Tang-hng ê kò͘-sū_01
|
東方ê故事_01 |
|---|---|
| Bô Chù-bêng | 無注明 |
|
Le̍k-ài m̄ sī thiàⁿ-thàng
|
溺愛m̄是疼痛 |
|
Chāi-chá Chi-ná hun chòe Lia̍t-kok ê sî, Chhó͘-kok Kiong-ông kap Chìn-kok Lē-kong tī Ian-lêng ê só͘-chāi kau-chiàn; Chhó͘-peng tōa pāi, Kiong-ông chi̍t ba̍k tio̍h siong. I niá peng ê chóng si-lēng-koaⁿ miâ kiò Chú-hoán, sim-lāi put-chí hoân-ló. M̄-kú i chi̍t ê phiah chin m̄ hó, chiū-sī ài chia̍h chiú; nā chia̍h chiú chiū khùn kui-mî kui-ji̍t; in-ūi chhut-kun, só͘- í kìm chiú. I ū chi̍t ê lô͘-po̍k, miâ Iông- kok, put-chí gâu khoán-thāi i, chin gâu thiàⁿ i ê chú-lâng, khòaⁿ-kìⁿ Chú-hoán hoân-ló kàu án-ni, siūⁿ i pêng-sò͘ ài chia̍h chiú, chiū phâng chi̍t tōa au, tng chèng lâng ê bīn-chêng phiàn i kóng sī tê. Chú-hoán chi̍t-ē phīⁿ chiū chai-kiò sī chiú; chiū siūⁿ, Che sī Iông-kok thiàⁿ góa, sò͘-í chhòng chiú phiàn kóng sī tê, lâi hō góa chia̍h. I chiū kā i lim-lo̍h-khì, koh kiò phâng tê lâi. Iông-kok iû-goân chiong chiú hō͘ i; bô siūⁿ chi̍t au kè chi̍t au; chia̍h-liáu sòa tōa chùi, tó tī tiùⁿ-pîⁿ lāi, khùn kàu put-ti thian-tē. Chhó͘ Kiong-ông siūⁿ keh ji̍t beh kohkap Chìn-kok kau-chiàn; chiū chhe lâng khì chhiáⁿ Chú-boán lâi chham-siông; siáⁿ chai Chú-hoán chiú-chùi ná sí chi̍t poaⁿ- iūⁿ. Chiū siūⁿ ka-kī iā tio̍h-siong, choan khò Chú-hoán chi̍t lâng; taⁿ I án-ni, beh thài ōe koh kau-chiàn tit? Ko͘-put- chiong thàu mî thiu peng tò-khì. Chiū chiong Chú-hoán kau-thok chi̍t ê chin gâu cho̍h-chìⁿ, miâ kiò Ióng Iû-ki, lâi pó-hō͘ I, kiaⁿ-liáu hō͘ Chìn-kok lia̍h khì, chiū chin lêng-jio̍k. Kàu keh-ji̍t ê ji̍t beh tàu, Chú-hoán chiú-chùi cheng- sîn, chiah chai chiah ê tāi-chì, chiū kóng, Iông-kok hāi góa, Iông-kok hāi góa; góa thài ū bīn thang koh kìⁿ góa ê ông? Chiū ka-kī chū-chīn lâi sí.
|
在早支那分做列國ê時，楚國龔王kap晉國厲公 tī鄢陵ê所在交戰；楚兵大敗，龔王一目著傷。伊領兵 ê 總司令官名叫子反，心內不止煩惱。M̄-kú伊一個癖真m̄好，就是愛食酒；若食酒就睏歸暝歸日；因為出軍，所以禁酒。伊有一個奴僕，名陽穀，不止gâu款待伊，真gâu疼伊ê主人，看見子反煩惱到án-ni，想伊平素愛食酒，就捧一大甌，當眾人ê面前騙伊講是茶。子反一下鼻就知叫是酒；就想，這是陽穀疼我，所以創酒騙講是茶，來hō͘我食。伊就kā伊lim落--去， koh叫捧茶來。陽穀猶原將酒hō͘伊；無想一甌過一甌食了煞大醉，倒tī帳棚內，睏到不知天地。楚龔王想隔日beh koh kap晉國交戰；就差人去請子反來參詳； 啥知子反若死一般樣。就想家己著傷，專靠子反一人；今伊án-ni，beh thài會koh交戰tit？姑不chiong透暝抽兵倒去。就將子反交託一個真gâu射箭，名叫養由基，來保護伊，驚了hō͘晉國掠去，就真凌辱。到隔日ê日beh晝子反酒醉精神，才知chiah-ê 代誌，就講：「陽穀害我，陽穀害我；我thài有面thang koh見我ê王？」就家己自盡來死。 |
|
Chiàu án-ni khòaⁿ, Chú-hoán ê lô͘-po̍k Iông-kok, phâng chiú hō͘ Chú-hoán chia̍h ê sî, pèng bô pòaⁿ tiám beh hāi Chú hoán ê ì-sù ;put-kò in-ūi Chú- hoán pêng-sò͘ ài chia̍h chiú chiú, só͘-í chiong chiú hō͘ i chia̍h, ài tit i hoaⁿ-hí, sǹg-sī chhut tī thiàⁿ-thàng ê sim; bô liāu Chú-hoán kèng-jiân in-ūi án-ni lâi gō͘ tōa-sū, sòa liáu siⁿ-miā. Hiān-sî ê pêng-iú siông- siông khǹg lâng chia̍h-hun lim-chiú, kiám m̄-sī iû- goân chhut tī hó-n3? M̄-kú āu-lâi in-ūi hit ê lâng sòa tiâu hun bōe kóe-tit, tì-kàu kheng-ka tōng-sán; á-sī in-ūi chiú-chùi; lâi lāu chhut tāi-chì, kiám m̄ sī hó-ì pìⁿ chiâⁿ pháiⁿ-ì lah? Só-í chin sim thiàⁿ pêng-iú ê, lóng tio̍h chhut tī jîn-ài, m̄ thang chhut tī le̍k-ài, nā sī le̍k-ài, chiū bô sǹg sī chin thiàⁿ-thàng. Chim-giân ū kóng, “Thiàⁿ kiáⁿ-jî ê, chiū- sī hāi kiáⁿ-jî, ” iā sī chit ê ì-sù.
|
照án-ni看子反 ê奴僕陽穀，捧酒hō͘ 子反食ê時，並無半點beh 害子反 ê意思；不過因為子反，平素愛食酒，所以將酒hō͘伊食，ài得伊歡喜，算是出tī疼痛ê心；無料子反竟然因為án-ni來誤大事，續了生命。現時ê朋友常常勸人食薰lim酒，kiám m̄是猶原出tī好意？M̄-kú後來因為hit個人續 tiâu 薰bōe 解 tit，致到傾家蕩產；抑是因為酒醉；來鬧出代誌，kiám m̄是好意變成歹意lah？所以真心疼朋友ê,攏著出tī仁愛，m̄ thang出tī溺愛，若是溺愛，就無算是真疼痛。箴言有講，「疼子兒ê,就是害子兒，」也是這個意思。 |
|
Káu ok liân-lūi chiú sng
|
狗惡連累酒酸 |
|
Sòng-kok ū chi̍t keng chiú-tiàm, chiú iā chin hó, kè-chîⁿ iā kong-tō, chi̍h-chiap lâng-kheh iā chin un-khûn, chio-pâi iā kòa kàu koâiⁿ. Chóng-sī lóng bô lâng bóe, sīm-chì chiú iā pâi kàu sòa sng khì. Tiàm chú-lâng siūⁿ-liáu chin kî- koài, chiū mn̄g i ê pêng-iú kóng, Che sī sím-mi̍h iân-kò͘? I ê pêng-iú kóng, Kiaⁿ lín ê mn̂g-kháu hit chiah káu thài ok. Tiàm chú-lâng kóng, Káu ok àn-cháiⁿ-iūⁿ ōe hō͘ chiú bô seng-lí? I ê pêng-iú kóng, Káu ok lâng chiū m̄-káⁿ khì lìn hia. Āu-lâi tiâm-chú tùi gōa-bīn chhe chi̍t ê gín-ná the̍h chîⁿ kōaⁿ chiú-pân, beh lâi tah chiú; hit chiah káu kó-jiân cháu jip, beh khì kā i. Hit ê gín-ná kiaⁿ chi̍t-ē, cháu káu bé-á ti̍t-khì; chiah chai chiú ê bô lâng tah, sī ūi-tio̍h án-ni ê iân-kò͘.
|
宋國有一間酒店，酒也真好，價錢也公道，接接人客也真殷勤，招牌也掛到懸懸。總--是攏無人買，甚至酒也排到續酸去。店主人想了真奇怪，就問伊ê朋友講：「che是甚mi̍h緣故？」伊ê朋友講：「驚lín ê門口hit隻狗太惡。」店主人講，狗惡án-cháiⁿ 樣會hō͘酒無生理？ 伊ê朋友講：「狗惡人就m̄敢去lín-hia。」後來店主 tùi 外面差一個囡仔提錢kōaⁿ酒瓶，beh來搭酒；hit隻狗果然走入，beh 去咬伊。hit個囡仔驚一下，走到尾仔直--去；才知酒會無人搭，是為著 án-ni ê緣故。 |
|
Taⁿ Iâ-so͘ ê tō-lí, bōe kóng tit m̄-sī hó ê tō-lí, iā bōe kóng tit sī bô kong-tō, iā bōe kóng tit bô ēng hó-lé chi̍h-chiap lâng, iā m̄ sī bô ū hó ê chio-pâi; m̄-kú iáu ū lâng m̄ káⁿ óa--lâi. Chit ê iân-kò͘ sui- jiân ōe kóng tit sī bô siū Sèng-sîn ê kám-tōng, chóng-sī hit tiong-kan, iā bōe bián-tit ū tām-po̍h sī chhin-chhiūⁿ hit hō ok káu ê chó-tòng. Só-í hoān-sū tio̍h ka-kī chòe hó só͘ kiâⁿ ê bô-iūⁿ, tī kà-sī tio̍h toan-chong bô siâ, giân-gú toan-chiàⁿ bô thang hiâm, hō tùi-te̍k ka-kī kiàn-siàu, bô tè thang kóng lán ê pháiⁿ( Thê-tó：7, 8).
|
今耶穌ê道理，bōe講tit m̄是好ê道理，也bōe講tit是無公道，也bōe 講tit無用好禮接接人，也m̄是無有好ê招牌；m̄-kú iáu有人m̄敢倚--來。這個緣故雖然會使講tit是無受聖神ê感動，總--是hit中間，也bōe免tit有淡薄是親像hit號惡狗阻擋。所以凡事著家己做好所行ê模樣，tī教示著端莊無邪，言語端正無thang嫌，hō͘對敵家己見誚，無tè thang講咱ê歹。 (提多 2：7， 8) |
|
Gâu tû bê sìn
|
Gâu除迷信 |
|
Nn̄g chheng nî chêng Tiong-kok ū chi̍t- ê lâng, ho̍k-sìⁿ Se-bûn, tan-miâ kiò Pà, chòe Gia̍p-siâⁿ ê koāiⁿ-koaⁿ. Tng i khì chiap jīm ê sî, khòaⁿ-kìⁿ hia ê jîn-ian chin hi-bî, pah hāng sū lóng hong-hòe; i chiū chhâ-khó hit ê goân-in. Chhâ-liáu chiū chai hia ū chi̍t chéng ê pháiⁿ hong-sio̍k, chiū-sī chi̍t-ê ang-î teh chok koài.
