Kui-lô Toān_01
|
Kui-lô 傳_01 |
| Bô Chù-bêng |
無注明 |
|
Tē it chiuⁿ
|
第1章 |
|
Hoān Kui-lô kóng, Goán tau tī Ui-le̍k-sū kok ê pak-sì, khiā-khí tī hái-kîⁿ, chi̍t keng sió thô͘ chhù, m̄ sī kap goán pē-bú saⁿ-kap tiàm, iā bōe kì-tit goán pē-bú siⁿ chòe cháiⁿ-iūⁿ.
|
范Kui-lô講：「阮兜tī Ui-le̍k-sū國ê北勢，企起tī海墘，一間小土厝，m̄是kap阮父母相kap tiàm,也bōe記得阮父母生做怎樣。 |
|
Káu nî chêng, ū chi̍t mî tī hái-n̍i̍h khí tōa hong, ū chi̍t chiah tōa chûn tú-tio̍h tōa hong lôe-tio̍h chio̍h-thâu phah-phòa. Tē jī ji̍t ū pún-tōe lâng khì khioh mi̍h, khòaⁿ-kìⁿ ū chi̍t ê chhiú-n̍i̍h phō ê cha-bó͘ kiáⁿ-á tó tī hái-piⁿ, chha-put-to sí lah; hit ê cha-bó͘ gín-á chiū-sī góa. Só͘ ū chiàu-kò͘ góa ê lâng lóng im-sí liáu, kàu chit tia̍p iā bô lâng chai chhōa góa khì tah hit chiah tōa chûn ê sī chī-chūi, iā bô thiaⁿ-kìⁿ chē hit chiah chûn ê sī sím-mi̍h lâng.
|
9年前，有一暝tī海--n̍i̍h起大風，有一隻大船tú著大風犁著石頭扑破。第2日有本地人去拾物，看見有一個手--n̍i̍h抱ê查某囡仔倒tī海邊，差不多死--lah；hit個查某囡仔就是我。所有照顧我ê人攏淹死了，到這tia̍p也無人知chhōa我去tah hit隻大船ê是是誰，也無聽見坐hit 隻船ê是甚mi̍h人。 |
|
Hit ê lâi khòaⁿ-kìⁿ góa ê chiū chiong góa khioh-khí-lâi phō, phō kàu chi̍t ê hù- kūn ê hiuⁿ-siā, chiū-sī in tau; i ê bó͘ kap chhù-piⁿ lóng kóng, m̄ ta̍h-tio̍h sàng góa khì hō͘ Ióng-seng-tn̂g, hit ê phō góa ê, phian-phian beh siu góa chòe gī-lú. Hit lâng sìⁿ Hoān, só͘-í piáu góa ê miâ chòe Hoān Kui-lô, góa chiū jīn in chòe pē-bú, in chīn thiàⁿ góa, lia̍h góa chòe chhin-siⁿ ê chi̍t iūⁿ. In ke-n̍i̍h pún ū sì ê gín-á, chīn sòe ê chiah ū sì hè. Kàu góa la̍k hè ê sî, góa ê gī-hū sí lah, góa sui-bóng sī gín-á, iā tâng goán gī-bú kap ta̍k ê gín-á, lóng chīn ai-siong.
|
Hit 個來看見我ê就將我拾起來抱，抱到一個附近ê鄉社，就是in兜；伊ê某kap厝邊攏講，m̄ ta̍h著送我去hō͘養生堂，hit 個抱我--ê,偏偏beh收我做義女。Hit人姓范，所以表我ê名做范Kui-lô,我就認in做父母，in chīn疼我，掠我做親生ê一樣。In家--n̍i̍h本有4個囡仔，chīn細ê chiah有四歲。到我六歲ê時，我ê義父死lah，我雖罔是囡仔，也同阮義母kap逐個囡仔，攏chīn哀傷。 |
|
Chit sî góa chīn kiaⁿ gī-bú chiong góa khì hō͘ Ióng-seng-tn̂g. In-ūi goán gī-hū iáu tī-teh ê sî, ū-sî goán gī-bú siū-khì, bat kóng bōe chhī góa, hiān sî ke-lāi chīn chheng-tām, góa chīn kiaⁿ i iáu-kú ū khǹg chit hō ì-sù.
|
這時我chīn驚義母將我去hō͘養生堂。因為阮義父iáu tī-teh ê時，有時阮義母受氣，bat講bōe飼我，現時家內chīn清淡，我chīn驚伊iáu-kú有囥這號意思。 |
|
Goán gī-hū pún sī chòe khui iân-khòng ê kang, kìⁿ-nā chòe chit hō ê kang khah chōe bô tn̂g hè-siū, in-ūi sin-thé bōe-ōe khùi-oa̍h, khòng-lāi ū khǹg to̍k-khì, lâng chīn kōe jiám pīⁿ. Goán sàng-chòng liáu, gī-bú siūⁿ tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chiah ōe tō͘ ji̍t, ū sím-mi̍h hong-hoat chiah ōe iúⁿ-chhī chit ke lâng. Chá goán gī-hū só͘ thàn ê kang-chîⁿ, tû chia̍h chhēng ēng í-gōa bô sím-mi̍h chek-chū, in-ūi án-ni bōe-ōe iû-goân khiā hit keng hó chhù, goán gī-bú chiū kiû khòng-chú hō͘ tōa-kiáⁿ Hó͘-ní tit-tio̍h chi̍t ê chòe kang ê só͘-chāi. Hit ê khòng-chú tòa-tio̍h goán gī-hū tī-teh ê sî, sī láu-si̍t koh chīn khûn-kín ê lâng, chiah ín i. Goán gī-bú hit tia̍p iáu-bē khì kiû i, teh kiaⁿ i m̄ khéng, sī in-ūi Hó͘-ní tùi sòe-hàn tī pún hiuⁿ bô hó miâ-siaⁿ, pîn-tōaⁿ koh kāu sèng- tē, ta̍uh-ta̍uh kap gín-á phōaⁿ chòe-tui, chhōa in kiâⁿ pháiⁿ. Goán gī-bú kā i chhē chi̍t ê chòe kang ê só͘-chāi, ǹg-bāng i ún- tàng ōe kóe-pìⁿ i ê sèng-phiah, jīn-chin chòe kang, goán thong ke thang óa-khò i kè ji̍t.
|
阮義父本是做開鉛礦ê工，見若做這號ê工較濟無長歲壽，因為身體bōe會快活，礦內有囥毒氣，人chīn kōe染病。阮送葬了，義母想著怎樣才會渡日，有甚mi̍h方法才會養飼這家人。早阮義父所趁ê工錢，除食、穿、用以外無甚mi̍h積聚，因為án-ni bōe會猶原企hit間好厝，阮義母就求礦主hō͘大子Hó͘-ní得著一個做工ê所在。Hit 個礦主tòa著阮義父tī-teh ê時，是老實koh chīn勤緊ê人，才允伊。阮義母hit tia̍p iáu-bē去求伊，teh驚伊m̄肯，是因為Hó͘-ní tùi細漢tī本鄉無好名聲，貧憚koh厚性地，ta̍uh-ta̍uh kap囡仔伴做堆，chhōa in行歹。阮義母kā伊chhē一個做工ê所在，向望伊穩當會改變伊ê性癖，認真做工，阮通家thang倚靠伊過日。 |
|
Hit ê tē jī ê, miâ-kiò Má-lī, sī cha-bó͘ kiáⁿ, khì kā choh-sit lâng chòe kang, i ê thâu-ke-niû chin hó khoán-thāi i, i chiū chá-khí àm-khùn, bô hiâm kan-khó͘. Sīn goán chiah ê sòe-hàn ê, bōe-ōe chòe sím-mi̍h, siūⁿ lóng bô lō͘.
