Ô͘ Tiāu-ki ê Sió-toān
|
胡朝枝 ê小傳 |
| Lîm Chhip-hi |
林Chhip-hi |
|
Thoân-tō Sian-seⁿ Ô͘ Kó͘, jū-miâ Tiāu-ki, pún si Tâi-lâm thiaⁿ Chan-bûn Ô͘-chhù-liâu chng ê lâng; iā sī lán Lâm-pō͘ Thoân-tō ê lāu Sian-seⁿ lah! Chhut-sì tī 1849 nî, tùi sè-hàn ê sî chiū sit-lo̍h pē-bó; kàu cha̍p-gōa hòe ê sî-chūn chiū hō͘ i ê hiaⁿ chhōa i lo̍h A-lí-káng kā lâng chò tn̂g-kang; kòe bô kúi-nî kap Lí Bo̍k-su tòa Bo̍k-su séng-chhat i sìn Chú hó phín-hēng, chiū khan-sêng i tng thoân-tō ê chit.
|
傳道先生胡Kó͘,jū名Tiāu-ki，本是台南廳曾文胡厝寮?ê人，也是咱南部傳道ê老先生--lah！出世tī 1849年，對細漢ê時就失落父母，到10外歲ê時陣就hō͘伊ê兄chhōa伊落阿里港kā人做長工，過無幾年kap李牧師tòa,牧師省察伊信主好品行，就牽成伊當傳道ê職。 |
|
Kàu 25 hòe chiū chhōa Thoân-tō N̂g Chhim-hô ê tē-jī cha-bó͘-kiáⁿ miâ Hâm lâi sio pang-chān; Siōng-tè iā kau-tài i pôe-iúⁿ 8 ê cha-bó͘-kiáⁿ kap saoh-bóe 2 ê hāu-seⁿ kàu chiâⁿ lâng, bōe bat chi̍t-ê bô ji̍p ha̍k-hāu tha̍k chheh. I ê tōa kiáⁿ hiān-sî tī Hok-im-chu-īⁿ tha̍k chheh, sè-kiáⁿ tī I-koán o̍h i-seng. Tng i chò thoân-tō thâu-bóe óa 40 gōa nî, le̍k-kòe chin chē jīm-só͘, bōe bat thiaⁿ tio̍h i kap hōe-lāi hōe-gōa ê put-hô, lâi hō͘ chiáng kàu-bū ê Sian-seⁿ hoân-ló. Bô phah-sǹg tī 1908 nî Sian-seⁿ-niû tī Hōng-soaⁿ kòe-sin. Hit-sî khiàm pang-chān ê lâng, chū-jiân ke-thiⁿ ka-sū ê hun-sim, iū kiam i it-seng ūi Chú ê tio̍h-bôa, chai-pôe kiáⁿ-jī ê khek-kí. Ūi chiah-ê in-toaⁿ seng-khu chiām lám.
|
到25歲就娶傳道黃深河 ê第2查某子名Hâm來相幫贊，上帝也交帶伊培養8 個查某子kap煞尾2個後生到成人，bōe bat 1個無入學校讀冊。伊ê大子現時tī福音書院讀冊，細子tī醫館學醫生。當伊做傳道頭尾倚40外年，歷過真濟任所，bōe bat聽著伊kap會內會外ê不和，hō͘掌教務ê先生煩惱。無扑算tī 1908 年先生娘tī鳳山過身。Hit時欠幫贊ê人，自然加添家事ê分心，又兼伊一生為主ê著磨，栽培子兒ê刻己。為chiah-ê因端身軀暫lám。 |
|
Hit sî-chūn i hiah-ê cha-bó͘-kiáⁿ chhiáⁿ i khì pín thêng kang, beh pī-pān hō͘ i ū thang khai-ēng, sì-kè thit-thô ióng-ló ê ki-hōe; só͘-í chiū siá phoe pín Kàu-sū-hōe. Kàu-sū-hōe chiū hôe phoe kóng kam-goān i thêng kang put-kò i tùi siàu-liân chīn-tiong kàu lāu, gī-lūn hoaⁿ-hí múi-goe̍h peh-kho͘ hō͘ i khai-ēng, chhut-chāi i ài tó-ūi kiâⁿ-sóa, m̄-ài koh phài kang pé-pa̍k i. Tùi hit-tia̍p bô chāi-jīm, kiâⁿ tang khì sai. Sui-jiân án-ne, i iáu-kú siông-siông tòa tām-po̍h chheh khì kàu ta̍k-ūi bē sòa pò-tō, ū-sî hioh tī pài-tn̂g, ū-sî tī hōe-iú ê ke, ū-sî tī cha-bó͘-kiáⁿ ê só͘-chāi. Bô kóng khang-chhiú khì sì-kè thit-thô hioh-khùn, i-ê kiáⁿ chi̍t-ē mn̄g i, “Lí thài beh án-ne? pún ǹg-bāng lí thêng-khùn hō͘ sin-thé khah khin-sang.” I chiū ìn kóng, “Si̍t kun lo̍k, tiong kun sū.” Tùi án-ne ū-sî le̍k-lō͘ siū hong-song; chhùi-ta khiàm kún-chúi, iau-gō khiàm mi̍h-chia̍h.