|
2000年前中國有一個人，複姓西門，單名叫豹，做鄴城ê縣官。當伊去接任ê時，看見hia ê人煙真稀微，百項事攏荒廢；伊就查考hit個原因。查了就知hia有一種歹風俗，就是一個尪姨 teh 作怪。 |
|
In-ūi chāi hit só͘-chāi ū chi̍t tiâu hô, ta̍k nî khiā- chhiu ê sî hô chúi chiū tiòng-khí--lâi, tì- kàu im-tio̍h hia ê lâng ê chhân-hn̂g chhù- the̍h sún-sit chin chōe.
|
因為在hit所在有一條河，逐年企秋ê時河水就漲起--來，致到淹著hia ê人 ê田園厝宅損失真濟。 |
|
Hit ê lāu ang-î siⁿ chhut iâu-giân kóng hô-sîn teh siū-khì, tio̍h ēng mi̍h lâi chè-hiàn; iā tio̍h chiong chi̍t ê bē chhut-kè ê cha-bó͘ gín-ná chng súi-súi, chiong lô͘-tek pa̍k chòe chûn hō͘ i chē, chiah kā i pàng hō͘ chúi lâu khì; lâu bô lōa-hn̄g chiū tîm-lo̍h--khì, hō chòe sàng hō͘ hô-sîn chòe bó͘. Ta̍k nî lóng tio̍h án-ni. Koh hia ū saⁿ ê lāu-tōa, iā kap hit ê ang-î tàu-khang; nā khòaⁿ-kìⁿ ū chi̍t ê khah hó-gia̍h ê lâng, in chiū kóng i ê cha-bó͘-kiáⁿ ōe ēng-tit chòe hô- sîn ê bó͘. Hiah ê hó-gia̍h lâng kò͘-tio̍h i ê kiáⁿ, chiū chiong chiⁿ-gûn lâi mái-chiok in, in chiū tńg chi̍h8-koan kóng, hô-sîn m̄ ti̍hN8 chit ê, sī ài hit ê. Só-í tì-kàu hó-gia̍h lâng lóng poaⁿ-khì pa̍t só͘-chāi; chhun hiah ê sòng-hiong lâng. Iò-koh ta̍k-nî ū chúi-chai, só͘-í peh-sìⁿ chin kan-khó͘. Se-bûn Pà í-keng chai sī án-ni, siūⁿ nā beh ēng chhùi kóng sī bô lō͘-ēng, in-ūi chèng peh-sìⁿ bê sìn chin chhim, bōe bián-tit ōe ēng bô chêng-lí ê ōe lâi piān- lūn. Chiū hoan-hù saⁿ ê lâu-tōa kóng, Nā beh sàng cha-bó͘ gín-ná hō͘ hô-sîn chòe bó͘ ê sî, góa iā beh lâi khì pài i; ta̍k-ê kóng, Hó.
|
Hit個老尪姨生出謠言講河神 teh 受氣，著用物來祭獻；也著將一個bōe出嫁查某囡仔妝súi-súi,將廬竹縛做船hō͘伊坐，才kā伊放hō͘水流去； 流無偌遠就沈落去，號做送hō͘河神做某。逐年攏著án-ni。Koh hia有三個老大，也kap hit個尪姨鬥空；若看見有一個較好額 ê人，in就講伊 ê查某子會用tit做河神 ê某。Hiah-ê 好額人顧著伊 ê子，就將錢銀來買呣in，in就轉舌關講，河神m̄ ti̍hN8這個，是愛hit個。所以致到好額人攏搬去別所在；chhun hiah-ê 散hiong人。又koh逐年有水災，所以百姓真艱苦。 西門豹已經知是án-ni，想若beh用嘴講是無路用，因為眾百姓迷信真深，bōe免tit會用無情理 ê話來辯論。就吩咐三老大講，若beh送查某囡仔hō͘河神做某 ê時，我也beh來去拜伊；逐個講，好。 |
|
Kàu hit ê sî, hit saⁿ ê lāu-tōa kó-jiân lâi chhiáⁿ Se-bûn Pà khì khòaⁿ. Kiâⁿ kàu hô-piⁿ ê sî, khòaⁿ-kìⁿ káng-chheng lâng oe-oe khoeh-khoeh teh thèng-hāu. Koh tiap-á-kú chiah khòaⁿ-kìⁿ hit ê lāu ang-î lâi, ū sì ê tô͘-tē kun-sûi i; ka-kī lia̍h chòe i sī thòe sîn pān sū, put-chí kiau-ngō͘ ê khoán. Koh khòaⁿ hit ê beh hō͘ hô-sîn chòe bó͘ ê cha-bó͘ gín-ná, siⁿ chòe iā pêng-siông. Se-bûn Pà chiū tiàu hit ê lāu ang-î lâi kā i kóng, Góa khòaⁿ chit ê cha-bó͘ gín-ná bô sím-mi̍h súi, thèng-hāu góa kéng chi̍t ê khah piau-tì ê chiah kā i sàng khì, chhiáⁿ lí chiong góa ê ōe khì kā hô-sîn kóng. Chiū bô iông-ún i ke kóng ōe, kiò nn̄g ê kun-lâng kā I liah2-khí-lâi thiām-lo̍h hô--n̍i̍h; i pún-sin iā chng-chòe chin sìn ê khoán, chéng-tùn I-koan, ēng khiân-sêng lâi khiā tī hô-piⁿ, thèng-hāu i tò-tńg lâi hê-hok.
|
到hit個時，hit三個老大果然來請西門豹去看。行到河邊 ê 時，看講千人挨挨khoeh-khoeh teh等候。Koh tiap仔久才看見hit個老尪姨來，有四個徒弟跟隨伊；家己掠做伊是替神辦事，不止驕傲 ê 款。Koh看hit個 beh hō͘河神做某 ê 查某囡仔，生做也平常。西門豹就召hit個老尪姨來kā伊講：「我看這個查某囡仔無甚mi̍h súi,聽候我揀一個較標緻 ê 才kā伊送去，請你將我 ê 話去kā河神講。」就無容允伊加講話，叫兩個軍人kā伊掠起來thiām落河--n̍i̍h;伊本身也裝做真信 ê 款，整頓衣冠用虔誠來企tī河邊，等候伊倒返來回復。 |
|
Kàu ū tiap-á-kú, bô khòaⁿ-kìⁿ hit ê lāu ang-î tò-tog2-lâi, chiū tùi chèng lâng kóng, chit ê lāu lâng chòe tāi-chì chin bān, kàu taⁿ iáu-bē tò-tńg-lâi. Chiū kiò nn̄g ê siàu-liân ê ang-î lâi, kā i kóng, Lín su-bú khah lāu lah, chòe tāi-chì chin bān, lí khì mn̄g i khòaⁿ hô-sîn kóng àn-cháiⁿ-iūⁿ; tio̍h liâm-piⁿ tò-lâi hê-hok góa. Chiū kiò kun-lâng koh kā in thoa-lo̍h-khì.
|
到有tiap仔久，無看見hit 個老尪姨倒轉來，就對眾人講：「這個老人做代誌真慢，到今iáu-bē倒轉--來。」就叫兩個少年ê尪姨來，kā伊講：「Lín師母較老--lah，做代誌真慢，你去問伊看河神講àn怎樣？」著liâm-piⁿ邊倒來回覆我。就叫軍人koh kā in拖落去。 |
|
Keh chám-jiân kú, iû-goân bô tōng bô chēng; chiū tiàu hit saⁿ ê lāu-tōa lâi kóng, Tàu-tí sī hū-jîn-lâng lóng bōe pān-sū, khì-liáu sòa bô beh tò-tńg-lâi. Lín saⁿ lâng khah láu-liān, ta̍k-hāng tāi-chì khah ōe hiáu-tit; chhián lí chiong góa ê ì-sù khì kā hô-sîn kóng; tio̍h kóaⁿ-kín lâi hê-hok. Iā bô iông-ún in hun-sò͘, kiò kun-lâng lóng kā in thoa-khì, thiām tī hô--n̍i̍h. Chèng peh-sìⁿ khòaⁿ-liáu tōa kiaⁿ, Se-bûn Pà iû-goân ké chòe chin khiân-sêng lâi thèng-hāu; m̄-kú iā sī bô pòaⁿ-lâng ōe tò-tńg-lâi hê-hok. Chiū koh tiàu hiah ê tē-pó chhiam-siú lâi, kā in kóng, Góa khòaⁿ hū-jîn-lâng kap lāu-lâng lóng sī bô lō͘-ēng, ta̍k-ê ū khì bô hê- thâu; lín tiong-kan sim8-mi̍h lâng chòe tāi- chì khah mé-lia̍h, tio̍h khì chhui-pek in. Hiah ê lâng tōa kiaⁿ, ta̍k-ê kha̍p-thâu kiû kóng, Goán lóng m̄-káⁿ lah. Se-bûn Pà chiū kóng, Chhiáⁿ koh thèng-hāu tiap-á-kú. Chèng-lâng sim-koaⁿ pho̍k-pho̍k chhéng, kha-chhiú ngia̍uh-ngia̍uh chhoah. Koh kè ū hiah kú, Se-bûn Pà koh mn̄g chèng-lâng kóng, Lín phah-sǹg cháiⁿ-iūⁿ? Tāi-ke kóng, Goán chêng lóng hō͘ hit ê ang-î phiàn-khì; taⁿ m̄ káⁿ lah. Se-bûn Pà chiah kóng, Āu-lâi nā ū lâng koh kóng hô-sîn beh chhōa bó͘, góa chiū beh ēng i khì chòe hm̂-lâng. Tùi án-ni chiah kah chèng-lâng tò-khì.
|
隔chám然久，猶原無動無靜；就召hit三個老大來講：「到底是婦人人攏bōe辦事，去了續無beh倒返來。Lín三人較老練，逐項代誌較會曉tit;請你將我 ê 意思去kā河神講；著趕緊來回覆。」也無容允in分訴，叫軍人攏拖kā in去，thiām tī河--n̍i̍h。眾百姓看了大驚，西門豹猶原假做真虔誠來等候；m̄-kú 也是無半人會倒返來回覆。就koh召hiah-ê 地保籤首來，kā in講：「我看婦人人kap老人攏是無路用，逐個有去無回頭；lín中間甚mi̍h人做代誌較mé-lia̍h,著去催逼in。」Hiah-ê 人大驚，逐個磕頭求講，阮攏m̄敢--lah西門豹就講：「請koh 等候tiap仔久。」眾人心肝pho̍k- pho̍k chhéng,腳手ngia̍uh-ngia̍uh chhoah。Koh過有hiah久，西門豹koh問眾人講：「Lín扑算怎樣？」大家講：「阮前攏hō͘ hit個尪姨騙去；今m̄敢--lah!」西門豹才講：「後來若有人koh講河神beh娶某，我就beh用伊去做媒人。」Tùi án-ni才kah眾人倒去。 |
|
Āu-lâi Se-bûn Pà khòaⁿ hit ê tōe-sè ê koâiⁿ-kē, lâi khui hit tiâu hô; sui-jiân tú-tio̍h khiā-chhiu, iā lóng bô chúi-chai, peh-sìⁿ lóng koh poaⁿ tò-tńg-lâi, bô lōa-kú chiū chin heng-ōng. Ū lâng hiâm kóng, Se-bûn Pà ēng án-ni ê hoat-tō͘ sī siuⁿ ngī, bô ū jîn-ài. Sū-put-ti chit kúi ê lâng hāi chin chōe ê peh-sìⁿ, keng-kè kúi-nā cha̍p nî kú, koaⁿ-hú lóng bô hoat-tō͘ thang tī; chiū-sī hō͘ chit kúi ê sí, in ê chōe iā iáu pó͘ bōe kè, hô-hòng koh ōe tû-khì āu-lâi ê hō-hoān.
