Sin-bûn ê cha̍p-lio̍k_01
|
新聞ê 雜錄_01 |
| Bô Chù-bêng |
無注明 |
|
Bân-lâm Sèng Kàu Su Ke̍k 1913
|
閩南聖教書局 1913 |
|
1. Lé-pài-ji̍t chòe Kang ōe Si̍h-pún.
|
1. 禮拜日做工會蝕本 |
|
Tāi-eng kap Tāi-bí kok ê peh-sìⁿ khah- chōe sǹg sī Iâ-so͘ kàu ê lâng, só͘-í hiah ê só͘- chāi khah tùi-tiōng Siōng-tè ê hoat-tō͘; chhin- chhiūⁿ Lé-pài-ji̍t lóng m̄-sái chòe kang, ia̍h m̄- sái chòe seng-lí, pêng-siông ê chèng-sū koaⁿ- hú m̄-sái pān, hō͘ koaⁿ-hú kap peh-sìⁿ lóng- chóng thang thiaⁿ tō-lí pôe-ióng liông-sim. Kiám-chhái lâng chhiàⁿ tn̂g-kang, bōe bián- kióng i Lé-pài-ji̍t chòe kang. Taⁿ beh hoan- e̍k chi̍t-chat ê sin-bûn.
|
大英佮大美國ê 百姓較濟算是耶穌教 ê 人，所以hiah ê 所在較對重上帝 ê 法度；親像禮拜日攏m̄使做工，亦m̄使做生理，平常 ê正事官府m̄使辦，hō͘ 官府佮百姓攏總thang 聽道理培養良心。Kiám -chhái 人倩長工，bōe 勉強伊禮拜日做工。今beh 翻譯一節ê 新聞。 |
|
Lâng ū chhài-hn̂g, khòaⁿ-kìⁿ chhù-piⁿ ê tn̂g- kang, miâ Jīm teh-chòe kang, kiò i kóng, “Jīm-ló-ah, Lé-pài-ji̍t chá-khí tio̍h lâi góa chhài-hn̂g tàu pang-chān chòe kang, lí beh mah ?”
|
人有菜園，看見厝邊 ê 長工，名Jīm teh做工，叫伊講：「Jīm老--ah，禮拜日早起著來我菜園鬥幫贊做工，你beh mah ？」 |
|
Jīm-ló chiū thǹg i ê loe̍h, ēng chhiú pê thâu- khak teh-siūⁿ, lâi kóng, “Thâu-ke ah, góa m̄-káⁿ, kiaⁿ-liáu ōe si̍h-pún.”
|
Jīm老就褪伊ê 笠，用手pê 頭殼 teh想，來講：「頭家--ah，我m̄敢，驚了會蝕本。」 |
|
Hn̂g-chú kóng, “Heh !M̄-sī beh hō͘ lí khang-khang tio̍h-bôa, sī beh hō͘ lí kang-chîⁿ.” Jīm-ló koh kóng, “Ōe si̍h-pún.”
|
園主講：「Heh！M̄是beh hō͘ 你空空著磨，是beh hō͘ 你工錢。」 Jīm老koh 講：「會蝕本。」 |
|
Hn̂g-chú kóng, “Lí beh-thài-ōe kóng àn-ni ? Sī ōe ke-thiⁿ lí ê chîⁿ; góa phah-sǹg lí ia̍h bô kàu jōa ū chîⁿ ê lâng.”
|
園主講：「你beh -thài會講 àn -ni ？是會加添你ê 錢； 我扑算你亦無夠偌有錢ê 人。」 |
|
Jīm-ló ìn kóng, “Lí phah-sǹg tio̍h; góa si̍t- chāi bô sím-mi̍h ū chîⁿ, só͘-í kiaⁿ-liáu ōe si̍h- pún.”
|
Jīm老應講：「你扑算著；我實在無甚物有錢，所以驚了會蝕本。」 |
|
Hn̂g-chú kóng, “Lí kóng, ‘ Ōe si̍h-pún, ’ ū sím- mi̍h ì-sù ? Lí káⁿ sī thiaⁿ góa ê ōe, bōe hiáu tit.”
|
園主講：「你講會蝕本，有甚物意思？你敢是聽我 ê 話，bōe曉得。」 |
|
Jīm-ló kóng, “Ōe hiáu-tit lí ê ì-sù; nā-sī góa hâm-bān, ài kóng, kóng bōe lâi; lí nā hoaⁿ-hí. góa chiū ûn-ûn kóng hō͘ lí thiaⁿ. Góa si̍t-chāi m̄-sī jōa ū chîⁿ ê lâng, lí kóng hit kù put-chí tio̍h; góa siông-siông tio̍h thoa-bôa. Sui-jiân tī chit sè-kan bô gia̍p, iáu-kú ū hit ê ǹg-bāng sí- āu ōe khah-ū. Chit hō ê ǹg-bāng, chiàu góa hū-jîn-lâng ê ōe, ia̍h thang kóng sī ū hok-khì. Góa ê Kiù-chú chhin-chhùi ū kóng, “ Góa khì in-ūi lín pī-pān só͘-chāi, tì-kàu góa só͘ tī-teh, lín ia̍h ōe tī hia.”Chá it-jia̍p nî, góa o̍h chí chit chat ê tō-lí, tùi hit-tia̍p í-lâi góa kap góa ê bó͘, nā ū khiàm-kheh kan-khó͘ ê tāi-chì, chiū liām chí chit chat, í-keng ū kúi-nā pah pái.”
|
Jīm老講：「會曉得你ê意思；若是我頇顢、ài 講，講bōe來；你若歡喜。我就勻勻講 hō͘ 你聽。我實在m̄是偌有錢ê 人，你講 hit句不止著；我常常著拖磨。雖然 tī這世間無業，iáu -kú有hit個向望死後會較有。這號ê 向望，照我婦人人 ê 話，亦 thang 講是有福氣。我ê 救主親嘴有講：「我去因為lín 備辦所在，致到我所tī -teh，lín亦會tī hia。」早1、20年，我學chí 這節 ê 道理，tùi hit -tia̍p 以來我佮我ê 某，若有欠缺艱苦ê 事誌，就念chí 這節，已經有幾若百擺。」 |
|
Hn̂g-chú kóng, “Ho͘N2, ho͘N2; nā-sī lí tāi-seng kóng, ōe si̍h-pún, chí lō͘-bé só͘ kóng ê ōe ū sím- mi̍h kan-sia̍p ?”