|
Hit個第2個，名叫瑪莉，是查某子，去kā作穡人做工，伊ê頭家娘真好款待伊，伊就早起暗睏，無嫌艱苦。Sīn阮chiah ê細漢--ê,bōe會做甚mi̍h,想攏無路。 |
|
Hit ê tē saⁿ kiáⁿ, miâ kiò Pí-tek, sī phòa-siùⁿ ê, tùi sòe-hàn io siak phòa-siùⁿ, chīn kiaⁿ kôaⁿ, ta̍k ji̍t chē tī í-á-n̍i̍h hang hé, á-sī pê kàu gōa-bīn pha̍k ji̍t. Ū chi̍t ji̍t góa ê gī-bú ka-kī chē teh siūⁿ goán tio̍h khì tá-lo̍h chiah ōe iúⁿ-chhī chi̍t ke lâng. Ū chi̍t ê chhù-piⁿ thòe i siūⁿ-chhut, lâi kā i kóng, Lín tio̍h poaⁿ khì hái-piⁿ khiā, hiah ê tōe lóng bô lâng chiáng-koán. (Hit só͘-chāi ê kui-kú, chī-chūi-á ōe chi̍t mî khí hó chhù lâi tiám hé, hit só͘-chāi chiū sǹg sī i ê.) Góa beh kap chèng chhù-piⁿ kóng tiāⁿ-tio̍h ji̍t, khì tī hia kā lín khí chhù ûi lî-pa, lín thang tī hia chèng chhài, chhī giâ, iā thang khì bāng hê bōe, á-sī kā lâng sóe i-chiûⁿ, koh ū Hó͘-ní thàn ê kang-chîⁿ, saⁿ-chham ēng, góa siūⁿ án-ni chiū thang kè ji̍t. Chiah ê chhù-piⁿ lóng sī goán gī-hū tong-ji̍t ê hé-kì, goán gī-bú thiaⁿ- liáu chiah ê ōe, chiū chiàu in só͘ kóng ê khì pān. Koh kā góa kóng, Lí iû-goân kap goán saⁿ-kap khì, pang-chān bāng hê. Koh kóng, Lí chí kúi nî tī goán tau, chōe-chōe liân-lūi goán, hiān sî chòe gín-á kang, thàn tām-po̍h-á chîⁿ, lâi pang-chān goán, iā sī eng-kai ê. Góa thiaⁿ-kìⁿ chiah ê ōe, chiū chin ài, taⁿ bô kiaⁿ góa bô só͘-chāi.
|
Hit個第3子，名叫彼得，是破相--ê,tùi細漢io摔破相，chīn驚寒，逐日坐tī椅仔n̍i̍h烘火，或是爬到外面曝日。有一日我ê義母家己坐teh想阮著去tá落才會養飼一家人。有一個厝邊替伊想出，來kā伊講，lín著搬去海邊企，hiah ê地攏無人掌管。（Hit所在ê規矩，是誰仔會一暝起好厝來點火，hit所在就算是伊ê。）我beh kap眾厝邊講定著日，去tī hia kā lín起厝圍籬笆，lín thang tī hia種菜、飼鵝，也thang去網蝦賣，或是kā人洗衣裳，koh有Hó͘-ní趁ê工錢，相參用，我想án-ni就thang過日。Chiah ê厝邊攏是阮義父當日ê夥計，阮義母聽了chiah ê話，就照in所講ê去辦。Koh kā我講：「你猶原kap阮相kap去，幫贊網蝦。」Koh講：「你這幾年tī阮兜，濟濟連累阮，現時做囡仔工，趁淡薄仔錢，來幫贊阮，也是應該--ê。」我聽見chiah ê話，就真ài,今無驚我無所在。 |
|
In iáu ū chi̍t ê kiáⁿ, miâ kiò Kho-ní, i kap góa teh siūⁿ āu-lâi ōe siông-siông saⁿ- kap tiàm, chiū chīn hoaⁿ-hí. Góa tāi-seng bô kóng-khí Kho-ní, taⁿ beh tùi thâu kàu bé kóng góa ê tāi-chì. Kho-ní kap góa chīn saⁿ-thiàⁿ, i ê chiàⁿ miâ kiò Ko-lî-niû, tī in hiah ê gín-á sī tē it sòe-hàn ê, tōa góa saⁿ hè, sin-khu tōa góa têng-pē, chi̍t thâu-khak âng thâu-mn̂g, tōa-hàn khah hó khòaⁿ, tōa táⁿ koh láu-si̍t.
|
In iáu有一個子，名叫Kho-ní,伊kap我teh想後來會常常相kap tiàm,就chīn歡喜。我代先無講起Kho-ní,今beh tùi頭到尾講我ê代誌。Kho-ní kap我chīn相疼，伊ê正名叫哥尼流，tī in hiah ê囡仔是第一細漢--ê,大我3歲，身軀大我重倍，一頭殼紅頭毛，大漢較好看，大膽koh老實。 |
|
Pa̍t lâng lóng kóng i bô ki-khiàu, ná gōng ê, in-ūi i sī ta-po͘ ê, bōe hiáu-tit chòe ke-lāi sū; góa siūⁿ put-lūn sím-mi̍h lâng, bô chhin-chhiūⁿ Kho-ní chiah hó. Góa iáu ōe kì-tit chhù-piⁿ kā goán khí chhù ê sū-chêng, in tāi-seng chhòng-piān thô͘-phe̍h tī khí chhù ê só͘-chāi, kàu só͘ tiāⁿ-tio̍h hit ê-hng, ū jī-cha̍p gōa lâng lâi khí, goán lóng khiā-teh khòaⁿ, khòaⁿ-kìⁿ in chi̍t ûn chi̍t ûn thia̍p khí chhiûⁿ, ēng kúi ki chhâ chòe îⁿ-á khòa tī chhù-téng, pho͘ ke̍k kāu ê lô͘-tek, chhiûⁿ-téng lâu chi̍t ê ian-tâng, chhiûⁿ-kha choh chi̍t ê chàu. In tiàm hia khí, goán lāu-bú chiū tī gōa-bīn khioh chhâ, thèng-hāu in khí-hó, chiū ji̍p-khì hiâⁿ hé, goán hiah ê gín-á tī gōa-bīn khòaⁿ-kìⁿ tùi ian-tâng lāi hé-hun khí-lâi, chiū tāi-ke tah chhiú kóng, Ū só͘-chāi thang khiā-khí lah. Hiah ê kā goán khí chhù ê chhù-piⁿ, iā thòe goán hoaⁿ-hoaⁿ hí- hí, ta̍k lâng sì-sòaⁿ tò-khì, goán lāu-bú ka- kī óa hé pi-siong, góa siūⁿ bōe chhut sī sím-mi̍h tāi-chì.
|
別人攏講伊無ki-khiàu,若憨--ê,因為伊是查甫--ê,bōe曉tit做家內事；我想不論甚mi̍h人，無親像Kho-ní chiah好。我iáu會記得厝邊kā阮起厝ê事情，in代先創便塗phe̍h tī起厝ê所在，到所定著hit e昏，有20外人來起，阮攏企teh看，看見in一ûn一ûn疊起牆，用幾支柴做îⁿ仔掛tī厝頂，舖極厚ê蘆竹，牆頂留一個煙銅，牆腳作一個灶。In tiàm hia起，阮老母就tī外面拾柴，聽候in起好，就入去hiâⁿ火，阮hiah ê囡仔tī外面看見tùi煙銅內火燻起來，就大家tah手講，有所在thang企起lah。Hiah ê kā阮起厝ê厝邊，也替阮歡歡喜喜，逐人四散轉去，阮老母家己倚火悲傷，我想bōe出是甚mi̍h代誌。 |
|
Bîn-á-ji̍t koh ū kúi ê chhù-piⁿ lâi, kā goán hē mn̂g, iáu ū chi̍t ê nn̄g sìⁿ ê thang- á, kóaⁿ-kín chhòng kàu chīn hó, goán chiū poaⁿ khì khiā. Chit ê chhù nā ū khí nn̄g keng, sui-jiân sòe koh kē, chiàu goán gín- á khòaⁿ-khí-lâi khiok sī chin hó, mn̂g- kháu ū ke̍k tōa ê khàng-tōe, thit-thô kiâⁿ- kiâⁿ, á-sī phah-kiû, that-kiàn ta̍k hāng hó. Goán lāu-bú bóe chi̍t tiuⁿ hê-á bāng, ta̍k ji̍t chúi-tīⁿ chúi khó, kap Kho-ní kàu hái-piⁿ, chiong bāng pha lo̍h chúi, thèng-hāu bāng tîm-lo̍h-khì,chiah thoa khí-lâi hōaⁿ-téng, chiong bāng-lāi só͘ ū ê lóng piàⁿ-khí-lâi. Góa chiū khioh hit ê chhiu- tn̂g khah kim koh ōe thiàu ê, khah siông sī góa chi̍t lâng teh chhòng chit ê kang, ū-sî Pí-tek iā bat lâi chān góa kéng kàu móa kheng, goán lāu-bú chiū khì sa̍h, kau hō͘ Kho-ní kap góa khì lī ke káu-lí lō͘ ê sió siâⁿ bōe.