|
後來西門豹看hit個地勢 ê 高低，來開hit條河；雖然tú著企秋，也攏無水災，百姓攏koh搬倒轉來，無偌久就真興旺。有人嫌講：「西門豹用án-ni ê 法度是傷硬，無有仁愛。」殊不知幾 ê 人害真濟 ê 百姓，經過幾若十年久，官府攏無法度thang治；就是hō͘這幾個死，in ê 罪也iáu補bōe過，何況koh會除去後來 ê 禍患。 |
|
Taⁿ hiān-sî ū kóa hong-súi sian-siⁿ, kap pok-kòa, khòaⁿ-miā khòaⁿ-ji̍t ê lâng, kóng in ê só͘ toàn sī chin tio̍h, bô chha bô chhok; lín chhiáⁿ bān chiah sìn i, kiò in ka-kī seng khì khòaⁿ in ê hong-súi, sǹg in ka-kī ê miā-ūn; nā kó-jiân ū èng-giām, āu-lâi chiah khì sìn i iā bē tî.
|
今現時有寡風水先生，kap卜卦，看命看日 ê 人，講in ê 所斷是真著，無差無錯；lín請慢才信伊，叫in家己先去看in ê 風水，算in家己 ê 命運；若果然有應驗，後來才去信伊也bē遲。 |
|
Chit-hî tiò͘ tōa-tāi
|
鯽魚釣大 tāi |
|
Kó͘-chá Chi-ná chhit-kok ê sî, Chê-kok Ui-ông chē-ūi tē poeh nî, Chhó͘-kok ū khí chin chōe peng beh lâi kong-phah Chê-kok, Ui-ông chiū chhe Sûn-u Khun khì Tiō-kok chhiáⁿ kiù-peng, iā sàng Tiō- kok ê gûn chi̍t pah kim kap sì cha̍p chiah bé. Sûn-u Khun m̄ hó hiâm ông ê lé-mi̍h siuⁿ po̍k, chiū tōa chhiò, bō-iaⁿ iā lak--lo̍k- lâi. Ông chiū mug7 kóng, Lí hiâm lé-mi̍h khah khin mah? Sûn-u Khun kóng, Sîn m̄ káⁿ hiâm. Ông kóng, Lí chhiò siáⁿ-sū? Sûn-u Khun chiū ìn i kong, Góa kin-á-ji̍t tùi tang-pêng hia lâi, khòaⁿ-kìⁿ chi̍t lâng pâi chi̍t ê ti-kha kap chi̍t cheng chiú, sio hiuⁿ teh hē kóng, Kiû sîn tio̍h pó-pì, hō͘ góa ê koâiⁿ-chhân kē-chhân lóng hó siu- sêng, hō͘ góa ê gō͘-kak móa-móa sī, tōa- pūn lâu, sòe-pūn tīⁿ, ū thang chia̍h ia̍h ū thang thiò. Góa khòaⁿ I só͘ ēng ê mi̍h chin chió, i só͘ kiû ê ǹg-bāng iū chin tōa, só͘-í chiah chiah ài chhiò.”
|
古早支那七國 ê 時，齊國威王坐位第8年，楚國有起真濟兵beh來攻扑齊國，威王就尋淳于髡去趙國請救兵，也送趙國 ê 銀 100 金kap 40隻馬。淳于髡 m̄好嫌王 ê 禮物siuⁿ薄，就大笑，帽纓也落--落來。王就問講：「你嫌禮物較輕mah?」淳于髡講：「臣m̄敢嫌。」王講：「你笑啥事？」淳于髡就應伊講：「我今仔日tùi東爿hia來，看見一人排一 ê 豬腳 kap 一鐘酒，燒香teh許講，求神著保庇，hō͘我 ê 懸田低田攏好收成，我 ê 五穀滿滿是， 大畚流，細畚漲，有thang食也有thang糶。我看伊所用 ê 物真少，伊所求 ê 向望又真大，所以才chiah愛笑。」 |
|
Ui-ông chai i ê ì-sù, chiū ke-thiⁿ n̂g- kim nn̄g bān niú, pe̍h-ge̍k jī cha̍p tè, bé sì pah phit, chhia iā káng pah tiuⁿ. Sûn- u Khun chiah ji̍p Tiō-kok, kó-jiân chioh- tio̍h cheng-peng cha̍p bān, chiàn-chhia chi̍t chheng tiuⁿ. Chhó͘-kok ê peng thiaⁿ- liau8, thàu-mî kóaⁿ-kín cháu tò khì.
|
威王知伊 ê 意思，就加添黃金萬兩，白玉20塊，馬400匹，車也káng百張。淳于髡才入趙國，果然借著精兵10萬，戰車1000張。楚國 ê 兵聽了，透暝趕緊走倒去。 |
|
Lūn kàu hiān-sî pài ngó͘-seng ê lâng sī kap hit ê choh-chhân lâng sio-siāng, ka-kī bóe nn̄g îⁿ-á kim hiuⁿ chek, á-sī pī-pān tām-po̍h bô iû bô iâm ê chè- mi̍h2, taⁿ kàu biō-lāi khì hàu, siūⁿ beh kiû chîⁿ-châi, kiû hok-khì, á-sī kiû siⁿ kiáⁿ. Hó kai-chài sī hit ê ngó͘-siōng ū ba̍k-chiu bōe ōe khòaⁿ, ū hī-khang bōe ōe thiaⁿ, ū phīⁿ-khang iā m̄ chai chu-bī. Nā beh sió-khóa ū lêng-siàⁿ, á-sī ū tām-po̍h tì-sek, khòaⁿ- kiⁿ lâng ēng chit khoán chho͘-sio̍k ê hiuⁿ chek, bô iáⁿ ê kim-gûn, kap hiah ê chia̍h bōe ji̍p-chhùi ê chè- mi̍h, lâi kiû it-khài ê tōa hok-khì, khah ke mā chiong hit ê lâng kā i kóaⁿ chhut mn̂g gōa, sòa chek-pī hit ê lâng kóng, Lí khòaⁿ góa sī thô͘ chhio̍k chhâ khek ê, bōe ōe hun-piat chin-ké phang-chhàu, chiah ēng chit hō lâi phiàn góa mah? Só-í Sèng-keng ū kóng, Lâng kèng-pài Siōng-tè, tek-khak tio̍h ēng sim sêng-sit2 lâi kèng-pài I.
|
論到現時拜偶像 ê 人是kap hit個作田人相像，家己買兩圓仔金、香、燭，抑是備辦淡薄無油無鹽 ê 祭物，擔到廟內去孝，想beh求錢財，求福氣，抑是求生子。好佳哉是hit個偶像有目珠bōe會看，有耳孔bōe會聽，有鼻孔也m̄知滋味。若beh小可有靈聖，抑是有淡薄智識，看見人用這款粗俗 ê 香燭，無影 ê 金銀，kap hiah-ê 食bōe入嘴 ê 祭物，來求一概 ê 大福氣，較加mā將hit個人kā伊趕出門外，續責備hit個人講，你看我是塗chhio̍k柴刻 ê ，bōe會分別真假芳臭，才用這號來騙我--mah?所以聖經有講：「人敬拜上帝，的確著用誠實來敬拜伊。」 |
|
Tio̍h kiû ka-kī
|
著求家己 |
|
Kó͘-chá Hā-tiâu ê sî, ū chi̍t ê ông miâ Pek-khé, kap Iú-hō͘ tī Kam-te̍k ê só͘- chāi sio thâi; Pek-khé thâi-su. I ê chèng jîn-sîn chhiáⁿ i koh chéng-tùn peng-bé kap i kau-chiàn. Pek-khé kóng, M̄-bián koh chiàn lah; góa ê tōe iā bōe khah chió I, peh-sìⁿ iā pí i khah chōe, hoán-tńg sī góa thâi-su, che tek-khak sī góa ê tek-hēng m̄ hó, kà-sī iā m̄ hó. Tùi án-ni Pek-khé chiū chē iā bô kiû hó ūi, chia̍h iā sī bô chhē hó bī, ga̍k-khì iā bô beh siu-lí, kiáⁿ-jî iā bô kā i chng-thāⁿ, koh chun-kèng sī-tōa, thiàⁿ-thàng sī-sòe, kéng-soán gâu lâng, lâi tàu liāu-lí kok- sū. Taⁿ-chiah kè chi̍t nî nā-tiāⁿ, hit ê Iú-hō͘ sòa ka-kī lâi hâng i.
|
古早夏朝 ê 時有一個王名伯啟，kap 有扈 tī 甘澤 ê 所在相thâi,伯啟thâi輸。伊 ê 眾人臣請伊koh整頓兵馬kap伊交戰。伯啟講：「M̄免koh戰戰-- lah；我 ê 地也bōe較少伊，百姓也比伊較濟，反轉是我thâi 輸，che的確是我 ê 德行m̄好，教示也m̄好。」Tùi án-ni 伯啟就坐無求好位，食也是無chhē好味，樂器也無beh修理，子兒也無kā伊妝飾，koh尊敬序大，疼痛序細，揀選gâu人，來料理國事。今才過一年nā-tiāⁿ，hit個有扈續家己來降伊。 |
|
Taⁿ chit-tia̍p ê lâng teh thoân-tō, múi-múi kóng lâng ê sim thài ngī, bô hiah-n̍i̍h khoài kám-hòa. Góa khòaⁿ chit kù ōe iā bô tek-khak lóng án-ni. Taⁿ ài tāi-seng chhiáⁿ mn̄g thoân-tō--ê, tō-ha̍h ū jōa chhim, cphín-hēng ū jōa hó. Nā sī ka-kī ê tō-ha̍k iā sió-khóa, phín-hēng iā bô thang o-ló, chi̍t-ē kóng- khí tō-lí, chhìn-chhái thoa-tang thoa-sai, put-tap Put-chhit, lām-sám kóng-lóng teh , chiū kā i kè khì; nā chòe tāi-chì, chhut-chāi in ê ì-sù, koāi-phiah khek-po̍k, bô chhûn liông-sim, góa nā chit khoán ê thoân tō-lí, góa kiám thang kóng sī lâng ê sim- koaⁿ thài ngī mah? Sio̍k-gú kóng, Chiong sim pí sim. Koh kóng, Ka-kī sì-niú-ńg tio̍h tû-khí- lâi. Nā beh ka-kī bô hoaⁿ-hí káng-kiù Sèng-keng, bô beh chiàu Sèng-keng lâi kiâⁿ, hoán-tńg khì khǹg lâng tio̍h chhâ-khó Sèng-keng, thàn Sèng-keng ê ōe lâi kiâⁿ, án-ni kiám m̄ sī chū-siong mân-tún mah?
