶穌tiàm ê所在是怎樣好--mah？現時有老母kap你koh濟濟，我心所疼--ê,真正願tiàm tī 世間，總--是我ê意思，定定teh想聽候主接納到伊hia ê時，he 才算是較好--lah。」 |
|
Tī chí pài-sì, lāu-bú kap góa kap Kho- ní lóng tī chhù-lāi, lāu-bú teh chòe chiam-chí, góa tī tōa í-téng khò-tio̍h chím-thâu, the̍h-tio̍h hit ji̍t só͘ bóe nî sòaⁿ chhiah be̍h, Kho-ní tú-tú teh tha̍k Sèng-chheh hō͘ góa thiaⁿ. Hó͘-ní tùi gōa-bīn ji̍p-lâi, khiā tī lāu-bú hia, bīn-sek pìⁿ pe̍h, chhiú ná teh so chiū kóng, Lāu-bú kap Kho-ní ah, góa beh kā lín kóng chi̍t hāng tāi-chì, góa siūⁿ chit ê tāi-chì sī lín eng-kai tio̍h chai ê. Kho-ní kap Kui-lô í-keng lio̍h-á chai, lí iáu-bē ū thiaⁿ-kìⁿ. Chit ê tāi-chì lí nā chai si̍t-chāi sī hō͘ lí ê sim kan-khó͘, phah-sǹg lí koat-toàn m̄ jiâu góa.
|
Tī chí拜四，老母kap我kap Kho-ní攏tī 厝內，老母teh做針黹，我tī 大椅頂靠著枕頭，提著hit日所買nî線刺襪，Kho-ní tú-tú teh讀聖冊hō͘ 我聽。Hó͘-ní tùi外面入--來，企tī 老母hia，面色變白，手那teh so就講：「老母kap Kho-ní--ah，我beh kā lín講一項代誌，我想這個代誌是lín應該著知--ê。Kho-ní kap Kui-lô已經略仔知，你iáu-bē有聽--見。這個代誌你若知實在是hō͘ 你ê心艱苦，扑算你決斷m̄ 饒我。」 |
|
Lāu-bú thiaⁿ i chiah ê ōe, iā bô ìn i, chí ū thong sin-khu gī-gī chhoah. Tia̍p-á kú i koh ûn-ûn-á kóng, Góa bat chòe chha̍t, thau khòng-lāi ê iân. I kóng chiah ê ōe, chhùi é-siaⁿ kóng bōe sím-mi̍h chhut chhùi. Lāu-bú iáu bô kóng chi̍t kù ōe ná chhin-chhiūⁿ chhiú teh thiàⁿ, ti̍t-ti̍t so chhiú. I iū-koh kóng, Góa chai put-hàu lāu-bú, sī ke̍k m̄ hó; m̄ kú í-keng chòe liáu chit hō sū, iáu ū sím-mi̍h ōe thang the-sî? Chóng-sī chit ê tāi-chì si̍t-chāi sī góa bû ì-tiong khì chòe ê, in-ūi góa tāi- seng ū khiàm lâng ê chîⁿ. Āu-lâi hit ê chè- chú tek-khak kah góa tio̍h pang i thau iân, só͘-í chiah khì chòe. I thau-tio̍h iân chiū kah góa khì lok tī chi̍t ê chio̍h tōng lāi, beh thèng-hāu kàu ū chi̍t chûn-chāi, chiah chài khì.
|
老母聽伊chiah ê話，也無應伊，只有通身軀gī-gī chhoah。Tia̍p-á久伊koh勻勻仔講：「我bat做賊，偷礦內ê鉛。」伊講chiah ê話，嘴啞聲講bōe甚mi̍h出嘴。老母iáu無講一句話若親像手teh疼，直直so手。伊又koh講：「我知不孝老母，是極m̄ 好；m̄ kú已經做了這號事，iáu有甚mi̍h話thang推辭？總--是這ê代誌實在是我無意中去做--ê,因為我代先有欠人ê錢。後--來hit ê債主的確教我著幫伊偷鉛，所以才去做。伊偷著鉛就教我去lok tī 一個石洞內，beh聽候到有一船在，才載--去。」 |
|
Kho-ní kap góa thiaⁿ-liáu, chiū chai hit ji̍t tī soaⁿ tōng-lāi, i chòe chit hō tāi-chì, iā chai i siáⁿ-sū kàu chiah kiaⁿ. Hó͘-ní ōe kóng-liáu iáu khiā tī hia, sī beh thiaⁿ khòaⁿ ū lâng kóng sím-mi̍h á bô. Khiā tia̍p-á kú, bô lâng kóng sím-mi̍h, i chiū bīn oa̍t-kè-khì, bīn-sek pìⁿ kóng, Só͘ chòe ê sū, góa lóng kā lín kóng lah, chai lín tek-khak m̄ jiâu góa; chhut-chāi lín chiū- sī lah. Kóng-liáu chiū kiâⁿ kàu mn̂g beh chhut-khì. Lāu-bú chiū khí-lâi tè i, phō i ê ām-kún kóng, Góa ê kiáⁿ ah, khó-sioh góa che thiàⁿ ê kiáⁿ ah! I kóng Lāu-bú siáⁿ-sū in-ūi góa lâi khàu? góa bōe kham-tit ū lâng khàu. Chi̍t piⁿ kóng, chi̍t piⁿ kap lāu- bú tò-tńg-lâi, chē tī i ê sin-piⁿ.