|
Hit時陣伊hiah-ê查某子請伊去稟停工，beh備辦hō͘ 伊有thang開用，四界thit-thô養老ê機會，所以就寫批稟教士會。教士會就回批講甘願伊停工，不過伊對少年盡忠到老，議論歡喜每月8 箍hō͘伊開用，出在伊ài tó位行徙，m̄-ài koh 派工pé-pa̍k--伊。對hit-tia̍p 無在任，行東去西。雖然án-ne，伊iáu-kú常常tòa淡薄冊去到逐位bē煞佈道，有時歇tī拜堂。有時tī會友ê家，有時tī查某子ê所在。無講空手去四界thit-thô歇睏，伊ê子一下問伊：「你thài beh án-ne？本向望你停睏hō͘身体較輕鬆。」伊就應講：「食君祿，忠君事。」對án-ne有時le̍k路受風霜，嘴礁欠滾水，枵餓欠物食。 |
|
Kàu chhin-iú ê só͘-chāi, nā m̄ -sī sūn-piān, m̄-káⁿ kā lâng thó, tì-kàu sin-thé jú-lám; kàu tī 1914 nî 10 goe̍h kan chiū tāng-pēⁿ tī i ê tē sì kiáⁿ-sài Lâu Liông ê só͘-chāi; bē koh chhut-mn̂g. I kúi-nā ê chá-bó͘-kiáⁿ khì khòaⁿ-i, khòaⁿ-tio̍h i siau-sán bô la̍t kàu án-ni, chiū siong-sim lâu ba̍k-sái kiû i tio̍h ēng chheh hêng Chheh-pâng; hit-tia̍p chiah ín-ho. Kòe cha̍p-só͘-ji̍t sin-thé ū sió-khóa khah khin-sang, chiū chham-siông chīn-jîn-sū,khí-lâi Tái-lâm chiū kīn I-seng, khòaⁿ ē tit-tio̍h i ê chèng-kiáⁿ ê ǹg-bāng.
|
到親友ê所在，nā m̄是順便，m̄敢kā人討，致身体愈lám,到tī 1914年10 月間，就重病tī 伊ê第4子婿劉良ê所在；bē koh出門。伊幾若個查某子去看伊，看著伊消瘦無力到án-ni就傷心流目屎，求伊著用冊還冊房；hit-tia̍p才允好。過10 數日身体有小可較輕鬆，就參詳盡人事，起來台南就近醫生，看會得著伊 ê 眾子ê 向望。 |
|
Āu-lâi kàu I-koán bô tú-hó só͘-chāi; chiū khì tiàm I-koán-āu i ê hiaⁿ-só Chài-goân-ḿ ê chhù, iā sòa siū i lī-piān chiàu-kò͘ i ; tī kan-khó͘ ê sî, iáu-kú the̍h kúi-pún chheh nāi chhut-khì Mî-tô-sī-kháu kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ, tī bōe kòe-óng ê sì-ji̍t chêng iā nāi khì tī Tiong-hōe-n̍i̍h chhut-la̍t lâi kóng-khí kàu-hōe ê iàu-bū; tī chi̍t ji̍t-chêng iáu-kú the̍h-chheh chhut-khì Mî-tô-sī-kháu chē beh kóng tō-lí, bô sím-mi̍h ki-hōe, chiū tńg-lâi, kàu hit-mê chiū liân-liân kiò i-ê hiaⁿ-só nn̄g saⁿ-pái thó chhùi-ta; thiⁿ tú-tú kng, chiū pêng-an hō͘ Chú kiò I tńg-khì, hióng-siū 66 hòe,chiàⁿ chiàⁿ chhin-chhiūⁿ Ngá-kok kóng, Nā thâu-bóe chi̍t-iūⁿ-sim chiū tit-tio̍h Ki-tok só͘ siúⁿ-sù lah!.