|
今這tia̍p ê 人teh傳道，每每講人 ê 心太硬，無hiah-n̍i̍h快感化。我看這句話也無的確攏án-ni。今ài代先請問傳道-- ê ，道學有偌深，品行有偌好。若是家己 ê 道學也小可，品行也無thang o-ló,一下講起道理，chhìn-chhái 拖東拖西，不tap不七，lām-sám講lóng teh，就kā伊過去；若做代誌，出在in ê 意思，怪癖刻薄，無存良心，我若這款 ê 傳道理，我 kiám thang講是人 ê 心肝太硬--mah？俗語講：「將心比心。」Koh講，家己四兩ńg著除起來。若beh家己無歡喜講究聖經，無beh照聖經來行，反轉去勸人著查考聖經，趁聖經 ê 話來行，án-ni kiám m̄是自相矛盾--mah? |
|
Khòaⁿ lâng teh kóng oe
|
看人teh講話 |
|
Chāi-chá Khóng-chú chhut-gōa kiâⁿ-iû, bé tè bô tio̍h lō͘, sòa khì chia̍h-tio̍h choh-chhân lâng ê tiū-á. Hit ê lông-hu siū-khì, chiong hit chiah bé thoa khì ēng soh-á pa̍k teh. Khóng-chú kiò Chú-kòng khì thó. Chú-kòng ēng khiam-sùn lé-māu ê bīn-sek, kap i kóng chin chōe hó ōe, iā kā i chē m̄-tio̍h.
|
在早孔子出外行遊，馬無 tè著路，續去食著做田人 ê 稻仔，Hit個農夫受氣，將 hit 隻馬拖去用索仔縛 teh，孔子叫子貢去討，子貢用謙遜禮貌 ê 面色，kap伊講真濟好話，也kā坐m̄著。 |
|
Hit ê lông-hu m̄ hêng i, Khóng-chú kóng, Góa chiàu lâng ê hoat-tō͘ hó-hó kā i kóng, i khiok m̄ thiaⁿ; che sī chhin-chhiūⁿ ēng seng-lé teh khoán-thāi iá-siù, tôaⁿ ga̍k-khì hō͘ chiáu thiaⁿ, sǹg sī góa ê m̄ tio̍h,m̄-sī i ê m̄ tio̍h. Chiū kah bé-hu khì; hit ê bé-hu chi̍t-ē khòaⁿ-kìⁿ choh-chhân lâng chiū kóng, Lí só͘ choh ê chhân, tùi tang-hái kàu sai-hái, góa ê bé chhut-lâi, beh ta̍h-lo̍h khì chhē chia̍h, cháiⁿ-iūⁿ ōe bián-tit chia̍h-tio̍h lí ê tiū-á leh? Hit ê lông-hu thiaⁿ-liáu tōa hoaⁿ-hí, chiū chiong bé tháu khí-lâi, hō͘ i khan tò-khì.
|
Hit個農夫m̄還伊，孔子講：「我照人 ê 法度好好kā伊講，伊卻m̄聽；che是親像用牲禮teh款待野獸，彈樂器hō͘鳥聽，算是我 ê m̄著，m̄是 伊 ê m̄著，就教馬夫去；」 hit個馬夫一下看見做田人就講：「你所做 ê 田，tùi東海到西海，我 ê 馬出來，beh ta̍h落去chhē食，怎樣會免tit食著你 ê 稻仔leh？」Hit個農夫聽了大歡喜，就將馬tháu起來，伊牽倒去。 |
|
Taⁿ lūn-kàu lán ê lâng teh kau-chiap óng-lâi, iā tio̍h î-sî chè-gî, kiàn ki jî chok; nā chip i chi̍t ê phiah, lia̍h sí-pán lâi chòe, tek-khak sī bô lī-ek. Phí-lūn tang-thiⁿ beh kàu, chiū tio̍h pī-pān mî-hiû, hē-thiⁿ tio̍h pī-pān joa̍h-saⁿ, chhùi-ta tio̍h pī-pān tê thng, iau tio̍h pī-pān pn̄g; che sī tiāⁿ-tio̍h ê lí- khì. Thoân-tō ê iû-goân tio̍h án-ni. Phí-lūn nā kap thó͘-thún m̄ bat sèng-tō ê lâng kóng, tio̍h ēng khah khoài bat khah chhián-hiān ê tō-lí, in chiah thiaⁿ- liáu ōe bêng-pe̍k; nā tú-tio̍h khah su-bûn ê tha̍k- chheh-lâng, tio̍h ēng khah chhim khah ò-biāu ê tō- lí, in thiaⁿ-liáu chiah ōe ji̍p hī. Siat-sú nā kap phok-ha̍k su-bûn ê lâng, ēng hit hō hā-téng chho͘- ló͘ ê ōe kap i kóng, tú-tio̍h iông-hu sio̍k-chú hoán- tńg lōng-khí bûn-be̍k, án-ni chiū hiah ê su-bûn lâng thiaⁿ-liáu hoán-tńg ōe khòaⁿ-khin, hiah ê chho͘-kha chhiah-chhiú ê, iū ná chhin-chhiūⁿ ah-á teh thiaⁿ lûi, chū-jiân thiaⁿ-liáu chiū bōe lo̍h hī, ia̍h beh thài ū kong-hāu leh? Khó-kiàn thoân-tō ê lâng, tio̍h ē bûn, ia̍h tio̍h ōe bú, ū sî chiàu lán pêng- siông, ū sî tio̍h ēng bûn-ngá. Só͘-í tong-sî Pó-lô teh thoân-tō, i sī khòaⁿ kàu sím-mi̍h tōe-hng, tùi sím-mi̍h hō lâng, eng-kai tio̍h kóng sím-mi̍h ōe, lóng bô chip sí koat. Chhin-chhiūⁿ Sèng-keng ū kóng, M̄ thang ēng chin-chu hiat hō͘ ti káu. Chim- chiok lâi siūⁿ chit ê ì-sù, thang chai chin-chu ū chin-chu ê lō͘-êng, ti káu ū ti káu ê só͘ ài; beh thài ōe siāng chi̍t khoán lâi gī-lūn tit leh?
|
今論到咱 ê 人teh交接往來，也著惟時制宜，見機而作；若執伊一個癖，掠死板來做，的確是無利益，譬論冬天beh到，就著備辦棉裘，夏天著備辦熱衫，嘴礁著備辦茶湯，枵著備辦飯；che是定著 ê 理氣，傳道ê猶原著 án- ni，譬論若kap土蠢m̄ bat聖道 ê 人講，著用較快bat較淺現 ê 道理，才聽了會明白；若tú著較斯文 ê 讀冊人，著用較深較奧妙 ê 道理，in聽了才會入耳，設使若kap博學斯文 ê 人，用hit號下等粗魯 ê 話kap伊講，tú著庸夫俗子反轉弄起文墨，án-ni就hiah-ê 斯文人聽了反轉會看輕，hiah-ê 粗腳赤手 ê ，又哪親像鴨仔teh聽雷，自然聽了就bōe落耳，亦beh thài有功效leh？可見傳道 ê 人，著會文，亦著會武，有時照咱平常，有時著用文雅。所以當時保羅teh傳道，伊是看到甚mi̍h地方，對甚mi̍h號人，應該著講甚mi̍h話，攏無執死訣，親像聖經有講，M̄ thang用珍珠hiat hō͘豬狗，斟酌來想這個意思，thang知珍珠有珍珠 ê 路用，豬狗有豬狗 ê 所愛；beh thài會共一款來議論tit leh？ |
|
Siú tu thāi thò
|
守株待兔 |
|
Chong-chú ū kóng, Sòng-kok ū chi̍t ê choh-chhân lâng, khòaⁿ-kìⁿ chi̍t chiah chhiⁿ-kiaⁿ cháu ê thò͘-á, chông-lâi tōng- tio̍h chhiū-tu sòa sí-khì. Hit ê choh-chhân lâng chiū giâu-gî hit châng chhiū-tu, sī ōe soah thò͘, chiū pàng-sak i keng-choh ê sū, choan-kang lâi tòa chhiū-tu ē thèng- hāu, ǹg-bāng khòaⁿ ū thò͘ ōe cháu--lâi, thang hō͘ lán khioh-tio̍h.