|
明仔日koh有幾個厝邊來，kā阮下門，iáu有一個兩扇ê 窗仔，趕緊創到chīn好，阮就搬去企。這個厝若有起兩間，雖然細koh低，照阮囡仔看起來卻是真好，門口有極大ê空地，thit-thô行行，或是扑球，踢毽逐項好。阮老母買一張蝦仔網，逐日水tīⁿ水khó,kap Kho-ní到海邊，將網pha落水，聽候網沈--落-去，才拖起來岸頂，將網內所有--ê攏拚起來。我就拾hit ê鰍腸較金koh會跳--ê,較常是我一人teh創這個工，有時彼得也bat來贊我揀到滿筐，阮老母就去sa̍h,交hō͘ Kho-ní kap我去離家9哩路ê小城賣。 |
|
Tī hē-thiⁿ chhiu-thiⁿ ê sî, siâⁿ-n̍i̍h chōe-chōe lâng lâi hái-piⁿ chhiu-chhìn, hê chīn hó bōe. Bōe ê sî Kho-ní kōaⁿ kheng-á, góa tòa āu-bīn tè i, in-ūi goán lāu-bú khòaⁿ góa pí Kho-ní khah sòe, lâng nā khòaⁿ- kìⁿ tek-khak siⁿ-khí lîn-bín ê sim, chiū thang tit-tio̍h chîⁿ. Hit siâⁿ-n̍i̍h ê lâng, chin-chiàⁿ kè-chîⁿ hō͘ goán liáu, koh ke the̍h kóa hō͘ goán; chit ê tāi-chì góa iáu bô bōe kì-tit.
|
Tī夏天、秋天ê時，城--n̍i̍h濟濟人來海邊秋瀙，蝦chīn好賣。賣ê時Kho-ní kōaⁿ筐仔，我tòa後面tè伊，因為阮老母看我比Kho-ní較細，人若看見的確生起憐憫ê心，就thang得著錢。Hit城--n̍i̍h ê人，真正價錢hō͘阮了，koh加提寡hō͘阮；這個代誌我iáu無bōe記tit。 |
|
Tē Jī chiuⁿ
|
第2章 |
|
Goán tī chit keng chhù khiā nn̄g nî, ū chi̍t ji̍t Kho-ní kap góa kōaⁿ chi̍t kheng hê khì siâⁿ-n̍i̍h bōe; hit sî sī hē-thiⁿ chīn joa̍h, bô chi̍t tiám-á hong, hut-jiân sai-sì khí chi̍t phiàn o͘ hûn. Chit ji̍t goán pha hê chīn chōe, só͘-í kheng chīn tāng, chhut mn̂g hit sî goán lāu-bú kóng, Lín tio̍h bōe liáu chiah thang tò-lâi.
|
阮tī這間厝企兩年，有一日Kho-ní kap我kōaⁿ一筐蝦去城--n̍i̍h賣；hit時是夏天chīn熱，無一點仔風，忽然西勢起一片烏雲。這日阮pha蝦chīn濟，所以筐chīn重，出門hit時阮老母講，lín著賣了chiah thang轉來。 |
|
Goán kiâⁿ ū pòaⁿ-sî kú, chiū lo̍h hō͘, chi̍t chūn chi̍t chūn khah tōa, goán thong sin- khu lóng ak-tâm, m̄ káⁿ khì siám hō͘, thàu hō͘ ji̍p siâⁿ, tī koe-n̍i̍h that chúi ta̍h thô͘, tōa siaⁿ kiò bóe hê ê, ū lâng tòa tī mn̂g- kháu, ū-ê tùi thang-á-n̍i̍h lūi-lo̍h-lâi kā goán bóe hê, bô lōa kú chiū bōe liáu. Chiū khì tī lâng ê mn̂g-kháu siàu chîⁿ, chiong chîⁿ pau tī Kho-ní ê chhiú-kun beh tò-khì, Kho-ní chiong khang kheng khòa tī chio̍h- thâu téng, phah-sǹg chiong góa thâu-mn̂g kap saⁿ ê chúi lóng lâi chūn taⁿ.
|
阮行有半時久，就落雨，一陣一陣較大，阮通身軀攏ak tâm,m̄敢去閃雨，thàu雨入城，tī街--n̍i̍h踢水踏塗，大聲叫買蝦--ê,有人tòa tī門口，有ê tùi窗仔n̍i̍h lūi 落來kā阮買蝦，無偌久就賣了。就去tī人ê門口帳錢，將錢包tī Kho-ní ê手巾beh轉去，Kho-ní將空筐掛tī石頭等，打算將我頭毛kap衫ê水攏來chūn乾。 |
|
Chit ê mn̂g-kháu tùi-bīn, ū chi̍t keng tōa kheh-tiàm, lāi-bīn hioh nn̄g ê lâng- kheh, chi̍t ê thài-thài, chi̍t ê sió ko͘-niû, tú-á tī thang-á-n̍i̍h teh khòaⁿ lo̍h-hō͘; goán khiā tī mn̂g-kháu bô lōa kú. Hit ê sió ko͘-niû chiū khui mn̂g, ēng chhiú ia̍t kah góa kè-khì, góa phah-sǹg i sī beh bóe hê, chiū chiong khang kheng hō͘ i khòaⁿ, hō͘ i chai góa bōe liáu lah. I iáu-kú khiā tī hí mn̂g- kháu teh thèng-hāu góa, góa siūⁿ kè-khì hit pêng, khòaⁿ i beh sím-mi̍h tāi-chì. Chiū khîⁿ Kho-ní ê saⁿ kóng, Lí kap góa lâi khì. I m̄ khéng, kā góa sak, kah góa ka-kī chi̍t ê khì.
|
這個門口對面，有一間大客店，內面hioh兩個人客，一個太太，一個小姑娘，tú仔tī窗仔n̍i̍h teh看落雨；阮企tī門口無偌久。Hit個小姑娘就開門，用手ia̍t kah我過去，我打算伊是beh買蝦，就將空筐hō͘伊看，hō͘伊知我賣了lah。伊iáu-kú企tī hit門口teh聽候我，我想過去hit爿，看伊beh甚mi̍h代誌。就khîⁿ Kho-ní ê衫講，你kap我來去。伊m̄肯，kā我sak，kah我家己一個去。 |
|
Ū chi̍t ê bú-á, khiā tī sió ko͘-niû ê ka- chiah-āu, khòaⁿ-kìⁿ góa khiā tī gîm-kîⁿ téng, saⁿ-á chúi chhiāu-chhiāu ti̍h, i ê bīn chiū pìⁿ tòng-bōe-tiâu, chiū kóng, I-tí ko͘- niû, lí khah hó the̍h kúi-ê chîⁿ hō͘ i, kah i khì, chit hō ê gín-á lí beh kap i kóng sím-mi̍h ōe?
|
有一個母仔，企tī小姑娘ê ka-chiah後，看見我企tī gîm墘等，衫仔水chhiāu-chhiāu滴，伊ê面就變擋bōe-tiâu,就講：「I-tí姑娘，你較好提幾個錢hō͘伊，kah伊去，這號ê囡仔你beh kap伊講甚mi̍h話？」 |
|
Hit ê ko͘-niû phian-phian kiò góa tio̍h kè-khì, i tāi-seng khiā tī kha-ta̍h-í téng, āu-lâi chiū kiâⁿ kàu gîm-kîⁿ-kha tōa siaⁿ kiò kóng, Án-né ah, hit ê gín-á tī chia, i ê saⁿ hō͘-chúi chhiāu-chhiāu ti̍h, bú-á m̄ hō͘ i chiūⁿ-khì lâu-téng, chhiáⁿ lí lo̍h-lâi chia kap i kóng khah hó. Kóng-liáu chiū ū chi̍t ūi thài-thài tùi lâu-téng lo̍h-lâi.
|
Hit個姑娘偏偏叫我著過去，伊代先企tī腳踏椅等，後來就行到gîm墘腳大聲叫講：「Án-né ah，hit ê囡仔tī chia，伊ê衫雨水chhiāu-chhiāu滴，母仔mh73伊上去樓頂，請你落--來chia kap伊講較好。」講了就有一位太太tùi樓頂落--來。 |
|
Góa chi̍t ē khòaⁿ-kìⁿ chiū kā i chhéng-an, in-ūi chit ê lâng put-sio̍k, góa lóng iáu bē bat khòaⁿ-kìⁿ ê.
|
我一下看見就kā伊請安，因為這個人不俗，我攏iáu bē bat看見--ê。 |
|
Hit ê thài-thài ēng chhiú tah góa ê thâu-khak kóng, Lí miâ kiò sím-mi̍h? Góa chiū kia̍h-khí-thâu lâi kóng, Kiò chòe Hoān Kui-lô. Thài-thài kóng, Lo̍h kàu chiah tōa hō͘, siáⁿ-sū iáu tòa tī chí koe- n̍i̍h? Lí khòaⁿ lí ê saⁿ lóng tâm lah.