|
園主講：「Ho͘N2，ho͘N2；若是你第先講，會蝕本，chí 路尾所講 ê話有甚物干涉？」 |
|
Jīm-ló kóng, “Tio̍h sià-bián góa; put-chí ū kan-sia̍p. Góa ǹg-bāng āu--lâi tī khah-hó ê só͘- chāi tit-tio̍h khah-hó ê ki-gia̍p, taⁿ kiaⁿ-liáu ōe sit-lo̍h hit ê ǹg-bāng, chiū-sī tōa si̍h-pún. Góa ê Kiù-chú í-keng khì pī-pān só͘-chāi, taⁿ góa tio̍h kiû I lâi pī-pān góa ê sim, hō͘ góa āu-lâi ōe kham tit tiàm hit só͘-chāi, nā bô chiū-sī ko͘- hū Chú ê un-tián. Chóng-sī góa bô êng thang choan-bū siūⁿ chit hō ê tāi-chì, to̍k-to̍k Lé-pài ji̍t chiah ū. Góa khì lé-pài-tn̂g thiaⁿ thian- tông ê sū-chêng, ná chhin-chhiūⁿ hioh-kha tī thiⁿ-lō͘ ê lō͘-chām. Thâu-ke ah, m̄-thang, m̄ thang; tī lâng ê ji̍t tio̍h chòe lâng ê kang, kiám-chhái tī Siōng-tè ê ji̍t lâi chòe, kia-liáu ōe si̍h-pún.”
|
Jīm老 講：「著赦免--我；不止有干涉。我向望後--來 tī 較好 ê 所在得著較好 ê 基業，今驚了會失落hit個向望，就是大蝕本。我ê 救主已經去備辦所在，今我著求伊來備辦我ê 心，hō͘ 我後--來會堪得 tiàm hit 所在，若無就是辜負主ê 恩典。總--是我無閒 thang專務想這號ê 事誌，獨獨禮拜日才有。 我去禮拜堂聽天堂 ê 事情，若親像歇腳 tī天路ê 路chām。頭家-- ah，m̄ -thang﹑m̄-thang；tī 人 ê 日著做人 ê 工，kiám -chhái tī 上帝 ê 日來做，驚了會蝕本。」 |
|
2. Lé-pài-ji̍t hioh-kang, ia̍h ōe chòe Cheng-sîⁿ ê Lī-ek
|
2. 禮拜日歇工，亦會做精牲ê 利益 |
|
Tāi-bí kok sī khah-tōa ê tōe-hng. Chá-chêng bē chhòng hé-hun chhia ê lō͘. Hit-sî kok-lāi bô káng bô hô ê só͘-chāi, chài lâng-kheh chài hè ê chhia put-chí tōa tiuⁿ; ia̍h put-chí ióng, ōe kham-tit chài kàu chiâⁿ-pah tàⁿ, iok-lio̍k ū chiâⁿ-bān kun. Thoa chit hō ê chhia, chài kàu chiah tāng ê chāi, chit tiuⁿ chhia tio̍h la̍k chiah bé; hit ê bé ia̍h sī tōa chiah, pí Ē-mn̂g ê bé sī nn̄g saⁿ pē tōa.
|
大美國是較大 ê 地方。早前未創火薰車ê 路。Hit時國內無港無河 ê 所在，載人客載貨 ê 車不止大張；亦不止勇，會堪得載到成百擔，約略有成萬斤。拖這號ê 車，載到chiah 重ê 載，這張車著6隻馬；hit個馬亦是大隻，比廈門ê 馬是2、3倍大。 |
|
Taⁿ beh lio̍h-lio̍h-á kóng chit hō chhia-hu chit lâng ê tāi-chì. I ê miâ sī Tâm, kúi nā nî só͘ kiâⁿ chài-hè ê lō͘ put-chí hn̄g, khì tò lâi chiu-ûi iok-lio̍k nn̄g chheng lí lō͘; lō͘ hn̄g chāi tāng, tio̍h bān-bān kiâⁿ, chi̍t nn̄g ge̍h-ji̍t kú, chiah ōe kiâⁿ chiu-ûi bêng-pe̍k. Lō͘-tiong bé ū-sî ōe ià, ū-sî ōe phòa-pīⁿ, ū-sî ōe sí; hán tit ōe kiâⁿ kàu chiu-ûi ia̍h bô sit-lo̍h chi̍t chiah, ū-sî sit-lo̍h nn̄g saⁿ chiah, só͘-í ta̍k tiuⁿ chhia lēng-gōa khan chi̍t chiah bé thang thòe-oān.
|
今beh 略略仔講這號車夫這人 ê 事誌。伊ê 名是Tâm,幾若年所行載貨ê 路不止遠，去倒--來周圍約略2000里路；路遠載重，著慢慢行，這兩月日久，才會行周圍明白。路中馬有時會厭、有時會破病、有時會死；罕得會行到周圍亦無失落一隻，有時失落2、3隻，所以逐張車另外牽一隻馬thang 替換。 |
|
Kiâⁿ hit tiâu lō͘ ūn hè ê chhia put-chí chōe, ū-sî kúi cha̍p tiuⁿ chòe chi̍t tīn saⁿ-tè lâi kiâⁿ. Lâng tiàm tī soaⁿ-téng hn̄g-hn̄g khòaⁿ-kìⁿ chiah chōe chhia, chhin-chhiūⁿ sio-chiap iân-lō͘ oān- oān kiâⁿ, khoán-sit sī chhin-chhiūⁿchi̍t bé ê thâng teh sô.
|
行hit 條路運貨ê 車不止濟，有時幾十張做一陣相替來行。人 tiàm tī 山頂遠遠看見chiah濟車，親像相接沿路緩緩行，款式是親像一尾 ê蟲 teh趖。 |
|
Chi̍t-ê lâng miâ Tâm kúi-nā nî chòe chit- hō ê thâu-lō͘. I ū nn̄g tiuⁿ chit-hō chhia, cha̍p- sì chiah bé; ta̍k-tiuⁿ chhia-chêng pa̍k la̍k chiah bé thoa chhia, chhia-āu pa̍k chi̍t chiah teh khan thang thòe-ōaⁿ. Chi̍t-tiuⁿ chhia sī i ka-kī chiáng-lí, chi̍t-tiuⁿ sī chhiàⁿ lâng lâi chiáng-lí.