|
莊子有講：「宋國有一個作田人，看見一隻chhiⁿ驚走 ê 兔仔，chông來撞著樹株續死去，Hit個作田人就giâu疑 hit欉樹株，是會煞兔，就放sak伊耕作 ê 事，專工來tòa樹株下等候，向望看有兔會走--來，thang hō͘咱拾著。」 |
|
Taⁿ lūn-kàu thiⁿ-kha-ē ê mi̍h, ta̍k-hāng lán to ū hūn, put-kò tio̍h ēng kè-chìⁿ lâi khì bóe, nā kan-ta khòaⁿ teh him-siān sī bô lō͘-ēng. In-ūi hiān-sî ê lâng nā khòaⁿ-kìⁿ koan-ka chú-tē, á-sī gia̍p-hō͘ kiáⁿ- sun, tit-tio̍h in sī-tōa-lâng ê gia̍p-sán, kui ji̍t chia̍h- pá êng-êng, ia̍h bô chòe sím-mi̍h thâu-lō͘, kan-ta sì- kòe thit-thô hoaⁿ-hí khoài-lo̍k, chiū kóng, Hit-ê sī ū tòa si̍t-lo̍k lâi chhut-sì, á-sī kóng, Thian-châi ka- kī lâi. Che put-jî-kò sī kiò lâng m̄ thang tùi-tiōng chîⁿ gûn kè-thâu. M̄ kú hit hō pîn-toaⁿ m̄ ài thàn ê lâng siông-siông ēng che lâi kóng, tì-kàu gō͘ lâi gō͘ khì, hām-hāi m̄-sī sió-khóa. Án-ni kiám bô kap chit ê Siú-tu thāi-thò͘ ê lâng siāng khoán ê gōng mah? Thài m̄ siūⁿ lâng oa̍h tī sè-kan, sui-jiân thiⁿ bô gō lâng, iā tio̍h lán pún-sin chhun-chhiú khì the̍h lâi khǹg hit chhùi--n̍i̍h. Hô-hòng Siōng-tè siⁿ lán ū kha ū chhiú, sī beh hō͘ lán ūn-tōng chòe tāi-chì, m̄-nā pang-chān ka-kī, iā ài hō͘ pa̍t lâng tit- tio̍h lī-ek. Sio̍k-gú ū kóng, Thiⁿ-tōe îⁿ lin-lin, chhoàn gō sī tōaⁿ sin. Koh lâng sǹg sī bān-hāng mi̍h tē-it lêng-khiáu ê, thài thang ka-kī châu-that? Chiū-sī cheng-siⁿ khîm-siù mā tio̍h sì-kòe khì thó chia̍h, bo̍h-kioh lâng sī tē-it hoa̍t-phoat ê; kiám ū kóng, siⁿ lán ê seng-khu, sī beh chòe saⁿ-á kè, pak- tó͘ sī beh chòe pn̄g-táu nā-tiāⁿ? Sui-jiân chó͘-chiūⁿ ū lâu tām-po̍h sán-gia̍p, kàu-gia̍h hō͘ lán chi̍t-sì- lâng thang chia̍h, chhēng, ēng, iā m̄ thang kui-ji̍t bû só͘ sū-sū. Sòng-tiâu Lio̍k Siōng-san ū chi̍t chhiú koa, chiū-sī chòe lâi kà-sī chit khoán ê lâng; koa- n̍i̍h kóng:
|
今論到天腳下 ê 物，逐項咱都有份，不過著用價錢來去買，若kan-ta看teh欣羨是無路用，因為現時 ê 人若看見官家子弟，抑是業戶子孫，得著in序大人 ê 業產，歸日食飽閒閒，亦無做甚mi̍h頭路，kan-ta四界thit-thô歡喜快樂，就講：「Hit- ê 是有帶食樂來出世，」抑是講，天財家己來，不而過是叫人m̄ thang tùi重錢銀過頭，M̄ kú hit 號貧憚m̄ ài 趁 ê 人常常用che來講，致到誤來誤去，陷害m̄是小可。Án-ni kiám 無 kap這個守株待兔 ê 人像款 ê 憨--mah？Thài m̄想人活tī世間，雖然天無餓人，也著咱本身伸手去提來囥hit嘴----n̍i̍h,何況上帝生咱有腳有手，是beh hō͘咱運動做代誌，m̄-tān-nā幫贊家己，也ài hō͘別人得著利益，俗語有講：「天地圓lin-lin，chhoàn餓是單身。」Koh人算是萬項物第一靈巧--ê ，thài thang家己蹧踢？就是精牲禽獸mā著四界去討食，莫叫人是第一活潑--ê ；kiám有講，生咱 ê 身軀，是beh做衫仔架，腹肚是beh做飯斗nā-tiāⁿ？雖然祖上有留淡薄產業，夠額hō͘咱一世人thang食、穿、用，也m̄ thang歸日無所事事，宋朝陸象山有一首歌，就是做來教示這款 ê 人；歌--n̍i̍h講： |
|
Thiaⁿ, thiaⁿ, thiaⁿ, Hō͘ góa tio̍h-bôa thiⁿ chù-tiāⁿ, Nā beh pîn-tōaⁿ ōe iau kôaⁿ, M̄-thang iau kôaⁿ chiah oàn-miā, Thiⁿ-n̍i̍h sîn-bêng ū teh thiaⁿ |
「聽、聽、聽， Hō͘我著磨天注定， 若貧憚會枵寒， M̄-thang枵寒才怨命， 天--n̍i̍h神明有teh聽。」 |
|
Hé-chhiⁿ ōe sio goân-iá
|
火星會燒原野 |
|
Chi-ná Lia̍t-kok ê sî-tāi, Chhó͘-kok ê pian-kài Ti-liông ê tōe-hng ū chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná, kap Gô͘-kok pian-kài ê cha-bó͘ gín-ná saⁿ-kap chhái-sng. Gô͘-kok ê cha-bó͘ gín-ná in-ūi kún-chhiò, gō͘ siong-tio̍h Pi-liông ê cha-bó͘ gín-ná. Pi-liông ê lâng chiū chhōa hit ê tio̍h-siong ê cha-bó͘ gín-ná khì chek-pī Gô͘-kok ê lâng. Gô͘-kok ê lâng in-ūi kóng ōe bô khiam-sùn, sòa hō͘ Pi-liông ê lâng kā i thâi khì. Gô͘- kok ê lâng āu-lâi khì Pi-liông pò-siû, chiong hit ê lâng choân-ke kā i thâi-sí liáu-liáu. Pi-liông ê tōe-hng koaⁿ thiaⁿ-liáu chin siū-khì kóng, Gô͘-kok ê lâng hó tōa-táⁿ, chia̍h góa chin kàu, chiū niá peng khì kong-kek i, bô lūn lāu-ê chíⁿ-ê it-chīn châu-bia̍t.
|
支那列國 ê 時代，楚國 ê 邊界卑梁 ê 地方有一個查某囡仔，kap吳國邊界 ê 查某囡仔相kap採桑，吳國 ê 查某囡仔因為滾笑，誤傷著卑梁 ê 查某囡仔，卑梁 ê 人就chhōa hit個著傷 ê 查某囡仔去責備吳國 ê 人，吳國 ê 人因為講話無謙遜，續hō͘ 卑梁 ê 人kā伊thâi去，吳國 ê 人後來去卑梁報仇，將hit個人全家kā ithâi死了了，卑梁 ê 地方官聽了真受氣講，吳國 ê 人好大膽，食我真到，就領兵去攻擊伊，無論老--ê chíⁿ-- ê 一盡剿滅。 |
|
Tng hit sî Gô͘-ông Î-mūi thiaⁿ-kìⁿ chit ê tāi-chì, iā tōa siū-khì, chiū hoat peng khì kong-phah chhó͘-kok ê siâⁿ-tî. Tùi án-ni Gô͘, Chhó͘ nn̄g kok chiū tiāⁿ-tiāⁿ sio-thâi. Gô͘-kok chiū phài Kong-chú Kong niá peng khì cheng Chhó͘-kok, tī Koe-hú ê tōe-hng tōa sio-thâi; Chhó͘-peng thâi-su, liân goân-sòe chiòng-koaⁿ, ū-ê sí, ū-ê hō͘ lia̍h khì. Gô͘-peng sòa khì kong- phah Chhó͘-kok ê kiaⁿ-siâⁿ. Kai-chài Chhó͘-ông cháu lī, kî-û ê thó͘-tōe lóng hō͘ in chiàm khì. Āu-lâi Chhó͘-kok ê jîn-sîn ji̍p Chîn-kok khì chioh peng lâi khek-ho̍k Chhó͘-kok ê tōe. Chhó͘-ông in-ūi keng-kè chit pái ê thâi-su, chiū ēng sim lâi pān kok ê chèng-sū, thiàⁿ-thàng i ê peh-sìⁿ, kèng-tiōng i ê jîn-sîn; kàu kúi cha̍p nî āu, Gô͘-kok iā hō͘ Chhó͘-kok bia̍t-khì.
|
當hit時吳王夷昧聽見這個代誌，也大受氣，就發兵去攻扑楚國 ê 城池，tùi án-ni吳，楚兩國就定定相thâi。吳國就派公子光領兵去征楚國，tī 雞父 ê 地方大相thâi;楚兵thâi輸，連元帥將官，有 ê 死、有 ê 掠hō͘去，吳兵續去攻扑楚國 ê 京城，佳哉楚王走離，其餘土地攏hō͘ in佔去，後來楚國人臣入秦國去借兵來克服楚國 ê 地，楚王因為經過這擺 ê thâi輸，就用心來辦國 ê 正事，疼痛伊 ê 百姓，敬重伊 ê 人臣；到幾十年後，吳國也hō͘楚國滅去。 |
|
Sio̍k-gú kóng, Sió-khóa m̄ pó͘, tōa khang chiū kan-khó͘. Chi̍t lia̍p chi̍t lia̍p ê hé-chhiⁿ nā bô hoa, ōe sio piàn soaⁿ-iá. Chi̍t ti̍h chi̍t ti̍h ê chúi-chôaⁿ nā bô soah, ōe pìⁿ-chiâⁿ kang-hô. Bô lūn sī sió-khóa ê tāi-chì, tio̍h siat-hoat hō͘ kui tio̍k, m̄ thang chhut- chāi i ūn-tōng, kàu chi̍t-ē hoat-choh ê sî, sòa bōe siu-si̍p tit. Chhin-chhiūⁿ Au-chiu chit nn̄g nî ê tōa kau-chiàn, kiám m̄ sī tùi Ò-kok Hông-thài-chú ê khí-in mah? Hōe-iú ê chòe sū, koh tio̍h chin sòe-jī, m̄ thang lia̍h chòe sió-khóa lâi bô kín-sīn, kiaⁿ-liáu ōe tōa-tōa chó͘-tòng kàu-hōe ê chìn-pō͘.
|
俗語講：「小可m̄補，大空就艱苦。」一粒一粒 ê 火星若無hoa，會遍山野，一滴一滴 ê 水泉若無煞，會變成江河，無論是小可 ê 代誌，著設法hō͘ 歸逐，m̄ thang出在伊運動，到一下發作 ê 時，續bōe收拾tit。親像歐洲這兩年 ê 大交戰，kiám m̄是對奧國皇太子 ê 起因--mah？，會友 ê 做事，koh 著真細膩，m̄-thang掠做小可來無謹慎，驚了會大大阻擋教會 ê 進步。 |
|
Ū lé-sò͘ ê tit-tio̍h siúⁿ
|
有禮數--ê得著賞 |
|
Chāi-chá Lia̍t-kok ê sî, Tiō Siong-chú Kap Tì Pek put-bo̍k, bô jōa-kú sòa jiá- Khí kau-chiàn. Siong-chú tòng bōe tiâu, peng pāi cháu ji̍p Chìn-iông siâⁿ, hō͘ Tì Pek ûi-khùn chin kú. Āu-lâi khui-tit i ê chham-bô͘ Tiuⁿ Bēng-tâm hó-táⁿ khì kìⁿ Hân, Gūi, nn̄g lâng, sòe in lâi poān Tì Pek, kap Siong-chú liân-ha̍p, hoán-tńg kong-phah Tì Pek, kàu Tì Pek bia̍t khì liáu. Teh siúⁿ-sù kong-sîn ê sî, khiok sī Ko Hek tit-tio̍h siōng-téng siúⁿ. Bēng- tâm siūⁿ m̄ chhut, chiū kóng, Tī Chìn- tông siâⁿ ê sū, Ko Hek iā bô taa8 kong-lô, àn-cháiⁿ-iūⁿ i siúⁿ siōng-téng? Siong-chú ìn i kóng, Góa tī Chìn-iông ê sî, kok-ka chin gûi-hiám, góa ê ūi lóng bōe pó-tit, chèng jîn-sîn ê tiong-kan, chiū ta̍k ê lóng ū kiau-ngō͘ bú-bān góa ê ì-sù, chí-ū Ko Hek iû-goân chin khiam-pi, bô sit kun- sîn ê lé-sò͘; só͘-í chiah siúⁿ i siōng-téng.”
|
在早列國 ê 時，趙襄子kap智伯不睦，無若久續惹去交戰，襄子擋bōe tiâu,兵敗走入晉陽城，hō͘ 智伯圍困，真久，後來虧tit伊 ê 參謀張孟談好膽去見韓、魏兩人、說in來叛智伯kap襄子連合，反轉攻扑智伯，到智伯滅去了。Teh賞賜功臣 ê 時，卻是高赫得著上等賞，孟談想m̄出，就講：「Tī 晉陽城 ê 事，高赫也無大功勞，àn怎樣伊賞上等？」襄子應伊講：「我tī 晉陽 ê 時，國家真危險，我 ê 位攏bōe保tit，眾人臣 ê 中間，就逐個攏有驕傲侮慢我 ê 意思，只有高赫猶原真謙卑，無失君臣 ê 禮數；所以才賞伊上等。」 |
|
Hit sî Khóng-chú thiaⁿ-kìⁿ chit hō ōe, chiū kóng, Án-ni chin hó; Siong-chú siúⁿ chit ê lâng, chiū thiⁿ-kha-ē chòe jîn- sîn ê, lóng m̄ káⁿ sit-lé lah.