|
Hit 個太太用手tah我ê頭殼講：「你名叫甚mii̍h8?」我就kia̍h起頭來講：「叫做范Kui-lô。」太太講：落到chiah大雨，啥事iáu tòa tī這街--n̍i̍h?你看你ê衫攏tâm--lah。 |
|
Góa kóng, Kho-ní kap góa hê bōe iáu- bē liáu, chiah tòa tī chí koe-n̍i̍h, goán lâi ê sî, goán lāu-bú kā goán kóng, Bōe bô liáu m̄ thang tò-khì. Chit tia̍p bōe liáu lah, goán sī chòe sió-khóa seng-lí ê, m̄ kiaⁿ hō͘ tâm.
|
我講：「Kho-ní kap我蝦賣iáu-bē了，chiah tòa tī這街--n̍i̍h,阮來ê時，阮老母kā阮講，賣無了m̄ thang轉去。這tia̍p賣了--lah，阮是做小可生理--ê,m̄驚雨tâm。」 |
|
Thài-thài koh kí Kho-ní kóng, I sī lín chī-chūi? Tòa tī āu-bīn teh tè lí, sī kap lí chòe phōaⁿ mah? Góa kóng, Sī, i sī góa ê hiaⁿ, miâ kiò Kho-ní, choân khò i chiàu- kò͘ góa, tú-á-chiah thài-thài kiò góa ê sî, Kho-ní tú beh kā góa chūn ta saⁿ.
|
太太koh 舉Kho-ní:「伊是lín是誰？Tòa tī後面teh tè你，是kap你做伴mah？」我講：「是，伊是我ê兄，名叫Kho-ní,全靠伊照顧我，tú仔chiah太太叫我ê時，Kho-ní tú beh kā我chūn乾衫。」 |
|
Hit ê thài-thài chiū chhōa góa khì chàu- kha kóng, Lí tòa chia hang hé, góa hó thang kap lí kóng-ōe. Tī hia ū ke̍k sio ê hé, téng- bīn teh pek bah, sī góa lóng bē bat chia̍h- tio̍h ê. Chá Kho-ní kap góa ji̍p siâⁿ, siông- siông khiā tī pn̄g-tiàm kháu, khòaⁿ-kìⁿ hé- kì phâng chit hō chhài. Goán chiū kóng, Goán nā ū chîⁿ, iā chiah bóe kóaⁿ-lâi chhì chia̍h khòaⁿ-teh. Taⁿ lâi kàu thài-thài ê chàu-kha, khòaⁿ-kìⁿ thô͘-kha chīn chheng- khì, sim-lāi teh siūⁿ kā i ta̍h kàu lóng sī kha-jiah, kiám m̄ tio̍h hō͘ i hiâm, chiū thâu-khak tàm-tàm hang hé, m̄ káⁿ khòaⁿ tang khòaⁿ sai, kàu thài-thài kap góa kóng kóaⁿ ōe, góa chiū bōe kì-tit ka-kī ê khoán- sit, sim-lāi chin hoaⁿ-hí.
|
Hit 個太太就chhōa我去灶腳講：「你tòa chia烘火，我好thang kap你講話。」Tī hia有極燒ê火，頂面teh pek肉，是我攏bē bat食著--ê。早Kho-ní kap我入城，常常企tī飯店口，看見夥計捧這號菜。阮就講：「阮若有錢，也chiah買趕來試食看teh。」今來到太太ê灶腳，看見塗腳chīn清氣，心內teh想kā伊踏到攏是腳跡，kiám m̄著hō͘伊嫌，就頭殼tàm-tàm烘火，m̄敢看東看西，到太太kap我講寡話，我就bōe記得家己ê款式，心內真歡喜。 |
|
Thài-thài koh mn̄g kóng, Lí ū tha̍k-chheh á bô? Góa kóng, Bô, goán Kho-ní ū tha̍k chi̍t lé-pài, i lóng bōe hiáu jīn jī, goán lāu-bú kóng i tūn, chiū bô hō͘ i khì tha̍k. Thài-thài koh mn̄g kóng, Lí khòaⁿ-kìⁿ jī kōe jīn á oh jīn? Góa kóng, M̄ chai, in-ūi thong ji̍t góa teh bōe hê, góa to bô chhì- khòaⁿ.
|
太太koh問講：「你有讀冊抑無？」我講：「無，阮Kho-ní有讀一禮拜，伊攏bōe曉認字，阮老母講伊鈍，就無hō͘伊去讀。」太太koh問講：「你看見字會認抑難認？」我講：「m̄知，因為通日我teh賣蝦，我都無試看。」 |
|
Thài-thài koh kóng, Lí chit ê eⁿ-á, lí chai Siōng-tè á m̄ chai? Góa chiū kóaⁿ- kín kóng, Góa bat thiaⁿ-kìⁿ, lán sī I chhòng- chō ê. Thài-thài kóng, Tio̍h, lí ū thiaⁿ-kìⁿ lán ê Kiù-chú Iâ-so͘ Ki-tok mah? Góa kóng, Chá chún ū thiaⁿ-kìⁿ n̍i̍h, bōe kì-tit chī- chūi-á teh kóng. Thài-thài kóng, Chit ê gín-ná si̍t-chāi thang khó-lîn, góa beh siông-sè kā lí kóng, Iâ-so͘ sī lán ê pêng-iú, i chīn thiàⁿ lâng, lí m̄ bat I, I kú bat lí, koh khó-lîn lí, chiàu-kò͘ lí.
|
太太koh講：「你這個嬰仔，你知上帝抑m̄知？」我就趕緊講：「我bat聽見，咱是伊創造--ê。」太太講：「著，你有聽見咱ê救主耶穌基督mah？」我講：「早準有聽見n̍i̍h,bōe記得是誰仔teh講。」太太講：「這個囡仔實在thang可憐，我beh詳細kā你講，耶穌是咱ê朋友，伊chīn疼人，你m̄ bat伊，伊久bat你，koh可憐你，照顧你。」 |
|
Góa kóng, Káⁿ m̄ sī án-ni, tùi goán lāu-pē sí-liáu, chiàu-kò͘ goán ê sī Kho-ní. Thài-thài koh kóng, Kui-lô ah, hit ê tē it hó ê pêng-iú, siông-siông kap lán chòe chi̍t tui tī-teh, chóng-sī lán bōe khòaⁿ-kìⁿ I.
|
我講：「Káⁿ m̄是án-ni，tùi阮老老父死了，照顧阮ê是Kho-ní。」太太koh講：「Kui-lô--ah，hit 個第一好ê朋友，常常kap咱做一堆tī-teh，總是咱bōe看見伊。」 |
|
Góa siūⁿ hit ê thài-thài khòaⁿ góa ê khoán-sit, chai góa sim-lāi lóng bōe bêng- pe̍k. Koh kóng, Lí siông-siông lâi, góa beh siông-sè kā lí kóng, koh kā góa kóng, Kui-lô ah, lí ài tha̍k-chheh mah? Góa chiū kā thài-thài seh-siā kóng, Beh. Chhùi án-ni teh kóng, sim-lāi khiok m̄ sī, góa kiaⁿ-liáu nā kóng m̄, thài-thài ōe m̄ hoaⁿ-hí, koh goán lāu-bú bat kā goán kóng, Bô lūn tú-tio̍h sím-mi̍h lâng, nā khah chun- kùi ê, chiū tio̍h sūn i ê chhùi-bé chiah hó.