|
一個人名Tâm 幾若年做這號 ê 頭路。伊有兩張這號車，14隻馬；逐張車前縛6隻馬拖車，車後縛一隻teh 牽thang 替換。一張車是伊家己掌理，一張是倩人來掌理。 |
|
Tâm chòe lâng ê khoán-sit chin bóng-tóng, bô kiaⁿ Siōng-tè,bô kiaⁿ lâng, ia̍h bô kiaⁿ mô͘-kúi; ke̍k pháiⁿ-chhùi, ta̍uh-ta̍uh siat-to̍k Siōng-tè ê miâ gâu mē --lâng; lâng chiū hō i sī Pháiⁿ-kúi Tâm.
|
Tâm 做人 ê 款式真懵懂，無驚上帝、無驚人、亦無驚魔鬼；極歹嘴，ta̍uh -ta̍uh 褻瀆上帝 ê名gâu 罵--人；人就號伊是歹鬼Tâm。 |
|
Hit-sî Tāi-bí kok ê hong-sio̍k lâng lóng-chóng thì chhùi-chhiu, liân lāu ê lâng ia̍h sī án-ni; hán tit ū lâng lâu chhùi-chhiu; siat-sú ū, sǹg sī ke̍k chho͘-ló͘ ê lâng; nā-sī chit ê Tâm lóng bô thì chhùi-chhiu, bīn hô͘-hô͘, lâng chiū hō i ê sìⁿ kiò chòe Chhiu Án-ni-siⁿ i pêng-sò͘ só͘ kiâⁿ ê lō͘ ta̍k só͘-chāi lâng ki-chhì kiò i sìⁿ Chhiu, miâ Pháiⁿ-kúi Tâm, i ia̍h bô iàu-kín, to̍k-to̍k pháiⁿ-chhùi ìn lâi chhio tiāⁿ-tiāⁿ.
|
Hit時大美國ê 風俗人攏總剃嘴鬚，連老 ê 人亦是án -ni；罕得有人留嘴鬚；設使有，算是極粗魯 ê 人；若是這個Tâm 攏無剃嘴鬚，面hô͘ -hô͘,人就號伊ê姓叫做鬚Án -ni -siⁿ伊平素所行ê 路逐所在人譏刺叫伊姓鬚，名歹鬼Tâm,伊亦無要緊，獨獨歹嘴應來笑 tiāⁿ -tiāⁿ。 |
|
Taⁿ chit hō ê lâng lóng bô iàu-kín Sèng-chheh ê tō-lí, chū-jiân bô siú Lé-pài-ji̍t, i tâng- pang ê lâng ia̍h bô siú, phah-sǹg Lé-pài-ji̍t kap pa̍t ji̍t, lóng saⁿ-tâng.
|
今這號ê 人攏無要緊聖冊 ê 道理，自然無守禮拜日，伊同幫 ê 人亦無守，扑算禮拜日佮別日，攏相同。 |
|
Ū chi̍t ji̍t, chiū-sī pài-la̍k ê ji̍t, kiâⁿ in ê lō͘- chām bêng-pe̍k, lâi hioh kheh-tiàm, khòaⁿ- kìⁿ piⁿ thâu ū hn̂g chai hoan-be̍h-sūi, sui-jiân bē-se̍k iáu-kú ōe chia̍h--tit. Kàu àm i bóng- tóng chio tâng-pang kúi-nā lâng khì bán hoan- be̍h-sūi, the̍h lâi kàu kheh-tiàm lāi, kiông- kiông kah tiàm-chú ê ke-lāi lâng tio̍h khì sa̍h. I chia̍h kàu put-chí pá, kàu thiⁿ-kng tio̍h-soa phòa-pīⁿ, chin siong-tiōng, bōe-tit-thang kiâⁿ- lō͘, i tâng-pang ê lâng chòe in khí-sin tāi-seng kiâⁿ, lâu i kap i só͘ chhiàⁿ ê lâng nn̄g tiuⁿ chhia tiāⁿ-tiāⁿ.
|
有一日，就是拜六 ê 日，行in ê 路chām明白，來歇客店，看見邊頭有園栽番麥穗，雖然bē熟iáu -kú會食--得。到暗伊懵懂招同幫幾若人去挽番麥穗，提來到客店內，強強 kah 店主ê 家內人著去sa̍h。伊食到不止飽，到天光著續破病，真傷重，bōe得thang 行路，伊同幫 ê 人做 in 起身第先行，留伊佮伊所倩 ê 人兩張車tiāⁿ-tiāⁿ。 |
|
Kàu Pài-it thàu-chá seng-khu khah-hó, chiū khí-sin kiâⁿ lō͘ beh ji̍p tâng-pang ê lâng. I ê bé hioh chi̍t jit put-chí khin-sang, khah gâu kiâⁿ, hit ji̍t ke kiâⁿ kúi-nā lí lō͘; Pài-jī bé iáu- kú khin-sang koh ke kiâⁿ kúi-nā-lí lō͘; Pài-saⁿ ia̍h sī án-ni, kàu ji̍t-àm chiū jip-tio̍h i tâng-pang ê lâng, Pài-sì, Pài-gō͘, Pài-la̍k kap in saⁿ-kap kiâⁿ. I lóng bô kap pa̍t lâng kóng chit-ê tāi-chì, nā sī sim-lāi ta̍k-ji̍t teh siūⁿ, chiū tiāⁿ-tio̍h beh koh chhì khòaⁿ hioh chit ê Lé-pài-ji̍t khòaⁿ cháiⁿ-iūⁿ.
|
到拜一透早身軀較好，就起身行路beh 入同幫 ê 人。伊ê馬歇一日不止輕鬆，較gâu行，hit 日加行幾若里路；拜二馬iáu-kú 輕鬆koh 加行幾若里路；拜三亦是án -ni，到日暗就jip 著伊同幫 ê 人，拜四、拜五、拜六佮 in相佮行。伊攏無佮別人講這個事誌，若是心內逐日teh 想，就定著beh koh 試看歇這個禮拜日看怎樣。 |
|
Án-ni koh kàu Lé-pài-ji̍t chá-khí, i ké chòe phòa-pīⁿ, hō͘ i tâng-pang ê lâng khí-sin tāi- seng kiâⁿ, i iû-goân Pài-saⁿ ji̍t-àm jip-tio̍h, kap in kiâⁿ kàu Pài-la̍k. Ta̍k Lé-pài kiâⁿ án- ni kàu chiu-ûi bêng-pe̍k.