|
Kho-ní kap我聽了，就知hit日tī 山洞內，伊做這號代誌，也知伊啥事到chiah驚。Hó͘-ní話講了iáu企tī hia，是beh聽看有人講甚mi̍h抑無。企tia̍p仔久，無人講甚mi̍h,伊就面越過去，面色變講：「所做ê事，我攏kā lín講--lah，知lín的確m̄ 饒我；出在 lín就是--lah。」講了就行到門beh出去。老母就起來tè--伊，抱伊ê頷頸講：「我ê子--ah，可惜我che疼ê子--ah!」伊講：「老母啥事因為我來哭？我bōe堪得有人哭。」一邊講，一邊kap老老母倒轉--來，坐tī 伊ê身邊。 |
|
Lāu-bú kóng, M̄ sī góa tio̍h jiâu lí; hit- ê jiâu lí ê sī lí só͘ tek-chōe ê lâng, lí toàn- toàn tio̍h kā khòng-chú kóng. Hó͘-ní kín- mé ìn kóng, Khòng-chú í-keng chai lah, góa tī pīⁿ iáu-bē hó ê sî, chit ê tāi-chì í- keng lō͘-chhut lah; chóng-sī m̄ chai chòe che sū góa iā ū hūn. Tú-á-chiah í-keng khì kā khòng-chú kóng lah. Tùi góa hó- liáu ê sî, siông-siông siūⁿ tio̍h chiong che tāi-chì kā khòng-chú kóng, chóng-sī beh kóng chit ê tāi-chí, sim-lāi chin hoân-ló, pí beh sí khah kan-khó͘. Pa̍t lâng beh thái ōe chai góa ê sim tòng bōe tiâu kap sit- bāng ni̍h?
|
老母講：「M̄ 是我著饒你；hit ê饒你--ê是你所得罪ê人，你斷斷著kā礦主講。」Hó͘-ní緊緊mé應講：「礦主已經知--lah，我tī 病iáu-bē好ê時，這個代誌以已經露出--lah；總--是m̄ 知做che事我也有份。tú仔chiah已經去kā礦主講--lah。Tùi我好了 ê時，常常想著將che代誌kā礦主講，總--是beh講這個代誌，心內真煩惱，比beh死較艱苦。別人beh thái會知我ê心擋bōe tiâu kap失望--ni̍h？」 |
|
Lāu-bú kóng, Lí kā khòng-chú kóng, i tek-khak m̄ ēng lí, iā-sī bô iàu-kín; chóng- sī lí tùi chit tia̍p tio̍h kóe-pìⁿ chòe hó lâng; goán iā chiū chiong chêng ê sū bô thê-khí lah.
|
老母講：「你kā礦主講，伊的確m̄ 用你，也是無要緊；總--是你tùi這tia̍p著改變做好人；阮也就將前ê事無提起--lah。」 |
|
Hó͘-ní kóng, Kú bô beh m̄ ēng góa, hit- ê khòng-chú kóng, Ta tòa-tio̍h lín lāu-pē, beh koh chhì-khòaⁿ lí thang ēng, á m̄ thang ēng. Lāu-bú kóng, Goān Chú pò- tap i chit hō ê un-tián, lí taⁿ tio̍h chòe hó lâng, m̄ thang hō͘ i in-ūi ēng lí āu-lâi siuⁿ hoán-hóe.