|
我想hit個太太看我ê款式，知我心內攏bōe明白。Koh講：你常常來，我beh詳細kā你講，koh kā我講：「Kui-lô--ah，你ài讀冊mah？」我就kā太太說謝講：「Beh。」嘴án-ni teh講，心內卻m̄是，我驚了若講m̄,太太會m̄歡喜，koh阮老母bat kā阮講，無論tú著甚mi̍h人，若較尊貴--ê,就著順伊ê嘴尾才好。 |
|
Hit ê thài-thài kóng, Lí nā beh, thang kā lín lāu-bú kóng, ta̍k chhit ji̍t nn̄g pái lí hê bōe-liáu, tio̍h lâi góa chia, góa kà lí chiâⁿ tiám-cheng chheh, góa iáu beh tī chia tiàm kúi ge̍h-ji̍t kú, lí nā lâi chia tio̍h khah chheng-khì-siùⁿ teh, lí teh chhēng ê saⁿ iáu bô pí chit niá khah hó ê mah? Góa kóng, Bô ah. Góa kú chai iáu ū nn̄g niá hó saⁿ goán lāu-bú kā góa siu tī siuⁿ-n̍i̍h, góa bô beh chiàu-si̍t kā i kóng, ǹg-bāng hit ê thài-thài ōe chi̍t niá hō͘ góa, bêng-ki chai kóng pe̍h-chha̍t sī m̄ tio̍h, ko͘-put-chiong tio̍h tùi i án-ni kóng, I kóng, Sī án-ni mah? góa hō͘ lí chi̍t niá chheng-khì chheng-khì ê saⁿ, lí lâi chia tio̍h chhēng-lâi, tī chia lí thang the̍h-khì. Chiū kā hit ê bú-á kóng, Lí khì chiong I-tí ko͘-niû hiān sî teh chhēng hit niá khah té ê lâm-hoe saⁿ the̍h- lâi, góa siūⁿ i pí I-tí ko͘-niû khah sòe-hàn, i chhēng tú-á hó. Koh mn̄g góa kóng, Lí chit tia̍p ū kúi hè? Góa kóng, Poeh hè. Hit sî góa thâu tàm-tàm, bōe bián-tit kiàn-siàu, siūⁿ kín tò-khì khah hó, chiū tùi hit ê thài- thài kóng, Góa m̄ káⁿ tiāⁿ-tiāⁿ tòa chia, kiaⁿ- liáu goán hiaⁿ teh thèng-hāu góa tò-khì.
|
Hit 個太太講：「你若beh，thang kā lín老母講，逐7日兩擺你蝦賣了，著來我chia，我教你成點鐘冊，我iáu beh tī chia tiàm幾月日久，你若來chia著較清氣相teh，你teh穿ê衫iáu無比這領較好ê mah？」我講：「無ah。」我kú知iáu有兩領好衫阮老母kā我收tī箱n̍i̍h,我無beh照實kā伊講，向望hit 個太太會一領hō͘我，明知講白賊是m̄著，姑不chiong著tùi伊án-ni講，伊講：「是án-ni mah？我hō͘你一領清氣清氣ê衫，你來chia著穿來，tī chia你thang提去。」就kā hit 個母仔講：「你去將I-tí姑娘現時teh穿hit領較短ê藍花衫提來，我想伊比I-tí姑娘較細漢，伊穿tú仔好。」Koh問我講：「你這tia̍p有幾歲？」我講：「8歲。」Hit時我頭tàm-tàm,bōe免tit見笑，想緊轉去較好，就tùi hit 個太太講：「我m̄敢定定tòa chia，驚了阮兄teh聽候我轉去。」 |
|
Hit ê thài-thài khòaⁿ-kìⁿ góa kap i kóng- ōe bīn hoat-âng, oa̍t lìn-tńg thâu, i chiū kóng, Kui-lô ah, Lí kóng bô pa̍t niá saⁿ sī si̍t mah? nā-sī kap góa kóng pe̍h-chha̍t, sī hō͘ góa chīn kan-khó͘, lí tio̍h láu-si̍t kóng. Teh kóng chiah ê ōe ê sî, bú-á tú-á chiong hit niá súi saⁿ hiahN-lâi, góa khòaⁿ-kìⁿ chin tèng-ì, chiah bô siūⁿ hit ê kóng pe̍h-chha̍t ū tōa chōe, chiū kóng, Góa kóng sī si̍t ê. Hit tia̍p I-tí ko͘-niû ēng phè-á chiong saⁿ pau hó the̍h hō͘ góa. Thài-thài kah góa tò- khì. I-tí ko͘-niû sàng góa kàu mn̂g-kháu kóng, Kui-lô, lí bîn-á-ji̍t tio̍h lâi, góa tòa chí thang-á lāi teh khòaⁿ thèng-hāu lí lâi, góa ōe jīn-tit chit niá lâm-hoe saⁿ, nā khòaⁿ-kìⁿ chit niá saⁿ, chiū chai sī lí, goán niû hō͘ lí chit niá saⁿ, góa chin hoaⁿ-hí. Nā-sī góa thiaⁿ i chit kù ōe, sim-lāi chai chin kiàn-siàu.
|
Hit 個太太看見我kap伊講話面發紅，越lìn轉頭，伊就講：「Kui-lô--ah，你講無別領衫是實mah？若是kap我講白賊，是hō͘我chīn艱苦，你著老實講。」Teh講chiah ê話ê時，母仔tú仔將hit領súi衫hiahN來，我看見真中意，才無想hit個講白賊有大罪，就講：「我講是實--ê。」Hit tia̍p I-tí姑娘用帕仔將衫包好提hō͘我。太太教我倒轉去。I-tí姑娘送我到門口講：「Kui-lô,你明仔日著來，我tòa這窗仔內teh看聽候你來，我會認得這領藍花衫，若看見這領衫，就知是你，阮娘hō͘你這領衫，我真歡喜。若是我聽伊這句話，心內知真見笑。」 |
|
Tē saⁿ chiuⁿ
|
第3章 |
|
Beh tò-lâi goán tau, hit sî tī lō͘-n̍i̍h kiâⁿ lóng bōe chìn-pō͘, góa sui-jiân that-tio̍h thô͘-bê chúi, khiok bô sím-mi̍h tōa iàu-kín, in-ūi Kho-ní beh chai góa tī lâng-kheh in tau kóng sím-mi̍h ōe, chòe sím-mi̍h tāi-chì. Goán nn̄g lâng tùi chá ū sím-mi̍h tāi-chì lóng bô saⁿ-môa, só͘-í góa chiong tú-á chiah ê tāi-chì lóng kā i kóng. I kóng, Chit tia̍p sim-lāi chin kan-khó͘, góa phah-sǹg kóng pe̍h-chha̍t sī m̄ tio̍h, nā-sī lí tek-khak tùi hit ê thài-thài m̄ thang kóng án-ni. I iô thâu koh kóng, Góa siūⁿ lí kóng pe̍h-chha̍t, pí góa kóng pe̍h-chha̍t ū cheng-chha, in-ūi lí sī sòe-sòe ê cha-bó͘ gín-á, hut-jiân kóng pe̍h-chha̍t, pí ta-po͘ ê chha koh khah chōe. Góa mn̄g i, Che sī chī-chūi-á kā lí kóng ê? I kóng,Bô lâng kā góa kóng, góa siūⁿ góa pí lí khah chōe hè, khah ū le̍k-liōng, chhut-chāi lâng cháiⁿ-iūⁿ khoán-thāi góa, góa lóng bô iàu-kín, góa nā in-ūi sió-khóa mi̍h lâi chhiah- ba̍k, chiū siⁿ-chhut hit ê bô-iáⁿ ōe, siūⁿ thang phiàn kè chhiú, hit hō beh thái-ōe sǹg tit lâng, pí-phēng góa chòe cha-bó͘ gín-á, sī loán-jio̍k thang khó-lîn ê khoán, chiū siⁿ-chhut sió-khóa pe̍h-chha̍t bô sǹg chòe bô ha̍p chêng-lí.