|
Án -ni koh 到禮拜日早起，伊假做破病，hō͘伊同幫 ê 人起身第先行，伊猶原拜三日暗jip著，佮 in 行到拜六。逐禮拜行án-ni 到周圍明白。 |
|
Tiàm tī i ê chhù saⁿ ji̍t kú, beh koh-chài chhut-lō͘, khòaⁿ i ê bé kiâⁿ chí chi̍t-pang pí tāi- seng khah ióng-kiāⁿ khin-sang, chiū tiāⁿ-tio̍h í-āu kàu Lé-pài-ji̍t beh hioh-khùn; koh siūⁿ chí nn̄g chiah thòe-ōaⁿ bé m̄-sái lēng-gōa khan, chiū khì bōe lâng. Hit-tia̍p liáu-āu kiâⁿ gō͘ nî kú, lō͘-n̍i̍h ê tiong-kan chiah ê bé m̄-bat ū sí phòa-pīⁿ ià.
|
Tiàm tī伊ê 厝3日久，beh koh再出路，看伊 ê 馬行這一幫比第先較勇健輕鬆，就定著以後到禮拜日 beh 歇睏；koh想這兩隻替換馬m̄使另外牽，就去賣--人。Hit -tia̍p 了後行5年久，路--n̍i̍h ê中間chiah ê 馬m̄ -bat有死破病 ià。 |
|
Jiân-āu hit só͘-chāi khui hé-hun chhia ê lō͘, chiū hit-hō bé-chhia bô lō͘-ēng, i chiū pìⁿ-chòe pa̍t-mi̍h ê thâu-lō͘, chiū-sī tiàm tī khoe-piⁿ, khí chi̍t-keng chúi-chhia ê chhù, beh kù chhâ-liāu, chhiàⁿ chai-iáⁿ ê sai-hū lâi kù, bô jōa-kú, i ia̍h ōe hiáu tit.
|
然後hit 所在開火薰車ê 路，就hit號馬車無路用，伊就變做別物ê 頭路，就是tiàm tī 溪邊，起一間水車ê 厝，beh鋸柴料，倩知影 ê 師父來鋸，無偌久，伊亦會曉--得。 |
|
I ka-kī siūⁿ chit ê chúi-chhia m̄-sī bah hui̍h kut, Lé-pài-ji̍t m̄-sái chhin-chhiūⁿ cheng-siⁿ lâi hioh-khùn, nā-sī koh siūⁿ Lé-pài-ji̍t thêng- kang chhia khah bōe pháiⁿ, chòe-kang ê lâng ia̍h ōe hioh-khùn tit-tio̍h khin-sang, chiū koat toàn Lé-pài-ji̍t bô beh kù liāu.
|
伊家己想這個水車m̄是肉血骨，禮拜日m̄使親像精牲來歇睏，若是koh 想禮拜日停工車較bōe 歹，做工 ê 人亦會歇睏得著輕鬆，就決斷禮拜日無beh鋸料。 |
|
Thâu chi̍t Lé-pài, i kap chòe-kang ê lâng tī chhiū-nâ lāi teh thit-thô, hut- jiân thiaⁿ-kìⁿ chài sam bé-chhia ê siaⁿ, thêng tī chúi-chhia chhù ê mn̂g-kháu, chhia-hu phah chúi-chhia mn̂g, kiò siaⁿ chin-kú. Tâm thau-khòaⁿ, lóng m̄ chhut --lâi, chiah-ê chhia-hu thèng-hāu kú, lóng bô lâng chhut --lâi, chiū pàng-hē chài sam ê bé- chhia tī hia, chiong bé khan tokh3i. Kàu bîn-á chá-khí, chhia-hu koh lâi kìⁿ i, mn̄g i, “Chā-bō͘-ji̍t siáⁿ-sū bô lâng tī teh ?” I chiū ìn, kóng- khí i Lé-pài-ji̍t thêng kang ê in-toaⁿ.
|
頭一禮拜，伊佮做工 ê 人tī樹林內teh thit -thô,忽然聽見載杉馬車ê 聲，停tī 水車厝ê 門口，車夫扑水車門，叫聲真久。Tâm 偷看，攏m̄出--來，chiah -ê 車夫聽候久，攏無人出--來，就放下載杉 ê 馬車tī hia，將馬牽倒--去。到明仔早起，車夫 koh來見伊，問伊：「昨暮日啥事無人 tī --teh ？」伊就應講起伊禮拜日停工 ê 因端。 |
|
Tâm chòe chit-hō ê kang chōe-chōe nî. Lé- pài-ji̍t chúi-chhia siông-siông thêng-kang, m̄- sī in-ūi beh thàn Siōng-tè ê kài-lu̍t, to̍k-to̍k phah-sǹg khah ōe tit-tio̍h sè-kan ê lī-ek khoàiⁿ-oa̍h tiāⁿ-tiāⁿ, sim-koaⁿ lóng bô iàu-kín Sèng-chheh ê tō-lí, iû-goân pháiⁿ-chhùi siat to̍k Siōng-tè ê miâ.
|
Tâm 做這號 ê 工濟濟年。禮拜日水車常常停工，m̄是因為 beh 趁上帝 ê 戒律，獨獨扑算較會得著世間 ê 利益快活tiāⁿ -tiāⁿ，心肝攏無要緊聖冊ê 道理，猶原歹嘴褻瀆上帝 ê 名。 |
|
Lī chit ê chúi-chhia chiâⁿ phò͘ lō͘ ū chi̍t ê thé-biān choh-sit ê lâng,chhân-hn̂g chhù-the̍h chōe-chōe, ia̍h sī chòe kàu-hōe lāi ê tióng-ló. I ū chi̍t keng chhù chòe cheng-siⁿ ê tiâu kap tóe gō͘-kak chháu-á ê só͘-chāi; chit-keng khit hé sio--khì, siu-sêng ê sî tit-beh kàu, bô só͘-chāi thang tóe gō͘-kak kap chháu-á, chiū chhiàⁿ sai- hū sai-á chòe kang ê lâng chōe-chōe, kín-kín lâi khí sin ê chhù. Tú-tio̍h Pài-la̍k ji̍t sai-hū- thâu kā hit ê thé-biān lâng kóng, “Iáu khiàm- ēng ê chhâ-liāu,Pài-it ji̍t-tàu nā ōe tit-tio̍h, kàu Pài-saⁿ chhù ê ki-kut chiū ōe khiā tit hó.”Thé-biān lâng thiaⁿ-kìⁿ chit-ê ōe, chiū liām- piⁿ khiâ bé khì chúi-chhia kā Tâm kóng, “Góa sai-hū-thâu kóng só͘ khiàm-ēng ê chhâ-liāu, lí nā ōe liâm-piⁿ kù hō͘ góa Pài-it ji̍t-tàu tit- tio̍h, chiū Pài-saⁿ ōe khí sin chhù ê ki-kut khiā-chāi; lí ōe á-bōe ?”