|
Hó͘-ní講：「Kú無beh m̄ 用我，hitê礦主講，今帶著 lín老父，beh koh試看你thang用，抑m̄ thang用。」老母講：「願主報答伊這號ê恩典，你今著做好人，m̄ thang hō͘ 伊因為用你後--來siuⁿ反悔。」 |
|
Hó͘-ní kóng, Taⁿ chin beh án-ni lah. Chit tia̍p ū chīn chōe ōe, góa kóng bōe chhut, pún phah-sǹg lí kap khòng-chú, éng bô beh jiâu góa, taⁿ lóng khoán-thāi góa án-ni, sī hō͘ góa kàu sè-boa̍t ê sî, ū thangǹg-bāng Chú ê jiâu góa. Lāu-bú chiū kap i bān-bān-á kóng, Góa ê kiáⁿ ah, chit ê tō- lí góa bô sím-mi̍h ōe hiáu kóng, in-ūi góa iā sī chiah bêng-pe̍k sió-khóa-á; nā-sī góa sui-bóng bōe hiáu-tit kóng, m̄ kú chai lâng nā hóe chōe kóe-pìⁿ, chin sim ǹg Chú, I chiū liâm-piⁿ jiâu i, m̄ sái tio̍h thèng- hāu kàu āu-lâi chiah jiâu i. Lí tú-á-chiah bē kóng-chhut, Chú Iâ-so͘ í-keng jiâu lí lah. Lí siūⁿ-khòaⁿ góa chit hō ū chōe ê lâng, khòaⁿ-kìⁿ lí hoán-hóe beh chòe hó lâng, siōng-chhiáⁿ hoaⁿ-hí, hô-hòng hit ê thiàⁿ-sioh lí ê Thiⁿ Pē, I thái-thó khéng pàng-sak lí?
|
Hó͘-ní講：「今真beh án-ni --lah。這tia̍p有chīn濟話，我講bōe出，本扑算你kap礦主，永無beh饒我，今攏款待我án-ni，是hō͘ 我到世末 ê時，有thang向望主ê饒我。」老母就kap伊慢慢仔講：「我ê子--ah，這個道理我無甚mi̍h會曉講，因為我也是才明白小可仔；但是我雖罔bōe曉得講，m̄ 久知人若悔罪改變，真心向主，伊就liâm-piⁿ 饒伊，m̄ sái著聽候到後--來才饒--伊。你tú仔chiahbē講出，主耶穌已經饒你--lah。你想看我這號有罪ê人，看見你反悔beh做好人，尚且歡喜，何況hit ê疼惜你ê天父，伊thái-thó肯放sak你？」 |
|
Hó͘-ní kóng, Che lóng sī góa tùi chá bô thiaⁿ-kìⁿ chit ê sin tō-lí, ì-sù chin ò-biāu hō͘ góa ûn-ûn-á siūⁿ-siūⁿ khòaⁿ cheh; lí kap Kho-ní tio̍h thòe góa kî-tó. Kóng-liáu iā bô koh kóng sím-mi̍h, chiū khì.
|
Hó͘-ní講：「Che攏是我tùi早無聽見這個新道理，意思真奧妙hō͘ 我勻勻仔想想--看--cheh；你kap Kho-ní著替我祈禱。」講了也無koh講甚mi̍h，就去。 |
|
Tē cha̍p-saⁿ chiuⁿ
|
第13章 |
|
Ū chi̍t ji̍t tú-á khùn-chhíⁿ, khòaⁿ-kìⁿ tī góa chím-thâu piⁿ khòa-tio̍h chi̍t ki ke̍k súi ê ge̍h-kìⁿ hoe, góa kóng, Kho-ní lí tùi tá-lo̍h the̍h-lâi? I kóng, Lí ioh khòaⁿ góa tùi tá-lo̍h tit-tio̍h che hó hoe, lí nā ioh m̄ tio̍h, thang koh-chài ioh. Góa kóng, Káⁿ sī hit ê i-seng the̍h-lâi mah? I chiū chhiò kóng, M̄ tio̍h, lí koh ioh khòaⁿ cheh.
