首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有6個段落,34個語句,624個語詞,880個音節
Lūn Kè-chhōa 論嫁娶
Lîm Iàn-sîn 林燕臣
Lūn kè-chhōa ê hong-sio̍k, chiàu kó͘-chá ê lē, lâm saⁿ-cha̍p hòe chiah chhōa, lú jī-cha̍p hòe chiah kè. Che sī Chiu-kong só͘ tiāⁿ-tio̍h ê lē. Koh Bûn-tiong-chú ê chheh ū kóng, "Hun-in lūn châi î-ló͘ chi-tō, kun-chú put ji̍p kî-tiong," ké-soeh chiū-sī kóng, kè-chhōa nā kè-kàu phèng-kim sī hoan-pang ê hoat-tō͘, kun-chú ê lâng m̄ ji̍p in ê só͘-chāi ì-sù sī khòaⁿ-khin kè chhōa beh siu phèng-kim lōa-chē, ná-chún chò bé-bē chi̍t-iūⁿ. Khó-sioh kim put-tông kó͘, hong-sio̍k ná pì ná pháiⁿ. Chi̍t bāng sī chá kè-chhōa ê m̄-hó. Bat khòaⁿ-kìⁿ cha-po͘-lâng tī 18, 19 hòe ê sî chiū chhōa, cha-bó͘-lâng tī 15, 16 hòe ê sî chiū kè, tì-kàu bô kúi-hòe chiū sí; siat-sú nā bô té-hòe-siū, chiū só͘ seⁿ ê kiáⁿ-jî iā m̄-chiâⁿ mi̍h, chhin-chhiūⁿ kóe-chí-châng ná iù-chíⁿ, chiū só͘ kiat ê kóe-chí chin sè-lia̍p, lâng chá chhōa iā sī án-ne. 論嫁娶ê風俗,照古早ê例,男30歲才娶,女20歲才嫁,這是周公所定著ê例。Koh文中子ê冊有講:「婚姻論財夷虜之道,君子不入其中。」解說就是講,嫁娶若計較聘金是蕃邦ê法度,君子ê人m̄入in ê所在;意思是看輕嫁娶beh收聘金偌濟,若準做買賣一樣。可惜今不同古,風俗愈痺愈歹,一項是早嫁娶ê m̄好。bat看見查甫人tī 18、19歲ê時就娶,查某人tī15、16歲ê時就嫁,致到無幾歲就死,設使若無短歲壽,就所生ê子兒也m̄成物,親像果子叢愈幼嫩,就所結ê果子真細粒,人早娶也是án-ni。
Koh chi̍t hāng, kè-chhōa ê m̄-hó chiū-sī tāi-seng phín phèng-kim lōa-chē, jiân-āu chiah tiāⁿ-tio̍h. Bat khòaⁿ-kìⁿ bó͘ só͘-chāi ê hong-sio̍k, chhōa chi̍t-ê bó͘ ū-ē tio̍h sàng chió 600 kho͘, ū-ê tio̍h sàng 500,siāng iā tio̍h sàng 300 kho͘. Bat ū bó͘-lâng kā lâng chioh chîⁿ lâi chhōa; chhōa liáu bô thang hêng, iáu-bōe hêng chheng-chhó ná-chún tio̍h hō͘ chè-chú seⁿ lī-sek, kàu seⁿ-kiáⁿ pōe tāng-tàⁿ chi̍t-iūⁿ. Chit hō ê hong-sio̍k si̍t-chāi m̄-hó. Kiám-chhái chò pē-bó ê lâng teh siūⁿ, góa seⁿ chit ê cha-bó͘ kiáⁿ chū sè-hàn âng-âng iù-iù chhī kàu tōa, hō͘ i chia̍h chhēng ēng sǹg bē liáu, kiám m̄-thang siu i kúi-pah gîn lâi chia̍h mah ? Nā-sī án-ne phah-sǹg chin bô ngá-khì, tú-tú chhin-chhiūⁿ chò seng-lí lâng sǹg-pún bē-hòe; tio̍h siūⁿ lán chhī cha-bó͘-kiáⁿ iàu-kín tio̍h kéng hó kiáⁿ-sài, put-chāi beh siu gîn lōa-chē, hô-hòng lán nā ū cha-po͘-kiáⁿ iā tio̍h chhōa. Koh一項,嫁娶ê m̄好就是代先品聘金偌濟,然後才定著。Bat看見某所在ê風俗,娶一個某有ê著送600箍,有ê著送500,上少也著送300箍。Bat有某人kā人借錢來娶,娶了無thang還,著hō͘債主生利息,到生子iáu-bōe還清楚,若準背重擔一樣,這號ê風俗實在m̄好。Kiám-chhái做父母ê人teh想,我生這個查某子,自細漢紅紅幼幼飼到大,hō͘伊食穿用算bē了,Kiám m̄ thang收伊幾百銀來食麼?若是án-ne扑算真無雅氣,扺扺親像做生理人算本賣貨;著想咱飼查某子要緊著揀好子婿,不在beh收銀偌濟,何妨咱若有查甫子也著娶。
Kè-chhut--khì kì-jiân bô siu gîn, chhōa ji̍p-lâi iā sī án-ne. Sio̍k-gú kóng, "Khó͘ têng khó͘" Góa bat thiaⁿ-kìⁿ ū chi̍t téng-hō lâng chin thang chò bô͘-hoān. I tùi kiáⁿ-sài hit-pêng kóng, "Sûi góa khì, sûi lí lâi," ì-sù sī kóng, "Lí bô hiâm goán bô kè-chng, goán iā bô hiâm lín bô phèng-kim," án-ne nn̄g-pêng kiám bô chin chū-iû koh ngá-khì mah ? 嫁出--去既然無收銀,娶入來也是án-ne。俗語講:「苦重苦。」我bat聽見有一等號人真thang做模範,伊對子婿hit爿講:「隨我去,隨汝來。」意思是講:「你無嫌阮無嫁妝,阮也無嫌lín無聘金。」án-ne兩爿豈無真自由koh雅氣mah?