|
離這個水車成舖路有一個體面做穡ê 人，田園厝宅濟濟，亦是做教會內 ê 長老。伊有一間厝做精牲 ê 寮佮 tóe五穀、草仔ê 所在；這間khit 火燒--去，收成ê 時tit -beh 到，無所在thang tóe 五穀佮草仔，就倩師父師仔做工 ê 人濟濟，緊緊來起新 ê 厝。抵著拜六日師父頭kā hit個體面人講：「Iáu 欠用 ê 柴料，拜一日晝若會得著，到拜三厝ê 枝骨就會徛得好。」體面人聽見這個話，就liām-piⁿ 騎馬去水車kā Tâm 講：「我師父頭講所欠用ê 柴料，你若會liâm -piⁿ 鋸hō͘ 我拜一日晝得著，就拜三會起新厝ê 枝骨企在；你會抑bōe?」 |
|
Tâm ìn kóng, “Bōe-ōe piān.”Thé-biān lâng kóng, “Cháiⁿ-iūⁿ bōe piān ?”
|
Tâm應講：「Bōe會便。」體面人講：「怎樣 bōe 便？」 |
|
Tâm kóng, “Tio̍h Lé-pài-ji̍t lâi kù chiah ōe; nā-sī Lé-pài-ji̍t góa tio̍h thêng kang.”
|
Tâm 講：「著禮拜日來鋸才會；若是禮拜日我著停工。」 |
|
Thé-biān lâng kóng, “Lâng chhin-chhiūⁿ lí ê khoán, Lé-pài-ji̍t chòe kang, kiám ū só͘ hāi mah ?”
|
體面人講：「人親像你ê 款，禮拜日做工，敢有所害 mah ？」 |
|
Tâm kóng, “Góa ka-kī chho͘-ló͘ só͘ kiâⁿ bô ha̍p tō-lí góa chai, nā-sī kàu Lé-pài-ji̍t góa tek-khak tio̍h thêng-kang.”
|
Tâm 講：「我家己粗魯所行無合道理我知，若是到禮拜日我的確著停工。」 |
|
Thé-biān lâng kóng, “Góa chit-ê tāi-chì sī ke̍k iàu-kín; hoān-nā ke̍k iàu-kín--ê, Lé-pài-ji̍t ia̍h thang chòe. ”
|
體面人講：「我這個事誌是極要緊；凡若極要緊--ê,禮拜日亦thang 做。 」 |
|
Tâm kóng, “Put-lūn sím-mi̍h lâng lâi chhiàⁿ lâi bóe, nā-sī Lé-pài-ji̍t góa tek-khak tio̍h thêng kang. ”
|
Tâm 講：「不論甚物人來倩來買，若是禮拜日我的確著停工。」 |
|
Thé-biān lâng kóng, “Gōa ! lí ê sim-koaⁿ bô hiah khiân-sêng.”
|
體面人講：「Gōa!你ê 心肝無hiah 虔誠。」 |
|
Tâm kóng, “Góa chai lah; Lé-pài-ji̍t sī góa chū-kí ài tit thêng kang, góa m̄-sī chhin-chhiūⁿ hit hō chng-chòe khiân-sêng ê lâng.”
|
Tâm 講：「我知--lah；禮拜日是我自己ài 得停工，我m̄是親像hit號裝做虔誠 ê 人。」 |
|
Thé-biān lâng kóng, “Taⁿ hó lah; góa ê tāi- chì chit-tia̍p pek-chhiat, lí lóng m̄-kam-goān pang-chān, bêng-bêng sī áu-bân; í-āu m̄ koh ēng lí ê kang, liân chi̍t-tiâu sam ia̍h m̄ hō͘ lí kù, góa tāi-seng thong-ti lí; lí chit hō lâng chīn sī khó-o͘N3, góa beh tùi chèng-lâng chó͘-tòng m̄- chhiàⁿ lí chòe kang. Lí nā chòe pài Siōng-tè ê lâng, sim-koaⁿ tùi-tiōng tō-lí, só͘-í An-hioh- ji̍t bô chòe kang, góa chiū sià-bián lí, nā sī chit ê tē-hng ê lāi-bīn, tē-it pháiⁿ-chhùi, gâu siat-to̍k Siōng-tè ê miâ chiū-sī lí.”
|
體面人講：「今好--lah；我ê 事誌chit -tia̍p 迫切，你攏m̄甘願幫贊，明明是áu蠻；以後m̄ koh用你ê 工，連一條杉亦m̄ hō͘ 你鋸，我第先通知你；你這號人盡是可惡，我beh tùi眾人阻擋m̄倩你做工。你若做拜上帝ê 人，心肝tùi重道理，所以安歇日無做工，我就赦免你，若是這個地方 ê 內面，第一歹嘴，gâu褻瀆上帝 ê 名就是你。」 |
|
Thé-biān lâng kóng soah, chiū tōa siū-khì kóaⁿ-kín khiâ-bé tò khì.
|
體面人講煞，就大受氣趕緊騎馬倒--去。 |
|
Hū-kūn ê hiuⁿ-siā ū chi̍t lâng, káng-kiù kok ê chèng-sū ê siàu-liân sian-siⁿ; i ia̍h m̄-sī thàn Sèng-chheh tō-lí ê lâng. I hit ji̍t ia̍h khì chúi- chhia, tú-tú hit-sî tī-teh, thiaⁿ-kìⁿ thé-biān lâng kap Tâm kóng-ōe. Thé-biān ê lâng lī-khui liáu, chit ê sian-siⁿ mn̄g Tâm, kóng, “Tāi-chì kàu chiah pek-chhiat, lí siáⁿ-sū m̄ kam-goān bîn-á-chài lâi kù hit-ê liāu ?”