|
Hit時孔子聽見這號話，就講：「Án-ni真好；」襄子賞一個人，就天腳下做人臣 ê ，攏m̄敢失禮--lah！ |
|
Taⁿ sè-kan lâng tāi-khài lóng sī án-ni; nā hit ê lâng ū châi ū sè thang hō͘ khò, lâng chiū pah-poaⁿ lâi hōng-sêng, chin gâu phô͘-tháⁿ; ia̍h nā hit ê lâng khah sit sè, á-sī chîⁿ í-keng liáu, lâng chiū hoán- tńg kóng i ê sī-hui, lēng-gōa chit khoán ê bīn-ba̍k teh khoán-thāi i. Chit khoán ê lâng siāng tē-it chōe. Iâ-so͘ ū kóng, Lâng tī Siōng-tè ê bīn-chêng, ta̍k-hāng tāi-chì lóng tio̍h khiam-pi, chiah ōe tit- tio̍h Siōng-tè ê siúⁿ-sù; nā kiau-ngō͘ chū-khoa, sui-jiân ū kong-lò, iā bô tek-khak ōe tit-tio̍h Siōng-tè ê siúⁿ-sù. Só͘-í Hoat-lī-sài lâng ê kî-tó, bōe ōe siū- tio̍h hoaⁿ-hí chiap-la̍p; nā-sī thiu-hiòng ê lâng teh kî-tó, hoán-tńg tit-tio̍h Siōng-tè àⁿ-lo̍h-lâi thiaⁿ i.
|
今世間人大概攏是án-ni；若hit個人有財有勢thang hō͘靠，人就百般來奉承，真gâu扶tháⁿ；亦若hit個人較失勢，抑是錢已經了，人就反轉講伊 ê 是非，另外一款面目teh款待伊，這款 ê 人上第一濟。耶穌有講：「人tī上帝 ê 面前，逐項代誌攏著謙卑，才會得著上帝 ê 賞賜；若驕傲自誇，雖然有功勞，也無的確會得著上帝 ê 賞賜。」所以法吏賽人 ê 祈禱，bōe會受著歡喜接納；若是thiu-hiòng ê 人teh祈禱反轉得著上帝àⁿ落來聽伊。 |
|
Sûi-ki èng-piàn
|
隨機應變 |
|
Kó͘-chá ū chi̍t ê béng lâng, kiò chòe Piān Chong, khòaⁿ-kìⁿ ū nn̄g chiah hó͘ kong-ke chia̍h chi̍t chiah gû. Piān Chong chiū beh khì phah hit nn̄g chiah hó͘; ū kun tòe i ê lâng kóng, Chhiáⁿ bān chiah; hó͘ sǹg sī béng-siù, gû sī hó chia̍h ê mi̍h. Hiān-chāi nn̄g chiah hó͘, saⁿ-kap chia̍h chi̍t chiah gû, gû kì-jiân sī hó ê chia̍h-mi̍h, nn̄g chiah hó͘ tek-khak ōe saⁿ- chiⁿ chia̍h; nā saⁿ-chiⁿ chia̍h, chiū ōe sio- kā; ia̍h sio-kā liáu tōa chiah-ê ōe tio̍h- siong, sòe chiah-ê ōe sí. Lí thèng-hāu tiap-á-kú, thâi chi̍t chiah tioh2-siong ê hó͘, kiám bô it-kú lióng-tek mah? Án-ni lí chiū m̄-bián phah hó͘ ê lô-khó͘, koh tit-tioh2 thâi-sí nn̄g chiah hó͘ ê hó miâ-siaⁿ. Piān Chong chiū thèng-hāu bô tiap-á-kú, kó-jiân nn̄g chiah hó͘ saⁿ-chiⁿ chia̍h sòa sio-kā, sòe chiah-ê kā kàu beh-sí beh-sí, tōa chiah-ê iā tio̍h tāng siong. Piān Chong chiah óa khì chiong nn̄g chiah lóng tu̍h--sí; kng tò-lâi ê sî, lâng m̄-chai, chin o-ló i, kóng i chi̍t ê lâng phah-sí nn̄g chiah hó͘, hit ê miâ-siaⁿ chiū chin tháu.
|
古早有一個猛人，叫做卞莊，看見有兩隻虎公家食一隻牛，卞莊就beh去扑hit兩隻虎；有跟tòe伊 ê 人講：「且慢chiah；虎算是猛獸，牛是好食 ê 物。現在兩隻虎，相kap食這隻牛，牛既然是好 ê 食物，兩隻虎的確會相爭食；若相爭食，就會相咬；亦相咬了大隻 ê 會著傷，細隻 ê 會死，你聽候tiap仔久，thâi這隻著傷 ê 虎，kiám無一舉兩得--mah？Án-ni你就m̄免扑虎 ê 勞苦，koh得著thâi死兩隻虎 ê 好名聲。」卞莊就聽候無tiap仔久，果然兩隻虎相爭食續相咬，細隻 ê 咬到beh死beh死，大隻 ê 也著重傷，卞莊才倚去將兩隻攏tu̍h--死；扛倒來 ê 時，人m̄知，真o-ló伊，講伊一個人扑死兩隻虎，hit個名聲就真透。 |
|
Taⁿ bô lūn toh-lo̍h chi̍t téng ê lâng teh chòe tāi-chì, m̄ thang it-bī khò ióng-béng, sái sèng-tē, ngī-ngī beh chòe; lóng tio̍h sûi-ki èng-piàn, khòaⁿ sî-sê chiah thang tín-tāng, chiū khah m̄ bián hùi siuⁿ chōe ê khùi-la̍t, koh sêng-kong iā tōa.
|
今無論toh落一等 ê 人teh做代誌，m̄ thang一味靠勇猛，使性地，硬硬beh做；攏著隨機應變，看時勢才thang振動，就較m̄免費傷濟 ê 氣力，koh成功也大。 |
|
Chin gâu chhú pó
|
真gâu取寶 |
|
Chhó͘-kok ū chi̍t ê lâng, sìⁿ Piān miâ Hô, tī soaⁿ-n̍i̍h tit-tio̍h chi̍t tè chho͘ ge̍k, chiū the̍h khì hiàn hō͘ Chhó͘-kok Lē-ông, kā i kóng,lāi bīn ū pó ge̍k, Lē-ông kiò tok-ge̍k ê sai-hū lâi khòaⁿ; hit ê sai- hū kóng, Sī chi̍t tè chio̍h-thâu, thài ū sím-mi̍h kî-khá? Lē-ông kóng Piān Hô sī khi-phiàn i, chiū chiong tò-kha kā chām-khí-lâi. Āu-lâi Lē-ông sí-khí, Bú- ông sòa-chiap lâi chē ūi. Piān Hô koh chiong hit tè chho͘-ge̍k the̍h khì hiàn hō͘ Bú-ông. Bú-ông iû-goân tiàu ge̍k-kang lâi khòaⁿ, iā kóng sīⁿ chio̍h-thâu. Bú-ông iā kóng i sī khi kun, chiong chiàⁿ-kha iā kā chām-khí-lâi. Kè bô jōa-kú, Bú- ông iā sí, chiū ōaⁿ Bûn-ông teh chē ūi. Chit ê Piān Hô chiah chiong hit tè ge̍k the̍h khì tī soaⁿ-kha, tī hia tit-tit khàu, chiok-chiok ū saⁿ-mî saⁿ-ji̍t, sīm-chì ba̍k-sái lâu-liáu, sòa lâu hui̍h chhut-lâi. Bûn-ông chiū kiò lâng khì mn̄g i, Sī sím-mi̍h iân-kò͘? Kok-lāi ê lâng siū chām-kha ê hêng-hoa̍t sī chin chōe, lí siáⁿ-sū khàu kàu chit khoán ê chhám-chhoeh? Piān Hô chiah kóng, Góa m̄ sī in-ūi teh khàu góa ê kha chām-khí-lâi, sī in-ūi bêng-bêng sī pó-ge̍k, lâi lia̍h chòe sī chio̍h-thâu, hiān-hiān sī láu-si̍t ōe, kā lia̍h chòe kóng pe̍h-chha̍t; só͘-í khàu-liáu chiah ōe chiah-ni̍h thòng-sim lah. Ông thiaⁿ-kìⁿ che ōe, chiū phài tok-ge̍k ê sai-hū, lâi bôa hit tè chio̍h-thâu, kó-jiân lāi-bīn hián chhut pó-ge̍k, sòa chiong hit tè ge̍k miâ kiò Hô--sī ê phek. Kàu Chîn Sí-hông ê sî, Chiong hit tè phek khek chòe Hông-tè ìn; āu-lâi liû-thoân chòe kok-pó.
|
楚國有一個人，姓卞名和，tī山--n̍i̍h得著一塊粗玉，就提去獻楚國厲王，kā伊講：「內面有寶玉。」厲王叫琢玉師父來看；hit 個師父講：「是一塊石頭，thài有甚mi̍h奇巧？」厲王講卞和是欺騙伊，就將倒腳kā斬起來，後來厲王死去，武王續接來坐位，卞和koh將hit塊粗玉提去獻hō͘武王，武王猶原召玉工來看，也講是石頭，武王也講伊是欺君，將正腳也kā斬起來，過無偌久，武王也死，就換文王teh坐位，這個卞和才將hit塊玉提去tī山腳，tī hia直直哭，足足有三暝三日，甚至目屎流了，續流血出來，文王就叫人去問伊：「是甚mi̍h緣故？國內 ê 人受斬腳 ê刑罰是真濟，你啥事哭到這款 ê 慘 chhoeh？」卞和才講：「我m̄是因為teh哭我 ê 腳斬起來，是因為明明是寶玉，來掠做是石頭，現現是老實話，kā掠做講白賊；所以哭了才會chiah-ni̍h痛心--lah。」王聽見che話，就派琢玉 ê 師父，來磨hit塊石頭，果然內面顯出寶玉，續將hit塊寶玉名叫和--氏 ê 璧，到秦始皇 ê 時將hit塊璧刻做皇帝印；後來流傳做國寶。 |
|
Taⁿ Iâ-so͘ ê tō-lí, kiám m̄ sī bô tè thang chhú ê pó mah? Iâ-so͘ ū kóng, Thian-kok sī chhin-chhiūⁿ khǹg tī hn̂g-n̍i̍h ê pó-pòe, lâng khòaⁿ-kìⁿ, chiū chiong i só͘ ū ê khì bōe, lâi bóe hit tè hn̂g. Khó-sioh lâng m̄ nā m̄ bat sī pó, hoán-tńg ēng chōe-chōe hāng lâi húi-pòng. Kàu-hōe chho͘-siat ê sî, tú-tio̍h chin chōe ê khún-tio̍k, siū chin chōe ê lêng-jio̍k; m̄ nā chhin-chhiūⁿ Piān Hô hō͘ lâng chām kha nā-tiāⁿ, sim-chìu ê pàng-sak sìⁿ-miā lâi kan-chèng tō-lí. Kai-chài thoân-tō ê lâng lóng bô lóe-chì, thâu-chêng-ê poa̍h-lo̍h-khì, āu-bīn-ê koh chān-khí-lâi. Só͘-í chit-tia̍p kàu-hōe ū thang chiah-ni̍h heng-ōng. Siat-sú lâng nā ōe chhin- chhiūⁿ Chhó͘ Bûn-ông ê khoán, chim-chiok lâi chhúi-mô͘, chin ké liâm-piⁿ chiū bêng-pe̍k.