|
Beh轉來阮兜，hit時tī路--n̍i̍h行攏bōe進步，我雖然踢著塗糜水，卻無甚mi̍h大要緊，因為Kho-ní beh知我tī人客in兜講甚mi̍h話，做甚mi̍h代誌。阮兩人tùi早有甚mi̍h代誌攏無相瞞，所以我將tú仔chiah ê代誌攏kā伊講。伊講：「這tia̍p心內真艱苦，我打算講白賊是m̄著，若是你的確tùi hit 個太太m̄-thang講án-ni。」伊搖頭koh講：「我想你講白賊，比我講白賊有增差，因為你是細細ê查某囡仔，忽然講白賊，比查甫--ê差koh較濟。」我問伊：「Che是是誰仔kā你講ê?」伊講：「無人kā我講，我想我比你較濟歲，較有力量，出在人怎樣款待我，我攏無要緊，我若因為小可物來赤目，就生出hit 個無影話，想thang騙過手，hit號beh thái會算tit人，比並我做查某囡仔，是軟弱thang可憐ê款，就生出小可白賊無算做無合情理。」 |
|
Góa thiaⁿ i kóng án-ni, koh khah chai kiàn-siàu, chiū kóng, Káⁿ m̄ sī án-ni, góa chai lí m̄ ài hiâm góa, khòaⁿ-khí-lâi lí khah-iâⁿ góa, chóng-sī goān góa chit tia̍p liáu-āu bô koh kóng chi̍t kù pe̍h-chha̍t. Iáu ū chi̍t hāng, lán kàu lán tau, bo̍h-tit kā in kóng góa tit-tio̍h chit niá saⁿ. Kho-ní bīn tài chhiò-chhiò kóng, Sī siáⁿ-sū? Góa kóng, Siūⁿ chiong chit niá hêng thài-thài, góa sim chiah ōe pêng-an: tek- khak m̄ thang chhēng chit niá saⁿ, sī góa ū tùi i kóng bô saⁿ, nā-sī lán tau iáu ū nn̄g niá, chi̍t niá sī hoe ê, chi̍t niá sī chúi-âng ê, lóng sī lāu-pē iáu tī-teh khì siâⁿ-n̍i̍h bóe lâi ê, phah-sǹg lí iā chai. Kho-ní thiaⁿ- liáu thìm thâu. Góa chiū kóng, Khah hó tī hái-piⁿ ta ê chheng-khì soa-n̍i̍h, iah chi̍t khang, chiong che saⁿ lok tī lāi-bīn, ēng soa lâi khàm, goán bîn-á-ji̍t lâi chiū the̍h khì hêng i. Án-ni chiū chhē chi̍t ê hó só͘- chāi; Kho-ní chiū tī soa-n̍i̍h iah chi̍t khang, chiong hit ê sòe pau-ho̍k lok tī lāi-bīn, ēng soa khàm hó-hó, téng-bīn khòaⁿ saⁿ tè chio̍h-thâu chòe kì-hō. Góa kiaⁿ-liáu kin- á-ji̍t khah òaⁿ tò-khì pháiⁿ kóng-ōe, chiū kóaⁿ-kín kiâⁿ, kiâⁿ kàu ōe khòaⁿ-kìⁿ goán tau ê só͘-chāi, hn̄g-hn̄g khòaⁿ-kìⁿ goán lāu-bú tī gōa-bīn teh sóe saⁿ, siūⁿ i tek-khak teh khòaⁿ goán iáu-bē tò-khì. Koh khòaⁿ-kìⁿ Pí-tek tī hí piⁿ-á tó tī lô͘-tek teh kò͘ gô. Thèng-hāu goán kiâⁿ kàu goán lāu-bú ê bīn-chêng, goán lāu-bú chiah kóng, Lín kin-á-ji̍t beh thái chiah òaⁿ chiah tò-lâi, káⁿ sī lō͘-n̍i̍h teh thit-thô, á-sī tú-tio̍h sím- mi̍h tāi-chì? Góa chiū ēng khang kheng kap Kho-ní chhiú-kun ê chîⁿ hō͘ i khòaⁿ. I kóng, Lín kin-á-ji̍t án-ni bōe hó, āu-lâi iā tio̍h án-ni chiah hó, lán chiah chōe lâng beh kè ji̍t, si̍t-chāi m̄ sī kōe. Koh kóng, Iáu ū Pí-tek liân sió-khóa-á iā bōe chòe. Chit ê ōe sī sòe siaⁿ teh kóng, sī beh hō͘ i bô thiaⁿ-kìⁿ, i phian-phian thiaⁿ-kìⁿ, chiū bīn hoat âng, thâu tàm-lo̍h-khì ēng chhiú ng bīn, i sī sî-siông ài khàu ê, ba̍k-sái chiū sì-lâm-sûi, goán iā bô beh chhap i, tāi-ke chiū tòa tī hí soa-thô͘ téng teh chē. Goán lāu-bú hō͘ goán ta̍k ê chi̍t phìⁿ mī-pau, chi̍t óaⁿ gû-lin, goán chia̍h liáu, chiū pang-chān goán lāu-bú nî i só͘ sóe ê saⁿ.
|
我聽伊講án-ni，koh較知見笑，就講：「Káⁿ m̄是án-ni，我知你m̄ ài嫌我，看起來你較贏我，總是願我這tia̍p了後無koh講一句白賊。Iáu有一項，咱到咱兜，莫tit kā in講我得著這領衫。」Kho-ní面帶笑笑講：「是啥事？」我講：「想將這領還太太，我心才會平安。」的確m̄ thang穿這領衫，是我有tùi伊講無衫，若是咱兜iáu有兩領，一領是花--ê,一領是水紅--ê,攏是老父iáu tī-teh去城--n̍i̍h買來ê,打算你也知。Kho-ní聽了thìm頭。我就講：「較好tī海邊礁ê清氣沙n̍i̍h,挖一空，將che衫絡tī內面，用沙來蓋，阮明仔日來就提去還伊。」Án-ni就chhē一個好所在；Kho-ní就tī沙n̍i̍h挖一空，將hit個細包落tī內面，用沙蓋好好，頂面看三塊石頭做記號。我驚了今仔日較晏轉去歹講話，就趕緊行，行到會看見阮兜ê所在，遠遠看見阮老母tī外面teh洗衫，想伊的確teh看阮iáu-bē轉去。Koh看見彼得tī hí邊仔倒tī蘆竹teh顧鵝。聽候阮行到阮老母ê面前，阮老母chiah講：「Lín今仔日beh thái chiah晏才轉來，káⁿ是路--n̍i̍h teh thit-thô,或是tú著甚mi̍h代誌？」我就用空筐kap Kho-ní手巾ê錢hō͘伊看。伊講：「Lín今仔日án-ni賣好，後來也著án-ni 才好，咱chiah濟人beh過日，實在m̄是kōe。」Koh講：「Iáu有彼得連小可仔也bōe做。」這個話是細聲teh講，是beh hō͘伊無聽見，伊偏偏聽見，就面發紅，頭tàm落去用手央面，伊是時常ài哭--ê,目屎就四淋隨，阮也無beh chhap伊，大家就tòa tī hí沙塗頂teh坐。阮老母hō͘阮逐ê一片麵包，一碗牛奶，阮食了，就幫贊阮老母nî伊所洗ê衫。 |
|
Hit mî góa tó tī hí thô͘-kha pho͘ lô͘-tek ê beh khùn, hoan-lâi hoan-khì lóng bōe khùn-tit, siūⁿ-tio̍h hit ê thài-thài tùi góa kóng, nā-sī kā i kóng pe̍h-chha̍t, sī hō͘ i chin kan-khó͘ hit kù ōe, siūⁿ góa kóng pe̍h-chha̍t kap i ū sím-mi̍h kan-sia̍p, beh thái hō͘ i kan-khó͘, si̍t-chāi hō͘ lâng bōe hiáu-tit. Góa ba̍k-chiu chin khok-khok teh ǹg thiⁿ kng, m̄ kú koh kiaⁿ-liáu thiⁿ kng, beh kā hit ê thài-thài kóng góa chêng ê pe̍h- chha̍t, siūⁿ beh án-ni kap i kóng, beh thái kóng ōe-tit chhut.
|
Hit暝我倒tī hit塗腳舖蘆竹ê beh睏，翻來翻去攏bōe睏tit，想著hit 個太太tùi我講：「若是kā伊講白賊，是hō͘伊真艱苦hit句話，」想我講白賊kap伊有甚mi̍h干涉，beh thái hō͘伊艱苦，實在hō͘人bōe曉tit。我目珠真khok-khok teh 向天光，m̄ kú koh驚了天光，beh kā hit 個太太講我前ê白賊，想beh án-ni kap伊講，beh thái講會tit出。 |
|
Chhàu-tú-khám bîn-á-ji̍t, pha bô hê, liân pha saⁿ ji̍t chiah ū hê. Kho-ní kap góa chin hoaⁿ-hí, khí-sin khì siâⁿ-n̍i̍h bōe. Goán kiâⁿ kàu ēng chio̍h-thâu chòe kì- hō ê só͘-chāi, iah khui soa, hit niá saⁿ iû-goân hó-hó tī-teh, tháu-khui pau-ho̍k, chiong saⁿ the̍h-khí-lâi pōaⁿ-pōaⁿ teh, the̍h hō͘ Kho-ní khòaⁿ, kā i kóng, Lí khòaⁿ chit niá saⁿ pò͘-sin hó, hoe iā súi, chhin-chhiūⁿ chit hō hó saⁿ góa lóng m̄ bat chhēng-tio̍h, góa chin sī ài kàu ná chhin-chhiūⁿ pó-pòe, bo̍h kóng kiò góa chhiah-ba̍k, chiū-sī lí iā the̍h bōe tit thang chhut-khì hêng i. Hut-jiân koh siūⁿ khí chit niá saⁿ tam-koh saⁿ ji̍t, bô sàng khì hêng i, góa chin bô hē- lo̍h. Kin-á-ji̍t nā bô khì hêng hit ê thài-thài, koh khah tùi i bōe-tit kè, chiū chiong saⁿ- á péng-lìn-tńg, chi̍h khí-lâi, bián-tit khòaⁿ- kìⁿ hit niá saⁿ ê súi-hoe, teh pàng m̄ kè sim.