|
附近ê 鄉社有一人，講究各個正事 ê 少年先生；伊亦m̄是趁聖冊道理ê 人。伊hit 日亦去水車，抵抵 hit時 tī --teh，聽見體面人佮Tâm 講話。體面 ê 人離開了，這個先生問Tâm,講：「事誌到才迫切，你啥事m̄甘願明仔再來鋸 hit-ê 料？」 |
|
Tâm chiū chiong i Lé-pài-ji̍t cháiⁿ-iūⁿ thêng kang ê in-toaⁿ kā sian-siⁿ kóng. Koh kóng “Góa chòe chit ê thâu-lō͘ í-keng cha̍p-poeh nî kú, Lé-pài-ji̍t m̄-bat chòe kang, ia̍h bô lâng hiâm; taⁿ kàu lāu hut-jiân tú-tio̍h chit-ê thé- biān lâng pàng-tiau beh hāi góa ê thâu-lō͘, hō͘ góa bô chiàu góa sim-goān lâi kiâⁿ,ia̍h hō͘ góa m̄-sī chòe láu-si̍t ê lâng, I ia̍h sī kàu-hōe lāi tng chit-jīm ê lâng , cháiⁿ-iūⁿ kah góa Lé-pài- ji̍t tio̍h chòe kang ? Chit hō lâng chīn sī pe̍h- chha̍t pháiⁿ-sim ké-hó ê lâng. I kóng góa ê sim-koaⁿ nā tùi-tiōng tō-lí ,i chiū ōe sià-bián góa; i kiám ōe chai góa ê sim-koaⁿ ? I khò sím- mi̍h lâng chiah ōe gí góa ê chōe ? Siat-sú i ōe sià-bián góa; nā-sī i ài bián-kióng góa Lé-pài- ji̍t chòe kang, che sī ûi-ke̍h tō-lí, sím-mi̍h lâng ōe sià-bián i ? Góa beh liâm-piⁿ khòaⁿ siàu- phō͘ lâi khui i ê toaⁿ, khì i ê chhù, tī i ê bó͘, kiáⁿ, sai-hū, chhiàⁿ-kang ê lâng ê bīn-chêng, kóng i ê pháiⁿ. I ê sai-hū kap chòe kang ê lâng sī chhin-chhiūⁿ góa, bô chng chòe sī khiân- sêng ê lâng, m̄-sī chhin-chhiūⁿ i, só͘ kiâⁿ lóng sī pe̍h-chha̍t chng chòe khiân-sêng; jiân-āu chhut-chāi i chhiàⁿ sím-mi̍h lâng chòe i ê kang, góa lóng m̄ koán i.”
|
Tâm就將伊禮拜日怎樣停工 ê 因端 kā 先生講。Koh講：「我做這個頭路已經18年久，禮拜日m̄ -bat做工，亦無人嫌；今到老忽然抵著這個體面人放刁beh 害我ê 頭路，hō͘我無照我心願來行，亦hō͘ 我m̄是做老實 ê 人，伊亦是教會內當職任ê 人，怎樣kah 我禮拜日著做工？這號人真是白賊歹心假好ê 人。伊講我ê 心肝若tùi重道理，伊就會赦免--我；伊敢會知我ê 心肝？伊靠甚物人才會擬我ê 罪？設使伊會赦免我；若是伊ài 勉強我禮拜日做工，che是違逆道理，甚物人會赦免伊？我beh liâm -piⁿ 看數簿來開伊ê 單、去伊ê 厝，tī伊ê 某、子、師父、倩工 ê 人 ê 面前，講伊ê 歹。伊ê 師父佮做工 ê 人是親像我，無裝做是虔誠 ê 人，m̄是親像伊，所行攏是白賊裝做虔誠；然後出在伊倩甚物人做伊ê 工，我攏m̄ 管--伊。」 |
|
Tâm kóng bêng-pe̍k, hit-ê sian-siⁿ chòe i tò- khì, Tâm chiū the̍h siàu-phō͘ khòaⁿ thé-biān lâng ê siàu, khui-toaⁿ khì thé-biān lâng ê chhù. Kàu í-keng àm liáu; hit-sî joa̍h-thiⁿ mn̂g iáu bē koaiⁿ. Thé-biān lâng kap bó͘, kiáⁿ, sai- hū, chhiàⁿ-kang ê lâng tī thiaⁿ n̍i̍h teh chē; thé-biān lâng hian-khui Sèng-chheh teh tha̍k. Tâm pún ê ì-sù beh liâm-piⁿ ji̍p khì kìⁿ i, tī tāi-ke bīn-chêng lâi kóng-bêng i ê pháiⁿ; chiah koh-chài siūⁿ, che tio̍h chhiáⁿ thèng-hāu i tha̍k Sèng-chheh kūi-lo̍h kî-tó bêng-pe̍k, chiah ji̍p khì lâi kóng-bêng, hō͘ i koh-khah kiàn- siàu. Tâm chiū tiàm tī gōa-bīn siông-sè thiaⁿ, beh chiong i só͘ tha̍k ê Sèng-chheh kap kî- tó ê ōe, lâi piān-pok i.
|
Tâm講明白，hit個先生做伊倒去，Tâm就提數簿看體面人 ê 數，開單去體面人 ê厝。到已經暗了；hit時熱天門iáu-bē關。體面人佮某、子、師父，倩工 ê 人 tī 廳--n̍i̍h teh 坐；體面人掀開聖冊 teh 讀。Tâm 本ê意思 beh liâm -piⁿ 入去見--伊，tī大家面前來講明伊ê 歹；才koh再想，che 著請聽候伊讀聖冊跪落祈禱明白，才入去來講明，hō͘伊koh較見笑。Tâm就tiàm tī 外面詳細聽，beh將伊所讀 ê 聖冊佮祈禱 ê 話，來辯駁--伊。 |
|
Hit sî só͘ tha̍k ê Sèng-chheh chiū-sī Lô-má jîn su tè cha̍p-jī chiuⁿ, tha̍k kàu cha̍p-káu chat, chi̍t kù kóng, “Chú kóng, Sin lâng ê oan-óng sī góa, góa tek-khak thòe i pò.” Chit kù tha̍k koh-chài tha̍k liân-liân kàu saⁿ-pài, chiū ha̍p Sèng-chheh, kūi lo̍h beh kî-tó. Hit-sî ba̍k-sái lâu kàu móa-bīn, nâ-âu tīⁿ, oh tit kóng chhut. Koh chi̍t tia̍p-á-kú thé-biān lâng chhin-chhiūⁿ chiong i ê sim hian-khui tī Siōng-tè kap tāi- ke ê bīn-chêng, kóng i tiàm tī chúi-chhia pháiⁿ khoán-thāi lâng ê tāi-chì, ka-kī chek-pī, ai-khó͘ kiû Siōng-tè sià-bián i ê chōe; Koh pek- chhiat kiû Siōng-tè jiâu i ê sìⁿ-miā kàu Pài-it, hō͘ i thang khì chúi-chhia-lāi, tùi hit-ê lâng jīn-chōe, kiû hit-ê lâng sià-bián i. Kî-tó bêng-pe̍k khí lâi, ke-lāi ê lâng lóng-chóng chhin- chhiūⁿ gín-á teh-háu ê siaⁿ chhoeh-chhoeh.