|
今耶穌 ê 道理， kiám m̄是無tè thang取 ê 寶--mah？耶穌有講：「天國是親像囥tī園--n̍i̍h ê 寶貝，人看見，就將伊所有 ê 去賣，來買hit塊園，可惜人m̄ nā m̄ bat是寶，反轉用濟濟項來誹謗。」教會初設 ê 時，tú著真濟 ê窘逐，受真濟 ê 凌辱；m̄ nā親像卞和hō͘人斬腳nā-tiāⁿ，甚至ū ê 放sak生命來干證道理，佳哉傳道 ê 人攏無餒志，頭前 ê 跋落去，後面 ê koh贊起來，所以這tiap教會有thang chiah-ni̍h興旺，設使人若會親像楚文王 ê 款，斟酌來揣磨，真假liâm-piⁿ就明白。 |
|
Siān iú siān pò
|
善有善報 |
|
Chāi-chá Sòng-kok ū chi̍t ke-kháu put- chí gâu chòe hó-sū, ta̍k-hāng chiàu jîn-ài kong-gī lâi kiâⁿ. Keng-kè saⁿ tē lâng lóng bô kóe-ōaⁿ. Āu-lâi in chhù-n̍i̍h ū chi̍t chiah o͘-gû hut-jiân siⁿ chi̍t chiah pe̍h ê gû-á-kiáⁿ. Chiū khì mn̄g Khóng-chú; Khóng-chú kóng, Che sī hó ê tiāu-thâu, thang ēng lâi chè-hiàn Sióng-tè. Kè ū chi̍t nî kú, in lāu-pē ê ba̍k-chiu iā bô chòe thiàⁿ, hut-jiân-kan chhiⁿ-mî khì. Hit chiah o͘-gû iū-koh siⁿ chi̍t chiah pe̍h gû-á-kiáⁿ. In lāu-pē kah in kiáⁿ khì mn̄g Khóng- chú; in kiáⁿ chiū ìn i kóng, Kū-nî khì mn̄g i, kóng-liáu iā bô iáⁿ, koh hoán-tńg lí ê ba̍k-chiu iā bô khòaⁿ-kìⁿ, mi̍h-sái koh khì mn̄g i? In lāu-pē chiū kóng, Sèng-jîn ê ōe sui-jiân chiām-sî bē èng-giām, āu-lâi tek-khak ū éng-hióng; tāi-chì iáu-bē liáu, lí thang khì mn̄g i.”
|
在早宋國有一家口不止gâu做好事，逐項照仁愛公義來行，經過三代人攏無改換，後來in厝--n̍i̍h有一隻烏牛忽然生一隻白 ê 牛仔子，就去問孔子；孔子講：「Che是好 ê 兆頭，thang用來祭獻上帝。」過有一年久，in老父目珠也無做疼，忽然間青瞑去。Hit隻烏牛又koh生一隻白牛仔子。In老父教in子去問孔子；in子應伊講：「舊年去問伊，講了也無影，koh反轉你 ê 目珠也無看見，mi̍h使koh去問伊？」In老父就講：「聖人 ê 話雖然暫時bē應驗，後來的確有影響；代誌iaub2oe了，你thang去問伊。」 |
|
I ê kiáⁿ chiū koh khì mn̄g Khóng-chú; Khóng-chú iû-goân kóng sī hó tiāu-thâu, kah in khì hiàn-chè hō͘ Siōng-tè. In kiáⁿ tò-lâi kā in lāu-pē kóng, iû-goân chiàu Khóng-chú ê ōe khì kiâⁿ; koh kè chi̍t nî, liân in kiáⁿ ê ba̍k-chiu iā sòa chhiⁿ-mî.
|
伊子就koh去孔子；孔子猶原講是好兆頭，教 in去獻祭hō͘上帝。In子倒來kā in老父講，猶原照孔子 ê 話去行；koh過一年，連in子 ê 目珠也續青瞑。 |
|
Āu-lâi Chhó͘-kok niá peng lâi kong- Phah Sòng-kok, chiong siâⁿ-tî ûi-khùn chin kú, niû-chháu chia̍h kàu lóng chīn, peh-sìⁿ chiong in ê kiáⁿ ōaⁿ pa̍t lâng ê kiáⁿ thâi khí-lâi chia̍h; in ūi ka-kī siⁿ ê, thâi bōe lo̍h chhiú. Bô chhâ-liāu chiū ēng sí-lâng ê kut-thâu lâi hiâⁿ; ōe sio-thâi ê, long tio̍h khì kap tùi-te̍k chiap-tīn; lâng sí chi̍t pòaⁿ khah ke, khòaⁿ he chhám a8 m̄ chhám? Kai-chài in pē-á-kiáⁿ in-ūi long chhiⁿ-mî, bô tiàu khì chòe peng, chiah bô tú-tio̍h chit hō ê kan-khó͘. Kàu āu-lâi Chhó͘-peng thè-khì, in pē-á-kiáⁿ ê ba̍k- chiu iā sòa hó-ló-khì lah.
|
後來楚國領兵來攻扑宋國，將城池圍困真久，糧草食到攏盡，百姓將in ê 子換別人 ê 子thâi去食；因為家己 siⁿ--ê ，thâi bōe落手。無柴料就用死人 ê 骨頭來hiâⁿ；會相thâi ê ，攏著去kap對敵接陣；人死一半較加，看he慘 a8 m̄ 慘？該哉in父仔子因為攏青瞑，無召去做兵，才無tú著這號艱苦，到後來楚兵退去，in父仔子 ê 目珠也續好好--起來--lah。 |
|
Koh chi̍t hāng, Iông Hó͘ tī Ló͘-kok chòe jiáu-loān ê sî, Ló͘-kok ê jîn-kun bēng-lēng chiong siâⁿ-mn̂g koaiⁿ-khí-lâi; nā lia̍h tio̍h Iông Hó͘ ê, beh tāng-tāng siúⁿ in, nā pàng hō͘ cháu-khí, chiū beh tāng-tāng pān in ê chōe. Iông Hó͘ hō͘ lâng ûi-khùn tī lāi-bīn, bōe tit chhut khì, chiū siūⁿ beh ēng khiàm koah âu lâi chū- chīn. Ū chi̍t ê kò͘ siâⁿ-mn̂g ê kā i kóng, Thiⁿ-kha-ē ê lō͘ chin chōe, mi̍h-sái tio̍h án-ni lâi kiâⁿ té-lō͘; góa pàng lí chhut khì. Iông Hó͘ chiū kia̍h kiàm the̍h chhiuⁿ, phah chhut ûi-gōa lâi, cháu kàu siâⁿ-mn̂g kha, kò͘ siâⁿ-mn̂g ê chiū kā i khui. Iông Hó͘ beh chhut siâⁿ ê sî, hoán-tńg ēng chhiuⁿ tùi kò͘ siâⁿ-mn̂g-ê ê chhiú-tó͘ tu̍h chi̍t khang. Hit ê kò͘ siâⁿ- mn̂g ê sim-lāi àm-chīⁿ oàn-hūn kóng, Chit ê lâng iā chin bô gī, góa piàⁿ-miā lâi pàng i chhut khì, i hoán-tńg kā góa tu̍h chi̍t-ē, chit hō lâng tú-tio̍h chit hō ê chai- eh, sǹg sī eng-kai.
|
Koh一項，陽虎 tī魯國做擾亂 ê 時，魯國 ê 人君明明將城門關起來；若掠著楊虎 ê ，beh重重賞in，若放hō͘走去，就beh重重辦in ê 罪，陽虎 hō͘人圍困tī內面，bōe tit出去，就想用劍割喉來自盡，有一個顧城門 ê kā伊講，天腳下 ê 路真濟，mi̍h使著 án-ni來行短路；我放你出去，陽虎就kia̍h 劍提槍，扑出圍外來，走到城門腳，顧城門 ê 就kā伊開，陽虎 beh出城 ê 時，反轉用槍對顧城門-ê ê 手肚tu̍h一孔，Hit ê 城門顧 ê 心內暗靜怨恨講：「這個人也真無義，我拚命來放伊出去，伊反轉kā我tu̍h伊下，這號人tú著這號 ê 災厄，算是應該。」 |
|
Āu-lâi Ló͘-kok ê jîn-kun thiaⁿ-kiⁿ Iông Hó͘ í-keng cháu chhut siâⁿ gōa, chiū tōa siū-khì, mn̄g khòaⁿ tùi sím-mi̍h siâⁿ-mûi tô-cháu, chiū chiong kò͘ siâⁿ-mn̂g ê lóng- chóng lia̍h lâi; nā khòaⁿ ū tio̍h-siong ê, chiū kóng sī ū kap Iông Hó͘ tí-te̍k tòng bōe tiâu, án-ni tio̍h tāng-tāng siúⁿ in; bô tio̍h siong ê, chiū gî in m̄ khéng chhut- la̍t, á-sī thau pàng i cháu, lóng kā i tāng-tāng hêng-hoa̍t.
|
後來魯國 ê 人君聽見陽虎已經走出城我，就大受氣，問看 tùi甚mi̍h城門逃走，就將顧城門 ê 攏總掠來；若看有著傷 ê ，就講是有kap楊虎抵敵擋bōe tiâu,án-ni 著重重賞in；無著傷 ê ，就疑in m̄肯出力，抑是偷放伊走，攏kā伊重重刑罰。 |
|
Taⁿ Sèng-keng ū kóng, Hoān-sū lóng kap sìn Chú ê lâng ū lī-ek. Án-ni thang chai lâng tī chit sè-kan, lóng tio̍h chīn-sim chun-thàn tō-lí lâi chòe tāi-chì, bô lūn tú-tio̍h sím-mi̍h hoān-lān kan-khó͘, á-sī siū-tio̍h sím-mi̍h chhì-liān, bōe-ōe kóng-tit m̄-sī ka-kī ū lī-ek ê só͘-chāi. Khó-sioh ū chi̍t khoán chhián-kiàn ê lâng, nā tú-tio̍h khah bô chhèng-ì ê sū, á-sī gū- tio̍h sió-khóa ê chhì-liān, chiū oàn-thiⁿ hūn-tōe, lóe chit-ê, mē hit-ê, kóng thiⁿ bô ba̍k-chiu, lâng bô kong-tō, siān-sim tó teh gō, ok-sim tì se-bō. Khiok m̄ chai só͘ tú-tio̍h ê hoān-lān kap só͘ siū ê chhì-liān, chiàⁿ sī i pún-sin tōa-tōa ū lī-ek ê só͘-chāi.