Góa siáⁿ-sū kóng án-ne, sī in-ūi bat ū sìn-tô͘ siuⁿ-chá chhōa, tì-kàu só͘ siⁿ ê kiáⁿ m̄-chiâⁿ gín-ná, koh pún-sin iā-ū hān-hāi. Án-ne be hthài ōe hō͘ lán ê kiáⁿ-sun ióng-chōng mah? Sio̍k-gú kóng: M̄-bat m̄-kiaⁿ, choân bat choân-kiaⁿ.” Hiān-sî ta̍k-hāng teh kái-liông, chit-ê chhōa ê tāi-chì ū koan-hē tī āu sè-tāi ê kiáⁿ-sun, koh khah tio̍h kái-liông; siat-sú lâm nā ōe thun-jún kàu jī-cha̍p-sì hè siōng, lú siōng kín kàu jī-cha̍p hè, chiàu án-ni lâi kè-chhōa ún-tàng khah ha̍h oe-seng. 我啥事講án-ne,是因為bat 有信徒siuⁿ早娶,致到所生ê子m̄成囡仔,koh本身也有陷害。án-ne beh thài會hō͘咱ê子孫勇壯mah?俗語講:「m̄ bat m̄驚,全bat全驚。」現時逐項teh改良,這個娶ê事誌有關係tī後世代ê子孫,koh較著改良;設使男若會吞忍到24歲上,女上緊到20歲,照án-ni來嫁娶穩當較合衛生。
Koh chi̍t hāng, sio̍k Chú ê lâng the kè-chhōa, lióng-pêng nā kah-ì tio̍h thèng lióng-pêng ê lī-piān. Bat khòaⁿ Tang-káng ê hong-sio̍k nā kè-kiáⁿ ê sî tio̍h pī-pān pâng-lâi ê ke-si, chhin-chhiūⁿ bīn-tháng-kè, bīn-thàng, se-thâu-toh, hông-lô͘-kūi, saⁿ-á-tû, í-thâu-á, téng-ē-toh. Sin-niû chit pêng kì-jiân sàng chiah ê mi̍h, kiáⁿ-sài hit pêng tek-khak tio̍h sàng kúi-nā pah ê phèng-kim. Sio̍k-gú kóng, "Chi̍t-poah hì chi̍t-poah chhò͘." Sìn Chú ê lâng iā jiám-tio̍h chit-hō ê hong-sio̍k. Chêng-ji̍t ū lâng sàng chiah ê chng-liâm kiâⁿ kúi-nā phò͘-lō͘. Che kiám m̄-sī chha̍k kê ka-tī giâ mah ? Chòe tē-it thang khó-sioh ê, chi̍t ê bó͘ hiaⁿ-tī chò bó͘ chí-mōe í-keng nî-gōa kú, hòe-thâu iā sī chē, chóng-sī bô phèng-kim thang khì chhōa. Che kiám m̄-sī thang hoân-ló mah ? Hàiⁿ--ah ! Kong-kéng ná kia̍t, chîⁿ ná oh-thàn, tio̍h khiām-séⁿ chiat-chè chò iàu-kín, lâu--kóa hiàn hō͘ kàu-hōe lâi thiàⁿ Siōng-tè. Góa kóng chit nn̄g hāng, ǹg-bāng lia̍t-ūi hiaⁿ-ché chhim-chhim khì siūⁿ, m̄-thang chip-siú kū-koàn. Lán ū-sî chhut-chhùi chiū kóng in sī sè-sio̍k lâng. Kóng chit kù ōe tio̍h sè-jī, kiaⁿ-liáu ē kek-tio̍h in siū-khì, tio̍h siūⁿ khòaⁿ lán ta̍k hāng ê só͘-chò, kó-jiân ū thoat-sio̍k á-bô. Koh一項,屬主ê人teh嫁娶,2爿若kah意著聽兩爿ê利便。bat看東港ê風俗若嫁子ê時著備辦房內ê家私,親像面桶架、面桶、梳頭桌、風爐櫃、衫仔櫥、椅頭仔、頂下桌。新娘這爿既然送chiah ê物,子婿hit爿的確著送幾若百ê聘金。俗語講:「一poah hì一poah chhò͘ 。」信主ê人也染著這號ê風俗。前日有人送chiah5 ê妝奩行幾若舖路,這kiám m̄是chha̍k kê家己舉mah?最第一thang可惜ê,一個某兄弟做某姊妹已經年外久,歲頭也是濟,總是無聘金thang去娶,這豈m̄是thang煩惱mah?Hàiⁿ--ah!光景那竭,錢那難趁,著儉省節制做要緊,留--寡獻hō͘教會來疼上帝。我講這2項,向望列位兄姊深深去想,m̄ thang執守舊慣。咱有時出嘴就講in是世俗人,講一句話著細膩,驚了會激著in受氣,著想看咱逐項ê所做,果然有脫俗抑無。
(Tē 364 tiuⁿ, 1915 nî 7 goe̍h) (第364張,1915年7月)
回上一頁    日治時期,   1915年,   散文