|
後--來到醫館無tú好所在，就去tiàm醫館後伊ê兄嫂再源姆ê厝，也續受伊利便照顧伊；tī艱苦ê時，iáu-kú 提幾本冊耐出去彌陀寺口講道hō͘人聽，tī bōe過往ê 4日前也nāi去tī中會--n̍i̍h出力來講起教會ê 要務；tī 1日前iáu-kú提冊出去彌陀寺口坐beh講道理，無甚mi̍h機會就轉--來，到hit暝，就連連叫伊ê兄嫂兩、三擺討嘴礁；天tú-tú光，就平安hō͘主叫伊轉--去，享壽66歲；正正親像雅各講，若頭尾一樣心，就得著基督所賞賜--lah ！ |
|
Kàu keh-ji̍t ē-po͘ sì-tiám cheng chiū bâi-chòng tī kong-thióng; sàng-chòng ê lâng se-kok kàu-su, Tōa, Tiong, nn̄g keng o̍h ê sian-siⁿ kap ha̍k-seng í-ki̍p Tâi-lâm hōe-iú, kap i-ê chhin-chhek kiáⁿ-jî-sun óa 200 gōa lâng. Siūⁿ chit-ê lāu sian-siⁿ tī chhut-gōa ê só͘-chāi, ū hiah chē lâng khòaⁿ-kò͘-tio̍h i; chin-chiàⁿ sī tùi i pêng-seng chīn-tiong, hō͘ lâng khim-gióng ê iân-kò͘ lah!
|
到隔日e晡4點鐘就埋葬tī公?，送葬ê人西國教士，大、中兩間學ê先生kap學生以及台南會友，kap伊ê親戚子兒孫倚200外人。想這個老先生tī出外ê所在，有hiah濟人看顧著伊；真正是對伊平生盡忠，hō͘人欽仰ê緣故--lah！ |
|
Phí-jîn tī cha̍p gōa nî kan kap i lâi-óng, iā chiâⁿ nî kú kap i tiàm, khòaⁿ i-ê hêng-tōng kí-chí, ū kúi-nā hāng put-chí kî-koài; in-ūi sè-hàn kàu lāu bô ji̍p ha̍k-hāu siū sian-seⁿ ê chai-pôe, iáu-kú le̍k-nî thoân-tō-khó bô lo̍k-tē. Sīm-chì kàu 50 gōa hòe ê sî, iā khì hō͘ Tāi-hōe khó chìn-miâ; tī hit chiong-thêng-lāi ū Hàn-bûn-lūn kap Sin Kū-iok ê jī-im ké-soeh, i iā ē thang ki̍p-tē. I ke-lāi ê lâng chiū kóng lí hiah lāu lah, kiám iáu ū lâng ài chhiáⁿ lí ; i chiū kóng góa m̄-sī him-bō͘ lâng chhiáⁿ, put-kò sī khòaⁿ khiàm chìn-miâ ê, thang hō͘ kàu-hōe chhiáⁿ，chiah-ê siàu-liân koh phok-ha̍k ê iū lún-neh m̄ khì khó, góa tiâu-kang khì khó hō͘ in siūⁿ khòaⁿ góa chit pān lâng to khì khó-- lah; khiám-chhái thang kek tōng in ê sim-chì lâi chhut-thâu, chiū kàu-hōe bián khiàm chìn-miâ--ê. Che sī po̍k só͘ kî-koài.