|
今聖經有講，凡事攏kap信主 ê 人有利益，Án-ni thang知人tī這世間，攏著真心遵趁道理來做代誌，無論tú著甚mi̍h患難艱苦，抑是受著甚mi̍h試練，bōe會講tit m̄是家己有利益 ê 所在，可惜有一款淺見 ê 人，若tú著較無稱意 ê 事，抑是遇著小可 ê 試練，就怨天恨地，詈這個，罵hit個，講天無目珠，人無公道，善心倒teh餓，惡心戴紗帽，卻m̄知所 tú 著 ê 患難 kap 所受 ê 試練，正是伊本身大大有利益 ê 所在。 |
|
Kî-koài ê tāi-chì
|
奇怪 ê 代誌 |
|
Saⁿ chheng nî chêng, Chiu Bú-ông khí peng hoa̍t Tiū-ông. Kàu tek-sèng tò-lâi ê sî, ū tiàu nn̄g ê siū lia̍h ê peng-á lâi. Bú-ông mn̄g in kóng, Lín kok-n̍i̍h ū chhut sím-mi̍h kî-koài ê sū bô? Chi̍t ê peng-á kóng, Goán kok-lāi kî-koài ê tāi- chì, chiū-sī chheng-thian pe̍k-ji̍t khòaⁿ- kìⁿ thiⁿ-téng ê chhiⁿ, ia̍h lo̍h âng-hō͘ chhin-chhiūⁿ lo̍h hui̍h ê khoán. Iáu chi̍t ê peng-á kóng, Chit ê tāi-chì sui-jiân sī kî-koài, sǹg sī sió-khóa; goán kok-n̍i̍h tē it tōa kî-koài ê tāi-chì, chiū-sī kiáⁿ-jî m̄ thiaⁿ lāu-pē ê ōe, sió-tī m̄ thiaⁿ hiaⁿ-ko ê ōe, jîn-sîn m̄ thiaⁿ kun-ông ê ōe, chit hō chiah thang sǹg sī tōa kî-koài ê tāi-chì. Bú-ông thiaⁿ-kìⁿ chit hō ōe, chiū ngiauh- khí-lâi, kā hit ê peng-á kiâⁿ chi̍t ê tōa lé. Che Bú-ông m̄ sī chun-kèng hit ê lia̍h lâi ê peng-á, sī chun-kèng i só͘ kóng ê ōe.
|
3000年前，周武王起兵伐紂王，到得勝倒來 ê 時，有召兩個受掠 ê 兵仔來，武王問in講：「Lín國--n̍i̍h有出甚mi̍h奇怪 ê 事無？」一個兵仔講：「阮國內奇怪 ê 代誌，就是清天白日看見天頂 ê星，亦落紅雨親像落血 ê 款。」Iáu一個兵仔講：「這個代誌雖然是奇怪，算是小可；阮國--n̍i̍h第一大奇怪 ê 代誌，就是子兒m̄聽老父 ê 話，小弟m̄聽兄哥 ê 話，人臣m̄聽君王 ê 話，這號才thang算是大奇怪 ê 代誌。」武王聽見這號話，就ngiauh起來，kā hit ê 兵仔行一個大禮，Che武王m̄是尊敬hit個掠來 ê 兵仔，是尊敬伊所講 ê 話。 |
|
Taⁿ lán chia ê hū-jîn-lâng, bêng-bêng sī thiⁿ siⁿ chū-jiân chi̍t siang ōe kiâⁿ ōe cháu ê hó kha, khiok tian-tò hùi chin chōe sim-sîn, siū chin chōe kan- khó͘ thàng-thiàⁿ, lâi pa̍k kàu sòe-sòe-sòe, pháiⁿ kiâⁿ pháiⁿ ta̍h, ná chhin-chhiūⁿ tài-chi̍t ê khoán. Koh chi̍t hāng bêng-bêng sī tē-it to̍k, chin khó͘ chin kùi ê a-phiàn hun, khioh kā i khòaⁿ chòe thn̂g-tiⁿ bi̍t-tiⁿ ê mi̍h. Chá-chá àm-àm, chhit-chông peh- chông, iā sī beh ó͘ lâi chia̍h, kheng-ka tōng-sán, bó͘-kiáⁿ pàng-làng teh, iā bô iàu-kín. Ia̍h koh bêng-bêng sī chi̍t sin hit hō thô͘ chhio̍k, á sī chhâ khek, chóa kô͘ ê mi̍h,ū ba̍k-chiu bōe khòaⁿ, ū hī- khang bōe thiaⁿ, ū chhùi bōe kóng ōe, bô lêng bô siàⁿ ê ngó͘-siōng, khiok bô lūn sī chun-kùi, hā- chiān, sòng-hiong, hó-gia̍h, ta-po͘, cha-bó͘, lāu-lâng gín-ná, gōng-ê sek-ê, ta̍k téng-hō ê lâng lóng teh liáu chîⁿ liáu kang khì kèng-pài i. Che kiám m̄ sī lán chia iā saⁿ hāng tē it tōa kî-koài ê tāi-chì mah?
|
今咱chia ê 婦人人，明明是天生自然一雙會行會走 ê 好腳，卻顛倒費真濟心神，受真濟艱苦痛疼，來縛到細細細，歹行歹踏，若親像帶疾 ê 款，koh一項明明是第一毒，真苦真貴 ê 鴉片薰，卻kā伊看做糖甜蜜甜 ê 物，早早暗暗，七chông八chông,也是beh挖來食，傾家蕩產，某子放làng teh,也無要緊，亦koh明明是一身hit 號塗chhio̍k、抑是柴刻，紙糊 ê 物，有目珠bōe看，有耳孔bōe聽，有嘴bōe講話，無靈無聖 ê 偶像，卻無論是尊貴、下賤，散hiong、好額，查甫、查某，老人囡仔，憨-- ê 識-- ê ，逐等號 ê 人攏teh了錢了工去敬拜伊，Che kiám m̄是咱chia也三項第一大奇怪 ê 代誌--mah？ |
|
Kò͘ chêng bô kò͘ āu
|
顧前無顧後 |
|
Chong Chiu tī Tiau-lêng ê só͘-chāi teh kiâⁿ-iû, khòaⁿ-kìⁿ tùi lâm-hng ū chi̍t chiah chhiok-chiáu pe lâi, si̍t tn̂g ū chhit chhioh, ba̍k-chiu ê tōa beh kàu chi̍t chhùn; pe lâi ê sî, tùi Chong Chiu ê thâu- khak kā kha̍p chi̍t-ē, chiah pe khì hioh tī bīn-thâu-chêng ê la̍t-chí chhiū n̍i̍h. Chong Chiu chiū kóng, Che sī sím-mi̍h chiáu, si̍t sui-jiân tn̂g. thài bōe liâm- chia̍p, ba̍k-chiu hiah tōa, khiok bô bêng- láng? Chiū bi óa khì, siūⁿ beh ēng tōaⁿ- chí kā tōaⁿ. Hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ chi̍t chiah am-pô͘-chê, hioh tī chhiū-téng ìm-ńg ê só͘-chāi, tōa-sòe siaⁿ thî kàu put-chí hó thiaⁿ, chhin-chhiūⁿ chin tek-koat è khoán; khiok m̄ chai āu-bīn ū chi̍t chiah chháu-kâu beh lâi lia̍h i. Hit chiah chháu-kâu kò͘ sô óa beh khì lia̍h am-pô͘- chê; khiok m̄ chai āu-bīn hit chiah chhiok-chiáu khòaⁿ-kìⁿ, iā thiàu óa lâi beh tok i. Hit chiah chhiok-chiáu beh tok hit bé chháu-kâu ê sî, iā m̄ chai Chong Chiu ēng tōaⁿ-chí beh kā i tōaⁿ. Chong Chiu khòaⁿ chit hō khoán-sit, chiū chia̍h chi̍t kiaⁿ, chiah thó͘-khùi kóng, Sè-kan ta̍k hāng to sī án-ni, lóng sī kò͘ tī ba̍k-chiu chêng ê lī-ek, bô kò͘ āu-bīn ê hām-hāi; góa nā kan-ta kò͘ beh tōaⁿ hit chiah chiáu, m̄ chai āu-bīn ū hó͘ á-sī sai beh lâi kā góa á bô. Chiū chiong tōaⁿ-chí kap keng siu-khí-lâi, kóaⁿ-kín cháu tò-khì.
|
莊周tī 雕陵 ê 所在teh行遊，看見 tùi南方有一隻鵲鳥飛來，翼長有七尺，目珠 ê 大beh到一寸；飛來 ê 時， tùi莊周 ê 頭殼kā磕一下，才飛去歇tī面頭前 ê 栗子樹--n̍i̍h,莊周就講：「Che是甚mi̍h鳥，翼雖然長，thài bōe 連捷，目珠hiah大，卻無明朗？」就bi倚去，想beh用彈子kā彈，忽然看見一隻am-pô͘-chê,歇tī樹頂蔭影 ê 所在，大細聲啼到不止好聽，親像真得訣è款； 卻m̄知後面有一隻草猴beh來掠伊；Hit隻草猴顧sô倚beh去掠am-pô͘-chê; 卻m̄知後面hit隻鵲鳥看見，也跳倚來beh啄伊，hit隻鵲鳥beh啄hit尾草猴 ê 時，也m̄知莊周彈子beh kā伊彈，莊周看這號款式，就食一驚才吐氣講：「世間逐項都是án-ni，攏是顧tī目珠前 ê 利益，無顧後面 ê 陷害；我若kan-ta顧beh彈 hit隻鳥，m̄知後面有虎抑是獅beh來咬我也無？」就將彈子kap弓收起來，趕緊走倒去。 |
|
Taⁿ lūn-kàu sè-kan lâng, tāi-khài lóng sī án-ni; ū-ê khò i kiông-béng lâi khi-hū nńg-chiáⁿ, ū-ê sī- tōa khi-hū sī-sòe, á-sī hó-gia̍h khi-hū sòng-hiong, chun-kùi lêng-jio̍k pi-chiān; chí-ū kò͘ ba̍k-chiu- chêng ê khòaⁿ-oa̍h, lóng bô kò͘ āu-lâi ê hō-hoān. Thài m̄ siūⁿ bô lūn hō͘ lán án-cháiⁿ-iūⁿ ê ū sè-le̍k, án-cháiⁿ-iūⁿ ê hù-kùi, iā iáu ū chi̍t-ê koh-khah kiông, koh khah tōa, tē-it hù-kùi ê, khiā tī lán ê ka-chiah-āu teh kam-tok lán? Sio̍k-gú kóng, Ok bé ok lâng khiâ; koh kóng, Lâng beh hāi lâng Thiⁿ m̄-khéng, Thiⁿ beh hāi lâng tī ba̍k-chêng. Lâng nā siūⁿ kàu tùi thiⁿ-n̍i̍h ū Siōng-tè teh kàm- chhat, chiū ka-kī ê chōe, to bô tè thang siám-pī, beh thài ū êng thang khì khi-hū lâng leh?
|
今論到世間人，大概攏是án-ni;有 ê 靠伊強猛來欺負軟chiáⁿ，有 ê 序大欺負序細，抑是好額欺負散hiong，尊貴凌辱卑賤；只有顧目珠前 ê快活，攏無顧後來 ê 禍患，thài m̄想無論hō͘咱án怎樣 ê 有勢力，án怎樣 ê 富貴，也iáu有一個koh較強，koh較大，第一富貴 ê ，企tī咱ka-chiah後teh監督咱？俗語講：「惡馬惡人騎；」koh講：「人beh害人天m̄肯，天beh害人tī目前。」人若想到 tùi天--n̍i̍h有上帝teh監察，就家己 ê 罪，都無tè thang閃避，beh thài有閒thang去欺負人leh？ |