|
有一日tú仔睏醒，看見tī我枕頭邊掛著一枝極súi ê 月見花，我講：「Kho-ní你tùi tá落提--來？」伊講：「你臆看我tùi tá落得著che好花，你若臆m̄ 著，thang koh再臆。」我講：「Káⁿ是hit 個醫生提--來mah？」伊就笑講：「M̄ 著，你koh臆看--cheh。」 |
|
Góa khòaⁿ i ê bīn hiah hoaⁿ-hí, chiū siūⁿ khí-lâi, mn̄g i kóng, Sī góa hit ūi thài-thài mah? I kóng, Sī hit ūi thài-thài kap I-tí ko͘-niû tò-lâi lah, beh tī chia kè tang-thiⁿ. Téng ê pài-sì, góa khì bōe hê, in khòaⁿ-kìⁿ iáu ōe jīn-tit góa, iā chīn hoaⁿ-hí, mn̄g góa kóng, Sió Kui-lô tī tá-lo̍h? Góa kā i kóng lí phòa-pīⁿ iáu-bē ōe khí-lâi, nā beh lâi siâⁿ bōe hê, kiaⁿ-liáu tio̍h khah chhiân teh. Hit ê thài-thài mn̄g góa tiàm tī tá- lo̍h? Góa chiū chiong lán tiàm tī tá-lo̍h kā i kóng. I kóng, Lí tò-khì, m̄ sái kā Kui- lô kóng góa lâi chia lah, thèng-hāu góa kè-khì thàm i. Kin chá-khí i kap I-tí ko͘-niû lâi, chhin chhiú chiong che hoe khòa tī chia. Góa kóng, In lâi góa iā bô kìⁿ-tio̍h in. Kóng-liáu chiū beh khàu, sī in-ūi tùi góa pīⁿ ê sî, chiūⁿ siàu-liām i, chit tia̍p lâi goán tau, iā m̄ chai, iáu bô kìⁿ-tio̍h i.
|
我看伊ê面hiah歡喜，就想--起來，問伊講：「是我hit位太太--mah？」伊講：「是hit位太太kap I-tí姑娘倒--來lah，beh tī chia過冬天。」頂ê拜四，我去賣蝦，in看見iáu會認得我，也chīn歡喜，問我講：「小Kui-lô tī tá落？」我kā伊講你破病iáu-bē會起--來，若beh來城賣蝦，驚了著較延--teh。Hit個太太問我tiàm tī tá 落？我就將咱tiàm tī tá落kā伊講。伊講：「你倒去，m̄ sái kā Kui-lô講我來chia --lah，聽候我過去探伊。」今早起伊kap I-tí娘來，親手將che 花掛tī chia。我講：「In來我也無見著in。」講了就beh哭，是因為tùi我病ê時，尚數念伊，這tia̍p來阮兜，也m̄ 知，iáu無見著伊。 |
|
Kho-ní kóng, Lí m̄ sái háu; che sī thài- thài m̄ hō͘ lāu-bú kiò lí chhíⁿ ê. Lāu-bú iā kóng, lí nā chhíⁿ chai i lâi, tek-khak kóng, Hit sî siáⁿ-sū bô beh kiò góa chhíⁿ. Hit ê thài-thài kóng, Bîn-á-ji̍t góa beh koh lâi.
|
Kho-ní講：「你m̄ sái哮；che是太太m̄ hō͘ 老母叫你醒--ê。」老母也講，你若醒知伊來，的確講，Hit時啥事無beh叫我醒。Hit個太太講：「明仔日我beh koh來。」 |
|
Kè ji̍t i chin-chiàⁿ koh lâi, khoeh tī góa ê bîn-chhn̂g chē, góa chiū chiong tùi i khí-sin liáu, kúi ge̍h-ji̍t ê tāi-chì kā i kóng, iā chiong góa ê Sèng-keng the̍h lâi hō͘ i khòaⁿ. Sui-jiân chheh phê kap chheh piⁿ ê kim lóng kū lah, i iā bô kóng sím-mi̍h, chīn hoaⁿ-hí góa ōe bêng-pe̍k chheh tiong ê ì-sù. Góa koh chiong Le̍k- tek-ko͘ só͘ kà ê hí kúi chiuⁿ chheh, tha̍k hō͘ i thiaⁿ. Hí tiong-ng iáu ū chōe-chōe ì- sù bōe hiáu-tit ê, i lóng siông-sè kā góa kóng bêng.
|
過日伊真正koh來，khoeh tī我ê眠床坐，我就將tùi伊起身了，幾月日ê代誌kā伊講，也將我ê聖經提來hō͘ 伊看。雖然冊皮kap冊邊ê金攏舊--lah，伊也無講甚mi̍h，chīn歡喜我會明白冊中ê意思。我koh將Le̍k-tek-ko͘ 所教ê hí幾章冊，讀hō͘ 伊聽。Hí中央iáu有濟濟意思bōe曉--得--ê,伊攏詳細kā我講明。 |
|
Āu-lâi hit ê thài-thài ta̍k ji̍t lâi kà-sī góa, lāu-bú iā siông-siông lâi thiaⁿ. Hí kúi ji̍t sǹg sī ke̍k hó ki-hōe, góa chin hoaⁿ-hí, sin-khu iā chai-kiò khah ū khùi- la̍t, chiām-chiām thang chhut-khì mn̂g- kháu, kap Pí-tek chē tī soa thô͘ téng, á- sī Kho-ní hû góa, iā thang kàu hái piⁿ.