|
Hit時所讀 ê 聖冊就是羅馬人書第12章，讀到19節，一句講：「主講，新人 ê 冤枉是我，我的確替伊報。」這句讀koh再讀連連到3擺，就合聖冊，跪落beh 祈禱。Hit時目屎流到滿面，嚨喉tīⁿ，難得講出。Koh一tia̍p仔久體面人親像將伊ê 心掀開 tī 上帝佮大家ê 面前，講伊tiàm tī 水車歹款待人 ê 事誌，家己責備，哀苦求上帝赦免伊ê 罪；Koh 迫切求上帝饒伊ê 生命到拜一，hō͘伊thang去水車內，tùi hit個人認罪，求hit個人赦免伊。祈禱明白起來，家內 ê 人攏總親像囡仔 teh哮ê聲chhoeh -chhoeh。 |
|
Tâm khòaⁿ-kìⁿchit-ê tāi-chì, chiū ji̍p khì thiaⁿ- lāi, tùi thé-biān lâng kóng, “Góa tiàm tī gōa- bīn, lí kî-tó ê ōe lóng-chóng ū thiaⁿ-kìⁿ, taⁿ góa sim-koaⁿ lāi hoaⁿ-hí lóng-chóng sià-bián lí; chit-tia̍p góa tò-khì, beh chiong chit-ê tāi-chì kā góa ê hé-kì kóng, koh beh khì sian-siⁿ in- tau kóng.
|
Tâm看見這個事誌，就入去廳內，tùi 體面人講：「我tiàm tī 外面，你祈禱ê話攏總有聽見，今我心肝內歡喜攏總赦免你；chit -tia̍p 我倒去，beh將這個事誌kā 我ê 夥記講，koh beh去先生in兜講。 |
|
Kàu Pài-it ji̍t Tâm chiū khì hit-ê sian-siⁿ tau, kóng thé-biān lâng kî-tó ê tāi-chì, koh kóng, “Góa téng-ji̍t tùi lí bīn-chêng só͘ hiâm thé-biān lâng ê ōe, taⁿ khòaⁿ i chit-hō ê khoán- sit, si̍t-si̍t sī hó-lâng, góa beh chiong hiah ê hiâm i ê siu tò-tńg, lí m̄-thang tùi pa̍t lâng kóng. Góa cha̍p hè lāu-bú sí, í-āu m̄-bat kî- tó; in-ūi Pài-la̍k ê-hng ê tāi-chì kàu chit-tia̍p sim koaⁿ bô siūⁿ pa̍t-mi̍h ê tāi-chì to̍k-to̍k kî- tó jīn chōe tiāⁿ-tiāⁿ. Lí sui-jiân bô thàn tō-lí. Góa chiū tī lí ê bīn-chêng kóng-khí, ia̍h bô kiàn-siàu. Góa í-keng khì bo̍k-su kap tiúⁿ-ló gī-lūn ji̍p-kàu ê tāi-chì. Siōng-tè nā khoan góa ê sìⁿ-miā, góa chiū beh kong-hêng jīn Kiù- chú ê miâ lâi ji̍p I ê kàu-hōe. Chit ê tōe-hng ê lâng lóng-chóng chai góa hiahN-sî ê pháiⁿ khoán-sit, taⁿ beh hō͘ chèng-lâng chai góa ū hoán-hóe chōe ê sim; siat-sú ū lâng chhiò góa, chhut-chāi i chhiò, góa ia̍h bô kiàn-siàu.”
|
到拜一日Tâm就去hit個先生兜，講體面人祈禱 ê 事誌，koh講：「我頂日tùi 你面前所嫌體面人 ê 話，今看伊這號 ê 款式，實實是好人，我beh將hiah ê嫌伊ê 收倒轉，你m̄ -thang tùi別人講。我10歲老母死，以後m̄ -bat 祈禱；因為拜六e昏 ê 事誌到chit -tia̍p心肝無想別物 ê 事誌獨獨祈禱認罪tiāⁿ -tiāⁿ。你雖然無趁道理。我就 tī 你ê 面前講起，亦無見笑。我已經去牧師佮長老議論入教 ê 事誌。上帝若寬我ê 生命，我就beh 公行認救主 ê 名來入伊ê 教會。這個地方ê 人攏總知我hiahN時 ê 歹款式，今beh hō͘眾人知我有反悔罪 ê 心；設使有人笑--我，出在伊笑，我亦無見笑。」 |
|
3. Hū-jîn-lâng thòe Tiōng-hu Kî-tó
|
3. 婦人人替丈夫祈禱 |
|
Tī Tāi Eng kok bó͘ só͘-chāi ū chi̍t ê hū-jîn- lâng, sī chòe chho͘-kang ê lâng ê bó͘. I ū tit- tio̍h Siōng-tè tōa-un, lâi sìn Iâ-so͘ tit-tio̍h kiù, in-ūi chit ê tāi-chì i ê ta-po͘ lâng khún-tio̍k. I ê ì-sù koat-toàn bô beh pàng-sak tō-lí, só͘- í tiōng-hu kúi-nā pái mî-sî kóaⁿ i chhut-khì gōa-bīn. Tang-thiⁿ chin kôaⁿ ê sî ia̍h ū án-ni.