|
Chhàu-tú-khám明仔日，pha無蝦，連pha三日chiah有蝦。Kho-ní kap我真歡喜，起身去城--n̍i̍h賣。阮行到用石頭做記號ê所在，挖開沙，hit領衫猶原好好tī-teh，tháu開包袱，將衫提起來pōaⁿ-pōaⁿ teh，提hō͘ Kho-ní看，kā伊講：「你看這領衫布身好，花也súi,親像這號好衫我攏m̄ bat穿著，我真是ài到若親像寶貝，莫講叫我赤目，就是你也提bōe tit thang出去還伊。」忽然koh想起這領衫耽擱3日，無送去還伊，我真無下落。今仔日若無去還hit 個太太，koh較tùi伊bōe tit 過，就將衫仔反lìn轉，接起來，免得看見hit領衫ê sui花，teh放m̄過心。 |
|
Góa chiū kóaⁿ-kín ji̍p-khì siâⁿ-n̍i̍h, chi̍t piⁿ kiâⁿ, chi̍t piⁿ kap Kho-ní kóng, Lí ū bat thiaⁿ-kìⁿ Iâ-so͘ Ki-tok bô? I kóng, Hit sî góa tī o̍h-lāi ū thiaⁿ-kìⁿ. Góa kóng, Taⁿ chiong lí só͘ thiaⁿ ê lóng kā góa kóng. I kóng, Bô sím- mi̍h ōe kì-tit, thiaⁿ iā bô lōa chōa, chit tia̍p iáu ōe kì-tit tām-po̍h. Hit ji̍t ū chi̍t ê sian-siⁿ niû lâi kà-sī goán, i kóng, Iâ-so͘ chin thiàⁿ gín-á, siông-siông chiàu-kò͘ lán, góa thiaⁿ-liáu chit hō ōe, chiū siūⁿ kàu lí ê tāi-chì, hit chiah tōa chûn phah-phòa, chheng- chheng lí bô sí, m̄ sī lí hó ki-hōe, sī ū teh pó-hō͘ lí ê, nā bô Iâ-so͘, lí beh thái ōe oa̍h? Kóng-liáu, chiū kàu hit ê thài-thài só͘ tiàm ê chhù, chiūⁿ gîm-kîⁿ, tī mn̂g-kháu teh khiā, Kho-ní iáu tī koe-n̍i̍h teh o bóe hê ê. Góa chiū beh tio̍h mn̂g-n̍i̍h ê giang-á, bô phah-sǹg I-tí ko͘-niû tāi-seng tī thang-á lāi khòaⁿ-kìⁿ, bô thèng-hāu góa tio̍h giang-á, chiū lo̍h-lâi kā góa khui mn̂g. I kóng, Chiah teh siàu-liām lí, kiaⁿ lí bô lâi, siáⁿ- sū bô chhēng hit niá lâm-hoe saⁿ? Góa ìn i kóng, Chhiáⁿ lí chhōa góa khì kìⁿ lín thài- thài. I kóng, Lí beh kìⁿ goán né hó, lí tè góa lâi khì lâu-téng, góa tú-á kā goán né kóng lí lâi lah.
|
我就趕緊入去城--n̍i̍h,一邊行，一邊kap Kho-ní講：「你有bat聽見耶穌基督無？」伊講：「Hit時我tī學內有聽見。」我講：「今將你所聽ê攏kā我講。」伊講：「無甚mi̍h話記得，聽也無偌chōa,這tia̍p iáu會記tit淡薄。」Hit日有一個先生娘來教示阮，伊講：「耶穌真疼囡仔，常常照顧咱，我聽了這號話，就想到你ê代誌，hit chiah大船扑破千千你無死，m̄是你好機會，是有teh保護你--ê,若無耶穌，你beh thái會活？」講了，就到hit ê太太所tiàm ê厝，上gîm墘，tī門口teh企，Kho-ní iáu tī街--n̍i̍h teh買蝦--ê。我就beh著門n̍i̍h ê giang仔，無打算I-tí姑娘代先tī窗仔內看見，無聽候我著giang仔，就落--來kā我開門。伊講：「Chiah teh數念你，驚你無來，啥事無穿hit領藍花衫？」我應伊講：「請你chhōa我去見lín太太。」伊講：「你beh見阮né好，你tè我來去樓頂，我tú仔kā阮né講你來lah。」 |
|
I chiū chhōa góa ji̍p chi̍t keng, chīn súi ê, góa bōe kò͘-tit khòaⁿ lāi-bīn pâi súi kàu cháiⁿ-iūⁿ, ba̍k-chiu ti̍t-ti̍t khòaⁿ hit ê óa tī thang-á teh chē ê thài-thài. I khòaⁿ-kìⁿ chiū kóng, Lí siáⁿ-sū ū kiaⁿ ê khoán? M̄ sái kiaⁿ chòe lí kā góa kóng. Góa ìn kóng, Hit-ji̍t-á lí hō͘ góa chi̍t niá saⁿ, góa the̍h beh lâi hêng lí, m̄ sái hō͘ thài-thài ūi-tio̍h góa lâi kan-khó͘. Hit ê thài-thài chiū khan góa ê chhiú, kah góa chē tī i ê sin-piⁿ kóng, Lí siáⁿ-sū hiahN chit niá saⁿ lâi hêng góa? Góa kóng, Hit ji̍t góa só͘ kóng ê ōe, lóng sī bô iáⁿ, bōe sìn-tit ê, góa bêng- bêng ū nn̄g niá saⁿ, siu tī goán lāu-bú siuⁿ lāi, koh góa pún bô beh tha̍k chheh, iā tùi lí kóng beh, lóng sī ké ê, góa chai góa chīn bô láu-si̍t, lí bat kóng, góa nā kóng pe̍h- chha̍t, chiū-sī hō͘ lí kan-khó͘, lí taⁿ m̄ sái lah.
|
伊就chhōa我入一間，chīn súi ê,我bōe顧tit看內面排súi到怎樣，目珠直直看hit ê倚tī窗仔teh坐ê太太。伊看見就講：「你啥事有驚ê款？m̄ sái驚做你kā我講。」我應講：「Hit日仔你hō͘我一領衫，我提beh來還你，m̄ sái hō͘太太為著我來艱苦。」Hit 個太太就牽我ê 手，教我坐tī伊ê身邊講：「你啥事hiahN 這領衫來還我？我講：「Hit日我所講ê話，攏是無影，bōe信tit ê,我明明有兩領衫，收tī阮老母箱內，koh我本無beh讀冊，也tùi你講beh，攏是假--ê,我知我chīn無老實，你bat講，我若講白賊，就是hō͘你艱苦，你今m̄ sái lah!」 |
|
Hit ê thài-thài iáu-kú khoán-thāi góa ná in kiáⁿ, góa chhi̍h8-chhi̍h8 chhn̍gh-chhn̍gh teh háu, sui-jiân teh háu; tàu-tí pí tāi- seng khah khùiⁿ-oa̍h. Teh háu ê sî, hit ê thài-thài bô kap góa kóng-ōe, thèng-hāu góa háu-liáu, i chiah kóng, Eⁿ-á lí chòe m̄ tio̍h, phah-sǹg sī góa chi̍t lâng iu-būn mah? Góa kóng, Kho-ní kóng liáu, lí chòe chit hō sū, goán lāu-bú m̄ chai, iā bô pa̍t lâng chai. Thài-thài kóng, Góa hit ji̍t kā lí kóng, ū chi̍t ê thiàⁿ lí ê, lí kì-tit sī chī- chūi? Góa ìn kóng, Sī Iâ-so͘ Ki-tok, góa iā bat mn̄g Kho-ní, Iâ-so͘ sī chī-chūi? I kóng, phah-sǹg sī tī hit chiah tōa chûn phah-phòa ê sî kiù lí ê oa̍h-miā ê.