|
後來hit ê太太逐日來教示我，老母也常常來聽。Hí幾日算是極好機會，我真歡喜，身軀也知叫較有氣力，漸漸thang出去門口，kap彼得坐tī 沙塗頂，抑是Kho-ní扶--我，也thang到海邊。 |
|
Ū chi̍t ji̍t, sī cha̍p-it ge̍h chhoe ni̍h, hit ê thài-thài tùi góa kóng, Kui-lô, chit tia̍p sī tang-thiⁿ, góa beh tò-khì goán chhù; tī hia iáu ū nn̄g ê ko͘-niû pí I-tí ko͘-niû khah sòe, góa chīn ài in thiaⁿ-kìⁿ lí ê tāi- chì, lí chiong só͘ ū ê tāi-chì, lí lóng siông- sè kā góa kóng, góa beh siá i, thèng-hāu kàu goán chhù tha̍k hō͘ in thiaⁿ.
|
有一日，是11月初--ni̍h，hit個太太tùi我講：「Kui-lô,這tia̍p是冬天，我beh倒去阮厝；tī hia iáu有兩個姑娘比I-tí姑娘較細，我chīn愛in聽見你ê代誌，你將所有ê代誌，你攏詳細kā我講，我beh寫伊，聽候到阮厝讀hō͘ in聽。」 |
|
In-ūi chit ê thài-thài siūⁿ beh siá góa ê tāi-chì, góa chiū kóng chhut-lâi, i chiah chhòng chòe chi̍t pún chheh. Góa siūⁿ iā bô sím-mi̍h ōe kham-tit siá, chóng-sī ū chi̍t hāng góa chin hoaⁿ-hí, lâng khòaⁿ chit pún chheh, thang chai Kho-ní ū sím-mi̍h hó phín-hēng, cháiⁿ-iūⁿ tōa táⁿ. Tùi chá kàu chit tia̍p Kho-ní bô lūn chòe sím- mi̍h tāi-chì, lóng bô kóng ka-kī hó, tàu-tí sī goán ke-lāi ê hok-khì, tōa pòaⁿ sī i ê khùi-la̍t.
|
因為這個太太想beh寫我ê代誌，我就講--出來，伊才創做一本冊。我想也無甚mi̍h會堪得寫，總--是有一項我真歡喜，人看這本冊，thang知Kho-ní有甚mi̍h好品行，怎樣大膽。tùi早到這tiapKho8-ní無論做甚mi̍h代誌，攏無講家己好，到底是阮家內ê福氣，大半是伊ê氣力。 |
|
Góa só͘ kā thài-thài kóng ê tāi-chì, i lóng siá-liáu, koh mn̄g, Lō-bé kúi kù lí beh siá mah? Góa kóng, Lō͘-bé beh siá Kho- ní chit chat chheh. Mn̄g góa, Tá-lo̍h chi̍t chat sǹg sī i ê? Góa chiū oa̍t-liām hit ji̍t goán tùi Le̍k-tek-ko͘ hit pún tōa pún só͘ tha̍k ê chheh kúi kù kóng, “Lán chiah ê ōe ê lâng eng-kai tio̍h tam-tài bōe ê lâng ê loán-jio̍k, m̄ thang kiû ka-kī ê hoaⁿ-hí.... Ki-tok iā bô kiû ka-kī ê hoaⁿ-hí;” che sǹg sī Kho-ní chi̍t chat ê chheh.
|
我所kā太太講ê代誌，伊攏寫了，koh問，路尾幾句你beh寫--mah？我講：「路尾beh寫Kho-ní這節冊。」問我：「Tá落一節算是伊ê?」我就曰唸hit日阮tùi Le̍k-tek-ko͘ hit本大本所讀ê冊幾句講，「咱chiah ê會ê人應該著擔代bōe ê人ê軟弱，m̄ thang求家己ê歡喜...基督也無求家己ê歡喜。」Che算是Kho-ní一節ê冊。 |
|
Kui-lô toān ê lō͘-bé
|
Kui-lô傳ê路尾。 |