|
鄙人tī 10外年間kap伊來往，也成年久kap伊taìm,看伊ê行動舉止，有幾項不止奇怪；因為細漢到老無入學校受先生ê栽培，iáu-kú歷年傳道考，無落第，甚至到50外歲ê時，也koh hō͘大會考進名，tī hit章程內有漢文論kap新舊約ê字音解說，伊也會thang及第。伊家內ê人就講，你hiah老--lah，kiám iáu有人ài請你；伊就講我m̄是欣慕人請，不過是看欠進名ê,thang hō͘教會請；chiah-ê 少年koh博學ê又lún-neh m̄去考，我刁工去考hō͘ in 想看我這 pān人都去考--lah，kiám-chhái thang激動in ê 心志來出頭，就教會免欠進名--ê。這是僕所奇怪。 |
|
Iū i sui-jiân tng thoân-tō ê chit, iáu-kú tī i tòa ê kàu-hōe í-ki̍p Tōa-o̍h ê pó͘-chō͘, Chû-siān-hōe, pa̍t só͘-chāi khí pài-tn̂g ta̍k khoán ê hó-sū, sui-jiân m̄-sī chē iáu-kú siông khòaⁿ-tio̍h i-ê iân-hāng, iā bē hiáu siūⁿ lán to sī thoân-tō--ê khah hó the. Koh i sī tng thoân-tō bô niá bē chheh ê chek-sêng, mi̍h-sái1 tio̍h tiāⁿ-tiāⁿ phāiⁿ chheh chhut-gōa ke-khai chîⁿ, iū sim-chí lāu soe-lám to eng-kai hioh-khùn, iā m̄-sī ū lah, iáu-kú kan-khó͘ pháu-cháu kàu la̍t chīn chiah soah.
|
又伊雖然當傳道ê職，iáu-kú tī伊tòa ê 教會以及大學ê 補助、慈善會、別所在起拜堂逐款ê好事，雖然m̄是濟，iáu-kú常看著伊ê iân項，也bē曉想咱都是傳道--ê較好推。Koh伊是當傳道無領賣冊ê責承，mi̍h-sái著定定揹冊出外加開錢，又甚至老衰lám都應該歇睏，也m̄是有--lah，iáu-kú艱苦跑走到力盡才煞。 |
|
Iū i it-seng tng-chit siū Kàu-sū phài-khián, bô ài kap Kàu-sū kè-kàu; tng i ló-mō͘ ê sî, chi̍t-pái phài i khì Po͘-lí-siā tio̍h pôaⁿ-soaⁿ kòe-niá, iū kiáⁿ-jî chi̍t-tīn; ke-lāi ê lâng mn̄g kóng, “Lí sui-jiân m̄-ài ûi ke̍h in, mā thang kap in chham-siâng, chhiáⁿ in kā lí ōaⁿ che khah kīn pêⁿ-iûⁿ ê só͘-chāi.” I kóng, “M̄ thang , in sī thè Siōng-tè pān-lí kàu-bū, lán thàn in só͘ bēng-lēng, chiū ná-chún thàn Siōng-tè ê bēng-lēng neh.”
|
又伊一生當職，受教士派遣，無ài kap教士計較；當伊老mō͘ ê時，1擺派伊去埔里社著盤山過嶺，又子兒1陣，家內ê人問講：「你雖然 m̄ ài違逆--in，mā thang kap in 參詳，請in kā 你換這較近平洋ê所在。」伊講：「M̄-thang，in 是替上帝辦理教務，咱趁in 所命令，就那準趁上帝ê 命令--neh。」 |
|
Pí-jîn soài-ti̍t kia̍h-pit lâi siá cha̍i̍h-ê, put-kò sī hō͘ pêng-seng, chhin-ài chi̍t-ê lāu-sian-siⁿ ê pêng-iú, í-ki̍p lia̍t-ūi sian-siⁿ, koh chi̍t-pái thiaⁿ-tio̍h i tām-po̍h ê sū-iû nā-tiāⁿ; kî-tiong ū put-ji̍p-hīⁿ-kháng--ê, chóng ǹg-bāng goân-liōng.
|
鄙人率直kia̍h筆來寫cha̍i̍h-ê,不過是hō͘平生，親愛1個老先生ê朋友，以及列位先生，koh 1擺聽著伊淡薄ê事由nā-tiāⁿ；其中若有不入耳空--ê,總向望原諒。 |
|
(Tâi-oân Kàu-hōe-pò tē 358 koàn,1915 nî 1 ge̍h)
|
(台灣教會報第358卷，1915年1月) |