|
Tī 大英國某所在有一個婦人人，是做粗工 ê 人 ê 某。伊有得著上帝大恩，來信耶穌得著救，因為這個事誌伊ê 查甫人墾築。伊 ê意思決斷無beh 放sak 道理，所以丈夫幾若擺暝時趕伊出去外面。冬天真寒 ê 時亦有án -ni。 |
|
Chit ê hū-jîn-lâng sī chú-sòe ê lâng, bô chiong chit ê tāi-chì kā i chhù-piⁿ lâng kóng, koh m̄ ài hō͘ lâng chai, só͘-í ū khì soaⁿ n̍i̍h kî-tó. Sim-koaⁿ tōa iu-būn, nā-sī bô sit-bāng, in-ūi chai Siōng-tè bô só͘ m̄ ōe. I chiū tiāⁿ-tio̍h ê ì-sù, ta̍k ji̍t ji̍t-tàn chi̍t tiám-cheng kú, beh thòe i ê ta-po͘ lâng kiû-kiò Siōng-tè. Chi̍t nî kú ta̍k ji̍t kiâⁿ án-ni ia̍h bô tit-tio̍h só͘-kiû, ta-po͘ lâng iû-goân sī án-ni. Hū-jîn-lâng chiū siūⁿ tio̍h koh pòaⁿ-nî kú lâi kî-tó, m̄-thang pàng-soah.
|
這個婦人人是仔細ê 人，無將這個事誌 kā伊厝邊人講， koh m̄ai hō͘ 人知，所以有去山--n̍i̍h 祈禱。心肝大憂悶，若是無失望，因為知上帝無所m̄會。伊就定著 ê意思，逐日日旦 一點鐘久，beh替伊ê 查甫人求叫上帝。一年久逐日行án -ni亦無得著所求，查甫人猶原是án -ni。婦人人就想著koh 半年久來祈禱，m̄ thang 放煞。 |
|
Hit ê pòaⁿ-nî kú ê lō͘-bé ji̍t kàu lah, hit ji̍t ia̍h ū kiû kàu chi̍t tiám-cheng kú. Khòaⁿ lóng bô tit--tio̍h, kiaⁿ Siōng-tè bô beh hō͘ i, sim-koaⁿ tit-beh choa̍t-bāng. Hit ji̍t i ê ta-po͘ lâng tò.lâi bô siáⁿ pêng-an, bô chiàu i pêng-siông ê khoán-sit liâm-piⁿ chē chia̍h, sī chiūⁿ lâu-téng, ji̍p i ê pâng, koaiⁿ mn̂g. I ê hū-jîn-lâng tè.i, khiā tī mn̂g gōa, thiaⁿ kìⁿ i ê siaⁿ. Hū-jîn-lâng chin kî-koài , ia̍h chin hoaⁿ-hí, in- ūi sī kî-tó ê siaⁿ. Koh tia̍p-á-kú i ê ta-po͘ lâng lo̍h.khì lâu-kha, lóng m̄ chia̍h, koh khì chòe kang.
|
Hit個半年久 ê 路尾日到--lah，hit日亦有求到一點鐘久。看攏無得--著，驚上帝無beh hō͘ 伊，心肝tit -beh 絕望。Hit日伊ê 查甫人倒--來無啥平安，無照伊平常ê 款式liâm -piⁿ 坐食，是上樓頂，入伊ê 房，關門。伊ê 婦人人 tè --伊，企 tī 門外，聽見伊ê 聲。婦人人真奇怪，亦真歡喜，因為是祈禱 ê 聲。Koh tia̍p仔久伊ê 查甫人落--去樓腳，攏m̄ 食，koh去做工。 |
|
Ê-hng tò.lâi, i ê hū-jîn-lâng mn̄g kóng, “Ū sím-mi̍h tāi-chì bô ?” Ìn kóng, “Ū; góa ê chōe tāng, bô só͘-chāi thang ǹg-bāng. Cha̍p-jī tiám- cheng, góa teh chòe kang ê sî, ū chi̍t chat ê Sèng-chheh chhì-chha̍k góa ê sim; ài m̄ siūⁿ, ia̍h bōe bián tit. Góa lóng bô só͘-chāi thang ǹg-bāng.”
|
E昏倒--來，伊ê 婦人人問講：「有甚物事誌--無？」應講：「有；我ê 罪重，無所在 thang 向望。12點鐘，我teh做工ê 時，有一節 ê聖冊刺鑿我ê 心； ài m̄ 想， 亦bōe免得。我攏無所在 thang向望。」 |
|
Hū-jîn-lâng khǹg i kóng, “M̄-thang sit-chì.” Ìn kóng, “M̄-sái kóng, bô lō͘-ēng.lah, góa ê chōe tāng-tāng, bōe sià-bián tit.”
|
婦人人勸伊講：「M̄ -thang 失志。」應講：「M̄使講，無路用--lah， 我ê罪重重，bōe赦免得。」 |
|
Kóng liáu chiū kì‧tit i chêng pháiⁿ khoán- thāi i ê bó͘, liông-sim tōa chek-pī, chiū mn̄g i ê bó͘ kóng, “Lí hoaⁿ-hí sià-bián góa.mah ?” Ìn kóng. “Hoaⁿ-hí. ” Koh mn̄g, “Lí khéng thòe góa kî-tó mah ?” Kóng, “Góa khéng.” Koh mn̄g, “Chit-tia̍p hó á m̄ ?” Ìn kóng, “Góa chin hoaⁿ- hí.” Nn̄g lâng chiū kūi.teh, lâu ba̍k-sái kî-tó Siōng-tè. Chi̍t lâng ba̍k-sái, in-ūi sim-koaⁿ iu-būn hoán-hóe chōe; chi̍t lâng, in-ūi sim-koaⁿ hoaⁿ-hí kám-un.
|
講了就記--得伊前歹款待伊ê 某，良心大責備，就問伊ê 某講：「你歡喜赦免我--mah ？」應講：「歡喜。」Koh 問：「你肯替我祈禱 --mah ？」講：「我肯。」 Koh 問：「Chit -tia̍p 好抑m̄ ？」應講：「我真歡喜。」二人就跪--teh，流目屎祈禱上帝。一人目屎，因為心肝憂悶反悔罪；一人，因為心肝歡喜感恩。 |
|
Chit ê ta-po͘ lâng āu--lâi ū hián-bêng sêng- si̍t chòe Iâ-so͘ ê ha̍k-seng, ji̍t-ji̍t ū chìn-pō͘, ia̍h chhut-la̍t hō͘ i ê chhù-piⁿ lâng chai tō-lí, koh chiong chi̍t khu hn̂g hiàn hō͘ lâng khí lé-pài-tn̂g.
|
這個查甫人後--來有顯明誠實做耶穌ê 學生，日日有進步，亦出力 hō͘伊ê 厝邊人知道理，koh將一坵園獻hō͘ 人起禮拜堂。 |