|
Hit 個太太iáu-kú 款待我若in子，我chhi̍h8-chhi̍h8 chhngh-chhngh teh 哮，雖然teh哮，到底比代先較khùiⁿ活。Teh 哮ê 時，hit 個太太無kap我講話，聽候我哮了，伊才講：「嬰仔，你做m̄著，拍算是我一人憂悶mah？」我講：「Kho-ní講了，你做這號事，阮老母m̄知，也無別人知。」太太講：「我hit日kā你講，有一ê疼你--ê,你記得是是誰？」我應講：「是耶穌基督，我也bat問Kho-ní,耶穌是是誰？」伊講拍算是一隻大船拍破ê時救你ê活命--ê。 |
|
Thài-thài kóng, I kóng chin tio̍h, hit sî kiù lí ê sī Iâ-so͘, hiān sî I iā ta̍k ji̍t teh chiàu-kò͘ lí, lí nā chòe sím-mi̍h m̄ tio̍h, I ê sim chīn iu-būn, in-ūi I chīn thiàⁿ lí. Góa kóng, Tùi chit tia̍p bô beh koh chòe m̄ hó sū lah. Thài-thài kóng, Lí chit hō sim-goān, chin-chiàⁿ hó, chóng-sī bōe ka- kī khò-tit, chí ū kiû Iâ-so͘ sià-bián lí, sim-lāi chiah ōe pêng-an, góa taⁿ koh mn̄g lí, tit-tio̍h góa sià-bián lí, lí chai sim-lāi ū ū khah pêng-an mah? chóng-sī ōe tû-khì lí ê chōe nā ū Iâ-so͘, tio̍h kiû I.
|
太太講：「伊講真著，hit時救你ê是耶穌，現時伊也逐日teh照顧你，你若做甚mi̍h m̄著，伊ê心chīn憂悶，因為伊chīn疼你。」我講：「Tùi 這tia̍p無beh koh做m̄好事lah！」太太講：「你這號心願真正好，總是bōe家己靠tit，只有求耶穌赦免你，心內才會平安，我今koh問你，得著我赦免你，你知心內有較平安mah？總是會除去你ê 罪nā有耶穌，著求伊。」 |
|
Góa kóng, Góa m̄ chai Iâ-so͘ tī tá-lo̍h. Thài-thài kóng, I kap lán chīn kūn, lán sui-jiân bô khòaⁿ-kìⁿ I, I kú tī chia, lí nā ēng sim kap Iâ-so͘ kóng, I tek-khak beh thiaⁿ lí. Góa thiaⁿ chiah ê ōe, ū lōa chōe bōe bêng, siū beh thèng-hāu tò-khì chiah mn̄g Kho-ní, sòe-jī káng-kiù. Chiū tùi hit ê thài-thài kóng, Góa beh kiû Iâ-so͘ sià góa ê chōe, taⁿ ǹg-bāng lí beh kà góa tha̍k chheh, nā-sī jī pháiⁿ tha̍k, góa iā beh tha̍k; góa chhùi kóng beh lâi tha̍k chheh. Sim-lāi khiok sī siông-siông beh lâi kìⁿ thài-thài. I kóng, Góa chin beh kà lí, chóng-sī chit tia̍p bōe, in-ūi góa ū chi̍t ê pêng-iú, i tú-á kià phoe lâi, chai i ê pīⁿ tāng, góa tio̍h khì ho̍k-sāi i, bîn-á-ji̍t chiū beh khí-sin, bô tiāⁿ-tio̍h sī chhiu-thiⁿ, á-sī mê-nî chiah ōe lâi. Góa chiū chi̍t piⁿ háu, hi̍t piⁿ kóng, Án-ni chiū bô lō͘-ēng lah. I kóng, Sím-mi̍h bô lō͘-ēng? Góa kóng, Si̍t-chāi bô lō͘-ēng, góa pún siūⁿ tùi chit tia̍p beh chòe chi̍t ê hó gín-á, m̄ kóng pe̍h-chha̍t ōe, beh hō͘ Iâ-so͘ hoaⁿ-hí, lí nā khì, kiaⁿ-liáu bô lâng kà-sī góa, bōe hiáu- tit kiâⁿ.
|
我講：「我m̄知耶穌tī tá落。」太太講：「伊kap咱chīn近，咱雖然無看見伊，伊kú tī chia，你若用心kap耶穌講，伊的確beh聽你。」我聽chiah ê話，有偌濟未明，siū beh聽候倒去才問Kho-ní,細膩講究。就tùi hit個太太講：「我beh求耶穌赦我ê罪，今向望你教我讀冊，若是字歹讀，我也beh讀。」我嘴講beh來讀冊，心內卻是常常beh來見太太。伊講：「我真beh教你，總是這tia̍p bōe,因為我有一個朋友，伊tú仔寄批來，知伊ê病重，我著去服事伊，明仔日就beh起身，無定著是秋天抑是明年才會來。」我就一邊哮一邊講：「Án-ni就無路用lah!」伊講：「甚mi̍h無路用？」我講：「實在無路用，我本想tùi這tia̍p beh做一個好囡仔，m̄講白賊話，beh hō͘ 耶穌歡喜，你若去，驚了無人教示我，bōe曉tit行。」 |
|
I kóng, Kui-lô-á, Iâ-so͘ bô lī-khui lí, I siông-siông kap lí tī-teh, chòe lí ti̍t-ti̍t kiû I, góa chia iáu ū chi̍t ê hoat-tō͘, lí nā beh, ōe pang-chān lí. Kóng-liáu, chiū tùi toh- téng the̍h chi̍t pún chheh, hit ê chheh-phê sī chhiah-sek ê, chheh-piⁿ saⁿ bīn lóng an-kim, i the̍h-tio̍h hit pún chheh kóng, Chit pún sī Sèng-keng, chheh-n̍i̍h teh kóng Iâ- so͘ cháiⁿ-iūⁿ thiàⁿ lán, cháiⁿ-iūⁿ thòe lán sí; koh kóng, kah lán chòe-lâng tio̍h cháiⁿ-iūⁿ. Góa chai lí chit tia̍p bōe tha̍k, lí tio̍h khì chhē lâng kà lí, góa siūⁿ lí nā chin sim ū beh tha̍k, chū-jiân ōe tha̍k kàu ōe. Góa chiū hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí chiong hit pún hó chheh chi̍h-lâi, in-ūi chai thài-thài í-keng hō͘ góa chit pún chheh, i tek-khak í-keng sià góa hit ê kóng pe̍h-chha̍t ê chōe, góa iā chú-ì tiāⁿ-tio̍h, beh siūⁿ chi̍t ê hoat-tō͘ tha̍k chit pún chheh.
|
伊講：「Kui-lô--ah，耶穌無離開你，伊常常kap你tī-teh，做你直直求伊，我chia iáu有一個法度，你若beh，會幫贊你。」講了，就tùi 桌頂提一本冊，hit個冊皮是赤色--ê冊，冊邊3面攏an金，伊提著hit本冊講：「這本是聖經，冊ni̍h teh講耶穌怎樣疼咱，怎樣替咱死；koh講教咱做人著怎樣。我知你這tia̍p 未讀，你著去chhē 人教你，我想你若真心beh讀，自然讀到會。」我就歡歡喜喜將hit本好冊chi̍h 來，因為知太太已經hō͘我這本冊，伊的確已經赦我hit個講白賊ê罪，我也注意定著，beh想一個法度讀這本冊。 |
|
I koh kóng, Góa koh lâi ê sî, lí nā ōe tha̍k chit pún chheh, góa chiū chīn hoaⁿ- hí, góa í-keng chiong lí ê miâ kap góa ê miâ, lóng siá tī chí chheh-n̍i̍h, hō͘ lí bô bōe kì-tit góa ê ì-sù. Góa thiaⁿ chit ê ōe, góa chiū lâu ba̍k-sái, ti̍h-lo̍h-khì tī thài- thài ê chhiú kap chheh-n̍i̍h. I koh kóng, Iáu ū chi̍t hāng, ōe thòe lí chòe, lí chai sī sím-mi̍h mah? Góa thiaⁿ-liáu bōe bián- tit koh ū chi̍t tiám-á ǹg-bāng ê sim, teh siūⁿ i beh chiong hit niá saⁿ hō͘ góa, chiū ìn i kóng, M̄ chai. I chiū khan góa ê chhiú kóng, Góa ōe thòe lí chòe ê, chiū-sī kiû hit ê chû-pi Thiⁿ Pē ê sî, sòa kiû I tòa-tio̍h Iâ- so͘ pó-hō͘ kà-sī lí chit ê sió Kui-lô.
|
伊koh講：「我koh來ê時，你若會讀這本冊，我就chīn歡喜，我已經將你ê名kap我ê名，攏寫tī 這冊--n̍i̍h,hō͘你無bōe記得我ê意思。」我聽這個話，我就流目屎，滴落去tī太太ê手kap冊--n̍i̍h。伊koh講：「Iáu有一項，會替你做，你知是甚mi̍h mah？」我聽了b免ōe免tit koh有一點仔向望ê心，teh想伊beh將hit領衫hō͘我，就應伊講：「M̄知。」伊就牽我ê手講：「我會替你做--ê,就是求hit個慈悲天父ê時，續求伊tòa著耶穌保護教示你這個小Kui-lô。」 |
